Khi THPT chuyn HKHTN-HQGHN

2
Li ni u
---------------------------------------------------------------------------------

Phng tch v trc ng phng l mt vn rt quen thuc trong hnh hc phng.
Kin thc v chng cng kh n gin v d hiu, nhng li c nhiu ng dng trong cc
bi ton tnh yu t di, gc, din tch, chng minh h thc hnh hc,tp hp cc im
cng thuc mt ng trn , im c nh, ng c nh, cc bi ton v s thng hng,
ng quy, vung gc S dng phng tch v trc ng phng thng em li li
gii rt p mt v th v. V vy, nhm hc sinh lp 10A2 ton khi THPT chuyn
HKHTN-HQGHN nghin cu v vit thnh chuyn ny vi hi vng em n
cho bn c y nhng ng dng ca phng tch v trc ng phng. c bit vic
kho st v tr ca hai ng trn cng c cp ti vi ng dng ca trc ng
phng trong cc bi ton ta .

Do hon thnh trong thi gian ngn, ni dung ca bi vit c th cn nhiu khim
khuyt, nhm tc gi rt mong nhn c cc kin ng gp ca bn c chuyn
c hon thin hn.

Cui cng, chng em xin chn thnh cm n thy Thanh Sn hng dn, c
bn tho v cho nhiu kin qu bu.

H Ni, thng 5 nm 2009
Nhm thc hin lp 10A2 ton:
1.Nguyn Vn Linh
2.Trn Th Mai Dung
3.Trn Minh Chu
4.Nguyn V D My














3
A.Tm tt l thuyt:
1.Phng tch ca mt im i vi ng trn
nh l 1.1:
Cho ng trn (O,R) v mt im M trn mt phng cch O mt khong bng d.. T M
k ct tuyn MAB ti (O). Khi . MAMB =d
2
-R
2
(*)

Hnh 1
nh ngha: Ta gi i lng d
2
-R
2
l phng tch ca im M i vi (O), k hiu l
P
M
/(O)=d
2
-R
2

Nhn xt: Nu P
M
/(O)>0 th M nm ngoi (O),P
M
/(O)=0 th M nm trn bin
(O),P
M
/(O)<0 th M nm trong (O).
Trong nhiu bi ton, ta thng s dng di on thng dng hnh hc v vit (*)
di dng MA.MB=|d
2
-R
2
|
nh l 1.2:
Cho (O) v mt im M trn mt phng. T M k 2 ct tuyn MAB, MCD th
. . MAMB MC MD = (xem hnh 1)
nh l 1.3:
Cho (O) v mt im M nm ngoi (O). K tip tuyn MN, ct tuyn MAB. Ta c
2
. MAMB MN = (xem hnh 1)
nh l 1.4:
Cho hai ng thng AB,CD ct nhau ti M (khc A,B,C,D). Nu . . MAMB MC MD = th
4 im A,B,C,D cng thuc mt ng trn.
nh l 1.5:
Cho hai ng thng AB,MN ct nhau ti M. Nu
2
. MAMB MN = th ng trn ngoi
tip tam gic ABN tip xc vi MN ti N.

Cc nh l trn u rt n gin v quen thuc, xin dnh li cho bn c chng minh.

2. Trc ng phng ca hai ng trn-tm ng phng:

nh l 2.1: Tp hp cc im M c cng phng tch i vi hai ng trn khng
ng tm (O
1
,R
1
),(O
2
,R
2
) l mt ng thng vung gc vi ng thng ni hai tm
O
1
,O
2
. Nu gi O l trung im O
1
O
2
, H l hnh chiu ca M trn O
1
O
2
th
2 2
1 2
1 2
2
R R
OH
OO

=
4
nh ngha 2.1: ng thng MH c gi l trc ng phng ca hai ng trn.
Cch dng trc ng phng:
Trng hp 1: (O
1
) giao (O
2
) ti 2 im phn bit A,B. ng thng AB chnh l trc
ng phng ca (O
1
) v (O
2
)



Trng hp 2: (O
1
) v (O
2
) ch c mt im chung X. Tip tuyn chung ti X ca hai
ng trn l trc ng phng ca (O
1
) v (O
2
)



Trng hp 3: (O
1
) v (O
2
) khng c im chung, dng ng trn (O
3
) c hai im
chung vi (O
1
) v (O
2
). D dng v c trc ng phng ca (O
1
) v (O
3
), (O
2
) v
(O
3
). Hai ng thng ny giao nhau ti M. T M k MHO
1
O
2
. MH chnh l trc ng
phng ca (O
1
) v (O
2
).
5

Cch dng ny da vo nh l sau:
nh l 2.2:
Cho ba ng trn (O
1
),(O
2
),(O
3
).l
1
,l
2
,l
3
theo th t l trc ng phng ca cc cp hai
ng trn (O
1
) v (O
2
), (O
2
) v (O
3
), (O
3
) v (O
1
)
+Nu O
1
,O
2
,O
3
khng thng hng th l
1
,l
2
,l
3
ng quy.
+Nu O
1
,O
2
,O
3
thng hng th l
1
,l
2
,l
3
i mt song song hoc trng nhau.
nh ngha 2.2: im ng quy ca cc ng thng l
1
,l
2
,l
3
c gi l tm ng
phng ca cc ng trn (O
1
),(O
2
),(O
3
)
3.Phng tch, trc ng phng trong h to :
nh l 3.1: Trn mt phng to Oxy cho ng trn (C) c phng trnh:
C(x,y)=x
2
+y
2
+2ax+2by+c=0 vi a
2
+b
2
>c. Khi , phng tch ca im M(x
o
,y
o
) i vi
ng trn (C) l P
M
/(C)=x
o
2
+y
o
2
+2ax
o
+2by
o
+c=C(x
o
,y
o
)
Nhn xt: V tr ca M i vi (C): M nm ngoi (C) C(x
o
,y
o
)>0, M nm trn (C)
C(x
o
,y
o
)=0, M nm trong (C) C(x
o
,y
o
)<0
nh l 3.2: Trc ng phng ca hai ng trn khng ng tm:
(C
1
): x
2
+y
2
+2a
1
x+2b
1
y+c
1
=0
(C
2
):x
2
+y
2
+2a
2
x+2b
2
y+c
2
=0, trong (a
1
-a
2
)
2
+(b
1
-b
2
)
2
0, c phng trnh:
(a
1
-a
2
)x+(b
1
-b
2
)y+
1 2
2
c c
=0


6
B.V d:
1. Chng minh cc h thc hnh hc:
V d 1:
Cho tam gic ABC ni tip (O,R), ngoi tip (I,r). CMR OI
2
=R
2
-2Rr (h thc -le)
Li gii:

Ko di BI ct (O) ti M. K ng knh MK ca (O). (I) tip xc vi BC ti D.
Ta c ~ ( . ) BDI KCM g g
BI ID ID
KM MC MI
= =
IB.IM=ID.KM=2Rr
M IB.IM=R
2
-OI
2

Vy OI
2
=R
2
-2Rr (pcm)

V d 2:
Cho t gic ABCD va ni tip (O,R), va ngoi tip (I,r). t OI=d. CMR:
2 2
1 1
( ) ( ) R d R d
+
+
=
2
1
r
(nh l Fuss)
Li gii:
7

Ko di BI, DI ct (O) ti M,N.
Ta c MNC=IBC, NMC=IDC
Suy ra MNC+NMC=IBC+IDC=1/2( ADC+ABC)=90
o

Suy ra O l trung im MN.
p dng cng thc tnh ng trung tuyn trong tam gic IMN ta c:
OI
2
=
2 2 2 2 2
2
2 2 4 2 2
IM IN MN IM IN
R + = +
Do
2 2
1 1
( ) ( ) R d R d
+
+
=
2 2 2 2 2 2
2 2 2 2 2 2 2 2
2( )
( ) ( / ( )) . .
I
R d IM IN IM IN
R d P O IM IB IN ID
+ +
= = +

2 2
2 2 2 2 2
sin sin
1 1 1
2 2
B D
IB ID r r r

= + = + = (pcm)
2.Tnh cc i lng hnh hc:
V d (USAMO 1998):
Cho 2 ng trn ng tm O (C
1
) v (C
2
) ((C
2
) nm trong (C
1
)). T mt im A nm
trn (C
1
) k tip tuyn AB ti (C
2
). AB giao (C
1
) ln th 2 ti C. D l trung im AB.
Mt ng thng qua A ct (O
2
) ti E,F sao cho ng trung trc ca on DF v EC
giao nhau ti im M nm trn AC.Tnh
AM
MC
?
Li gii:
8

D thy B l trung im AC.
Ta c P
A
/(C
2
)=
2
. AE AF AB = =
1
.2 .
2
AB AB AD AC =
Suy ra t gic DCFE ni tip.Do M l tm ng trn ngoi tip t gic DCFE. M M
nm trn AC nn MD=MC=
1
2
DC
T tnh c AM=
5
4
AB v MC=
3
4
AB
5
3
AM
MC
=
3. Chng minh tp hp im cng thuc mt ng trn:

V d 1 (IMO 2008):
Cho tam gic ABC, trc tm H.M
1
,M
2
,M
3
ln lt l trung im BC,CA,AB.
(M
1
,M
1
H) BC={A
1
,A
2
}, (M
2
,M
2
H) AC={B
1
,B
2
}, (M
3
,M
3
H) AB={C
1
,C
2
}. CMR
A
1
,A
2
,B
1
,B
2
,C
1
,C
2
cng thuc mt ng trn.
Li gii:
9

Do M
1
M
2
//AB v ABHC nn M
1
M
2
HC
Suy ra HC l trc ng phng ca (M
1
) v (M
2
).
1 2 1 2
. . CA CA CB CB =
Suy ra A
1,
A
2,
B
1
,B
2
thuc ng trn (W
1
)
Tng t A
1,
A
2,
C
1
,C
2
thuc ng trn (W
2
), C
1,
C
2,
B
1
,B
2
thuc ng trn (W
3
)
Nu 6 im A
1
,A
2
,B
1
,B
2
,C
1
,C
2
khng cng thuc mt ng trn th cc trc ng
phng ca 3 ng trn (W
1
),( W
2
),( W
3
) phi ng quy ti mt im, nhng chng li
ct nhau ti A,B,C nn v l.
Vy ta c pcm.

V d 2 (IMO shortlist 2006):
Cho hnh thang ABCD (AB>CD). K,L l hai im trn AB,CD sao cho
AK DL
BK CL
= . Gi
s P,Q nm trn on thng KL sao cho APB=BCD v CQD=ABC. CMR bn
im P,Q,B,C cng thuc mt ng trn.
Li gii:
10

T gi thit,
AK DL
BK CL
= suy ra AD,BC,KL ng quy ti E.
Dng ng trn (O
1
) i qua hai im C,D v tip xc vi BC, (O
2
) i qua hai im AB
v tip xc vi BC. Khi DQC =ABC=DCE nn Q(O
1
), tng t P(O
2
).
Gi F l giao im th hai ca EQ vi (O
1
). Ta c:
2
. EF EQ EC = (1)
Mt khc, d dng c O
1
CD=O
2
BA do AO
2
B~DO
1
C

1
2
OC DC EC
O B AB EB
= = =kE,O
1
,O
2
thng hng v
1
2
EO
k
EO
=
1 2
EO k EO =


Suy ra php v t H
(E,k)
: (O
1
) (O
2
). M E,F,P thng hng, F(O
1
), P(O
2
) nn
EF EC
EF k EP k
EP EB
= = =

(2)
T (1),(2) suy ra . . EP EQ EC EB = .
Vy 4 im P,Q,B,C cng thuc mt ung trn (pcm)
4.Chng minh s thng hng, ng quy:
V d 1:
Cho tam gic ABC. Cc phn gic ngoi gc A,B,C ln lt ct cnh i din ti
A
1
,B
1
,C
1.
CMR A
1
,B
1
,C
1
thng hng v nm trn ng vung gc vi ng thng ni
tm ng trn ni tip v tm ng trn ngoi tip tam gic ABC.
Li gii:
11

Gi A
2
B
2
C
2
l tam gic to bi 3 phn gic ngoi gc A,B,C. D dng c
2 2 2
AA B C ,
2 2 2
BB A C ,
2 2 2
CC A B .
T gic BC
2
B
2
C ni tip nn
1 2 1 2 1 1
. . AC AB AB AC =
Tng t
1 2 1 2 1 1
. . BC B A B A BC = ,
1 2 1 2 1 1
. . C B C A C AC B =
Suy ra A
1
,B
1
,C
1
cng nm trn trc ng phng ca ng trn (O) ngoi tip tam gic
ABC v ng trn (J) ngoi tip tam gic A
2
B
2
C
2
. M (O) l ng trn -le ca tam
gic A
2
B
2
C
2
, AA
2
,BB
2
,CC
2
giao nhau ti trc tm I ca tam gic A
2
B
2
C
2
(cng ng thi
l tm ng trn ni tip tam gic ABC) suy ra I,O,J thng hng.
Vy ng thng qua A
1,
B
1
,C
1
vung gc vi OI (pcm)


V d 2 (Iran NMO 2001):
Cho tam gic ABC ni tip (O). (I), (I
a
) ln lt l ng trn ni tip v bng tip gc
A. Gi s II
a
giao BC v (O) ln lt ti A, M.Gi N l trung im cung MBA. NI, NI
a

giao (O) ln lt ti S,T. CMR S,T,A thng hng.
Li gii:
12

Ta c NTS=

( )

( )
1 1
2 2
sd NA sd AS sd NM sd AS NIM + = + =
a a
I TS I IS =
Suy ra t gic I
a
TIS ni tip (w
1
)
Mt khc, IBI
a
=ICI
a
=90
o
nn t gic IBI
a
C ni tip (w
2
)
Ta thy II
a
l trc ng phng ca (w
1
) v (w
2
), BC l trc ng phng ca (O) v
(w
2
), TS l trc ng phng ca (O) v (w
1
)
Theo nh l v tm ng phng th II
a
, TS, BC ng quy ti A.
Vy T,A,S thng hng (pcm)

V d 3(nh l Brianchon):
Cho lc gic ABCDEF ngoi tip (O). CMR AD,BE,CF ng quy.
Li gii:
13

Gi G,H,I,J,K,L ln lt l tip im ca AB,BC,CD,DE, EF,FA vi (O).
Trn tia KF,HB, GB, JD, ID, LF ln lt ly cc im P,S, Q,R,N ,M sao cho
KP=SH=GQ=JR=IN=LM. Dng (O
1
) tip xc vi EF,CB ti P,S, (O
2
) tip xc AF,CD
ti M,N, (O
3
) tip xc AB, ED ti Q,R.
Ta c FP=PK-FK=LM-LF=FM, CS=SH+HC=IN+IC=CN
Suy ra FC l trc ng phng ca (O
1
) v (O
2
).
Tng t AD l trc ng phng ca (O
2
) v (O
3
), BE l trc ng phng ca (O
3
) v
(O
1
). p dng nh l v tm ng phng ta c AD,BE,CF ng quy (pcm)

5.Chng minh im c nh, ng c nh:

V d 1: Cho (O,R) v hai im P,Q c nh (P nm ngoi (O), Q nm trong (O)). Dy
cung AB ca (O) lun i qua Q. PA, PB ln lt giao (O) ln th hai ti D,C. CMR CD
lun i qua mt im c nh.
Li gii:
14

Gi E l giao im th hai khc P ca PQ vi ng trn ngoi tip tam gic PAB. CD
giao PQ ti F.
Ta c
2 2
. . OQ R QAQB QPQE = = , m P,Q c nh nn QP =const, suy ra QE =const,
do E c nh.
Mt khc PDC PBA PEA = = nn t gic DAEF ni tip.
Suy ra
2 2
. . PO R PD PA PE PF = = . Do P,E c nh nn PE=const, suy ra PF =const
Do F c nh.
Vy CD lun i qua im F c nh (pcm)


V d 2 (Vit Nam 2003):
Cho (O
1,
R
1
) tip xc ngoi vi (O
2
,R
2
) ti M (R
2
>R
1
). Xt im A di ng trn ng
trn sao cho A,O
1
,O
2
khng thng hng.T A k tip tuyn AB,AC ti (O
1
).Cc ng
thng MB,MC ct li (O
2
) ti E,F.D l giao im ca EF vi tip tuyn ti A ca
(O
2
).CMR D di ng trn mt ng thng c nh.
Li gii:
15

Qua M k tip tuyn chung ca (O
1
) v (O
2
).
Ta c MCA CMy FMD FAM = = =
Do ~ FAM FCA (g.g)
2 2 2
1 1
. FA FM FC FO R = = (1)
Tng t
2 2 2
1 1
EA EO R = (2)
Coi (A,0) l ng trn tm A, bn knh 0 th t (1)(2) ta c EF l trc ng phng
ca (A,0) vi (O
1
).
M D nm trn EF nn DA
2
=DO
1
2
-R
1
2

P
D
/(O
1
)=P
D
/(O
2
)
Vy D nm trn trc ng phng ca hai ng trn c nh (O
1
) v (O
2
)
6.Chng minh cc yu t khc:

V d 1: Cho (O) v mt im A nm ngoi ng trn. T A k tip tuyn AB,AC ti
(O). E,F ln lt l trung im AB,AC.D l mt im bt k trn EF. T D k tip tuyn
DP,DQ ti (O).PQ giao EF ti M.CMR 90
o
DAM =
Li gii:
16

K hiu (A,0) l ng trn tm A, bn knh bng 0.
Do EB
2
=EA
2
-0
2
=EA
2
v FC
2
=FA
2
nn EF l trc ng phng ca (A,0) v (O).
DA
2
=DP
2
=DQ
2
D l tm ng trn ngoi tip tam gic APQ.
Li c M nm trn trc ng phng ca (A,0) v (O) nn MA
2
=MP.MQ
Suy ra MA l tip tuyn ca (D,DA).
Vy 90
o
DAM = (pcm)



V d 2 (Russian 2005):
Cho tam gic ABC, W
B
, W
C
l cc ng trn bng tip i din nh B,C. W
B
, W
C
ln
lt l ng trn i xng vi W
B
, W
C
qua trung im cnh AC, AB. CMR trc ng
phng ca W
B
v W
C
chia i chu vi tam gic ABC.
Li gii:
17

Gi s ng trn (I) ni tip tam gic ABC tip xc vi 3 cnh BC,CA,AB ln lt ti
D,E,F. M, N l trung im AC,AB. W
B
tip xc vi AC ti G, W
C
tip xc vi AB ti H,
vi BC ti T.
Ta c E i xng vi G qua M, F i xng vi H qua N.
Do W
B
tip xc vi AC ti E, W
C
tip xc vi AB ti F v AE
2
=AF
2
nn A nm trn
trc ng phng ca W
B
v W
C

Mt khc, qua A k ng thng d song song vi BC. Trn d ly 2 im P,Q tho mn
AP=AF=AE=AQ. Gi S l giao ca QF vi BC, J l giao ca PE vi BC.QFPE={R}
V AQ=AF=BH=BT v AQ//BC nn Q i xng vi T qua N.Suy ra QW
C,
tng t
PW
B
.
T gic PQEF ni tip nn . . RP RE RQ RF = suy ra R nm trn trc ng phng ca
W
B
v W
C
.
Do AR l trc ng phng ca W
B
v W
C
. Gi s AR ct BC ti L th L l trung
im SJ.
D thy DB=FB=SB, DC=EC=JC. Gi L l tip im ca ng trn bng tip gc A
ca tam gic ABC vi cnh BC.
Ta c LB=DC, LC=BD nn LB+BS=LC+CJ hay L l trung im on SJ
' L L
M AL chia i chu vi tam gic ABC nn trc ng phng ca W
B
v W
C
chia i chu
vi tam gic ABC (pcm)
V d 3 (Romani TST 2008):
Cho tam gic ABC. Cc im D,E,F ln lt nm trn 3 cnh BC,CA,AB sao
cho
AF BD CE
CD AE BF
= = . CMR nu 2 tam gic ABC v DEF c chung trc tm th tam gic
ABC u.
Li gii:
18

Gi G l trng tm tam gic ABC.
Ta c:
AF BD CD CE AE BF
GD GE GF GC GB GA GC GB GA
BC CB CA AC AB BA
| | | | | |
+ + = + + + + +
| | |
\ \ \


=
AF BD AE CD CE BF
GC GB GA
BC AC CB AB CA BA
| | | | | |
+ + + + +
| | |
\ \ \

=GA GB GC + +

=0

Suy ra hai tam gic ABC v DEF c chung trng tm G. M chng li chung trc tm H
nn da vo tnh cht ca ng thng -le: OH=2OG suy ra chng c chung tm ng
trn ngoi tip O.
Gi (O) l ng trn ngoi tip tam gic ABC.
Do OD=OE nn P
D
/(O)=P
E
/(O)
. . DB DC EC EA =
DB EA
EC DC
=
Mt khc
DB EC EA EC
DC EA DC DB
= =
2 2
DB EC
DB EC
EC DB
DB EC
= =
=

M
DB EC
BC CA
= BC AC = . Tng t AB=AC suy ra tam gic ABC u.
7. Kho st v tr hai ng trn:

V d 1:
Chng minh rng nu hai ng trn ng nhau th hai ng trn nm v mt pha
vi trc ng phng. Nu hai ng trn nm ngoi nhau th chng nm v hai pha ca
trc ng phng.
19
Li gii:

+Nu hai ng trn ng nhau, hin nhin trc ng phng khng c im chung vi
ng trn ln v nu M l im chung th phng tch t M ti ng trn nh phi
bng 0 v hai ng trn giao nhau ti M, v l.
Do ng trn ln nm v mt pha ca trc ng phng v mi im trong ca
ng trn cng nm v pha . Vy hai ng trn nm v mt pha vi trc ng
phng.
+Nu hai ng trn ngoi nhau. Gi O l trung im O
1
O
2
. M l mt im nm trn trc
ng phng. H l hnh chiu ca M trn O
1
O
2
. Khng mt tng qut gi s R
1
>R
2
.
Ta c
2 2
1 2
1 2
2
R R
OH
OO

= suy ra
2 2
1 2 1 2
2 . 0 OO OH R R = > , tc l OH

v
1 2
OO

cng hng,
hay H nm trn tia OO
2
.Mt khc OH=
2 2
1 2
1 2
2
R R
OO

<1/2O
1
O
2
nn H nm trn on thng
OO
2
.
Vy O
1
,O
2
nm khc pha i vi H, m trc ng phng khng c im chung vi hai
ng trn nn hai ng trn (O
1
),(O
2
) nm khc pha i vi trc ng phng.

V d 2:
Chng minh rng nu trc ng phng ca hai ng trn ct mt trong hai ng trn
th hai ng trn cho ct nhau. Nu trc ng phng ca hai ng trn tip xc vi
mt trong hai ng trn th hai ng trn cho tip xc nhau.
Li gii:
Gi C
1
,C
2
l hai ng trn c trc ng phng d v M l im chung ca C
1
vi d.
Ta c P
M
/(C
1
)=P
M
/(C
2
)=0 chng t M thuc C
2
. T suy ra pcm.







20
C.Bi tp:
1.Chng minh cc h thc hnh hc:
Bi 1: Cho t gic ABCD ni tip (O). CDAB={M}, ADBC={N}. CMR
MN
2
=P
M
/(O)+P
N
/(O)
Bi 2(Romani TST 2006): Cho (O) v mt im A nm ngoi (O). T A k ct tuyn
ABC, ADE (B[AC], D[AE]. Qua D k ng thng song song vi AC ct (O) ln th
2 ti F. AF ct (O) ti G. EG ct AC ti M. CMR
1 1 1
AM AB AC
= +
Bi 3:Cho t gic ABCD ni tip (O). P nm trn cung CD khng cha A,B.
PA,PBDC ln lt ti M,N. CMR
. MD NC
const
MN
=
Bi 4 ( ngh Olympic 30-4): Cho tam gic ABC ni tip (O,R). Gi G l trng tm
tam gic. Gi s GA,GB,GC ct (O) ln th hai ti A,B,C. CMR:
2 2 2 2 2 2
1 1 1 27
' ' ' G A G B G C a b c
+ + =
+ +

Bi 5:Cho tam gic ABC ni tip ng trn (O). ng trn (O) tip xc vi ng
trn (O) ti mt im thuc cung BC khng cha A. T A,B,C theo th t k ti (O) cc
tip tuyn AA,BB,CC. CMR: BC.AA=CA.BB+AB.CC (nh l Pt-l-m m
rng)
Bi 6:Cho tam gic ABC vi din tch S ni tip (O,R). Gi s S
1
l din tch ca tam
gic to bi cc chn ng vung gc h xung cc cnh ca tam gic ABC t mt
im M nm cch O mt khong d. CMR
2
1 2
1
1
4
d
S S
R
= (H thc -le)
2.Tnh cc i lng hnh hc:
Bi 7:Cho tam gic u ABC cnh a ni tip (O). ng trn (O,R) tip xc vi cnh
BC v tip xc vi cung BC nh. Tnh AO theo a v R
Bi 8 (All-Russian MO 2008): Cho tam gic ABC ni tip (O,R), ngoi tip (I,r). (I) tip
xc vi AB,AC ln lt ti X,Y. Gi K l im chnh gia cung AB khng cha C. Gi
s XY chia i on AK. Tnh BAC?
Bi 9 (All-Russian MO 2007): Hai ng trn (O
1
) v (O
2
) giao nhau ti A v B. PQ, RS
l 2 tip tuyn chung ca 2 ng trn (P,R (O
1
), Q,S (O
2
)). Gi s RB//PQ, RB ct
(O
2
) ln na ti W. Tnh
W
RB
B
?
3.Chng minh tp hp im cng thuc mt ng trn:
Bi 10: Cho t gic ABCD ni tip (O) (AB CD). Dng hai hnh thoi AEDF v BMCN
c cnh bng nhau. CMR 4 im E,F,M,N cng thuc mt ng trn.
Bi 11 (IMO Shortlist 1995):Cho tam gic ABC vi (I) l ng trn ni tip. (I) tip
xc vi 3 cnh BC,CA,AB ln lt ti D,E,F.X l mt im nm trong tam gic ABC sao
cho g trn ni tip tam gic XBC tip xc vi XB,XC,BC ln lt ti Z,Y,D.CMR t
gic EFZY ni tip.
21
Bi 12 (International Zhautykov Olympiad 2008):Trn mt phng cho 2 ng trn
(O
1
) v (O
2
) ngoi nhau. A
1
A
2
l tip tuyn chung ca 2 ng trn (A
1
(O
1
),
A
2
(O
2
)). K l trung im A
1
A
2
.T K ln lt k 2 tip tuyn KB
1
,KB
2
ti (O
1
),(O
2
).
A
1
B
1
A
2
B
2
={L}, KLO
1
O
2
={P}.CMR B
1
,B
2
,P,L cng nm trn mt ng trn.
4.Chng minh s thng hng, ng quy:
Bi 13:Cho na ng trn ng knh AB v im C nm trn . Gi H l chn ng
vung gc h t C xung AB. ng trn ng knh CH ct CA ti E, CB ti F v
ng trn ng knh AB ti D. CMR CD, EF,AB ng quy.
Bi 14: Cho 2 ng trn (O
1
) v (O
2
) ngoi nhau. K tip tuyn chung ngoi A
1
A
2
, tip
tuyn chung trong B
1
B
2
ca 2 ng trn (A
1
, B
1
(O
1
), A
2
,B
2
(O
2
)). CMR A
1
B
1
, A
2
B
2
,
O
1
O
2
ng quy.
Bi 15 (Vit Nam TST-2009):Cho tam gic nhn ABC ni tip (O). A
1
,B
1
,C
1
ln lt l
chn ng vung gc ca A,B,C xung cnh i din. A
2
,B
2
,C
2
i xng vi A
1
,B
1
,C
1

qua trung im BC,CA,AB. ng trn ngoi tip tam gic AB
2
C
2
,BC
2
A
2
,CA
2
B
2
ct (O)
ln th 2 ti A
3
,B
3
,C
3
. CMR A
1
A
3
,B
1
B
3
,C
1
C
3
ng quy.
Bi 16 (Olympic ton hc M 1997):Cho tam gic ABC. Bn ngoi tam gic ny v cc
tam gic cn BCD, CAE, ABF c cc cnh y tng ng l BC,CA,AB.CMR 3 ng
thng vung gc k t A,B,C tng ng xung EF,FD,DE ng quy.
Bi 17 (IMO 1995):Trn ng thng d ly 4 im A, B, C, D (theo th t ). ng
trn ng knh AC v BD ct nhau ti X, Y. ng thng XY ct BC ti Z. Ly P l
mt im trn XY khc Z. ng thng CP ct ng trn ng knh AC ti im th 2
l M, v BP ct ng trn ng knh BD ti im th 2 l N. Chng minh rng AM,
DN v XY ng qui.
Bi 18:Cho tam gic ABC ni tip (O). ng trn bng tip gc A c tm I, tip xc
vi cc cnh BC,CA,AB ln lt ti M,N,P.CMR tm ng trn -le ca tam gic
MNP thuc ng thng OI.
Bi 19:Tam gic ABC khng cn ni tip (O), ngoi tip (I). Cc im A,B,C theo th
t thuc BC,CA,AB tho mn ' ' ' 90
o
AIA BIB CIC = = = . CMR A,B,C cng
thuc mt ng thng v ng thng vung gc vi OI.
Bi 20:Cho tam gic ABC ni tip (O), 3 ng cao AA,BB,CC. K hiu W
A
l ng
trn qua AA v tip xc vi OA. W
B
, W
C
c nh ngha tng t. CMR 3 ng trn
ct nhau ti 2 im thuc ng thng -le ca tam gic ABC.
Bi 21:Cho tam gic ABC. A, B ln lt nm trn 2 cnh BC v AC. CMR trc ng
phng ca hai ng trn ng knh BB v AA i qua trc tm H ca tam gic ABC.
Bi 22: Cho (O), ng knh AB,CD. Tip tuyn ca (O) ti B giao AC ti E, DE giao
(O) ln th 2 ti F. CMR AF, BC,OE ng quy.
5.Chng minh im c nh, ng c nh:
Bi 23:Cho (O) v dy AB. Cc ng trn (O
1
),(O
2
) nm v mt pha ca dy AB v
tip xc trong vi (O). (O
1
) (O
2
)= {H,K}. CMR HK lun i qua mt im c nh.
Bi 24:Cho tam gic ABC ni tip (O,R). M l im di ng trong (O). AA,BB,CC l
cc dy cung i qua M v tha mn h thc 3
' ' '
MA MB MC
MA MB MC
+ + = . CMR M thuc mt
ng trn c nh.
Bi 25:Cho tam gic ABC, ng trn qua B,C giao AB,AC ln lt ti C,B. Gi giao
im ca BB v CC l P, AP giao BC ti A. ng thng qua A song song vi BC
22
giao AB,AC ln lt ti M,N, BC giao BC ti Q. CMR ng trn ngoi tip tam gic
QMN i qua mt im c nh.
6. Chng minh cc yu t khc:
Bi 26 (Junior Balkan MO 2005) :Cho tam gic ABC ni tip (O). Tip tuyn ca (O)
ti A ct BC ti P. M l trung im BC.MB ct (O) ln th 2 ti R, PR ct (O) ln th 2
ti S. CMR CS//AP
Bi 27 (Thi v ch ton Iran,1996):Cho hai im D,E tng ng nm trn cc cnh
AB,AC ca tam gic ABC sao cho DE//BC.Gi P l im bt k nm bn trong tam gic
ABC, cc ng thng PB v PC ln lt ct DE ti F v G. Gi O
1
, O
2
l tm ng
trn ngoi tip tam gic PDG, PFE. CMR: APO
1
O
2

Bi 28:Cho tam gic ABC, ng cao AD,BE,CF ct nhau ti H. M l trung im BC,
EF ct BC ti I. CMR IH OJ
Bi 29 (USAMO 2009):Cho hai ng trn w
1
v w
2
ct nhau ti hai im X,Y. Mt
ng thng l
1
i qua tm w
1
v giao w
2
ti hai im P,Q, l
2
i qua tm w
2
v giao w
1
ti
R,S. CMR nu 4 im P,Q,R,S cng thuc mt ng trn tm O th O nm trn XY.
Bi 30 (IMO 1985):Cho tam gic ABC.Mt ng trn tm O i qua cc im A,C v
li ct cc on AB,AC th t ti hai im phn bit K,N.Gi s ng trn ngoi tip
ca cc tam gic ABC v KBN ct nhau ti B v M. CMR gc OMB vung.
7. Kho st v tr hai ng trn:
Bi 31:Trong mt phng to Oxy cho hai ng trn (C
1
): x
2
+y
2
-2x+4y-4=0, (C
2
):
x
2
+y
2
+4x-4y-56=0. CMR (C
1
) tip xc vi (C
2
)
Bi 32:Chng minh rng hai ng trn (C
1
): x
2
+y
2
-10x+24y-56=0 v (C
2
): x
2
+y
2
-2x-
4y-20=0 ct nhau.

D.Li gii:
Bi 1:

Ly im P trn MN sao cho t gic MPAD ni tip, li c t gic ABCD ni tip nn t
gic PNBA ni tip.
Ta c: . . , . . MP MN MAMB NP NM NA ND = =
2
( ). . . MN MP PN MN MAMB NA ND = + = +
23
Hay MN
2
=P
M
/(O)+P
N
/(O) (pcm)
Bi 2:

Ta c GED GCD GAB = = nn ~ AMG EMA
2
. MA MG ME = =MB.MC
Hay MA
2
=(AB-MA)(AC-MA)=AB.AC-MA(AB+AC)+MA
2

MA=
. AB AC
AB AC +

1 1 1
AM AB AC
= + (pcm)
Bi 3:

Trn DC ly E sao cho AED APB = =const suy ra E c nh.
T gic AEPN ni tip suy ra . . . ME MN MAMP MD MC = =
( ). .( ) MD DE MN MD MN NC + = +
. . DE MN MD NC =
24
. MD NC
DE const
MN
= = (pcm)
Bi 4

Vi M l im bt k trn mt phng, ta c:
MA
2
+MB
2
+MC
2
=
( ) ( ) ( )
2 2 2
MG GA MG GB MG GC + + + + +


=3MG
2
+GA
2
+GB
2
+GC
2
+2 ( ) MG GA GB GC + +

=3MG
2
+GA
2
+GB
2
+GC
2

Mt khc,theo cng thc ng trung tuyn:
GA
2
+GB
2
+GC
2
=
4
9
(m
a
2
+m
b
2
+m
c
2
)=
1
3
(a
2
+b
2
+c
2
)
Do MA
2
+MB
2
+MC
2
=3MG
2
+
1
3
(a
2
+b
2
+c
2
)
Cho M trng O th:
OA
2
+OB
2
+OC
2
=3OG
2
+
1
3
(a
2
+b
2
+c
2
)
OG
2
=R
2
-
2 2 2
9
a b c + +

P
G
/(O)=OG
2
-R
2
=-
2 2 2
9
a b c + +

Ta c P
G
/(O)= . ' GAGA
2
2 2
1
' / ( )
G
GA
GA P O
=
Tng t ta c
2 2 2
2 2 2
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
1 1 1 27
3
( ) ' ' ' / ( )
81
G
a b c
GA GB GC
a b c GA GB GC P O a b c
+ +
+ +
+ + = = =
+ + + +


25
Bi 5:

Xt trng hp (O) tip xc ngoi vi (O) ti M (trng hp tip xc trong chng minh
tng t)
MA,MB,MC theo th t ct (O) ti A,B,C.
D dng chng minh c BC//BC, CA//CA, AB//AB. Theo nh l Ta-lt ta c:
' ' ' AA BB CC
AM BM CM
= =
M AA
2
=AM.AA, BB
2
=BM.BB, CC
2
=CM.CC
Do
2 2 2
2 2 2
'' '' '' AA BB CC
AM BM CM
= = hay
'' '' '' AA BB CC
AM BM CM
= = (1)
p dng nh l Pt-l-m cho t gic ni tip ABMC ta c:
BC.AM=AB.MC+AC.MB (2)
T (1) v (2) suy ra BC.AA=CA.BB+AB.CC (pcm)
Bi 6:

Gi A
1
,B
1
,C
1
l chn ng vung gc k t M xung 3 cnh BC,CA,AB.A
2
,B
2
,C
2
l
giao im ca cc ng thng AM,BM,CM vi (O). a,b,c l 3 cnh tam gic ABC,
26
a
1
,b
1
,c
1
l 3 cnh tam gic A
1
B
1
C
1
, a
2
,b
2
,c
2
l 3 cnh tam gic A
2
B
2
C
2
. S,S
1
,S
2
tng ng
l din tch ca chng.
Ta c: a
1
=AM.sinA=AM.
2
a
R

Tng t b
1
=BM.
2
b
R
, c
1
=CM.
2
c
R

Hai tam gic B
2
MC
2
v BMC ng dng nn
2 2 2
a B M C M
a CM BM
= =
Tng t
2 2 2
b C M A M
b AM CM
= = ,
2 2 2
c A M B M
c BM AM
= =
Ta chng minh
1 1
2 2
a b
a b
=
2 2
. .
2 2
. .
a b
AM BM
R R
C M C M
a b
BM AM
= (ng)
Tng t
1 1
2 2
b c
b c
= nn
1 1 1 2 2 2
~ A BC A B C
Hn na
2 2 2 2
S a b c
S abc
=
Ta c
3
3 3 2 2 2 3 3 3 2 2 2
1 1 2 1 1 1 2 2 2 1 1 1
2 2 2 3 3 2 2 2 3 3 3 3 3 3
2 2 2 2
. . .
S S S a b c a b c a b c
a b c
S S S a b c a b c a b c
| |
= = =
|
\

=
3
2 2 2 2 2 2
2 2 2 2 3 3 3
1 . . . . .
.
4
AM a BM b CM c
a b c
R a b c
| |
|
\

3
2 2 2 2 2 2
2
1
. . . . .
4
a b c
AM BM CM
R a b c
| |
=
|
\

3
2 2 2 2 2 2
2
1
. . . . .
4
B M C M A M
AM BM CM
R CM AM BM
| |
=
|
\

3
2 2 2 2
3
2 2
2
1
. . . . .
4
1
4
AM A M BM B M CM C M
R
R d
R
| |
=
|
\
| |
=
|
\

Suy ra pcm.







27
Bi 7:


Gi M,N ln lt l tip im ca (O) vi BC v (O).
Do MO//AO v
' ' O M O N
OA ON
= nn A,M,N thng hng.
Ta c AO
2
-R
2
= . AM AN
Mt khc, MBA BNA = nn . AM AN =AB
2

AO
2
-R
2
=AB
2

AO=
2 2
a R +
Bi 8:

Gi S l giao im ca XY vi AK.
Ta c KAB=KCB, SXA=180
0
- AXY=BIC
~ AXS CIB
. AX BC
AS
CI
= hay
1 .
2
AX BC
AK
CI
= . 2 . KI CI AX BC = , p dng v d B.1.1 ta thu
c :
2 2 2
2 2( )
. ( ) 4 ( )
4
ABC
ABC
Rr p a a
S abc
p a a bc p p a
S p
b c bc a
=
= =
+ + =

Mt khc, theo nh l hm s cos, a
2
=b
2
+c
2
-2bccosA
Do cosA=-1/2 hay A=120
0
28
Bi 9:

Gi J l giao im ca AB v PQ th J l trung im PQ.
D dng c AB//PR, m PQ//RB nn PJBR l hnh bnh hnh.
PJ=RB
RB.RW=RS
2
=PQ
2
=4RJ
2
=4RB
2

RW=4RB
Vy
1
W 3
RB
R
=
Bi 10:

Dng (A, AF) v (B,BM).
Do OA=OB v AF=BM nn O nm trn trc ng phng ca (A) v (B).
Mt khc, EF, MN ln lt l trung trc ca on AD,BC nn EFMN={O}
. . OE OF OM ON =
Suy ra 4 im E,F,M,N cng thuc mt ng trn (pcm)




29

Bi 11:

Gi T l giao ca EF vi BC. p dng nh l M-n-lauyt cho tam gic ABC vi ng
thng TFE ta c:
2
. . TETF TD TZ TY = =
AF
.
CT CE
BT AE BF
=
Mt khc, d dng c AD,BE,CF ng quy. p dng nh l X-va ta thu c:
AF
.
CD CE
BD AE BF
=

CD CT
BD BT
=
Tng t, gi T l giao im ca YZ vi BC th
'
'
CD CT
BD BT
=
Suy ra ' T T .
Ta c:
2
. . TETF TD TZ TY = =
Vy t gic EFZY ni tip (cpm)













30
Bi 12:

Do KA
1
=KA
2
=KB
1
=KB
2
nn t gic A
1
B
1
B
2
A
2
ni tip.
1 1 2 2
. . LB LA LB LA =
Suy ra KL l trc ng phng ca (O
1
) v (O
2
)
1 2
KL OO
3 im A
1
,B
1
,P nhn on O
1
K di gc 90
o
nn t gic A
1
B
1
PK ni tip, tng t t
gic A
2
B
2
PK ni tip.
p dng nh l Miquel ta c t gic B
1
PB
2
L ni tip (pcm)
Bi 13:

Do 90
o
ACB = nn EF l ng knh ca ng trn ng knh CH.
CEF ACH CBA = =
Suy ra t gic AEFB ni tip.
p dng nh l v tm ng phng cho ng trn ngoi tip t gic AEFB, ng
trn ng knh AB v ng knh EF ta c CD, EF, AB ng quy (pcm)









31
Bi 14:

Gi M l giao im ca A
1
B
1
vi A
2
B
2
. D dng c A
1
B
1
A
2
B
2
.
Gi (C
1
),(C
2
) ln lt l cc ng trn ng knh A
1
A
2
,B
1
B
2
.
Do A
1
MA
2
=B
1
MB
2
=90
o
nn M nm trn trc ng phng ca (C
1
) v (C
2
).
Mt khc O
1
A
1
2
=O
1
B
1
2
v O
1
A
1
, O
1
B
1
ln lt l tip tuyn ca (C
1
),(C
2
) nn O
1
nm
trn trc ng phng ca (C
1
) v (C
2
).
Tng t O
2
cng nm trn trc ng phng ca (C
1
) v (C
2
)
Suy ra O
1
,M.O
2
thng hng.
Ta c pcm.
Bi 15:

Gi (I,R) ng trn ngoi tip ca tam gic AB
2
C
2
, M l trung im BC, AM giao A
1
A
3

ti G.
Do
1 1
. . AC AB AB AC = v AC
1
=BC
2
, AB
1
=CB
2

2 2
. . BC BA CB CA =
BI
2
-R
2
=CI
2
-R
2
BI=CI
32
IOBC
M IOAA
3
AA
3
//BC
D dng c A
1
M=
1
2
AA
3

3
1
AA
2
AG
MG AM
= =
Suy ra G l trng tm tam gic ABC. Tng t B
1
B
3
,C
1
C
3
cng i qua G.
Vy A
1
A
3
,B
1
B
3
,C
1
C
3
ng quy ti trng tm G ca tam gic ABC.
Bi 16:

Gi C
1
,C
2
,C
3
ln lt l ng trn tm D, bn knh DB, ng trn tm E, bn knh EA,
ng trn tm F bn knh FA
ng thng qua C vung gc vi DE l trc ng phng ca (C
1
) v (C
2
), ng thng
qua A vung gc vi EF l trc ng phng ca (C
2
) v (C
3
), ng thng qua B vung
gc vi DF l trc ng phng ca (C
1
) v (C
3
). Do 3 ng thng ny ng quy ti
tm ng phng ca 3 ng trn (pcm)
Bi 17:
33

Gi J,J,Z ln lt l giao ca AM,DN, AD vi XY.
T gic JMCK ni tip nn . . PJ PK PM PC =
Tng t '. . PJ PK PN PB =
Do P nm trn trc ng phng ca ng trn ng knh AC v ng trn ng
knh BD nn . . PM PC PN PB =
. '. PJ PK PJ PK = hay ' P P
Vy AM,DN,XY ng quy (pcm)
Bi 18:

34
B : Cho I,A,B,C,A, B,C tho mn cc b 3 im I,A,A; I,B,B; I,C,C thng hng
v
' ' '
IA IB IC
IA IB IC
= = , khi tm ng trn ngoi tip tam gic ABC,ABC v I thng
hang.
Chng minh:T gi thit ta c AB//AB,AC//AC, BC//BC.
D dng c hai tam gic ABC v ABC ng dng theo t s k.
Gi M,M l trung im AB,AB th I,M,M thng hng v
' '
IM IA
k
IM IA
= = =
'
MO
M O

M MO//MO nn I,O,O thng hng.
Tr li bi ton: Gi M
1
,N
1
,P
1
l giao im ca IA vi PN, IB vi PM, IC vi MN.
M
2
,N
2
,P
2
l giao im th 2 ca IA,IB,IC vi (O).
Ta c: IA.IM
1
=IN
2
=IM
2
=IB.IN
1
=IC.IP
1

Mt khc IA.IM
2
=IB.IN
2
=IC.IP
2

1 1 1
2 2 2
IM IN IP
IM IN IP
= =
p dng b trn th I v tm ng trn ngoi tip tam gic M
1
N
1
P
1
, M
2
N
2
P
2
thng
hang, vi ch rng ng trn ngoi tip tam gic M
1
N
1
P
1
l ng trn -le ca tam
gic PMN.
Vy tm ng trn -le ca tam gic PMN thuc ng thng OI (pcm)
Bi 19:

K hiu (I,0) l ng trn tm I, bn knh bng 0.
Ta c 90 '
2
o
ABC
IBC AIC CIA

= = =
2
' ' . ' IA A B A C = hay P
A
/(I,0)=P
A
/(O)
Tng t P
B
/(I,0)=P
B
/(O), P
C
/(I,0)=P
C
/(O)
Suy ra A,B,C cng thuc trc ng phng ca (O) v (I,0), ng thng ny vung
gc vi OI (pcm)




35
Bi 20:

Ta c: / (W ) . ' . ' / (W )
H A H C
P HA HA HC HC P = = = v do OA, OC ln lt tip xc vi
W
A
, W
C
nn P
O
/(W
A
)= OA
2
=OC
2
=P
O
/(W
C
)
Suy ra OH l trc ng phng ca (W
A
) v (W
C
)
(W ) (W ) {E,F} HO
A C
=
Tng t (W ) (W ) {E,F} HO
A B
=
Vy 3 ng trn (W
A
),( W
B
),( W
C
) ct nhau ti 2 im thuc ng thng -le ca tam
gic ABC (pcm)
Bi 21:

K hiu (O
1
),(O
2
) ln lt l ng trn ng knh AA v BB. Gi M l trung im
AB
D thy (M,MA) (O
1
)= {A,E}, (M,MA) (O
2
)= {B,F} (E,F ln lt l chn ng cao
h t A,B ca tam gic ABC)
Do AE,BF giao nhau ti trc tm H v p dng nh l v tm ng phng ta suy ra trc
ng phng ca (O
1
) v (O
2
) i qua H (pcm)

36

Bi 22:

K hiu (C
1
),(C
2
) ln lt l ng trn ngoi tip tam gic AEF, BCE.
Ta c AF, BC l trc ng phng ca (O) v (C
1
), (O) v (C
2
).
Mt khc OAF=FDB=FEA, OBC=CEB
Suy ra OA,OB ln lt l tip tuyn ca (C
1
),(C
2
) v li c OA
2
=OB
2

Do OE l trc ng phng ca (C
1
) v (C
2
)
Theo nh l v tm ng phng ca 3 ng trn ta c AF,BC,OE ng quy (pcm)
Bi 23:

B : Gi s (J) tip xc trong vi (O) ti E, tip xc dy AB ti F th EF i qua im
chnh gia M ca cung AB.
Chng minh:
Ta c EFJ FEJ EMO = =
/ / JF OM , m JF AB OM AB
Vy M l im chnh gia cung AB.
Tr li bi ton:
Gi C,D l tip im ca (O
1
),(O
2
) vi (O), F,E l tip im ca (O
1
),(O
2
) vi AB.
37
Theo b trn th CF,DE i qua im chnh gia I ca cung AB.
Mt khc

1 1 1
( ) ( )
2 2 2
DCF sd DI sd DB BI sd DB AI AEI = = + = + =
Suy ra t gic CDEF ni tip. p dng nh l v tm ng phng cho ng trn ngoi
tip t gic CDEF, (O
1
),(O
2
) ta c HK,CF,DE ng quy
Vy HK i qua im chnh gia I ca cung AB l mt im c nh (pcm)
Bi 24:

Gi G l trng tm tam gic ABC, a,b,c l di 3 cnh tam gic ABC.
Theo Bi 4, ta c
2 2 2
2 2
9
a b c
R OG
+ +
= + (1)
Do MA.MA=MB.MB=MC.MC=R
2
-OM
2
suy ra:
2
' . '
MA MA
MA MAMA
= =
2
2 2
MA
R OM

Tng t
2 2
2 2
' . '
MB MB MB
MB MB MB R OM
= =

,
2 2
2 2
' . '
MC MC MC
MC MC MC R OM
= =

T ta thu c
2 2 2
2 2
3
MA MB MC
R OM
+ +
=

hay 3MG
2
+1/3(a
2
+b
2
+c
2
)=3R
2
-3OM
2
(2) (Bi
4)
T (1) v (2) suy ra OM
2
+GM
2
=OG
2

Vy M nm trn ng trn ng knh OG l mt ng trn c nh.









38








Bi 25:

Gi I l trung im BC. Do AA, BB,CC ng quy nn (QABC)=-1
' . ' ' . ' A Q A I A B A C = (1)
Do MN//BCnn ' ' MNC C B C MBC = =
Suy ra t gic MBNC ni tip
' . ' ' . ' A B A C A M A N = (2)
T (1) v (2) ta c ' . ' ' . ' A Q A I A M A N =
Suy ra t gic QMIN ni tip
Vy ng trn ngoi tip tam gic QMN lun i qua trung im I ca BC l mt im
c nh (pcm)










39

Bi 26:

Ta c
2 2
. MP MA MB MR = = ~ PMB RMP
180
o
MPB MRP PCS = =
AP//CS (pcm)


Bi 27:

Gi M l giao im th 2 ca AB vi (O
1
), N l giao im th 2 ca AC vi (O
2
).
Ta c PMD PGD PCB = =
Suy ra t gic BPCM ni tip, tng t t gic BPCN ni tip do t gic BMNC ni
tip. M DE//BC ta thu c t gic MDEN ni tip.
p dng nh l v tm ng phng cho cc ng trn ngoi tip DGP, PEF v
DENM ta c DMEN={A} nm trn trc ng phng ca (O
1
) v (O
2
).
Suy ra APO
1
O
2
(pcm)

40

Bi 28:

Gi O,J ln lt l trung im AH, MH.
Ta c 2 2 EFD HFD EBM EMC = = =
Suy ra t gic FEMD ni tip.
. . IE IF IM ID =
Do I nm trn trc ng phng ca (O,OA) v (J,JH)
IH OJ
M OJ l ng trung bnh ca tam gic AMH nn OJ//AM
IH AM (pcm)
Bi 29:

Gi bn knh w
1
, w
2
,(O) ln lt l r
1
,r
2
,r, O
1
,O
2
l tm w
1
v w
2

Ta c
1
O
P /(O)=
1 1
. O POQ=O
1
O
2
-r
2
,
2 2
1 1 1 2 2
. O POQ OO r = do :
41
O
1
O
2
-r
2
=O
1
O
2
2
-r
2
2

Suy ra P
O
/(O
1
)=OO
1
2
-r
1
2
=O
1
O
2
2
+r
2
-r
1
2
-r
2
2

Tng t P
O
/(O
2
)= O
1
O
2
2
+r
2
-r
1
2
-r
2
2
Vy O nm trn trc ng phng ca (O
1
) v (O
2
) (pcm)
Bi 30:

Gi D l giao im ca AC v KN.
Ta c KMA=BMA- KMB=ACB- ANK=KDA
Suy ra t gic AKMD ni tip
180 180
o o
AMD AKD ACB AMB = = =
Do B,M,D thng hng.
t BO=a, DO=b, R l bn knh ng trn ngoi tip t gic AKNC
Ta c BM.BD=BK.BA=a
2
-R
2
, DM.DB=DC.DA=b
2
-R
2

BD
2
=a
2
+b
2
-2R
2

BM
2
-DM
2
=
2 2
2 2 2 2 2 2 2 2 2
2 2 2 2
2
( 2 )( ) a R b R a b R a b
a b BO DO
BD BD BD
| | | | +
= = =
| |
\ \

90
o
BMO = (pcm)
Bi 31:
Trc ng phng ca hai ng trn c phng trnh:
d: 3x-4y-26=0
Ta kho st v tr tng i ca d vi (C
1
):
To giao im ca d vi (C
1
) tho mn h:
2 2
3 4 26 0
2 4 4 0
x y
x y x y
=

+ + =

2
2
4 26 4 26
2 4 4 0
3 3 3 3
y y y y
| | | |
+ + + + =
| |
\ \

2
25 220 484 0 y y + + = 4, 4 y =
Vy d tip xc vi (C
1
), tc l (C
1
) tip xc vi (C
2
) (pcm)

42
Bi 32:
Trc ng phng ca hai ng trn (C
1
) v (C
2
) c phng trnh:
d : -4x+14y-19=0
Ta xt v tr tng i ca d vi (C
2
).
To giao im ca d vi (C
2
) tho mn h:
2 2
2
2
2
4 14 19 0
2 4 20 0
7 19 7 19
2 4 20 0
2 4 2 4
193
53 177 0
4
x y
x y x y
y y y y
y y
+ =

+ =

| | | |
+ =
| |
\ \
+ =

Phng trnh ny c 2 nghim phn bit nn d ct (C
1
), tc l (C
1
) v (C
2
) ct nhau.




Tham kho:
1. Http://Mathlinks.ro
2. Thanh Sn- Trn Hu Nam, Phng php gii ton hnh hc 10 theo ch .
3.Nguyn Minh H-Nguyn Xun Bnh, Bi tp nng cao v mt s chuyn hnh hc
10.
4.Viktor Prasolov, Problems in plane and solid geometry, vol.1: Plane geometry
5. Cc bi ging i tuyn hc sinh gii lp 10 khi THPT chuyn, HKHTN-
HQGHN