Professional Documents
Culture Documents
1. I CNG
Gii phu l k hoch c d kin v c s chun b, c m cp cu hay m chng trnh u mang tm quan trng nh nhau. Chun b cuc m lun thc hin mt cch an ton v hiu qu trnh tai bin cho ngi bnh trong m, ngn nga bin chng sau m v gip ngi bnh hi phc tt. Vai tr ca ngi iu dng rt quan trng trong vic sa son ngi bnh trc m. iu dng cn c nhng thng tin c bn v ngi bnh, mun th iu dng phi thu thp d kin t ngi bnh v bnh tt v cc ri lon km theo. iu dng phi hiu c phn ng ca ngi bnh trc m, phi bit nh gi nhng kt qu xt nghim tin phu v phi bit lng gi nhng thay i ca c th, nguy c, bin chng lin quan n phu thut.
Lp k hoch v thc hin vic chun b trc m. Qua hi chn: chn loi thuc gy m v phng php phu thut tt nht cho ngi bnh.
4.1. Tm l
Tm l ngi bnh c th l lo s au v khng thoi mi, s do khng hiu bit, s bin dng c th, s xa cch ngi thn, s cht, s gy m, s thay i li sng sau m, iu dng cn bit nhn thc ca ngi bnh nng v cung cp nhng thng tin trong sut thi gian trc m. iu dng l ngi nng tinh thn v gip ngi bnh gim au bun, gim s hi duy tr v hi phc nim tin cho ngi bnh.
4.3.2. H h hp Nhim v: H hp c nhim v quan trng trong phu thut v n va l ng gy m va l ng thi thuc m, trao i kh. T bo thiu oxy s cht v oxy c vai tr quan trng nht i vi m no. C nhiu phng php gy m phi qua ng h hp, v th nu h hp c vn th rt nguy him cho ngi bnh. Hi: Ngi bnh c tin s kh th, ho, suyn, ho ra mu, lao, nhim trng ng h hp kinh nin trc khng? V y l nhng triu chng ca bnh ng h hp trc . Suyn l vn ngi bnh phu thut. Suyn c th xut hin khi lo s, mi cng c th gy cn kh th cho ngi bnh. Ngoi ra, nu khng khai thc k tin s suyn ca ngi bnh th khi gy m cng gy nguy c cao cho ngi bnh do vic tng tc thuc trong gy m. S tn thng trn phi c th lm gim kh nng trao i kh v chnh l nguyn nhn gy suy h hp cho ngi bnh trong v sau m, cng l nguy c gy nhim trng h hp sau m v nh th lm tnh trng ngi bnh nng n thm. Ngi ht thuc l c nguy c ng dch phi d gy tc nghn h hp v vim phi sau m. Khm: tu vo tng loi phu thut nhng c bn iu dng cn o tn s nhp th, kiu th, nghe phi, PaO2. Can thip: nu ngi bnh c nhim trng cp tnh ng h hp trn iu dng cn thc hin khng sinh theo y lnh gip iu tr dt im nhim trng. Nu ngi bnh ht thuc cn ngng ht thuc trc m mt tun. Phi ghi nhn ngi bnh c bt thng v ng h hp, ghi nhn chc nng h hp nh kh mu ng mch, nghe phi nh gi li tnh trng h hp. Hng dn ngi bnh cch ht th su, hng dn cch th hiu qu, cch xoay tr, ngi dy gip gin n phi ti a sau m. Hng dn ngi bnh cch ho, khc m. 4.3.3. Gan Nhim v: Gan lin quan n ng trong mu, bin dng m, tng hp protein, thuc, bin dng hormone, to bilirubin v bi tit gii c cho nhiu loi thuc m, thuc iu tr... Hi: tin s v vim gan trc , tim nga vim gan cha, s ln tim, thi gian tim. Tnh trng d ng da, nga v c vng da ln no khng. C bnh l v ng mt nh si mt, au h sn phi khng. C tin s m v mt, m gan. Tin s ung ru, s lng, thi gian khng. Khm: b gan to khng, tnh trng vng da, bng bng, du tun hon bng h, mu phn, cc du au trn bng v nn nh gi xt nghim chc nng gan, bilirubin. Can thip: nh gi tnh trng ri lon ng mu, ng thi thc hin iu chnh tnh trng chy mu qua thuc theo y lnh. Chm sc vng da, thuc gim nga, ung nhiu nc. Ngh ngi v dinh dng hp l gip nng chc nng gan. Thc hin thuc nng chc nng gan, trnh nhng thuc thi qua gan. Thng bo cho nhm phu thut v tnh trng ngi bnh. 4.3.4. Thn Nhim v: suy gim chc nng thn lin quan n s lng dch thay th, mt cn bng v dch th v in gii, chc nng ng mu, gia tng nguy c nhim trng, vt
thng lu lnh, thay i p ng ca iu tr v khng tin on c s bi tit ca thuc. Hi: Ngi bnh c ph khng, ph vo lc no v ph u. Tiu gt but, tiu c, s lng nc tiu. C tin s si niu, m thn, ghp thn khng. Khm: Cn nng, huyt p, nc tiu, da nim, du bp bnh thn, khm thy du hiu ph. Can thip: Theo di mt nc, thc hin b nc v thc hin cn bng in gii ngi bnh trc m, cn nng, theo di ph. Phng nga thiu nc v ri lon in gii, theo di s lng nc tiu. nh gi chc nng thn, Ion . Nhn nh sm trn lm sng du hiu thiu in gii. 4.3.5. Thn kinh trung ng nh gi: tri gic, nhn thc, thc hin cc y lnh ca ngi bnh. Khai thc tai nn v no, tu sng trc V khi c chn thng hay m ct sng c th c th nh hng trong t th t ni kh qun. nh gi v nhn thc rt c ch trong theo di sau m, gip iu dng nhn nh v tri gic v nhn thc ngi bnh chnh xc hn. 4.3.6. C xng khp Hi: Tin s vim xng khp, nht l ngi gi v n s lm hn ch c ng, t th ngi bnh trong v sau m. iu dng hng dn ngi bnh cch tp vn ng trc m. Sau m trnh ngi bnh au do vn ng, di chuyn. 4.3.7. Dinh dng Bo ph gy kh khn trong t th m v di chuyn ngi bnh sau m, d nhim trng vt thng, vt thng lu lnh, thuc m thm chm v tn ti trong m, do gii phng thuc sau m chm nn ngi bnh m lu hn v tnh chm hn. Nu khng m cp cu, iu dng cn hng dn ch n v tp luyn gim cn cho ngi bnh trc m. Suy dinh dng: gim protein, vitamin A, B ngi bnh hi phc chm, vt thng lu lnh. Ngi gi (do thiu rng, do n ung km), ngi ngho n t cht dinh dng, ngi bnh n ung km, ngi bnh mn tnh, ung th th thng c nguy c suy dinh dng v thiu ht dch th do thi quen king n hay khng n c. Nng cao th trng ngi bnh trc m l iu cn thit. iu dng hng dn ngi bnh thc n nhiu dinh dng, ch n ph hp bnh l. Nu ngi bnh suy kit nhiu hoc do bnh l khng n c iu dng thc hin nui n bng dch truyn an ton v nng lng. 4.3.8. Nghin ma tu hay ru Ngi nghin ma tu hay ru thng c nguy c suy dinh dng cao v c bit vi ngi nghin ru th chc nng gan cng suy gim. V th, vi nhng ngi bnh ny iu dng cn khai thc tin s mt cch cn thn qua ngi thn v chnh bn thn ngi bnh. Thng ngi bnh khng khai tht nn iu dng cn kho lo c nhng d kin chnh xc v ngi bnh Ngi bnh nghin ru hay ma tu c rt nhiu bin chng sau m do tnh trng suy dinh dng, do chc nng gan gim, do chc nng thn kinh cng c vn . iu dng cn c k hoch chm sc trong trng hp ngi bnh ln cn nghin sau phu thut hay cung sn do ru.
4.3.9. Ni tit Tiu ng l mt yu t nguy c cho c gy m v gii phu. Ngi bnh tiu ng c nguy c cao trong h ng huyt, bin chng tim mch, nguy c nhim trng cao, vt thng lu lnh. iu dng cn xc nh, theo di ng trong mu v gip bc s iu chnh lng ng trong mu. iu dng cn thc hin ch tit ch cho ngi bnh. 4.3.10. Nhim trng Nu nhim trng cp tnh, cuc m thng phi hu nu l m chng trnh. Nhim trng mn tnh nh lao, AIDS th tu trng hp c th m. Kim sot nhim trng trc m l iu cn thit cho ngi bnh, v th iu dng cn hi ngi bnh v thc hin khm chuyn khoa tai mi hng, rng, tit niu, sinh dc ngi bnh trc m. Theo di nhit . Thc hin y lnh trong iu tr dt im nhim trng trc m, thc hin thuc khng sinh phng nga theo y lnh iu tr. 4.3.11. Min dch iu dng cn tm hiu tin s d ng ca ngi bnh nh d ng thuc, iu dng cn khai thc loi thuc v ghi ch h s gip thy thuc v gy m trnh s dng nhng loi thuc ny. D ng thc n cng quan trng v sau m vn dinh dng rt cn thit nn cn hi r thng tin trnh tai bin d ng c th lm tnh trng sau m nng n hn. Trong nhng ngi bnh ghp tng thng kh nng min dch km nn iu dng cn c k hoch chm sc hon ton v khun trnh nguy c nhim trng cho ngi bnh. 4.3.12. Thuc iu dng hi ngi bnh v thuc h ang s dng v c nguy c tng tc vi thuc m, c th nh hng n thuc tim mch, huyt p, min dch chng ng mu, bit c s tng tc v phn ng ph ca thuc, d ng vi cc loi thc n, ho hc, nghin thuc, lm dng thuc, nghin ru. Thuc steroid: trong nhng trng hp ngi bnh mc bnh mn tnh cn iu tr lu di loi thuc ny, iu dng cn khai thc k cch s dng v khng nn dng t ngt, cn bo qua nhm gy m c hng iu chnh thuc kp thi. Thuc li tiu: thng km theo gim Kali mu cng nh hng n tim mch hay thuc Thiazide cng c th gy suy h hp trong qu trnh gy m. Ngoi ra, thuc li tiu cng gy tnh trng mt nc v in gii. Thuc chng trm cm: tc dng ph ca thuc ny cng gy nguy c tt huyt p. Aspirin: trong nhng bnh l tim mch ngi bnh thng s dng lu di aspirin. iu dng cn thng bo cho gy m c k hoch gy m c th trnh tnh trng chy mu sau m do trong mt s phu thut c th kt hp cng heparin trong m.
Mu: cng thc mu, mu ng, mu chy, nhm mu, dung tch hng cu, tc lng mu, chc nng ng mu ton b, BUN, ng huyt, protid. Nc tiu: tng phn tch nc tiu. Chn on hnh nh: X quang phi, siu m, in tim, CT scan. Ngoi ra, tu loi phu thut ngi thy thuc c y lnh cc xt nghim khc v gan, tu , thn.
6. QUN L IU DNG
thut, va gy nhim khun vng m. Tt nht nn hng dn ngi bnh ci b t trang li nh trc khi nhp vin. Tho rng gi l yu cu tuyt i v rng gi gy tr ngi trong vic t ni kh qun, gy hay st rng gi, d vt ng th nu rng rt vo kh qun. Tc di tht bm li hay buc tc gn gng. Tc gi cn c ly ra v n l nguyn nhn gy nhim trng cho vng m. Mng tay sn: chi sch mng tay, mng chn c sn mu gip quan st, theo di mu sc da nim, mng chnh xc. V sinh: nn cho ngi bnh v sinh sch s chiu hm trc m, v sinh vng m v tm ra sch vng m tt nht vi x bng st khun, nht l vng m. Hin nay, trong cc ti liu nc ngoi vic co lng hn ch thc hin, thay vo l vic lm v sinh vi dung dch savon st khun. Nu trong trng hp cn co lng th nn s dng dng c co ru. n ung: chiu trc m n nh long, ti trc m nhn n hon ton, thng nhn n ti thiu 8 gi trc m, ngng ung ti thiu trc 4 gi. Sng hm sau thc hin truyn dch cho ngi bnh trc m. Trong trng hp ngi bnh gy t th khng cn nhn n ung ti trc m, ch nhn n vo sng trc m. Tht tho: cn lm sch rut ti hm trc v sng hm m nh ung thuc x, bm hu mn bng dung dch ty x. Vi m i trng, nguyn tc l m bo sch phn i trng nn cn thc hin tht tho cho ngi bnh. Tm l trc m: trnh ngi bnh lo u, cng thng, iu dng cho ngi bnh gp g ngi nh, khuyn ngi bnh ng sm, c th thc hin thuc an thn cho ngi bnh m trc m.
7.2. Sng hm m
Tht tho li sng trc m, cng tu vo tng loi phu thut nhng thng m i trng vic ny l rt cn thit. Chun b ngi bnh: ngi bnh thay m sau khi tm sch vo bui sng. Tng trng: lun thc hin ly du chng sinh tn vo sng hm m v trc khi chuyn ngi bnh ln bn m. Ch kim tra mch vi nhng ngi bnh m bu gip, huyt p vi ngi bnh m tim, h hp vi ngi bnh c suyn hay m v h hp. Thng tin bn giao ngi bnh: eo bng tn, nn ghi r rng c h tn, tui, khoa, chn on, phng php phu thut. Vt thng: thay bng li vt thng sch s, bng kn. Dch th: truyn dch, thc hin thuc theo y lnh. Phng nga tnh trng thiu dch l nhim v rt quan trng ca iu dng trc m. t ng thng d dy (nu cn). t thng tiu (nu cn), cho ngi bnh i tiu. Chuyn bnh ln phng m: iu dng cng thn nhn chuyn ngi bnh n phng m bng cc phng tin an ton.
H2 receptor antagonis thuc ngn cn nguy c tn thng nim mc d dy do aspirin, do stress trc m i vi nhng ngi bnh nhy cm, lo lng nhiu hoc tu bnh l. Anticholinergic lm gim bi tit. Narcotic thuc gim au. Khng sinh: ngi bnh c bnh van tim, nhim trng trc , vt thng nhim trng, nguy c nhim trng, khng sinh d phng trc m. Heparin: tim di da 612 gi trc m ngn nga tc mch, trong cc trng hp m tim, ghp tng Thuc nh mt: nn thc hin trc m nu ngi bnh tng c m mt. Thuc trc m c s dng nhm gim lo lng, tng an thn, gip gim au, ngn nga nn i, ngn nga cc phn x t ng, gip t ni kh qun d dng trc m, gim s bi tit dch d dyrut, h hp. Thi gian v cch dng thuc nh sau: Thuc ung: nn cho trc 6090 pht trc khi a ngi bnh xung phng m v ngi bnh ch ung t nc. Tim bp (IM), tim trong da (ID): tim 3060 pht trc khi xung phng m. Tim tnh mch (IV), nn thc hin tim phng tin m. iu dng cn bo cho ngi bnh nhng tc dng chnh v ph ca thuc. Di chuyn ngi bnh ti phng m: iu dng cn di chuyn ngi bnh xung phng m an ton, hng dn ngi nh ni phng i v nhng thng tin khc. Cn di chuyn ngi bnh bng xe ln, bngca, trnh ngi bnh t i b.
BNG KIM SOT TRC M H tn ngi bnh: Khoa: Chn on trc m: Ngy m: Phng thc phu thut: Tng trng: Cn nng: Kt qu xt nghim: Hct Hgb Hnh nh: XQ ECG D ng: C Khng Thuc Nhn i: t gi n Ly cc loi dng c gi trn c th: Trng mt knh Mt knh Rng gi Ning rng Du chng sinh tn: Mch ln/pht Nhp th ln/pht Chun b da: tm Mc o chong bnh vin Trang im: ty trang Vt thng: thm dch B bt: c khng Nhit c ra
Khc
mmHg
Dn lu: c khng dn lu vt thng CVP Nc tiu: thng tiu c khng Tht tho Thuc n phng m cng ngi bnh K tn ngi giao
ng Levine
K tn ngi nhn
CU HI LNG GI
Tr li ngn gn cc cu hi sau: 1. Lng gi chc nng tim mch, iu dng cn thm khm v: A. ... B. ... C. ... D. Nghe tim . Lng gi chc nng h hp, iu dng cn thm khm v: A. ... B. Kiu th .. C. ... D. ... Lng gi v chc nng thn, iu dng cn hi v: A. Ph .. B. ... C. ... D. ...
2.
3.
1. Kim Litwack. Preoperative patient, in Medical Surgical Nursing, MosbyYear book, Inc. 4th ed., St. Louis Missouri, (1996): 350370. 2. Phm Th Minh. Chun b tin phu (bng) trong chm sc ngoi khoa. Ti liu th im ging dy iu dng trung hc. n h tr h thng o to 03SIDA, H Ni 1994, trang 38. 3. Phan Th H Hi. Chun b ngi bnh trc m. Bi ging bnh hc ngoi khoa tp 1. i hc Y Dc TP. H Ch Minh, 1985. Nh xut bn Y hc, 1985, trang 911. 4. iu dng ni ngoi khoa tp 2, BRUNNER/ SUDDARTH, Nh xut bn Y hc ln 6, H Ni 1996, trang 1334. 5. Saundra L. Seidel, Knowledge base for Patients undergoing surgery, in Medical Surgical Nursing, W.B. Saunders company 2nd ed. (1998): 115158.
Ngun: http://giangduongykhoa.net