KANUNU

Kanun Numaras : 4857 Yaymland R.Gazete : 2003Tarih: 10/6/2003 Say : 25134

Ama ve kapsam Madde 1 - Bu Kanunun amac iverenler ile bir i szlemesine dayanarak altrlan iilerin alma artlar ve alma ortamna ilikin hak ve sorumluluklarn dzenlemektir.

Tanmlar
Madde 2 - Bir i szlemesine dayanarak alan gerek kiiye ii, ii altran gerek veya tzel kiiye yahut tzel kiilii olmayan kurum ve kurululara iveren, ii ile iveren arasnda kurulan ilikiye i ilikisi denir. veren tarafndan mal veya hizmet retmek amacyla madd olan ve olmayan unsurlar ile iinin birlikte rgtlendii birime iyeri denir. verenin iyerinde rettii mal veya hizmet ile nitelik ynnden ball bulunan ve ayn ynetim altnda rgtlenen yerler (iyerine bal yerler) ile dinlenme, ocuk emzirme, yemek, uyku, ykanma, muayene ve bakm, beden ve meslek eitim ve avlu gibi dier eklentiler ve aralar da iyerinden saylr. yeri, iyerine bal yerler, eklentiler ve aralar ile oluturulan i organizasyonu kapsamnda bir btndr.

Bu Kanunun uygulanmas bakmndan; a) yerinde i sal ve gvenlii hizmetlerinde grev yapmak zere Bakanlka belgelendirilmi hekimler, iyeri hekimini; mhendis, mimar ve teknik elemanlar ise i gvenlii uzmann, b) sal ve gvenlii hizmetlerini vermek zere, gerekli donanm ve personele sahip olan Bakanlka yetkilendirilen kamu kurum ve kurulular ile Trk Ticaret Kanunu hkmlerine gre faaliyet gsteren irketlerce kurulan ve iletilen messeseler ortak salk ve gvenlik birimini, c) sal ve gvenlii hizmetlerinde grev yapacak iyeri hekimi ve i gvenlii uzmanlarnn eitimlerini vermek zere Bakanlka yetkilendirilen kamu kurum ve kurulular, niversiteler ve Trk Ticaret Kanunu hkmlerine gre faaliyet gsteren irketlerce kurulan ve iletilen messeseler eitim kurumunu, ifade eder.

verenin hakl nedenle derhal fesih hakk

Madde 25 - Sresi belirli olsun veya olmasn iveren, aada yazl hallerde i szlemesini srenin bitiminden nce veya bildirim sresini beklemeksizin feshedebilir: I- Salk sebepleri: a) inin kendi kastndan veya derli toplu olmayan yaayndan yahut ikiye dknlnden doacak bir hastala veya sakatla uramas halinde, bu sebeple doacak devamszln ard ardna i gn veya bir ayda be i gnnden fazla srmesi. b) inin tutulduu hastaln tedavi edilemeyecek nitelikte olduu ve iyerinde almasnda saknca bulunduunun Salk Kurulunca saptanmas durumunda.

verenin hakl nedenle derhal fesih hakk

II- Ahlak ve iyi niyet kurallarna uymayan haller ve benzerleri: a) szlemesi yapld srada bu szlemenin esasl noktalarndan biri iin gerekli vasflar veya artlar kendisinde bulunmad halde bunlarn kendisinde bulunduunu ileri srerek, yahut geree uygun olmayan bilgiler veya szler syleyerek iinin ivereni yanltmas. b) inin, iveren yahut bunlarn aile yelerinden birinin eref ve namusuna dokunacak szler sarfetmesi veya davranlarda bulunmas, yahut iveren hakknda eref ve haysiyet krc aslsz ihbar ve isnadlarda bulunmas. c) inin iverenin baka bir iisine cinsel tacizde bulunmas. d) inin iverene yahut onun ailesi yelerinden birine yahut iverenin baka iisine satamas veya 84 nc maddeye (iki ve uyuturucu madde ile ilgili) aykr hareket etmesi. e) inin, iverenin gvenini ktye kullanmak, hrszlk yapmak, iverenin meslek srlarn ortaya atmak gibi doruluk ve balla uymayan davranlarda bulunmas. f) inin, iyerinde, yedi gnden fazla hapisle cezalandrlan ve cezas ertelenmeyen bir su ilemesi. g) inin iverenden izin almakszn veya hakl bir sebebe dayanmakszn ard ardna iki ign veya bir ay iinde iki defa herhangi bir tatil gnnden sonraki i gn, yahut bir ayda ign iine devam etmemesi. h) inin yapmakla devli bulunduu grevleri kendisine hatrlatld halde yapmamakta srar etmesi. ) inin kendi istei veya savsamas yznden iin gvenliini tehlikeye drmesi, iyerinin mal olan veya mal olmayp da eli altnda bulunan makineleri, tesisat veya baka eya ve maddeleri otuz gnlk cretinin tutaryla deyemeyecek derecede hasara ve kayba uratmas.

verenin hakl nedenle derhal fesih hakk

III- Zorlayc sebepler:
iyi iyerinde bir haftadan fazla sre ile almaktan alkoyan zorlayc bir sebebin ortaya kmas.

IV- inin gzaltna alnmas veya tutuklanmas halinde devamszln 17 nci maddedeki bildirim sresini amas.

Madde 17- szlemeleri; a) i alt aydan az srm olan ii iin, bildirimin dier tarafa yaplmasndan balayarak iki hafta sonra, b) i alt aydan birbuuk yla kadar srm olan ii iin, bildirimin dier tarafa yaplmasndan balayarak drt hafta sonra, c) i birbuuk yldan yla kadar srm olan ii iin, bildirimin dier tarafa yaplmasndan balayarak alt hafta sonra, d) i yldan fazla srm ii iin, bildirim yaplmasndan balayarak sekiz hafta sonra, Feshedilmi saylr.

in durdurulmas veya iyerinin kapatlmas

Madde 79 - Bir iyerinin tesis ve tertiplerinde, alma yntem ve ekillerinde, makine ve cihazlarnda iilerin yaam iin tehlikeli olan bir husus tespit edilirse, bu tehlike giderilinceye kadar iyerlerini i sal ve gvenlii bakmndan denetlemeye yetkili iki mfetti, bir ii ve bir iveren temsilcisi ile Blge Mdrnden oluan be kiilik bir komisyon kararyla, tehlikenin niteliine gre i tamamen veya ksmen durdurulur veya iyeri kapatlr. Komisyona kdemli i mfettii bakanlk eder. Komisyonun almalar ile ilgili sekretarya ileri blge mdrl tarafndan yrtlr.

in durdurulmas veya iyerinin kapatlmas

Askeri iyerleri ile yurt emniyeti iin gerekli maddeler retilen iyerlerindeki komisyonun yaps, alma ekil ve esaslar Milli Savunma Bakanl ile alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnca birlikte hazrlanacak bir ynetmelikle belirtilir. Bu maddeye gre verilecek durdurma veya kapatma kararna kar iverenin yerel i mahkemesinde alt i gn iinde itiraz etmek yetkisi vardr. mahkemesine itiraz, iin durdurulmas veya iyerinin kapatlmas kararnn uygulanmasn durdurmaz. Mahkeme itiraz ncelikle grr ve alt i gn iinde karara balar. Kararlar kesindir.

 sal ve gvenlii kurulu

Madde 80 - Bu Kanuna gre sanayiden saylan, devaml olarak en az elli ii altran ve alt aydan fazla srekli ilerin yapld iyerlerinde her iveren bir i sal ve gvenlii kurulu kurmakla ykmldr. verenler i sal ve gvenlii kurullarnca i sal ve gvenlii mevzuatna uygun olarak verilen kararlar uygulamakla ykmldrler.

 sal ve gvenlii hizmetleri

Madde 81 (Deiik: 15/5/2008-5763/4 md.) verenler, devaml olarak en az elli ii altrdklar iyerlerinde alnmas gereken i sal ve gvenlii nlemlerinin belirlenmesi ve uygulanmasnn izlenmesi, i kazas ve meslek hastalklarnn nlenmesi, iilerin ilk yardm ve acil tedavi ile koruyucu salk ve gvenlik hizmetlerinin yrtlmesi amacyla, iyerindeki ii says, iyerinin nitelii ve iin tehlike snf ve derecesine gre; a) b) yeri salk ve gvenlik birimi oluturmakla, Bir veya birden fazla iyeri hekimi ile gereinde dier salk personelini grevlendirmekle, c) Sanayiden saylan ilerde i gvenlii uzman olan bir veya birden fazla mhendis veya teknik eleman grevlendirmekle,

ykmldrler.

 sal ve gvenlii hizmetleri

verenler, bu ykmllklerinin tamamn veya bir ksmn, bnyesinde altrd ve bu maddeye dayanlarak karlacak ynetmelikte belirtilen vasflara sahip personel ile yerine getirebilecei gibi, iletme dnda kurulu ortak salk ve gvenlik birimlerinden hizmet alarak da yerine getirebilir. Bu ekilde hizmet alnmas iverenin sorumluklarn ortadan kaldrmaz.

ilerin haklar
Madde 83 - yerinde i sal ve gvenlii asndan iinin saln bozacak veya vcut btnln tehlikeye sokacak yakn, acil ve hayati bir tehlike ile kar karya kalan ii, i sal ve gvenlii kuruluna bavurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alnmasna karar verilmesini talep edebilir. Kurul ayn gn acilen toplanarak kararn verir ve durumu tutanakla tespit eder. Karar iiye yazl olarak bildirilir. sal ve gvenlii kurulunun bulunmad iyerlerinde talep, iveren veya iveren vekiline yaplr. i tesbitin yaplmasn ve durumun yazl olarak kendisine bildirilmesini isteyebilir. veren veya vekili yazl cevap vermek zorundadr. Kurulun iinin talebi ynnde karar vermesi halinde ii, gerekli i sal ve gvenlii tedbiri alnncaya kadar almaktan kanabilir. inin almaktan kand dnem iinde creti ve dier haklar sakldr.

ilerin haklar
sal ve gvenlii kurulunun kararna ve iinin talebine ramen gerekli tedbirin alnmad iyerlerinde iiler alt i gn iinde, bu Kanunun 24 nc maddesinin (I) numaral bendine uygun olarak belirli veya belirsiz sreli hizmet akitlerini derhal feshedebilir.

Ar ve tehlikeli iler
Madde 85 - Onalt yan doldurmam gen iiler ve ocuklar ile alt ile ilgili mesleki eitim almam iiler ar ve tehlikeli ilerde altrlamaz. Hangi ilerin ar ve tehlikeli ilerden saylaca, kadnlarla onalt yan doldurmu fakat onsekiz yan bitirmemi gen iilerin hangi eit ar ve tehlikeli ilerde altrlabilecekleri Salk Bakanlnn gr alnarak alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnca hazrlanacak bir ynetmelikte gsterilir.

Ar ve tehlikeli ilerde rapor

Madde 86 - Ar ve tehlikeli ilerde alacak iilerin ie giriinde veya iin devam sresince en az ylda bir, bedence bu ilere elverili ve dayankl olduklar iyeri hekimi, ii sal dispanserleri, bunlarn bulunmad yerlerde sras ile en yakn Sosyal Sigortalar Kurumu, salk oca, hkmet veya belediye hekimleri tarafndan verilmi muayene raporlar olmadka, bu gibilerin ie alnmalar veya ite altrlmalar yasaktr. Sosyal Sigortalar Kurumu ie ilk giri muayenesini yapmaktan kanamaz. yeri hekimi tarafndan verilen rapora itiraz halinde, ii en yakn Sosyal Sigortalar Kurumu hastanesi salk kurulunca muayeneye tabi tutulur, verilen rapor kesindir. Yetkili memurlar isteyince, bu raporlar iveren kendilerine gstermek zorundadr.

On sekiz yandan kk iiler iin rapor

Madde 87 - Ondrt yandan onsekiz yana kadar (onsekiz dahil) ocuk ve gen iilerin ie alnmalarndan nce iyeri hekimi, ii sal dispanserleri, bunlarn bulunmad yerlerde sras ile en yakn Sosyal Sigortalar Kurumu, salk oca, hkmet veya belediye hekimlerine muayene ettirilerek iin niteliine ve artlarna gre vcut yaplarnn dayankl olduunun raporla belirtilmesi ve bunlarn onsekiz yan dolduruncaya kadar alt ayda bir defa ayn ekilde doktor muayenesinden geirilerek bu ite almaya devamlarna bir saknca olup olmadnn kontrol ettirilmesi ve btn bu raporlarn iyerinde saklanarak yetkili memurlarn istei zerine kendilerine gsterilmesi zorunludur. Sosyal Sigortalar Kurumu ie ilk giri muayenesini yapmaktan kanamaz.

eitli ynetmelikler
Madde 89 - Salk Bakanlnn gr alnarak alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl; a) Ar ve tehlikeli ilerden baka iler iin de iilerin ie balamadan hekim muayenesinden geirilmelerini, b) Baz ilerde alan iilerin belirli srelerde genel olarak salk muayenesinden geirilmelerini, c) eitli veya bir ksm ilerde alan iilerin salk durumlarnn aksamas, yaptklar iin rnlerine ve genel sala yahut birlikte altklar teki iilere zararl olursa, bu gibilerin o ilerden karlmalarn, d) Ne durumda ve ne gibi artlar haiz olan iyerlerinde banyo, uyku, dinlenme ve yemek yerleri ile ii evleri ve ii eitimi yerleri yaplmasn, ngren ynetmelikler hazrlayabilir.

altrma ya ve ocuklar altrma yasa

Madde 71 - Onbe yan doldurmam ocuklarn altrlmas yasaktr. Ancak, ondrt yan doldurmu ve ilkretimi tamamlam olan ocuklar, bedensel, zihinsel ve ahlaki gelimelerine ve eitime devam edenlerin okullarna devamna engel olmayacak hafif ilerde altrlabilirler.

altrma ya ve ocuklar altrma yasa

ocuk ve gen iilerin ie yerletirilmelerinde ve altrlabilecekleri ilerde gvenlik, salk, bedensel, zihinsel ve psikolojik gelimeleri, kiisel yatknlk ve yetenekleri dikkate alnr. ocuun grd i onun okula gitmesine, mesleki eitiminin devamna engel olamaz, onun derslerini dzenli bir ekilde izlemesine zarar veremez. Temel eitimi tamamlam ve okula gitmeyen ocuklarn alma saatleri gnde yedi ve haftada otuzbe saatten fazla olamaz. Ancak, onbe yan tamamlam ocuklar iin bu sre gnde sekiz ve haftada krk saate kadar artrlabilir. Okula devam eden ocuklarn eitim dnemindeki alma sreleri, eitim saatleri dnda olmak zere, en fazla gnde iki saat ve haftada on saat olabilir. Okulun kapal olduu dnemlerde alma sreleri yukarda birinci fkrada ngrlen sreleri aamaz.

Yer ve su altnda altrma yasa

Madde 72 - Maden ocaklar ile kablo demesi, kanalizasyon ve tnel inaat gibi yer altnda veya su altnda allacak ilerde onsekiz yan doldurmam erkek ve her yataki kadnlarn altrlmas yasaktr.

Gece altrma yasa

Madde 73 - Sanayie ait ilerde onsekiz yan doldurmam ocuk ve gen iilerin gece altrlmas yasaktr. Onsekiz yan doldurmu kadn iilerin gece postalarnda altrlmasna ilikin usul ve esaslar Salk Bakanlnn gr alnarak alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnca hazrlanacak bir ynetmelikte gsterilir.

Devletin yetkisi
Madde 91 - Devlet, alma hayat ile ilgili mevzuatn uygulanmasn izler, denetler ve tefti eder. Bu dev alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlna bal ihtiyaca yetecek say ve zellikte tefti ve denetlemeye yetkili i mfettilerince yaplr.

 sal ve gvenlii ile ilgili hkmlere aykrlk

Madde 105 (Deiik: 15/5/2008-5763/9 md.) Bu Kanunun; a) 78 inci maddesinde ngrlen ynetmeliklerdeki hkmlere uymayan iveren veya iveren vekiline, alnmayan her i sal ve gvenlii nlemi iin iki yz Yeni Trk Liras, alnmayan nlemler iin izleyen her ay ayn miktar, b) 86 nc maddesi uyarnca iilere doktor raporu almayan iveren veya iveren vekiline bu durumda olan her ii iin, 87 nci maddesi gereince ocuklara doktor raporu almayan iveren veya iveren vekiline bu durumdaki her ocuk iin iki yz Yeni Trk Liras, c) 77 nci maddesine aykr hareket eden, 78 inci maddesi gerei iletme belgesi almadan iyeri aan veya belgelendirilmesi gereken iler veya rnler iin belge almayan, 79 uncu maddesi gereince faaliyeti durdurulan ii izin almadan devam ettiren veya kapatlan iyerlerini izinsiz aan, 80 inci maddesinde ngrlen i sal ve gvenlii kurullarnn kurulmas ve altrlmas ile ilgili hkmlere aykr davranan, i sal ve gvenlii kurullarnca alnan kararlar uygulamayan, 81 inci maddesinde belirtilen ykmllkleri yerine getirmeyen, 88 ve 89 uncu maddelerinde ngrlen ynetmeliklerde gsterilen artlara ve usullere uymayan iveren veya iveren vekiline biner Yeni Trk Liras, d) Bu Kanunun 85 inci maddesine aykr olarak ar ve tehlikeli ilerde onalt yandan kkleri altran veya ayn maddede belirtilen ynetmelikte gsterilen ya kaytlarna aykr ii altran iveren veya iveren vekiline her ii iin bin Yeni Trk Liras, ayn maddenin birinci fkrasnda belirtilen mesleki eitim almam ii altran iveren veya iveren vekiline her ii iin beyz Yeni Trk Liras,

idari para cezas verilir.