Qun tr ri ro trong d n phn mm

1 2 3 4 5 6 nh gi 7 8 9 10

Ri ro l yu t lun tn ti trong mi hot ng sn xut v kinh doanh, v d n phn mm cng khng ngoi l. Ri ro l yu t lun tn ti trong mi hot ng sbn xut v kinh doanh, v d n phn mm cng khng ngoi l. Tuy nhin, vi c th ring ca mnh, nhn din v kim sot ri ro trong d n phn mm l iu khng n gin. Trong thc t, nhiu d n phn mm b qua hoc kim sot ri ro s si, chiu l dn n kt qu tht bi, khch hng phn nn v cht lng hoc l vn do chi ph tng cao. Ri ro trong cc d n phn mm Thng thng, ri ro dng ch mt hay nhiu s vic cha nhng c kh nng xy ra trong tng lai c tc ng n d n, v khi s vic xy ra thng s gy nh hng xu, thm ch l tai nn cho d n, cn tr d n t c mc tiu ca mnh. Ri ro thng c nhn bit da vo mt s du hiu bo trc, i khi da vo kinh nghim ca cc d n tng t trc y. Qun l ri ro c vai tr kh quan trng trong ton b tin trnh qun l d n. Trong c 2 b m hnh v tiu chun ni ting c ng dng nhiu trong d n phn mm l CMMi (Capability Maturity Model Integration) ca vin Cng ngh Phn mm Hoa K (SEI) v PMP (Project Management Professional) ca vin Qun tr D n PMI (Project Management Institude) u xem qun l ri ro l mt trong nhng hot ng c bn nht ca qu trnh qun tr d n. Mc d nhn din v kim sot tt ri ro c kh nng nh hng n d n i hi s tham gia ca nhiu ngi, tuy nhin ngi c vai tr trc tip v quan trng nht l trng d n. Do , mt tiu ch bt buc ca mt trng d n gii l kh nng kim sot tt ri ro. Quy trnh qun l ri ro Nhn din v kim sot tt ri ro ch bng k nng v kinh nghim c nhn khng cha , vic kim sot ri ro phi c thc hin theo mt quy trnh cht ch v ph hp vi c th, mc tiu v ngn sch ca d n.

Tng qut, quy trnh c qun l ri ro bao gm cc bc chnh c trnh by Hnh 1. mc chi tit hn, quy trnh qun l ri ro bao gm cc bc cng vi trnh t x l v mi quan h gia chng nh trnh by Hnh 2. Nhn din ri ro Xc nh c chnh xc cc ngun c kh nng pht sinh ri ro l iu khng d dng. Thng thng ri ro xut hin t cc ngun sau: Ngn sch/ngun ti tr cho d n Thi gian thc hin d n
Hnh 1: Quy trnh c bn qun l ri ro

Thay i v phm vi v yu cu d n

Kh khn v k thut Vn lin quan n nhn lc Hp ng gia 2 (hoc nhiu) bn Trong kinh doanh Mi trng, lut php, chnh tr, vn ha... nhn din c ri ro, c nhiu k thut c p dng. Cc k thut ny gip cho d n khoanh vng v xc nh du hiu xut hin ri ro, va gip trnh b st cc du hiu, va lm tng kt qu v tin cy ca vic nhn din cc ri ro. Tng k thut u c nhng hn ch ring, do vic kt hp cc k thut c kt qu tt nht l cn thit. Cc k thut c s dng rng ri bao gm: Xem xt ti liu L cch thc xc nh ri ro c bn, n gin v thng dng. Phng thc ny thng bao gm vic xem xt cc ti liu ca d n nh cc k hoch, gi nh, cam kt vi khch hng, c ch thng tin gia 2 bn, mi trng d n, thng tin ca cc d n khc trong qu kh..., t nhn din cc yu t c kh nng gy ra ri ro cho d n.

Hnh 2: Mi quan h v trnh t cc bc trong quy trnh kim sot ri ro

ng no y l k thut c s dng rng ri nht nhn din ri ro v hu nh bt c ai trong i cng tng s dng k thut ny cho nhiu vn khc nhau trong cuc sng. l s ng gp kin t nhiu ngi khc nhau, t cc chuyn gia n cc thnh vin ca d n, hoc bt c ai c lin quan hoc c kinh nghim v cc vn xy ra trong d n. T nhng kin ny (c th nhiu trng nhau), cc ri ro s c nh v nhanh chng. K thut Delphi Tng t k thut "ng no", khc bit ch l cc thnh vin tham gia khng bit nhau, do k thut ny thch hp nu cc thnh vin xa nhau. Ngy nay k thut Delphi thc hin d hn trc y do s tr gip ca email v h thng h tr lm vic t xa. Do thnh vin l v danh nn k thut ny hn ch nhc im ca k thut "ng no" l mt vi c nhn (chng hn sp) s c nh hng n suy ngh ca cc thnh vin khc.

 Nhm danh ngha Nhm lm vic t 7-10 ngi, mi thnh vin s ghi kin ring ca mnh (thng l 1 ri ro quan trng nht) trn 1 mu giy. Cc kin sau c tp hp v nhm s phn tch v nh gi trn tng kin. Kt qu l ri ro quan trng nht c sp xp trn cng. K thut ny khng ch dng nhn bit m cn nh gi ri ro; khng loi b hon ton nhng ngi c nh hng; c thc hin nhanh v t tn km hn k thut Delphi Hi kin chuyn gia Thng c dng hi kin c nhn ca nhng ngi c nhiu kinh nghim t cc d n tng t hoc cc d n hon thnh trong qu kh. Cng c s dng thng l bng cu hi c tr li sn chn la, hoc trng cho ngi c hi t ghi kin hoc tr li. S dng phiu kim tra hoc bng cu hi Phiu kim tra hoc bng cu hi thng c kt kinh nghim t cc d n qu kh c bit v cc d n tng t, trong lit k nhng ri ro thng hay gp nht. Phiu ny gip cho d n nhanh chng xc nh ri ro c th xy n cho d n. K thut ny c th tham kho cc kinh nghim t bn ngoi, mt trong nhng tham kho tt theo cch ny l s dng bng phn loi v lit k cc ri ro thng gp ca vin K thut Phn mm Hoa K (SEI Taxonomy-Based Risk Identification) c th ti v min ph ti http://www.sei.cmu.edu/publications/documents/93.reports/93.tr.006.html. S dng biu S dng nhiu dng biu khc nhau phn tch v xc nh ri ro, chng hn biu xng c (cn gi l biu nhn qu) c s dng ch s lin quan v nh hng ca cc yu t ri ro khc nhau, t xc nh ri ro c th nh hng n d n. Biu quy trnh cho thy s ni tip trong chui cc s kin, t xc nh cc yu t c th gy ri ro cho d n. Hnh 3 l mt v d v vic s dng biu xng c nh v cc ri ro. Phn tch v phn loi ri ro Trong thc t, nhng ri ro c th xy ra trong mt d n l kh nhiu, v vic gii quyt ht tt c cc ri ro l khng cn thit, cng nh s lm ph sn ngn sch ca d n.

Thng thng ngi ta p dng nguyn tc 20/80 xc nh v gii quyt nhng ri ro quan trng, nhng nguyn nhn gc c nh hng ln nht n s thnh cng ca d n, trong chng mc cn nhc cn thn ngn sch d n cng nh mt s yu t c bit khc. iu ny dn n vic d n phi phn tch chn ra nhng ri ro cn gii quyt . C nhiu k thut phn tch ri ro c s dng, k thut thng c s dng bao gm cc phn tch chnh sau: Phn tch kh nng xut hin ca ri ro C 4 mc o lng kh nng xut hin ca ri ro, mi mc c gn vi mt gi tr s (ty d n) c th c lng s quan trng ca n. 6 - Thng xuyn: Kh nng xut hin ri ro rt cao, xut hin trong hu ht d n 4 - Hay xy ra: Kh nng xut hin ri ro cao, xut hin trong nhiu d n 2 - i khi: Kh nng xut hin ri ro trung bnh, ch xut hin mt s t d n 1 - Him khi: Kh nng xut hin thp, ch xut hin trong nhng iu kin nht nh.

Hnh 3: V d n gin dng s xng c nh v ri ro

Phn tch mc tc ng ca ri ro C 4 mc o lng mc tc ng ca ri ro, mi mc c gn vi mt gi tr s (ty d n) c th c lng s tc ng ca n. 8 - Trm trng: C kh nng rt cao lm d n tht bi 6 - Quan trng: Gy kh khn ln v lm d n khng t c cc mc tiu 2 - Va phi: Gy kh khn cho d n, nh hng vic t cc mc tiu ca d n 1 - Khng ng k: Gy kh khn khng ng k. Phn tch thi im xut hin ri ro C 4 mc c lng thi im ri ro xut hin, mi mc c gn vi mt gi tr s (ty d n) c th c lng s tc ng ca n.

 6 - Ngay lp tc: Ri ro xut hin gn nh tc khc 4 - Rt gn: Ri ro s xut hin trong thi im rt gn thi im phn tch 2 - Sp xy ra: Ri ro s xut hin trong tng lai gn 1 - Rt lu: Ri ro s xut hin trong tng lai xa hoc cha nh c. Ghi ch: Cc gi tr s cho trn ch mang tnh tham kho v minh ha, gi tr ca chng c nh ty t chc, ty d n. c lng v phn hng cc ri ro Ri ro sau c tnh gi tr c lng bng cng thc: Risk Exposure = Risk Impact * Risk Probability * Time Frame Tip theo ri ro c phn hng t cao n thp da theo cc gi tr Risk Exposure tnh ton c. Ty theo t chc v c th tng d n, trng d n (hoc ngi c phn cng) s xc nh nhng ri ro no cn a vo kim sot, vi cc mc u tin khc nhau.

Hnh 4: Mt s chin lc v minh ha cc phng php i ph ri ro thng gp

Kim sot ri ro Kim sot ri ro bt u vi vic chn la chin lc v phng php i ph ri ro. C nhiu chin lc v phng php i ph khc nhau, ty theo tnh hung d n, mi trng v c th ca tng ri ro. Trong thc t, cc chin lc ph bin nht bao gm (Hnh 4):

 Trnh n Dng ng i khc n trnh ri ro, ng i mi c th khng c ri ro, c ri ro nh hn, hoc chi ph i ph ri ro thp hn. Chng hn: Thay i phng php, cng c thc hin, thay i con ngi Thng lng vi khch hng (hoc ni b) thay i mc tiu. Chuyn giao Gim thiu ri ro bng cch chia s tc hi khi chng xy ra. Chng hn: ngh vi khch hng chp nhn v chia s ri ro (tng thi gian, chi ph...) Bo co ban lnh o chp nhn tc ng v chi ph i ph ri ro Mua bo him chia s chi ph khi ri ro xy ra. Gim nh Thc thi cc bin php gim thiu kh nng xy ra ri ro hoc gim thiu tc ng v chi ph khc phc ri ro nu n xy ra. Chng hn: Cnh bo v trit tiu cc yu t lm cho ri ro xut hin iu chnh cc yu t c lin quan theo dy chuyn ri ro xy ra s t c tc ng Chp nhn nh chp nhn sng chung vi ri ro trong trng hp chi ph loi b, phng trnh, lm nh ri ro qu ln (ln hn chi ph khc phc tc hi), hoc tc hi ca ri ro nu xy ra l nh hay cc k thp. K hoch i ph c th l: Thu thp hoc mua thng tin c k hoch kim sot tt hn Lp k hoch khc phc tc hi khi ri ro xy ra.

Hnh 5: Minh ha Cy quyt nh cho trng hp n gin

S dng Cy quyt nh Trong mt s trng hp phc tp, thng rt kh xc nh ri ro no nn t u tin cao kim sot, hoc nn chn chin lc kim sot no ph hp nht nn ngi ta thng s dng k thut h tr ra quyt nh thng dng trong qun l l Cy quyt nh tnh ton gi tr t c hoc thit hi xy ra khi thc hin mt hnh ng no . Cy quyt nh l mt biu dng cy c nhiu nt, mi nt c nhiu nhnh r, mi nhnh s tr li cu hi lm hay khng lm, hoc l mt kh nng mt tnh hung xut hin vi mt xc sut no . Cc gi tr cui cng ca cc nhnh s gip xc nh xem nn chn phng n no cho gi tr tt nht. Hnh 5 l mt Cy quyt nh n gin tnh ton gi tr t c theo cc phng n khc nhau, gip chn la phng n tt nht, theo phng n Y cui cng c chn do gi tr tr v l ln nht. Gim st v iu chnh Bao gm hot ng gim st bo m cc chin lc i ph ri ro c ln k hoch v thc thi cht ch. Vic gim st cng nhm mc ch iu chnh cc chin lc hoc k hoch i ph nu chng t ra khng hiu qu, khng kh thi, ngn qu nhiu ngn sch, hoc p ng vi ri ro mi xut hin, hoc s bin tng ca ri ro c nhn din trc . Kt qu gim st c th c bo co nh k n tt c nhng ngi c lin quan, n qun l cp cao, hoc n khch hng nu cn thit. Trong thc t, do cc yu t lin quan n d n thay i lin tc, chu trnh qun l ri ro khng i theo ng thng m c lp li v iu chnh lin tc gia cc chng. Cc ri ro lin tc c iu chnh hoc nhn din mi, do cc chin lc v k hoch i ph cng lun c thay i bo m chng kh thi v c hiu qu. Kt lun Ri ro l mt yu t tn ti trong mi d n phn mm. Mt ngi qun tr d n gii phi l ngi khng ngc nhin v c kh nng x l bt k s kin no xy ra c th gy bt li cho d n, iu ng ngha vi vic cc ri ro nh hng n d n phi c thy trc, cng vi cc k hoch gim thiu kh nng xut hin cng nh tc hi khi chng xut hin. Quy trnh kim sot cht ch, kinh nghim chuyn gia kt hp vi k thut nhn din v kim sot ri ro l nhng yu t quan trng nht kim sot tt ri ro xy ra trong d n. Ng Vn Ton Global CyberSoft Vit Nam lToanNgo@Cybersoft-VN.com
Ti liu tham kho: Practical Guide to Software Quality Management, Second Edition, by John W. Horch, Artech House 2003 CMMISM for Systems Engineering and Software

Engineering (CMMI-SE/SW, V1.1) Managing Information Technology Projects: Applying Project Management Strategies to Software, Hardware, and Integration Initiatives by James Taylor AMACOM 2004.