KI M SOT N I B TRONG DOANH NGHI P V T CH C *

Sau hng lot nhng v b bi ln xy ra trn th gii trong ngnh vin thng ko theo s ra i ca mt i gia kim ton quc t cng nh nhiu yu t bt n trong mi trng kinh doanh c tc ng n hot ng ca doanh nghip, cc nh qun tr chin lc ngy nay quan tm ngy cng nhiu hn n nhng vn th ch doanh nghip, qun l ri ro v kim sot ni b trong qu trnh thit k v thc thi chin lc cho doanh nghip ca mnh. Khng ch c vy, khng kh trong cng chng v cc c quan qun l nh nc cng nng ln xoay quanh nhng vn y tnh thi s ny ko theo s ra i ca nhng o lut ngy cng mang tnh kim sot hn. Nhng s v kinh t lin quan n mt s doanh nghip v t chc xy ra trong thi gian va qua c bo ch a tin ti Vit Nam, xt trn gc qun tr kinh doanh, n lc cn t du hi ln i vi vn o c ngh nghip trong doanh nghip, t chc v kh nng vn hnh ca nhng thit k h thng hin c lin quan n th ch doanh nghip, kim sot ni b v qun l ri ro cng vi tc dng ca nhng thit ch gim st t bn ngoi. Nhng bi hc t gi ny khng ch n gin l vn ca ci vt cht m quan trng hn c l vn ca nim tin. Trong khi , nhiu doanh nghip thng ch i c hng dn ca nh nc m khng ch ng thit k cho mnh nhng h thng hu hiu. ng thi cng khng t s bn khon rng khng hiu nhng hng dn ny c thit k di gc nhn ca qun l nh nc hay gc nhn ca qun tr kinh doanh. Dng nh cng cha c s rch ri lm gia nhng quy nh mang tnh lut php vi nhng quy nh ni b m doanh nghip l ngi chu trch nhim thit k. Qu l mi trng kinh doanh s rt bun t v nh hng ngn doanh nghip vi quy m khc nhau hot ng trong nhiu lnh vc khc nhau ca nn kinh t li cng c chung mt bn iu l hay mt quy ch qun l ti chnh ging y ht nhau c quy nh cn phi p dng bi mt vn bn no . Vai tr ca cc hip hi v cc t chc chuyn ngnh trong vic xy dng v xut nhng m hnh thit k h thng cng cha c si ng to ra s thit thi cho mi trng hot ng ca doanh nghip v t chc xt trn gc cht lng v tnh cp nht ca nhng thit k ny. Cng s hin din v tham gia ca nhng thit ch bn ngoi, mt trong nhng ni dung c bn c th m bo rng nhng s c kh c c hi xy ra trong doanh nghp v t chc l kim sot ni b. Hn na, cc nh qun tr doanh nghip lun tm ra nhng phng cch c th kim sot doanh nghip ca mnh ngy cng hu hiu hn. Kim sot ni b c thit lp nhm gip doanh nghip t c mc tiu li nhun ra cng nh tun th tn ch hot ng ca doanh nghip trong khi gim thiu nhng yu t xy ra bt ng gy tc ng xu ti hot ng ca doanh nghip. Kim sot ni b gip cc nh qun tr kinh doanh c th ng ph kp thi vi nhng thay i trong kinh t v mi trng cnh tranh, trong nhu cu v nhng u tin tiu dng ca khch hng cng nh nhn nhn thy nhng nhu cu ca nhng ci cch doanh nghip hng ti tng lai pht trin ca doanh nghip. Kim
*
Nguy n Anh Tu n, MBA CMC Ch phn hn qun l Cng ty TNHH T vn ng Phng Thnh vin sng lp Vin T vn Qun l Thi Lan

sot ni b cng gp phn tng cng tnh hiu qu ca hot ng trong doanh nghip, gim thiu ri ro mt ti sn v gp phn lm tng thm mc tin cy ca cc bo co ti chnh cng nh cng tc tun th cc quy nh ca php lut. Cch hiu v kim sot ni b cng rt khc nhau i vi nhiu ngi trong c cc nh kinh doanh, cc nh hoch nh chnh sch v cc nh nghin cu to ra s nhm ln trong qu trnh p dng dn ti nhng b bi trm trng trong doanh nghip. iu ny dn n mt i hi l cn phi c mt ting ni chung trong vn khi nim mang tnh chun mc c nhiu ngi chp nhn. Hi ng cc t chc ti tr y ban Treadway (COSO) xy dng m hnh nh gi h thng kim sot ni b c tha nhn v p dng rng ri trn th gii nh nhng chun mc ca cht lng kim sot ni b. Theo m hnh ny, kim sot ni b c nh ngha l Quy trnh do hi ng qun tr, ban iu hnh v cc c nhn thc thi, c xy dng nhm a ra s m bo mc hp l i vi mc ch t c ca nhng ni dung: (i) Tnh hiu qu v hiu nng ca qu trnh hot ng; (ii) Mc tin cy ca cc bo co ti chnh; v (iii) Tnh tun th cc quy nh v lut php hin hnh. Mt h thng kim sot ni b c coi l hu hiu khi c thit k bao gm nm cu phn sau y nhm tr gip doanh nghip t c mc tiu, chin lc hay k hoch ra: 1. Mi trng kim sot Mi trng kim sot t ra nn tng thc ca doanh nghip c tc ng n thc kim sot ca cn b nhn vin trong doanh nghip. Mi trng kim sot cng phn nh phn no vn ha ca mt doanh nghip. Mi trng kim sot l nn tng cho cc cu phn khc trong h thng kim sot ni b ca doanh nghip nhm xy dng nhng nguyn tc v c cu hot ng ph hp. Ni n mi trng kim sot, ngi ta hay cp n nhng vn nh: Tnh chnh trc v nhng gi tr o c trong doanh nghip Nng lc chuyn mn ca cn b nhn vin trong doanh nghip S hin hu v cht lng ca hi ng qun tr v y ban kim ton trong doanh nghip Trit l kinh doanh v phong lm vic ca ban lnh o doanh nghip C cu t chc doanh nghip Cng tc phn cng quyn hn v trch nhim trong doanh nghip Cc chnh sch v th tc v ngun nhn lc trong doanh nghip

2. nh gi ri ro nh gi ri ro bao gm vic xc nh v phn tch nhng ri ro c lin quan n qu trnh hng ti mc tiu ca doanh nghip lm nn tng cho vic xc nh cch thc x l ri ro. Thng qua vic xc nh mc tiu ra c cp tng th doanh nghip v cp quy trnh hay cc b phn chc nng, doanh nghip c th xc nh c nhng yu t ch yu dn n thnh cng v sau xc nh nhng ri ro gy nh hng n nhng yu t thnh cng ny.

3. Nhng hot ng kim sot Nhng hot ng kim sot c th hin di dng cc chnh sch v th tc nhm m bo rng nhng nh hng ca lnh o c thc thi. Nhng hot ng kim sot cng m rng nhng bin php cn thit c a ra x l nhng ri ro lm nh hng n qu trnh t mc tiu ca doanh nghip. Cc hot ng kim sot c mt khp mi ni trong doanh nghip mi cp trong cc b phn chc nng ca doanh nghip. Cc hot ng kim sot thng bao gm cc cng vic nh: Ph duyt y quyn Kim tra i chiu Sot xt hot ng Bo v ti sn Phn cng trch nhim

Nhng hot ng kim sot c th c gp thnh hai nhm chnh l kim sot phng nga v kim sot pht hin. Kim sot phng nga c th hin vic thit lp nhng chnh sch v th tc mang tnh chun mc, phn cng trch nhim hp l v y quyn, ph duyt. Kim sot pht hin c th hin di dng thc hin bo co c bit, i chiu hay kim tra nh k. 4. Thng tin v trao i thng tin Thng tin c thu thp bn trong v bn ngoi doanh nghip nhm cung cp cho lnh o vi nhng ni dung v hot ng ca doanh nghip lin quan n nhng mc tiu c ra. Thng tin c cung cp chi tit, kp thi v ng i tng c th tr gip ngi c cung cp thng tin hon thnh trch nhim mt cch hiu qu v hu hiu. Vic trao i thng tin phi c thc hin y , ng lc xuyn sut trong ton b doanh nghip. Nhng knh thng tin ci m, hu hiu cn c thit lp gia doanh nghip vi khch hng, nh cung cp v cc i tc khc nhm trao i thng tin. 5. Gim st Gim st l quy trnh do ngi c trch nhim thc hin nh gi kp thi nhng thit k v hot ng ca h thng kim sot qua a ra nhng hnh ng cn thit. Gim st c thc hin thng qua cc hnh thc nh: Gim st thng xuyn nh gi c lp Bo co nhng sai st

Ton b nm cu phn ny vn hnh to thnh mt nn tng vng chc cho h thng kim sot ni b trong doanh nghip t trong bi cnh ca lnh o trc tip, nhng gi tr c chia s v mt vn ha doanh nghip ch trng n tnh chu trch

nhim v kim sot. Trong khi , nhng ri ro khc nhau m doanh nghip phi i mt c xc nh v nh gi nh k cc cp v cc b phn chc nng khc nhau trong doanh nghip. Nhng hot ng kim sot v nhng c ch tng ng s c ch ng thit lp nhm i ph v hn ch nhng ri ro trng yu. Nhng thng tin quan trng lin quan n vic xc nh ri ro phc v doanh nghip t c mc tiu c trao i thng qua nhng knh khc nhau theo chiu dc t trn xung di v ngc li cng nh chiu ngang trong ton b doanh nghip. H thng kim sot ni b c gim st thng xuyn v nhng vn ny sinh c x l kp thi. Hin ti, c mt s kin cho rng cc doanh nghip ca Vit Nam cha nhn thc r tm quan trng ca kim sot ni b hoc cha xy dng cho mnh nhng h thng kim sot ni b hu hiu. iu ny cng d hiu bi nhiu doanh nghip ang trong giai on chuyn i t mt hnh thi kinh t c sang mt h thng vn hnh mi hoc nh cng nhiu doanh nghip mi hot ng ang phi lo toan vt ln vi cuc sng cm o go tin hng ngy ca doanh nghip trong mt mi trng tn ti thch thc nhiu hn c hi. Vi ngun lc c hn, doanh nghip phi ginh cho mnh nhng u tin mang tnh thit yu hn. Tuy nhin, xt v lu di, thit ngh doanh nghip cn to dng nn tng cho nhng pht trin bn vng sau ny thng qua nhng thit k h thng hu hiu, l mt trong nhng vic lm ht sc c th nng cao nng lc cnh tranh trong qu trnh hi nhp kinh t quc t mc d y l cng vic ca c mt qu trnh vi nhiu n lc c v thi gian, tin bc v tr tu ca doanh nghip. Hn na, vic thit lp nhng thit k h thng trong c kim sot ni b hon ton thuc trch nhim ca doanh nghip. Nhng i hi ca nhng i tc bn trong doanh nghip nh c ng hay cn b nhn vin cng nh nhng i tc bn ngoi doanh nghip nh khch hng, nh cung cp hay cng chng l nhng c ng tim nng cng l nhng sc p buc doanh nghip phi c nhng thit k hu hiu. Vi trch nhim bo v th trng, nh nc cng c nhng quy nh bt buc doanh nghip phi c nhng thit k qun tr cng ty ph hp c bit khi tham gia th trng chng khon nh quy nh ca iu 28 trong D tho Lut chng khon ang trong qu trnh thm nh./.