Bi tp tnh tng i ca chuyn ng

CNG THC CNG VN TC Vn dng cng thc :

V 13 = V 12 + V 23

* Bi tp n gin vn dng cng thc cng vn tc trong chuyn ng thng cng phng Cu 1: Trn mt ng thng c ba ngi chuyn ng, mt ngi i xe my, mt ngi i xe p v mt ngi i b gia hai ngi kia. thi im ban u, khong cch gia ngi i b v ngi i xe p nh hn khong cch gia ngi i b v ngi i xe my hai ln. Ngi i xe my v ngi i xe p i li gp nhau vi vn tc ln lt l 60km/h v 20km/h. Bit rng c ba ngi gp nhau ti cng mt thi im. Xc nh vn tc v hng chuyn ng ca ngi i b. Gii: - Gi v tr ngi i xe my, ngi i b B A C V ngi i xe plc ban u ln lt l A, B v C S l chiu di qung ng AC. Vy AB = 2S/3, BC = S/3. - Chn trc ta trng vi ng thng chuyn ng, chiu dng l chiu chuyn ng ca ngi i xe my. Mc thi gian l lc bt u chuyn ng: v1 = 60km/h, v3 = - 20km/h - Ngi i b i vi vn tc v2. Vn tc ca ngi i xe my i vi ngi i b l v12. Ta c: v1 = v12 + v2 v12 = v1 v 2 => v12 = v1 v2 (k: v12 >0 (1): ngi i xe my gp ngi i b) - Vn tc ca ngi i b i vi ngi i xe p l v23. Ta c: v2 = v23 + v3 v 23 = v 2 v3 => v23 = v2 v3 (k : v23 >0 (2): ngi i b gp ngi i xe p). - K t lc xut pht, thi gian ngi i xe my gp ngi i b v ngi i b gp ngi i xe p ln lt l: + t1 = AB/v12 = 2S/3(v1 v2) + t2 = BC/v23 = S/3(v2 v3) V ba ngi gp nhau cng lc nn: t1 = t2 2S/3(v1 v2) = S/3(v2 v3) 2( v2 v3) = v1 v2 v2 = (v1 + 2v3)/3 = (60 2.20)/3 6,67 (km/h) - Vy vn tc ca ngi i b l 6,67 km/h theo hng t B n C

* Bi tp n gin vn dng cng thc cng vn tc trong chuyn ng thng u c phng vung gc Cu 2: Hai vt nh chuyn ng trn hai trc ta vung gc Ox, Oy v qua O cng mt lc. Vt th nht chuyn ng trn trc Ox theo chiu dng vi gia tc 1m/s2 v vn tc khi qua O l 6m/s. Vt th hai chuyn ng chm dn u theo chiu m trn trc Oy vi gia tc 2m/s 2 v vn tc khi qua O l 8m/s. Xc nh vn tc nh nht ca vt th nht i vi vt th hai trong khong thi gian t lc qua O cho n khi vt th hai dng li. Gii: Chn mc thi gian lc 2 vt qua O - Phng trnh vn tc ca vt th nht trn trc Ox: v1 = v01 + y 1t = 6 + t a - Phng trnh vn tc ca vt th hai trn trc Oy: v2 = v02 + a2t = - 8 + 2t - Khong thi gian vt th hai dng li: v2 = 0 => t = 4s - Vn tc ca vt th nht i vi vt th hai l: O v12 = v1 v2 . Do v1 vung gc vi v2 . x 2 2 2 => v12 = v1 + v 2 = (6 + t ) + (8 + 2t ) 2 => v12 = 5t 2 20t + 100 . Biu thc trong cn ca v12 t gi tr nh nht khi t=
(20) = 2 (s) < 4 (s). 2.5

v1
v12

Vy v12 c gi tr nh nht khi t = 2s. => (v12)min = 5.2 2 20.2 + 100 8,94 (m/s) Khi v1 = 8m/s, (v1 , v12 ) = . vi Cos = v1/v12 = 8/8,94 0,895 => = 26,50 2 - Vy v12 t gi tr nh nht l 8,94m/s ti thi im t = 2s v hp vi Ox 0 gc 26,5

* Bi tp v chuyn ng thng u v nm xin vn dng cng thc cng vn tc trn mt phng Cu 3: Ti im O phng mt vt nh vi vt tc ban u v01 ( Hng n im M ) nghing mt gc = 450 so vi phng nm ngang. ng thi ti im M cch O mt khong l = 20m theo ng nm ngang mt vt nh khc chuyn ng thng u trn ng thng OM theo chiu t O n M vi vn tc v2 = 7,1m/s. Sau mt lc hai vt va chm vo nhau ti mt im trn ng thng OM. Cho gia tc ri t do g = 10m/s2. Xc nh v01. 3

y Gii: - Chn trc ta nh hnh v: Mc thi gian l lc cc vt bt u chuyn ng. - Vn tc ca vt 1 trn trc Ox l: M O - Vn tc ca vt 1 i vi vt 2 trn trc Ox l: x 0 1 v12 = v1 v2 => v12x = v1x v2 = v01cos - v2: iu kin vt 1 va chm vi vt
v1x = v 01 cos

2 l v12x > 0 v01cos - v2 > 0 =>

OM l

2 cos v 2 > 0 (1) 2

v2

- Khong thi gian t lc hai vt chuyn ng n lc va chm l: t= v = v cos v (2) 12 x 01 2 - Phng trnh ta ca vt 1 trn trc Oy l: y = (v01sin )t gt2/2. - Thi gian vt 1 nm xin t O n khi chm vi vt 2 ( trn trc Ox ) tha mn phng trnh y = 0 (v01sin )t gt2/2 = 0 => t = ( t = 0 loi ) - T (2) v (3) suy ra: v cos v = 01 2
2v01 2 2 l 2v01 sin g

(3)

2v01 sin . Thay s vo ta c: g

20 2 = v01 7,1 2v01 200 = 0 10 2 v01 7,1 2 7,1 2 900,82 7,1 2 + 900,82 <0 20(m / s ) 2 2 v01 = (loi) hoc v01 = (tha

mn (1)).Vy v0 1= 20(m/s). A

E * Cc bi tp chuyn ng thng u khc phng N M Cu 4: Mt t chuyn ng thng u vi vn tc v 1 = 54km/h. Mt hnh khch cch t on a = 400m v cch ng on d = 80m, mun n t. Hi ngi y phi chy theo hng no, vi vn tc 21 nht l bao nh H C nhiu n c t?

v13

Gii: - Gi t l vt 1, hnh khch l 2, mt t l vt 3 Mun cho hnh khch ui kp t th trc ht

v23

v13

vc t vn tc v 21 ca ngi y i vi t phi lun hng v pha t v ti thi im ban u vc t v21 hng t A n B - Theo cng thc cng vn tc:
v13 = v12 + v23 v23 = v13 v12 = v13 + v21

- Xt hai tam gic AMN v ABC, c chung gc A v MN//AE//BC => gc AMN bng gc ABC. Vy AMN ng dng vi ABC => => v23 =
AC AC .v13 = .v1 BC BC MN AN = BC AC AE AN v v = hay 13 = 23 BC AC BC AC sin sin

(v13 = v 1 ) AC BC AC

- Trong tam gic ABC lun c sin = sin BC = sin . Vy v23 = sin .v1 => v23 nh nht khi sin = 1, tc l = 900 => (v23)min = sin .v1 =
80 54 = 10,8(km / h) 400 d v1 = a

- Vy, ngi phi chy vi vn tc 10,8km/h theo hng vung gc vi AB v pha ng. Cu 5: Hai tu A v B ban u cch nhau mt khong l. Chng chuyn ng cng mt lc vi cc vn tc c ln ln lt l v1, v2. Tu A chuyn ng theo hng AC to vi AB gc (hnh v). a. Hi tu B phi i theo hng no c th gp tu A. Sau bao lu k t lc chng cc v tr A v B th hai tu gp nhau? b. Mun hai tu gp nhau H (BH vung gc vi v1 ) th cc ln vn tc v1, v2 phi tha mn iu kin g? A Gii: a. Tu B chuyn ng vi vn tc v2 hp vi BA gc . B - Hai tu gp nhau ti M. Ta c AM = v1.t, BM = v2.t H - Trong tam gic ABM:
AM BM v1t v2 t + sin = sin sin = sin v M sin = 1 sin (1) v2

v21

v1

- Tu B phi chy theo hng hp vi BA mt gc tha mn (1) - Cos = cos[1800 ( + ) ] = - cos( + ) = sin . sin cos . cos 2 - Gi vn tc ca tu B i vi tu A l v21 . Ti thi im ban u v21 cng phng chiu vi BA . Theo cng thc cng vn tc:

v1

2 2 v21 = v23 v13 = v2 v1 => v21 = v2 + v12 2v2 v1 cos 2 2 => v 21 = v2 (sin 2 + cos 2 ) + v12 (sin 2 + cos 2 ) 2v1v2 (sin . sin cos . cos ) 2 =( sin 2 .v2 2 sin sin .v1v2 + sin 2 .v12 )+ 2 ( cos 2 .v2 + 2 cos cos .v1v2 + cos 2 .v12 ) = ( sin .v2 sin .v1 ) 2 +( cos .v2 + cos .v1 ) 2 = 0 + ( cos .v2 + cos .v1 ) 2 ( theo (1) ) => v21 = v1. cos + v2 cos Vy thi gian tu B chuyn ng n gp tu A l:

t = v = v cos + v cos 21 1 2 b. 2 tu gp nhau H th

+ = 90 0 = 90 0 sin = sin(90 0 ) = cos v1 v2 Theo (1) ta c: cos = v sin tan = v 2 1

AB

Cu 6: Hai chic tu chuyn ng vi cng vn tc u v, hng n O theo cc qu o l nhng ng thng hp vi nhau gc = 600. Xc nh khong cch nh nht gia cc tu. Cho bit ban u chng cch O nhng khong l1 = 20km v l2 = 30km. Gii: - Chn cc truc ta Ox1, Ox2 nh hnh v. - Mc thi gian l lc cc tu M01, M02 ( OM01 = l1, OM02 = l2 ) - Phng trnh chuyn ng ca cc tu l: M2 + Tu th nht trn trc ta Ox1: x1 = OM 1 = x01 + v1t = - l1 + vt M01 O + Tu th hai trn trc ta Ox2 : x2 = OM 2 = x02 + v2t = - l2 + vt M02 - Khong cch gia hai tu l M1M2. ta c: M 1 M 2 = OM 2 OM 1 =>(M1M2)2=OM12+ OM22 2OM1OM2.cos( OM 1 ,OM 2 ) - t M1M22 = f(vt) = (vt l1)2 + (vt l2)2 2 (vt l1 )(vt l2 ) cos( OM 1 ,OM 2 ) 1. Xt vt l1 hoc vt l2: (D1) (1) - Khi vt l1 th x1 0 v x2 < 0 => M1 nm gia M01 v O, M2 nm gia M02 v O 6

x2

M1 x1

=> ( OM 1 ,OM 2 ) = - Khi vt l2 th x1 > 0 v x2 0 => ( OM 1 , OM 2 ) = - Vy khi vt tha mn (D1) th: f(vt) = (vt l1)2 + (vt l2)2 2(vt l1)(vt l2)cos 2 2 2 = 2(1-cos )(vt) 2(l1+l2)(1- cos )vt + l1 2l1l2cos + l2
1 2 + Nu xt t 0 th f(vt) t gi tr nh nht ti vt = - a = 2 khng tha mn (1). + f(vt) l tam thc bc hai c h s a > 0. Vy trn (D1) th f(vt) t gi tr nh nht ti vt = l1 hoc vt = l2 2 + f(l1) = (l1 l2) (2) 2 + f(l2) = (l1 l2) (3) 2. Xt khi l1 < vt < l2: (D2) (4). Khi x1> 0 v x2 < 0 tc l M1 nm 0 ngoi OM01, M2 nm trn on OM02 => ( OM 1 ,OM 2 ) = 180 - 2 2 0 => f(vt) = (vt l1) + (vt l2) 2(vt l1)(l2 vt )cos(180 - ) 2 2 = (vt l1) + (vt l2) - 2(vt l1)(vt l2)cos 2 2 2 = 2(1-cos )(vt) 2(l1+l2)(1- cos )vt + l1 2l1l2cos + l2 1 + f(vt) t gi tr nh nht ti vt = - a = 2 1 2 + Vy f(vt)min = f( 2 ) =

b'

l +l

b'

l + l2

(D2)

l +l

l1 + l2 l +l l +l l + l l1 + 1 2 l2 2 1 2 l1 1 2 l2 cos 2 2 2 2 1 + cos (l2 l1 ) 2 = (5) 2 1 + cos < 1 . So snh cc trng - Do hp (2), (3), (5) 2 1 + cos (l2 l1 ) 2 => (M1M2)2min = f(vt)min = 2 1+ 1 2 8,7(km) => (M1M2)min = l2 l1 1 + cos = 30 20 2 2

* Cc bi ton v chuyn ng trn Cu 7: Hai cht im chuyn ng trn u ng tm, ng phng, cng chiu. Vi bn knh v tc gc ln lt l R 1, R2 v 1 , 2 . Cho R1 > R2,, 1 > 2 .Chn mc thi gian l lc cc cht im v tm thng hng.

Vit biu thc vn tc ca cht im th nht i vi cht im th hai theo thi gian t. T xc nh gi tr ln nht, nh nht ca vn tc ny. Gii. Sau khong thi gian t M01 Bn knh ni cht im th nht v tm qut mt gc 1 = 1t .Bn knh M02 ni cht im th hai v M2 tm qut mt gc M1 2 = 2 t . V 1 > 2 M1OM2 = M1OM01 O M2OM02 = 1 2 = ( 1 2 )t Do v1 vung gc vi OM1 V v2 vung g c vi OM2 Vy (v1 , v 2 ) = (OM 1 , OM 2 ) = M 1OM 2 = (1 2 )t Vn tc ca cht im th nht i vi cht im th hai l:
v 13 = v 12 + v 23 hay v 1 = v 12 + v 2 v 12 = v 1 v 2

v2

v2
v12

2 2 2 2 2 v12 = v12 + v 2 2v1v 2 cos( v 1 , v 2 ) v12 = v1 + v 2 2v1v 2 cos(1 2 )t 2 v12 = (1 R1 ) 2 + ( 2 R2 ) 2 21 2 R1 R2 cos(1 2 )t

v1

v12 = (1 R1 ) 2 + ( 2 R2 ) 2 21 2 R1 R2 cos(1 2 )t

Vy v12 t gi tr nh nht khi cos(1 2 )t = 1 => (v12)min = (1 R1 ) 2 + ( 2 R2 ) 2 21 R1 2 R2 = 1 R1 2 R2 v12 t gi tr ln nht khi cos(1 2 )t = 1 => (v12)max = (1 R1 ) 2 + ( 2 R2 ) 2 + 21 R1 2 R2 = 1 R1 + 2 R2 Cu 8: Cht im chuyn ng theo ng trn bn knh R vi vn tc gc trn mt bn phng (P). Mt bn chuyn ng tnh tin thng u vi vn

tc v0 i vi mt t. chn mc thi gian l lc vc t vn tc ca cht im trong h quy chiu gn vi (P) vung gc vi v0 . Xc nh vn tc ca cht im i vi mt t ti thi im t = Gii: - Do vc t vn tc trong chuyn ng trn u c phng tip tuyn vi ng trn qu o. Vy ti thi im ban u cht im A Sau thi im t cht im B, bn knh qu o qut c gc
= t = . 4

- Vn tc cht im i vi mt t: O 2 v13 = v + vA => v13 = v 2 + v0 + 2vv0 cos( v,v0 ) 0 B = 2 R 2 + v02 + 2Rv0

2 2

= => (v, v0 ) = = 4 4 2 4

= 2 R 2 + v02 + 2Rv0

v
v

v0

0 Cu 9: Coi qu o chuyn ng ca Mt Trng quay quanh Tri t v Tri t quay quanh Mt Tri cng thuc mt mt phng v cng l chuyn ng trn u. Cc chuyn ng quay ny l cng chiu v c chu k quay ln lt l TM =27,3 ngy v T= 365 ngy. Khong cch gia Mt Trng v Tri t l RM=3,83.105km v gia Tri t v Mt Tri l T1 R=149,6.106 km.Chn mc thi gian l lc Mt Tri, Tri t, Mt Trng thng hng v Tri t nm gia ( lcTrng trn). 1. Tnh khong thi gian gia hai ln trng trn lin tip. T1 D1 2. Coi Tri t, Mt Trng l cc cht im.Vit biu thc tnh vn tc ca Mt Trng i vi Mt Tri. T suy ra vn tc nh nht, tm vn tc ny T2 D2
Gii:

v13

vD v T vD
vTM
9

1. Xt trong khong thi gian ngn t , Tri t quay quanh mt tri gc 1 ,Mt Trng quay quanh Tri t gc T1D2T2 = 2 . Do TM < TD => 2 >
1

* Xt chuyn ng quay ca Mt Trng trong h quy chiu gn vi Tri t v Mt Tri (on DS xem l ng yn ). Trong khong thi gian t trong h quy chiu ny Mt Trng quay c gc l . T hnh v => = 1 2

- Tc quay l: =

1 2 = => = M D t t t 2 2 2 1 1 1 = = T TM TD T TM TD T= TM TD 27,3.365 = = 29,5 ( ngy). TD TM 365 27,3

Vy chu k quay ca Mt Trng trong h quy chiu DS l: => Khong thi gian gia hai ln Trng trn lin tip l 29,5 ngy 2. Gi vn tc ca Mt Trng quay quanh Tri t v vn tc ca Tri t quay quanh Mt Tri l vT v vD . Sau khong thi gian t th ( vT , vD ) = = t (Do v T vung gc vi D2T2, v D v ung gc vi SD2) - Vn tc ca Mt Trng quanh Mt Tri thi im t l: vTM = vT + vD 2 2 2 => vTM = vT2 + vD + 2vT vD cos = vT2 + vD + 2vT vD cos t
2 2 2 2 2 RD cos t = RM + RD + 2 RM T T TM TD T M D
2 2

=> vTM = 2
cos 2 t = 1 . T

2 2 RM RD R R 2 + 2 + 2 M D cos t . Vn tc vTM t gi tr nh nht khi 2 TM TD TM TD T

R =>(vTM)min = 2 M T M

RD RM R D RM R D + T 2 T T = 2 T T D M D M D

Thay s: TM = 27,3 ngy = 655,2 gi, TD = 365 ngy = 8760 gi (vTM)min = 2

3,84.105 149,6.10 6 = 10,354.10 4 (km/h) 655,2 8760

Cu 10: Tu sn bay chuyn ng trn i dng v hng ng vi vn tc v1. Gi thi v hng Bc vi vn tc v2. Khi h cnh, my bay tin gn n con tu vi vn tc v3 theo hng thng ng. Hy xc nh gi tr vn tc ca my bay i vi khng kh chuyn ng?

1 10

Gii: Gi tu sn bay l (1), gi l (2) Bc my bay l (3), i dng l (4) - p dng cng thc:
V nm = V np + V pm

Ty- Vn tc ca tu bay i vi gi ng V 12 = V 14 + V 42 = V 14 V24 . Do V 14 vung 2 2 gc vi V 24 V12 = V14 + V24 = V12 + V22 -Vn Nam tc ca my bay i vi khng kh:
V 32 = V 31 + V 12

v24
v14
v31

Do V 12 nm trong mt phng (P) = mp(V 14 , V 24 ), v V 31 vung gc vi (P) (Do vn tc ca my bay i vi tu c phng 2 2 thng ng) => V 31 vung gc vi V 12 , vy V32 = V31 + V12 = V12 + V22 + V32 12

Cu11: Mt si dy mnh chiu di 2l. Mi u dy ni vi mt qu cu nh khi lng M = 2m. Ba qu cu cng ng yn trn mt bn nhn nm ngang, si dy ko cng v ba qu cu cng nm trn mt ng thng. By gi cp cho qu cu M 32 m mt xung lc lm cho n at vn tc vo, m hng ca vo M thng gc vi dy. Tnh vn tc ca cc qu cu v lc cng si dy ti thi im hai si dy ni cc qu cu m hp vi nhau gc 1200

V0

Gii. - Do sn nhn nn h ba qu cu l h kn. Khi tm ca h chuyn ng vi vn tc:

VG = M Vo 2mVo V = = o M + 2m 2m + 2m 2

khi tm ca h chuyn ng cng hng vi V 0 . - Vn tc ca cc qu cu i vi khi tm G thi im ban u: M V V + i vi qu cu M: V OMG = V O V G = V O O = O

1200 = 2

+ Cc qu cu m: V O1G = V 01 V G = 0 m m

V0 V0 = ; 2 2 Vo V = 2o 2

V o 2G = V o1 - V G = 0 -

- ng lng ca h trong h quy chiu gn vi khi tm: 11

T
V 2M 2

V 1M

M V OMG + mV O1G + mV O 2G = 2m

V0 V0 V0 m m =0 2 2 2

Vy ng lng ca h trong h quy chiu gn vi khi tm lun bng 0. - Ti thi im cc si dy hp nhau gc 1200 vn tc cc qu cu trong h quy chiu khi tm l V 1G ,V 2G ,V MG . t VMG = u. Vn tc ca cc qu cu m i vi qu cu M l:V 1M , V 2 M ( V 1M , V 2 M ) = 1200 (Do V 1M , V 2 M vung gc vi cc si dy).
V 1G = V 1M + V MG ; V 2G = V 2 M + V MG

-Lunc: MV MG +mV 1G +mV 2G =0 hay M V MG +m(V 1M + V MG )+m(V 2 M +V MG ) = 0 => (M+2m) V MG + m(V 1M + V 2 M ) = 0 thay M = 2m => 4 V MG +V 1M + V 2 M = 0 (1) -Trong qu trnh chuyn ng khi tm G dch chuyn i vi vt M lun c hng ngc vi hng chuyn ng ca M. Tc l V MG cng hng vi chuyn ng ca M (cng hng vi V o ).

VG

Chiu (1) ln phng ca V o ta c: 4VMG V1M cos - V1Mcos = 0

V 2G

(Hnh 1)

V2

G V 2

(Hnh 2)

V1

V 1G

V 1G

(V1M = V2M)

V 2M

=>V1M =

2VMG 2u = = 4u cos 1/ 2

V 1M

2 2 2 0 V 1G = V 1M + V MG V1G = VMG + V1M + 2V1MVMGcos(180 - )

1 12

(T hnh v (1) (V 1M ,V MG ) = 180 0 ) = u2 + (4u )2 + 2.4u.u.cos1200 = 13u2 => V1G =V2G = 13 u

2 2 VMG + V1G V12 u 2 + ( 13u ) 2 (4u ) 2 13 M - T hnh v 1 ta c:cos = = = 2VMGV1G 2u. 13u 13

- Ti thi im ( V 1M ;V 2 M )=1200 . Vn tc ca cc qu cu m l V 1 , V 2 .Vn tc qu cu M l V .

V 1 = V 1G + V G ; V 2 = V 2G + V G . Do V MG cng ( V G , V 1G ) = ( V G , V 2G ) = .

hng vi V0 (cng hng vi V G )

V12 = VG2 +V1G2 +2VGV1G cos = V02/4 + 13u2 + 2(V0/2) 13 u. 13 13

= 1/4V02 + 13u2 V0u - Do V = V MG + V G V V MG cng chiu vi V G V=VMG +VG V = u +

1 1 1 MV02 = MV2 + 2 2 2

V0/2 .p dng nh lut bo ton c nng c:

m V12 +

1 mV22 . Thay M = 2m v V1 =V2 V02 = V2+V12 2

V02 = (u +

V0 2 1 V2 ) + V02 + 13u2 uV0 V02 = 14u2+ 0 2 4 2

u = 7 V0 . Vy V = 7 (1 + 7 ) V0 ; 14 14

13

V1 = V2 =

1 2 13V02 7V0 V0 + V0 4 28 14 = V0

10 7 14

* Cc qu cu m chuyn ng trn quanh qu cu M do tc dng lc cng si dy T

2 2 2 2 T = m V1M = m16u = 16mV0 = 4mV0 l l 28l 7l

II- CHUYN NG TRONG H QUY CHIU C GIA TC: - T cng thc: V13 = V12 + V23 . Sau khong thi t Vy:
V13 t

Cng thc trn tng ng vi: V ' 13 = V ' 1 2 + V ' 23 .

V ' 13 - V13 = V ' 1 2 - V12 + V ' 23 - V23 V 13 = V 12 + V 23

= V12 + V23
t t

a 13 = a 12 + a 23

- Vt chuyn ng trong h quy chiu c gia tc a 0 th chu thm lc qun tnh. F q = ma 0 Cu 1: Cho h nh hnh v, h s ma st gia m = 1kg v M = 3kg l 1= 0,15 gia M v sn l 2 = 0,1. 1) Cho M chuyn ng nhanh dn u theo phng ngang vi gia tc a i vi sn. Tm a : a) m nm trn M b) m trt trn M 2) Ban u h ng yn. M Tm ln lc F nm ngang. a) t ln m m trt trn M b) t ln M M trt khi m. Xem lc ma st trt bng lc ma st ngh cc i, ly g = 10m/s2. m

14

Gii: 1) Xt m trong h quy chiu gn vi M Vt m chu tc dng ca trng lc m g , phn lc N , lc ma sat F ms1 v lc qun tnh Fq a) Khi m nm yu trn M
Fq + F ms1 + m g Fq + F ms1 = 0

+ N =0

Fq = Fms1.

Fq

ma = Fms1
1g

1 mg.

Fms1

= 0,15 . 10 = 1,5 (m/s2).

N Fms1 Fms 2 mg N,

mg
Q F , Fms1 P2

b) Khi m trt trn M vi gia tc a12 Th Fq + Fms +

1

m g

+ N = m . a12

Fq + Fms1 = m . a12 Fq Fms1 = m . a12 . m . a - 1mg = m. a12 > 0 a > 1g = 1,5 m/s2.

a > 1,5 m/s2. - Vt m chu tc dng ca + lc F + lc ma st do M tc dng Fms + trng lc P1 phn lc N .

1

2. a Xt cc vt m, M trong h quy chiu gn vi mt sn:

- Vt M chu tc dng ca trng lc P2 , phn lc N ' (N=N,) do m tc dng, phn lc Q do sn tc dng, lc ma st do m tc dng F ' ms v lc Fms 2 do sn tc dng.
1

Ta c:

(Fms1)Max = (Fms1)trt = 1mg = 0,15.1.10 = 1,5N.

(F ms2)Max = (F ms2)trt = 2Q = 2 (N + P2) = 2(mg + Mg) = 0,1 ( 1.10 + 3.10) = 4N.

15

Vy (Fms1)Max < (Fms2)Max

(Fms1 =F,ms1 )

M lun nm yn i vi sn

Vy mun m trt trn M th F > (Fms1)max = Fms1Trt.

F > 1,5N.
N

2.b Cc lc tc dng ln M nh hnh v: Gi s F tho mn M trt khi m khi M cng phi trt i vi sn. Do cc lc ma st u l lc ma st trt. Vt M chuyn ng vi gia tc a 2 i vi sn:
P2 + N + Q + F + Fms1 + F ms 2 = M a 2

Fq

Fms1 F

F - Fms1 - Fms2 = M a2

Do Fms1 = Fms1
F - 1mg - 2 (M + m)g. = M. a2. a2 = F 1 mg 2 ( M + m) g M

Fms 2

, 1 Fms1 P N, P2

Xt m trong h quy chiu gn vi M vt m chu tc dng ca P1 , N , Fq , Fms , m trt trn M th Fq >( Fms1 )ma x m . a2 > 1mg a2 > 1g
1

F 1 mg 2 ( M + m) g > 1g M

F > ( 1 + 2). ( M + m) g = ( 0,15 + 0,1). (3 + 1).10 = 10(N).

Cu 2: Thanh OA quay quanh mt trc thng ng OZ vi vn tc gc . Gc ZA = khng i. Mt hn bi nh, khi lng m, c th trt khng ma st trn OA v c ni vi im O bng mt l xo c cng K v c chiu di t nhin l l0 . Tm v tr cn bng ca bi?. Gii : Xt h quy chiu gn vi thanh OA. Vin bi chu cc lc : + Trng lc P , phn lc
N

0
ca thanh vung gc vi OA

+ lc qun tnh li tm: Fq = m.a = m . 2r = m 2l . sin . + Lc n hi ca l xo F 16

Fq

Gi s l xo b gin th F = K ( l l0). iu kin cn bng l: P + F + mg. cos - Fq. sin . = 0

K (l - l0) + mg cos - m 2l. sin2 = 0 l= Kl 0 mgCos K m 2 Sin 2
N

+ Fq + F = 0

.(*)

Chiu ln trc OA, chiu dng t A O ta c:

(1).

Nu l xo b nn th F c chiu ngc li v c ln : F = K (l0 l). Chiu (*) ln OA ta c: - F + mg Cos - Fq. sin . = 0

- K (l0 l) + mg Cos

- Fq. sin . = 0.

K (l0 l) + mg Cos - Fq. sin . = 0. Gii ra c l tho mn (1). Cu 3: Cho h nh hnh v, thang my i ln vi gia tc a 0 hng ln. Tnh gia tc ca m1 v m2 i vi t. B qua cc lc ma st v khi lng dy ni v rng rc. Gii: Xt cc vt trong h quy chiu gn vi thang my, vt m chu tc dng ca trng lc P1 , lc cng dy T 1 , lc qun tnh F q1 , vt m2 chu tc dng ca trng lc P2 lc cng dy T 2 , lc qun tnh F q 2 , (T1 = T2 = T). Gi s m1 chuyn ng dung di vi gia tc a1 th m2 chuyn ln vi gia tc a 2 ( a1 = a2 = a).
P2 T1 Fq1 P1 T1 a 0 Fq 2
a0

m1 m2

17

Vt m1 : T1 + Fq1 + P = m1 a1
1

P1 + Fq1 T = m1 a. T Fq2 P2 = m2a (2)

(1)

Vt m2: P2 + Fq 2 + T = m 2 a 2

Cng (1) v (2) P1 + Fq1 F q2 P2 = (m1 + m2)a

m1g + m1a0 - m2a0 m2g = (m1 +m2)a (m1 m2 )( g + a 0 ) a= m1 + m2

Gia tc ca m1 i vi t:
a = a1 + a 0
, 1

a1
, a1

a0

Chn chiu dng hng ln: a,1 = a0 a1 = a0 - a. a,1 = a0 (m1 m2 )( g + a 0 ) m1 + m2

2m2 a 0 + (m2 m1 ) g m1 + m2

a2
a0

, a2

Gia tc ca m2 i vi t
a2 = a2 + a0
,

a,2 = a2 + a0 = a + a0

(m1 m2 )( g + a 0 ) + a0 m1 + m2 2m1 a 0 + (m2 m1 ) g . m1 + m2

a,2 =

Cu 4: Vt khi lng m ng yn nh mt ci nm nh mat st. Tm thi gian vt trt ht nm v gia tc ca vt i vi t. Khi nm chuyn ng nhanh dn u sang tri vi gia tc a0 . H s ma st trt gia mt nm v m l chiu di mt nm l l, gc nghing l v a0 < g cot an Gii:

18

 Fms

a0

Fq P

0 x

Vt m chuyn ng vi gia tc a trong h quy chiu gn vi nm, Ta c:

P + N + F ms + F q = ma N = P. Cos - Fq.Sin

(*)

Chiu (*) ln oy ta c: N + Fq.Sin - P. Cos = 0 = mg Cos - ma0 .Sin

= m (g Cos - a0 .Sin ). Do a0 < g cot an

N > 0 : (Vt lun nm trn nm).

Fms = . N = m (g Cos - a0 .Sin ). Chiu (*) ln ox ta c: Fq Cos + P. Sin - Fms = m.a.

ma0. Cos + mg. Sin

a0
a,
(1)

m (g Cos - a0 .Sin ) = ma a = (Sin - . Cos ) g + ( Cos + .Sin ).a0

1 2 at 2

T phng trnh: S =

l=

1 2 at 2

19

t=

2l = a

2l ( Sin Cos ) g + (Cos + Sin )a 0

, Gia tc ca vt i vi mt t: a = a + a 0 a,2 = a2 + a 0 2 + 2a a 0 = a2 + a0 2 + 2a . a0. cos ( 1800 - ).

= a2 + a02 2a. a0 cos

a, = a 2 + a 2 0 2a.a0 .Cos

Vi a tho mn (1). Cu 5: Cho c h nh hnh v. Tm gia tc ca m i vi M v ca M i vi t. H s ma st gia m v M l v sn nhn. Gii:

Q Fms

m M

y
Fq

P 1

N,

P2

, Fms

*Xt vt m trong h quy chiu gn vi nm. Ta c: P1 + N + F q + F ms = ma12 (*). Chiu (*) ln oy: N + Fq.Sin - mg cos = 0 N = mg Cos - Fq.Sin = mg Cos - ma2. Sin (a2 l gia tc ca M i vi mt t ) N = m (g Cos - a2. Sin ). 20

*Vt M trong h quy chiu gn vi sn.

P 2 + N + Q + F ms = M a 2
' ,

(**)

Chiu (**) ln phng ngang: N. Sin - Fms. Cos = M.a2

N. Sin - Fms. Cos = M.a2 (Theo nh lut III Niu Tn N=N ,Fms =Fms) N. Sin - N. Cos = M.a2

Thay biu thc ca N vo ta c: m(gCos - a2Sin ) Sin - m.(gCos - a2Sin ) Cos = M.a2 mg Sin Cos - ma2Sin2 - mgCos2 + ma2Sin Cos = Ma2
mg .Sin .Cos mg .Cos 2 a2= M + mSin 2 m.Sin .Cos

(1)

Chiu (*) ln ox ta c: P1.Sin - Fms + Fq.Cos = m.a12 P1.Sin - N+ ma2 . Cos = m.a12
mg Sin - m (g.Cos - a2Sin ) + ma2 .Cos = m.a12 a12 = g.( Sin - Cos ) + a2( Sin + Cos ). a12 = g (Sin - Cos ) + mg.Cos ( Sin .Cos ).( Sin + Cos ) M + mSin 2 m.Sin .Cos

Cu 6: Mt khi nh K khi lng m c t nm trn khi Q, khi lng M nh hnh v. Ma st gia khi K v khi Q, gia khi Q v mt sn nm ngang x l khng ng k. Tc dng mt lc F theo phng nm ngang vo Q nh th no ngn khng cho khi K trt trn khi Q. Gii

N2
Q
N1, P2 Fq P 1

N1

K
F

21

Gi gia tc ca M i vi mt phng x l a khi K trong h quy chiu gn vi Q nm yn th: Fq + P1 + N = 0 Chiu ln phng mt phng nghing v phng vung gc vi mt nghing P1.Sin - Fq.Cos = 0 N1 P1.Cos - Fq.Sin = 0

a= gtg ; a= gtg ;

N1 mgCos - maSin = 0 N1 = mg cos + mg sin tan

Sin 2 mg )= + Cos Cos F + P2 + N 2 + N 1 = m. a

mgSin - maCos = 0

N1= mg ( Cos

i vi khi Q: Chiu ln phng chuyn ng: F N1.Sin = M.a F = N1.Sin + M.a = N1.Sin + M.a =
mg . Sin + Mg tan ; Cos

F= g tan (M+m).

22

III - PHN KT LUN - Trong phn ny mi mt dng ton ti cha a ra nhiu bi tp c th kho st k hn. - Theo hng ny ta s m rng ti theo cc dng sau: + Kho st tnh tng i ca chuyn ng ca hai chuynng thng: V d nh t hp ca chuyn ng thng u v chuyn ng thng bin i u khi chng chuyn ng cng phng v khc phng + Kho st tnh tng i ca chuyn ng trn u trong trng hp ng phng v khng ng phng.( V d bi ton chuyn ng trn u ca cc v tinh xung quanh Mt Tri) + Kho st tnh tng i ca chuyn ng ca hai chuyn ng thng (u v bin i u) v chuyn ng trn u trong trng hp ng phng v khng ng phng. + Chuyn ng thng bin i u v nm xin. - C l t bi vit ca ti c nhng sai st nht nh.Mong cc thy c gio,cc em hc sinh gp nh chnh,b sung bi vit c tt hn.

23