i hc Nng

Trng i hc Bch Khoa Khoa Xy dng Cu ng

B mn : ng t & ng thnh ph

BI GING

KHAI THC NG
Bin son: Th.S Nguyn Bin Cng

Nng, 2007

NI DUNG
1. 2. 3. 4. 5.
Cc vn chung T chc qun l khai thc ng b C s l lun khai thc ng t Cc bin dng h hng ca ng t nh gi cht lng khai thc & phn loi sa cha ng t 6. K thut bo dng & sa cha ng 7. m bo an ton thun li trong giao thng

Chng 1
1. 2. 3. 4. 5.
Cc vn chung T chc qun l khai thc ng b C s l lun khai thc ng t Cc bin dng h hng ca ng t nh gi cht lng khai thc & phn loi sa cha ng t 6. K thut bo dng & sa cha ng 7. m bo an ton thun li trong giao thng

I.Cc vn chung
1. c im khai thc ca ng t: - Phi chu ng lu lng xe ngy cng tng, ti trng xe ngy cng nng. - Xe c tc dng ln cng trnh di dng ti trng tnh, ng & trng phc. - Ti trng mang tnh ngu nhin, phn b khng u. - Chu tc dng trc tip cc yu t kh quyn.

Mt s hnh nh v dng xe

Ti trng xe c

Cc yu t kh quyn

ng t - Pht sinh ng sut - bin dng - Kh nng chu lc gim dn - Cng khng n nh - Xut hin cc h hng - Cht lng khai thc gim dn

V vy, cn c mt n v gi gn, tu b, sa cha kp thi mng li hng chc ngn km ng quc l, tnh l v ng giao thng nng thn. Khng th xy
ra hin tng ny !

2. Khi nim v khai thc ng: Khai thc ng l mt ngnh khoa hc da vo s phn tch tc dng tng h gia cc yu t trong h thng vn ti t tm ra cc bin php thch hp, kinh t nhm : - Hn ch cc h hng - Nng cao cht lng k thut ca ng - m bo an ton thun li trong giao thng - Nng cao nng xut vn ti - H gi thnh vn chuyn - Hn ch n mc thp nht tai nn giao thng

3. Nhim v ca khai thc ng:

- Nghin cu tc dng tng h gia cc yu t trong h thng vn ti t. - Kho st, nh gi ton din cht lng k thut ca ng. - Nghin cu kh nng phc v ca tng tuyn. - nh cc thi hn & phn loi cng tc sa cha ng. - Xc nh cc cng ngh, k thut sa cha hp l & kinh t. - Xc nh cc bin php t chc, iu khin giao thng thch hp.

1. 2. 3. 4. 5.

Cc vn chung T chc qun l khai thc ng b C s l lun khai thc ng t Cc bin dng h hng ca ng t nh gi cht lng khai thc & phn loi sa cha ng t 6. K thut bo dng & sa cha ng 7. m bo an ton thun li trong giao thng

II. T chc qun l khai thc ng b

1. C cu h thng t chc mng li QL:

B GTVT

Cc ng st

Cc ng b

Cc ng sng

Cc hng khng . .

Khu QLB 1

Khu QLB 2

Khu QLB 4

Khu QLB 5

Khu QLB 7

C.ty QL&SCB ...

C.ty QL&SCB ...

Ht QLB...

Ht QLB...

2. C cu h thng t chc mng li tnh l:

B GTVT, UBND tnh - thnh ph

S GTVT tnh...

S GTCC thnh ph....

Cng ty QL&SC B...

Cng ty QL&SC B...

Ht QLB...

Ht QLB...

3. Nhim v ca cc n v qun l - khai thc ng b: 3.1. Cc ng b: l n v chu trch nhim thng nht qun l ngnh ng b trong c nc, k c mng li ng Trung ng & ng a phng. 3.2. Khu qun l ng b: l n v qun l c s ca Cc ng b. Chu trch nhim t chc qun l mng li ng quc l trong phm vi ca mnh (vi ngn km).

3.3. Cng ty qun l & sa cha ng b : l n v kinh doanh c lp hoc s nghip ca Khu QLB hoc UBND tnh, thnh ph. Chu trch nhim t chc qun l mng li ng quc l hoc tnh l trong phm vi ca mnh (vi trm km). 3.4. Ht qun l & sa cha ng b: l n v hot ng trc tip ca cc cng ty QL&SC ng b. Chu trch nhim qun l & sa cha cc tuyn ng quc l hoc tnh l trong phm vi ca mnh (vi chc km).

1. 2. 3. 4. 5.

Cc vn chung T chc qun l khai thc ng b C s l lun khai thc ng t Cc bin dng h hng ca ng t nh gi cht lng khai thc & phn loi sa cha ng t 6. K thut bo dng & sa cha ng 7. m bo an ton thun li trong giao thng

III. C s l lun ca khoa hc khai thc ng t

1. S c cu ca h thng khai thc vn 2. 3. 4.
ti t H thng nh: "Mi trng bn ngoi-Ngi li xe" H thng nh: "ng - t" H thng nh: "Mi trng bn ngoi-ng t"

1. S c cu h thng khai thc vn ti t :

Ngi li xe

ng

Mi trng bn ngoi

Vi c cu gm 4 yu t Ngi li xe - t - ng - Mi trng bn ngoi, h thng khai thc vn ti t c 7 h thng nh:

" Mi trng bn ngoi - Ngi li xe " " Ngi li xe - t " " t - ng " " ng - t " " Mi trng bn ngoi - t " " t - Ngi li xe " " Mi trng bn ngoi - ng "

7 h thng nh c quan h qua li vi nhau trong mt mc nht nh, song 3 cc h thng nh:
" Mi trng bn ngoi - Ngi li xe " " t - ng " " Mi trng bn ngoi - ng " l cc m hnh c - l lm c s cho khoa hc khai thc ng.

2. H thng nh " Mi trng bn ngoi Ngi li xe ": y l m hnh thng tin ca qu trnh vn ti. Mi trng bn ngoi - trng cung cp thng tin cho ngi li - l tng hp cc s vt, hin tng nh hng n hot ng ca ngi li xe trn ng nh:
- Cnh quan hai bn ng;cc iu kin kh quyn; - Cc yu t ca tuyn ng; cht lng k thut ca tuyn ng; - Ngi i b hai bn ng; xe chy cng chiu, ngc chiu. - Vi kh hu trong bung li.

- Cc yu t ca mi trng bn ngoi khng ngng tc ng ln ngi li to nn trong anh ta mt cng cm xc. - Cng cm xc trong ngi li s dn tch ly li. - Khi cng cm xc khng ph hp vi cng cm xc ti u, ngi li s c cc quyt nh thay i ch chy xe hoc qu o chy xe t iu chnh cng cm xc pht sinh trong anh ta. - Trn c s cc quyt nh , ngi li s tc ng ln cc b phn iu khin t.

Mi trng bn ngoi

Ngi li xe

Th cm thng tin, tch ly cm xc

Phn tch mi trng

S tc dng tng h gia mi trng bn ngoi & ngi li xe.

Ra quyt nh iu chnh cng cm xc

Tc ng ln cc b phn iu khin xe

Cc yu t ca MTBN khng ngng tc ng ln ngi li: - Cnh quan hai bn ng; cc iu kin kh quyn - Cc yu t ca tuyn ng; cht lng k thut ca tuyn ng - Ngi i b hai bn ng; xe chy cng chiu, ngc chiu - Vi kh hu trong bung li

Ngi li xe: - Cm gic cc yu t ca mi trng thng qua cc gic quan - Tng hp cc cm gic c s th cm mi trng - Tch ly cc th cm c khi nim v mi trng bn ngoi - Ra quyt nh thay i hoc gi nguyn ch & qu o chy xe

iu khin t nu c quyt nh thay i ch chy xe hoc qu o chy xe

Cc i tng ca mi trng lin tc tc ng ln ngi li, ti bt k mt thi im no, tng cng cng cm xc trong ngi li cng bng cng cm xc sinh ra do cc tnh hung ti thi im y & nhng cng cm xc tri qua trc y cn tch ly li.

Khi thng xuyn chy trn mt tuyn ng, trong ngi li hnh thnh khi nim v mi trng, qu trnh th cm & cng cm xc pht sinh trong anh ta s thay i (theo chiu hng gim).

Cc nghin cu cho thy, c mt cng cm xc ti u ty thuc vo kinh nghim ngh nghip, tnh trng tm-sinh l ca ngi li (Eo 5,5A), trng thi ny ngi li tin tng li xe & kp thi iu khin xe theo s thay i ca cc tnh hung bn ngoi.

nh gi mc ph hp ca mi trng c th dng h s mc ph hp:

Ett mo = Eo
Trong : Ett l cng cm xc thc t pht sinh trong ngi li.
nh gi s ph hp ca mi trng: - mo =1 - mi trng ph hp vi ngi li. - mo < 1 - mi trng t thng tin, ngi li thiu tp trung. - mo > 1 - mi trng qu nhiu thng tin, ngi li cng thng, d c cc quyt nh sai lm.

nh gi mc ph hp ca mi trng bng h s mc t ngt:

Ttt m1 = Tn
Trong :
-Ttt : thi gian thc t ngi li th cm c yu t mi trng - Tn : thi gian ngng cm xc trong ngi li kp pht trin. nh gi s ph hp ca mi trng: - m1 1 - mi trng ph hp vi ngi li. - m < 1 - ngi li pht sinh t ngt, git mnh.

nh gi mc ph hp ca mi trng bng h s mc n iu:

a m2 = aq

b ; m 2' = bq

Trong :
-aq: h s bin phn quy nh cc bin ca cng cm xc. -bq: h s bin phn quy nh ca khong thi gian xy ra cng cm xc cc i. nh gi s ph hp ca mi trng: - m2 , m2' =1 - mi trng ph hp vi ngi li.

nh gi mc ph hp ca mi trng v kh nng chu ti v sinh l ca ngi li:

q tt m3 = q gh
Trong :
- qtt : nng lng tiu tn ca ngi li khi iu khin xe (Kcal/pht). - qgh : nng lng tiu tn gii hn ca ngi li (3 Kcal/pht). nh gi s ph hp ca mi trng: - m1 < 1 - mi trng ph hp. - m1 1 - ngi li qu ti v mt sinh l.

nh gi mc ph hp ca mi trng v vi kh hu bung li:

B tt m4 = B gh
Trong :
- Btt: cc gi tr thc t ca vi kh hu bung li (nhit , gi, rung, n ...). - Bgh: gi tr gii hn cho php ca vi kh hu bung li. nh gi s ph hp ca mi trng: - m1 < 1 - mi trng bung li ph hp.

3. H thng nh " t - ng": y l m

hnh c hc ca qu trnh vn ti. Phn tch h thng nh ny s cho php nh gi c n nh ca t chy trn ng; phn tch c cc nguyn nhn gy ra cc bin dng, h hng ca ng & cng trnh trn ng. 3.1. Khi xe ng yn: ti trng tnh thng ng Q ca t s truyn xung mt ng thng qua cc bnh xe, phn lc R ca mt ng c gi tr bng Q t tm vt tip xc ca bnh xe & c hng ngc li.

3.2. Khi xe chy: ti trng ng ca t cng tc dng ln mt ng thng qua cc bnh xe, bao gm: - tc dng ca ti trng thng ng. - tc dng ca ti trng nm ngang.

a.Ti trng thng ng: - Phn b xung mt ng thng qua vt bnh xe. - Ti tm vt tip xc p lc thng ng c gi tr ln nht. - ng sut do ti trng thng ng gy ra tt dn theo chiu su mt ng.

Ti trng thng ng c tc dng rt phc tp ln kt cu nn-mt ng do: - Xe c trng lng khc nhau, chy vi tc khc nhau nn gi tr ca p lc, tc tng p lc & thi gian tc dng ca ti trng trn mi im cng khc nhau, to ra trong KCA cc sng n hi. Xung lng I do ti trng tc dng ngn hn c gi tr:

 .a.p max daN .giy I= ; 2 6. v 1 cm

Trong : a - trc elp vt tip xc bnh xe theo hng dc ng, cm; pmax - p sut ln nht ca bnh xe tc dng ln mt ng, daN/cm2; v1 - tc gia ti, cm/giy.

- Do mt ng khng bng phng, nn ngoi tc dng tnh, khi xe chuyn ng cn va p vo mt ng to nn tc dng ng (xung kch) v I cng tng ln. - Khi xe chuyn ng trn ng cong ng (li hoc lm) gi tr ca p lc thng ng cng c bin i do c thm lc ly tm. - Tc dng ca ti trng ngn hn lp i lp li nhiu ln trong mt n v thi gian cn lm cho vt liu mt ng pht sinh hin tng mi & c th tch ly dn cc bin dng d (bin dng khng hi phc).

V cc l do trn , khi xt tc dng ca ti trng xe ln mt ng cn phi xt n: - Q - ti trng trc xe; - p - p sut bnh xe tc dng ln mt ng; - D - ng knh ng trn vt bnh xe; - V - vn tc xe chy; - N - lu lng xe chy.

Di tc dng ca p lc thng ng tnh & ng, nn mt ng s: - Pht sinh bin dng ln, dp, v. - Pht sinh cc ng sut nn, ko, un, ct.

b.Ti trng nm ngang: Pht sinh do ma st gia bnh xe & mt ng trong cc trng hp: - Do m men quay Mk bnh xe khi xe chuyn ng. Lc ny s rt ln khi xe bt u chuyn bnh; ln hoc xung dc ln. - Do lc ly tm khi xe chy trong ng cong nm. - Do hm xe. - Do xe khng hon ton Mk chuyn ng trong mt phng Pk T ln (lc ngang).

Cng nh ti trng thng ng, tr s p lc ngang ca xe c tc dng ln kt cu nnmt ng rt phc tp do: - Xe c trng lng khc nhau, chy vi tc rt khc nhau nn lc bm, lc ly tm, lc hm c tc & thi gian tc dng ca ti trng trn mi im cng khc nhau. - Do cc yu t ca tuyn ng: trc dc, trc ngang, h s bm . . . rt ngu nhin. - Do cc tnh hung ngu nhin khi xe chy trn ng.

Di tc dng ca p lc nm ngang nn-mt ng s: - Pht sinh bo mn, bong bt. - Pht sinh cc ng sut ko, ct, trt.

c. Sc cn ln (F = f.Ga): Pht sinh khi xe chy trn ng, tr s sc cn ln ph thuc vo: F ); - Ti trng trn bnh xe (Q F ); - Kch c bnh xe (D - p lc hi trong xm xe; F ); - Ma st gia bnh xe & mt ng (f - Cng ( cng) ca mt ng; F ); - bng phng ca mt ng (S F ); - Tc xe chy (V - Ma st trong cc trc bnh xe, nhp xe.

- Khi mt ng bng phng: nu cng ca mt ng cng ln, p sut trong xm xe cng cao th sc cn ln cng nh. - Nu mt ng km bng phng: cng ca mt ng cng ln, p sut trong xm xe cng cao th sc cn ln cng ln. Cng loi mt ng, nu mt ng km phng h s sc cn ln c th tng ln t 1,5 n 2,5 ln. V vy c th ni, gi cho mt ng bng phng l mt nhim v quan trng ca ngnh qun l - khai thc ng.

d. H s bm : Trong khai thc ng h s bm ng vai tr ht sc quan trng: gim n mt gi tr no th chuyn ng ca t trn ng xe tr nn nguy him (trt, lt, tng chiu di hm xe, khng iu khin c xe) hoc khng th thc hin c na (bnh xe quay ti ch). C 3 loi h s bm:

 - h s bm, khi xe chuyn ng trong mt

phng ln khng c lc ngang, khng c trt hay quay ti ch.

1 - h s bm dc, khi xe chuyn ng trong

mt phng ln khng c lc ngang, nhng c trt hay quay ti ch.

2 - h s bm ngang, khi xe chuyn ng

xin gc vi mt phng ln,bnh xe va quay va trt v mt bn (trt ngang). Khi ng kh ro 1

2 ( 10%).

H s bm ph thuc nhiu nhn t:

- Mc m, bn ca mt ng; - nhm ca mt ng; - bng phng ca mt ng; - cng ca lp xe; - p lc hi trong xm xe; - Din tch vt tip xc; - mn ca lp xe; - Ti trng trn bnh xe; - Tc xe chy.

- Mt ng m, bn h s bm c th gim i 2 n 3 ln; - Khi xe chy vi tc cao h s bm c th gim i 2 n 3 ln. C th ni, gi cho mt ng sch & nhm mt trong nhng nhim v quan trng ca ngnh qun l - khai thc ng.

ng trn, 7 t lin tip gp nn trn QL1A (TP.HCM)

(Cn ma u ma ko di hn 1h ti TP.HCM chiu 18/4/2005 lm thi tit bt oi nng, nhng ng trn lm lin tip 7 xe t gp nn. Tin trn bo VietNamNet)
d u l c h n y l t n h i u v n g t r c k h i l t n g a n g n m t r n c o x e

Vi cc tuyn ng c tc xe chy cao; ng o dc c bn knh ng cong nh, lc ly tm ln; ng cao tc; ng bng sn bay cn thit k lp mt ng c nhm cao m bo an ton xe chy. Mt gii php n gin l thit k cp phi BTN c hm lng dm cao (6065%).

ng vo sn bay Chu Lai BTNC Dmax15

 cc nc tin tin hin s dng lp ph c cu to c bit, c h s bm cao trn cc ng cao tc nh: - VTO - SMA - OGFC - PAC - PA (PEM)

Lp BTN mng to nhm (VTO - Very Thin Overlay): - Chiu dy: 2cm 3cm. - Cp phi gin on. - rng cn d: 12% 18%. - Dng nha Plime PMB1. - Chiu su vt nhm trung bnh: H 0,8mm. Hin Vit Nam VTO c th nghim trn tuyn ng Php Vn - Cu Gi; Tiu chun TC &NT lp mt ng ny: 22TCN 345:2006.

Lp btng -va nha :

SMA (Stone Matrix Asphalt)

- Chiu dy : 4cm 7cm. - Cp phi gin on, hm lng BK & nha ln. - rng : 3% 5%. - Dng nha Plime. - Chiu su vt nhm TB: H 0,8(1,2mm). ang nghin cu ban hnh tiu chun.

SMA

Lp BTN cht lng cao, BTN ci thin ( PAC - Polimer Asphalt Concrete hoc PMA - Polimer Modified Asphalt ): - Chiu dy : 3cm 8cm. - Cp phi cht lin tc. - rng : 3% 5%. - Dng nha Plime PMB2 & PMB3. - C th x rnh to nhm. Hin Vit Nam ban hnh tiu chun 22TCN 356:2006.

 nc ta loi BTN ny ang trong giai on nghin cu ng dng.

BTN P-li-me trn o C (PMB1)

Lp BTN thot nc (PA - Porous Asphalt hoc PEM - Porous European Mixes) - Chiu dy : 4cm 5cm. - Cp phi h. - rng cn d : 18% 22%. - Dng nha Plime. - Chiu su vt nhm trung bnh : H 1,2mm.

Lp BTN to ma st (OGFC hoc OGDC Open-Graded Friction Course): - Chiu dy : 4cm 5cm. - Cp phi h, tiu chun ct liu thp hn PA & PEM. - rng : ph bin l 15%. - Dng nha Plime. - Chiu su vt nhm trung bnh : H 1,2mm. Hin Vit Nam OGFC c th nghim 1 on trn tuyn ng Bc Thng Long Ni Bi.

OGFC

Ngoi cc tc dng c hc, ng cn phi chu ng cc cht thi, nhin liu (xng, du, nht) r r t t.

5. H thng nh " Mi trng bn ngoi ng " : y l m hnh trao i nhit - m. Phn tch h thng nh ny s cho php nh gi c cng & n nh ca ng; tm c cc bin php hn ch tc dng c hi ca cc yu t thin nhin ln ng.

S tc dng ca cc yu t mi trng ln nn-mt ng

Bc x mt tri Nc ma Gi

MNM Nc thm thu

Hi nc

MNN Nc ngm

1. 2. 3. 4. 5.

Cc vn chung T chc qun l khai thc ng b C s l lun khai thc ng t Cc bin dng h hng ca ng t nh gi cht lng khai thc & phn loi sa cha ng t 6. K thut bo dng & sa cha ng 7. m bo an ton thun li trong giao thng

IV. Bin dng - h hng in hnh

1. Cc bin dng & h hng in hnh:
1.1. Nn ng: ( hc phn nn ng). - B bo mn. - Xi l, st l. - Co ngt. - Ln. - Sp. - St. - Trt.

1.2. Mt ng: 1.2.1. Cc bin dng: a. Bin dng nht: bin dng khng hi phc, thng xut hin trong thi gian u khai thc. Nguyn nhn: do kt cu mt ng b xe c m nn lm cho cht li. Nu bin dng pht trin u trn ton b chiu rng ng & khng vt qu 1 tr s nht nh th khng gy nguy him. b. Bin dng n hi: bin dng pht trin khi c ti trng xe chy, hi phc hon ton khi xe chy qua.

c. Bin dng d (do): bin dng khng hi phc sau mi ln chu tc dng ca ti trng. Tr s bin dng c th rt nh, nhng do tc dng trng phc ca ti trng, tr s bin dng dn tch ly li, n mt gii hn no c th lm mt ng km bng phng, nt n, gy v. 1.2.2. Cc h hng in hnh: a. Ca ring lp mt ng: a1. B bo mn: y l bin dng c bn, do khi xe chuyn ng lun trt dc trn mt ng nn lp xe v mt ng u b hao mn theo thi gian. S c tr s ln trn on ng c lc ngang ln hoc xe hm nhiu.

a2. Lp mt b ha gi: di tc dng ca cc yu t kh quyn, lp mt b thay i tnh cht, tr nn gin, cng, d b bo mn, gy v. Thng xut hin trong lp mt c x l nha.

Lp mt b mi mn

Lp mt b ha gi

a3. Lp mt b lm: di tc dng lu di ca xe nng lp mt b lm, b hn vt lp xe. Thng xut hin trong lp mt c x l nha v ma nng, mt ng cp phi v ma ma.

a4. Lp mt b trt, ln sng: thng gp mt ng nha, cp phi. V tr: nhng on ng c lc ngang ln. Nguyn nhn: lp mt b trt do dnh bm km vi lp di hoc sc chng ct ca vt liu nh.

a5. Lp mt b dp: do tc dng ca xe xch hoc cc phng tin bnh cng. a6. Vt liu ht nh b bc: do tc dng xung kch ca hot ti & tc dng ph hoi ca cc yu t kh quyn.

a7. g: y l h hng cc b ca lp mt khi chu tc dng ca lc ngang hoc do vt liu mt ng khng ng nht.

b. H hng ca kt cu mt ng:
b1. Vt ln bnh xe: di lm dc trc ng ti v tr xe chy nhiu. b2. Ln cc b: ch lm trn mt ng c din tch bt k, b mt thoi & bn cnh khng c hin tng tri.

b3. Nt: xut hin rt nhiu hnh thc. - Nt ngang: - Nt dc: - Nt cho: - Nt dc vt bnh xe: - Nt gy mp phn xe chy: - Li ng nt. b4. Tri, trt: b5. V, gy: y l hin tng h hng nng.

Nt ngang

Nt dc

Nt dc vt bnh xe

Nt gy mp phn xe chy

Nt cho sau m cu

Li ng nt

Tri Trt

V - gy

V - gy

2. nh hng ca khng bng phng n cht lng khai thc: Khi xe chy trn ng khng bng phng, xe mt mt ng nng do bnh xe va p vo cc ch mp m trn ng. Ti mt ch mp m c chiu cao h, ng nng mt mt:

2.G V E 1 . .h g D

Vcn V h T Vmt

Nu chiu di on ng L c n ch khng bng phng c chiu cao hi th tng ng nng mt mt ca t :

2.G V n . . h i E 1 g D i =1
xe khng thay i tc , ng c t phi tng thm 1 lc ko ph:
n

2.G V i =1 F1 1 . . g D L

T s:

h
i =1

gi l dc quy c do ng khng bng phng.

Nh vy, khi xe chy trn ng khng bng phng, tiu hao nhin liu ca t s tng ln, do phi khc phc lc ko ph.

Ngoi ra, ng khng bng phng cn: - Lm gim tc xe chy. - Lm xe dao ng, gy mt an ton. - Lm tng hao mn xm lp xe. - Lm li xe & hnh khch nhanh mt mi, hng ha h hng. - Lm gim thi gian trung i tu ca t. - Lm tng chi ph vn ti ln t 1,5 4 ln. V vy, gi cho ng bng phng l mt nhim v rt quan trng ca cc n v qun l & khai thc ng.

3. nh hng ca hao mn n cht lng khai thc: Kho st s pht trin ca hao mn theo thi gian: Cng tc duy tu, bo
h,mm
dng khng tt

Ho

ho
G1 G2 G3

Cng tc duy tu, bo dng tt

- Giai on 1: chiu dy mt ng gim i mt chiu dy ho do bin dng nht. - Giai on 2: hao mn c quan h tuyn tnh vi cng vn ti : H = a + b.Q - Giai on 3: hao mn pht trin rt nhanh theo 1 ng cong. V vy, khi tr s hao mn t n gi tr Ho ( hao mn cho php), n v qun l & khai thc ng phi lm li lp chu hao mn.

4. nh hng ca cng mt ng n cht lng khai thc: - Cng mt ng thp, di tc dng ca ti trng xe c s pht sinh cc bin dng, h hng, lm mt ng km bng phng, cht lng khai thc gim; tim n cc tai nn giao thng. - Cng mt ng khng n nh di tc dng ca nhit & nc c th lm kt cu mt ng h hng nng vo ma khai thc bt li.

V th, kho st thng xuyn cng kt cu o ng; phn tch tm hiu cc nguyn nhn gy hng hng kt cu; duy tr KCA cng , n nh cng l mt cng tc quan trng ca cc n v qun l khai thc ng.

1. 2. 3. 4. 5.

Cc vn chung T chc qun l khai thc ng b C s l lun khai thc ng t Cc bin dng h hng ca ng t nh gi cht lng khai thc & phn loi sa cha ng t 6. K thut bo dng & sa cha ng 7. m bo an ton thun li trong giao thng

5. nh gi cht lng khai thc & phn loi sa cha

1. H thng cc ch tiu nh gi cht lng khai thc: 1.1. H thng cc ch tiu nh gi:
Tc chy xe ca xe tnh ton c th t c trn ng. Lu lng xe, thnh phn xe. Ti trng tnh ton trn trc xe. Nng lc cng tc ca ng & cc cng trnh trn ng. Mc an ton xe chy. Kh nng thng xe ca ng. Kh nng m bo giao thng thng sut. tin cy ca ng.

1.2. H thng cc h s nh gi cht lng khai thc: H s cng mt ng theo iu kin ln n hi:

l q E ' K1 = ; K 1 = tt l E yc
tt h

H s cng mt ng theo sc khng trt :

K2 =

max

H s cng mt ng theo iu kin chu ko khi un:

R ku K3 = ku
H s bng phng ca tng mt:

S gh Vcho .php Vt . t ' " K4 = ; K4 = ; K4 = Vt . t Vt . ton S t .t

H s mc trn trt:

t .t K5 = q
H s hao mn tng mt:

Ho K6 = H t .t

H s mc an ton:

K K7 = K

C . php TN t .t TN

H s lu lng xe chy:

N t . ton K8 = N t .t

2. nh gi cht lng khai thc: Thng qua vic thng xuyn kho st cc h s cht lng khai thc, cc n v qun l khai thc ng lp cc bo co nh k v cht lng phc v ca tuyn ng, xut cc bin php k thut hp l & kinh t m bo cc h s khai thc t yu cu.

S liu thng k v tai nn giao thng nm 2006:

Theo thng k ca cc ngnh chc nng, tnh t u nm n nay (12/12/2006) , c nc xy ra trn 12.000 v TNGT, lm cht gn 11.000 ngi v lm b thng 10.000 ngi. Mi y, Ngn hng Pht trin chu cng b mc thit hi do TNGT ti VN mi nm l 885 triu USD, chim hn 5,5% tng thu ngn sch c nc/nm.

2.1. nh gi mc an ton giao thng bng h s an ton: V

K at =

xt

Trong : - Vxt l vn tc xe chy on ang xt. - Vtr l vn tc xe chy on k trc n. nh gi: Kat < 0,4 : rt nguy him. Kat = 0,4 0,6 : nguy him. Kat = 0,6 0,8 : t nguy him. Kat > 0,8 : khng nguy him.

Vtr

Trnh t lp biu h s an ton dc tuyn: a. i vi ng mi (giai on thit k): Phn chia tuyn thnh cc on c trng (c tc xe chy khc nhau, theo Vcb hoc Vhc). Tnh Kat trong cc on theo cng thc. V biu Kat dc tuyn. Pht hin cc on c Kat < 0,8 - xc nh nguyn nhn. iu chnh thit k Kat 0,8.

b. i vi ng ang khai thc: Phn chia tuyn thnh cc on c trng ( d kin c tc xe chy khc nhau). Quan trc tc xe chy trong cc on. X l s liu, tnh V trong cc on (V95%).. Tnh & v biu Kat dc tuyn. Pht hin cc on c Kat < 0,6 - xc nh nguyn nhn. xut cc iu chnh Kat 0,6.

nh gi mc an ton giao thng ca ng bng h s an ton cha phn nh c s lin quan gia cc yu t ca ng n phn ng tm l ca ngi li xe. Mt khc, trong giai on thit k thng ch thit lp biu vn tc xe chy l thuyt cho loi xe c thnh phn ln nht trong dng xe t xc nh K at. V vy, nh gi mc an ton giao thng, hin nay s dng ng thi c phng php dng Kat & Ktn.

2.2. nh gi mc an ton giao thng bng h s tai nn:

Trong : - Zi l s tai nn giao thng c th xy ra do yu t th i ca ng gy ra. - Zch l s tai nn giao thng c th xy ra do yu t th i trn on ng chun gy ra.

Zi K = Z ch
i tn

H s tai nn tng hp s l tch s ca cc h s tai nn ring phn do tng yu t ca ng gy ra:

TH tn

= K .K ...K
1 tn 2 tn

15 tn

ng mi: nn thit k K TH < 15 tn ng ang khai thc: nn c cc bin php TH iu chnh giao thng khi K tn > 15

Trnh t lp biu h s tai nn tng hp dc tuyn: a. i vi ng mi (giai on thit k): Phn chia tuyn thnh cc on c trng theo 15 yu t: lu lng xe, chiu rng mt ng, chiu rng l ng, dc dc, bn knh ng cong nm, tm nhn mt ng trn bnh & trc dc, chiu rng kh cu, chiu di on thng, loi hnh giao nhau, tm nhn trong nt, khong cch t phn xe chy n nh ca 2 bn ng, khong cch n im dn c, h s bm.

Tnh Ktn ring phn & Ktn tng hp trong cc on theo cng thc. V biu Ktn dc tuyn. Pht hin cc on c Ktn > 15 - xc nh nguyn nhn. iu chnh thit k Ktn < 15.

b. i vi ng ang khai thc: Phn chia tuyn thnh cc on c trng theo 15 yu t. Kho st cc yu t trong cc on. Xc nh Ktn ring phn & Ktn tng hp trong cc on theo cng thc. V biu Ktn dc tuyn. Pht hin cc on c Ktn > 15 - xc nh nguyn nhn. xut cc bin php iu chnh Ktn < 15.

3. Phn loi hnh thc sa cha ng t:

Sa cha thng xuyn Sa cha v a Sa cha ln Lm li Nng cp

K1 K2 K3 K4 K5 K6 K7 K8

1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 -

1 1 1 1 -

Sa cha thng xuyn: l cng tc tin hnh thng xuyn, lin tc trn sut chiu di tuyn ng. Mc ch: chm sc, gi gn, duy tr tnh trng tt sn c ca ng; phng h hng; kp thi sa cha cc h hng nh. Cng vic: v sinh mt ng; no vt cng, rnh, cc ch ng nc; pht quang m bo tm nhn; tu sa l ng; trt k nt; v g; gt, sa nhng ch li lm . . .

Sa cha va: l cng tc tin hnh nh k ngn hn, trn ton tuyn ng hoc trn 1 on ng di. Mc ch: sa cha kp thi cc h hng khi phc li cht lng khai thc ca tuyn ng . Cng vic: lm li lp chu hao mn, lp tng cng ma st, lp khi phc bng phng. . .

Sa cha ln: l cng vic tng hp & ton din, tin hnh nh k di hn, trn ton tuyn ng hoc trn 1 on ng di. Mc ch: sa cha ton din ng & cc cng trnh k thut trn ng khi phc li tnh trng ban u . Cng vic: gia cng kt cu mt ng, cu, cng. . .

Lm li: l vic cng tng hp & ton din, tin hnh nh k di hn, trn ton tuyn ng. Mc ch: khi phc li tnh trng ban u ca tuyn ng, i khi ci to, nng cao kh nng phc v ca mt s b phn, nhng khng thay i cp hng ca tuyn ng. Cng vic: lm li kt cu mt ng, cu, cng. . .

Nng cp: l cng vic tng hp & ton din, tin hnh nh k di hn, trn ton tuyn ng, trn tt c cc hng mc ca tuyn ng. Mc ch: xy dng li tuyn c cc tiu chun k thut cao hn, ph hp vi lu lng xe, ti trng xe & cp hng k thut mi.

4. Trnh t nh gi cht lng khai thc: 4.1. iu tra nh gi s b: a. Mc ch: nhm pht hin cc on ng cn iu tra, nh gi chi tit, xc nh cc dng & s lng cc h hng. b. Ni dung: - Thm d, nh gi bng mt & cc dng c th s v dng & s lng cc h hng ca phn xe chy, l ng, mi dc, cc cng trnh thot nc.

4.2. Chun b iu tra, nh gi chi tit: a. Mc ch: Nghin cu k cc h s, ti liu c lin quan, chun b cho cng tc iu tra nh gi chi tit. b. Ni dung: - Phn tch cc s liu thit k. - Nghin cu k h s hon cng cng trnh. - Nghin cu h s bo dng, sa cha. - Phn tch s liu m xe, s liu tai nn giao thng. - Nghin cu cc s liu quan trc, o c cht l ng khai thc ca tuyn gn nht.

4.3. nh gi chi tit: a. Mc ch: rt ra cc nguyn nhn gy nn cc bin dng & h hng cc on ng c th, nhm tm ra cc bin php k thut hp l & kinh t nng cao cht lng khai thc ca nn, mt ng & cc cng trnh trn ng. b. Ni dung: - Phn chia tuyn thnh cc on c trng. - Th nghim, kho st cht lng cc on theo 8 h s nh gi cht lng khai thc. - X l, tng hp cc kt qu quan trc.

- nh gi, kt lun nguyn nhn h hng ca nn ng, mi ta luy, mt ng, cc cng trnh trn ng.

1. 2. 3. 4. 5.

Cc vn chung T chc qun l khai thc ng b C s l lun khai thc ng t Cc bin dng h hng ca ng t nh gi cht lng khai thc & phn loi sa cha ng t 6. K thut bo dng & sa cha ng 7. m bo an ton thun li trong giao thng

VI. K thut bo dng & sa cha ng t

1.Bo dng, sa cha nh nn ng cc cng trnh thot nc: - Sa cha l ng: san phng, b gt l ng, m nn li. - Mi taluy: trng c b sung, p li nhng v tr st l, ht t st, pht quang m bo tm nhn. - Khi thng h thng thot nc, trm trt k nt.

2.Sa cha va nn ng & cc cng trnh thot nc: - Sa cha l ng, nn ng : san phng, b gt l ng, m nn li khi lng trn 300m3. - lm thm h thng dn dng thot nc, gia c cc on rnh bin, rnh nh hoc thng h lu cc cng trnh thot nc.

3.Sa cha ln nn ng & cc cng trnh thot nc: - M rng, tn cao nn ng, h dc dc, tng bn knh ng cong. - Lm thm cc cng trnh chng , bo v nn ng. - Lm thm h thng thot nc. - Lm l gia c.

4.Bo dng, sa cha thng xuyn mt ng cp thp: 4.1. Sa cha thng xuyn: a. Chng bi: - Ti nc liu lng 2 -3 lt/m2. Ngy ti nhiu ln ty theo tnh hnh thi tit. - Nu dng nc c cha 20 - 30% clorua can-xi c th chng bi 4 - 5 tun. b. Khi nc ng, chng trn ly: - Kp thi ht sch bn ly, khi nc ng, san lp cc ch trng, vt hn bnh xe. - Ri vt liu ht chng trn ly.

c. Gi gn lp bo v, hao mn: - Qut vt liu ht lm lp bo v b xe c lm x git sang 2 bn l ng tr li mt ng. - nh k ri thm vt liu ht lm lp bo v ri rc d. V g: - Nguyn tc:
+ Mt ng lm bng vt liu g th dng vt liu y v g. + m nn theo chu vi ca g.

- Trnh t:
+ Dn dp sch phm vi g. + o g thnh hnh ch nht c cc cnh vung gc & song song vi trc ng ( thnh thng, y bng ). Chiu su ln hn chiu su g 1,5 - 2 cm. V sinh sch. + Vn chuyn vt liu v g. Nu l cp phi phi trn m t m tt nht. + Ti m vo thnh & y g; Ri vt liu v g. Nu chiu dy g < 8cm c th ri & m 1 lp. + m nn cht t ngoi vo trong.

Lu : quanh chu vi ca g phi c cao bng cao mt ng.

1,5 - 2 cm

Hng xe chy Ming v

5. Sa cha va & ln mt ng cp thp: 5.1. Mt ng cp phi: V tr: Thc hin trn cc on ng c nhiu g, trc ngang bin dng, li lm nhiu. Ni dung: Xo xi mt ng c, ri thm vt liu mi, trn u & lu ln li. Trnh t: - V sinh mt ng, ti nc chng bi. - Xi mt ng c n su ca g ph bin nht bng my phay, my san c lp rng xi hoc my cy.

- Vn chuyn vt liu cp phi b sung nu mt ng c b hao mn nhiu. Nu mt ng c b tri trt, ln sng nhiu nn b sung vt liu ht ln. - Ri vt liu mi, ti m. - Trn u bng my san. - San ri to mui luyn. - Lu ln li. - Ri lp bo v ri rc.

5.2. Mt ng dm: a. Lng nha: V tr: on ng xut hin nhiu vin trn cnh, ri rc nhng trc ngang cha bin dng nhiu. Ni dung: lng nha lm lp bo v. Trnh t: (tng t xy dng mt ng).

b. Thay : V tr: on ng xut hin g, v nhiu hoc mt ng ln sng. Ni dung: xo xi, thay mi lu ln li. Trnh t: - V sinh mt ng, ti nc chng bi. - Xi mt ng c n su ca g ph bin nht bng my san c lp rng xi ,my cy hoc th cng. - Sng b bi bn trong dm c, nu v qu nhiu th dng gia c l.

- Vn chuyn dm mi, chn. - Ri mi cng vi c. - m nn cht + ti m. - Ri cc c dm chn. - m nn cht + ti m. - Ri lp bo v ri rc.

6.Bo dng, sa cha thng xuyn mt ng cp cao: 6.1. V sinh mt ng: - Qut ng bng xe qut ng hoc th cng. - Ti nc ra ng bng xe ti nc. - Ht inh, bu lng ri vi bng xe c gn nam chm.

6.2. Khc phc ch tha thiu nha: a. Tha nha: - Sy nng mt ng. - Dng dao nng, xng nng gt nha tha. - Ri con hoc si sn. - m nn bng m cc hoc lu tay cho n mt phn vo mt ng. b. Thiu nha: - Ti nha b sung. - Ri con. - m nn cht.

6.3. Trt k nt: a. Ti nh tng: p dng khi chiu rng k nt < 1 - 3 mm phn b trn din rng. - Nn dng nh tng c hm lng nha thp (60, 65%). - Liu lng nh tng ty theo tnh hnh nt n ca mt ng (0,8 - 1,5 kg/m2). - C th dng lu bnh lp lu ln ngay sau khi ti nh tng.

Trnh t: - V sinh sch mt ng, thi sch bi trong cc k nt. - Ti nh tng bng my ti. - Lu ln bng bnh lp4 - 6 l/im.

b. Trt k nt bng nha: p dng khi chiu rng k nt < 3 - 5 mm. Trnh t: - V sinh sch mt ng, thi sch bi trong cc k nt. - Rt nha vo k nt.

c. Trt k nt bng mat-tic: p dng khi chiu rng k nt > 5 mm. Trnh t: - V sinh sch mt ng, thi sch bi trong cc k nt. - un nng mttc, rt vo k nt. - Rc ct nng hoc bt khong ln trn thnh 1 lp mng, gt phng.

6.4. Khc phc ch tri trt, ln sng: a. Lu ln li: p dng khi mt ng tri trt t trong phm vi rng. Trnh t:
+ Sy nng mt ng. + Lu ln li bng lu nng bnh cng theo hng vung gc vi chiu ln sng.

b. Gt (ty g): - Dng nhn cng o gt nhng v tr mt ng tri cao, dn cc trong phm vi hp. - Dng my san gt bng trong phm vi rng. Trnh t:
+ Sy nng mt ng. + Gt phng bng my san. + Lu ln li bng lu nng bnh cng.

6.5. V g mt ng thm nhp nha:

+ Xc nh phm vi g. + Dn dp sch phm vi g. + o g thnh hnh ch nht. Chiu su ln hn chiu su g 1,5 - 2 cm. V sinh sch. + Vn chuyn vt liu v g. + Ti nha dnh bm vo thnh & y g, liu lng 0,6 - 0,8 kg/m2. + Ri dm c bn vo g, m nn cht. + Nu chiu dy g < 5cm c th ti nha & ri con 1 ln; > 5cm ti nha & ri con 2 ln. + m nn cht t ngoi vo trong.

6.6. V g mt ng BTN:
+ Xc nh phm vi g. + Dn dp sch phm vi g. + Ct, o g thnh hnh ch nht. Nn o ht lp BTN h hng, v sinh sch, kh y v thnh g bng bn chi st & my nn kh. + Vn chuyn vt liu v g (nn dng BTN trn ti ng). + Ti nha dnh bm vo thnh & y g. Liu lng 0,6 - 0,8 kg/m2. + Ri BTN v m nn cht. Nu chiu dy g < 5cm c th ri & m nn 1 ln.

7. Sa cha va & ln mt ng cp cao: a. Khi phc bng phng ca mt ng: b. Lm lp tng cng ma st: c. Lm lp chu hao mn: d. Gia cng mt ng: e. M rng mt ng: f. Va m rng, va gia cng:

1. 2. 3. 4. 5.

Cc vn chung T chc qun l khai thc ng b C s l lun khai thc ng t Cc bin dng h hng ca ng t nh gi cht lng khai thc & phn loi sa cha ng t 6. K thut bo dng & sa cha ng 7. m bo an ton thun li trong giao thng

VII. m bo an ton thun li trong giao thng

1. Bo hiu ng b : 2. Thit b phng h, bo v, m bo an ton giao
thng : (Xem iu l bo hiu ng b 22TCN 237:2001)