I- KHI QUT V CNG TY CHNG KHON:

1.Khi nim
Cng ty chng khon l mt nh ch ti chnh trung gian thc hin cc nghip v trn thi trng chng khon.

2. Cc nghip v ca cng ty chng khon 2.1. Mi gii chng khon L mt hot ng kinh doanh ca cng ty chng khon trong cng ty chng khon i din cho khch hng tin hnh giao dch thng qua c ch giao dch ti S giao dch chng khon hay th trng OTC m chnh khch hng s phi chu trch nhim i vi hu qu kinh t ca vic giao dch . Khi thc hin nghip v mi gii, cng ty chng khon phi m ti khon giao dch chng khon v tin cho tng khch hng trn c s hp ng k kt gia khch hng v cng ty. Trong trng hp khch hng ca cng ty chng khon m ti khon lu k chng khon ti t chc lu k l ngn hng thng mi hoc chi nhnh ngn hng nc ngoi, cng ty chng khon c trch nhim hng dn cc th tc giao dch, mua bn cho khch hng v phi k hp ng bng vn bn vi t chc lu k. Tin hoa hng mi gii thng c tnh phn trm trn tng gi tr ca mt giao dch. 2.2. T doanh chng khon L nghip v m trong cng ty chng khon thc hin mua v bn chng khon cho chnh mnh. Cng ty chng khon thc hin nghip v t doanh nhm mc ch thu li hoc i khi nhm mc ch can thip iu tit gi trn th trng. Chng khon t doanh c th l chng khon nim yt hoc cha nim yt trn TTCK. Ngoi ra cng ty chng khon c th t doanh chng khon l l ca khch hng, sau tp hp li thnh l chn giao dch trn TTCK. Theo iu 20 quy ch hot ng v t chc ca cng ty chng khon s 55/2004/Q-BTC ngy 17/6/2004 quy nh v hot ng t doanh ca cng ty chng khon nh sau: - Cng ty chng khon phi m bo c tin v chng khon thanh ton cc lnh giao dch ca chnh mnh

-1-

- Khi tin hnh nghip v t doanh, cng ty chng khon khng c: + u t vo c phiu ca cng ty c s hu trn 50% vn iu l ca cng ty chng khon. + u t vt qu 20% tng s c phiu ang lu hnh ca mt t chc nim yt. + u t qu 15% s c phiu ang lu hnh ca mt t chc khng nim yt. Hot ng t doanh hin nay c xem l mt trong nhng hot ng quan trng nht ca cc cng ty chng khon ti Vit nam trong vic nng cao li nhun. Tuy nhin, do nghip v t doanh v mi gii d ny sinh xung t li ch nn cc nc thng quy nh cc cng ty chng khon phi t chc thc hin 2 nghip v 2 b phn ring bit nu cng ty chng hon c thc hin c 2 nghip v. 2.3. Nghip v qun l danh mc u t - L hot ng qun l vn ca khch hng thng qua vic mua, bn, v nm gi cc chng khon v quyn li khch hng theo hp ng c k kt gia cng ty chng khon v khch hng. - Nghip v ny c thc hin khi mt s nh u t t chc hoc c nhn mun tham gia TTCK nhng h khng c iu kin v thi gian hoc kin thc chuyn mn quyt nh u t, v vy, h y thc cho cng ty chng khon u t km theo tha thun li, l. Ngi y thc u t thng khng can d vo vic u t ca cng ty chng khon v tr mt khon ph cho cng ty chng khon theo tha thun. - Cc cng ty chng khon khi thc hip nghip v ny ngoi vic c hng ph qun l, h cn c th nhn c nhng khon tin thng nht nh khi mang li li nhun cao cho nh u t. - Khi thc hin qun l danh mc u t, cng ty chng khon phi qun l tin v chng khon cho tng khch hng y thc v s dng tin trong ti khon theo ng cc iu kin quy nh trong hp ng k kt. Hp ng phi xc nh r mc y quyn ca khch hng cho cng ty chng khon v iu quan trng na l phi xc nh khch hng phi chu mi ri ro ca hot ng u t. m bo quyn li ca khch hng, nh k, cng ty chng khon phi gi bo co gi tr cc khon u t theo gi th trng ti thi im bo co cho khch hng.

-2-

2.4. Nghip v bo lnh pht hnh - L vic bo lnh gip t chc pht hnh thc hin cc th tc trc khi cho bn chng khon, nhn mua mt phn hay ton b chng khon ca t chc pht hnh bn li hoc mua s chng khon cn li cha c phn phi ht. - T chc pht hnh c hng ph bo lnh hoc mt t l hoa hng nht nh trn s tin thu c t t pht hnh. Hin nay trn th gii c mt s hnh thc bo lnh pht hnh sau: + Bo lnh cam kt chc chn: l hnh thc bo lnh m t chc bo lnh pht hnh cam kt s mua ton b s chng khon pht hnh cho d c phn phi ht hay khng. + Bo lnh c gng ti a: l phng thc bo lnh m theo t chc bo lnh tha thun lm i l pht hnh cho t chc pht hnh. T chc bo lnh khng cam kt bn ton b s chng khon m cam kt s c gng ti a. S chng khon cn li nu khng phn phi ht s tr li cho t chc pht hnh + Bo lnh tt c hoc khng: l phng thc bo lnh m theo , t chc pht hnh yu cu t chc bo lnh phi bn ht s chng khon d nh pht hnh, nu khng phn phi ht s hy b t pht hnh. Theo phng thc ny, khng c mt s bo m t pht hnh c thnh cng hay khng, nn UBCKNN thng quy nh s chng khon m nh u t mua trong thi gian cho bn s c gi bi mt ngi th ba ch kt qu cui cng ca t pht hnh. Nu t pht hnh khng thnh cng th nh u t s c tr li ton b s tin t cc. + Bo lnh vi hn mc ti thiu: l phng thc kt hp gia phng thc bo lnh c gng ti da v phng bo lnh tt c hoc khng. Theo phng thc ny, t chc pht hnh yu cu t chc bo lnh bn ti thiu mt t l chng khon nht nh. Nu s lng chng khon bn ra di hn mc ny th t pht hnh s c hy b v ton b tin t cc mua chng khon s c tr li cho nh u t. y l phng thc bo lnh tng i hiu qu, va bo v li ch cho t chc pht hnh, va hn ch ri ro cho t chc bo lnh. Ring ti Vit Nam hin nay ch p dng hnh thc bo lnh vi cam kt chc chn nhm mc ch bo v ca nh u t v gn kt trch nhim ca cc cng ty chng khon. iu ny gy ra mt s kh khn cho cc cng ty chng khon trong vic trin khai nghip v ny.

-3-

2.5. T vn ti chnh v u t chng khon L dch v m cng ty chng khon cung cp cho khch hng trong lnh vc t vn u t chng khon; t vn ti c cu ti chnh, chia, tch, sp nhp, hp nht doanh nghip; t vn cho doanh nghip trong vic pht hnh v nim yt chng khon. y l nghip v m vn ca n chnh l kin thc chuyn mn, kinh nghim ngh nghip ca i ng chuyn vin t vn ca cng ty chng khon. T vn ti chnh (T vn cho ngi pht hnh): y l mt mng hot ng quan trng mang li ngun thu tng i cao cho cng ty chng khon. Khi thc hin nghip v ny, cng ty chng khon phi k hp ng vi t chc c t vn v lin i chu trch nhim v ni dung trong h s xin nim yt. Hot ng ny tng i a dng bao gm: + Xc nh gi tr doanh nghip: l vic nh gi cc ti sn hu hnh v v hnh ca doanh nghip trc khi cho bn chng khon. + T vn v loi chng khon pht hnh: ty theo iu kin c th ca tng doanh nghip nh tnh hnh ti chnh, chin lc pht trin ca cng ty m xc nh loi chng khon pht hnh l c phiu hay tri phiu. + T vn chia, tch, hp nht, sp nhp doanh nghip: khi mt doanh nghip mun thu tm hay hp nht vi mt doanh nghip khc, h tm n cc cng ty chng khon nh tr gip v cc vn k thut, phng php tin hnh sao cho ph hp v tn chi ph + T vn u t chng khon: l vic cc chuyn vin t vn s dng kin thc chuyn mn ca mnh t vn cho nh u t v thi im mua bn chng khon, loi chng khon mua bn, thi gian nm gi, tnh hnh din bin th trng, xu hng gi c Theo quy nh ti Vit Nam, khi thc hin t vn u t chng khon cho khch hng, cc cng ty chng khon v nhn vin kinh doanh phi: - Tun th o c ngh nghip. - Bo m tnh trung thc, khch quan v khoa hc ca hot ng t vn. - Khng c tin hnh cc hot ng c th lm cho khch hng v cng chng hiu lm v gi c, gi tr v bn cht ca bt k loi chng khon no. - Khng c c hnh vi cung cp thng tin sai s tht d d hay mi gi khch hng mua bn mt loi chng khon no .

-4-

- Bo mt cc thng tin nhn c t ngi s dng dch v t vn tr trng hp c khch hng ng hoc php lut c quy nh khc. - Chu trch nhim trc php lut v hot ng t vn v bi thng thit hi cho ngi s dng dch v t vn khi vi phm cam kt trong hp ng t vn.
II THC TRNG :

1.Giai on 2000 2005 1.1.S lng v quy m hot ng ca cng ty chng khon Ngy 28/11/1996, Chnh ph ra ngh nh thnh lp y Ban Chng khon Nh Nc Ngy 11/7/1998, Th tng Chnh ph quyt nh thnh lp hai Trung tm giao dch chng khon thuc y ban Chng khon nh nc 20/07/2000 : Trung tm giao dch chng khon TP.HCM chnh thc i vo hot ng vi: 4 Cty chng khon :SSI vi vn iu l ban u l 6 t ng 2 c phiu nim yt : Cng ty c phn C in lnh (REE) v Cng ty c phn Cp v Vt liu vin thng (Sacom). Mt tun ch c hai phin giao dch.Gi tr c phiu nim yt l 270 t ng (theo mnh gi) Trong nhng nm u, th trng chng khon Vit Nam cn non nt, s nh u t tham gia th trng cn t, khng nhiu c nhn, t chc mn m vi vic thnh lp cc CTCK. Th trng chng khon pht trin chm, khng c bin ng ln.n 05/05/2001 mi ch c 5 cng ty nim yt v 7 cng ty kinh doanh chng khon hot ng ti trung tm giao dch chng khon. Th trng chng khon Vit Nam tip tc pht trin chm chp trong cc nm tip theo. S lng cc CTCK sau 3 nm th trng hot ng ch l 12 cng ty vi tng vn iu l l 465 t ng, thc hin tt c cc nghip v chng khon. S lng m c phiu c giao dch trn th trng khng cao (73 m) vi gi tr vn ha khng ln. Th trng mi ch c 14000 nh u t. S nh u t l t chc v nh u t nc ngoi khng ln. Tnh trng trn l do th trng chng khon cha thc s tr thnh knh huy ng vn trung v di hn cho nn kinh t. Nhn vo biu ta thy ch s vn index khng tng m thm ch cn st gim trong 3 nm u.

-5-

Ch tiu S cng ty chng khon Vn iu l S ti khon giao dch Nh u t t chc Nh u t nc ngoi S loi chng khon Tng mc vn ha

6/2003 12 465 14000 90 35 73 6600 t ng

Nm 2004 v 2005 th trng c nhng chuyn bin tch cc.Ch s VN index lin tc tng. Qua 5 nm TTGDCK TP hcm vn hnh h thng giao dch thng sut v an ton trn 1.000 phin giao dch, vi gi tr giao dch bnh qun phin ca ton th trng lin tc tng t 1,4 t ng trong nm 2000 ln 81 t ng trong 7 thng u nm 2005. Bc tranh chung ca Th trng chng khon Vit Nam nm 2005 c s khi sc, quy m th trng c m rng, tng khong 55% gi tr chng khon nim yt, s lng nh u t tng 35%, lng tin ca nh u t i vi th trng c nng ln. y l mt c hi ln cho cc cng ty chng khon tng s khch hng ,s lng nh u t t di 3.000 ti khon vo nm 2000 nay t trn 24.300 ti khon, trong c 250 nh u t l t chc Cng trong nm 2005 trung tm giao dch chng khon H Ni chnh thc i vo hot ng l mt ng lc ln cho TTCK v cng l mt c hi ln cho cc cng ty chng khon. Qua 5 nm hot ng c 14 CTCK c thnh lp v hot ng trn TTCK. Nm 2005, c 14 cng ty u c li. Cc CTCK SSI, Bo Vit, ACB, VCBS... u c mc li nhun trn 30%. S ln mnh ca cc CTCK khng ch th hin qua vic m rng quy m hot ng ra mt s tnh-thnh trong nc nh H Ni, Hi Phng, Nng, TPHCM, Bnh Dng, Cn Th, m tim lc v vn v ngun nhn lc cng khng ngng gia tng, gp phn nng cao nng lc hot ng ca th trng.

Ch tiu S cng ty chng khon

7/2005 14
-6-

Cty qun l qu u t CK 2 Ngn hng thng mi thc hin nghip 5 (2 trong nc v 3 nc ngoi) v lu k chng khon S ti khon giao dch 24.300 Nh u t l t chc 250 1.2.Cht lng hot ng Tnh n nm 2004 Cc CTCK m rng hot ng nghip v, c kt qu kinh doanh v tim nng pht trin kh quan : Cng vi s gia tng v s lng, cht lng cc loi hnh dch v v tin ch phc v ngi u t cng ngy cng c nng cp v a dng ha. Cc m hnh u t mi nh qu u t chng khon, hp ng mua li tri phiu, c phiu c k hn cng bt u xut hin trn th trng, lm phong ph thm hng ha ngi u t la chn. Cc dch v gia tng gi tr nh lin kt ti khon vi ngn hng, bo gi chng khon qua in thoi, theo di giao dch chng khon trc tuyn, t lnh giao dch qua in thoi, Internet c cc CTCK a vo p dng ngy cng nhiu, em li li ch thit thc cho ngi u t. . Ngun vn iu l ca cc CTCK ln ti trn 810 t ng, hot ng kinh doanh n nh hn sau mt s nm u kh khn, n nm 2004 cc CTCK u c li v thc hin trch qu d phng ti chnh tng vn iu l. C th: + V kt qu trin khai cc hot ng nghip v c cp php: Cc CTCK ch ng trin khai mnh hot ng t vn ti chnh doanh nghip: cung cp dch v nh gi doanh nghip, t vn c phn ho, thc hin u gi pht hnh c phiu qua CTCK, t vn nim yt v pht hnh b sung tng vn qua TTCK. Trong nm 2004, cc CTCK lm i l pht hnh c phiu cho gn 20 cng ty v t vn c phn ho cho gn 100 doanh nghip, t vn nim yt mi v nim yt b sung cho 10 doanh nghip, y l ng gp ca cc CTCK trong tin trnh y mnh c phn ho DNNN ca nh nc Trong nm 2004 c 6/13 CTCK trin khai nghip v qun l danh mc u t vi tng gi tr chng khon trong danh mc trn 240 t ng. Bn cnh , cc CTCK thc hin bo lnh pht hnh vi tng gi tr l 9.034 t ng.

-7-

+ V kt qu kinh doanh: Hu ht cc CTCK u c li. So vi nm 2003 doanh thu t doanh tng 8 ln (t doanh tri phiu chim 90% tng gi tr t doanh), doanh thu mi gii tng 3 ln v doanh thu t vn tng 1,6 ln. + V tim nng pht trin: cc CTCK bt u xc nh th mnh nghip v ca tng cng ty. Mt s cng ty thc hin tng vn iu l (nh Cng ty c phn chng khon Si gn, CTCK Ngn hng Cng thng). + Cc t chc kinh doanh chng khon thnh lp Hip hi phi hp hot ng gia cc hi vin v thc y pht trin TTCK, bc u tham gia nghip v cho cc nhn vin hnh ngh. Tuy nhin vn cn nhng hn ch v tn ti: - Khung php l v chnh sch pht trin th trng ck cng nh cc cng ty chng khon vn cha hon thin. Chng ta cha c Lut Chng khon, h thng cc vn bn v chng khon v TTCK hin hnh c tnh php l cha cao v cn nhiu bt cp .Cc vn bn php quy mc thp v vy khng bao trm c ht phm vi hot ng ca th trng, cha to ra c mt th ch hon chnh theo nguyn l vn c ca n..iu ny gy kh khn cho cc cng ty chng khon trong vic hot ng cng nh chp hnh lut. - Quy m ca th trng c phiu nh nn cha thu ht cc nh u t. Vi 30 CTNY m a phn l cc doanh nghip (DN) va v nh, tng gi tr vn ha th trng c phiu hin ch vo khong 0,6% GDP (nu tnh c tri phiu th tng gi tr nim yt ton th trng l 30.800 t ng, chim 4,8% GDP), hy cn qu nh c th i din cho nn kinh t. Quy m nh gy kh khn cho cc cng ty chng khon trong vic m rng hot ng kinh doanh.Hn na ming bnh nh ny li b cc ng ln nh SSI,Bo Vit nm gi a phn nn s cng kh khn cho cc cng ty nh v mi. - C ch hot ng ca TTCK cha thc s n nh nh hng xu n cc cng ty chng khon - Nng lc trnh ca cn b qun l, cc nhn vin hnh ngh cha p ng c vi yu cu pht trin lu di ca th trng.iu ny cng d hiu v TTCK VN l mt th trng non tr,thiu kinh nghim. - My mc thit b cha hin i nn vic gim st v thng tin ca th trng khng hiu qu,h thng cng ngh thng tin cn trnh thp.

-8-

-Cht lng hot ng v cung cp dch v trn TTCK cha cao, tnh minh bch v hiu qu cn hn ch, th hin cht lng cng tc cng b thng tin, cht lng hot ng ca TTGDCK cng nh cc thnh vin th trng. Cc biu hin vi phm trn th trng mt s CTCK cng nh cng ty nim yt nh hng n lng tin ca cng chng u t, cc gii php pht trin th trng cha ng b. Nguyn nhn ca tnh trng trn l do: tnh ch ng, hiu qu trong cng tc qun l, gim st hot ng TTCK cha cao. Cha c mt chng trnh hnh ng thng nht pht huy vai tr v kh nng ca cc thnh vin th trng trong n lc chung pht trin TTCK, c bit l vai tr phi kt hp ca cc B, ngnh, a phng vi c quan qun l Nh nc v chng khon v TTCK cn hn ch. ng thi, nng lc v kinh nghim thc tin ca cn b qun l cng nh nhn vin hnh ngh cn c hn ch nht nh; cha xy dng v thc hin chun mc o c ngh nghip ca t chc v ngi kinh doanh chng khon. 2.Giai on 2006 - 2007 Trc tin cn phi khng nh giai on 2006-2007 l thi k bng n mnh m ca th trng chng khon ni chung v cng ty chng khon ni ring. S gia tng mnh m c v s lng, quy m v m rng nghip v ca cc cng ty chng khon l rt ng kinh ngc. Qua su nm hot ng, khi im t vi cng ty nm 2000 tnh n cui nm 2006 s lng cng ty tng ln 55 v sang nm 2007 l 78. Bn cnh , cc CTCK cng ch trng n vic m rng mng li giao dch thng qua cc chi nhnh, cc i l nhn lnh,..Tuy nhin v a bn hot ng cn rt nhiu hn ch ch yu ch tp trung ti hai thnh ph ln l H Ni v Tp. H Ch Minh. So vi nhu cu giao dch ca nh u t, nhu cu t vn CPH, nim yt Vic phn tch mt cch tng i n gin cc con s nh trn cho thy, s gia tng ca s lng cc CTCK trong thi gian va qua c xu hng ph hp vi xu hng gia tng ca quy m v hng ha trn th trng. Gi tr th trng tng mnh, s lng hng ha ln i hi mt lc lng trung gian th trng mnh c tim lc ti chnh, cng ngh, chuyn mn tt. Mt khc, khi th trng pht trin trong giai on nng, s lng CTCK d tng nhanh vn cha th p ng c i hi giao dch ca nh u t, cng nh nhu cu v t vn c phn ha (CPH), t

-9-

vn nim yt. Nm 2001 ch c 8.700 ti khon nh u t, nm 2006 tng ln 72.700 ti khon, nm 2007 l 303.980 ti khon v n u nm 2008 l 383.980 ti khon. C th thy s qu ti ca cc CTCK trong giai on 2006-2007 trong vic thc hin cc nghip v mi gii, t vn nim yt. Mt khc, s lng CTCK tuy tng nhng v c bn, s lng chi nhnh vn hn ch (tnh n cui 2007 ch c 45 chi nhnh/78 CTCK). So snh vi cc nc, v d ti Nht Bn hay Hn Quc, cc CTCK thng c v tim nng pht trin ca th trng, thit ngh vi s lng CTCK nh hin nay cha phi l nhiu, nht l trong iu kin th trng pht trin mnh, khng b st gim nh nhng nm 2006 -2007. Ch tiu S cng ty chng khon S chi nhnh S phng giao dch S ti khon giao dch Mc vn ha ca th trng 2007 78 45 14 303.980 304.000 t ng (31%GDP)

2.1. V quy m vn Gi tr vn ha ca th trng tnh n ht nm 2006 tng hn 20 ln so vi nm 2001, tng gn 3 ln so vi nm 2005. Trong giai on ny, mc tng ca s lng cc CtyCK thp hn nhiu so vi mc tng ca gi tr vn ha ca th trng/GDP v s lng CTNY. S lng CtyNY cng tng gn 4 ln so vi nm 2005 v t cc ch tiu tng trng tt. TTCK thu ht c s quan tm ca ng o cng chng u t v cc thnh phn kinh t. Gi c phiu trn th trng lin tc tng trong mt giai on di. Bi cnh chung nn kinh t t tc tng trng cao, xut hin nhiu c hi pht trin mi t vic gia nhp WTO, cc ch tiu kinh t v m c duy tr mc hp l, u t nc ngoi (TNN) c y mnh. Tt c nhng yu t ny to nim tin cho cc nh u t vo mt TTCK tim nng, vi nhng k vng v cc khon li nhun do th trng em li... Nhiu t chc nhanh chng gia nhp th trng v mong mun c hng mt phn ca chic bnh li nhun t TTCK. Do vy, nhu cu thnh lp CTCK tng mnh l iu d hiu.

- 10 -

Mt khc, 2006 cn l nm bn l, trc khi Lut Chng khon c hiu lc. Nhng t chc ti chnh mun gia nhp th trng ng trc sc p phi nhanh chn trc khi yu cu v vn thnh lp CTCK tng t 44 t ng ln 300 t ng theo quy nh ca Lut Chng khon, khi lut ny c hiu lc. ng thi, c ch u i thu thu nhp doanh nghip cho cc CTCK mi thnh lp sp c bi b. iu ny dn n mt s lng ln h s nhanh chng c hon tt v trnh c quan chc nng c hng cc khon u i trn. Sang nm 2007 gi tr vn ha th trng nm t trn 43% GDP, s lng cc CTCK tng mc cao hn so vi mc tng ca gi tr vn ha th trng/GDP v s lng CTNY. S d nh vy l do nhu cu thnh lp CTCK vn ln trong khi gi st gim lin tc, khin cho gi tr vn ha th trng gim mnh. Gi thit, nu th trng vn mc chim 40-50% GDP th tng quan ny c th khc rt nhiu. Mt nhn t khc phi tnh n, l nm 2007, Vit Nam chnh thc tr thnh thnh vin ca WTO, ng ngha vi vic phi c l trnh thc hin cc cam kt v dch v ti chnh, chng khon. Theo , ngay t khi gia nhp WTO, CTCK nc ngoi c gp vn, lin doanh vi i tc trong nc vi t l khng qu 49%. Sau 5 nm k t ngy gia nhp WTO, CTCK nc ngoi c php thnh lp chi nhnh, CTCK 100% vn nc ngoi. iu ny m ra trin vng cho ngnh dch v chng khon ti Vit Nam khi ang ch n ln sng kinh doanh mi t vic gia nhp WTO. ng thi, theo cam kt WTO, c quan qun l khng c l do g a ra hn ch v s lng giy php kinh doanh, c bit trong hon cnh cc cng ty nc ngoi cha n thi im c gia nhp th trng. 2.2.V hot ng ca cc cng ty chng khon Theo thng k ca UBCKNN cho thy ht nm 2006 v qu I nm 2007 li nhun sau thu u tng mnh ( ngoi tr cong ty chng khon Vit Nam l 1,573 t ng). Phi k n TOP 5 CTCK trn th trng Vit Nam u t c li nhun ln nh: Li nhun sau thu ca SSI cn ch 864 t ng, ACBS l 332 t ng BVSC 214 t ng, KLS 126 t ng

NM 2007 LI LN
CTCKNY SSI BVSC HPC KLS

- 11 -

Tng TS Vn CSH LNST ROA ROE

9,361,634,321,104 4,056,531,952,659 854,175,967,239 9.23% 21.30%

1,770,667,410,666 604,029,132,187 214,591,103,631 12.12% 35.53%

569,974,077,299 238,446,968,485 65,416,315,986 11.48% 27.43%

1,170,175,677,520 846,152,753,942 126,245,850,284 10.79% 14.92%

Trong cc nghip v c bn ca mt cng ty chng khon gm: T doanh; mi gii; t vn ti chnh v u t chng khon; lu k chng khon, bo lnh pht hnh chng khon... th t doanh l mang li ngun li ln nht.Tt nhin, l vo thi im gi chng khon ln nh diu gp gi v thng xuyn xanh sn. Vi cc chc nng cn li, CTCK ch l kim tin l duy tr hot ng, phn trm thu v trn tng mc li nhun l rt khim tn Mt trong nhng ngun thu ln nht ca cc cng ty CK n t mng mi gii, hin ang c tnh mc 0,2-0,3% tng gi tr giao dch ca cc nh u t (c bit c cng ty thu n 0,5%). Nu tnh trung bnh th trng TP.HCM v H Ni t tng gi tr giao dch hn 1.000 t ng/phin th c mi phin 55 cng CK xi chng 2-3 t ng. Tuy nhin, mt s cng ty ang pht ln ch yu nh mng t doanh. Trong , SSI ang c xem l cng ty CK c mng t doanh mnh nht trn th trng. Nm 2006, cc khon u t ti chnh ngn hn ca cng ty ny ln n 1.786 t ng, trong khi u t ti chnh di hn ch c 147,8 t ng.

3. Giai on na cui 2007 n nay y l giai on th trng chng khon c nhiu s thay i. Cc cng ty chng khon cng chu nh hng ln do s bin ng ca th trng. 3.1. V s lng v quy m giao dch Tnh n ht 12-2008, s lng CTCK l 102 cng ty, trong c 24 cng ty c cp php trong nm 2008. Theo s liu gn y nht, tnh n thng 01/11/20110 s lng CTCK l 105. Quy m giao dch trn th trng khng n nh. T nhng thng cui nm 2008, khi lng v gi tr giao dch gim dn, c bit gim mnh vo u nm 2009. T thng 02/2009 khi lng v gi tr giao dch c du hiu i ln v dn vo n nh. Nhng n nm 2010 th th trng li c s gim st mnh.

- 12 -

Thng
10 2010 9 2010 8 2010 7 2010 6 2010 5 - 2010 4 2010 3 2010 2 2010 1 2010 9 - 2009 8 - 2009 7 - 2009 6 - 2009 5 - 2009 4 - 2009 3 - 2009 2 - 2009 1 - 2009 12 - 2008 11 - 2008 10 - 2008

Khi lng GD
18,760,093 25,254,403 23,025,369 27,057,588 91,063,664 38,125,716 35,726,650 30,563,203 15,041,672 51,999,719 651,765,000 556,223,600 369,676,900 646,825,200 575,340,200 379,131,900 217,688,200 79,521,800 54,301,100 136,874,500 167,032,300 189,692,400

Gi tr GD
470,906,687,500 713,549,540,984 601,924,939,394 699,792,257,576 2,381,887,149,254 1,267,634,983,607 1,369,801,150,000 1,290,883,420,290 661,526,261,905 1,159,524,419,355 23,795,944,290,000 18,618,609,780,000 11,985,734,540,000 22,671,729,230,000 15,923,114,180,000 9,157,202,910,000 4,110,436,010,000 1,527,630,610,000 1,122,368,900,000 3,067,684,670,000 4,512,373,810,000 5,458,884,590,000

S bt n ny l do tc ng ca nhiu yu t. V vic st gim gi tr giao dch, trc ht l do nh hng ca cc chnh sch kinh t v m nh thc hin chnh sch tin t tht cht qu mnh, cc bin

- 13 -

php v ti kho chng lm pht lm quy m giao dch gim t nhng thng u nm 2008. Th hai l do tm l ca nh u t. i vi cc doanh nghip c phn ha hoc nim yt trn sn, h u a ra nhng mc gi qu cao. Cn pha nh u t, ngi ta cng k vng qu cao. Hai yu t ny gp nhau v y th trng ln kh cao. V cui nm 2007, th trng nhn ra iu v c phn ng. pha nh u t r rng l c phn ng, ngi ta khng chu mua cao na, trong khi ci qun tnh hay s chun b ca rt nhiu cng ty pht hnh tng vn hay c phn ha th vn tip tc trin khai, pht hnh hoc nim yt gi cao. Khi m th trng khng chp nhn na m gi vn tip tc c y ra cao nh th th th trng buc phi ko xung. Chnh l do lm cho quy m giao dch gim mnh. Bn cnh , u nm 2009 cng trng vi giai on Tt m lch. Theo tm l nh u t Vit Nam khng mun mt tin vo ngy mng 1, thm vo l vic rt bt vn thanh ton cc khon n lm gi tr giao dch gim ng k. Th ba, do th trng chng khon th gii bt u suy gim mnh th Vit Nam khng trnh khi s nh hng, cho ti gi pht ny. S gia tng tr li ca khi lng giao dch t 2/2009 l do nh hng ln t cc chnh sch kch cu ca chnh ph v s phc hi dn ca nn kinh t.

3.2.V hot ng ca cc cng ty chng khon: Theo ngh nh s 14/2007/N-CP ngy 19/01/2007 quy nh, cng ty chng khon c cp giy php hot ng kinh doanh nhng khng p ng iu kin v vn s phi lm th tc tng vn trong thi hn hai nm k t ngy Ngh nh c hiu lc. iu ny dn n mt tnh trng : cc CTCK nu mun p ng cc iu kin v vn theo quy nh m khng gy nh hng n th trng th thng ct gim 2 nghip v: bo lnh pht hnh, t doanh. Trong khi t doanh chnh l nghip v em li nhiu li nhun cho cng ty trong thi k trc . Tuy nhin mt s cng ty vn mun hot ng trn c 4 nghip v th phi tng vn. Theo thng k ca y ban chng khon Nh nc, khong 35 cng ty chng khon thuc din phi tng vn hoc ct bt nghip v thc hin gn nh y . Mt s cng ty ang trong qu trnh hon tt th tc trnh ln SSC. Vy

- 14 -

cc cng ty chng khon s tng vn bng cch no? Huy ng thm vn khng phi l mt gii php c la chn bi vic thc hin cc kh, li ra c nhiu cng ty chng khon ngh n l xin gim bt nghip v ph hp vi vn iu l hin ti. Pht hnh thm c phiu lc ny khng c ngi mua trong khi c ng sng lp cng khng dm b thm vo. Thm vo u tng vn, cng ty cng khng bit s dng vo mc ch g, nu li i u t s l thm. Vic rt bt nghip v khng nh hng g n th trng bi nhu cu hin ti khng c. Khi th trng khi sc, cng ty s xin tng vn, b sung nghip v cng khng Bo lnh pht hnh chng khon ngn nhiu vn nht (165 t ng) c nhiu cng ty chng khon chn ct gim, nh cc cng ty Trng An, Quc T, H Ni, Th , SME, Quc Gia, Vit Tn. Th trng hin tp trung vo hai nghip v chnh: mi gii v t vn u t, vn cn thit cho hai mng ny cng ch c 35 t ng mun. Chng khon nm qua st hn 60% gi tr, hot ng t doanh nhiu cng ty chng khon thua l. Do vy, y cng l nghip v c cc cng ty chng khon chn ct gim. Tuy nhin, vi khon t doanh cn tn ng, nu buc phi thanh l ngay khi y ban chng khon Nh nc chp thun cho ct gim liu s to ln sng bn tho vn l ni lo ca nhiu ngi. Mt s kin ni ln trong hot ng ca cc cng ty chng khon nhng thng u tin nm 2009 l lin kt vi cc sn vng m i l nhn lnh. Tn dng nhn lc, c s vt cht, khch hng hin c c thm khon ph mi gii hng thng, y chnh l l do khin cc sn vng mc ln nhanh chng. Tuy nhin sn vng xut hin to ra nhiu bt n cho nn kinh t, chnh v th Chnh Ph ra quy nh ng ca sn vng vo 03/2010. 3.3.Hiu qu ca hot ng kinh doanh: Nhng khon l khng l Bt ng nht c l l khon l ln ti 554 t ng ca CTCK Ngn hng u t v Pht trin Vit Nam (BSC). Vi khon l ny, BSC ch cn vn vn 274 t ng vn ch s hu, trong khi vn iu l ca cng ty ny l 700 t ng (vo thi im cui nm 2008, tng cc khon trch lp d phng gim gi ca BSC l gn 633,5 t ng). Tuy nhin, t l l/vn iu l ca BSC ch l 79,16%, khng phi l mc thua l ln nht. Xt theo tiu ch ny, k lc tm thi thuc v CTCK Bo Vit (BVSC). Vi khon l 452 t ng trn vn iu l 451 t ng, tng ng

- 15 -

100,2% vn iu l, BVSC khin kh nhiu NT bt ng. D vy, do vn ch s hu ln c c t thng d pht hnh v tch ly cc nm trc, BVSC vn duy tr mc vn ch s hu ln, ln ti 1.067,57 t ng. Mt s CTCK khc cng c t l l/vn iu l ln nh: Kim Long, u Vit, Hi PhngPhn tch s b BCTC nm 2008 tm tt cho thy, cc CTCK thua l ch yu do hot ng t doanh. BVSC phi trch lp cc khon u t ln ti hn 445 t ng, VNDirect trch 105,8 t ng, CTCK Hi Phng trch 87,7 t ng S thua l ca CTCK l hnh nh chung, ph hp vi din bin TTCK suy gim v km thanh khon trong nm 2008. Nhng CTCK c nghip v chnh l mi gii v t vn cng thua l. Trng hp CTCK Tm Nhn, vn iu l l 25 t ng, cho nghip v mi gii, nhng sau 2 nm hot ng, doanh thu (nm 2007 v 2008) ch t hn 3 t ng, khon l tng cng ln n hn 13 t ng, dn n vn ch s hu ca cng ty ny ch cn non na (11,2 t ng). Mt s CTCK d i vo hot ng t trc nm 2007, nhng doanh thu vn rt khim tn, th hin hot ng mi gii cha hiu qu, nh trng hp ca CTCK Nam Vit, doanh thu cc nm 2007 v 2008 ch t ln lt 30 triu ng v 277 triu ng! 9 thng u nm 2009: Vt c d tnh! Bt sng phc hi ca th trng, li nhun ca cc cng ty nhanh chng tr li. n thi im ny nhiu cng ty chng khon cng b kt qu kinh doanh 6 thng u nm 2009. Trong , c nhng con s vt c d tnh, nhng khng gy ngc nhin, khi t trong nhng chuyn bin tch cc trn ca th trng. Mt khc, sau khi tri qua nm 2008 y kh khn, cng nh trong qu 1/2009, hu ht cc thnh vin u rt thn trng khi d tnh cc mc tiu trong nm ny. Cng ty C phn Chng khon Tp.HCM (HSC) l mt trong s t thnh vin c li nm 2008 (23,5 t ng). Nm 2009, HSC t mc tiu thu li nhun trc thu khong 123 t ng; sau 6 thng u nm, kt qu vt mc tiu vi hn 144,5 t ng. Tng t, ngy 3/8, Cng ty C phn Chng khon Thin Vit (TVS) thng bo t ti 150% k hoch li nhun c nm ch sau 6 thng u nm. Bo co cho thy ly k 6 thng u nm ca cng ty ny t hn 29,5 t ng li nhun thun t hot ng kinh doanh chng khon; trong khi mc tiu a ra u nm cho c nm l 20 t ng, tng 20% so vi nm 2008. Nhng khng phi tt c cc cng ty chng khon u c c nhng kt qu kh quan nh trn. a s cc thnh vin hin cha cng b cc d liu c th,

- 16 -

nhng mt s trng hp cho thy vn cn nhiu kh khn hoc cha tm li c kh nng sinh li. Ngy 31/7, Cng ty C phn Chng khon Hi Phng (HASECO) cng b kt qu kinh doanh vi mc l 15,79 t ng trong qu 2/2009 v 6 thng u nm l 31,41 t ng. Nguyn nhn l c gii thch l do cng ty trch lp d phng gim gi chng khon. Ti Cng ty Chng khon VPBank, hin cha c tng kt 6 thng, nhng trong 5 thng u nm, tng thu nhp thun l 16,6 t ng trong khi tng chi ph hot ng l 18,4 t ng t c thnh qu ny l do nhiu yu t: Trc ht, ngun tin bng n vi mc cha tng c trong lch s, din ra trong thng 5 v na u thng 6 thc y doanh thu t ph mi gii ca cc cng ty chng khon tng t bin. Ti KLS, nu trong qu 1 doanh thu hot ng mi gii chng khon ch khong 1,8 t ng, th kt thc qu 2 vt ln hn 9,8 t ng. Ti HSC, nhng con s tng ng l t khong 4,7 t ng ln hn 30,2 t ng. Hay BVSC, ngun thu t ph giao dch ln ti 24 t ng, tng ti 300% so vi qu 1/2009 l nhng thun li t s si ng ca th trng, phn b cho cc thnh vin theo th phn mi gii. Nhng ch l phn nh trong c cu li nhun. Phn ln hn c t hot ng t doanh cng vi nhng khon hon nhp d phng gim gi chng khon trc . C th thy ti nhng cng ty ln, khon hon nhp d phng ni trn trong 6 thng u nm tng i ln, nh SSI l gn 151 t ng, KLS gn 44 t ng, BVSC hn 200 t ng Tuy nhin, khng hn tt c cc cng ty chng khon u c chin lc u t quyt on bt sng phc hi trong thi im trn. iu ny ng ngha vi vic b qua c hi c th ci thin tnh th vn l trong bi cnh hi phc chung. T y, nhiu nh u t hoi nghi c tnh hung mt s cng ty chng khon l t sng qu 2 cng a ra nhng nhn nh bi quan nh xung thi gian gn y. Ngoi ra th trng xut hin nhng hin tng tiu cc c lien quan n hot ng ca cng ty chng khon, nhng hin tng ny nh hng khng nh ti tm l ca nh u t, khin h quay lng li vi th trng, nn mi dn n s m m ca th trng gn y. Gn nhng th trng chng khon ang b ng bng my thng gn y. III BIU HIN TIU CC V GII PHP KHC PHC 1. Nhng biu hin tiu cc:

- 17 -

- Hin tng lm gi : xut hin ngy cng nhiu , vi s gip ca cc cng ty chng khon , cc i gia nhp hng lot lnh vo h thng nhm to ra mt lng cu o ln. Nhng thng u nm 2010 hin tng lm gi tr nn ph bin n mc nhn vin m gii ca cng ty chng khon lun phi sn lung thng tin c phiu ang b lm gi t vn cho khch hng ca mnh. - Mua bn thng tin nhm cung cp cho khch hng VIP v cnh tranh ginh git khch hng : nhiu cng ty dng thng tin cung cp cho khch hng VIP li ko khch hng v cng ty mnh. V vic r r thng tin t doanh ca cc cng ty chng khon trong thi gian qua cng c d lun nh gi l kt qu ca vic sn lng mua bn thng tin cnh tranh khng lnh mnh. - i x khng cng bng vi khch hng : cho php khch hng VIP bn chng khon trc ngy thanh ton (T+3). Ty theo doanh thu giao dch, khch hng c th bn trc ngy T+2 , T+1 thm ch l T. - Cung cp n by ti chnh, tip tay cho s lng on th trng : cng ty chng khon cn tip tay cho cc i gia dng n by ti chnh , nhiu khch hng VIP c th mua bn chng khon vi s tin ln n vi trm t ng nh n by ti chnh. Vic dng n by ti chnh d dn n tnh trng lng on , bp mo th trng . - Li dng hn ch ca cng ngh thng tin trc li : Trung Tm Lu K chng khon ch qun l ti khon tng ca cng ty chng khon vi tng s tin, tng s tng m c phiu , cn ti khon ca tng nh u t c bao nhiu c phiu , nhng m no hng ngy thay i ra sao th ch c cng ty chng khon mi bit c. v vy c nhiu trng hp nhn vin m gii t vn cho khch hng mua nhng c phiu h t doanh c th cho khch hng vay bn trc khi c phiu v n ti khon ca h. - Li dng nhng khe h ca php lut : vic x l hnh vi vi phm php lut ang cn mc nh , cao nht cng vi cc triu , trong khi li nhun thu c t nhng hnh vi thng mang li li nhun cao gp chc ln. 2.Gii php khc phc: 2.1/ V pha nh nc: iu quan trng nht l to iu kin s thun li cho tht trng chng khon v cc cng ty chng khon pht trin bng cc bin php nh:

- 18 -

* Hon chnh h thng vn bn quy phm php lut iu chnh th trng chng khon cng nh cc hot ng ca cc cng ty chng khon, cc cng ty chng khon c kh nng hot ng y cc nghip v c th c m khng phi e ngi cc ro cn v lut php vn ang tn ti. * M rng cc ngun thng tin cc nh u t tip cn c vi ngun thng tin y nht. * u t c s cng ngh thng tin, c bit l pht trin h thng t lnh trc tuyn nhm a li kh nng t lnh nhanh v linh hot nht cho cc nh u t * To iu kin cho cc nh u t nc ngoi tham gia vo th trng Vit Nam. * p dng cc bin php nhm trnh hin tng u c thao tng th trng cng nh nhng hin tng tiu cc khc nh hng mnh n th trng. * p thu thu nhp t chng khon mt cch hp l nhm khuyn khch cc nh u t. * y ban chng khon nh nc ng vai tr rt ln, trc tip iu khin th trng chng khon, do cn phi c nhng bin php iu chnh th trng kp thi trong trng hp c bin ng bt li. 2.2/ V pha cc cng ty chng khon: trc ht cn phi m bo c ngun vn ca mnh, c th mi c th m bo cho c kh nng kinh doanh v sinh li . t c mc ch ny c th ra nhiu gii php nh: * Hp nht, Sp nhp cc cng ty chng khon tng vn ch s hu. Trn thc t, cc nh chuyn mn cho rng mt ln sng hp nht, sp nhp cc cng ty chng khon ang dn dn hnh thnh khi nhiu cng ty ang ng trn b vc gii th nh hin nay. * Cc cng ty chng khon cng c th ku gi cc nh u t tng lng vn ca cng ty. Nhiu cng ty chng khon bt u cho bn c phn mnh cho cc nh u t c trong nc v ngoi nc. in hnh l cng ty chng khon Gia Anh rao bn n 80% c phn ca mnh ra th trng nc ngoi. Tuy nhin, khi thc hin bin php ny cn phi ch n cc chnh sch kinh t v m, trnh hin tng cc nh u t nc ngoi t nhy vo, lng on th trng Vit Nam.

- 19 -

Bn cnh vn vn, nhn lc v cng ngh cng l vn then cht. Khng ch phi t mnh nng cao kh nng chuyn mn trong tng nghip v, cc cng ty chng khon cng cn phi xem xt li vn t chc nhn s v b my iu hnh ph hp nht pht trin, tit kim c chi ph iu hnh v hot ng ca cng ty. Mt s cng ty chng khon ln (nh SSI) cng bt u thc hin nhng thay i trong b my lnh o cp cao. * Ngoi ra, cc cng ty cng cn nng cp h tng c s ca chnh mnh c th cung cp n nh u t nhng dch v tt nht. Gn y, cng ty chng khon FPT a ra th nghim dch v giao dch trc tuyn v c nhiu nh u t ng h. Xem xt n cc nghip v ca cc cng ty chng khon, c th thy rng chng ta cn nhanh chng chn chnh hot ng t doanh. Bng cc bin php khc nhau nh xem xt ct gim cc khon mc u t khng sinh li, tn dng li th ca mnh trong vic tip cn thng tin, cc cng ty chng khon cn t mnh nng cao kh nng kinh doanh, khng trng hp thua l ko di. * V nghip v trung gian mi gii chng khon, cc cng ty chng khon cn t li ch ca khch hng ln trn ht, v li ch ca khch hng cng chnh l li ch ca cng ty. lm c vic ny trc ht cn cung cp cho khch hng nhng thng tin y v kp thi nht. Tip , Chnh sch v chi ph giao dch cng cn c quan tm. Nhiu cng ty gn y a ra nhng chnh sch rt hp dn thu ht cc nh u t v cng mang li hiu qu bc u. Ngoi ra, s phong ph ca cc dch v cng l mt yu t c nh u t trng ch cc cng ty chng khon. S linh hot trong vic a ra cc gi dch v s thu ht c nhiu nh u t, t tng doanh thu cho cng ty.

- 20 -