LI M U 1. Tnh cp thit ca ti nghin cu. Hot ng ca cc CTTC trn th gii ra i v pht trin mnh m...

.. Tnh u vit ca cc CTTC ny to nn mt knh dn vn rt quan trng n cc doanh nghip v thc t cho thy hot ng ca cc CTTC l mt trong nhng nhn t y nhanh trnh pht trrin cng ngh cc nc, nht l i vi cc nc chm pht trin. Vi Vit Nam bc vo thi k cng nghip ho, hin i ho t nc th nhu cu vn u t rt ln. Xut pht t chin lc pht trin kinh t x hi n nm 2000 v nhng nm tip theo nhu cu vn u t cho ton x hi trong thi k 1996 - 2000 cn vo khong 45 - 50 t USD nh nc ta tch cc trn mi bin php thu ht vn u t trong v ngoi nc. Tuy nhin trong thi gian va qua vn u t i mi cng ngh my mc thit b trong c c vn trung v di hn ca ngnh ngn hng. Cn b hn ch bi nhiu nguyn nhn khc trong c chnh sch u t cn nhiu bt cp. Nhm khc phc tnh trng ny vic a ra mt c ch u t hp l l iu cp thit. Chnh v vy cc CTTC ra i Vit Nam l mt gii php hu hiu. Tuy nhin hot ng ca cc CTTC Vit Nam cn mi m s khai cha c mi trng php l v nh hng r rng. Thiu nhng vn bn php quy hon chnh v ng b, c mt s vn bn php quy n nay khng cn ph hp. Cc CTTC u mong mun c mt hnh lang php l rng ri st vi thc tin hin nay. cho CTTC hot ng ngy mt hiu qu hn. Vic chn ti "Cc CTTC v s ra i pht trin cc CTTC Vit Nam" l c ngha thit thc c l thuyt ln thc tin gp phn ng gp vo s hot ng c hiu qa ca cc CTTC. 2. Mc ch ca n. n nhm mc ch: - Nghin cu c h thng nhng l lun c bn v qu trnh ra i, pht trin cc cng ty ti chnh. - H thng cc t chc ti chnh. - S ra i v pht trin cc CTTC trn th gii. - Thc tin hot ng ca cc CTTC Vit Nam. - xut nhng gii php c bn hon thin hn na m hnh CTTC pht huy ti a chc nng nhim v ca cc CTTC. 3. i tng v phng php nghin cu.

i tng phm vi nghin cu ca n l tng hp phn tch k cc m hnh CTTC Vit Nam cng nh mc tiu hot ng ca cc CTTC ny. thc hin cc mc tiu k trn, n s dng cc phng php nghin cu khoa hc trn c s kt hp cht ch gia l lun v thc tin, gia phng php lun ca ch ngha duy vt bin chng vi duy vt lch s t ci chung n ci ring, t chi tit n tng hp s dng cc ti liu phn tch nh gi mt cch khch quan khoa hc ton din nhm gii quyt cc vn t ra. 4. Kt cu ca n. Ngoi li ni u v kt lun, n chia lm 4 chng. Chng I Chng II Chng III Chng IV : S ra i pht trin v bn cht ca ti chnh. : Tng quan v h thng ti chnh. : Cc cng ty ti chnh. : S ra i v pht trin ca cc cng ty ti chnh Vit Nam hin nay

CHNG I. S RA I, PHT TRIN V BN CHT CA TI CHNH.

I. QU TRNH RA I V PHT TRIN CA TI CHNH. 1. S ra i ca ti chnh. S ra i ca ti chnh gn vi s xut hin giai cp, xut hin nh nc. Khi lc lng sn xut pht trin vi mt trnh kh cao. Trong x hi cng sn nguyn thy, lc lng sn xut cha pht trin, ca ci lm ra c phn phi bnh ng gia cc thnh vin v cha c s tch ly ti sn xut. Mi quan h kinh t c biu hin di hnh thi hin vt. Nhn chung y l mt nn kinh t mng mui nht m u cho cc thit ch kinh t x hi sau ny v ti chnh cng cha xut hin. Lc lng sn xut cng pht trin ph v cc quan h sn xut c. Ch cng sn nguyn thy tan r thay vo l ch chim hu n l ca ci lm ra ngy cng nhiu hn v phng php mang tnh cht khng bnh ng. Trong x hi xut hin k giu ngi ngho, v xut hin giai cp. bo v li ch ca giai cp mnh v thng tr x hi, giai cp thng tr thnh lp nh nc ra nhng lut l c li cho giai cp h v c ngun thu cho ngn sch nh nc thu ra i. Thu l hnh thc biu hin u tin ca ti chnh, n th hin cc quan h kinh t c nhn t chc. 2. S pht trin ca ti chnh. S pht trin ca ti chnh gn lin vi s pht trin ca nn sn xut hng ho. in hnh l ngnh thu vi s xut hin ngy cng nhiu loi thu khc nhau xut hin cc qu tin t bn cnh tn dng cng pht trin vi nhiu loi hnh nh tn dng thng mi, ngn hng, v bo him: ngy ny cc quc gia trn th gii u coi chnh sch ti chnh tin t l mt cng c iu tit v m nn kinh t. II. BN CHT CA TI CHNH. Ti chnh l mt phm tr kinh t ca nn kinh t hng ho l h thng cc quan h kinh t pht sinh trong qu trnh phn phi sn phm x hi trn c s cc qu tin t c hnh thnh phn phi v s dng p ng nhu cu ca hng ho v x hi. - H thng cc quan h kinh t gia nh nc v nh nc khc trong qu trnh vay mn vin tr. - H thng cc quan h gia nh nc vi cc t chc kinh t xut hin khi nh nc thc hin cp vn cho t chc kinh t thuc s hu nh nc.

i vi cc t chc kinh t khc quan h ny xut hin khi nh nc tr gip t chc cho doanh nghip. - Quan h kinh t gia nh nc vi cc NHTM, c quan nh nc. - Quan h kinh t gia cc t chc kinh t khc nhau v gia cc t chc kinh t vi c nhn. * c im: Cc quan h ny lun gn lin vi s hon thnh v s dng cc qu tin t.

CHNG II. TNG QUAN V H THNG TI CHNH.

I. H THNG TI CHNH. 1. Vai tr ca h thng ti chnh trong nn kinh t. H thng ti chnh l tng th ca cc b phn khc nhau trong mt c cu ti chnh m cc quan h ti chnh hot ng trn cc lnh vc khc nhau. Chng c mi quan h v tc ng ln nhau theo nhng quy lut nht nh: To ra cc ngun vn cho nn kinh t. ng thi n to ra sc thu ht cc ngun vn . Lun chuyn vn gia cc b phn trong h thng ti chnh . 2. C cu ca h thng ti chnh.

Ngn sch nh nc

TCDN

Cc T chc trung gian. - Th trng TC

TC H gia nh

TC i ngoi

2.1. Ngn sch nh nc: y l khu ti chnh gi v tr trung tm v ch o trong ton b h thng ti chnh (bi v n chi phi v iu chnh ti chnh khc). Hot ng ca ngn sch nh nc c bit l qu trnh chi tiu v huy ng thu nhp (thu) c tc ng n cc mc tiu kinh t, chnh tr, an ninh quc phng... trong mi thi k. 2.2. Ti chnh doanh nghip.

y l b phn c s trong ton b h thng ti chnh (bi v tng doanh nghip n l nhng t ba kinh t m xy ra hot ng sn xut kinh doanh hng ngy, sn phm quc dn. Mt khc ngun tch ly to ra t cc doanh nghip l ngun hnh thnh cc qu vn). Hot ng theo nguyn tc hng ti li nhun cao. 2.3. Ti chnh i ngoi. N ph thuc vo quan h kinh t gia t nc vi cc quc gia trn th gii: - Quan h tip nhn vn vay vin tr gia cc nh nc vi nhau. - Quan h thanh ton gia cc nh nc vi cc t chc nc ngoi. - Hot ng chuyn tin v ti sn ca cc c nhn nc ngoi vo trong nc. - Hot ng thc hin nhng hp ng bo him v ti bo him gia cc c nhn trong nc vi cng ty bo him nc ngoi. 2.4. Ti chnh h gia nh. y l b phn c s nhng mang tnh cht phn tn rt ln ngun tch ly to ra trong h gia nh khc nhau. Vic huy ng v s dng qu tch ly trong h gia nh l da trn nguyn tc t nguyn. 2.5. Cc t chc ti chnh trung gian v th trng ti chnh. y l b phn lun chuyn vn trong nn kinh t l cu ni trung gian kt ni nhng ngi cn vn v c vn nhn ri. Thng qua hot ng ti chnh trung gian hoc hot ng trc tip trn th trng ti chnh. Cc t chc ti chnh trung bao gm cc t chc ti chnh chnh thc v cc t chc ti chnh khng chnh thc:

a) Cc t chc ti chnh chnh thc: a.1. Cc ngn hng thng mi: Trong s cc t chc ti chnh trung gian, h thng cc ngn hng thng mi chimv tr quan trng nht c v quy m v v thnh phn cc nghip v (C v N). Hot ng ca ngn hng thng mi bao gm 3 lnh vc nghip v, nghip v N (huy ng vn); nghip v c (cho vay vn) v nghip v mi gii trung gian (dch v thanh ton, i l, t vn, thng tin, gi h chng t v vt qu gi...)

 nc ta, a s cc ngn hng hin nay l ngn hng chuyn doanh do Nh nc cp vn hot ng (ngn hng nng nghip, ngn hng cng thng, ngn hng ngoi thng...), h thng cc chi nhnh ca chng li c b tr theo a gii hnh chnh, nn cha pht huy c y vai tr ca mnh do ni dung hot ng b hn ch, cht lng v k thut phc v thp, khng c yu t cnh tranh v khng bm st c s pht trin ca th trng. khc phc cn sm hnh thnh v pht trin cc ngn hng c phn c bit l cc ngn hng kinh doanh tng hp. a.2) Cc CTTC: Cc CTTC thu ht vn bng cch pht hnh thng phiu hoc c phiu v tri khon v dng tin thu c cho vay (thng l cc mn tin nh) c bit thch hp vi cc nhu cu ca cc doanh nghip v ngi tiu dng. Qu trnh trung gian ti chnh ca cc CTTC c th c m t bng cch ni rng h vay nhng mn tin ln nhng li thng cho vay nhng mn tin nh - mt qu trnh hon ton khc vi qu trnh ca nhng ngn hng thng mi, cc ngn hng ny pht hnh cc mn tin gi vi s lng tin nh v sau thng cho vay vi mn tin ln. a.3) Cc hp tc x tn dng: Cc hp tc x tn dng l t chc tn dng thuc s hu tp th, c thnh lp ch yu theo nguyn tc gp vn c phn.

b. Cc t chc ti chnh khng chnh thc. Cc t chc ti chnh khng chnh thc tn ti di nhiu hnh thc m trc ht v quan trng nht l cc cng ty bo him. II. CHNH SCH TI CHNH QUC GIA: 1. Mc tiu ca chnh sch ti chnh quc gia: Chnh sch ti chnh quc gia l tng hp cc ch trng, ng li, phng hng v bin php v ti chnh ca t nc trong mt thi gian tng i lu di. Chnh sch ti chnh quc gia hng ti mt s mc tiu c bn sau: - Nhm tng cng tim lc ti chnh ca t nc trong c bit l tim lc ngn sch nh nc v ti chnh doanh nghip. - i mi c ch hot ng ti chnh trong nn kinh t nhng phi m bo s ng b cao. - Gp phn vo vic km ch v y li lm pht trong nn kinh t.

- Chnh sch ti chnh quc gia nhm huy ng v s dng c hiu qu mi ngun vn trong nn kinh t. 2. Nhng ni dung c bn ca chnh sch ti chnh quc gia. 2.1.Chnh sch v vn u t pht trin. - Xc nh nhu cu v vn u t pht trin: xc nh vn m nn kinh t quc gia i hi trong mi giai on thc hin vn kinh t, chnh tr ca giai on . - a ra phng n s dng v mc phn b vn u t trong nn kinh t cho cc ngnh, khu vc, d n. 2.2. Chnh sch v ngn sch nh nc. - Chnh sch v qun l iu hnh thu ngn sch nh nc. Xy dng v hon thin h thng cc chnh sch ch tp trung ngun thu cho ngn sch nh nc, bn cnh cng ch n nui dng ngun thu. - Chnh sch v qun l v iu hnh chi ngn sch nh nc phi lm th no gim thp nht tnh bao cp trong chi tiu ca ngn sch nh nc. - Chnh sch v cn i ngn sch nh nc. 2.3. Chnh sch v ti chnh doanh nghip. Tch cc m rng tng cng quyn t ch ng, sng to v t chu trch nhim ca cc doanh nghip c bit doanh nghip nh nc trong hot ng sn xut kinh doanh v hot ng ti chnh v nh nc gim bao cp v vn cho cc doanh nghip ln. i vi cc doanh nghip ngoi nh nc th hon thin h thng php lut kim tra, kim sot i vi cc doanh nghip ny. 2.4. Chnh sch v ti chnh i ngoi. - Chnh sch xut - nhp khu Tng cng u t cho vic xut khu sn phm hng ho, hn ch vic khu nguyn liu c bit nguyn liu cha qua ch bin. Hn ch vic nhp khu cc hng ho tiu dng c bit l hng ho tiu dng trong nc m chng ta sn xut c. - Thu ht vn u t trc tip nc ngoi. - Chin lc cho vay v tr n nc ngoi. 2.5. Chnh sch lin quan n hot ng tn dng ngn hng: - Kin ton v h thng cc ngn hng - Kin ton v t chc li cc t chc trung gian phi ngn hng.
8

CHNG III. CC CNG TY TI CHNH

I. V TR V VAI TR CA CC CTTC TRONG H THNG TI CHNH. 1. V tr ca cc CTTC trong h thng ti chnh. Trong h thng cc t chc tn dng, ngoi ngn hng thng mi, cn hng lot cc t chc khc nh cc CTTC, cc hp tc x tn dng, cc hi cho vay, cc qu h tr ...Trong cc CTTC l cc hi thng mi, hot ng ch yu ca chng l thu ht vn ng gp v qun l cc d n u t, cho vay mua bn hng ho, dch v. Trn c s n to ra v s cc quan h kinh t chuyn bin tch cc lm cho h thng ti chnh tr nn rng ln v bao qut hn. Ngoi dch v cho vay tn dng, cc CTTC cn thc hin hng lot cc dch v khc, nh: cm c cc loi hng ho, vt t, ngoi t, cc giy t c gi tr v cc dng c bo m khc, t vn v Marketing, gim nh cc cng vic chun b k kt hp ng hoc thnh lp cc cng ty lin doanh. Trn phng din tnh cht hot ng ca mnh cc CTTC huy ng c ngun vn khng l, iu ho ngun vn mt cch hiu qu nht t to s lin kt trong h thng ti chnh. Thng qua cc CTTC bnh trng ngy cng ln v nm quyn kim sot (trc tip hoc gin tip) nhiu ngn hng hoc t chc tn dng. Ngha l hot ng ca cc CTTC bao trm ln hot ng ca cc ngn hng thng mi nm gi v chi phi hot ng ca cc ngnh kinh t. 2. Vai tr ca cc CTTC. Mt l, thc y nn kinh t pht trin, to vn cho nn kinh t. N cho php s dng trit cc ngun vn m cc cng ty ny ang nm gi. ng thi n cn huy ng thm mt lng vn quan trng trong nn kinh t vo qu trnh lu thng hng ho, dch v ca nn kinh t, cng vi cc nh ch khc hot ng kinh doanh tin t ca cc nh ch phi ti chnh ny lm phong ph thm th trng ti chnh, lm si ng th trng ti chnh to ra ngun vn ln lm cho cc doanh nghip m rng v pht trin sn xut kinh doanh. Hai l, thc y hot ng cc ngn hng thng mi m rng v hin i ho h thng ngn hng. Khi c nhiu nh ch khc cng hot ng kinh doanh tin t, h thng ngn hng thng mi s m rng cc dch v thanh ton cho cc nh ch (v y l hot ng c quyn ca ngn hng thng mi). Cng nh cho cc ch th khc c bit l t chc thanh ton cho c nhn. Hot ng thanh ton pht trin l iu kin tin hin i ho h thng ngn hng. Hot ng tn dng ca ngn hng thng mi cng s
9

tr li vi hot ng truyn thng ca n l cp tn dng ngn hn bng cc ngun vn r nht, ngun vn t t chc thanh ton cho nn kinh t. ngn hng thng mi s l ch th c v tr hng u trong chit khu cc giy t c gi. Ba l, to iu kin cho vic iu hnh chnh sch tin t ca ngn hng trung ng: Chnh sch tin t ca ngn hng trung ng lun hng v vic lm th no to ra mt th trng tin t hon ho hn, trong c nhiu ch th cung ng vn cho nn kinh t trn c s khai thc cc ngun vn c sn trong nn kinh t, cui cng c c mt chnh sch li sut hp l nht. (Li sut hp l l li sut , cung cu gp nhau mc hon ho nht quyt nh, khng c c quyn, hoc cnh tranh thiu hon ho). Bn l, p ng v kp thi nhu cu vn vi chi ph thp nht. Nm l, khai thc c mi ngun vn phc v cho u t pht trin sn xut kinh doanh. Su l, kinh dn cc ngun vn u t quc t cho cc d n u t. 3. S khc nhau gia CTTC vi ngn hng. Qu trnh trung gian ti chnh ca CTTC c th c m t bng cch ni rng, h vay nhng mn tin ln nhng li thng cho vay nhng mn tin nh - Mt qu trnh hon ton khc vi qu trnh ca cc ngn hng ny pht hnh cc mn tin gi vi s lng tin nh v sau thng cho vay vi mn tin ln. Mt c im then cht ca cc CTTC so vi cc ngn hng thng mi v cc t chc tit kim l ch h gn nh khng b iu hnh. Cc CTTC khng thc hin cc dch v thanh ton v tin mt, khng huy ng tin gi tit kim ca dn v khng s dng vn vay ca dn lm phng tin thanh ton. Cc CTTC hot ng bng ngun vn ca chnh mnh hoc vay ca dn c bng pht hnh tn phiu. 4. Cc loi hnh CTTC. 4.1. Cc CTTC bn hng. Cc cng ty ny thc hin cc mn cho vay cho nhng ngi tiu dng mua cc mn hng t mt nh bn l hoc mt nh sn xut ring. Cc CTTC bn hng trc tip cnh tranh vi cc ngn hng v cho vay tiu dng v c ngi tiu dng s dng bi v cc mn cho vay thng c thc hin nhanh v tin li hn ti ni mua hng. 4.2. Cc CTTC ngi tiu dng. Cc cng ty ny thc hin cc mn cho vay cho ngi tiu dng mua nhng mn hng ring, v d nh c v cc dng c gia nh ci thin nh ca hoc gip

10

doanh nghip nhng mn n nh. Cc CTTC ngi tiu dng l cc cng ty ring bit hoc do cc ngn hng s hu. Ni chung, cc cng ty ny cho nhng ngi tiu dng no vay m khng c tn dng t nhng ngun khc v thu cc li sut cao hn. 4.3. Cc CTTC kinh doanh. Cc cng ty ny cung cp cc dng tn dng c bit cho cc doanh nghip bng cch mua nhng khon tin s thu (cc ho n n ca hng) c chit khu. Vic cung cp tn dng ny c gi l bao thanh ton. II. HOT NG CA CC CTTC TRONG KHU VC V TRN TH GII. Cc CTTC trong khu vc c trn th gii, loi hnh CTTC xut hin t lu cc nc v ang pht trin v ngy cng c quy m rng ln trn khp th gii. 1. CTTC ASEAN (AFC) CTTC ASEAN l cng ty trch nhim hu hn c t chc theo sng kin ca hi ng hip hi ngn hng ASEAN v c cc B trng ti chnh ASEAN chp thun vo thng 10/80. Nm 1981 AFC chnh thc c thnh lp do cc ngn hng v cc nh ch ti chnh t nm nc thnh vin ASEAN l Indonesia, Malaysia, Philipine, Singapore v Thi Lan vi s vn c phn c php l 200 triu USD, trong ca Singapore hin nay l 100 triu USD Singapore. Mc tiu ca AFC tr thnh mt nh ch ti chnh khu vc trong lnh vc hp tc ti chnh, th trng vn v cho vay hp vn nhm: - y mnh pht trin cng nghip ASEAN. - Hp tc ti chnh trong ASEAN nhm gn b, lin kt cc nh ch ti chnh trong ASEAN. - Thc y xut khu v thng mi ca ASEAN. - Huy ng ti chnh trong v ngoi ASEAN ti tr cho cc d n ca cc nc ASEAN. thc hin cc mc tiu trn AFC cung cp cc dch v sau: - T vn ti chnh v hp tc. - Tm kim cc d n lin doanh. - T vn lin doanh v mua li. - u t trc tip. - Tn dng v tn dng hp vn.

11

- Bo lnh. - Giao dch ngoi hi. - Giao dch cc cng c th trng vn v cc dch v ti chnh pht sinh. - Bun bn, u t chng khon. Kt qu hot ng nhng nm qua a li cho AFC kt qu ti chnh nh sau: Nghn la Singapore 1995 1996 10225 129729 1997 3630 107101 1998 4299 108509 1999 1328 108649

Li nhun rng trc thu v 10014 d phng Vn c ng 126131

Cui thng 3 - 1999 AFC sang Vit Nam, thng qua Hip hi ngn hng Vit Nam, AFC t chc hp mi cc NHVN tham gia c phn AFC, s lng c phiu c cho bn l 20 triu vi mnh gi 1 SGD/ c phiu vi gi hin nay l 1, 08SGD. Thi gian cho bn l 3 thng ( song c th ko di). AFC cng a ra cc phng thc hp tc vi cc NHVN: - Hp tc vi cc NHVN - NHVN gii thiu AGD vi khch hng ca mnh (nht l cc khch hng hot ng xut khu v khch hng ln) - T vn ti c cu v lm sng li cc d n b tr hon ca cc NHVN. Khi tham gia c c phn AFD, cc c ng s c li ch sau: - C cc c hi tht cht cc quan h hp tc vi cc nh ch ti chnh trong ASEAN. - Khi thc tim nng v kinh nghim v ti chnh, ngn hng t cc nc ASEAN. - Tip cn cc ngun u t, thc y thng mi v xut khu. - Khai thc k thut v b quyt ca ASEAN. 2. Cc CTTC trn th gii. Trn th gii s xut hin v pht trin cc CTTC din ra ngy cng nhiu. cc tp on sn xut ln nh hng General Motors Hoa K CTTC do hng thnh lp ngoi chc nng huy ng cho cng ty m cn lin kt vi i l bn l v cung ng vn cho h h bn hng tr chm cho cc x nghip nh v va vay vn vi li xut va phi hn mua sm thit b my mc do chnh cng ty m l General Motors sn xut. y l chnh sch kinh doanh hai chiu thng thy cc cng ty hoc tp on sn xut ln. Nm 80 cc CTTC Hoa K c tng vn ln ti 200 t USD Php cc cng ty ny c quy m nh

12

hn vn 42 t FRF. Cc CTTC Nht, Singapore, Hn Quc cng pht trin rt nhanh trong thi gian hai thp nin gn y.

13

CHNG IV. S RA I V PHT TRIN CA CC CNG TY TI CHNH VIT NAM HIN NAY

I. S RA I V PHT TRIN CA CTTC HIN NAY VIT NAM. 1. Khi qut chung: Do kh nng v nhu cu ti chnh ngy cng tng, vic s dng kh nng ti chnh v nhu cu ti chnh ngy mt a dng hn, cc ngn hng thng mi khng p ng nhu cu v vy t rt sm trn th gii cc CTTC ra i. Thu in, cc CTTC c thnh lp t gia nhng nm 60 v pht trin mnh vo nhng nm 70. Nht, cc CTTC c thnh lp t nhng nm 50. Vit Nam, cc CTTC mi c thnh lp vo thi gian gn y (1997), do mi bc u i vo hot ng cho nn nhn chung phm vi hot ng ang cn b hp, hiu qu cha cao. 2. Thc trng ca cc CTTC. Hin nay, cc CTTC ang hot ng ti Vit Nam c quy m tng i nh, c s php l cho hot ng ca cc cng ty cn hn hp v phn ln ang hot ng th im di hai hnh thc l CTTC c phn v CTTC trong tng cng ty. Ni dung hot ng ca cc CTTC c phn v CTTC trong tng cng ty c quy nh nh nhau, nhng phm vi hot ng ca chng c khc nhau. Phm vi hot ng ca cc CTTC trong tng cng ty ch b hp trong tng cng ty v cc doanh nghip thnh vin thuc tng cng ty. Trong khi phm vi hot ng ca cc tng cng ty. Trong khi phm vi hot ng ca cc CTTC c phn th rng khp ti mi thnh phn kinh t

2.1. CTTC c phn. Cc CTTC c phn Vit Nam ra i trn c s ngun vn ban u ca Nh nc v vn gp ca nhn dn trong lnh vc u t kinh t. Thay v u t trc tip vo cc c s kinh t, Nh nc chuyn s vn ginh cho u t kinh t thnh ngun vn cho vay u t kinh t ca cng ty (bn cnh ngun vn huy ng c phn khc). Cc cng ty ny u mi c thnh lp v ang trong tnh trng hot ng th im v vy quy m hot ng tng i hp, lng vn hot ng ca cc cng ty ny cha c ln. Phng thc hot ng ca cc CTTC c phn hin nay ti Vit Nam l di dng cho vay i vi khch hng mua hng ho dch v di dng bn tr gp, hot ng cho thu ti sn. Hot ng cho thu ti sn ca cc cng ty ny c hai loi hnh ch yu l: cho thu vn hnh v thu mua.

14

2.1.1. Cho thu ti chnh v s hot ng ca cc cng ty cho thu ti chnh. Cho thu ti chnh (Finance lease) l mt hot ng khng th thiu vi mt nn kinh t hin i. Doanh s ca nn cng nghip cho thu ti chnh trn th gii trong nhng nm gn y t ti mt con s k lc 450 t USD trong nm 1998 v vn ang tip tc tng trng vi tc trung bnh 7% hng nm. Hot ng thu mua ang t c nhng bc tng trng y n tng cc chu lc mi pht trin nh , Phi... Ring Vit Nam, ngay t gia nm 1995, sau khi Ngh nh 64 (9/10/1995) ca Chnh ph v t chc v hot ng ca cc cng ty thu ti chnh ra i, tip l Thng t 03 (9/2/1996) v Lut cc t chc tn dng c p dng (01/10/1998), ngy cng c nhiu doanh nghip v ngn hng quan tm n dch v cho thu ti chnh (CTTC) nh mt phng thc ti tr vn trung v di hn c hiu qu. Tnh cho n thi im cui nm 1998, vi s khai trng ca CTTC thuc Ngn hng u t v pht trin chnh thc a tng s cng ty CTTC Vit Nam ln ti 7 cng ty, cng vi l mt th trng gm hn 6000 doanh nghip Nh nc (DNNN), v hng chc ngn doanh nghip c phn, trch nhim hu hn, hp tc x... ang i vn mt cch trm trng u t i mi cng ngh. Tin ch m nghip v cho thu ti chnh m ang li khng phi nh. N l mt li thot cho cn kht vn gay gt ang tri cc doanh nghip. Song nhng g v ang din ra li khng mang li cho nghip v ny mt s pht trin nh mong mun. Trc tnh hnh thu v cho thu hin nay, phi khng nh rng y l "Mt th trng y tim nng, nhng u ra li b tc". y l mt iu ng ngc nhin bi CTTC c th mang li nhiu cho doanh nghip Vit Nam nhng c hi thun li tm kim ngun vn kinh doanh. Theo khn mu truyn thng hp ng thu mua thng c 3 bn tham gia - bn cho thu, bn thu v ngi cung cp my mc. Khi k hp ng, ngi thu s nhn c loi ti sn hoc phng tin theo tho thun ban u t mt nh cung cp. Ngi cho thu s ng ra thanh ton cho nh cung cp v tr thnh ch s hu hp php ca ti sn ny cho n khi ngi thu quyt nh mua li hoc khng mua li ti sn vo thi im o hn hp ng thu. Khng cn phi u t mt lng vn ln ban u nhng ngi thu vn c loi ti sn m mnh mong mun. V phn mnh ngi cho thu c th thu c li nhun qua loi tn dng kh an ton (c th coi chnh ti sn cho thu v vt m bo, khi cn thit c th thu hi) m mnh cp cho ngi thu. Tt nhin nu ch tn ti duy nht mt hnh thc nh vy th c l CTTC khng c im g ni bt hn nhng loi hnh tn dng m cc ngn hng thng mi vn cung cp cho khch hng (Nu khng mun ni l k hng tin ch bng). Tuy nhin, bng cc dng thc linh hot ca mnh, CTTC t ra c bit thch hp vi nhng doanh nghip ang trong giai on ti cu trc v c cu li dy chuyn sn xut. Vi cc doanh nghip Vit nam hin nay, nhu cu u t my mc thit b khng ngng tng qua cc nm khng ch v hin trng ca cc doanh nghip hin ti m cn v con s ngy cng tng cc doanh nghip mi c thnh lp. Vi mt th trng
15

nh vy, ng ra trong thi gian qua c th tm c nhng c hi pht trin nhy vt. Nhng trn thc t mi vic khng din ra nh vy. Theo chng ti tu trung li mt s nguyn nhn chnh sau: Th nht, do nghip v ny hin nay cha c x hi chp nhn rng ri. Trn thc t, ti cc doanh nghip, s ngi hiu ng bn cht ca CTTC hu nh cha c. Theo nh cc doanh nghip ang n xin lin h thu ti cng ty CTTC I - Ngn hng Nng nghip (NHNo), h mi ch dng mc nhn nhn ti tr CTTC nh mt dng mua tr gp. iu ny bt ngun t ch, do nghip v ny cn qu mi, cha em li mt ci nhn mang tnh ph thng cho cc doanh nghip Vit Nam trong iu kin hin nay. Bn cnh , s lng cn b c o to nm bt y v CTTC ngay ti cc cng ty CTTC cng khng phi l nhiu. Hn na, theo Ngh nh 64, thi hn cho thu mt ti sn t nht phi bng 60% thi gian khu hao ti sn thu, cng vo l t duy mua tr gp, v hnh chung da n cho ngi xin thu mt nhn thc sai lch rng ch sau thi hn cho thuee h mi c hng li ch t khon thi gian khu hao cn li. Nh vy c th ni rng, hin nay nghip v ny ang l mt lot hng ho mi m khng ch i vi ngi tiu dng n m ngay c i vi ngi bn n. Song tr ngi ln nht i vi s pht trin ca hot ng CTTC hin nay, theo nh gi ca c hai bn thu v cho thu l do gi cho thu qu cao. Ly v d ti cng ty CTTC I hin nay, li sut cho thu c xc nh bng li sut cho vay cng k hn cng vi chi ph cho thu, cng vi ph bo him. Nh vy, mc li sut cho thu phi dao ng t 1,4% - 1,5%/thng, mi bo m em li kinh doanh c hiu qu cho cng ty. Do i vi cc doanh nghip trong iu kin hin nay, nu s dng vn vay ngn hng vi li sut trung di hn hin thi l 1,2%/thng, h kh khn ri, th liu vi mc li sut cho thu nh trn th liu h c th gnh vc c khng. Bn cnh theo nh nh gi ca cc cng ty CTTC, i tng khch hng ang t vn cho thu ca h ch yu li l cc cng ty t nhn hay cc cng ty TNHH mi thnh lp, nh vy i tng cn c phc v nhiu nht l cc DNNN li cha c tnh ti. iu ny c l gii chnh mt phn do li sut cho thu qu cao nn khng c to s hp dn i vi cc doanh nghip ny. Song mt phn cng t cc u tin trong th ch cho vay , nn cc DNNN vn cha nhn nhn loi hnh ti tr ny nh mt phng thuc hu hiu cho mnh. Thm ch ngay c i tng ngoi quc doanh, bao gm t cc cng ty TNHH, c phn, HTX... cng vn ch coi ti tr cho thu l phng thc cui cng ca h trong vic huy ng vn u t cho sn xut.Ngha l nu cn c cc ngn hng chp nhn cho vay th h i vay hn l cho thu. Nh vy c th thy rng s phn b ri ro v li ch gia ngi thu v ngi cho thu hin nay vn cha t ti mt mc c th chp nhn c cho c i bn. Mt nguyn nhn khc khin loi hnh ti tr ny hin nay cng cha th p ng nhu cu vn trung v di hn ca nn kinh t xut pht t chnh cc cng ty cho thu, trong vn ni cm ln hng u l s t tri buc mnh trong mt khung php l cha y
16

. Chng hn, i vi cng ty CTTCI - NHNo a ra quy nh trong th l cho thu, i hi khch hng phi c bo co hai nm lin k, vi kt qu kinh doanh c li. Song trn thc t c rt nhiu khch hng khng tho mn c iu kin ny, do c th ni rng hot ng cho thu hin nay qu ch trng n lch s ca ngi thu hn l tng lai ca d n thu. V do vy nu xt trn u th khch hng ca ti tr CTTC l cc doanh nghip va v nh, th iu ny dng nh khgn ph hp, nu trong trng hp doanh nghip mi thnh lp n xin thu. Khng ch dng , s bt cp hin nay cn th hin thiu ng b gia vn bn lut v di lut nhm iu chnh hnh vi nghip v ny. Nu nh trong lut cc t chc tndng cho php tin hnh cho thu vi c cc i tng l t nhn hay h gia nh, th trong Ngh nh 64 hay thng t 03 li cha cp n vn ny. iu ny ang thc s t ra vn kh x cho cc cng ty CTTC, bi nu cho thu i vi cc khch hng ny theo lut th li khng bit tin hnh theo th ch no, nu thc hin tt cho thu c li th khng sao, song nu thua l th li l s thi hnh tri cc nguyn tc qun l. Chnh iu ny hn ch rt ln th trng ca cc cng ty, chng hn nh i vi cng ty CTTC I NHNo th l mng th trng ca cc h nng dn vi cc my nng c nh... S kh khn ca cc cng ty CTTC gp phi cn do cc vn bn php lut hin nay cha gii quyt tn gc mi quan h gia quyn s dng v quyn chim hu. V vy, vn chuyn quyn s hu v cc ti sn i thu sau khi kt thc hp ng thu vn ang cn c cn nhc k lng, bi ko theo l hng lot cc vn v xc nh gi tr ti sn cn li, thu trc b... Thm vo , do php lut hin hnh khng chp nhn cc bn sao giy t s hu ti sn, nn a cc cng ty cho thu vo th b ng. Chng hn khi cng ty cho thu mt chic t, th ngi thu khi vn hnh xe li cn phi c bn gc cc giy t lin quan n chic xe, song iu li em li ri ro qu ln cho cng ty nu khch hng c hnh vi la o. Nhng kh khn trn t ra khng t thch thc cho hot ng thu mua ca cc nh ch ngn hng v cc cng ty ti chnh mi c thnh lp. Tuy nhin theo chng ti khng phi l khng c cch tho g cho nhng vng mc m chng ti cho l ch tm thi, bi theo xu hng tt yu, s tng hp gia cung v cu s thc y CTTC tm c s pht trin ng tm vc ca n trong cc nghip v ti chnh hin i. Xin c nu mt s gii php. Gii php u tin t ra cho s pht trin ca th trng thu mua l vn gi. Theo cc phn tch trn, mc gi ny hin cao hn nhiu so vi li sut cho vay di hn. Trong tng quan so snh, khch hng s ch la chn hp ng thu mua nh mt gii php sau cng. Tuy nhin thc t hot ng thu mua cc nc pht trin, gi ca mt hp ng thu ti chnh c th khng cao hn nhiu so vi li sut vay vn cng k hn. Khi mt khch hng t vay vn ngn hng tin hnh u t my mc thit b, c th s phi chu nhiu chi ph trung gian trong qu trnh mua bn. Trong khi cc cng ty ti
17

chnh vi th mnh chuyn bit trong hot ng thu mua v mi quan h vi cc nh cung cp, c th loi b c cc chi ph ny. Theo chng ti cch nhn nhn ca pha cung, tc cc cng ty tin hnh nghip v cho thu ti chnh Vit Nam hin nay l khng hp l. Hp ng cho thu s em li li nhun cho pha cho thu nu hin gi thun ca cc khon tin bn thu tr ln hn hoc bng ton b cc khon chi ph hin ti ti thi im bt u hp ng. iu ng tranh lun l t l chit khu, hay mc li sut (mc gi) n nh ca bn cho thu lm c s tnh ton. Trong cng iu kin v mi trng kinh t, nu mc li sut cho vay di hn hin ti l c kh nng mang li li nhun cho cc ngn hng th chc chn n cng s c kh nng mang li li nhun trong hot ng thu mua. Cha k ti vic nu xt ti kha cnh ri ro, hp ng thu mua mang li t ri ro hn nhiu so vi hp ng cho vay tn dng di hn. Ti sn cho thu s l mt bo m th chp chc chn nht nu ngi i thu khng thc hin y ngha v hp ng. Nh th hon ton c th tnh gim mt phn li sut b ri ro cho cc hp ng thu ti chnh so vi cc hp ng tn dng di hn. Gii quyt c nt chn v gi, thu mua chc chn s khng cn b xem l mt s la chn sau cng vi cc khch hng i thu. Mt im kh khn ln na c cp l vic cc khch hng cha thc s hiu ng c tin ch m hp ng thu mua em li, hay cha thc s hiu c hp ng thu mua. Khng th ph nhn iu ny do tnh cht mi m ca hot ng CTTC. Nhng cng phi khng nh rng, mt phn nguyn nhn l do hnh thc thu mua m cc cng ty ti chnh hin ang cung cp khng kh nng thch ng vi iu kin hin ti ca cc cng ty Vit Nam. Theo nh hng pht trin chung phn ln trong s 5700 doanh nghip nh nc s c chuyn dn sang cc thnh phn kinh t thch ng. thc hin c bc chuyn i thnh cng, cc doanh nghip ny cn c cc ngun lc bn trong mnh. Th nhng, k t sau Ngh nh 388 - CP vic tm kim ngun vn u t di hn trong khu vc kinh t ny gp rt nhiu kh khn, bi hu nh khng c doanh nghip no c cp 30% vn hot ng ban u theo quy nh. Trong c cu ti sn, my mc thit b hin ch chim 26% tng ti sn c nh (TSC), vi gi tr cn li khu vc DNNN v ngoi quc doanh tng ng l 60.13%, khu vc kinh t ngoi quc doanh cng khng hn g vi t l gi tr cn li ca my mc thit b cng ch xp x 87%. Kh khn ln nht ca hu ht cc cng ty v vn lu ng dnh cho kinh doanh v c bit l vn dnh cho ti u t cng ngh. Hp ng cho thu ti chnh truyn thng ang p dng vi s tham gia ca 3 bn - Bn cho thu, bn i thu , nh cung cp s khng gip c g nhiu cho nhng doanh nghip ang cn c vn lu ng. Theo chng ti, hon ton c th p dng mt hnh thc linh hot hn - "Bn ri cho thu li" - gii quyt vn ny.S hu ch bn li ti sn cho mt cng ty ti chnh thu mua v ng thi k kt mt tho c thu li ti sn trong mt thi gian nht nh di dng mt hp ng thu mua. Tin ch chnh m n cung cp cho ngi thu (ngi bn) l mang li cho ngi thu mt khon vn cn thit m vn khng mt quyn s dng ta sn . Ti sn dng giao dch trong hnh thc thu ny c th l thit b mi hay thit b qua s
18

dng nhng vn cn hu ch. Phng thc ny theo chng ti l rt ph hp vi nn kinh t Vit nam. Bng mt hp ng loi ny, nhiu doanh nghip c th tm c li thot cho tnh trng thiu vn lu ng ca mnh. Khng ch vy, n cng c th thc y vic ti ti tr trung, di hn i vi nhng ti sn trc c mua bng ngun tin vay hay c dng gim chi ph huy ng vn nu hnh thc ny c mc li thp hn cc chi ph s dng vn khc. Tt nhin nhng kh khn trong s pht trin ca nghip v CTTC khng ch n t pha cu, n cng cn nm pha cung. Chng ti c bit nhn mnh n s gii hn v nng lc ti chnh ca cc cng ty ti chnh mi thnh lp Vit Nam. pht trin mt th trng thu mua y , khng ch da vo hot ng ca cc t chc ti chnh hoc ngn hng, nhiu trng hp, bn thn cc cng ty sn xut my mc thit b cng c th tin hnh nghip v ny thng qua hnh thc "Thu mua hp tc". Trong hnh thc ny, bn thn ngi cho thu s i vay phn ln (c khi n 80%) chi ph mua sm ti sn cho thu t mt hoc nhiu ngi cho vay vi vic th chp ti sn cho thu m bo s tin vay. Tin cho thu nhn c nh k s l ngun tin b p chi ph v tr n cc t chc tn dng. Hnh thc ny gip cho ngi cho thu m rng kh nng ti tr ra khi phm vi ngun vn t c ca mnh. Ring vi cc i tng l cc cng ty sn xut nh ni trn, c th c mt cch khc quay vng vn nu em th chp hoc chit khu cc hp ng cho thu ti cc ngn hng thng mi. Tt nhin, ngoi nhng gii php nh cp, nhng s iu chnh cn thit ca nh nc, vi t cch l ngi to lp mi trng v m l iu ti cn thit. Vi hng lot bt cp do s khng ng b gia lut v cc vn bn di lut nh c cp s l nhng nt tht v hnh cho hot ng CTTC. Cho n bao gi chng ta cha gii quyt c vn trn th nhng kh khn, d ch l tm thi, cng s l nhng vt cn kh vt qua "Mun c mt th trng pht trin cn to dng mt mi trng lnh mnh" bi chnh l c trng ca vn ho th trng. 2.1.2. Kh nng tng trng d n cho thu ca cc cng ty cho thu ti chnh. Vi kt qu t c cn khim tn, nhng sau hn 3 nm i vo hot ng cc cng ty cho thu ti chnh (CTTC) chng t tnh u vit ca hot ng ny to mt knh dn vn rt quan trng n cc doanh nghip, v thc t cho thy d n cho thu ti chnh ngy cng tng, nm sau cao hn nm trc, t lm n thua l khi mi thnh lp n kt thc nm ti chnh 1999 hu ht cc cng ty CTTC u c li nhun trc thu, v iu c bit so vi hot ng tn dng trung di hn l n qu hn chim t trng rt thp (khong 1%) trn tng d n cho thu ti chnh, trong n qu hn cac cng ty CTTC ca cc ngn hng thng mi (NHTM) bng khng. Tng trng d n cho thu ti chnh v gi tr tuyt i ph thuc vo nhiu yu t nh c cu vn v s thay th nhau gia cc ngun cung vn u t, cung cu ca th

19

trng CTTC. Vi cch tip cn nh vy, bi vit di y s trnh by 3 yu t c bn cho kh nnag tng trng d n cho thu ca cc cng ty CTTC, l ngun vn u t cho thu, li sut v hnh lang php l cn thit. Ngun vn u t CTTC: Theo Ngh nh 64/CP ngy 9 - 10 - 1995 ca chnh ph "Ban hnh Qui ch tm thi v t chc v hot ng ca cng ty cho thu ti chnh ti Vit Nam" v Ngh nh 82/1998/N - CP ngy 3 - 10 - 1998 ca Chnh ph, mc vn php nh ca cng ty CTTC do Ngn hng cng ty ti chnh hoc Ngn hng cng ty ti chnh cng vi doanh nghip khc ca Vit Nam thnh lp l 55 t VN, v vn php nh ca cng ty CTTC c vn nc ngoi l 5 triu USD. n ngy 31 - 12 - 1999 vn t c ca 9 cng ty CTTC l 623,4 t VN chim 77% so vi vn t c ca cc t chc tn dng phi ngn hng v 3,5% so vi cc Ngn hng thng mi. Hin nay hu ht cc cng ty CTTC s dng ht vn t c kh khn trc tip nh hng n kh nng tng trng d n cho thu v kt qu kinh doanh ca cc cng ty l ngun vn, trong kh khn nht l cc cng ty c vn nc ngoi, ba cng ty phi vay vn trn th trng trong v ngoi nc. Chon nay cha c mt vn bn no ca ngn hng nh nc cho php cc cng ty CTTC c vay vn trung v di hn ca ngn hng cng nh cc t chc tn dng. Hn na ti ch th s 07/CT - NH1 ngy 7 - 10 1992 ca Thng c ngn hng nh nc cn qui nh v quan h tn dng gia cc ngn hng"... vn cho vay c m bo bng hnh thc th chp hoc cm c ti sn ca Ngn hng kinh doanh i vay"... Cng ty CTTC ca cc NHTM tuy c li th hn l c nhn vn ca NH "m". Nhng trong tng h thng NHTM quan h gia Hi s chnh vi cc chi nhnh l quan h iu chuyn vn ni b,vi cng ty CTTC l thnh vin hch ton c lp, vn t ra l c c nhn vn iu ho t hi s chnh hay phi i vay theo c ch no. Hn na trong iu kin trn li sut cho vay gim lin tc th mc thu s dng vn cng ty CTTC ca cc NHTM l qu cao (6%/nm), nu lm mt php tnh n gin vi mc vn php nh 55 t VN, hng nm mt cng ty phi np thu s dng vn l 3,3 t VN th ch trong hn 16 nm nu hot ng khng hiu qu cng ty s ht vn kinh doanh. i vi cc cng ty CTTC c vn u t nc ngoi c vay vn ti cc ngn hng trong nc, ti sn duy nht m c th cm c ti NH l ngun vn tin gi ngoi t mnh (vn php nh, vn vay nc ngoi). y l mt nghch l tn ti 3 nm qua cha c gii quyt. V vay vn nc ngoi theo quy nh ti Quyt nh s 308/1999/Q - NHNN7 ngy 01/9/1999 v vic qui nh vay nc ngoi ca thng c ngn hng nh nc, cc khon vay nc ngoi khng c vt qu trn li sut qui nh: Sibor/Libor + 2,5%/nm i vi li sut th ni, hoc Sibor/Libor + 3%/nm i vi li sut c nh. Trong khi li sut trn cho vay ti a bng ngoi t trong nc khng qu

20

7,5%/nm p dng cho c tn dng ngn hn v trung di hn. R rng y l mt nghich l, buc i vay cao cho vay thp l iu khng th t thc hin c trong thc t. Ngoi ra v ngun vn cng ty CTTC ca cc NHTM cng nh cng ty c vn nc ngoi khng c tip cn vi ngun vn u i ca nc ngoi nh ngun vn ODA, cc d n ti tr ca Chnh ph, ngn hng, cc t chc Quc t nh h tr doanh nghip va v nh tr gip ngi hi hng to cng n vic lm... Li sut cho thu: Thi gian qua li sut cho thu cng l vn lm au u gim c cc cng ty CTTC. Trong iu kin cnh tranh li sut din ra gay gt gia ccNHTM th cc cng ty CTTC cng rt loay hoay cha tm c ra gii php, nh trn trnh by ngun vn th c hn, li sut u vo gn nh c nh v c th ni l rt cao. Theo qui nh hin hnh, cng ty CTTC ca NHTM c mua sm ti sn c nh (TSC) khng qu 25% vn iu l (13,750 t VN) nh vy ngun vn kinh doanh cn li ch 41,250 t VN. Vi mc thu s dng vn hin nay th ngun vn s dng kinh doanh ca cng ty c li sut u vo l 8%/nm (3.300 t; 41,250 t). Trong cc NHTM c li sut u vo bnh qun khong 3,5% n 4%/nm. Phm vi hot ng ca cc cng ty CTTC li khp c nc do chi ph cho hot ng kinh doanh cng chim t trng ng k trong li sut u vo. Nm 1999 NHNN 5 ln iu chnh trn li sut cho vay trung di hn VN, t 1,25%/thng xung mt mc thng nht l 0,85%/thng. Trong thc t nhiu d n c tnh kh thi cao, qu trnh thng tho c bn thng nht, nhng khi bn n li sut cho thu th bn i thu v cng ty CTTC li khng vt qua ni v cc NHTM trn a bn a ra mc li sut qu hp dn, thp hn nhiu so vi mc i thu ti chnh, c bit l khi iu kin cho vay li c ni rng (cc doanh nghip nh nc vay vn khng phi th chp ti sn). Do i tng cho thu ch yu hin nay l cc cng ty trch nhim hu hn, doanh nghip t nhn... cc doanh nghip Nh nc chim t trng nh. Cc cng ty CTTC khng c mt li th no v cnh tranh li sut cho thu, cha k n ph ch thu khong t 2% n 3%/nm th c hi u t ca cc cng ty CTTC rt hn hp. Ngoi ra cn mt s nhng tr ngi lin quan n vn XNK , ng k s hu ti sn, ng thu chc b hai ln... cng l nhng vn cn phi gii quyt. Nhng gii php h tr: tng trng d n cho thu ti chnh trong thi gian ti, pht trin ngnh cng nghip CTTC theo ng vai tr v tm quan trng ca n trong cng cuc pht trin kinh t t nc th hot ng CTTC cn c s quan tm h tr tch cc, ng b v nhng gii php hiu qu hn na ca chnh ph, NHNN v cc ngnh hu quan trong vic tho g nhng kh khn hin nay. C th l NHNN phi hp cht ch vi cc c quan hu quan nhm cng c v hon thin ngy cng tt hn hnh lang php l, to mi trng kinh t thun li cho hot ng CTTC, trong ch trng n vic to iu kin cho cc cng ty
21

CTTC tip cn vi cc ngun vn trung v di hn to mi trng cnh tranh bnh ng gia hot ng CTTC v nghipv cho vay thng thng ca cc NHTM. Ngoi ra m rng hot ng cho thu ti chnh nhm to iu kin cho cc doanh nghip lm quen vi gii php tn dng mi, NHNN kt hp vi cc cng ty CTTC tng cng hot ng tuyn truyn gii thiu hot ng CTTC cho cc doanh nghip. Mt khc do y l nghip v mi nn NHNN tip tc ku gi cc t chc song phng, a phng h tr o to nghip v cho cc cng ty CTTC. Bn cnh bn thn cc cng ty CTTC cng cn phi c nhng n lc kin ton t chc v tng cng o to nghip v chuyn mn, xy dng i ng cn b thng tho v nghip v CTTC, am hiu v k thut my mc thit b. m rng th trng kinh doanh, cc cng ty CTTC cn tng cng cng tc tip th, c chnh sch khch hng ph hp vi chin lc pht trin ca mnh, y mnh CTTC vi tt c cc thnh phn kinh t, a dng ho cc i tng thit b cho thu. Ngoi ra cc cng ty cn ch trng hn na vic cho thu my mc thit b to gi tr gia tng cao nhm gp phn nhanh chng nng cao kh nng cnh tranh ca cc doanh nghip Vit Nam. Cng ngh cho thu ti chnh mi thm nhp vo Vit Nam, nhng c khng nh c s tn ti v pht trin ca n hay khng cn ph thuc vo s quan tm ca chnh ph, cc cp, cc ngnh. Cng nh mi trng php l y cho n hot ng. Tin tng rng tng lai ca ngnh CTTC ti Vit Nam l y ha hn. Vi s gip c hiu qu ca cc c quan qun l, chc chn n s t tc tng trng cao trong thi gian ti. 2.1.3. Pht trin cho thu ti chnh cng ty cho thu ti chnh I - NHNo & PTNT. Thc hin ch trng ca hi ng qun tr NHNo & PTNT vitNam nhm tng bc a dng ho cc hnh thc u t tn dng, tng trng d n v khc phc vn ti sn th chp ca cc doanh nghip khi vay vn tn dng, cng ty cho thu ti chnh I NHNo & PTNT c thnh lp, theo quyt nh s 238/1998/Q - NHNN5 ngy 14 thng 07 nm 1998 ca Thng c ngn hng nh nc Vit Nam. Cng ty c s vn iu l 65 t VND, hot ng theo "Quy nh v nghip v cho thu ti chnh ca cng ty cho thu ti chnh NHNo & PTNT i vi khch hng" ban hnh km theo quyt nh 135/1998/HQT - Q ngy 15 thng 10 nm 1998 ca Hi ng qun tr NHNo & PTNT. Cng ty thc hin chc nng cho thu ti chnh i vi cc doanh nghip thnh lp theo php lut Vit Nam, trc tip s dng ti sn cho thu theo mc ch kinh doanh hp php, t vn dch v c lin quan n nghip v cho thu ti chnh v thc hin cc nghip v khc khi c ngn hng nh nc v cc c quan chc nng cho php. i tng cho thu ch yu ca cngty l phng tin vn ti, thit b thi cng, thit b l trong dy chuyn sn xut v thit b y t. Bn cnh cng ty mnh dn p dng phng thc bn v thu li, y l mt nghip v hon ton mi Vit Nam, ch mt s cng ty p dng.
22

Tuy nhin, cng ty cn gp nhiu kh khn, c bit xut pht t nguynnhn l hot ng cho thu ti chnh cn qu mi m Vit Nam, hiu bit v cho thu ti chnh ca cc doanh nghip cn hn ch, hu ht h tip nhn dng vn ny vi thi thm d so snh mt c v mt khng c gia cho thu ti chnh vi tn dng thng thng. Bn cnh hnh lang php l iu chnh hot ng cho thu ti chnh mi bc u hnh thnh v cn nhiu bt cp cng nh hng nht nh n hot ng cho thu ti chnh. Cho n nay hot ng cho thu ti chnh mi ch c quy ch tm thi v t chc v hot ng ca cng ty cho thu ti chnh ti Vit Nam (ban hnh km theo ngh nh 64/CP ngy 09 thng 10 nm 1995 ca Chnh ph)v thng t 03/TT - NH5 ngy 09 thng 02 nm 1996 ca ngn hng nh nc Vit Nam hng dn thc hin quy ch tm thi v t chc v hot ng ca cng ty cho thu ti chnh ti Vit Nam. Hai vn bn ny c ban hnh trong khi cho thu ti chnh cha c ai bit ti, cho nn khi i vo thc hin gp rt nhiu tr ngi. hot ng cho thu ti chnh pht trin c cc doanh nghip chp nhn nh mt knh dn vn c hiu qu ca c ch kinh t, cn p dng mt s bin php sau: - i mi nhn thc khng ch ca cn b ngn hng, c quan qun l nh nc m c ca x hi i vi vn cho thu ti chnh. - Ph bin cho cc doanh nghip hiu r hiu qu kinh t ca cho thu ti chnh v c chnh sch o to cn b chuyn su v nghip v cho thu ti chnh. - Sa i mt s vn trong ngh nh 64/CP ngy 09 thng 10 nm 1995 ca Chnh ph khng cn ph hp nhm to nn hnh lang php l thng thong cho hot ng cho thu ti chnh pht trin, chng hn nh: + Vn ngun vn hot ng theo cc quy nh hin hnh, tt c cc cng ty cho thu ti chnh u thiu vn trung v di hn. Ngoi quy nh chung theo lut l c huy ng vn trong v ngoi nc u t, cc cng ty cho thu ti chnh cn c php vay vn trung v di hn t cc t chc tn dng v c vay vn t cc ngun ti tr. Ni cch khc cc cng ty cho thu ti chnh cn c xem nh mt knh dn vn t cc ngun vay n vin tr, cc qu pht trin FDI, ODA.v.v... + ngh min gim ph s dng vn cho cc cng ty cho thu ti chnhv mc thu thu nhp doanh nghip 32% v thu v s dng vn 6%/nm (hay 0,5%/thng) lm cho cng ty gp nhiu kh khn. C th s liu tnh ton cho mt thng ca cng ty cho thu ti chnh I vi gi thit d n c 65 t, li sut cho thu 0,85%/thng (kh thc hin v cc NHTM quc doanh cho vay 7,5%/nm = 0,625%/thng). + Tin li s thu: 65000 triu x 0,85% = 552,5 triu + Chi ph qun l: 65000 triu x 20% = 130 triu

23

+ Thu nhp: + Thu thu nhp: 442 tr x 32% + Li sau thu:

= 442 triu = 141,4 triu = 301 triu = 325 triu

+ Chi ph s dng vn 65000 tr x 0,5% L mt thng: 301 tr - 325 tr L c nm: - 24 tr x 12 thng

= - 24 triu = - 288 triu

Khon thu np v s dng vn l rt nng n cho cc cng ty cho thu ti chnh. V mt tng th mt ngn hng thng mi quc doanh c th mnh tng hp, kinh doanh a dng th vic np v s dng vn c th chp nhn c. Nhng vi mt cng ty cho thu ti chnh mi ra i, u t trong giai on kinh t kh khn th vn np ph s dng vn cn c xem xt li. - V th tc xut nhp khu my mc thit b. ngh cho php cc cng ty cho thu ti chnh c ng k m s nhp khu. Khi c m s , cng ty c quyn nhp khu trc tip khng phi xin php tng ln, hoc u thc hoc k hp ng nhp khu c tham gia ca ba bn: Bn cho thu, bn i thu, bn cung cp. Mt hp ng nh vy rt ph hp vi thng l quc t v hp l,hp php ti VitNam. - V thu nhp khu. Hin nay nhng ch u t c min thu nhp khu my mc thit b, ngay c khi vay tin t ngn hng thng mi nhp. Nhng khi h chn hnh thc thu ti chnh th gp kh khn, v my mc thit b nhp di tn ca cngty cho thu ti chnh phi chu thu nhp khu. ngh ti sn do cc cngty cho thu ti chnh nhp khu trc tip s c p dng mc thu nhp khu (hoc min thu nhp khu) nh khi bn i thu t nhp khu ti sn ny theo quy nh ca ngh nh 64/CP ngy 09 thng 10 nm 1995. - V vn ng k quyn s hu ti sn. i vi cc ti sn lu ng, cc phng tin giao thng nh xe my, t tu thuyn... sau khi mua (c y ho n v b chng t km theo) vn phi ng k chc b. Trong khi , cc ti sn c nh nh my mc thit b, dy chuyn sn xut, thm ch c mt nh my c gi tr ln hn rt nhiu ln xe m t, t (cng c c ho n v chng t km theo) li khng phi ng k quyn s hu ti sn. Nn c quy nh r rng i vi ti sn c nh nh my mc thit b, dy chuyn sn xut th c phi ng k quyn s hu hay khng. Nu c th ng k c quan no? ngh nu l ti sn c nh nn giao cho chnh quyn a phng (U ban nhn dn tnh, thnh ph) ng k, ti sn t ti chnh a phng , c a phng bo v s thun li v n gin hn.

24

Vi cc phng tin thi cng c gii, theo quy nh ca B giao thng vn ti th phi np thu chc b ng k quyn s hu, nhng khi np thu chc b th phng thu chc b tr li khng c hng dn thu thu chc b i vi thit b thi cng c gii, nn khng thu. ngh B Giao thng vn ti v B Ti chnh c nhng quy nh r rng v thu v ng k quyn s hu i vi cc phng tin thi cng c gii. - V i tng ngi thu, nn m rng n i tng l c nhn, h gia nh nu bn cho thu xt thy cc iu kin m bo cho vic thc hin hp ng. - i vi B ti chnh: Va qua Tng cc thu cho php cc cng ty i thu ti chnh c php khu tr thu gi tr gia tng hng thng. Tuy vy ngi thu vn phn nn. Nu i vay ngn hng mua ti sn th c khu tr ngay. to iu kin thun li cho cc doanh nghip, ngh cho php cc cng ty i thu c khu tr thu gi tr gia tng mt ln ngay khi k hp ng thu, trnh cho h phi tr thm li trn s tin thu gi tr gia tng trong sut thi gian thu. 2.2. Cng ty ti chnh trong tng cng ty. Cng ty ti chnh trong cc tp on kinh t ni chung l m hnh t chc ti chnh c a dng nhiu nc trn th gii, hot ng nh mt nh ch ti chnh trung gian, thu xp v s dng cc ngun vn, tham gia vo cc th trng ti chnh tin t tng cng tim lc ti chnh phc v cho nhu cu u t i mi cng ngh, nng cao nng lc v hiu qu hot ng ca cc ngnh kinh t trng yu. nc ta thc hin ch trng xy dng cc tp on kinh t mnh, Nh nc khuyn khch thnh lp cc cng ty ti chnh trong tng cng ty Nh nc. iu 43 khon 3 lut doanh nghip Nh nc ghi: "Tu theo quy m v v tr quan trng, tng cng ty Nh nc c hoc khng c cng ty ti chnh l doanh nghip thnh vin". Thng c Ngn hng Nh nc ban hnh Quyt nh s 104/Q - NH5 ngy 12/02/1996 quy nh iu l mu cng ty ti chnh trong tng cng ty Nh nc, qua bc u lm r hot ng ca cng ty ti chnh so vi cc t chc tn dng khc. 2.2.1. V m hnh cng ty ti chnh trong tng cng ty. Nhm thc y tch t v tp trung, chuyn mn ho, hp tc ho, nng cao sc cnh tranh ng thi xo dn ch B ch qun , cp hnh chnh ch qun, xo b s phn bit doanh nghip trung ng v a phng v lm nng ct thc hin ng li cng nghip ho, hin i ho t nc, ngy 07/03/1994, Chnh ph ban hnh cc quyt nh s 90 v 91/TTg thnh lp mt s tng cng ty theo hng m hnh tp on kinh doanh. Cng ty ti chnh trong tng cng ty l mt gii php gn kt kinh t gia cc cng ty thnh vin to thnh tng cng ty. Trc ht cng ty ti chnh trong tng cng ty, cho cc cng ty thnh vin huy ng cc ngun vn trong cng chng thng qua vic pht hnh tn phiu, tri phiu c mc

25

ch u t vo cc d n u t chiu su: i mi thit b cng ngh sn xut, xy dng v ci to c s vt cht ca cc cng ty thnh vin. Vi v th ca mnh, cc cng ty ti chnh trong tng cng ty cn c th vay vn t cc t chc tn dng, ngnhng thng mi cung ng cho cc cng ty thnh vin. Trong cc mi quan h tn dng, khng phi cng ty no vo thi im no cng c th khai thc tt mi quan h vay mn vi cc t chc tn dng, ngn hng thng mi. Trong nhng trng hp v thi im th gii php thng qua cng ty ti chnh ca tng cng ty s tho g c kh khn . Cng ty ti chnh s l cc chuyn gia t vn u t cho cc i tc lm n vi tng cng ty v t vn cho cc tng cng ty v cc cng ty thnh vin trong lm n vi cc i tc nc ngoi. Nhn chung tt c cc cng ty u trong tnh trng thu vn. Nhng vo mt thi im no c tnh trng mt s cng ty tm thi tha vn, trong khi cng ty khc trong h thng tng cng ty li thiu vn v cc ngun vn khc khng c khai thng. gii quyt mu thun ny, cng ty ti chnh s gip tng cng ty hnh thnh qu tp trung c tnh cht nh mt bnh cha d tr nhng rt "lng" ca ton h thng tng cng ty, qu ny cho php p ng kp thi nhu cu vn ca cc cng ty b ri trong tnh trng thiu vn v cng gip cho cc cng ty c vn tm thi khng b nm cht vn. 2.2.2. Mt s vn v xy dng v pht trin cng ty ti chnh trong cc tng cng ty nh nc. Trong qu trnh i mi khu vc kinh t Nh nc, ng v chnh p h ch trng thnh lp cc Tng cng ty theo m hnh tp on kinh t mnh, nng cao sc cnh tranh trong nn kinh t th trng, to iu kin hi nhp c hiu qu v bnh ng vo i sng kinh t quc t. Do vy, c hng lot cc Tng cng ty nh nc c thnh lp v hot ng theo tinh thn quyt nh s 91/Ttg ngy 07/03/1994 ca th tng chnh ph nh cc Tng cng ty du kh, Hng khng, Bu chnh vin thng, in lc, Dt- may, Cao su... v trong h thng t chc ca cc tng cng ty, cng ty ti chnh c v tr quan trng c bit, ng vai tr to ln trong qu trnh pht trin ca cc Tng cng ty. Tnh n thi im thng 11/1998, Thng c ngn hng Nh nc cp giy php hot ng cho 03 cng ty ti chnh trong cc Tng cng ty nh nc, l cc cng ty ti chnh Dt - May, Bu in, Cao su. iu ny thc s to ra nhng bin i ln v cht cho cc tng cng ty trong vic xc lp cc quan h ti chnh nhm tm kim, khi thng lung vn trong nc, thu ht vn ti chnh nc ngoi v qun l mt cch c hiu qu cc ngun vn u t, hn ch vic thp nht mc tht thot vn do khng s dng ng mc ch.

26

Trong bi vit ny, chng ti xin trao i mt s vn lin quan trc tip n vic xy dng v pht trin Cng ty ti chnh trong cc Tng cng ty Nh nc c thnh lp theo m hnh tp on kinh doanh (Tng cng ty). 1. Vic sm thnh lp cc Cng ty ti chnh i vi cc Tng cng ty c ngha thc tin rt quan trng, bi v: - Vic thnh lp Cng ty ti chnh s gip cc tng cng ty tm kim khi thng cc ngun vn trong nc, thu ht vn nc ngoi thng qua vic xc nh cc phng thc huy ng vn, s lng vn cn huy ng, i tng huy ng vn, thi gian huy ng, cc iu kin vay, tr... p ng kp thi nhu cu v vn vi chi ph thp nht. - Vic thnh lp Cng ty ti chnh s gip cc Tng cng ty qun l mt cch ti u,c hiu qu cc ngun vn thng qua vic m bo u t vn ng nh hng pht trin, ng cng trnh v d n, va c hiu qu kinh t cao va p ng c nhim v chnh tr x hi trong qu trnh pht trinr ca cc Tng cng ty. T nng cao hiu qu kinh doanh ca ton Tng cng ty. - Vic thnh lp Cng ty ti chnh s gip cho cc Tng cng ty khai thc c trit sc mnh ca mt Tng cng ty ln trn th trng ti chnh - tin t, tham gia th trng ti chnh tn dng, th trng vn trong v ngoi nc. - Vic thnh lp Cng ty ti chnh s gip cc Tng cng ty pht huy c ti a th mnh v cc ngun lc vt cht cng nh ngun lc con ngi, tn dng c cc thnh tu ca khoa hc cng ngh hin i vo hot ng sn xut kinh doanh cu Tng cng ty. - Thc tin kinh nghim pht trin ca cc tp on kinh t trn th gii cho thy, cc tp on kinh t trit s dng sc mnh ca tp on kinh doanh trn th trng ti chnh - tin t bng vic thnh lp Cng ty ti chnh trong tp on mnh qun l tp trung, thng nht cc ngun ti chnh v thc hin chc nng kinh doanh ti chnh tin t. 2. Cc Tng cng ty c nhiu iu kin thun li thnh lp Cng ty ti chnh, l: - Cc Tng cng ty thc hin hch ton kinh doanh tng hp; Hot ng sn xut ca Tng cng ty c tnh h thng, tp trung v thng nht cao; c ngun thu ngoi t ln; c li th to ln v cc ngun lc pht trin; c tc tng trng cao v n nh... - Ngh nh s 39/CP ngy 27/06/1995 ca Chnh ph ban hnh iu l mu v t chc v hot ng ca Tng cng ty nh nc xc nh r chc nng, nhim v ca tng cng ty ti chnh, mt n v thnh vin hch ton c lp ca Tng cng ty. - C s php l y : Lut doanh nghip nh nc ban hnh ngy 20/04/1995; Php lnh hp tc x tn dng v cng ty ti chnh ban hnh ngy 24/05/1990; Quyt nh s 91, Ttg ngy 07/03/1994 ca Th tng chnh ph v vic th im thnh lp tp on kinh doanh; Quyt nh s 104/Q - NH5 ngy 02/05/1996 ca Thng c Ngn hng nh nc v vic ban hnh Mu iu l cng ty ti chnh trong Tng cng ty nh nc; Lut cc t chc tn dng ban hnh ngy 12/12/1997.

27

3. V loi hnh s hu: chng ti cho rng vic thnh lp cng ty ti chnh chuyn ngnh (n v thnh vin hch ton c lp) l ph hp vi cc Tng cng ty trong giai on hin nay, bi v: - Ph hp vi ch trng, ng li ca ng v Nh nc trong vic pht trin cc Tng cng ty nh nc c thnh lp thoe m hnh tp on kinh doanh. - Th tc thnh lp cng ty ti chnh chuyn ngnh n gin, gonh nh gm: giy php thnh lp cng ty ti chnh ca Ngn hng Nh nc Vit nam cp; Giy chng nhn ng k kinh doanh ca B K hoch v u t hoc U ban nhn dn tnh thnh ph cp; Quyt nh ph duyt iu l t chc v hot ng Cng ty ti chnh ca Hi ng qun tr Tng cng ty v c ngn hng nh nc chun y. 4. V ni dung hot ng kinh doanh: Cng ty ti chnh l n v thnh vin (doanh nghip nh nc) ca Tng cng ty c t cch php nhn, c cp vn iu l ban u, thc hin hch ton kinh doanh c lp, t ch v ti chnh t chu trch nhim v kt qu kinh doanh v nhng cam kt ca cng ty ti chnh thc hin cc chc nng kinh doanh sau: - Huy ng vn: + Nhn tin gi c k hn ca Tng cng ty, cc doanh nghip thnh vin ca Tng cng ty, cc doanh nghip trong ngnh kinh t -k thut v cn b cng nhn vin trong Tng cng ty. + Pht hnh tn phiu, tri phiu cng trnh trong v ngoi nc theo qui nh ca php lut. + Vay ca cc t chc ti chnh v tn dng trong v ngoi nc. - Cho vay: + Cho vay ngn hn. + Cho vay trung v di hn trn c s cn i ngun vn trung v di hn, ph hp vi k hoch s dng vn ca Tng cng ty. - Kinh doanh ngoi hi trong phm vi hot ng ca ngnh kinh t - k thut vi cc hnh thc: + La chn chuyn ho ngoi t. + Thanh ton quc t trong hot ng gia Tng cng ty, cc n v thnh vin ca tng cng ty vi cc nc i tc nc ngoi. - T vn ti chnh cho cc n v thnh vin trong quan h vay vn vi nc ngoi v quan h vi cc bn lin quan v mt ti chnh, u t. - Thc hin vn hnh, qun l, kinh doanh cc ngun ti chnh tin t ca Tng cng ty theo s u thc, gm: + Tip nhn vn u thc u t trong v ngoi nc, bao gm c vn ca Tng cng ty giao u t nhng cng trnh, d n ca Tng cng ty v cc doanh nghip thnh vin. + i l pht hnh tri phiu cho Tng cng ty v cc doanh nghip thnh vin.

28

- S dng vn t c c th hn vn lin doanh hoc mua c phn khi c ph chun ca Tng cng ty. - Thc thi cc nghip v cho thu ti chnh. - Thc hin cc nghip v khc khi c Thng c ngn hng nh nc cho php. 5. V m hnh t chc: C cu b my t lchc sn xut kinh doanh ca Tng cng ty Ti chnh c t chc theo m hnh sau: M hnh t chc cng ty ti chnh.
TNG CNG TY NH NC

GIM C CNG TY

P. GIM C KINH DOANH

P. GIM C IU HNH CC CHI NHNH

PH NG PH P CH

CC PHN G NGHI P V

P. K HOCH KINH DOANH

P. TI CHNH K TON

P. T CHC CN B

CC CHI NHNH TRONG NC

CC CHI NHNH NGOI NC

29

6. V quan h gia cng ty ti chnh vi Tng cng ty v cc n v thnh vin trong Tng cng ty. - Cng ty ti chnh chu s qunl ca Tng cng ty v chin lc pht trin, v t chc v nhn s, chu s qun l ca ngn hng nh nc v ni dung v phm vi hot ng nghip v. - iu hnh hot ng ca cng ty ti chnh l gim c cng ty do Hi ng qun tr Tng cng ty b nhim, min nhim theo ngh ca Tng gim c cng ty v phi c Thng c Ngn hng Nh nc chun y. - Cng ty ti chnh thc hin cc nghip v huy ng vn, cho vay vn trung v di hn i vi Tng cng ty, cc n v thnh vin trong Tng cng ty v cc nghip v ti chnh khc. Trng hp thc hin cho vay khc i vi cc t chc, n v kinh doanh phi c s ng ca Hi ng qun tr Tng cng ty. - Li sut cho vay v huy ng ca Tng cng ty ti chnh do Tng gim c Tng cng ty quyt nh theo u quyn ca Hi ng qun tr Tng cng ty nhng phi da trn khung li sut do Thng c Ngn hng Nh nc qui nh. - Cng ty ti chnh chu hon ton trch nhim trc php lut v mi hot ng kinh doanh ca mnh. - Tng cng chu trch nhim trc php lut v cc khon cho vay cc doanh nghip ngoi Tng cng ty do Hi ng qun tr Tng cng ty chp thun, cng nh cc quyt nh ca Tng cng ty c lin quan n hot ng ca cngty ti chnh. Tm li, vic thnh lp Cng ty ti chnh trong cc Tng cng ty Nh nc c thnh lp theo m hnh tp on kinh doanh l ht sc cn thit v cp bch, khng nn chn ch, nhng cng khng th nng vi, t chy giai on m phi tng bc xy dng v hon thin n mt cch ph hp trn c s nghin cu, xem xt nh gi nhu cu, kh nng thu ht v s dng vn ca Tng cng ty trong hon cnh thc t v mi lin h rng buc vi cc nh ch ti chnh hin hnh Vit Nam cng nh cc tp qun v thng l ca cc t chc ti chnh - tn dng quc t, m bo p ng c cc yu cu ca Tng cng ty trong tng giai on pht trin. 2.2.3. Cc nhn t thc y v xu hng thnh lp cc cng ty ti chnh t thc tin thnh ph H Ni v thnh ph H Ch Minh. NHNN cn nhanh chng kin ton i ng cn b thanh tra ngn hng, nht l cc tnh, thnh ph trng im nh nu trong chng trnh hot ng thanh tra nm 1999. Trong hot ng ca on thanh tra, yu cu thn trng, k lut, kin quyt, mnh dn, dm chu trch nhim l rt quan trng. y l vn cn phi c tip tc quan tm khi tuyn chn v o to cn b thanh tra ngn hng.

30

Thanh tra ngn hng cn kp thi m cc kho bi dng nghip v v on v trng on thanh tra. Cc lp nng cao nghipv thanh tra cn tip tc bi dng kin thc php lut v i su vo o to k nng thanh tra tng nghip v hot ng ngn hng c th (thanh tra tn dng, thanh tra bo lnh, thanh tra vn...). Thi gian gn y, cng vi s pht trin h thng NHTM, cc cng ty ti chnh nc ta ang tng bc c thit lp a dng, mc d y l m hnh cn mi m v trc hai cng ty ti chnh c phn c thnh lp nhng hot ng vn cn km hiu qu. Tnh n 31/12/1998, c nc c 13 cng ty ti chnh , bao gm 2 cng ty c phn , 3 cng ty ti chnh thuc Tng cng ty nh nc, 8 cng ty cho thu ti chnh thuc cc TCTD hoc lin doanh thnh lp. S pht trin l ch c nhiu ngi quan tm. Vy nhn t no thc y s ra i hng lot t chc trn a bn thnh ph H Ni v thnh ph H Ch Minh v vic pht trin chng theo hng no l thch hp? cng l vn chng ti xin c php cng trao i. Thanh tra Nh nc, Ngn hng Nh nc cn nghin cu sm p dng mt ch ph cp nht nh cho cc trng on thanh tra. Trong tnh hnh hin nay. Thanh tra Ngn hng Trung ng cn quan tm hn na ti vic theo di, gim st, ch o hot ng ca cc on thanh tra a phng, nht l giai on kt thc cuc thanh tra. Cc on thanh tra ca Trung ng ch nn tin hnh nhng cuc thanh tra trng im, c tnh cht phc tp v thc hin cng tc phc tra khi c nhng cn c theo quy nh ca php lut. Ti ngh nh 61/1998/N - CP, Chnh ph quy nh ring 2 vn thanh tra v kim tra doanh nghip, trong hot ng qun l ca mt c quan B thit ngh NHNN cn sm nghin cu thit lp mi quan h gia hot ng ca thanh tra ngn hng v hot ng kim tra theo chc nng ca cc c quan khc thuc NHNN. 1. Nhng nhn t thc y hnh thnh cng ty ti chnh. a) Nhn t pht trin. S pht trin kinh t ca nc ta trong nhng nm gn y, c bit 2 trung tm kinh t thnh ph H Ni v thnh ph H Ch Minh to tin cho s pht trin nhng nm tip theo v thc y cc nghipv kinh doanh tin t hnh thnh v pht trin, th hin: Th nht, th mnh kinh t v v tr, tim nng, lao ng ln v s bt dy v gia tc pht trin kinh t ca hai thnh ph ln l c s thun l tip tc thu ht vn u t trong v ngoi nc, gim chi ph sn xut, nng cao hiu qu u t, k c u t hot ng trong lnh vc kinh doanh tin t, t vic u t cho vay ca cc TCTD ni chung v cc cng ty ti chnh ni ring c c s thu hi n thun li hn. Th hai, cc yu t tng trng kinh t (nm 1996 - 1997, GDP hai thnh ph chim bnh qun 25,3% GDP ca c nc, tng trng bnh qun trn 10% nm), tng tch
31

lu thu nhp bnh qun u ngi, c s h tng v thng tin lin lc v giao thng vn ti c ci thin , s pht trin mnh m thnh phn kinh t ngoi quc doanh, giao lu hng ho pht trin v trnh th ho cao, mt dn c ng c v iu kin thunl i cc cng ty tai chnh thnh lp, huy ng vn d dng hn v c c s m rng dchv khc nh cho vay tiu dng, u t, mi gii... v m rng a bn hot ng phc v khch hng cng nh tn dng nhng li th chuyn mn ca mnh. Th ba, xu hng pht trin kinh t trn a bn c nhiu trin vng tt, to ra s n nh v pht trin trng hot ng, iu ny th hin: (1) nh hng pht trin kinh t giai on 1996 - 2000 i hi nhu cu vn u t ln trong v ngoi nc nhm u t c s h tng v i mi cng ngh, my mc thit b lc hu hin ang s dng ti nc ta, chng hn nhu cu vn u t trong v ngoi nc nhm u t c s h tng v i mi cng ngh, my mc thit b lc hu hin ang s dng ti nc ta, chng hn nhu cu v vn u t trong thi k 1996 - 2010 khu vc ln cn thnh ph H Ch Minh (vng ng Nam b) t 95 - 97 t USD, trong cc d n pht trin ngnh cng nghip 51 t USD, xy dng 6,6 t, nng lm ng nghip 1,2 t, dch v 38 t USD... Mt khc, trong iu kin qua knh tn dng trung v di hn ca cc NHTM cn bt hp l c v c cu ngun vn; kh nng thm nh cc d n b hn ch do cha thi gian khc phc c nhng nhc im ca hot ng kinh doanh tng hp. Do vy, th trng vay vn di hnh thc ny cn ln. (2) Mi trng hot ng c chiu hng thun li. Khi th trng vn c hnh thnh hai trung tm kinh t ny, m kh nng thu ht vn mi nh pht hnh tri phiu thun li hn v km theo cc nghip v kinh doanh mi mang tnh h tr cho hot ng chnh. Mt khc, cc doanh nghip nh nc (DNNN) c cng c theo hng c cp vn t c, phn nh rch ri chc nng kinh doanh v s nghip m c chnh sch tn dng ring, hn na nhiu DNNN - Tng cng ty ang hot ng kinh doanh ccs ngnh, lnh vc kinh t m thnh phn khc cha c iu kin xm nhp to ra u th ring trong vic sn xut v tiu th hng. b) Nhn t mi trng php lut. - Vic tng bc hon thin h thng cc quy phm php lut, gip gii u t vo lnh vc ny yn tm hn v s gim thiu nhng chi ph khng kim sot c trong qu trnh thnh lp v hot ng. Trong nn kinh t th trng, cc thnh phn kinh t ch c c hi cnh tranh bnh ng khi h thng php lut ngy cng c hon thin hn. Nhiu lut c lin quan n lnh vc ti chnh, tin t c hin hnh nh: Lut DNNN, Lut cng ty, Lut thngmi, Lut u t nc ngoi, B lut dn s... v c bit gn y l Lut cc TCT v mt s vn bn di lut v t chc v hot ng cc nh ch trn th trng chng khon. - Lut cc TCTD nc ta c s tch bit cng ngh chng khon v hot ng cho thu ti chnh ra khi hot ng NHTM. V th, cc NHTM mun a nng ho hot ng tn dng ngun lc v gim thiu ri ro phi thnh lp hoc tham gia vn thnh lp cc
32

cng ty ti chnh hot ng chuyn su. y cng l li th cho cc cng ty ny hnh thnh v pht trin cc lnh vc ny - cho thu ti chnh (cng ty qun l qu u t, cng ty chng khon khng chu s iu chnh bi lut ny). Mt khc, vic quy nh kim sot cht ch cc bin php bo m v an ton trong hot ng ngn hng s thc y nhiu ngi vay phi la chn phng thc vay tr thch hp hn, m s tng thm c hi cho thu ti chnh. 2. Xu hng pht trin cc cng ty ti chnh. Lut cc TCTD nc ta quy nh cc loi hnh cng ty ti chnh vi cc hnh thc s hu: Nh nc, c phn ca Nh nc v nhn dn; lin doanh hn 100% vn nc ngoi. iu ny chophp cc cng ty ti chnh thnh lp theo cc loi hnh: (1) Cc thnh vin thuc cc tng cng ty Nh nc hoc cc TCTD Vit Nam. (2) c phn gm cc c ng l cc TCTD, t chc khc v cc c nhn Vit Nam. (3) Lin doanh bng vn gp gia bn Vit Nam gm mt hoc nhiu TCTD, doanh nghip Vit Nam vi bn nc ngoi gm mt hoc nhiu TCTD, doanh nghip nc ngoi, cc t chc ti chnh quc t trn c s hp ng lin doanh. (4) Nc ngoi (100%) bng vn gp ca mt hoc nhiu TCTD, doanh nghip nc ngoi . Tuy nhin cng ging nh vic u t vo hot ng kinh doanh khc, tn dng c ngun lc v kinh nghim sn c v ph hp vi iu kin kinh t v php lut, xu hng thnh lp v hot ng cc cng ty ti chnh ang din ra hin nay theo hai hng: Th nht, cc NHTM ln thnh lp cng ty con thc hin cho thu ti chnh. y l mt loi hnh cng ty ti chnh chuyn doanh, c chuyn mn ho trong lnh vc cho thu my mc, thit b v cc bt ng sn khc, h c nhng u th: (1) th tc h s i thu thng n gin so vi i vay cc NHTM hoc pht hnh tri phiu ca doanh nghip. (2) Mc ri ro t pha khch hng rt t nn khng cn thit cc iu kin rng buc v ti sn th chp hoc c ngi bo lnh nh cc NHTM thng lm do hot ng trong mi lnh vc chuyn su, hn na nhiu d n ln thng c Hi ng ca c quan qun l doanh nghip xt duyt hoc qua u thu c kim tra k nn cc cng ty d dng xem xt v a ra quyt nh hn; bn thu khng c c hi s dng sai mc ch v bn cho thu l ngi trc tip xem xt ti sn, quyt nh mua v thanh ton tin hng, ng thi, trong sut qu trnh cho thu, ti sn cho thu lun thuc quyn s hu ngi cho thu (3) c th p ng c nhu cu vay cao hn v t l cho thu trong mt hp ng c php chim 30% vn t c ca mnh (nu nh ngun vn ny ln), thm ch cao hn na nu c cp thm quyn cho php tu theo tnh cht k hn m h huy ng (4) Phng thc thanh ton tin thu ca doanh nghip cng rt linh hot, n tu thuc vo s tho thun gia cc bn trong hp ng thu. Nh vy, iu kin cn thit pht huy u th ny i hi cng ty c s chuyn su k thut lnh vc mnh hot ng v c kh nng v vn, thng tin, v tip cn c cc d

33

n tt. Nhng im ny, khng ai c iu kin thun li hn h tr cng ty l ngn hng m v h thng xuyn c mi quan h dch v thanh ton, tn dng v li ch ca cng ty chnh l li ch ca h - nhng ch s hu. Do vy, hot ng ny khng ch tn dng c nhng ngun lc sn c v l bin php cc NHTM hot ng a nng m n cn c coi l mt phng thc h tr vn trung v di hn khi bn thn cc NHTM khng p ng c do nhng quy nh rng buc v th tc, h s, iu kin vay vn (t l vn t c tham gia, ti sn th chp), c bit l i vi doanh nghip va v nh. chuyn su vo nhiu lnh vc, ngnh kinh t khc nhau xu hng cc NHTM s pht trin cc cng ty cho thu ti chnh s a dng hn trong tng lai, k c cc cng ty con hot ng u t chng khon. Th hai, tng cng ty Nh nc thnh lp cc cng ty ti chnh thc hin mt s vic ring nhm cung ng ngun ti tr cho sn xut hoc tiu th sn phm cho tp on. Mc d ni dung hot ng ca cng ty ti chnh kh a dng phong ph nh: nhn tin gi cc doanh nghip thnh vin, doanh nghip cng ngnh kinh t k thut v cn b cng tc t chc trong tng cng ty; pht hnh tn phiu, tri phiu, vay cc TCTD, ti chnh trong v ngoi nc; vn hnh thnh khc trong qu trnh kinh doanh nh nhn u thc; cho vay ngn hn, trung hn v di hn i vi thnh vin hoc ngoi thnh vin; hn vn lin doanh, mua c phiu; cung cp cc dch v bo qun chng khon, t vn cho khch hng... song trong mi quan h vi tng cng ty, cc mt h tr ch yu l: (1) huy ng vn p ng nhu cu sn xut, y l mt trong nhng yu cu bc xc nht i vi cc DNNN hin nay v kh nng cung ng vn ca cc NHTM cn hn ch v quy m v mc p dng li sut cn cao. Do chuyn mn ho cao nn vic huy ng vn qua cng ty ti chnh thng d dng hn so vi doanh nghip tin hnh ... (2) Cho vay tiu dng va kim li va h tr cho tng cng ty tiu th sn phm thng qua cc hnh thc bn hng tr chm. Mc ch sn xut ca tng cng ty l bn, v th, c th ni, nghip v ny c xu hng pht trin m rng v lu di. Hn na y cng l bin php cng ty a dng ho ti sn c ca mnh, v vic u t, cho vay tp trung vo cc thnh vin m li nhun ca n din bin theo cng chiu l nguy c ri ro ln khi ngnh ny gp kh khn (3) Gip qu trnh qun l s dng cc ngun lc sn c ca tng cng ty mt cch hiu qu thng qua vic bo m u t vn ng nh hng, ng cng trnh d n, c iu kin tn dng ngun nhn lc, thnh tu khoa hc cng ngh vo sn xut v khai thc trit sc mnh ca mnh trn th trng ti chnh. Tm li, qu trnh pht trin kinh t v tng bc hon thin mi trng php lut thc y s hnh thnh v pht trin cc cng ty ti chnh. u th v s khc bit tng cng thm tnh h tr, b sung ln nhau gia cng ty con vi cc "cng ty m" trong vic khai thc cc ngun lc sn c mt cch c hiu qu. Tuy nhin, xu hng pht trin kinh t ni chung v lnh vc ti chnh ni ring, s pht trin cc cng ty ti chnh khng ch dng li nh hin nay m xut hin a dng hn v s pht trin a dng ngy cng tng thm vai tr thc y, khi thng

34

cc ngun vn, lin kt v to iu kin cho cc tng lp dn c thc hin tit kim - u t pht trin kinh t c pht huy mnh m hn. Khi tng cng ty tham gia vo th trng chng khon th cng ty ti chnh trong tng cng ty s l trung gian ti chnh ng tin cy i din cho cc cng ty thnh vin tham gia th trng chng khon. Mc tiu ch yu ca cng ty ti chnh trong tng cng ty l khai thc mi ngun vn phc v cho u t pht trin sn xut kinh doanh ca tng cng ty v cc cng ty thnh vin. Khi khai thc c cc ngun vn, cng ty ti chnh l chc nng "phn phi vn" cho cc cng ty thnh vin. L mt n v c lp trong tng cng ty, cng ty ti chnh hon ton bnh ng vi cc cng ty thnh vin v mi quan h gia cng ty ti chnh l "vay, tr". Nhng khc vi vic vay, tr ca cc t chc tn dng, ngn hng thng mi l ngoi nhng nguyn tc c bn trong quan h tn dng cn c nguyn tc "tng h ln nhau". Tuy nhin, nguyn tc tn dng l nguyn tc ch o v chnh nguyn tc ny to nn chc nng qun l, gim st vic s dng vn mt cch c hiu qu ca cng ty thnh vin. y l iu khc bit c bn gia cng ty ti chnh trong tng cng ty vi phng ti chnh ca tng cng ty nh hin nay mt s tng cng ty. 2.2.4. Cng ty ti chnh du kh. * Mc tiu, phm vi hot ng hin i ho v tng nng lc sn xut ca ngnh du kh, mc tiu hot ng ca CTTCDK l bo m vn u t pht trin ca ton ngnh, ng thi qun l v s dng cc ngun vn huy ng c mt cch c hiu qu, bo m hon tr li vn vay ng thi hn trn c s cn i vng chc v linh hot ti chnh ca tng cng ty. Phm vi hot ng ca CTTCDK khng ch b hp trong ni b ngnh m cn c trn th trng ti chnh trong v ngoi nc di cc hnh thc nh: vay thng mi, vay ti tr d n, vay tn dng xut khu v tn dng u t, thu mua, pht hnh c phiu, tri phiu... *Nhim v c th: CTTCDK hot ng mang c th ring, ph hp vi c im ca ngnh du kh v c mt s nhim v c th sa - Thu xp vn vi nhng hnh thc v phng php thch hp v s lng,thi gian, a im, iu kin vay tr... nhm p ng nhu cu vn ca tng cng ty vi chi ph thp nht. - m bo vic u t vn ng nh hng pht trin, ng cng trnh v d n, va c hiu qu kinh t cao, va p ng c nhim v chnh tr ca ngnh. - Tham gia thm nh hiu qu d n, cng trnh, ti sn c u t bng vn ca cng ty cng nh ca tng cng ty.

35

- m bo cng tc iu hnh vn ng vn ca ton tng cng ty mt cch linh hot, gn vi kinh doanh tin t. - Huy ng vn thng qua cc hnh thc pht hnh chng khon, bn thng phiu, nhn tin gi c k hn ca tng cng ty, cc n v thnh vin, vay ca cc t chc tn dng trong v ngoi nc. - Thay mt tng cng ty v cc n v thnh vin thng lng v k kt cc hp ng tn dng trong v ngoi nc cho cc d n u t ca tng cng ty v cc n v thnh vin. - T vn, dn xp ti chnh cho cc n v thnh vin trong quan h vay vn vi nc ngoi v quan h vi cc bn c lin quan v mt ti chnh u t. - i l pht hnh c phiu, tri phiu cho tng cng ty v cc n v thnh vin. - Tip nhn vn u thc u t trong v ngoi nc. - Trin khai nghip v thu mua v bo lnh tn dng nh. - Kinh doanh ngoi hi trong phm vi du kh vi cc hnh thc: la chn chuyn ho ngoi t, thanh ton quc t trong hot ng gia tng cng ty, cc n v thnh vin vi cc i tc nc ngoi. - Cho vay di hn kt hp vi cc hot ng tn dng ngn hn sinh li. - Cc nghip v khc theo quy nh ca php lut. Vi mc tiu v nhim v trn, CTTCDK vn mang tnh gip vic cho tng cng ty, chu s iu hnh trc tip ca Ban lnh o tng cng ty. 3. Nhng kh khn hin nay ca cc cng ty ti chnh. 3.1. i vi cng ty cho thu ti chnh. Th nht, vic hch ton tr n vn gc v li i thu trc,sau k hn n: mt hp ng CTTC thng c gi tr ln (ti thiu cng hng trm triu ng n hng chc t ng), thi gian ko di (t 2 nm tr ln n hng chc nm). Trong sut thi gian , bn cho thu v bn i thu thng tho thun nh k tr n (theo ph lc nh km hp ng) theo mt thi gian thng nht (thng l hng thng, qu), vi s tin c tnh trc c gc v li m bn i thu phi tr. Cng nh hot ng cho vay ca ngn hng, mc ch ca mi mn cho vay hay cho thu l sau chu k sn xut kinh doanh ca cc doanh nghip th NHTM cng ty CTTC thu c vn gc v li ng hn cam kt. Nhng c s khc bit gia cch tnh li cho vay trung, di hn ca hot ng cho vay ca ngn hng v CTTC, l i vi NH, th vic tnh li da trn thi gian vay, nu ngi i vay tr trc vn vay th li phi tr cng gim tng ng vi thi gian , nhng i vi CTTC th nh trn ni, li c tnh sn tng k cng vi thi gian tr vn gc

36

theo hp ng. Vn t ra l nu bn i mua tr trc hn th li c c gim tng ng khng, hay vn phi tr theo hp ng, nu thu th khch hng c kin hoc khng ng (v khi tr chm th phi gia hn n, hoc chuyn n qu hn v li phi tr tnh theo ng k hn tng ng). Nu thu li theo thi gian tr trc (thp hn li trn hp ng) th ng o l nhng rt kh gii thch khi thanh tra, kim sot v khng c vn bn no hng dn. Th hai, vic hch ton phn gi tr ti sn cho thu tr chm cho nh cung cp: trong hot ng cc cng ty CTTC, thng gp l vic thanh ton tr chm mt phn gi tr ti sn cho thu (a s i vi ti sn nhp khu), gi tr v thi gian tr chm ph thuc vo uy tn, v th ca tng cng ty CTTC, hoc c s bo lnh ca ngn hng m hay ca mt NH no khc. Vn t ra l vic hch ton vo TK CTTC v tnh li ton b gi tr ti sn (theo hp ng mua bn vi nh cung cp), hay ch hch ton vo TK CTTC v tnh li phn gi tr m cng ty CTTC thc tr cho nh cung cp. Xung quanh vn ny cn nhiu kin khc nhau m cha i n c s thng nht. Th ba, vic khu tr thu gi tr gia tng i vi hot ng CTTC: y l vn c tranh lun kh si ni v gay gt t trc khi Lut thu gi tr gia tng (GTGT) c thi hnh. Cng ty CTTC ca cc NHTM, cng ty CTTC lin doanh, cng ty CTTC 100% vn nc ngoi nhm hp nhiu ln v c kh nhiu vn bn c gi ti cc c quan hu quan: NHNN Vit Nam, B ti chnh, Tng cc thu... c bit cc cng ty lin doanh, 100% vn nc ngoi vi kinh nghim lu nm trong hot ng CTTC c vn bn trnh Th tng chnh ph vi nhng xut kin ngh c th, r rng v vic p dng Lut thu GTGT i vi cc cng ty CTTC nhng khng c Tng cc thu chp nhn. Sau bui hp vi ng ch Tng cc ph Tng cc thu, v mi y nht l B ti chnh c cng vn s 444 TC/TCT v/v: khu tr thu GTGT hot ng CTTC. y l gii php cha tht tho ng, khng to s bnh ng gia doanh nghip vay vn NH vi i thu ti chnh u t i mi cng ngh, my mc thit b. Theo thng t 89/1998/TT - BTC ca B ti chnh quy nh ti phn B, mc III, "thu u vo ca ti sn c nh c khu tr nh sau:... Trng hp s thu u vo ca ti sn c nh ln, c s c tnh khu tr dn, nu tnh khu tr 3 thng m s thu cn li cha c khu tr vn cn th doanh nghip lm th tc yu cu c quan thu xt hon li s thu cha c khu tr", v a ra nhng v d rt c th. Trong thi gian ti, B ti chnh s c thng t hng dn chi tit th tc khu tr thu GTGT cho cc thu doanh nghip i thu my mc thit b ca cc cng ty CTTC nn theo tinh thn ca Thng t 89/1998/TT - BTC ni trn m khng nn cho khu tr dn theo thi gian tr vn trong sut thi gian tr vn trong sut thi gian thu theo hp ng. 3.2. i vi cc cng ty ti chnh trong Tng cng ty. Hin nay, cc cng ty ti chnh ang gp phi nhng kh khn l cha c nhng c ch y cho hot ng ca m hnh ny, iu th hin ch cc cng ty ti chnh
37

cha thc s ng vai tr iu ho v khai thng cc ngun vn nhm tch t u t cho tng cng ty v cc n v thnh vin trc thuc, cha c s phi hp ng b gia cc ban ngnh chc nng v ti chnh, k ton ca tng cng ty vi cng ty ti chnh. Ngoi ra s hot ng ca cng ty ti chnh cn chu s iu tit ca B Ti chnh v cc c quan chc nng khc cho nn hin nay m hnh cng ty ti chnh trong tng cng ty cn gp khng t kh khn trong vic thc hin chc nng ca mnh. Kh khn tip theo l ngun vn. Theo quy ch hin nay, cc cng ty ti chnh ch c tip nhn cc ngun vn trung v di hn. Nhng vi iu kin hin nay Vit Nam th ngun vn ny rt hn ch. Cc ngn hng thng mi c chi nhnh tri rng trn khp ton quc v v th v uy tn trong v ic huy ng vn ca dn nhng cng gp rt nhiu kh khn trong vic huy ng vn trung v di hn. Kh khn tip theo cng ty ti chnh trong tng cng ty l u mi quan h ti chnh ca tng cng ty v cc cng ty thnh vin vi cc ngun ti chnh quc t. Nhng hin nay cc cng ty ti chnh trong tng cng ty cha c m ti khon ngoi t giao dch. Mt thc t trong tng cng ty c nhiu cng ty phi nhp nguyn liu t nc ngoi, nhu cu v ngoi t rt ln. Nhng sn phm ca cc cng ty ny li l nguyn liu ca cng ty khc trong cng tng cng ty v nhng cng ty tip nhn nguyn liu ny li xut khu hng ho ra nc ngoi thu ngoi t. to s ch ng cho tng cng ty, cn phi c c ch cho php cng ty ti chnh trong tng cng ty thc hin chc nng "iu ho" s bt cp ny. Mt kh khn na l "u ra" ca cng ty ti chnh. Hin nay, mc tiu thnh lp cc cng ty ti chnh trong Tng cng ty nhm khai thc mi ngun vn h tr cho cc cng ty cng ty thnh vin. Theo iu 79 Lut ca cc t chc tn dng th tng d n cho vay i vi mt khch hng khng vt qu 15% vn t c, nhng s khch hng trong tng cng ty hn ch, bn thn khi nim mt khch hng cng cha xc nh c r rng: c tng mt khch hng cng cha xc nh c r rng: c tng cng ty l mt khch hng hay mi cng ty thnh vin l mt khch hng. Vi nhng d n u t ln, cng ty ti chnh cha c php cho vay vn, trong khi cc cng ty ti chnh trong tng cng ty c iu kin nm chc kh nng thc hin nhng d n ny. Nu cho php cng ty ti chnh ng ra cho vay vn cng vi cc t chc tn dng khc th s t hiu qu cao. Mt nghip v gip cho cc cng ty ti chnh trong cc tp on cc nc pht trin l vic ti tr vn cho nhng khch hng tiu th sn phm ca cc cng ty thnh vin. Nghip v ny Vit Nam cha c ch trng, khai thc ht im mnh gip cng ty ti chnh pht trin. Hin nay, cha c mt quy nh v ch hch ton, k ton p dng cho cc cng ty ti chnh cng l mt kh khn khng nh.

38

M hnh cng ty ti chnh trong tng cng ty Vit Nam rt mi m, cc cn b ca cng ty ny phn ln cha tri qua kinh nghim, hn na c tm hot ng rng, cc cng ty ti chnh tri rng cn b ri rc, cc cng ty thnh vin trong tng cng ty cng kh khn cho cc cng ty ti chnh. III. NHNG GII PHP V KIN NGH 1. i vi cc cng ty cho thu ti chnh. nghip v cho thu ti chnh cng nh hot ng ca cc cng ty ti chnh c m rng v pht trin c Vit Nam cn gii quyt mt s vn sau: - Cn c s thng nht trong nhn thc cng nh trong hot ng cc c quan doanh nghip khi thc hin nghip v ny. - Cng ty thu mua ti chnh ng k li doanh nghip trong c cu thnh vin ca cc NHTM quc doanh hay l doanh nghip c lp trc thuc ngn hng nh nc Vit Nam. - Ngn hng cn qui nh v hng dn ch hch ton cc cng ty thu mua. Hin nay cc doanh nghip thu hch ton vo ph, khng hch ton vo ti sn c nh, khi chuyn quyn s hu, hach ton vo ti sn c nh nhng c th gim khu hao h gi thnh. - V th tc ng k quyn s hu, cn m rng ra cc loi ti sn (hin nay ch ng k i vi cc phng tin giao thng) gip cng ty qun l trong thi gian cho thu ht thi hn cho thu ti sn chuyn quyn s hu cho bn thu nn thu l ph mc thp nht hoc khng thu bi trn thc t chnh ngi s dng tr l ph trong s tin thu mua. - trnh ri ro cc bn thng nht mua loi ph bo him no bo m li ch cho c hai bn, ph bo him ch s hu mua, ri ro c bi thng ch s hu c trch nhim phc hi ti sn. - M rng hn thu mua v gi tr, loi ti sn, p dng th nghim mt s hnh thc cho thu vn hnh, thu ti sn, nh thng l quc t. M rng phm vi p dng hnh thc ny cho dn c nh u t my nng nghip ti h nng dn, xy cc cn h th, nh vng ng bng sng Cu Long theo mu ca ngi thu. - Tham gia x l n nh trng hp ca cng ty thu mua v u t thuc Ngn hng ngoi thng xit n nh ca cng ty Minh Phng, sau ch cng ty Minh Phng thu li theo hp ng thu mua. - Tm ra mi quan h gia cc ngun vn thng qua cng ty thu mua gii ngn theo cc nguyn tc ca hp ng thu mua mt hay nhiu bn nh ngun vn ODA cho vay li vn tn dng ca ngn sch nh nc. Theo phng php ny th vn bo ton c

39

ngun vn, p ng nhu cu s dng ca doanh nghip, m kh nng tht thot vn rt thp, hiu qu ng vn cao hn so vi cc hnh thc thng thng. trnh thua thit trong cc hp ng thu mua vi nc ngoi, cc thit b nhp khu nht thit phi c s thm nh v kim tra khi hng v lm th tc hi quan. Nhng sai st dn ti thua thit suy cho cng t nc b thit hi. - Trong qu trnh c phn ho doanh nghip Nh nc ti Ngh nh 28/CP ngy 7/5/1996, chng ti ngh Nh nc hng dn r hn im 2 v 3 ca iu 9, c th p dng hnh thc thu mua ti sn ca doanh nghip cng ty cho thu ti chnh c th cho c ng thu mua c phn? 2. i vi cc cng ty ti chnh trong Tng cng ty. to s bnh ng trong hot ng gia cc loi hnh cng ty ti chnh v hng ti s pht trin sau ny ca cc tng cng ty Nh nc theo hng pht trin thnh tp on kinh t c vai tr chi phi trong nn kinh t cn sa i b xung c ch ti chnh ca tng cng ty theo hng chuyn m hnh tng cng ty sang hot ng m hnh cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin theo quy nh trong lut doanh nghip, ng thi b sung nhng c ch, chnh sch mi nhm m rng phm vi hot ng kinh doanh cc lnh vc to vn, iu phi v qun l vn ca cng ty ti chnh trong cc tng cng ty theo hng sau: - Tng cng t nhn vn ca Nh nc v u t vn vo cc doanh nghip thnh vin thng qua cng ty ti chnh. Tng cng ty chi phi doanh nghip thnh vin theo t l vn u t v doanh nghip thnh vin chia li cho tng cng ty theo t l vn gp. - Cho php cng ty ti chnh trong tng cng ty c phm vi hot ng nh cng ty ti chnh c phn. Cng ty ti chnh c huy ng vn thng qua cc hnh thc: nhn tin gi c k hn trn mt nm, pht hnh tn phiu, tri phiu c mc ch, chng ch tin gi v cc loi giy t c gi tr khc, vay cc t chc ti chnh, tn dng trong v ngoi nc, cc loi vn c hnh thnh trong qu trnh hot ng v s dng cc loi vn khc... b sung ngun vn hot ng ca cng ty ti chnh v ngun vn hin c ch da vo vn t c ca cng ty, tin gi c k hn trn 1 nm v vn vay... - Cho php cng ty ti chnh trong tng cng c tip nhn v s dng vn u thc u t ca cc c nhn, t chc trong v ngoi nc. Hnh thc ny s gip cng ty ti chnh u t mt lc vo nhiu doanh nghip thnh vin ca Tng cng ty tp hp vn t nhiu ngun thch hp vi nhng cng trnh u t trng im cn vn ln ng thi to iu kin cho cc ch u t la chn v u t theo nh hng pht trin v chnh sch ca chnh ph.

40

- Cc cng ty ti chnh cng phi chu trch nhim vt cht v vic qun l ngun vn Nh nc giao cho, c nhim vu cho vay nh cc doanh nghip kinh doanh tin t, nhng li sut vay cho vay hn li sut vay ngn hng. - tho g nhng kh khn, to iu kin cho cng ty ti chnh pht huy ht th mnh ca mnh, Nh nc cn phi xem xt tng cng hn na tnh c lp ca cng ty ti chnh i vi tng cng ty v nn chng cho php cc cng ty ti chnh trong tng cng ty thc hin y cc nghip v ca ngn hng thng mi tr nghip v thanh ton. - Mt iu khng th thiu c to lp s vng mnh trong hot ng ca cc cng ty l cn pha c k hoch o to cn b cho cc cng ty ti chnh, mt m hnh hot ng hon ton mi m Vit Nam. Mt cu hi c t ra l hot ng kinh doanh tin t ca cc cng ty ti chnh c gy ri ro cho cng chng v lm mt an ton h thng ngn hng khng? Trc ht, nu vic huy ng v s dng vn ca cc cng ty ny c quy nh v qunl cht ch th mc ri ro gy ra cho cng chng l rt thp, tr khi khng hong tin t xy ra. Th hai, trong s dng vn h ch c php u t vo th trng ti chnh v ch yu u t vo cng c n, hn ch u t vo cng c vn. Th ba khng cho php cc nh ch ny thc hin vic cho vay nh ngn hng thng mi. Nu nh vy th vic kinh doanh ca cc nh ch ny rt t gy ri ro cho cng chng v khng gy mt mt an ton cho h thng ngn hng. - Cn phi c s qun l Nh nc i vi cc hot ng kinh doanh tin t ca cc cng ty ny v vic qun l cng khng khc g qun l hot ng ca mt t chc tn dng.

41

KT LUN

Cng ty ti chnh l m hnh t chc ti chnh c a chung nhiu nc trn th gii, hot ng nh mt nh ch ti chnh. Trung gian, thu xp v s dng cc ngun vn, tham gia vo cc th trng ti chnh tin t tng cng tim lc ti chnh phc v cho yu cu u t i mi cng ngh nng cao nng lc v hiu qu hot ng ca cc ngnh kinh t trng yu cng nh cc ngnh cha c iu kin pht trin. Qua mt thi gian p , thai nghn th mt lot cc cng ty ti chnh Vit Nam ra i v hot ng tng i c hiu qu lm phong ph thm cho h thng ti chnh quc gia. iu khng nh l nc ta tuy cha c mt hnh lang php l rng ri quy nh s hot ng ca cc cng ty ti chnh nhng s ra i v pht trin ca cc cng ty ti chnh khc phc c mt s khim khuyt ca th trng ti chnh v n cng l cu cnh cho cc doanh nghip thiu vn hot ng. T kinh nghim xy dng m hnh cng ty ti chnh ca cc nc trn th gii v mt s m hnh CTTC Vit Nam, tc gi n c gng phn tch mt s im v l lun v thc tin nhng vn c bn ca cc CTTC. c bit i su phn tch thc trng, mc pht trin v tng lai ca cc cng ty ti chnh. T a ra nhng gii php v kin ngh thch hp nhm hon thin hn na m hnh CTTC. Mc d cn nhiu hn ch trong qu trnh nghin cu, hy vng ti s gp phn lm sng t mt s vn v CTTC. L mt sinh vin, vn kin thc kinh t x hi cn rt hn ch kinh nghim nghin cu cn t... Bi vit ny chc chn khng trnh khi nhng khim khuyt nhc im em rt mong nhn c s ch bo ca c gio. Cui cng em xin chn thnh cm n TS. Nguyn Th Bt s gip , ch bo tn tnh ca c gip em rt nhiu trong qu trnh nghin cu, hon thnh n.

42

TI LIU THAM KHO

1. Gio trnh L thuyt ti chnh tin t . 2. Tin t, ngn hng v th trng ti chnh (FREDERIC S. MISHKIN) 3. Tp ch Ti chnh. 4. Tp ch Th trng ti chnh tin t. 5. Tp ch Ngn hng. 6. Hot ng u t ti chnh trong nn kinh t th trng. 7. Tp ch thng tin Bu in. 8. Tp ch kinh t pht trin. 9. Tp ch Kinh t d bo.

43

44