You are on page 1of 39

TR!

Y N NCA N HOA NC A O 1

M! C I! C
TI NC A N
SA C KHONC
A NH SA NC
CHA N NA N
MO T CIA INH
!O I IA N SO NC
TI NC PHA O X!N

TR!Y N NCA N HOA NC A O 2

TI NC A N

Xuan khng nho v Ie g ra m fha ng gIng nam ay Xuan Ia I va o
Hu. Song nhu ng ca m gIa c mnh mng Ia nh Ie o da kich fhich fam
h n Xuan hm do . Xuan khng bao gIo co fh qun duo c. Cu m I
bu I chI u, Iu c suong Iam Ia ng Ie fru m In ngo n fre, Io ng Xuan Ia I
rung d ng, da fhIf Xuan Ia I ca m xu c faf ca n I bu n fru y Ia c fIf
pha f o fo a Tha nh C u ru bn bo sng Huong.
ChI u hm ay Xuan yn Ia ng ng I frong khoang fhuy n, m f
chIc fhuy n da I, dI m nhu Iuo f frn ma f sng Ia ng. Ma f fro I da
Ia n; da ng xa, v phuong Tay, sau ra ng fhng In hnh mo mo frn
dInh nu I Ngu nh nhu may ne f cham pha frong bu c franh fhu y
ma c Ta u, da fro I nhu m ma u xanh non. Ca n hon, nhu ng da m cay
da ba f da u den sa m In bo ng xung ma f nuo c xa m, na ng n cha y.
Ca nh va f Im Im nhu do I roI va o dm fI. RIng Iuong, ba n Xuan,
duong nga nghIng frn ma n fhuy n, haI fay nhe f fu I qua n, cuo I
cuo I no I no I ho I chuy n c Ia I do . Cau chuy n co Ie da m fha m Iy fhu
Ia m, v chc chc haI nguo I Ia I nhn nhau r I cu ng ba f In m f chu I
cuo I gIo n roI va o su yn fInh, vang ra frn ma f sng r I Ia n va o
bo ng fI.
Iuong b ng quay Ia I phia Xuan:
- Nha fhI sI ng I nghI g day ma frng bi ma f nhu ca p ma f c
ga I Hu va y7 Ra day ma nghe chuy n ma n ma cu a c Ia I, r I c se
ca cho m f va I ba I.
Xuan nga c nhIn:
- O ! Th ra c Ia I cu ng bIf ca, quy ho a nhI!
C Ia I Iay fay che mI ng, khu c khich:
TR!Y N NCA N HOA NC A O 3

- Chu ng em co bIf ca g m. May fha y co mun nghe, em cho dI
ku chI Huy n cu a em, fh may fha y da u kho finh fh m cu ng pha I
vu a Io ng.
- Th fh co n g hay ba ng nu a.
C Ia I be n da y fhuy n va o bo . Xuan nhn ca I fhan hnh m m
ma I I sau b qua n a o mo ng, gIo fh I ba f ca v m f phia, frong Io ng
b ng ra o ru c m f y nghI fhe m mun. Ngay Iu c ay, c ga I quay Ia I
nhn Xuan, Ia ng Io mIm cuo I. Xuan ru ng mnh, ca m fhay hf ca su
fru y Ia c cu a m f ga I gIang h du kha ch, va khng ngan n I m f finh
fnh khInh mI f no khIn cha ng Ia nh Iu ng quay nhn noI kha c.
Iu c do , fhuy n da ghe sa f va o bo . C Ia I ca m ma nh chIc sa o
xung nuo c, va m f du a be o frong khoang chuI ra vIn fh m ga ch
Ieo In duo ng, nhanh nhe n Ia ch qua m f ca I gIa u fhua r I dI khuaf
sau da m cay. Trong Iu c nha nhem, Xuan fhay fhoa ng qua frong fri
ca I y nghI Ia Iu ng Ia duong sng m f do I mo ma ng, khng ro Ia fhu c
hay chI Ia hu m ng. Nhu ng fhan cay Io n du ng Ia ng yn bn bo sng,
Xuan frng nhu phu m f Iuo f nhung den In frn m f n n ma u xa m
fha m. Con sng Huong Ioa ng den, fu ng ch Iap Ia nh nhu ng Ia n
so ng rung d ng a nh nhu ng ngo n de n xa mo I fha p.
C Ia I do fnh fu ro I chIc sa o chuI va o khoang fha p de n. uo I
a nh Iu a, khun ma f mu m mIm cu a c u ng h ng. Xuan nha n fhay
dI ma f da I va uo f, ca p mI fha m nhu vf ma u va ca I c fro n va
xInh. Nhu doa n bIf Xuan duong fo mo nhn, c Ia I quay Ia I mIm
cuo I, In fIng nhe nha ng:
- Mo I ng va o xoI fa m va I dIu fhuc.
- Vang.
Iuong nhanh nha u vu a cuo I vu a fra Io I fhay ba n. Cha ng cu I
mnh chuI va o frong khoang, nga da u xung chIc gI rua fra ng,
nhn chung quanh mnh m f Iuo f, r I nu c no khen:
- o day m am nhI. Y nhu m f ca I uyn uong. Ma sa ch se Ia m
sao, fI co Io I mu ng c Ia I.
- a , fha y da y qua .
- Khng, khng qua m f fi na o. Vo I m f c Ia I xInh de p fh kIa,
fh co g Ia qua da ng duo c!
C Ia I sung suo ng, no I Ia ng:
TR!Y N NCA N HOA NC A O 4

- Ong fIm Iay nhe .
- y chf, aI Ia I fh. C Ia m on cho.
- m vu ng Ia m a .
- O fay c fh vu ng fh na o cu ng Ia ngon.
Cau chuy n quanh qua n o m f noI. Cau no I bng du a cu a ba n,
da ng dI u kI u ca ch cu a c ga I gIang h , Xuan fhay nho nhen, nho
nho p ca n n nn fho cu a dm fI. Xuan khng hI u v dau hm nay
cha ng co nhu ng fu fuo ng ha c a m, Xuan d I I cho ca I finh uong ga n
cu a mnh, ca I finh phan fa ch fu ng cu chI, hay da f m f y fuo ng sau
gIo ng no I, da ng ng I cu a nguo I, va c nhn ca nh va f ba ng con ma f
Ia c quan, c fm ve co duyn cu a c Ia I va finh fnh vuI ve cu a ba n,
cha ng b ng ro I bo muI fhuy n d va o frong khoang. Nhung Iu c
cha ng dIch Ia I ga n ba n de n, cha ng fhay cha p cho n frong fri ca I fu
fuo ng so sa nh fhan mnh vo I m f con fhIu fhan bay dn ngo n Iu a
sa ng...
- Mo I ng ng I sa f va o day.
C ga I vu a no I vu a dIch Ia I ga n Xuan, ng I sa f va o nguo I cha ng.
M f mu I fhom re fI n o nguo I c fhoa f ra che n Iay c ho ng
Xuan.
Iuong ranh ma nh nhn haI nguo I, co f nha :
- Mo I quen hoI ma da fhan ma f nhI.
C Ia I chu a fhe n:
- AI fhan ma f7
C vu a no I vu a mIm cuo I IIc Xuan. Nhung Xuan duong mo
ma ng nhn ra ngoa I. M f fhu a nh sa ng huy n a o Ia m mo may ngI
sao Iap Ia nh frn ngo n cay. Ngo n gIo ma f nhe nha ng Ia I. Trang In.
Xuan nghe ro o bn fhuy n co fIng r ra m. Cha ng nh da u ra
fh vu a m f nguo I con ga I buo c xung fhuy n, Im nhu ca I bo ng.
- ChI Huy n day a 7
- Pha I.
- Mo I chI va o frong na y.
Iuong ng I nho m da y gIuong ma f nhn. Huy n do ng do ng cao,
nguo I hoI ga y m f chu f, ve kin da o f , fra I nguo c ha n vo I c Ia I.
TR!Y N NCA N HOA NC A O 5

I con ma f sa c mo ma ng da m duI nhu duong fheo du I
nhu ng hnh a nh frong m ng, khng doa I nhn dn ca nh va f chung
quanh.
Huy n khe p ne p ng I xung ma I fhuy n fhu a o Ia I, r I Ia nh
Iu ng nhn va o qua ng khng, frong khI nguo I ke p na n Ia I cung da n.
AI nay d u Im ba f. Nu cuo I o frn mI c Ia I khng no ra duo c fo.
AI nay nhu bI de ne n bo I m f ba u khng khi huy n bi, sa p go I
ra m f vI c g Ia Iu ng.
Th r I frong su yn Ia ng, fIng da n d c huy n ba f da u re o ra f.
TIng frong nhu ngo c, am In frong dm fhanh, Ian ra ngoa I ho a vo I
a nh frang. R I nhu hoa ng oanh dua ho f, Huy n b ng caf fIng a f
ho a fheo m f fIng da n kha c, fra m hon, re o ra f hon, gIa u fnh ca m
hon. Xuan ca m fhay frong Io ng m f ca m fuo ng nga c nhIn nhu
du ng fruo c bu c franh fuy f fa c hay do c m f cau fho baf hu ... Ca I
ca m fuo ng nga c nhIn ay hf, nhuo ng ch cho su m a I cu a fam
h n. Nhu ng fIng b ng, fra m quan Iay fam h n Xuan, dem dI m f
noI nhe nha ng, fhInh khng. Toa n fhan Xuan khI ay chI co n Ia
fhinh gIa c, rung d ng fheo fIng da n gIo ng ngan. Mun cho fhoa I
ma I, cha ng nga Iung xung va n fhuy n, nhn a nh frang frI fheo
do ng nuo c. ChIc fhuy n Ia ng Ie frI, chc chc ma I che o nhe nhac
In, dem fheo nhu ng gIo f frang ay Ia su do ng Ia I cu a fIng ha f frong
va f Ia n frong cung da n. TIng ha f vang ra kha p khng frung, ca nh
va f, fan ra frong khoa ng sng r ng, sa ng nhu fam guong, ngu ng Ia I
frong nhu ng da m cay fI haI bn bo : co khI bay cao In frn ngo n
d I xa, r I nhu fheo gIo dua ma I In, quyn Iuyn Iay da m may fo
d f den frn n n fro I xanh sa ng, cha p cho n fruo c ma nh frang frong.
Xuan khInh khoa I d fIng da n dua dn nhu ng ca m gIa c m man,
nhu ng ca m gIa c frong suf va Ia nh Ie o nhu bo ng frang duo I nuo c,
va de frn faf ca nhu ng ca m gIa c ay, m f fhu bu n mnh mang,
khng bo bn.
Hf dI u Nam ba ng dn Nam aI. TIng d c huy n ca ng re o ra f.
N I bu n Xuan ca m fhay m I Iu c m I Io n, fra n nga p hf ca fam
h n.
Cha ng ca m nhu nghe fhay cung da n da fu do I fhuo na o, o m f
fI n kIp xa xam. Cha ng va n khng bIf co ca m gIa c na o In sau va o
fri nho hon Ia fhinh gIa c. M f gIo ng ha f, m f dI u da n da Ia m rung
d ng Io ng fa frong m f gIay, m f kha c, co fh Ia m sng Ia I ca m f
TR!Y N NCA N HOA NC A O 6

qua ng do I fnh ca m va phu In frn m f ma n suong bu n nhe
nha ng nhu nho fIc nhu ng su mong manh da maf. Nhung Xuan
khng ngo fIng da n dm nay Ia I go I frong fri cha ng nhu ng fho I da
fIu dI f.
Xuan ru ng mnh nha m ma f Ia I. Trong haI da y cay den Im Ia ng
soI bo ng xung guong sng, cha ng fhoa ng nhn fhay nhap nh
nhu ng hnh ky dI frn m f fo a Tha nh C , kIn fru c cu a nguo I
Cha m. TIng da n d c huy n va n vang In fheo dI u ha f, m f dI u
ha f d u d u nhu fIng fhan cu a m f fhIu phu nho nguo I yu, fhInh
fhoa ng m f fIng vuf cao In nghe nhu m f fIng nac frong. Huy n
ne f ma f va n Ia nh Iu ng, nhung Xuan nga c nhIn nhn y phu c na ng,
m f fhu y phu c sa c so . HaI ca nh fay na ng d fra n, Xuan frng fhay
fro n va fra ng, da f khoan fhaI In frn ca I xIm fhu. Cha ng fhay
hI n ra fruo c ma f ca nh nuo c ChIm Tha nh mo I bI dI f vong va
cha ng fu nhIn yn chi ra ng Huy n Ia m f c cng chu a Cha m bI
nguo I Nam da c fha ng e p ra ng I ha u ruo u va ca nhu ng ba I ha f ho
chua h nghe. Cng chu a Ia nh Iu ng nhu Huy n bay gIo , nhung
frong Io ng f fa I nhu ng n I fu I nhu c chua cay, oa n ho n, nho fhuong,
caf In nhu ng fIng aI oa n na o nu ng nhu fIng kho c. Quan sI nguo I
Nam ngng nghnh fu da c, nghe gIo ng fhan bu n fha m d u ngo
nga c, vu a d m vu a kinh ca n fruo c dI u ca cuI cu ng. Tam h n ho
I ma ng va chaf pha c, ho ca ng ca m m f ca ch sau xa fham fhia,
frong ca I ca nh fri hu fhu c cu a m f dm frang, n I bu n man ma c a n
frong fIng ngo c frong va m. Xuan fha m nghI frong da m I ma ng
chaf pha c ay, co m f nguo I fam h n fhI sI va nguo I ay, co Ie Ia ng
cha may muoI do I Xuan, nn Xuan dm nay, frong ca nh na y, rung
d ng fam IInh dn cu c dI m, dn su dau do n.
Nhung, da u d m kinh ca n, da u IInh h n fhI sI, nguo I chaf
pha c kIa sau khI kho c vo I fIng da n fhan da I ca cng chu a, da dem
ca I fhan yu o f m m ma I kIa Ia m cu c vuI chc Ia f. Xuan fhay ma u
b ng b f frong huyf qua n, nhu fIng vang xa xI cu a ma u nguo I
fhIn c duong ao uo c duo c fho a ma n ca I m ng fuo ng xua.
Xuan b ng gIa f mnh, Iuong ro n re n dn bn cha ng fh fha m:
- Xuan frng ma xem.
TR!Y N NCA N HOA NC A O 7

Xuan co n ngo nga c, Iuong da dua ma f ba o khe :
- Huy n ay ma . Trng nhu pho fuo ng va y. Khng co chu f fInh
fha n na o, khng ma y may ca m d ng, Ia fha f. Ca nhu ng fIng re o
ra f nhu fh ma ma f va n dI m nhIn Ia nh Iu ng nhu khng, fh fha f
Ia m f su qua I go .
Xuan mIm cuo I mo ma ng:
- Th va n. Huy n co Ia nguo I nu a dau, Huy n Ia m f nu fha n,
nu fha n cu a fhI ca va am nha c. Ma nu fha n, fh co n ca m d ng Ia m
sao duo c.
Iuong ca cuo I nhu duo c nghe m f cau khI ha I. TIng cuo I gIo n
gIa vang In, Ian a f fIng ha f va pha fan ca I khng khi du duong,
mo m ng, nhu cau fra Io I cu a su fhu c hI n co cho qua khu hu a o.
Huy n du ng ha f, r I xIn nghI.
Ngo n de n fhuc phI n khu cao, Iuong ung dung fIm fhuc
mo I Huy n hu f, Xuan hf d I nga c nhIn Iu c fhay Huy n nha n Io I,
nga nguo I sa f va o nguo I cha ng, gI da u In vaI cha ng, fo c xo a ca In
ma f cha ng. Nhung Iu c ay cha ng khng fhay frong ma ch ma u b ng
b f khi pha ch cu a ke fha ng fra n nu a; cha ng chI fhay frong Io ng f
fa I nhu ke bI fhua v cha ng cho f nha n ra Huy n Ia nguo I cu ng nuo c,
va fIng ca ban na y Ia fIng fhan cu a fho I da I cha ng duong sng.
M f n I bu n na n mnh mng fra n nga p va o fam h n Xuan nhu
nuo c frI u frn ba I bI n xa va ng. Xuan Ia ng faI nghe fIng so ng v
ro c ra ch bn ma n fhuy n, cha ng fuo ng Ia du am cu a dIu fa n da
hf, fh fha m fhan fho nhu ng n I nho nhung va n vo, Xuan ca m
fhay bao nhIu nghI Iu c ro f Ia I frong nguo I cha ng d u fIu fan frong
fIng so ng v . a nh huo ng cu a dI u ca vong quc hun du c In bo I ca I
hoa n ca nh u y mI, hay Ia frong nguo I cha ng da mang sa n day da n
bu n se ga y da rung fha nh fIng7 Xuan khng chm da m frong su
phan gIa I dau do n, chI c xuaf fa n Iu c d fhoa f kho I ca I khI na ng
duong de ne n IInh h n. Xuan pha I du ng hf can da m mo I nang duo c
da u Huy n da f In gI, vu ng fro da y chuI ra mu I fhuy n. Iuong
nga c nhIn nhn fheo, fhay Xuan du ng fho ma nh, va caf fIng ha f
nghu ngao...
Sa ng hm sau, fInh suong, Xuan da fu bI f ba n In duo ng,
Iuong gIu fh na o cu ng khng duo c. Xuan du ng frn xe Iu a, Ia ng
TR!Y N NCA N HOA NC A O 8

nhn hoa ng fha nh IuI da n v phuong xa, nhu chm da m va o m f noI
hoang mang da y nhu ng su sa nga , da y n I bu n fha m cu a su dI f
vong. Xuan sung suo ng do n Iay ngo n gIo ma f ma cha ng coI nhu hoI
fho cu a m f su sng bnh dI.
Ru t t t p truy n ngn Ti ng a n,
Nxb. i Nay, Ha N i, 1941
TR!Y N NCA N HOA NC A O 9

SA C KHONC

HaI nguo I da dn cu a Tam quan. Cuong du ng Ia I, du a mnh va o
gc da I, nhn ca nh chu a yn Ia ng frong ca nh chI u va no I:
- TI nghI m ra ra ng ca c nha fu ha nh, fheo fn gIa o vu ng na o
cu ng va y, d u co m f ve ma f rIng. Nha su fa vu a ga p, fI fhay hao
hao gIng nhI u vI c da o fI quen; ho d u co m f khun ma f kha c
kh , khng sao Ia n duo c.
- TI khng da m cha c. o I ca c nha su bnh fInh, pha ng Ia ng
nhu ao fu fh ho co n dau do n g ma ne f ma f kha c kh duo c. Theo y
fI...
Cuong nga f Io I ba n. Cha ng no I ba ng m f gIo ng fra m, nhu chu a
chaf m f fIn fuo ng raf cha c cha n:
- Anh Ia m.
Cuong ngu ng m f gIay, nhn a nh ma f fro I yu o f chIu ngang
va o ga c chung, fhu ng fhInh nha c Ia I:
- Anh Ia m. Anh co quan sa f ma f bI n ca bao gIo khng7 Nhu ng
bu I chI u sa p co gIng ba o, ma f bI n yn Ia ng Ia Iu ng. Nhung
chinh Iu c ay, nhu ng Ia n so ng nga m raf ba o II f duong chuy n d ng
ca da y bI n. o I nha su cu ng va y, anh a , chI pha ng Ia ng o bn
ngoa I.
Tha I cuo I maI mIa:
- Va ca o bn frong nu a!
Cuong khng fra Io I, ma f Io da ng nhn va o qua ng khng. Su
fIch mIch chung quanh fang In da n vo I bo ng chI u. Tha I nhn ba n:
- Anh nghI g ma fho fha n ca nguo I ra fh7
- TI nghI dn m f cau chuy n xa y ra ca ch day da Iau, va vaI
chu d ng Ia m f nha su sng m f do I pha ng Ia ng nhu anh vu a no I.
TR!Y N NCA N HOA NC A O 10

n ma I bay gIo , fI va n khng qun duo c. Cau chuy n nguo I kha c
cho Ia raf fa m fhuo ng nhung fI fhay ha m m f y nghIa raf xau xa.
Anh bIf chu a N... o vu ng a c day chu 7 Nhung co Ie anh khng
bIf: anh co hay va n ca nh chu a chI n dau! M f ngI chu a he o Ia nh
va ng ve gap fram ca nh chu a na y. Chu a Ia m frn suo n d I, frong
da m fhng gIo , ma f nhn xung m f con sng nho . Chung quanh Ia
d ng ru ng cha y ma I dn fa n chan fro I. Mnh mng m fInh, anh a .
ChI u chI u, Iu c ma f fro I Ia n, nghe chung chu a fhong fha roI fu ng
fIng m f, dn anh cu ng pha I ca m fhay fam h n fIu fan va o su
bu n na n v cu ng cu a hu khng. M I fIng ngan vang dI raf xa,
Ia ng faI nhu nghe fhay su rung chuy n cu a khng khi frong m
Ia ng. TI chua fhay m f ngI chu a na o fInh mIch hon: da u IInh h n
duong xu c d ng ma nh dn dau, o day cu ng pha I fro Ia I bnh fInh vo I
su bnh fInh v cu ng cu a ca nh chu a.
Tru fr chu a N... Ia m f vI su ng ngoa I ba muoI fu I, if no I, if
cuo I, ve ma f Ia nh Iu ng, va m f chu fI u ngay fho, m c ma c. Su ng
khng bIf o dau dn, nhung fha f Ia m f vI su ca n ma n, Iu c na o
cu ng fu ng kInh, nI m Pha f. o vu ng ay, aI cu ng mn phu c, co Ie kinh
n su ng nu a; fhay su ng bao gIo cu ng frInh fro ng nghIm frang,
nguo I fa fh fha m ba o nhau ra ng su ng Ia m f vI chan fu da dn
co I Na f ba n ngay frong fho I hI n fa I.
Cu c do I cu a su ng m a qua , nga y na y sang nga y kha c frong
su fInh mIch pha ng Ia ng. Ma f ao fu , nhu anh ba o. Nhung fha f ra Ia
ma f bI n khI Ia ng so ng.
M f mu a xuan kIa, mon mo n nhu ma c ga I da y fh. HaI cay
da o fr ng ca nh ngI chu a va may cu m ma u don fhI nhau no hoa;
mu I hoa cam, hoa buo I o ngoa I vuo n, gIo dua va o chu a, pha fr n vo I
mu I huong fra m; nhu ng cho m I c non xanh ro n chung quanh chu a;
faf ca sa c va huong cu a co cay ga p fIf mo I no gIa n ra, da m am, say
sua nhu men ruo u.
ThI n nam fin nu ra p dn chu a I ba I va va n ca nh. Trong mua
phu n, nhu ng ma u qua n a o ru c ro Ia m fuoI ha n ca nh chu a vn Ia nh
Ie o qua nh hIu, khIn cho aI nay d u co ca I ca m fuo ng Ia ca dn ngI
chu a cu ng sng Ia I vo I mu a xuan.
Trong nhu ng nga y vuI ve ay, d fhuo ng chI co su ng Ia va n
fha n nhIn Ia nh da m, khng cuo I no I, fam fri ba n fheo du I m f
gIac m ng xa xI huy n bi. o I cu a su ng v b ngoa I, va n bnh
TR!Y N NCA N HOA NC A O 11

fInh m f ca ch dI fhuo ng. AI co fInh y Ia m mo I nha n fhay su ng ga y
dI, ma f sau hon, ma ho p fhm. Nguo I fa ba o do Ia v su ng fhu c
khuya nhI u qua , va k chuy n vo I nhau ra ng co dm, nhu ng dm
huong fhom cu a co hoa n ng na n qua , frong Ia ng da d canh fu r I
ma va n co n nghe fIng mo d u d u vo ng ra ngoa I d ng va ng.
M f nga y v cuI xuan, fro I mua bu I, khng khi am va no ng
nhu ba o fruo c nhu ng nga y he sa p fo I; m f nga y nguo I fa fhay chan
fay ro I ra , ma u do ng Ia I frong ca c ma ch. Kha ch fha p phuong dn I
dng, nn su ng ba n frn chu a fu so m, huong fra m nghI ngu f xng
In suf ca bu I.
Ma I dn qua ngo , su ng mo I xung nghI duo I gIan nha f . Su
ng ng I yn, haI fay mo I m f da f In ca p du I ga y, ma f mo fo nhung
khng frng fhay g hf.
ng chu fI u o ngoa I cha y va o, vu a fho vu a no I:
- a ch cu ... haI nguo I dn va ng ca nh chu a ban na y a ... Ho dem
nhau dn sau fha p, ba m ca I fha p Io n a ...
- Tha f fh a 7 Co I ng Iy mau!
Su ng du ng pha f da y, ma f sa ng qua c, ma f fa I dI, va chan fay
run ba f In.
O ngoa I, mua da fa nh. M f ma nh fro I I ra sau nhu ng da m
may xa m. M f ngo n gIo m, IoI Ia dua Ia I huong fhom nhe cu a co
hoa. Nhung su ng khng co n ve fha n nhIn Iu c fhuo ng; frong khI
do I Iy dIch, su ng cu ng In nhu m f con fhu du ; dI dI Ia I Ia I frong
pho ng m f ca ch na ng n hap fap.
Vu a fhoa ng fhay Iy fruo ng, su ng cha y xc ra:
- M pha f! Nho chu ng ba f gIu m. Tha f ho Ia m do ba n ca nha
chu a.
Su ng hI chu fI u da n duo ng dI ngay d ba f ca p gIan phu
dam phu . Nhu ng ne f bnh fha n frn ma f su ng, aI cu ng frng fhay
ro da rI Ioa n v Io ng pha n n :
- a f Iay chu ng no !
Nhung fIng d ng da da nh fhu c ca p fnh nhan dang m ma I
say sua. Thay bo ng nguo I, ho v I va ng Ia n frn. Nguo I da n ng
TR!Y N NCA N HOA NC A O 12

nhanh chan cha y fhoa f, chI co n Ia I nguo I da n ba bI ba f da n dn
fruo c ma f nha su.
Su ng dam dam nhn nguo I da n ba fu da u dn chan nhu nhn
ke fhu . I ma f sa c cu a su ng sa ng In fheo do I fu ng cu chI cu a c
a ; du ng Ia I m f gIay frn dI vaI fro n frInh d ho frong chIc a o
chua ca I hf khuy, r I nhn fha ng va o khun ma f fra f da y phan va
ca p mI do cho f. Ne f ma f su ng fo ra ve gIa n du va khInh bI dn
cu c d .
C a an ma c Io e Ioe f nhu m f ga I gIang h , ve ma f Io Ia ng, haI
fay cha p Ia I van xIn, ma f nho n nha c nhn su ng va mo I nguo I nhu
nan nI.
- XIn cho da n In huy n!
TIng no I rif, da y oa n ha n cu a su ng khIn aI nay gIa f mnh.
Iy fruo ng Iuo ng Iu m f gIay.
- Tro I chI u maf r I, ba ch cu . Co da n In huy n cu ng khng kIp.
Hay Ia .... cu cho gIam fa m o chu a cho dn maI.
- Khng fh duo c a .
Nha su nhaf dInh fu chI va nho va y c a kIa duo c fha, sau m f
h I xI ma ng. Su ng nhn c a su a Ia I va nh khan, xc Ia I qua n a o r I
Iu I fhu I buo c ra kho I Tam quan.
m hm ay, su ng fhu c khuya Ia m. TIng mo cu d u d u d
d n va o yn Ia ng. Va hm sau, nguo I fa ngo nga c kha o nhau ra ng
su ng da bo chu a ra dI, khng bIf Ia dI dau. Nguo I fh ba o su ng
ho a dIn, nguo I suy nghI hon, ba o su ng khng mun fu o m f ngI
chu a da u, frn dI fm m f ngI chu a kha c, fInh mIch hon.
Su fha f khng aI ngo dn ca . Su ng da co I fra a o nha chu a, fro
v vo I do I nghI p chuo ng.
Cuong ngu ng Ia I, cham fhuc hu f m f hoI da I. Ia n kho I quy n
Iay haI nguo I. Thong fha , o frong chu a, ngan nga fIng chung fhu
khng, nhu dI m cu c do I yn Ia ng frong ca nh fIch mIch hu v.
Tha I yn Ia ng nhn ba n. Cuong dua ma f nhn fheo kho I fhuc
bay, cha m ra I no I:
- ay anh xem. Cu c do I pha ng Ia ng cu a su ng chu a N... Ia
ha u hf cu c do I cu a ca c nha fu ha nh. Pha ng Ia ng ngoa I ma f,
TR!Y N NCA N HOA NC A O 13

nhung bn frong rI Ioa n v cu ng. Tha f Ia m f ba I chIn fruo ng. a I
chIn fruo ng cu a fin nguo ng va du c vo ng. e ne n du c vo ng khng
pha I d da ng; fra I Ia I, nha fu ha nh m I Iu c m I dau kh Ia m mo I gIu
duo c mnh. Cu c chIn dau ca ng Iau ca ng fang ve ma nh II f; pha n
nhI u fh ngo n Iu a Io ng cha y m f nga y m f bc, cho dn Iu c Ia n gIo
nhe bn ngoa I fh I qua cu ng du Ia m bu ng fo In.
Nhu ng nga y xuan am Ia nhu ng nga y dau kh nhaf cho ca c nha
fu ha nh; chung quanh ho , fu bng hoa ngo n co cho dn mung fhu ,
fha y d u say m frong fhanh sa c, frong du c vo ng, rIng ca c nha su
pha I sng fheo nhIp m f dI u rIng, dI u cu a hu v, cu a co I chf.
Nhung nha m ma f Ia I, cha c ho co n ca m fhay gIo xuan mon fro n nhu
chIc hn nhe , va Iu c go mo fu ng kInh, nhI u hnh a nh khu go I
cha c duong Ia IoI fruo c ma f.
TI nghI ma fhuong su ng chu a N... nga y ra m fha ng gIng.
Nhu ng da ng dI u v fnh Ia IoI cu a ca c c ga I dI fra y h I, ma u a o va
hnh sa c, mu I phan va nuo c hoa Ia n va o huong fra m, nga n ay fhu
fhu a su c ca m d m f nguo I, va nguo I bao gIo cu ng yu duI. Anh
du ng fuo ng su ng pha n n nhn c ga I gIang h Ia v khng fn
fro ng Iuan Iy : su ng Iu c do duong chng gIu vo I su ca m d bn
ngoa I, va v fh sInh ra fhu oa n dn cam ho n ngu n r cu a du c
vo ng, nguo I da n ba . Iu c su ng nhn m f ca ch gh fo m va khInh bI
fhan fh c ga I gIang h , fI cha c Ia Iu c fhan fh su ng rung d ng
v du c vo ng bI de ne n, va su ng da gh fo m va khInh bI chinh nguo I
su ng ma khng bIf. Ngo n Iu a nho m frong Io ng su ng da cha y
Iau r I, khng fh da p fa f duo c. I vaI fro n Ia n cu a c a chI Ia m f
gIo f da u d fhm va o da m Iu a duong ngu n ngu f...
Ngu ng m f gIay, Cuong bung fu ng fIng m f, nhu vu a no I vu a
nghI:
- Su ng bo chu a Ia pha I.
Chung quanh haI nguo I, fro I da ba f da u fI sa m. Tha I nghe
fIng ba n na ng n roI va o qua ng khng, nhu ha m su c m f su ca m
d ng raf ma nh nhung ngam nga m.
Cha ng d f ng f ho I:
- Sao anh bIf ro fam Iy nha su ay fh7
Cuong khng fra Io I. Cha ng mIm cuo I, dI ma f nhn va o frong
dm nhu nhn m f ky va ng mu mIf. Tha I nga c nhIn nhn, va b ng
TR!Y N NCA N HOA NC A O 14

nha n ro ma f Cuong n I ba f In frong fI, ma f sau, ma ho p, ve kha c
kh nhu ma f ke fu ha nh.
Ru t t t p truy n ngn Ting a n,
Nxb. i Nay, Ha N i, 1941
TR!Y N NCA N HOA NC A O 15

A NH SA NC

- Pho co no ng khng ba c7
- No ng.
- Va y ba c ba n cho fI ba xu.
Ca u be da f sa u d ng frInh In ma f ga nh, Ia ng yn du ng nhn
nguo I ba n pho nhac mI ba nh no ng hI hI da f va o ba f. HoI no ng
frong n I nuo c du ng bay fo a ra fu ng da m fra ng, gIo chI u fh I fa f
v da u ph.
a ng du ng phia cuI gIo , duong fha n fho cu I xung nhn co ,
b ng gIa f mnh nguo c ma f In. V fnh ngo n gIo da d f ng f dem
fheo mu I fhom nga o nga f Ia m gIa c quan cha ng rung d ng. a ng
quen fay fho va o fu I, va su c nho ra ng d ng ha o cuI cu ng cha ng da
fIu hf fu chI u hm fruo c, ca gIa fa I chI co n m f d ng frInh.
Ia I m f Ia n gIo fhom dua fo I, nhe nha ng vo n mo fo c rI cu a
a ng. Nhu d f nhIn nghI dn m f vI c ca n, a ng hap fap ra o buo c
dI fha f nhanh. Qua ga nh pho , cha ng ngoa nh ma f cham chu nhn
m f bng h ng Ia ch qua gIa u sa f, rung rInh fruo c gIo , hnh nhu
khng nghe fhay fIng ha ng pho cha o:
- Mo I fha y mua cho m f ba f.
Thu c fh a ng va n nghe ro Ia m. Nhung cha ng khng mun In
fIng fu chI frong khI Io ng cha ng ra o ru c nn nao. Cha ng do I.
Cha ng do I Ia m: fu sa ng dn gIo , chua co m f h f com na o frong
bu ng, ma cu fh Iang fhang hf ph na y sang ph kha c.
a ng Iang fhang dI fm vI c Ia m. a haI fha ng nay, fu hm So
da u fha I hon sa u chu c nguo I Ia m cng, khng co nga y na o Ia a ng
khng dI nhu va y. Cha ng chI bIf co m f ngh da nh ma y chu va
finh s , ma c da u cha me cha ng xua kIa chuyn ngh Ia m ru ng.
a ng Ie nhu nguo I kha c, a ng bay gIo da va c ca y ra d ng, kho nho c
TR!Y N NCA N HOA NC A O 16

kIm Iay mIng an duo I a nh na ng fhIu, frong nhu ng ru ng Ia y.
Nhung fhuo nho cha ng cham chI va fhng mInh hon fre kha c, nn
cha me cha ng c nuI cha ng an ho c, co may sa o ru ng ba n da n dI
hf. a ng v fh fro nn m f fha y ky . Cng vI c co nhe nha ng
nhung ca nh nguo I Ia m cng, ca nh bu c ba ch. Co dI u m I Iu c v qu,
ho ha ng dI vo I cha ng d u co ve fro ng vo ng fn kinh. Co n cha ng
cha c cu ng an pha n, nu kInh f khng khu ng hoa ng. Nhung da ga n
m f nam nay, so na o cu ng nghe fhay no I dn vI c fha I nguo I Ia m.
Trong So da u, anh em fhuo ng fh fha m ba n dn m f ca ch so s f.
uy aI nay cu ng fha m fuo ng, fha m mong ra ng co fha I cu ng khng
dn mnh. ng m f hm, duong Iu c mo I nguo I ca m cu I Ia m vI c,
nguo I Ioong foong cha y va o:
- Mo I ca c ng In quan c go I.
Trong pho ng gIay r ng ra I, sang fro ng, ng c du ng nghIm
frang frong b a o Ia np fha ng fha n. Ong ca m on mo I nguo I da Ia m
hf pha n su , r I ng fo n I Io ng ng ban khoan, kh so may hm
vu a qua:
- Ca c ng a , su khu ng hoa ng ba f bu c chu ng fI pha I ro I ca c
ng, fI Iay Ia m fIc v ha n. TI mong se co nga y kIa, kInh f vu ng
cha I va ca c ng se Ia I v Ia m o day.
No I xong, ng c xem vu a y Ia m, fha f Ia I ca I ca va f, vuf Ia I
ma I fo c muo f, ve ma f sung suo ng khoan khoa I, ng buo c In xe f
ho m gIu c fa I x dua dn m f kha ch sa n sang d du bu a fI c chI u.
Trong khI ay, ca c ng Ky bI fha I ngo nga c nhn nhau, r I bu n
ba nguo I na o fro v nha nay vo I mam com ca va rau mung Iu c.
Nga y fheo nga y, nhu ng nga y da I da ng da c, nhu ng nga y ng I r I
vo I m f fam h n cha n na n, vo I cu c fuong IaI ma p mo baf fra c.
Mam com ca va rau mung da n da n cu ng khng co nu a. a ng da fo I
ca I ca nh ngao nga n ay. V qu Ia m ngh nng fh khng co n m f
fhu a ru ng - a ng cu ng fu bIf khng du su c ca y sau, cuc ba m - va
Ia m fho fh khng bIf ngh g, a ng chI co n mong fm duo c m f
chan ba n gIay. Cha ng fIu da n hf ca fI n da nh du m, ma khng co
chu f hy vo ng na o.
Nga y hm nay, cha ng khng co n m f d ng xu dinh fu I. a va y,
chu nha , ba CaI a , Ia I nhaf dInh do I fI n fhu nha , va sau m f h I
TR!Y N NCA N HOA NC A O 17

fhuyf Iy mIa maI, ba fa he n Ia I cho a ng dn sa ng maI pha I fra ,
nu khng fh du ng fra ch.
- u ng fra ch!
a ng nhch me p cuo I m f ca ch chua cha f, fam fri da y ra y n I
uaf u c, fu c gIa n. Cha ng nga m nghI:
- f na f ngu xua n nhu mu CaI a fh chI vI c ng I du I ma
sng m f ca ch sung suo ng da y du , co n mnh mun Ia m vaf va ca
nga y d nuI fhan ma cu ng khng duo c. Ong fro I baf cng fhu c.
a ng ngu a ma f nhn In khng frung. Tro I chI u frong xanh
nhu ngo c fha ch. May da m may h ng nhe nha ng frI. a ng ca m
fhay ro su v Iy cu a Io ng oa n ha n m f ca nh va f v fnh, fha n
nhIn...
ng cha ng gIa f mnh. M f fIng co I ga f go ng, m f cau no I ba n
va m f ca I xe f vu f qua fruo c ma f cha ng. ChI cha m m f gIay nu a
fh a ng bI f ca n pha I. Th ra cha ng buo c xung duo ng nhu a Iu c
na o khng bIf.
So ha I, a ng Iu I In bo he , mo I hay mnh o fruo c vuo n hoa nha
c Iy . M f nho c, cha ng ne m mnh xung m f ca I gh da I ga n day,
n Ia I ca I na n vu a xa y ra:
- Tha f Ia chf hu f!
Nga m nghI, cha ng fa c Iuo I:
- Cha ! Chf ma Ia I hay... Sng kh so fh na y fh cu ng cha ng
nn sng Ia m g.
Tho da I, cha ng xua du I y nghI cha n na n nhn ra chung quanh.
Tro I da nha nhem fI, nhu ng bng cu c fra ng rung rInh frong a nh
sa ng mo mo khIn a ng nho dn ca nh xa hoa cu a ff nam na o.
Co fIng no I se nhu da p Ia I y nghI cu a a ng:
- Ia y fha y do n fay Ia m phu c.
Trng nguo I an ma y hc ha c, ra ch ruo I, du ng chIa fay fruo c
ma f,
a ng no m f nu cuo I bu n fnh, Ia c da u ra hI u ra ng mnh
khng co fI n. Nguo I an ma y va n nha n nhu c du ng Ia I nha I xIn.
a ng du ng da y mo c fu I Iay d ng frInh co n Ia I ne m cho, r I vu a dI
vu a no I m f mnh.
TR!Y N NCA N HOA NC A O 18

- Th Ia hf.
Cha ng Ia n fheo nhu ng ph dng du c, frong Io ng fhay vuI vuI v
da cu u m f nguo I nghe o kho hon mnh. Thay do I va m f, cha ng
du ng Ia I nhn m f cu a ha ng ba n va ng ba c, fo mo nga m nghia nhu ng
chIc nha n da f kIm cuong Io ng Ia nh bn ca nh may dI xuyn huy n
na m va ng.
- Nu fa co m f chIc xuyn kIa nhI7
ng m f y nghI baf chinh na y ra frong fri a ng. Nhu mun
fra nh su ca m d , cha ng ngoa nh nhn sang m f cu a ha ng o da y bn
kIa ph. Trong khung kinh, may mIng xu c xich duong Io Iu ng frn
va I chIc ba nh fay ngon Ia nh, va nhu ng chIc ba nh su a duong phoI
ma u va ng ngo f duo I a nh dI n sa ng frung. a ng ru ng mnh, fuo ng
fuo ng ra m f bu a fI c Iong fro ng, nhu ng chIc ba nh da f frong gIo
may bn ca nh nhu ng cc pha I fra ng muf, nhu ng dIa fhIf fhom
fho. a ng ru ng mnh, v y nghI chIm doa f fI n cu a nguo I kha c da
hnh fha nh frong o c cha ng va xuI gIu c cha ng fho fay va o Iay fr m
chIc xuyn.
- Ho co maf chIc xuyn cu ng khng sao, ma fa Ia I duo c m f
bu a com ngon.
a ng fho da u va o cu a ha ng bo va ng, b ng cha ng nhn fhay
bo ng frong guong, ma f ma y Ien Ie f, bo pho . Cha ng ku ru In m f
fIng r I ca m c cha y nhu f I nhan dI frn.
V dn nha , a ng mo I hoa n h n, cha ng na m va f xung pha n,
fho h ng h c, nhu vu a mo I fhoa f kho I m f ca I na n fo: fhIu chu f
nu a, cha ng da fha nh m f fha ng an ca p. Nhung nghI dn ca ch sng
nga y maI, a ng ca ng bI rI. If Ia m g ma nuI duo c fhan bay gIo ,
ngoa I vI c baf chinh7 Hay Ia dI ha nh khaf7 a ng nho Ia I nguo I an
ma y o vuo n hoa c Iy , nho Ia I ca I na n f suy f nu a xa y ra. Cha ng
fhan fho :
- No cha ng de chf dI cho ra nh chuy n.
M f fu fuo ng vu f ra frong fri, khIn cha ng fha n fho Ia m nha m:
- u Ia ...
R I a ng m ma f nu c no kho c.
'
' '
TR!Y N NCA N HOA NC A O 19

Ma f fro I da In cao. a nh na ng m d m xIn qua cu a s . a CaI
a fr I da y, vo I Iay ng nh , go I con sen:
- o , ma y cha y xung do I fha y a ng fI n nha dI.
R I ba Ia m ba m:
- Ia n na y ma khng fra fh ba ba o cho. a haI fha ng cu a nguo I
fa r I, ma cu chay ra, nguo I dau ma fro dn fh!
Con sen vu a mo I buo c xung ca u fhang, ba CaI a khoa c v I
ca I a o da I, cha y II n fheo, ne f ma f ha m ha m.
n cu a pho ng a ng o , b ng ba du ng du ng Ia I, nga c nhIn. a
frng fhay a ng ng I frn fha nh cu a s fay go dIp xung fuo ng,
mI ng ha f nghu ngao...
- Th na o, fha y fra fI n nha fI dI chu 7
Nhu khng nghe fhay cau ho I cu a ba CaI, a ng cu I ha n nguo I
ra ngoa I, nhn cho m Ia Iong na o phap pho I rung rInh fruo c gIo , fuoI
cuo I nhu m f c con ga I nhi nha nh. a ng khng hI u sao mnh va n
co n sng ma ra day nhn a nh sa ng va cha ng Iay Ia m Ia ra ng sao Iu c
na y cha ng Ia I ca m fhay m f ca ch da m fha m hon mo I khI, ca I vuI,
ca I de p cu a do I.
Ru t t t p truy n ngn Ting a n,
Nxb. i Nay, Ha N i, 1941
TR!Y N NCA N HOA NC A O 20

CHA N NA N

Chung d ng h fhong fha bung chin fIng va o gIac ngu m
m f cu a Nhan. Su c fInh, cha ng u oa I vuon vaI, nga p m f ca I da I.
R I gap haI fay ra sau ga y, cha ng nguo c nhn In dnh ma n, Io do
dua ma f fheo m f con mu I duong bay fm II ra, Iun Iun cha m
ca nh va o duo ng Iuo I. Sau bu c ma n fra ng ma f, Nhan Ia ng nhn ma u
h ng nha f cu a ca I dI m ma n gam va ma u xanh fim cu a bu c fuo ng
ke hoa. ChIc qua f fra n quay frong ba u khng khi m fInh. Nhn
sang fay pha I, ca I fu gu cha m, I ng kinh, Io mo pha n chIu a nh
sa ng bu I so m Io f qua khe cu a hIn va o frong pho ng.
Nhan nha m ma f Ia I, fhan fh va fam fri na ng n nhu dinh
xung d m, khng caf In duo c. Trong o c cha ng, nhu ng hnh a nh
nga y hm fruo c pha ng phaf hI n ra r I maf dI, khng ma y may fhu
fu . Nhan mang ma ng sng Ia I nhu ng gIo ng I nga m ca va ng ma
cha ng fuo ng da I khng bao gIo hf, va bu I fI nha f nhe o cha ng da
qua bn ca nh Ian, vo cha ng, frong ra p ha f.
Mun fra nh nhu ng y fuo ng go I na n, Nhan ng I nho m da y. M f
mo I, cha ng Ia m nha m no I m f mnh:
- a y Ia m g bay gIo 7
MI ng fuy no I va y, Nhan va n xo chan va o dI gIa y bng m a I,
buo c xung gIuo ng I sang pho ng fa m. Cha ng ru a ma f ba ng m f
fhu xa pho ng fhom ma f, doa n ma c va o mnh m f b qua n a o va I
nhe , m m va raf da f fI n. Nhu ng cng vI c ay, Nhan Ia m ha ng
nga y, nay da fro nn m f fho I quen, nn cu chI cha ng Iu c na y d u
d u nhu m f ca I ma y. Sng frong su xa xI fu fhuo nho , Nhan coI
nhu ng fhu phu va f kIa nhu m f su ca n du ng khng fh fhIu, va
cha ng cu ng khng fh fuo ng fuo ng ra fhIu no duo c.
Nhan ca m Iay bnh nuo c hoa, phun In ma I fo c, cho f nghe fhay
fIng vo o pho ng bn ca nh:
TR!Y N NCA N HOA NC A O 21

- Ca u an sa ng fhu c g d fI ba o no dI mua.
Nhan b ng co ca m gIa c ra ng cau no I ay, vo I ca gIo ng au ym va
hoI co y ba o h , cha ng da nghe nha c dI nha c Ia I khng bIf bao
nhIu Ia n. Cha ng Iay Ia m kho chIu.
Nhan bu f mI ng fra Io I:
- An g cu ng duo c.
Nghe mnh no I, Nhan gIa f mnh nhu nghe fIng nguo I kha c.
Cau fra Io I ay da fha nh ra m f cau sa o, nga y na o cu ng du ng fo I.
Tuy Ian bIf ch ng khng bao gIo fra Io I m f ca ch kha c, na ng sa ng
na o cu ng ho I d cho co cau no I, d pha su yn Ia ng no phan bI f,
chIa re IInh h n nhu ng nguo I sng ca nh nhau. Nhan khng d y
dn, co khI Ia I vuI ve fra Io I, nhung hm nay cha ng d f nhIn ca m
fhay m f ca ch sa ng suf ra ng cau no I v vI kIa chI ke o Ia I ga n nhau
haI IInh h n frng r ng, fho o, Ia nh nha f.
Nhan su c nho Ia I. Cha ng Iay Ian khng pha I v fnh yu. Cha
me cha ng da fhay cha ng Io n fu I, so ra ng sa n cu a dam ra choI bo I
phung phi, nn cuo I vo d gIu cha ng o nha , cu ng nhu nhI u nha
gIa u cho con hu f fhuc phI n d cu a kho I cha y ra ngoa I ngo . Nhan
sng frong ca nh gIa u sang, khng Io nghI, khng ba n bIu, chI co vI c
ng I qua n frong pho ng Iau Io su hay ra san nga m nu I non b , r I
dn chI u, an xong, xe f dua dI ho ng ma f hay dua dn ra p ha f.
Cha ng sng frong ca nh ay, nhu cay mo c frong hang fI, khng bIf
ngoa I co n co a nh sa ng nu a.
Nhu ng hnh a nh ma p mo v dI va ng fheo du I a m a nh Nhan
cho dn Iu c an sa ng. Cha ng ng I Ia ng yn ca m fha khuay cc ca
ph su a, cha n nga n nhn nhu ng dIa ba nh ba y Ia II f frn ba n.
ng Ian no I:
- Trng ca u hm nay Ia m sao ay.
Nhan cho p ma f, fra Io I vo va n:
- Khng, fI co Ia m sao dau.
- Ma f ca u frng bo pho nhu nguo I mo I m da y.
- Co Ie v fI nga I ngu ...
Nhan no I dI d duo c yn fhan. Cha ng b ng dung nha n fhay
ra ng cha ng khng Ia m fh na o fo cho vo bIf duo c n I phI n mu n
TR!Y N NCA N HOA NC A O 22

cu a mnh, ma vo cha ng cu ng khng sao hI u duo c n I phI n mu n
a y.
!ng xong cc su a, Nhan fu ho I:
- ay gIo bIf Ia m g duo c7
Cha ng khng fm fhay cau fra Io I.
- Ia m g duo c bay gIo , Nhan fu nha c Ia I cau ho I ay. I choI
phIm chang7 Hay Ia dn nha anh em ba n7
NghI dn day, Nhan fuo ng fuo ng ra nhu ng vI c sa p fo I. Cha ng
fhay hI n ro fruo c ma f m f ca nh fuo ng cha n na n: may nguo I ng I
ung nuo c no I chuy n sung, r I xoay ra f fm do bu n... Cho do
bu n, ca do I cha ng ru f cu c chI co fh.
Nhu fra Io I y nghI cu a Nhan, Ian vu a ca m fho I son da nh mI
vu a no I:
- Ia I choI da ng ba c c dI, mnh.
Nhan nga p, fha n fho da p:
- ! fh dI.
Ian va n ng I, go I vo I va o nha frong:
- Vu gIa ba o anh fa I da nh xe ra d fI va ca u dI.
R I haI nguo I ng I yn Ia ng, m I nguo I fheo du I m f y nghI
rIng.
Su yn Ia ng sa p fro nn na ng n , fh nguo I fa I x va o mo I haI
vo ch ng In xe.
'
' '
- Mo I haI ba c xoI nuo c.
- Vang a , ba c d ma c chu ng fI.
Nhan nghe vo no I, nghI dn su du doa n cu a mnh. Thay Nhan
ng I Im, ba n v n va ho I:
- Th na o, ba c co fru ng s khng7
TR!Y N NCA N HOA NC A O 23

- Khng.
- Chu ng fI cu ng cha ng fru ng s na o. Tha f Ia maf fI n foI.
Cau chuy n ngu ng Ia I. Ian no I:
- a c maf fI n fh cu ng Ia maf fI n Nha nuo c. CuI fha ng, ba c
IInh Iuong fh cu ng nhu Iay Ia I chu g.
Nhan cu ng xen va o m f cau:
- na y cng vI c co ba n khng, ba c7
- Cu ng khng ba n Ia m, nhung ba ng sao duo c ba c, fu do, mun
Ia m g fh Ia m. Sung suo ng fha f.
Nhan mIm cuo I chua cha f, khng fra Io I.
Cau chuy n da n da n fe nga f. Nhan cha n nga n sa p du ng da y fh
ba n no I:
- HaI ba c o Ia I da nh f fm choI.
Ian nhanh nha u da p:
- ! pha I day. Chu ng mnh o Ia I da nh va I h I cho vuI.
Tra I vo I mo I hm, Nhan fu chI no I Ia co vI c ba n.
Ian ba o:
- Va y fI o Ia I. Mnh dI dau fh dI, r I dn chI u Ia I do n fI dI
xem cho p bo ng.
n sa p gu , m f du a da y fo ga I da du ng chIa ba I. Nhan fu gIa
ba n, cha n na n buo c ra. Vo cha ng go I gIa f Ia I, nha c:
- Ca u nho dn do n fI day. Cho p bo ng ky na y hay Ia m, nghe
dau Ia chuy n m f ng fIn fm fhuc fruo ng sInh fh pha I.
'
' '
ChIc xe f ho m nhe nha ng dI. Nhan va n vo nhn haI da y nha
fheo nhau cha y v da ng sau, nghI dn cau no I cu a vo . Cha ng no I
fha m m f mnh:
- I fm fhuc fruo ng sInh... o I mnh nga n ngu I fh na y ma
co n khng bIf Ia m g, Ia I co n mun m f do I baf dI f...
TR!Y N NCA N HOA NC A O 24

u n ba , cha ng frng nhu ng nguo I qua duo ng dng du c chen
nhau dI, nga m nghI:
- Ho dI dau7 Cha c ho dI cho co chuy n nhu mnh, va do I ho cha c
cu ng nhu do I mnh, nha f nhe o, pha ng I, bu n fe .
Nhan fo mo nhn da ng dI u, ne f ma f fu ng nguo I d fm chu ng
cho ca I fhuyf cu a mnh. Iu c do , xe f dI qua ph Ha ng Than.
Cha ng fu da ng xa da d y dn m f bo n phu xe, duong da y nhu ng
chIc xe chaf da y fhan.
- Mnh may gIa u co ma sng co n khng fhay vuI nu a Ia ho !
Khng bIf Ia m sao ho sng duo c...
Xe f vuo f qua da y xe fhan. Nhan nhn Ia I, nga c nhIn. May
nguo I phu, da n ba Ia n da n ng, vu a no I chuy n vu a cuo I vang ca
ph. Trn nhu ng kh ma f nhem nhuc, da y bu I fhan, ne f cuo I frng
co ve Ia ky . ng nhIn, Nhan, fuy do I va f chaf da y du , xa hoa, fuy
khng pha I mo fay va o vI c g, Nhan nhn fhay mnh ha o hu c nhu
fhe m fhu ng, ghen fI nhu ng nguo I phu kIa nhem nhuc, vaf va
nhu ng fIng cuo I gIo n va frong.
Ru t t t p truy n ngn Ting a n,
Nxb. i Nay, Ha N i, 1941
TR!Y N NCA N HOA NC A O 25

MO T CIA INH

ay, fI hay dI choI fI. Sau bu a com chI u, fI du ng ho ng
ma f ngoa I hIn m f Ia f, r I dI ba ch b v phia cho Hm. Nha fI o
m f ngo he o Ia nh ga n bo sng, pha I dI qua nhu ng ph r ng, Ia ng Ie
va fI fam duo I nhu ng vo m Ia cay den sa m. Tu ng qua ng, m f ngo n
de n dI n nho , Ia c Iu nhu nguo I say ruo u, Iay d ng m f vu ng sa ng Io
mo va ng. TI Ia ng yn buo c, nghe fIng go f gIa y vang In frong dm
va ng. ThInh fhoa ng nguo c ma f nhn qua ke Ia , m f mIng fro I xa m
hay va I ngI sao a nh sa ng frong va ma f. Thong fha , fI dI va o bo ng
fI, frong Io ng bnh fInh nhu va o nha m f nguo I ba n. m o Ha
fha nh dIu da ng, fhan ma f kha c ha n vo I nhu ng dm am fha m, mnh
mang da y su kInh hoa ng cu a fhn qu.
Ra dn ph Hu, fI co ca I ca m fuo ng va o m f fh gIo I kha c,
r n rIp, da y a nh sa ng. TIng cuo I n a o, Ia n vo I fIng xe c , fIng
rao ha ng. o ng nguo I dI Ia I. Truo c nhu ng gIan ha ng sa ng frung,
m f da m nguo I ng I no I chuy n hay m f bo n fre con n gIo n. Nhu ng
ca nh fuo ng ay fI da quen Ia m, nhung m I Ia n fI Ia I fhay frong
Io ng da m am hon In. Su c fIch, da u m a I bao nhIu, cu ng va n
gIau chu f huong bu n. Va b ng ro I su qua nh que dn m f noI dng
da o, sa ng su a, Io ng nguo I fu nhIn vuI ve In, sung suo ng hon, nhu
sng Ia I ca I ca m gIa c xa xI cu a ng cha do I fha I c fruo c a nh Iu a
fra I.
Nhu ng Iu c ay, su vuI ve ngo f nga o hon, nu fa duo c nghe
nhu ng gIo ng dI u du duong cu a cung da n fIng ha f. Co Ie v fh ma
khng bao gIo fI qun duo c vo ch ng nha chI Ta c. TI khng bIf
chI o dau, nhung cu va I ba hm, vo ch ng chI Ia I dn ng I o go c
duo ng, ha f xa m. Ch ng ke o nhI hay ga y da n ba u, vo ha f. Tha ng cu
con, d sa u, ba y fu I, nhem nhuc, ca I a o ca nh nau ra ch nga n d ho
r n, ng I nghIch ca I cha u fhau da han rI, du ng d du ng fI n.
TR!Y N NCA N HOA NC A O 26

Ia n da u fo I ga p ca I gIa dnh nho ay Ia m f bu I fI oI bu c.
Khng m f ngo n gIo . HoI no ng hap o daf xng In, n ng nu c, da y
ca f bu I. TI sa p su a go I xe d dI fm if gIo ma f o noI kha c, b ng ngay
da u ph caf In fIng ha f cu a chI Ta c, frong va f nhu nuo c suI,
ngan nga, go I In m f ca m gIa c ma f va nhe nha ng. TIng da n ba u
ho a fheo, vang In nhu ng fIng kho c frong. Iu fre con duong choI
bo ng frn he du ng Ia I. M f du a ku:
- A! Xa m. Ia I nghe dI.
Chu ng cha y x ra da u ph, r I du a du ng du a ng I, ngay ra nhn
va nghe. May nguo I ho ng ma f o ga n day, du ng cau chuy n ng I
Ia ng yn Ia ng faI. Mo I nguo I d u qun ca no ng bu c. TIng ha f m I
Iu c m f cao, nguo I dn xem m I Iu c m f dng.
ChI Ta c gIo du gIo ng, chI dI fu gIo ng a c, nhanh nhe n, Iuu
fhoa f, sang gIo ng Nam, chu a da y n I bu n mnh mang. Toa n nhu ng
am dI u h n nhIn, rung d ng Io ng nguo I, dua fam h n dn nhu ng
fh gIo I fnh ca m xa xam, da y fho, da y m ng, da y huong fhom.
Chc chc, chI ngu ng ha f, nhung frong yn Ia ng, du am cu a Io I ca
va n co n xao xuyn frn day da n cu a IInh h n. CIo ng frong fre o cu a
chI Ta c ba f fheo dI u da n frong khIn fI m ma n fam IInh nhu ho a
ho p vo I nhu ng fho I ky va ng mung Iung. TI sng Ia I ca m f fho I fho
au, duong a n na u frong noI v gIa c cu a fam IInh; fI say sua huo ng
hf ca huong vI cu a nhu ng fI n kIp na o, xa xI, mIf mu , va fru m
qua ky u c ay, m f fnh ca m nho fhuong khng bo bn.
Tu hm ay, khng may nga y fI khng dn nghe vo ch ng chI
Ta c. Tha ng cu con da quen ma f, fhay fI Ia no cuo I, bo chIc cha u
fhau cha y Ia I. Co khI fI dua no m f xu, m f frInh, nhung fhuo ng
fhuo ng fI mua cho no m f chIc ke o. No fhich Ia m, gIu f Iay r I v I
va ng cha y v ch , ca n, nhaI ca ca I gIay bo c. Vo ch ng chI Ta c bIf
finh fI, fhI nhau khoe fa I, ch ng na n no f fu ng fIng da n, vo caf
gIo ng fha f frong fheo nhu ng dI u fI chua fu ng nghe. Th na o cu ng
co m f va I dI u che o Ia nhu ng dI u fI ua nhaf. Nhu ng dI u ay, chI
Ta c hnh nhu quen Ia m. TI fhay Iu c chI d da ng ha f fhay d I
nhu ng ba I chI da fhu c, ma f chI kha c ha n dI. Ma f chI nga y fhuo ng
Io do , b ng sa ng ha n In, khun ma f fra I xoan ran reo qua so m nhu
fre Ia I. TI su c nho dn cau bnh pha m ma fI da duo c nghe m f
bu I chI u na o:
- Nha chI xa m na y hnh nhu nga y xua dI ha f che o fh pha I!
TR!Y N NCA N HOA NC A O 27

Co Ie chI Ia m f cau doa n pho ng cu a m f nguo I nghe fhay chI
Ta c hay ca gIo ng che o, nhung fI khng fh du ng nghI ngo I bang
khuang. Ia m khI, ng I nghe chI, fam fri fI va n vo frI fheo do ng
fuo ng fuo ng. ChI Ta c Ia m f da o co fIng cu a m f ga nh che o, nhi
nha nh, nu ng nIu, m f nu cuo I fInh ranh Iun Iun no frn mI
fha m. ChI fheo ga nh ha f dI hf noI na y dn noI kha c; qua nhu ng
ca nh d ng Iu a non, gIo fh I gIa f xung nhu fam fha m nhung Iay
d ng, qua nhu ng ngo n d I fim, fro fru I may cay fhng gIo fhan hnh
kha c kh , men nhu ng vu ng ca f fra ng, nhu ng ru ng muI do , mo
ma ng nhn nhu ng ca nh bu m nau ca f hnh In ma f bI n ma u ngo c
bich. ChI dI, vuI ve , khng Io, khng nghI, nhu m f con va f non,
sng ca I do I phIu ba f, chm da m frong fIng ha f, cung da n. m
dm chI Ia I fhay hnh fro nn c cng chu a no n na duo I da I mu rung
rInh a nh sa ng, hay c fhn nu fho ngay, a o nau non, fha f Iung ca
va ng, ng I ba n nuo c duo I gc da. Con ma f sa c cu a chI da say da m
bao nhIu fraI Ia ng khan Iuo f, a o fham; gIo ng ha f frong cu a chI da
dem Ia I cho bao nhIu nguo I vaf va m f chu f qun, qun nhu ng n I
cu c kh ha ng nga y d da m duI frong am fhanh.
Th r I, m f nga y xuan am, I c cay da y nhu a, chI ga p nguo I
yu.
TI nhn anh Ta c, ga y m frong ma nh a o ra ch, nuo c da den
xa m v da I da u. Thu a ay, co Ie anh Ia m f frang nIn fhIu phong
nha , yu am nha c, ca m fhanh sa c, bo nha cu a fheo ga nh ha f cu a c
da o xInh xa n da cuo p doa f Io ng anh. HaI nguo I da sng frong a I
fnh; nhu ng dm fhanh va ng, chI da bIf bao Ia n caf fIng ca n I
Io ng u a n d rIng anh ra o ru c nghe; nhu ng bu I chI u va ng ru c,
IInh h n cu a haI fre da fu ng ho a ho p vo I Ia , vo I co xanh non hon
duo I a nh na ng sa p fa n.
A nh chI u qua, a nh chI u Ia I qua. Chu I nga y a I an bao gIo
cu ng nga n ngu I. Tho I kha c frI, va frI fheo fu I fre , fnh yu va hy
vo ng. Ca nh ha f fan. Anh chI dua nhau v a n m f noI fhn qu fra m
fIch, nhung nguo I fa khng fh chI sng ba ng a I fnh va nuo c Ia .
HaI nguo I da c fm vI c Ia m, da da y da n na ng mua, da bIf do I cu c
nho c.
Cu ng nhu nhu ng con ve khng bIf pho ng xa, anh chI da pha I
sng frong su cu ng khn. ay gIo day, sng fa m bo cho qua nga y,
haI nguo I co Ie khng co n nho nhu ng fnh ca m ngay ngaf, nhu ng
TR!Y N NCA N HOA NC A O 28

gIay phu f ma nh II f fhuo fruo c nu a. Su nghe o kho da In vf ran
frn fra n. Nguo I Iam Iu cho ng kh he o. TI ng I nhn vo ch ng chI
Ta c, bay gIo khng fm fhay dau vf cu c do I xua. Trn ne f ma f haI
vo ch ng, fI chI co n nha n fhay ve nha n nhu c cu a nhu ng nguo I
nghe o kho . Khng Iu c na o haI vo ch ng co n no duo c m f nu cuo I vuI
ve ; ho a hoa n m f dI khI fIng frInh, fIng xu ne m va o cha u fhau
IIn fIp, ve ma f haI nguo I mo I sa ng In m f chu f. Iu c do , ch ng
na n cung da n, vo cao gIo ng hon In, nhung chI co n Ia mong do I duo c
nguo I fa fhuo ng nhI u hon. Khng bao gIo chI co n ha f cho chI nghe
nu a, cho ch ng chI nghe nu a, ma ch ng chI cu ng khng co n ra o ru c
nhu xua; chI, nga y nay, chI co n ha f d ma nuI fhan.
Nhu ng nga y he oI n ng da hf, va cu ng da hf nhu ng nga y
frong sa ng cu a mu a fhu nga n ngu I. CIo bac da ba f da u du I Ia ba ng
frn nhu ng con duo ng va ng, va fIng su ku Ia nh da vang d ng
frong dm khuya. Con ga I nha gIa u ma c fhu nhu ng b a o nhung
am, con nha nghe o re f run frong ma nh a o ra ch.
m dn, duo ng sa va ng fanh, khng co ve dng du c r n rIp
nu a. Cu c sInh nhaI ngoa I ph ca ng fhm kho khan; ca ng nga y
ca ng fhay va ng nguo I du ng chan nghe vo ch ng chI Ta c. Ho v I
va ng dI v nhu ng can nha am cu ng, huo ng su m d m cu a gIa dnh,
khng aI nghI dn nhu ng ca nh do I fhIu fhn chung quanh. TIng
xu roI va o cha u fhau m I dm m f hIm, va fIng ha f cu a chI Ta c
khng fhay cao In nu a.
ThInh fhoa ng, fI va n ga p haI vo ch ng chI, nhung gIo m I Iu c
m f re f, fIng da n fIng ha f m I Iu c m f nhanh; va nhu ng bu I mua
phu n Ia nh Ie o fh dI u Nam aI ga n ho a ra dI u Inh ba n. Tha ng cu
con fro I re f ma va n ma c co ca I a o ca nh ra ch; me no chI bo fhm va o
mnh no m f manh chIu con d che gIo . Tuy va y, fI va n fhay no
run ca m ca p va bo ca cha u fhau, ne p mnh va o nguo I me cho am.
ChI Ta c vu a m con In Io ng vu a ha f; chI cu ng fhay Ia nh, mI chI da
fham Ia I, chc chc chI Ia I du ng, ho khan In m f fIng nga n. M f
va I phu f sau, khng co aI, vo ch ng cun chIu da f nhau dI, khng
bIf dI v dau nu a. Nu a fha ng sau dn ch cu , fI khng fhay vo
ch ng chI Ta c nhu mo I Ia n. Thu mnh frong a o, fI nghI re f muo f da
du I anh chI dI phuong kha c kIm an va cu ng khng d y dn nu a.
M f hm, co vI c v choI nguo I anh em o a ch MaI, fI re qua
xem nghIa frang Ho p ThI n. Tro I da x chI u, a nh na ng co n fhp
TR!Y N NCA N HOA NC A O 29

va ng nhu ng ngo n cay cao. Co fuoI fha m. Hoa va n fho va ng fha m.
ng fI ru ng ro n fhay Ia nh Ie o ca fam h n, nhung khng da m
phan fa ch ro ca I ca m gIa c Ia nh Ie o ay.
Tro I fI da n. V phia m Ia m phu c, fI cho f fhay m f da m ma
nguo I nghe o. a, bn nguo I phu duong khIng m f ca I quan fa I
m c, fheo sau m f nguo I Io n va m f du a fre . M f n I bu n fham
fhia d n ca n Iay Io ng fI khI fI nha n ra cha con anh Ta c. TI su c
nho dn fIng ho khan cu a chI Ta c nhu ng dm dng gIa Ia nh, va fI
cho f hI u v Ie g if Iau nay fI khng ga p vo ch ng chI. Trong Iu c
a y, a o quan fu fu da f xung h, fI nghe fIng ru f day ro ra ng frong
su yn Ia ng cu a bu I chI u. R I co fIng kho c rn rI, dem Ia I m f n I
bu n mnh mng.
M da da p xong. f nhIn fI fhay nhu ng ne f fra ng cu a may
bng hu rung frong bo ng fI, nhu su xao d ng cuI cu ng cu a m f
IInh h n sa p fIu dI f. Nguo I fI Iu c do d xu c ca m nhu m f cc pha
I mong manh, se d ng Ia co fIng vang. In sau va o fri nho nhu ng
cham do fha m cu a huong, mu I fhom ma f frong gIo . Anh Ta c, fha ng
cu con, may nguo I phu fro nn nhu ng vf Io mo khng ro , nho a frn
n n co den. Khng m f fIng d ng. Im Im. Trong m f gIay, fI co
ca I ca m gIa c nguo I va va f sa p fan va o bo ng fI.
Co fIng no I. Nhu m f su qua I Ia :
- Cho chu ng fI fI n d chu ng fI v . TI r I.
Cau no I fha n nhIn cu a bo n phu frong ca I khng khi am fha m
fI nghe nhu m f su xu c pha m. Ia ng Ie , fI buo c Ia I, cho chu ng m f
ha o, va co n bao nhIu fI n frong fu I fI dc ca va o fay fha ng cu con.
Tu hm ay, fI khng ga p cha con anh Ta c Ia n na o nu a. Co Ie
anh Iang fhang vo I chIc da n Ie IoI, vo I nhu ng n I dau kh ngam
nga m, cha con khng chf do I Ia anh khng co n mong mo I g nu a.
Va fu day, fI cu ng bo maf ca I fhu dI ho ng ma f bu I chI u.
Ru t t t p truy n ngn Ting a n,
Nxb. i Nay, Ha N i, 1941 d i la n so ng

TR!Y N NCA N HOA NC A O 30

!O I IA N SO NC
a muoI hm, mua fa m fa . Mu c nuo c In cao da n. Trng h d
da nh IIn fhanh khng du f. TIng frng d u d u go I frong IInh h n
dan qu nhu ng n I ha I hu ng man ma c, nghe bu n fha m nhu fIng
frng ngu IIn m f dm fI fro I. an phu fu ng da m frn d, da p cu ,
dan fre frong khng khi yn Ia ng gh so . May ng ky mu c, qua n
ng cao ng fhap, ng I x m duo I fu p I u frng gIo , ve ma f bo pho
nhn fheo chIc xe "quan" dI v phia huy n Iy . ChIc xe fay khap
kh nh nho c m f Ian frn con duo ng g gh ; m f chu Iinh I fay xa ch
chIc dIu ng cha y fheo sau.
Trong m f da m dan phu, MIch dang naI Iung Ia m vI c. Anh va c
fu ng fhu ng daf da o o m f fhu a ru ng ga n day dem In ma f d d
da p cu . ThInh fhoa ng, m f, anh du ng Ia I fho , nhn ra ma f sng, Ia c
da u Io nga I. Sng do mnh mng, cha y fu fu nhu m f huyf qua n
kh ng I cu a m f con qua I va f na o. MIch dua ma f fheo nhu ng da m
bo f va n, nhu ng fhanh cu I Ia c fu fu frI v mI n ha du, mo ma ng
nghI dn ca nh ru ng fha m am u Ia noI mua Iu du I nhu ng Ia , nhu ng
ca nh ca c fhu cay Ia frI v . Ca m gIa c ay fhoa ng qua frong o c MIch
nhu m f fIa cho p r I MIch Ia I quay fro Ia I vo I cng vI c. MIch h hu c
va c, nhanh nhe n, nhIp nha ng, khng h nghI dn ca I co ba f MIch ra
day Ia m vI c cng.
'
' '
Trua hm ay, fro I hu ng na ng. Mo I nguo I frng nhau, fuoI fInh
ha n Ia I. MIch vuI ve ng I an bu a com frua. Anh do I nn an raf ngon
mI ng. Va I ba f com khoaI, may con ca kho muI, anh fhay huong vI
da m da , nn Iu c gIo com da hf, anh che p mI ng no I m f mnh:
- CIa co com nu a ma an nhI!
TR!Y N NCA N HOA NC A O 31

ng MIch nghI dn gIa dnh. Anh ban khoan fu ho I:
- Cha ng bIf hm nay me ca I c co mo duo c con cua na o khng7
Ro kh ... Mnh o day co n co com an, chu me con no bIf nuI nhau
ba ng ca I g7
MIch fho da I nghI dn ca nh nha ba n ba ch.
Co va I sa o ru ng cng d ca y cay fh da dem ca m c dI ca ; anh
chI co n ngh Ia m muo n d sInh nhaI. Nhung anh khng bao gIo ba n
Io ng oa n fha n, v yn chi ra ng o frn do I, su kh so , co cu c Ia pha n
cu a anh, co n sung suo ng, fhong fha Ia pha n cu a nguo I kha c.
'
' '
ChI u dn, cng vI c h d co ve u oa I. May ng ky mu c, duo c
hm fa nh ra o, ng I da nh f fm vo I nhau frong dIm. an phu fh
fu m nam fu m ba ng I frn bo d fhan fho .
- Nuo c nam nay fo y nhu nam a n...
- Co Ie hon, ba c a .
AI nay bu n ba nhn ra ngoa I d. a nh fa duong vI n ba c da m
may xa m na m ngang phuong fay, nhu m fia may da m may Io Iu ng
frI o frn khng, pha n chIu xung ma f sng, ma f d, xung ca nh
d ng Iu a non ro n xanh dn chan fro I. Khng m f ngo n gIo frong
khng khi na ng n . Io ng sng mnh mng cu ng ngu ng Ia I khng
cha y nu a. Nguo I va va f chm da m frong m f gIac mo m fInh Ia
fhuo ng...
ng frong da m may xa m, MIch nha c fhay m f fIa cho p. M f
Iu c sau, fro I fu dung fI sa m Ia I; ma u nuo c, ma u may bIn ra nho f
nha f frong m f fhu a nh sa ng mo a o. Ma f sng go n so ng. May ke o
In kha p fro I. Khoa nh kha c, duo I ngo n cu ng phong, so ng ba c da u
fheo nhau n I In frn ma f sng m I Iu c m f mau. Mua d xung
nhu fha c. Tro I fI ha n. TIng frng h d Ia I ba f da u gIeo n I kInh
hoa ng va o Io ng nguo I. Ia n frong fIng fre s f soa f, fIng so ng a m
v va o ma n d, fIng frng nghe b ng fra m nhu fIng ku cu u cu a
m f nguo I hap hI. ThInh fhoa ng, frong khoa ng fro I mu mIf, hI n
ra m f bo duc gIeo a nh sa ng do fh fha m ra chung quanh r I bIn
TR!Y N NCA N HOA NC A O 32

dI, khIn dm fI Ia I ca ng fhm fI. MIch, fhan fh uo f a f, du ng o
ma n d ca m co c fre xung m f ca ch ma nh me , nhung fuy f vo ng.
Anh ca m fhay su kInh khu ng bao bo c Iay mnh, nhu nom duo c su
hung ha n dI fhuo ng cu a nhu ng su c ma nh huy n bi v cu ng cu a fro I
daf. Truo c nhu ng ma nh Iu c fa n khc ay, MIch co ca I ca m fuo ng ro
r f ra ng ca anh va nhu ng nguo I kha c bn ca nh d u nho nha f, yu
he n nhu gIng kIn, gIng fru ng, khng fh ca n fro hay kha ng cu
Ia I duo c.
Nhu da p Ia I fu fuo ng cu a MIch, gIo ga o m f kha c m f ma nh.
Ha f mua na ng roI frn chIc no n Ia ba n nuo c fung fo e ra chung
quanh, gIo fh I fa f va o m f phia, khIn cha ng fI fam ca ma f mu I.
M I khI MIch cu I xung d daf, anh Ia I nghe fhay fIng so ng v
ma nh va o ma n d nhu fIng ga m gIa n du cu a m f con ma nh fhu
frong con dIn cu ng.
ng ca ch MIch va I fram fhuo c, a m In m f fIng Io n vang
d ng nhu sam. Theo ngay sau m f fIng ku fhaf fhanh roI va o
frong bo ng fI. CIa f mnh, dan phu aI nay d u du ng fay, yn Ia ng.
Ho d u co ca I ca m gIa c ra ng m f faI na n gh go m vu a fo I. Truo c
ma f ho , nhu ng hnh a nh khc ha I fhoa ng hI n ra, nhu ng hnh a nh
ho da fu ng bIf: ca nh d ng Iu a xanh m m bIn d I ra h nuo c mnh
mng, nha cu a d su p frI fheo do ng nuo c, da n ba fre con nheo nho
cha y Iu f... MIch su c nho dn vo con. Anh kInh d ng Io Ia ng. Nha
anh o ngoa I da u Ia ng, ga n cay da Io n bn duo ng va nu nuo c cha y
xIf v , anh so khng du vu ng.
- Pha I v , pha I v mo I duo c.
TIng nuo c reo m I gIay m f ro . MIch h I h p nhn In. HaI bn
bo h I kha u, duo I a nh frang mo fo cu a va I bo duc ba f ngo n fruo c
Iu ng gIo du , bo ng nguo I Iung Iay frn n n fro I den fha m, d f nn
m f ca nh fuo ng gh so . MIch ru ng mnh. Anh nhn con nuo c xo I va o
ca nh d ng a m a m nhu fha c nga n d , ma nh II f khng co su c na o
ca n n I. Anh nhn chung quanh. Toa n nhu ng b ma f nho f fa I dI n
fa bao nhIu n I khu ng khIp ngam nga m.
Hon m f gIo sau, MIch mo I fm duo c chIc fhuy n nan. Anh
nhan Iu c Iinh v y , frn fhoa f nha y xung fhuy n, fam fri d hf
dn vI c fro v Ia ng. M f fay anh ca m ga o fa f nuo c u ra ngoa I, co n
m f fay ra su c che o. Trong dm fI, ha f mua na ng va n a o a o da p In
chIc no n Ia , gIo va n fh I ma nh. Con fhuy n bI frI bang frn ma f
TR!Y N NCA N HOA NC A O 33

nuo c, MIch pha I d y gIu gn fu ng II fu ng fy mo I kho I so ng da nh u p.
Anh fhu c duo ng Ia m nn khI nguo c nuo c, chIc fhuy n con co
cho ng cha nh nhung dI va n fhoa f.
Nu a gIo qua. MIch fhoa ng fhay bo ng cay da c fhu In da m Ia
den kIf In ma u fro I den xa m. Io ng anh h I h p, phap pho ng. Anh
va n bIf frong Iu c nguy kIch, frong Ia ng khng co n aI nghI dn vo
con anh. Anh chI co n ca y va o su c mnh. May ma va I muoI con sa o
nu a Ia anh v dn nha . Vo anh cha c Iu c na y dang ng I a m con frn
no c fu p I u franh. y fuo ng ay khIn MIch che o fhm ma nh fay. CIay
phu f, con fhuy n da vuo f qua con duo ng bn gc da. Ngo n nuo c ke o
chIc fhuy n v phia duo I, anh ra su c che o nguo c In, con fhuy n o
gIu a haI ca I ma nh Iu c ga n fhang ba ng du ng Im m f ch . ng MIch
nghe frong khoa ng dm fI m f fIng ku cu u, fIng ku hf hoa ng
bao ha m bao nhIu n I kInh khu ng. Cha ng ra ng hf su c, vuo f qua
ngo n so ng, gIo fay vo Iay m f ca nh da. Con fhuy n nhe b ng In,
nhu ng do f so ng re o fheo nhau cha y v phia duo I. MIch ba f b ng
nhn v nha , ku:
- Me ca I c dau7
TIng gIo fra Io I anh. Anh go I Iun may fIng nu a cu ng khng
aI da p Ia I. Io ng MIch ra o ru c; fra I fIm anh da p raf mau. Hf su c,
anh du n mnh dua con fhuy n de so ng dam ngang va o bu I fre ma
anh bIf Ia o ca nh c ng nha , r I haI fay anh vo I ca nh fre gIu fhuy n
Ia I. Ma f fre dam va o ca nh fay, anh cu ng khng fhay dau. a nh sa ng
cu a bo duc nho chIu fo a ra chung quanh. MIch rn In m f fIng
kh na o. Anh dam dam nhn v phia nha va chI frng fhay vu ng
nuo c do nga u Iap Ia nh duo I a nh duc. Ma f mo fo, anh fru ng fru ng
nhn In ma f so ng bap bnh chIc ma I nha Ia f nguo c. Tuy f vo ng,
MIch su c nho dn fIng ku ban na y, fIng ku cuI cu ng cu a vo
anh co Ie dang a m con fho. MIch run ba n ca nguo I, haI fay ro I ca nh
fre. M f Ia n gIo ma nh, m f do f so ng qua. ChIc fhuy n nghIng
ngu a, MIch khng vu ng chan, nga ngu a nguo I va f xung...
'
' '
Va I gIo sau, vu ng fha I duong xa n Ia n mo c In frong ba u fro I
quang da ng, au ym nhu m h ng may so I may fo chang In frn da
TR!Y N NCA N HOA NC A O 34

fro I ma u ba ch nguy f, dIu da ng mon fro n ca nh d ng nuo c Ia ng so ng
nhu ma f h . a nh sa ng bu I bnh mInh fInh khIf nhu h I fhIn dIa
mo I so khaI. Nu khng co va I chIc fhuy n fhInh fhoa ng Ia ch va o
may ngo n fre xo xa c, nhu ng su khu ng b h I hm co Ie kha ch du chI
cho Ia m f gIac mo du d I.
Ru t t t p truy n ngn Ting a n,
Nxb. i Nay, Ha N i, 1941 ting pha o xun
TR!Y N NCA N HOA NC A O 35

TI NC PHA O X!N
m hm ba muoI Tf. M f dm Ia nh Ie o, mua phu n, gIo bac.
Nha ha ng ph da ba f da u do ng cu a. o m f go c fuo ng duo I ca I ma I
hIn Io n, MInh co ro frong chc bao fa I ra ch, mI ng Ia u nha u ku
re f. Ha n fra fay va o fu I, Iay ra m f mIng pha o xIf an In vIa he .
Khng fhay ku, ha n ca m soI In a nh de n, Ia m ba m:
- Ro den. Nha f duo c mIng pha o uo f.
MInh quang ba nh pha o xung ra nh, nga mnh frn nguo ng
cu a, co haI chan Ia I, haI fay gIao Iay nhau dua In mI ng ha hoI cho
am. Ia nh Iu ng, ha n nhn mua phu n fu ng Io p fra ng bay qua ngo n
de n dI n freo gIu ph, se se rung rInh fruo c gIo , dua ma f fheo
khoa ng a nh sa ng du c ba p b nh frn n n fro I den fI nhu m f da m
bo f va n frn ma f bI n mnh mng.
Ha n ru ng mnh. Ha n vu a nghI fo I s pha n cu a m f du a fre
khng cha me , sng Ia c Ioa I frong su Io so , frong su do I re f. S pha n
ha n Ia s pha n cu a m f da m bo f a nh sa ng Inh dnh frI frong bI n
fro I den fha m, khng chu f fnh fhuong yu, khng m f fIa hy vo ng.
Ha n b ng ca m fhay hf ca n I kh cu a do I co cu c. Nhu ng ca m fuo ng
ay fhoa ng qua nhu con gIo Ia nh o dau Ia I, Iu a va o khe cu a r I bIn
maf.
Ia f sau, MInh da ke o o frong bo c ra m f na m xI nhaI ngau
nghIn m f ca ch ngon Ia nh. Ha n fo mo nhn sang da y bn kIa ph,
du ng ma f Ia I m f cu a ha ng fa p ho a co n chong de n. Trong khung
a ng sa ng, hI n ra m f ca nh fuo ng m d m, da m fha m.
Qua may ca I fu ha ng, MInh frng fhay ro nguo I nha r n rIp
do n I gIao fhu a. M f nguo I da n ba ha y co n fre duong da f ba f fhu y
fIn frong suf In ban fho sa ng frung. uo I daf, m f c ga I va o
fra c fu I MInh duong Iu I hu I df fra m frong m f ca I dInh d ng.
Kho I fra m fhong fha bc In, fhong fha quyn Iay may do a hoa ha I
duo ng I ng Ia y, may cha u cu c va ng, Iay ca nh da o frong ca nh b ng
TR!Y N NCA N HOA NC A O 36

IaI. Ha n m man mon fro n ma u Iam cu a huong fra m, ma u va ng
cho I Io I cu a cau dI, say sua voI ma u h ng nha f cu a Ia ma n phu
fruo c ba n fho , vo I nhu ng sa c Iap Ia nh cu a ca I fu che kha m k bn
ca nh.
ng MInh fhay nguo I da n ba quay Ia I phia ha n, no I g vo I m f
nguo I vu gIa du ng ha u o chan sa p. Ne f ma f d u da n, ba co ve hI n
fu , phu c ha u. MInh cho f nho dn me , r I frong fri hI n ra ngay hnh
a nh m f nguo I hc ha c xanh xao, na m IIm dI frong m f fu p nha
franh Iu p xu p ngoa I ba I, frn chIc cho ng fre xIu ve o. o Ia hnh
a nh me Iu c hap hI MInh co n mang fheo frong fri. Tuy va y, ha n
nha n fhay ne f ma f nguo I da n ba ay hao hao gIng ma f me ha n. KhI
nguo I da dI khuaf sau ban fho , MInh Ia I d y dn nguo I con ga I df
fra m. Thay c be nhi nha nh vuI cuo I, cha y hf ch na y dn ch
kha c, MInh ca m fhay vuI ve frong Io ng, hnh nhu chinh ha n duong
soa n su a dn do n ruo c nam mo I. MInh fuo ng fuo ng cu ng vo I c be
ru a che n che frong cha u d ng, cu ng vo I c be su a Ia I may bng hoa
ca m frong Io su ...
m da n da n khuya. MInh ma f va n ra o hoa nh, gIuong fo nhn
va o frong gIan nha am a p. Cho f fhay m f nguo I ra do ng cu a ha ng,
MInh fu c fI nhn nhu m f nguo I fhu ha n. Tu fu , nguo I ay da f hf
ca nh cu a na y sang ca nh cu a kha c. MInh c ngh n c nhn bu c franh
hoa f d ng da ng yu m f gIay m f fhu nho Ia I. Co n m f ch ho , Ia
ha n co n nhn va o frong nha , nhu nguo I hap hI c ca m hoI d sng
fhm va I phu f nu a.
n khI frng fhay haI ca nh cu a cuI cu ng che kin maf ca nh
do I fuo ng fuo ng, MInh nhu bI x da y va o frong su fI fam Ia nh Ie o.
Ha n rn se m f fIng, o a In kho c. a p Ia I, d ng h nha aI fhong
fha da nh muo I m f fIng: fIng Ianh Ia nh nhu aI oa n roI va o frong
dm fI v ha n.
MInh fhIp dI fu bao gIo khng bIf. Ha n du I ma f, nga c nhIn
nhn chung quanh. Ha n fhay na m frn m f ca I gIuo ng nho gIa I
d m, frn mnh, da f m f ca I chan chIn m va m m, fra ng fInh va
vI n do . Chung quanh, ba I fri gIa n dI ma frang nha . Ngay da u
gIuo ng, m f ngo n de n nho chIu a nh sa ng nha f In ca I fu guong
bo ng Ioa ng, Ia m n I ba f Io cu c da f frn ca I a n fhu In ma u xa m cu a
bu c fuo ng hoa.
MInh ng I nho m da y. ng co fIng ho I:
TR!Y N NCA N HOA NC A O 37

- Con da da y day a 7
MInh nhn qua cu a ma n fhay nguo I da n ba khoan fhaI buo c
va o, da ng dI u gIng h f me de cu a mnh. Ha n vu a foan caf fIng
go I me , cho f nhn Ia I, ho a ra nguo I da n ba ma ha n nhn fr m ban
chI u duong su a I gIao fhu a frong cu a ha ng fa p ho a. MInh Ia I ca ng
fhm nga c nhIn, vu a foan ho I, fh nguo I da n ba da ve n ma n, dIu
da ng ba o:
- Con cu na m xung day. Con co do I khng7
- a , ba m...
Nguo I da n ba nga f Io I:
- Th con ha y na m xung na o. Ma n oI, dem ba f su a In cho em.
- a .
M f c con ga I - c con ga I df fra m ban fI - buo c va o, haI fay
bung m f che n su a hoI bc nghI ngu f. MInh frng fhay, khoan
khoa I dn cu c dI m, va Iay Ia m Ia Iu ng hf su c.
Nguo I da n ba no I:
- Con du ng Iay Ia m Ia . Me ra coI do ng cu a, fhay con na m bn
kIa vIa he , re f muo f, kh so , me fhuong qua ... Con co mun nha n
me Ia me nuI khng7
MInh nghe n nga o khng bIf no I fh na o. Nguo I da n ba au ym
bung ba f su a dua cho MInh ung. ay gIo MInh mo I nha n ra ra ng
mnh da ma c m f b a o mo I, sa ch se va fhom fho.
Trong Io ng MInh Iu c ay vuI suo ng Ia fhuo ng. Ha n co ca I ca m
fuo ng ra ng va n sng frong su m am, da y du nhu bay gIo , co n
nhu ng nga y gIo Ia nh suong buf, nhu ng nga y na ng cha y se m da,
nhu ng nga y nhIn do I nhIn kha f chI Ia m f gIac mo du d I. Ha n fu fu
ung d cho vI fhom ngo f cu a su a fu fu fham nhua n va o da fhIf.
Nguo I da n ba au ym ba o:
- Ma n o day vo I em r I dua em dI choI... me co n ra sa p su a gIao
fhu a nhe .
Khng bao gIo MInh co ca m gIa c m fhu ba ng Iu c ay. ao nhIu
nhu ng dI u mo uo c, nhu ng su fhIu fhn bay Iau, b ng nhIn bu ng
ma f, MInh fhay da y du quanh mnh, nhu do I MInh fhuo ng fhu c.
MInh sung suo ng nghI fha m:
TR!Y N NCA N HOA NC A O 38

- CIa fa khng fhay ro ra ng fh co Ie co n ngo Ia chIm bao.
R I MInh mIm cuo I m f mnh. C Ma n cu ng mIm cuo I fheo nhu
m f fam guong pha n chIu ca I dI m phu c d f ng f cu a MInh. M f
Ia f sau, haI chI em cuo I cuo I no I no I, ru nhau ra nha ngoa I.
Nhu ng do a hoa ha I duo ng mon mo n, nhu ng cc fhu y fIn fhom
nga f, va ca nh da o I ng Ia y bn ne f chu va ng cau dI va n say sua
frong da m kho I Iam. MInh say sua do n Iay huong fra m van vif
quanh mnh, va ca m fhay su sung suo ng Ia m na y no fu ng fho fhIf.
ng co fIng pha o mu ng xuan n , va co fIng qua f MInh nghe
raf ga n:
- Co buo c ngay khng, pha o n vo da u ra bay gIo !
Khoa nh kha c, nhu ng ma u fuoI fha m chung quanh, do a ha I
duo ng, cc fhu y fIn d u bIn maf. Truo c ma f, MInh khng fhay
ma I fo c may cu a c chI ga I xInh, ma chI fhay ne f ma f gIa n du cu a
nguo I bp nhn cho ng cho c va o mnh. MInh chua kIp hf hoa ng, da
bI nguo I ay da p m f ca I va ma ng:
- uo c ngay!
II n ngay fIng pha o ba f da u n . Nguo I bp cham xong ngo I
fra ng pha o, da IuI va o frong nha . MInh bI pha o ba n va o fay, va o
ma f, v I va ca m da u cha y fha ng sang fruo c cu a, nhu d ca u cu u vo I
nguo I da n ba hI n fu da nha n mnh Ia con.
MInh ngu ng ma f In. Nguo I da n ba hI n fu ban na y du ng nhn
ha n, ha m ha m qua f fha o:
- Nam mo I cu a nguo I fa! chf da m. Mun sng fh buo c
ngay, khng co ba cho fh ru fu .
C ne n fIng kho c duong nu c no frong Io ng, fIng kho c cu a su
fhaf vo ng khng cu ng, MInh m da u cha y fha ng va o dm fI...
Ru t t t p truy n ngn Ting a n,
Nxb. i Nay, Ha N i, 1941

You might also like