14/11/2012

REDS.VN - Tng quan v trit hc Hi Lp c i

Tm kim...

DIN N CHIA S TRI THC CNG NG

REDS.VN

BN C

VN NNG

CHNH TR

TRI THC

LCH S

NGH THUT

KHONH KHC

TH VIN

BLOG

Tng quan v trit hc Hi Lp c i

Trit hc - T tng ng ngy Th su, 26 Thng 10 2012 13:25

VN HA - GIO DC
Gii tr Vit v cuc 'xm lc vn ha' ca Hn Quc Mn hnh qung co ang lm bn tm hn tr th Vn ha, cch mng v 'nhng tng khng hp thi' Vit Nam nn p dng m hnh gio dc ph thng khng thi c? Hc sinh c gio vin luyn ni di t cp 1

Nn trit hc Hy Lp c i l khc do u cho mt bn nhc giao hng, bn hp xng ca trit hc phng ty. Mt giai on lch s khi nguyn tim tng ca trit hc nhn loi lm tin cho ton b h thng trit hc phng ty sau ny. Nn trit hc Hy Lp c i l khc do u cho mt bn nhc giao hng, bn hp xng ca trit hc phng ty. Mt giai on lch s khi nguyn tim tng ca trit hc nhn loi lm tin cho ton b h thng trit hc phng ty sau ny. Nn trit hc trung c l khong lng ca nhng phch nhc thi gian tri qua hng ngn nm. Ri mi c thng hoa ln nhng nt thng cung bc l thi k phc hng. y l giai on quan trng bng dy sau du lng m khong trng qu di. T nhng m ba ca nhng nt nhc thng trm m ta c c nn trit hc cn v hin i nh nay. Trong bn nhc giao hng y tnh bc hc ca trit hc phng ty, m khc do u li rc r m sc trang hong l nhng trng phi trit hc Hy Lp c i, n bc ra khi nhng nt nhc tri y mu sc thn linh khy ln bng chnh i tay ca ngi phm tc. Nhng i tay vng y c phn nh qua nhng trit gia dt nn nhng trang bt h bi thi gian, mt trong nhng i tay p hn tt c i tay thi by gi l Socrate, trit l ca ng m miu v ci cht ca ng nh l linh hn ca bn giao hng bc ra khi phm n bay xa vo khng gian bt tn. Ta mun tm hiu nt ni bc ca khc do u y quyn r khng g khc hn l hy nghin cu khi qut v Cc Trng Phi Trit Hc Hy Lp c i, cuc i v ci cht ca trit gia Socrate. 1- iu kin ra i ca trit hc Hy Lp c i 1.1V t nhin Hy Lp c i chnh l ci ni ca nn trit hc phng Ty. y l quc gia rng ln c kh hu n ha. Bao gm min Nam bn o Ban Cng (Balcans), min ven bin pha Ty Tiu v nhiu hn o min Egee. Hy Lp c chia lm ba khu vc. Bc , Nam v Trung b. Trung b c nhiu dy ni ngang dc v nhng ng bng tr ph, c thnh ph ln nh Athen. Nam b l bn o Pelopongned vi nhiu ng bng rng ln ph nhiu thun li cho vic trng trt. Vng b bin pha ng ca bn o Ban Cng khc khuu nhiu vnh, hi cng thun li cho ngnh hng hi pht trin. Cc o trn bin gi (Ege) l ni trung chuyn cho vic i li, bun bn gia Hy Lp vi cc nc Tiu v Bc Phi. Vng ven bin Tiu l u mi giao thng gia Hy Lp v cc nc phng ng. Vi iu kin t nhin thun li nh vy nn Hy Lp c i sm tr thnh mt quc gia chim hu n l c mt nn cng thng nghip pht trin, mt nn vn ha tinh thn phong ph a dng. Ni c nhiu trit gia m trit l ca h tr nn bt h. 1.2- V kinh t Hy Lp c i nm mt v tr v cng thun li v kh hu, t ai, bin c v lng nhit thnh ca con ngi l nhng ti vt, ti lc v gi cho t duy bay bng, m rng cc mi bang giao v pht trin kinh t. Th k VIII VI BC, y l thi k quan trng nht trong lch s Hy Lp c i l thi k nhn loi chuyn t thi i ng sang thi i st. Lc by gi st c dng ph bin, nng xut lao ng tng nhanh, sn phm di do, ch s hu t nhn c cng c. S pht trin ny ko theo phn cng lao ng trong nng nghip, gia nghnh trng trt v ngnh chn nui. Xu hng chuyn sang ch chim hu n l th hin ngy cng r nt. S pht trin mnh m ca cng nghip, th cng nghip t cui th k VIII BC l lc y quan trng cho trao i, bun bn, giao lu vi cc vng ln cn. Engels nhn xt: Phi c nhng kh nng ca ch n l mi xy dng c mt quy m phn cng lao ng ln lao hn trong cng nghip v nng nghip, mi xy dng c t nc Hy Lp giu c. Nu khng c ch n l th cng khng c quc gia Hy Lp, khng c khoa hc v cng nghip Hy Lp.(1) 1.3- V chnh tr - x hi T iu kin kinh t dn n s hnh thnh chnh tr - x hi, x hi phn ha ra lm hai giai cp xung t nhau l ch n v n l. Lao ng b phn ha thnh lao ng chn tay v lao ng tr c. t nc b chia phn thnh nhiu nc nh. Mi nc ly mt thnh ph lm trung tm. Trong , Sparte v Athen l hai thnh ph c hng mnh nht, nng ct cho lch s Hy Lp c i. Thnh bang Athen nm vng ng bng thuc Trung b Hy Lp, c iu kin a l thun li nn tr thnh mt trung tm kinh t, vn ha ca Hy Lp c i, v l ci ni ca trit hc Chu u. Tng ng vi s pht trin kinh t, vn ha l thit ch nh nc ch n dn ch Athen. Thnh Sparte nm vng bnh nguyn, t ai rt thch hp vi s pht trin nng nghip. Ch n qu tc thc hin

TRIT HC - T TNG
Tm hiu hc thuyt 'Ba i din' ca ng Cng sn Trung Quc Bertrand Russell - cn c mng ca cc nh thn hc Gi tr ca trit hc l g v ti sao cn phi hc trit hc? Tn gio trc ngng ca khoa hc Lun v bn tnh thin, c: 2 - Hc thuyt ca Tun T, Hn Phi

TM L - X HI
Hc thuyt u sinh v khong ti ca di truyn hc 10 iu th v v nhng gic m Gene ti phm, mt du hi ln v bn tnh con ngi Nim tin tn gio v hot ng no b 'X hi nguy c': sng trong s hi

KINH T - TH TRNG
Kinh t nn tng sinh hc - li thot cho s pht trin S sp m hnh kinh t t do mi ca M Kinh t hc i mi - hc thuyt chi phi chnh sch KH&CN th k 21 Ch ngha t do mi v quan h kinh t quc t hin nay Mi dm di gc nhn kinh t hc

TN GIO - TM LINH
Th T Bt T, tn ngng c o ca Vit Nam

reds.vn/index.php/tri-thuc/triet-hoc/2510-triet-hoc-hi-lap-co-dai

1/4

14/11/2012

REDS.VN - Tng quan v trit hc Hi Lp c i

i sng cng cao, con ngi cng theo ch ngha v thn i nt v o Mu ca ngi Vit Nam Tn gio no khng lm bn tr nn m qung? Quan nim ca Pht gio v ci cht

theo li cha truyn con ni. Chnh v th Sparte xy dng mt thit ch nh nc qun ch, thc hin s p bc rt tn khc i vi n l. Do s tranh ginh quyn b ch Hy Lp, nn hai thnh ph trn tin hnh cuc chin tranh khc lit ko di hng chc nm v cui cng dn n s tht bi ca thnh Athen. Cuc chin tn khc lu li s suy yu nghim trng v kinh t, chnh tr v qun s ca t nc Hy Lp. Chin tranh, ngho i ny sinh cc cuc ni dy ca tng lp n l. Nhng li tht bi v h xut pht t nhiu b lc khc nhau, khng c ngn ng chung, khng c quyn hn, khng c tham gia vo cc hot ng x hi, chnh tr. Chp ly thi c, Vua Philp pha Bc Hy Lp em qun xm chim ton b bn o Hy Lp th k th II BC, Hy Lp mt ln na b ri vo tay ca quc La M. Tuy quc La M chinh phc c Hy Lp, nhng li b Hy Lp chinh phc v vn ha. Engels nhn xt khng c c s vn minh Hy Lp v quc La M th khng c Chu u hin i c . V iu kin kinh t, nhu cu bun bn, trao i hng ha m cc chuyn vt bin n vi cc nc phng ng tr nn thng xuyn. Chnh v th tm nhn ca h cng c m rng, nhng thnh tu vn ha ca Ai Cp, Babilon lm cho ngi Hy Lp ngc nhin. Tt c cc lnh vc, nhng yu t ca nc bn u c ngi Hy Lp n nhn, Nhng ngi Hy Lp mi mi l a tr nu khng hiu b it g v Ai Cp. Trong thi i ny Hy Lp xy dng c mt nn vn minh v cng xn ln vi nhng thnh tu rc r thuc cc lnh vc khc nhau. Chng l c s hnh thnh nn nn vn minh phng Ty hin i. V vn hc, ngi Hy Lp li mt kho tng vn hc thn thoi rt phong ph, nhng tp th cha chan tnh cm, nhng v kch hp dn, phn nh cuc sng si ng, lao ng bn b, cuc u tranh kin cng chng li nhng lc lng t nhin, x hi ca ngi Hy Lp c i. V ngh thut, li cc cng trnh kin trc, iu khc, hi ha c gi tr. V lut php, sm xy dng mt nn php lut v c thc hin kh nghim ti thnh bang Athen. V khoa hc t nhin, nhng thnh tu ton hc, thin vn, vt l c cc nh khoa hc tn tui nh Thals, Pythago, Heraclite sm pht hin ra. V c bit, ngi Hy Lp c i li mt di sn trit hc v cng s v su sc. 2. c trng c bn ca trit hc c Hy Lp nh cao ca nn vn minh c i chnh l trit hc Hy Lp c i, v cng l im xut pht ca lch s th gii. Nhn chung trit hc Hy Lp c nhng c trng sau: -Th hin th gii quan, thc h v phng php lun ca giai cp ch n thng tr. - C s phn chia v cc s i lp r rng gia cc tro lu, trng phi, duy vt - duy tm, bin chng - siu hnh, v thn - hu thn. - Gn b mt thit vi khoa hc t nhin tng hp mi hiu bit v cc lnh vc khc nhau, nhm xy dng mt bc tranh v th gii nh mt hnh nh chnh th thng nht mi s vt, hin li xy ra trong n. xy dng nn php bin chng cht phc, hoang s. - Coi trng vn v con ngi. Trit hc c Hy Lp mang tnh duy vt t pht v bin chng s khai. Tch ra khi yu t thn linh thng tr con ngi t xa, nh cao ca trit hc c Hy Lp l trit gia Socrate. ng cp n thn phn con ngi. a phn cc trit gia c xu hng hng ngoi th Socrate quay v hng ni, ng cp n o c con ngi. 3-Cc trng phi trit hc Hy Lp c i 3.1-Ch ngha duy vt Ch ngha duy vt c hnh thnh t trng phi Milet- trng phi Heraclite, trng phi a nguyn v t c nh cao nh trong trng phi Nguyn t lun. 3.1.1-Trng phi Milet Trng phi trit hc Milet l trng phi ca cc nh trit hc u tin x Lonie, mt vng t ni ting ca Hy Lp. Nm chy di trn min duyn hi Tiu , nm gi huyt mch giao thng, l ca m i v phng ng, v l trung tm kinh t, vn ha ca thi k chim hu n l. Ni y c xem l qu hng ca nhiu trng phi trit hc ca trit gia ni ting. Trng phi ny do ba nh trit hc lp nn nh: Thales, Anaxi-mne v Anaximandes. ng gp quan trng nht ca trng phi ny l c nn mng do s hnh thnh cc khi nim trit hc cc trit gia sau ny tip tc b xung v lm phong ph thm nhng khi nim nh khi nim cht, khng gian, s u tranh ca cc mt i lp v.v Mt iu ng qu na l cc trit gia xut pht t th gii gii thch th gii, khng nh th gii xut pht t mt thi nguyn vt cht duy nht. 3.1.2-Trng phi Hraclite : (540 575 BC) Do nh n dt Hraclite sng lp. ng sinh ra v ln ln trong mt gia nh qu tc ch n thnh ph Ephetd. ng sm tr thnh mt nh trit hc duy vt th hin r cc t tng bin chng cht pht t thi c Hy Lp. ng coi bn nguyn ca th gii l la. V tr khng phi do Thng hay mt lc lng siu nhin no to ra, m n v ang s mi mi l ngn la vnh hng khng ngng bng chy v li tn. Tn li v bng chy theo ci logos tc l quy lut, trt t ni ti ca chnh mnh. ng xem th gii va tn ti va khng tn ti, khng ai tm hai ln trong mt dng sng. Th gii vt cht va a dng va thng nht, va mang tnh hi ha va xung t. Nh vy, Hraclite l nh trit hc nu ln cc phng on thin ti v quy lut thng nht v u tranh ca cc mt

CP NHT QUA FACEBOOK REDS VN trn Facebook

Thch 3,215 ngi thch REDS VN.

Kiu M ai

Daniel

N guy n Tr

Bi H

C P h

Ti

Loki

S on

P lugin x hi ca F acebook

reds.vn/index.php/tri-thuc/triet-hoc/2510-triet-hoc-hi-lap-co-dai

2/4

14/11/2012

REDS.VN - Tng quan v trit hc Hi Lp c i

i lp, m sau ny Marx cp v i su. Php bin chng duy vt cht pht l ng gp ca trit hc Hraclite vo kho tng t tng ca nhn loi. Th gii ch l ngn la ang b p b ng chy sut ngy m. 3.1.3-Trng phi a nguyn gii thch tnh a dng ca vn vt trong th gii theo tinh thn duy vt Empedocles ( 490 430 TCN ) v Anaxagoras ( 500 428 TCN ) c vt qua quan nim n nguyn s khai minh ca cc trng phi nh Milet - trng phi Hraclite xy dng quan nim a nguyn v bn cht ca th gii vt cht a dng. Empedocles tha nhn khi nguyn ca th gii l bn yu t : t, nc, la v khng kh. Anaxagorax cho rng c s u tin ca tt c mi s vt l nhng ht ging. Anaxagorax xem mi ci c trn ln trong mi ci. Tuy nhin, quan im ca h cng cn mang tnh s khai, ngha l cn hn ch. Nhng hn ch ny c thuyt phc bi thuyt nguyn t lun. Nhng thuyt ny vn cn s khai v nhn nh bng cm tnh. 3.1.4-Trng phi nguyn t lun Trng phi ny l nh cao ca trit hc duy vt Hy Lp c i c th hin trong trng phi nguyn t lun th k V III BC. Leucippe l ngi sng lp v Dmocrite l ngi k tha v pht trin. Leucippe (500 440 BC), ng cho rng, mi s vt c cu thnh t nhng nguyn t. l nhng ht vt cht tuyt i khng th phn chia c, n v hn v s lng v v hn v hnh thc, n v cng nh b, khng th thm thu c. T tng ca ng khng c hiu mt cch y , nhng ng li qua nhng trang vit ca cc hc tr ng tng hp. Dmocrite (460 370 BC) l hc tr ca Leucippe k tha v pht trin thuyt nguyn t lun trn mt phng din mi. Theo ng v tr c cu thnh bi hai thc th u tin l nguyn t v chn khng. Hai thc th ny l cn nguyn ca cc s vt hin tng. 3.2-Ch ngha duy tm Giai on Hy Lap c i, ch ngha duy tm c hnh thnh trong trng phi trit hc Pythagore, tri qua trng phi duy l Elee v t c nh cao trong trng phi duy tmkhch quan ca Platon, tc th gii nim.
3 .2 .1 -Trng ph i Py tha gore

Pytagore (Pythagore, 571 497 TCN) l nh trit hc, ton hc uyn bc. Sinh ra v ln ln vng Tiu . Do nh hng ca ton hc ng cho rng con s l bn nguyn ca th gii, l bn cht ca vn vt. Mt vt tng ng vi mt con s nht nh, con s c trc vn vt. V t tng Pythagore cng tha nhn s bt t v lun hi ca linh hn. ng cng bn n cc mt i lp vn c ca mi s vt hin tng, ng quy v mi cp i lp hu hn v v hn, chn v l, n v a, phi v tri, nam v n, ng v tnh, thng v cng, sng v ti, tt v xu, t gic v a din.Mi cp i lp ny chia lm bn lnh vc l: toan hc, vt l, sinh hc v o c. l nhng mt i lp c bn ca t nhin v x hi. Chnh trng phi Pythagore c nn mng ban u cho tro lu duy tm thi c i ca trit hc Hy Lp. 3.2.2-Trng phi Ele Trng phi Ele (V IV BC) do Xnophane thnh lp theo ch ngha duy vt, nhng sau Parmnide pht trin theo ch ngha duy tm v c Zeno nhit thnh bo v v pht huy. Xnophane (570 478 BC) l bn ca Thales nn chu nh hng ca nh trit hc ny. ng cho rng mi ci u t t m ra, v cui cng tr v t. t l c s ca vn vt. Cng vi nc, t to nn s sng ca mun loi. Parmnide (500 449 BC) xut thn trong mt gia nh tr thc giu c Ele. ng cho rng, tn ti l bn cht chung th hin tnh thng nht ca vn vt trong th gii. Tn ti l mt phm tr trit hc mang tnh khi qut cao, v nhn thc bi t duy, l tnh. Quan nim tn tinh du mt giai on mi trong pht trin trit hc Hy Lp c i. Zeno (490 430 BC), l ngi bo v nhit thnh trng phi Ele. ng a ra nhng Aporic ngha l tnh trng khng c li thot hay nghch l. Thng qua chng, ng chng minh rng, tn ti l ng nht, duy nht l bt bin. Cn tnh phc tp, a dng v vn ng ca th gii l khng thc. 3.2.3-Trng phi duy tm khch quan Th hin lp trng chnh tr ca tng lp ch n bo th chng li nn dn ch Athen v h thng trit hc duy vt ca trng phi nguyn t lun. c xy dng bi Socrate v Platon. Socrate (469 399 BC), khc vi nhiu nh bc hc khc l khng nghin cu v gii t nhin, ng dnh phn ln nghin cu v con gi, o c. Con ngi hy nhn thc v chnh mnh. Bn v con ngi di kha cnh o c. Platn (427 347 BC), xut thn trong mt gia nh ch n qu tc Athen. ng tr thnh kit xut nht thi c i Hy Lp bi quan nim trit hc duy tm khch quan. ng xy dng ch ngha duy tm khch quan vi ni dung chnh l thuyt nim, vi gi tr bn trong l php bin chng ca khi nim v nhiu t tng su sc khc v o c, chnh tr, x hi. 3.3-Ch ngha nh nguyn Trit hc Aristote : Aristote (384 322 TCN). ng sinh ra ti min Bc Hy Lp, l hc tr xut sc ca Platon. Nhng c bit ng ph phn hc thuyt nim ca Platon. V nim n thuc v th gii bn kia khng c li cho ngi. Theo Platon, ng cho rng thuc tnh quan trng ca th gii l vn ng. Trit hc ca Platon cn th hin quan im v th gii t nhin. T nhin l ton b ca s vt c mt bn th vt cht mi mi vn ng v bin i. Thng qua vn ng m gii t nhin c th hin ra. Vn ng khng tch ri vt th t nhin. Vn ng ca th gii t nhin c nhiu hnh thc, s tng v gim, s ra i v tiu dit, s thay i trong khng gian, s thay i v cht Tuy nhin, trit hc ca ng cn hn ch, dao ng gia ch ngha duy vt v ch ngha duy tm, nhng ng m ra mt chn tri mi cho khoa hc Phng Ty pht trin.

reds.vn/index.php/tri-thuc/triet-hoc/2510-triet-hoc-hi-lap-co-dai

3/4

14/11/2012

REDS.VN - Tng quan v trit hc Hi Lp c i

4-Vi u im v hn ch ca trit hc Hy Lp c i 4.1- u im: -Trit hc c hy lp nh hi chung tnh thc gic mng thn thnh mun i ca ngi dn Hy Lp. Tch ly vai tr ca thn thnh ra khi thc h ca con ngi. -Vai tr ca t nhin v con ngi c cp mt cch khch quan. Nhm i n tm hiu con ngi v t nhin t u m c v i v u. -o c ln u tin trong lch s nhn loi c cp. -L nn tng cho cc trng phi trit hc sau ny. -Khoa hc Duy nghim v Duy l manh nha hnh thnh. -Tr li phn no cu hi: Con ngi c kh nng nhn thc th gii khng? 4.2-Hn ch -Trit hc c Hy Lp cn nm trn t duy tru tng l ch yu. -Cc vn trit hc cn cha r rng, cn ri rc cha h thng ha. -Tuy c t vai tr ca con ngi, nhng cha hon ton tch khi yu t thn linh. C-KT LUN Trit hc Hy Lp-La M c i l ting chung vng, l nhp cu vng chc, ni nhng bn b trit hc sau ny. n nay nhng g m trit hc Hy Lp c i mang n cho nhn loi vn cn nguyn gi tr . Trit hc Hy Lp c i chia lm ba thi k. Thi ky tin Socrate, thi k Socrate l thi k cc thnh, thi k hu Socrate. Trong giai on ny c rt nhiu trit gia ni bc nh: Thales, Anaximandre, Heraclite, Pythagore, Xenophane, Parmenide, Zenon, Anaxagore, Empedocle, Democrite, Socrate, Platon, AristoteTrit l Hy Lp c i l nhng vin gch u tin xy nn ton b ngi nh vn minh ca Chu u ngy nay. Ta c th thy c b mt v b tri ca Chu u ngy nay qua nn trit hc Hy Lp c i. iu lm cho n sng rc r trn v i trit hc nhn loi v tr nn bt h. Marx ni: Di dt cho ai khng thy gi tr Hy Lp c i. THCH TR HU (HOALINHTHOAI.COM)
Like 0 Send

Share

< Trang trc

Trang sau >

2012 REDS.VN | Reds.vn.2012@gmail.com

reds.vn/index.php/tri-thuc/triet-hoc/2510-triet-hoc-hi-lap-co-dai

4/4