You are on page 1of 454

ck'uedum,f

rdvdEyOmygVdawmf
jrefrmjyef
-----earm w b*0awm t&[awm ormorK'/

1 - (a&S;qkawmif; ykAa,m*)
1 - Am[d&uxm
2 - rdvdEyOm
3 - ar@uyOm&ruxm
4 - ar@uyOm
5 - tEkrmeyOm
6 MoyruxmyOm rmwdum
ed*kH;
rdvdErif; &[ef;jyKjcif;
usrf;ed*Hk;

rdvdEyOm rmwdum NyD;\/


------

ck'uedum,f
rdvdEyOmygVdawmf
jrefrmjyef
-----earm w b*0awm t&[awm ormorK'/

1 - (a&S;qkawmif; ykAa,m*)
1 - Am[d&uxm
2 - rdvdEyOm
1
2
3
4
5
6
7

- r[m0*f
- t'ge0*f
- 0dpm&0*f
- edAme0*f
- Ak'0*f
- owd0*f
- tly"r00wme0*f

rdvdEyOmykpm0doZem (rdvdErif;\ jyemESifh tar;tajzrsm;)


3 - ar@uyOm&ruxm
4 - ar@uyOm
1
2
3
4
5

- 'dAv0*f
- tabZ0*f
- yPmrdw0*f
- oAnKwP0*f
- oE00*f

rdvdEyOmygVdawmf
5 - tEkrmeyOm
1
2
3
4

- Ak'0*f
- edyyO0*f
- a0E&0*f
- tEkrme0*f

6 MoyruxmyOm rmwdum
1
2
3
4
5
6
7

- *j'b0*f
- ork'0*f
- yx0D0*f
- Oypdum0*f
- oD[0*f
- ru#u0*f
- ukr0*f

ed*kH;
rdvdErif; &[ef;jyKjcif;
usrf;ed*Hk;

rdvdEyOm rmwdum NyD;\/


------

ck'uedum,f
rdvdEyOmygVdawmf
jrefrmjyef
-----earm w b*0awm t&[awm ormorK'/

1 - (a&S;qkawmif; ykAa,m*)
1 - Am[d&uxm
2 - ykAa,m*ponf
3 - rdvdErif;taMumif;
4 - twwfwpfq,fhudk;rsKd;
5 - ynm&Sdpl;prf;cef;
6 - yl&PuyodkY ar;jref;cef;
7 - ruvda*gomvodkY ar;jref;cef;
8 - em*aoeewfom;udk awmif;yefcef;
9 - toQifa&m[Pudk 'Pfay;cef;
10 - em*aoeoli,f zGm;jrifcef;
11 - em*aoe ynmoifcef;
12 - a&m[Prax&fESifh em*aoeawGUqHkcef;
13 - em*aoe &SifjyKcef;
14 - toQifem*aoe q&mudk jypfrSm; 'Pfxm;cef;
15 - oQifem*aoe yd#uwfoif<ucef;
16 - oHCmawmfwdkY om*vjynfodkY 0ifa&mufcef;
17 - toQiftm,kygvodkY rdvdErif;ar;cef;
18 - rdvdErif;ESifh oQifem*aoeawGUqHkcef;

rdvdEyOmygVdawmf
2 - rdvdEyOm
1 - r[m0*f
1 - ynwdyOm (bGJUrnfawmfudk ar;jcif;)
2 - 0*PeyOm (odumawmfudk ar;jcif;)
3 - 0DrHoeyOm (pHkprf;avQmufar;jcif;)
4 - teEum,yOm (teEum,trwf\ avQmufxm;ar;jref;csuf)
5 - yAZyOm (&[ef;jyKjcif;qdkif&m jyem)
6 - y#doEdyOm (y#doaE ae rae jyem)
7 - a,medaomreodum&yOm (a,medaomreodum& jyem)
8 - reodum&vuPyOm (reodum&vuPm jyem)
9 - oDvvuPyOm (oDvvuPm jyem)
10 - orom'evuPo'gyOm
(o'g\ Munfvif;jcif; vuPm jyem)
11 - oruEevuPo'gyOm (o'g\ ajy;0ifjcif; vuPm jyem)
12 - 0D&d,vuPyOm (0D&d,vuPm jyem)
13 - owdvuPyOm (owdvuPm jyem)
14 - orm"dvuPyOm (orm"dvuPm jyem)
15 - ynmvuPyOm (ynmvuPm jyem)
16 - emem"rmeH {uudptbdedyg'eyOm
(w&m;toD;oD;wdkY tusKd;wpfckwnf;udk NyD;pD;jcif; jyem)

rdvdEyOmygVdawmf
2 - rdvdEyOm
2 - t'ge0*f
1 - "roEwdyOm (w&m;tpOftquf qufpyfyHk jyem)
2 - y#doE[eyOm (y#doaE rae&rIudk od rod jyem)
3 - PynmyOm (PfESifh ynm jyem)
4 - y#doE[eyk*va0'd,eyOm
(y#doaEraeol a0'emcHpm; rcHpm;jyem)
5 - a0'emyOm (a0'emjyem)
6 - emrly{uwemewyOm (emrfkyf wl rwl jyem)
7 - ax&y#doE[emy#doE[eyOm
(em*aoerax&f wpfzefy#doaEae rae jyem)
8 - emrlyy#doE[eyOm (emrfkyfESifh y#doaEaerI jyem)
9 - t'geyOm (umv jyem)

3 - 0dpm&0*f
1 - t'gerlvyOm (umv\ t&if;rlv jyem)
2 - yk&draum#dyOm (a&S;tpGef; jyem)
3 - aum#dynm,eyOm (a&S;tpGef; xif rxif jyem)
4 - ocFg&Zm,rmeyOm (jzpfqJocFg& &Sd r&Sd jyem)
5 - b0EocFg&Zm,rmeyOm (jzpf&mr&SdbJ ocFg& jzpf rjzpf jyem)
6 - a0'*lyOm (ZD0rnfaom vdyfjymaumiftwjyem)
7 - puK0dnmPm'dyOm (puK0dnmPfponf jzpfyHk jyem)
8 - zvuPyOm (zvuPmjyem)
9 - a0'emvuPyOm (a0'emvuPmjyem)
10 - onmvuPyOm (onmvuPmjyem)
11 - apwemvuPyOm (apwemvuPmjyem)
12 - 0dnmPvuPyOm (0dnmPfvuPmjyem)
13 - 0dwuvuPyOm (0dwufvuPmjyem)
14 - 0dpm&vuPyOm (0dpm&vuPmjyem)

rdvdEyOmygVdawmf
2 - rdvdEyOm
4 - edAme0*f
1 - zm'd0dedAKZeyOm (zponfwdkYudk cGJjcm; od? rod jyem)
2 - em*aoeyOm (toQifem*aoear;aom jyem)
3 - yOm,weuredAwyOm (tm,weig;yg; uHaMumifh jzpfykH jyem)
4 - urememu&PyOm (ukodkvfuH? tukodkvfuH jcm;em;rI jyem)
5 - 0g,mru&PyOm (vkHYv0D&d,xkwfjcif; jyem)
6 - ae&,du*dOPSbm0yOm (i&JrD;ylavmifykH jyem)
7 - yx0doEm&uyOm (ajrBuD;wnfaeykH jyem)
8 - eda&m"edAmeyOm (csKyfjcif;onf edAmefrnf rrnf jyem)
9 - edAmevbeyOm (edAmef&jcif; jyem)
10 - edAmeokcZmeeyOm (edAmefcsrf;omudk od rod jyem)
5 - Ak'0*f
1 - Ak' twd ewdbm0yOm (jrwfpGmbk&m; &Sd r&Sd jyem)
2 - Ak' tEkw&bm0yOm (jrwfpGmbk&m; twkr&SdjrwfykH jyem)
3 - Ak' tEkw&bm0ZmeeyOm
(jrwfpGmbk&m;\ twkr&Sdonfhtjzpfudk od rod jyem)
4 - "r'd|yOm (w&m;awmfudk jrif rjrif jyem)
5 - touFrey#doE[eyOm (rajymif;a&TUbJ y#doaEae rae jyem)
6 - a0'*lyOm (a0'*l ]twvdyfjymaumif} jyem)
7 - tnum,ouFreyOm
(tjcm;udk,fodkY ajymif;aom ow0g &Sd r&Sdjyem)
8 - urzvtwdbm0yOm (uH\ tusdK;&Sdonf\ tjzpfjyem)
9 - OyZwdZmeeyOm (y#doaEjzpfwnfrIudk od rodjyem)
10 - Ak'ed'eyOm (jrwfpGmbk&m;udk jyEdkif? rjyEdkifjyem)

rdvdEyOmygVdawmf
2 - rdvdEyOm
6 - owd0*f
1 - um,yd,m,eyOm (rdrdudk,fudk cspf? rcspfjyem)
2 - oAnLbm0yOm (jrwfpGmbk&m; w&m;tm;vkH;udk od? rodjyem)
3 - r[myk&dovuPyOm
(jrwfpGmbk&m; r[myk&do vuPm jynfhpkH? rjynfhpkHjyem)
4 - b*0awm jA[pm&dyOm (jrwfpGmbk&m; jA[pm&D rnf? rrnfjyem)
5 - b*0awm Oyor'gyOm (jrwfpGmbk&m; yif; jzpf? rjzpfjyem)
6 - tkaboZmaboZyOm
(rsuf&nf\ aq;ESifh ab;jzpfykHjyem)
7 - o&m*0Dw&m*ememu&PyOm
(&m*&SdolESifh&m*uif;ol xl;ykHjyem)
8 - ynmywd|meyOm (ynm\ wnfae&m jyem)
9 - oHom&yOm (oHo&m jyem)
10 - pd&uwo&PyOm
(MumjrifhpGmu jyKNyD;onfudk atmufarhEdkifrI jyem)
11 - tbdZmeEowdyOm
(owdonf tjrJodrSwf jzpf? rjzpf jyem)

rdvdEyOmygVdawmf
2 - rdvdEyOm
7 - tly"r00wme0*f
1 - owdOyZeyOm (owdjzpfay:yHk jyem)
2 - Ak'*kPowdy#dvmbyOm (bk&m;*kPfawmfudk owd&rI jyem)
3 - 'kuy[me0g,ryOm ('kuudk y,fpGefYjcif; jyem)
4 - jA[avmuyOm (jA[mhjynfESifh vlUjynf tuGmta0; jyem)
5 - 'GdEH avmukyEmeH orubm0yOm
(avmuESpfck jzpf&rI\ wlrQyHk jyem)
6 aAmZ*FyOm (aAmZifjyem)
7 - ygyyknmeH tygeybm0yOm
(tukodkvfESifh ukodkvf tenf;trsm; jyem)
8 - ZmeEmZmeEygyu&PyOm (odvsuf raumif;rIudk jyKjcif;? rodbJ
raumif;rIudk jyKjcif; jyem)
9 - Ow&ukkum'd*reyOm
(ajrmufuRef;ponfodkY oGm;Edkif? roGm;Edkif jyem)
10 - 'DC|dyOm (tdk;&Snfjyem)
11 - tmo ymo eda&m"yOm
(xGufouf? 0ifoufcsKyf&ef wwfEdkif? rwwfEdkifjyem)
12 - ork'yOm (ork'&mjyem)
13 - ork'{u&oyOm (ork'&m\ tieft&omwpfckwnf;&SdyHkjyem)
14 - okckryOm (odrfarGUaom t&m0wKjyem)
15 - 0dnmPemewyOm (0dnmPf\ teuf txl;xl;jyem)
16 - tly"r00wme'ku&yOm
(emrfw&m;udk ydkif;jcm;jcif; cJ,Of;yHk jyem)

rdvdEyOmykpm0doZem (rdvdErif;\ jyemESifh tar;tajzrsm;)

rdvdEyOmygVdawmf
3 - ar@uyOm&ruxm
1 - wdkifyifjcif;\ a&SmifMuOf&m t&yf&SpfrsKd;
2 - wdkifyifrIudk zsufqD;wwfaom yk*dKvf&Spfa,muf
3 - vQKdU0Sufwdkifyifcsufudk zsufqD;wwfaom yk*dKvfudk;a,muf
4 - ynmBuD;&ifhaMumif;&Spfyg;
5 - q&m\ *kPft*Fg
6 - Oygoum\ *kPt
f *Fg

4 - ar@uyOm
1 - 'dAv0*f
1 - uwm"dum&ozvyOm (y&dedAmefjyKaom jrwfpGmbk&m;tm;
ylaZmfrItusKd; &Sd r&Sdjyem)
2 - oAnKwmbm0Om (oAnKwPf jzpfyHkjyem)
3 - a'0'wyAZyOm (a'0'wftm; &[ef;jyKay;rI jyem)
4 - yx0dpveyOm (ajrvIyfykH jyem)
5 - od0d&mZpuK'geyOm
(od0drif; rsufvkH;udk xkwf ay;vSLjcif; jyem)
6 - *Am0uEdyOm (udk,f0efwnf jyem)
7 - o'rE&"meyOm (omoemuG,f ruG,fjyem)
8 - tukovap'eyOm
(jrwfpGmbk&m; tukokdvf t<uif;rJh jzwf rjzwfjyem)
9 - Ow&du&PD,yOm
(jrwfpGmbk&m;tm; xyfrHyGg;rsm;&rI &Sd r&Sd jyem)
10 - 'dAv'eyOm ('dyg'fpGrf;tm;udk jyjcif; jyem)

rdvdEyOmygVdawmf
4 - ar@uyOm
2 - tabZ0*f
1 - ck'gEkck'uyOm
('ku#f? 'kAmoD odumyk'fwdkYudk Ekwfy,fapaom jyem)
2 - tAsmu&PD,yOm (jrwfpGmbk&m; ajzMum;jcif;rjyKaom ykpmjyem)
3 - rpKbm,embm,eyOm (aojcif;rS aMumuf raMumuf jyem)
4 - rpKygorkwdyOm (aorif;ausmhuGif;rS vGwf rvGwf jyem)
5 Ak'vmbE&m,yOm
(jrwfpGmbk&m;tm; vmbftE&m,f &Sd r&Sd jyem)
6 - tyknyOm (raumif;rI yGm;pD;? ryGm;pD; jyem)
7 - bduKoHCy&d[&PyOm
(&[ef;oHCmukd xdef;odrf;aqmif&Gufjcif; jyem)
8 - tabZy&doyOm
(jrwfpGmbk&m;tm; ruJGysufaom y&dowf &Sd r&Sd jyem)

rdvdEyOmygVdawmf
4 - ar@uyOm
3 - yPmrdw0*f
1 - ao|"ryOm (w&m;awmfonf tjrwfqHk; jzpf rjzpf jyem)
2 - oAow[dwz&PyOm (jrwfpGmbk&m;onf ow0gtm;vHk;wdkY\
tusKd;pD;yGm;ukd aqmif raqmifjyem)
3 - 0w*k,Sed'eyOm (vQKdU0Sufaom t*Fgukd jyjcif;qdkif&m jyem)
4 - zko0gpmbm0yOm
(jrwfpGmbk&m; pum;Murf;onf\ tjzpfukd jyaom jyem)
5 - kutapwembm0yOm
(opfyifwdkY pdwfapwemr&Sdonfhtjzpf jyem)
6 - yd@ygwr[yvyOm (qGrf;ESpfrsKd;\ tusKd;BuD;rI wlyHkjyem)
7 - Ak'ylZeyOm (jrwfpGmbk&m;tm; ylaZmfjcif; jyem)
8 - yg'ouvdum[wyOm (ajcawmf ausmufcsyfvTmxdjcif; jyem)
9 - t**orPyOm (tjrwfqHk;&[ef; jyem)
10 - 0PbPeyOm (*kPfudk ajymqdkjcif; jyem)
11 - t[omed*[yOm (rnOf;qJjcif;ESifh zdESdyfjcif; jyem)
12 - bduKyPmrdwyOm
(&[ef;wdkYudk jrwfpGmbk&m; ESifxkwfjcif; jyem)

rdvdEyOmygVdawmf
4 - ar@uyOm
4 - oAnKwP0*f
1 - 'dur0dyguyOm (wefcdk;ESifh uH\tusKd; jyem)
2 - "r0de,y#dpEmy#dpEyOm
("r0de,udk zHk;xm;oifh rxm;oifh jyem)
3 - rkom0g'*k v[kbm0yOm
(rkom;pum;\ tav; tayghjzpfyHk jyem)
4 - aAm"dow"rwmyOm (bk&m;avmif;"rwm jyem)
5 - twedygweyOm (rdrdukd,fukd owfjcif; jyem)
6 - arwmbm0emedoHoyOm (arwmyGm;rsm;usKd; jyem)
7 - ukovmukovor0doryOm
(ukodkvfESifh tukodkvf tusKd;wl? rwl jyem)
8 - tr&ma'0DyOm (tr&ma'0D ]]raumif;rIrjyKaom}} jyem)
9 - t&[Etbm,eyOm
(&[Emyk*dKvf aMumuf&GHUjcif; uif;? ruif; jyem)
10 - Ak'oAnKbm0yOm (jrwfpGmbk&m; tvHk;pHkudk odawmfrlyHk jyem)

rdvdEyOmygVdawmf
4 - ar@uyOm
5 - oE00*f
1 - oE0yOm (oE0 paom *gxmESifh pyfaom jyem)
2 - O'&oH,wyOm (0rf; ]tpmtdrf} apmifhpnf;rI jyem)
3 - Ak'tygAm"yOm (jrwfpGmbk&m;ESifh temuif;ol jyem)
4 - r*Kyg'eyOm (r*fudk jzpfapyHk jyem)
5 - Ak't0da[XuyOm (jrwfpGmbk&m; ow0gwdkYudk rnOf;qJyHk jyem)
6 - q'EaZmwdygvm&AyOm
(q'efqifrif;ESifh aZmwdygvvkvifwdkY\ tjyKtrl jyem)
7 - C#dum&yOm (C#dum&tdk;xdef;onf ]tdrf} jyem)
8 - jAm[P&mZ0g'yOm
(jrwfpGmbk&m;\ jAm[P &mZ [laom pum;jyem)
9 - *gxmbd*DwabmZeuxmyOm (*gxmwdkYudk oDqdk &tyfaom
abmZOfudk roHk;aqmif [laom pum;qdkif&m jyem)
10 - "ra'oem, taygkuyOm (jrwfpGmbk&m; w&m;a[mrI
aMumifhMurJh aevdkjcif; jyem)
11 - tmp&d,memp&d,yOm (jrwfpGmbk&m;tm; q&m &Sd? r&Sd jyem)

rdvdEyOmygVdawmf
5 - tEkrmeyOm
1 - Ak'0*f
1 - 'GdEHAk'geH tEkyZrmeyOm
(bk&m;ESpfql wpfNydKifeuf ryGifhjcif; jyem)
2 - a*gwrd0w'geyOm (rdaxG;awmfa*gwrD ouFef;vSLjcif; jyem)
3 - *d[dyAZdw ormy#dywdyOm
(vlESifh &[ef;wdkY aumif;pGm usifhjcif; jyem)
4 - y#dy'ga'goyOm ('ku&p&d,mtusifh\ tjypf jyem)
5 - [Dem,m0weyOm
(omoemawmfrS jyefvnfqkwfepf ]vlxGuf} jcif; jyem)
6 - t&[Ea0'ema0'd,eyOm (&[Ema0'emcHpm;jcif; jyem)
7 - tbdor,E&m,u&yOm
(w&m;udk xdk;xGif;odjrifjcif;\ tE&m,f jyem)
8 - 'kDvyOm ('kDv ]&[ef;ESifh vl txl;} jyem)
9 - O'uowZD0yOm (a&onf owZD0 [kwf? r[kwf jyem)

2 - edyyO0*f
1
2
3
4
5
6
7
8

- edyyOyOm (oHo&mrcsJUwwfaom w&m; jyem)


- cDPmo0bm0yOm (vlUtoGifjzifh &[Emtjzpf jyem)
- cDPmo0owdoarmoyOm (&[EmESifh owdarhavsmhrIjyem)
- avmau ewdbm0yOm (avmu r&Sdaom 0wK jyem)
- turZm'dyOm (uHponfaMumifh rjzpfaom t&m0wK jyem)
- urZm'dyOm (uHponfaMumifh jzpfaom t&m0wK jyem)
- ,uyOm (bDvl; &Sd? r&Sd jyem)
- te0aooodumy'yOm
(odumyk'fukd t<uif;rJh ynwfcJhjcif; jyem)
9 - ol&d,wyeyOm (ae\ xGef;vif;awmufyrI jyem)
10 - uXdewyeyOm (ae\ jyif;pGm xGef;vif;awmufyrI jyem)

rdvdEyOmygVdawmf
5 - tEkrmeyOm
3 - a0E&0*f
1 - a0E&yOm (a0E&mrif;BuD;\ ay;vSLrI jyem)
2 - 'ku&um&duyOm ('ku&p&d,m tusifh jyem)
3 - ukovmukovAv0w&yOm
(ukodkvf tukodkvf\ tm;BuD;rI jyem)
4 - ykAaywm'doyOm (a&S;u aovGefNyD;olwdkYtm; &nfTef; vSLaom
tvSLjyem)
5 - okydeyOm (tdyfruf jyem)
6 - tumvr&PyOm (aocsdefra&mufrD aojcif; jyem)
7 - apwd,yg#d[m&d,yOm (apwD wefcdk;jyjcif; jyem)
8 - "rmbdor,yOm (r*fzdkvfudk xkd;xGif; odjcif; jyem)
9 - {uEokcedAmeyOm (edAmef\ pifppf csrf;omtwd jzpfyHk jyem)
10 - edAmelyoPmeyOm (edAmef\ tqif; toGifoPmef jyem)
11 - edAmeopdu&PyOm (edAmefodkY rsufarSmufjyKyHk jyem)
12 - edAmeoEd[dwyOm (edAmef\ wnf&m jyem)

4 - tEkrme0*f
1 - tEkrmeyOm (rSef;q ]jrwfpGmbk&m;&SdaMumif;} od&yHk jyem)
2 - "kw*FyOm ("lwiftusifh jyem)

rdvdEyOmygVdawmf
6 MoyruxmyOm rmwdum
1 - *j'b0*f
1 - *j'b*FyOm (jrnf;\ t*Fgjyem)
2 - ukuK#*FyOm (Muuf\ t*Fgjyem)
3 - uvEu*FyOm (&SOfh\ t*Fgjyem)
4 - 'Dyded,*FyOm (opfr\ t*Fgjyem)
5 - 'Dydu*FyOm (opfzkd\ t*Fgjyem)
6 - ukr*FyOm (vdyf\ t*Fgjyem)
7 - 0Ho*FyOm (0g;\ t*Fgjyem)
8 - pmy*FyOm (av;\ t*Fgjyem)
9 - 0g,o*FyOm (usD;iSuf\ t*Fgjyem)
10 - ru#*FyOm (arsmuf\ t*Fgjyem)

2 - ork'0*f
1 - vmAkvw*FyOm (Al;EG,f\ t*Fgjyem)
2 - y'kr*FyOm (y'krmMum\ t*Fgjyem)
3 - ADZ*FyOm (rsKd;aph\ t*Fgjyem)
4 - omvuvsmPdu*FyOm (omvuvsmPDyif\ t*Fgjyem)
5 - em0*FyOm (avS\ t*Fgjyem)
6 - em0gv*eu*FyOm (ausmufql;\ t*Fgjyem)
7 - uly*FyOm (vif;,Ofwdkif\ t*Fgjyem)
8 - ed,mru*FyOm (avSolBuD;\ t*Fgjyem)
9 - urum&*FyOm (avSxdk;om;\ t*Fgjyem)
10 - ork'*FyOm (ork'&m\ t*Fgjyem)

rdvdEyOmygVdawmf
6 MoyruxmyOm rmwdum
3 - yx0D0*f
1 - yx0Dt*FyOm (ajrBuD;\ t*Fgjyem)
2 - tmy*FyOm (a&\ t*Fgjyem)
3 - awZ*FyOm (rD;\ t*Fgjyem)
4 - 0g,k*FyOm (av\ t*Fgjyem)
5 - yAw*FyOm (awmif\ t*Fgjyem)
6 - tmumo*FyOm (aumif;uif\ t*Fgjyem)
7 - pE*FyOm (v\ t*Fgjyem)
8 - ol&d,*FyOm (ae\ t*Fgjyem)
9 - ou*FyOm (odMum;rif;\ t*Fgjyem)
10 - pu0wd*FyOm (pMu0aw;rif;\ t*Fgjyem)

4 - Oypdum0*f
1 - Oypdu*FyOm (jc\ t*Fgjyem)
2 - AdVm&*FyOm (aMumif\ t*Fgjyem)
3 - OEL&*FyOm (<uuf\ t*Fgjyem)
4 - 0dpdu*FyOm (uif;NrD;aumuf\ t*Fgjyem)
5 - eukv*FyOm (a>ryg\ t*Fgjyem)
6 - Z&od*Fgv*FyOm (ajracG;tdk\ t*Fgjyem)
7 - rd**FyOm (orif\ t*Fgjyem)
8 - a*gly*FyOm (EGm;taygif;\ t*Fgjyem)
9 - 0&m[*FyOm (0uf\ t*Fgjyem)
10 - [wd*FyOm (qif\ t*Fgjyem)

rdvdEyOmygVdawmf
6 MoyruxmyOm rmwdum
5 - oD[0*f
1 - oD[*FyOm (jcaoFh\ t*Fgjyem)
2 - pu0gu*FyOm (pu0gufiSuf\ t*Fgjyem)
3 - ayPm[du*FyOm (atmufcsif;iSuf\ t*Fgjyem)
4 - C&uaygw*FyOm (tdrfcdk\ t*Fgjyem)
5 - Ovlu*FyOm (cifykyfiSuf\ t*Fgjyem)
6 - owyw*FyOm (acguf&SmiSuf\ t*Fgjyem)
7 - 0*Kvd*FyOm (vif;EdkY\ t*Fgjyem)
8 - Zvlu*FyOm (arQmh\ t*Fgjyem)
9 - oy*FyOm (a>r\ t*Fgjyem)
10 - tZ*&*FyOm (pyg;BuD;a>r\ t*Fgjyem)

6 - ru#u0*f
1 - yEru#u*FyOm (yifhul\ t*Fgjyem)
2 - xedw'g&u*FyOm (EdkYpdkYoli,f\ t*Fgjyem)
3 - pdwu"&ukr*FyOm (ukef;vdyfajymuf\ t*Fgjyem)
4 - y0e*FyOm (awmtkyf\ t*Fgjyem)
5 - ku*FyOm (opfyif\ t*Fgjyem)
6 - arC*FyOm (rdk;\ t*Fgjyem)
7 - rPd&we*FyOm (ywjrm;\ t*Fgjyem)
8 - rm*0du*FyOm (om;rkqkd;\ t*Fgjyem)
9 - AmVdodu*FyOm (ig;rQm;ol\ t*Fgjyem)
10 - wpu*FyOm (wpnf;orm;\ t*Fgjyem)

rdvdEyOmygVdawmf
6 MoyruxmyOm rmwdum
7 - ukr0*f
1 - ukr*FyOm (tdk;\ t*Fgjyem)
2 - umVm,o*FyOm (wD;wkwfiSuf\ t*Fgjyem)
3 - qw*FyOm (xD;\ t*Fgjyem)
4 - acw*FyOm (v,f\ t*Fgjyem)
5 - t*'*FyOm (tqdyfajzaq;\ t*Fgjyem)
6 - abmZe*FyOm (abmZOf\ t*Fgjyem)
7 - mo*FyOm (av;orm;\ t*Fgjyem)

ed*kH;
rdvdErif; &[ef;jyKjcif;
usrf;ed*Hk;

rdvdEyOm rmwdum NyD;\/


------

ck'uedum,f
rdvdEyOmygVdawmf
jrefrmjyef
-----earm w b*0awm t&[awm ormorK'/
1/ **Fgjrpfonf ork'&modkY pD;qif;ouf0ifouJhodkY wdkif;wumwdkYxuf jrwfaom (a,meu)
wdkif; om*vNrdKUawmf (pdk;pHaom) rdvdErnfaom rif;onf toQifem*aoe rax&fjrwfxHodkY
csOf;uyfav\/ csOf;uyfNyD;aomf rdvdErif;onf (ynm[laom) rD;&SL;rD;wdkifudk aqmifaom?
(olwpfyg;wdkY ,HkrSm;jcif;[laom) trdkufwdkufudk y,fEkwfEdkifaom? qef;Mu,faom pum;udk ajym
a[mwwfaom toQifem*aoerax&fjrwftm; odrfarGU eufeJukefaom t&m[kwfonf? r[kwf
onf jzpfukefaom rsm;pGmaom tar;ykpm jyemwdkYudk ar;avQmufav\/ rdvdErif;\
tar;ykpmwdkYonf vnf;aumif;? toQifem*aoe rax&fjrwf\ ajz&Sif;csufwdkYonf vnf;
aumif; eufeJaom teuft"dyg,fudk rSDukef\/ ynm&SdwdkY pdwfESvHk;odkYvnf; oufa&mufukef\/
ynm&SdwdkY\ em;udkvnf; csrf;omapEdkifukef\/ rjzpfzl;jrJ jzpfukef\/ MuufoD;arG;nif; xzG,f
vnf; jzpfukef\/ toQifem*aoerax&f\ tajzpum;wdkYonfvnf; tbd"rmyd#u? 0denf;
yd#uESpf&yfodkYvnf; ouf0ifukef\/ okwef[laom uGef&ufESifh jynfhpHkukef\/ Oyrm yHkjyifwdkYjzifh
vnf;aumif;? enf;trsKd;rsKd;wdkYjzifh vnf;aumif; (tHhMopzG,f) qef;Mu,fvS ukef\/ xdkqdkNyD;
*kPfESifh jynfhpHkaom rdvdEyOmusrf; (odjrifem,l&ef pGrf;Edkifaom) Pfudk jrJpGmpdkufxm;
pdwfudk &TifMunfapvsuf odrfarGUeufeJukefaom tar;ykpmjyemwdkYudk vnf;aumif;? ,HkrSm;zG,f
&mudk cGJzsufEdkif ukefaom tajzwdkYudk vnf;aumif; em;axmifMuygukefavmh/
2/ xdkrdvdEyOmusrf;udk tb,fodkYaom taMumif;&if;rlvtm;jzifh Mum;em&rnfenf;[lrla,meuwdkif;ol wdkif;om;wdkY\ ukefxkyftrsKd;rsKd;udk cGJjcm;a0zef&m (ta&mif;t0,fA[kdXme)
jzpfaom om*vrnfaom NrdKUonf xif&Sm;dSvwfownf;/ (xdkom*vNrdKUonf) jrpf? acsmif;?
awmifwef;wdkYjzifh wifhw,f\/ aysmfarGUzG,f&m ajr rsufESmjyif tpdwftydkif;wdkYvnf; &Sd\/ t&H?
O,smOf? awmwef;? wpfzufqnfuef? av;axmifhuefwdkYESifh jynfhpHk\/ jrpf\ arGUavsmfzG,f?
awmif\ arGUavsmfzG,f? awm\ arGUavsmfzG,fESifhvnf; jynfhpHk\/ tMum;tjrif A[kokw&SdolwdkY
zefqif; wnfaxmiftyfaom NrdKUvnf; jzpf\/ &efolwdkYudk y,f&Sm;NyD;jzpf &efolwdkY rzsufqD;
rESdyfpufEdkif/ txl;xl;tjym;jym; qef;Mu,f jrJjrHcdkifcHhaom jytdk; wHcg;rkcf&Sd\/ twdkif;xuf
tvGef aumif;jrwfaom wHcg;cHk wkkdPfwdkifvnf; &Sd\/ eufpGmaom usHK;ajrmif; azG;azG;jzLaom
wHwdkif;wdkYjzifh 0ef;&Htyfaom NrdKUwGif;eef;awmfvnf; &Sd\/ aumif;pGm cGJjcm; a0zeftyfaom
vrf;BuD; vrf;i,f vrf;av;cG vrf;qHk&Sd\/ wifhw,f oyf,yfpGm jzefYcif; a&mif;cstyfaom
wefzdk;&Sdaom ukefpnfypnf; trsKd;rsKd;wdkYjzifh jynfhESufonfh aps;awmfBuD;vnf; &Sd\/ tvSLr@yf
trsKd;rsKd;wdkYjzifh tjrJtpOf wifhw,f\/ [dr0Em awmifxGwfESifhwlaom vGefuJ jrifhjrwfonfh
eef;bHkAdrmef todef;wdkYjzifh wefqmqif,iftyf\/ qif jrif; &xm; ajconf[laom ppft*Fg
wdkYjzifh >yrf;\/ tqif;vSaom a,mufsm;? rdef;rtaygif;wdkY rjywfvSnfhvnf&m jzpf\/ vlrsKd;pHkwdkY
jzifh a&m>yrf; jynfhMuyfae\/ rsm;jym;aomrif;? ykPm;?ukefonf? qif;&Jom;rsKd;wdkY\ ae&mjzpf\/

tnDtrQ cGJjcm; a0zefxm;onfh trsKd;rsKd; tpm;pm;aom orPjAm[PwdkYESifh pyf,SOf\/


ajrmufjrm;pGmaom twwfynm ynm&SdolwdkY MumjrifhpGm aexdkif&mjzpf\/ umodwdkif; aum#Kr&
wdkif;jzpfpaom txl;xl; tjym;jym;aom txnfaps;HkwdkYESifh jynfhpHk\/ aumif;pGm jzefYcif;tyf
pdwfESpfoufzG,f&m rsm;jym;pGmaom yef;aps; eHYomaps; &Sd\/ tarT;eHYomwdkYjzifh arT;BudKifvsuf
&Sd\/ awmifhwvdkcsifzG,f&m rsm;pGmaom &wemrsKd;wdkYESifh jynfhpHk\/ xdkxdkt&yfodkY a&S;I jzefYcif;
tyfaom aps;qdkif&Sd\/ wifhw,fzG,f&m vdrmuRrf;usifaom ukefonf taygif;wdkY\ rjywf
usufpm;&m jzpf\/ tojymaiG? a&T? aMu;wdkYudk cif;usif;xm;aom qdkifwdkYjzifh jynfh\/ wajymif
ajymif awmufaom tdrfaqmif bHkeef;&Sd\/ rsm;pGmaom Opmpyg; toHk;taqmif vuf0wf
vufpm; &Sd\/ jynfhvQHaom usDMu&Sd\/ rsm;pGmaom xrif; tazsmf&Sd\/ ESpfoufzG,f&m rsm;pGm
aom cJzG,f? pm;zG,f? vsufzG,f? aomufzG,f&Sd\/ Ow&ukkuRef;ESifh wl\/ jynfhpHkaom aumuf
pyg;&Sd\/ tmVurEmrnfaom ewfNrdKUawmfESifh wl\/
t&m ykpm0doZemtcsufudk qdkif;iHh&yfxm; xdkrdvdErif;ESifh toQifem*aoerax&f
jrwfwdkY\ a&S;uH taMumif;&if;udk jyqdkoifh jyqdkxdkuf\/ jyqdkaom q&monfvnf; ajcmufyg;
tjym;jzifh a0zefydkif;jcm;um jyqdkoifh jyqdkxdkuf\/ ajcmufyg;tjym;[lonf tb,fenf;a&S;qkawmif;cef;? rdvdErif;\ jyemcef;? rSwfaMumif;vuPmudk ar;cef;? qdwfcsKdESifhwlpGm
aumufwuspf ar;cGef;tcef;? tEkrme (rSef;qaom)tm;jzifh ar;aomtcef;? Oyrmpum;udk
ar;aomtcef; odkY tcef;ajcmufyg; tjym;&Sd\/
xdkajcmufcef;wdkYwGif rdvdEyOmonf vuPmyOmtcef;ESifh ,HkrSm;aom t&mudk y,fazsmuf
aom jyem ar;cGef; tcef;[k ESpfcef;&Sd\/
qdwfcsKdESifh wlpGm aumufwuspf tar;ar@uyOmonfvnf; r[m0*fESifh a,m*Dyk*dKvfwdkY
udk ar;aom tcef;[k ESpfrsKd;&Sd\/
------

(a&S;qkawmif; ykAa,m*)
(xdktcef;ajcmufrsKd;wdkYwGif) a&S;qkawmif;cef;[lonf xdkrdvdErif;ESifh toQifem*aoe
rax&fjrwfwdkY\ a&S; jyKtyfaom uHtaMumif;&if;wnf;/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- AAmm[
[d&d&u
ux
xmm ======
ykAa,m*ponf
3/ wpfqifhpum; Mum;&zl;onfum;- a&S;vGefavNyD;aomtcg uyjrwfpGmbk&m;\
omoemawmf wnfxGef;jzpfay:vwfaomf **Fgjrpf\teD; ausmif;wdkufwpfck &[ef;oHCm
trsm; (oDwif;oHk;) aexdkifav\/ xdkausmif;wdkuf 0wfBuD; 0wfi,f tusifhoDvESifh jynfhpHk
ukefaom &[ef;wdkYonf eHeufapmapm xukef? tdk;&Snf wHjrufpnf;wdkYudk ,lMuukefNyD;vQif?
jrwfpGmbk&m; *kPfaus;Zl;wdkYudk qifjcifukefvsuf? ausmif;wvif;udk wHjrufvSnf;Muukef trdIuf
odkuf pkyHkjcif;udk jyKvkyfMuukef\/ xdktcg &[ef;wpfyg;onf omraPwpfOD;udk ]]omraP
vmavmh? wHjrufacs;udk pGefYypfacsavmh}} [k ajymqdk\/ xdkomraPonf rMum;a,mifjyK
oGm;av\/ ESpfBudrf oHk;Budrfwdkifwdkif ac:tyfaomfvnf; xdkomraPonf rMum;a,mifjyK
oGm;jrJoGm;onf omwnf;/ xdkYaemuf xdk&[ef;onf ]]omraPum; tajym&cufvSavpG}} [k
trsufxGuf wHjrufpnf;dk;jzifh dkufykwfav\/ xdkodkY dkufykwfjcif;aMumifh xdkomraPonf
idkvsuf aMumuf&GHUojzifh wHjrufacs;udk pGefYypfpOf ]]tuREkfyfonf wHjrufacs;udk pGefYypf&aom
aumif;rIaMumifh edAmefa&mufonfh wdkifatmif twGif; jzpfav&m&m b0 rGef;wnfhaeuJhodkY
bkef;uHBuD;ol? wefcdk;awaZmfBuD;ol jzpf&ygvdk\}} [k yxrtBudrf qkawmif;\/ wHjrufacs;udk
pGefYypfNyD;aemuf a&csKd;&ef **FgjrpfqdyfodkY oGm;jyefcJhaomf w0kef;0kef;jrnfaeaom jrpf\ vdIif;wHydk;
t[kefudk jrif&jyef ]]tuREkfyfonf edAmefa&mufonfh wdkifatmif twGif; jzpfav&m&m b0
vdIif;wHydk; t[kefuJhodkY t&mtm;avsmfpGm jzpfay:vmaom Pfy#dbmef&Sdol? rukefEdkifaom
Pfy#dbmef&Sdol jzpf&ygvdk\}}[k 'kwd, tBudrf qkawmif;jyef\/
xdkomraPudk apcdkif;aom &[ef;onfvnf; wHjrufpnf;xm;&mpif wHjrufpnf;udkxm;
a&csKd;&ef **Fg jrpfqdyfodkY oGm;vwfaomf omraP\ qkawmif;oHudk Mum;&ojzifh ]]igapcdkif;
tyfaom omraPonfyif rQavmuf qkawmif;bdao;\/ ightm; tb,frSm (qkawmif;)
rjynfhpHkbJ &Sdvdrfhrnfenf;}} [k MuHpnf ]]igonf edAmefodkY a&mufonfhwdkifatmif twGif;
jzpfav&m&m b0 **Fgjrpf\ vdIif;wHydk;t[kefuJhodkY rukefEdkifaom Pfy#dbmef&Sdol jzpf&yg
vdk\? omraP ar;wdkif;ar;wdkif;aom jyemtvHk;pHkudk &Sif;vif;&ef? ajz&Sif;&ef pGrf;Edkifol
jzpf&ygvdk\}} [k qkawmif;av\/
xdkolESpfOD;wdkYonfvnf; ewfbHk? vlUbHk vSnfhvnfusifvnfukefvsuf uyjrwfpGmbk&m;ESifh
igwdkY jrwfpGmbk&m;\ wpfckaom tMum;udk ukefvGefapMuukef\/ xdkYaemuf igwdkY\ jrwfpGm
bk&m;onfvnf; arm*vdykw wdax&fudk Asm'dwfTefMum;awmf rltyfouJhodkY? xdkYtwl xdkol
ESpfOD;wdkYudkvnf; Asm'dwf TefMum;tyfukef\ ]]igbk&m; y&dedAmefpHvGefonfrSaemuf ESpfaygif;
ig;&m ausmfvGefvwfaomf xdkolESpfOD;wdkYonf jzpfay:vmukefvwHU/ xdkolESpfOD;wdkYonf odrfarGU
eufeJpGmjyK iga[mMum;tyfaom xdkokwf? tbd"rm? 0denf;w&m;awmfudk jyemar;cGef;?
Oyrm Oyar,s? nDrQoifhwifhaom enf;wdkY\ tpGrf;jzifh tIyftaxG; r&Sdatmif jyK a0zefMu
ukefvwHU}} [k Asm'dwf TefMum;tyfukef\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- AAmm[
[d&d&u
ux
xmm ======
rdvdErif;taMumif;
4/ xdkolESpfOD;wdkYwGif omraPonf ZrL'dyfuRef; om*vNrdKU rdvdErnfaom rif;jzpf
av\/ (xdkrif;onf) todPf&Sdol? vdrmol? xdk;xGif;Pf&Sdoljzpf twdwf? tem*wf? ypKyef
jzpfukefaom ynmESifh ,SOf pD&ifjcif;? jyKvkyfjcif;wdkYudk pGrf;aqmifEdkif\/ jyKvkyfaom tcg
vnf; pl;prf;qifjcif jyKvkyfavh&Sd\/ txl;tm;jzifh xdkrdvdErif;onf rsm;pGmaom usrf;*ef
twwfwdkYudk oif,ltyfukef\/
------

twwfwpfq,fhudk;rsKd;
xdkrif; oiftyfaom usrf;*ef wdkY[lonf tb,fenf;okwd-a0'usrf;1? ordwd-urmhOya'ousrf;2? ocFsm-ocFsmac: tbd"rmusrf;3? a,m*a,m*ac: tbd"rmusrf;4? eDwd-eDwdusrf;5? 0daoodu-0daooduac: tbd"rmusrf;6? *PdwtwGuftcsuf -ocFsmusrf;7? *EA-twD;trIwf wl&d,m-ynmusrf;8? wdudp-aq;ukjcif; twwf
udkjyaom wdudpusrf;9? "EkaA'-"EkaA' usrf;10? yk&mP-yk&mPfusrf;11? wd[mo-wd[mo
usrf;12? aZmwdo-aZmwdoac: aA'ifusrf;13? rm,m-vSnfhpm;jcif;-tvdrmoHk;jcif;udk jyaom
rm,musrf;14? a[wk-wuaA'ac: a[wk0dZmusrf;15? rEe-rEmefusrf;16? ,k'g-,k'usrf;17?
qEom-qef;usrf;18? Ak'0pe jrwfpGmbk&m; ygVdawmfESifhwuG wpfq,fhudk;yg;aom usrf;twwf
wdkYudk oif,ltyfukef\/ ynm&SdwdkY pdwfESvHk;udk wkefvIyfatmif ajymqdkwwf\/ olwpfyg;wdkYu
nOf;qJEdkifcJ\/ olwpfyg;wdkYu ESdrfeif;jcif;iSg cufcJ\/ rsm;pGmaom t,ludk wDxGifolwdkYwGif
txGwftjrwf[k qdkxdkuf\/ PftpGrf;tm;jzifh vnf;aumif;? Pfvsifvsm;jcif;tm;jzifh
vnf;aumif;? &J&ifhjcif;tm;jzifh vnf;aumif;? ynmtm;jzifh vnf;aumif; ZrL'dyfuRef;vHk; rdvdE
rif;ESifhwlaomol wpfOD;wpfa,mufrQ rjzpfay:/ ypnf;Opm <u,f0\/ rsm;aom Opm&Sd\/
rsm;aom pnf;pdrf&Sd\/ rsm;pGmaom ppfonf Adkvfyg qif,mOf ponf &Sd\/
-----1/ k ,Zk omr-[laom a0'usrf;&if; oHk;yHkESifh aemufwdk;aom txAPusrf;yg a0'av;yHk/
2/ jA[mBuD;\ a[mMum;csufrS vlom;q&mwdkY rSwfom;rdorQ a&;om;xm;aom rEk"rowf paom
usrf;rsm;ESifh urmol urmom;wdkY apmifhpnf;tyf? a&SmifMuOftyf? vdkufem aqmif&Guf tyfaom
Oya'otm;vHk;/
3/ wwGac: y&rwoabmw&m; ESpfq,fhig;yg;\ okyfoabmudk a&wGufpDppfaom usrf;jzpf onf/
4if;ocFsm tbd"rmudk uydv&aoh wnfaxmifonf/ ocFsmtbd"rmESifh pyfvsOf;aom a&S;tusqHk;
pmtkyfrsm;onf ocFsmyg0peokwESifhwwG yrmowdkY jzpfMu\/ 4if;ESpftkyfudk uydv&aoh pD&ifonf[k
tqdk&SdMuaomfvnf; xif&Sm;aom taxmuftxm; r&Sdacs/ ordkif; rSwfwrf;t& uydv&aohonf pmtkyf
a&;om;pD&ifrI rjyKcJhbJ 4if;\ynmudk tmol&dtm; oifMum;ay;cJh tmol&du yoDcudk wpfqifh

oifMum;ay;cJhonf[k qdkayonf/ odkYjzifh txufyg usrf;ESpfusrf;onf ay:aygufcJh\/ ocFsmtbd"rmESifh


pyfvsOf; pH,lavmufaom pmtkyfrSm qG&u&doQe a&;aom ]]ocFsmum&dum}} yif jzpfavonf/
4/ yk*dKvt
f oD;oD;\ ZD0twudk &? odkYr[kwf y&rtwESifh aygif;qHkEdkif&ef orx ur|mef;rsm;udk
azmfjyaom usrf;jzpfonf/ a,m*tbd"rmonf ocFsmtbd"rmudk trSDjyK onf/ xdka,m*tbd"rmudk
wnfaxmif olrSm ywvD&aohjzpfonf/ a&S;tusqHk;aom a,m* tbd"rmpmtkyfonf ywvD&aoh\
]]a,m*okw}} yifjzpf\/ Asmoq&ma&;aom ]]bmom}} rnfaom a,m*tbd"rm tzGifhusrf;ESifh
0dnmPbduK\ tbd"rm tzGifhusrf; tjyif 0dnmPbduK\ ]]a,m*0kwdum}} ESifh ]]a,m*om&o*F[}}
paom usrf;rsm;vnf; &SdMuao;onf/
5/ EdkifiHtkyfcsKyfa&;udk Tefjyaom &mZeDwd trsKd;av;yg;wdkY\ ,Ofaus;rIudk Tefjyaom avmu eDwd tusifh
odum apmifhpnf;rIudk Tefjyaom "reDwdpaom usrf;rsm;/
6/ tjrJwnfwHh tm;vHk;aom t&mwdkYxuf xl;jcm;aom yx0D tmayg awaZm 0ga,m tmumo
umv 'dom twre[laom y&rww&m;udk;rsKd;udk cGJjcm;odjcif;tm;jzifh opm Pfudk &tyfonf[k
azmfjyaomusrf;/ 0daoodutbd"rmudk uPm'[l vnf; aumif;? uPbkZ[l vnf;aumif;?
uPbu[l vnf;aumif; xif&Sm;aom &aoh ynm &Sd wDxGiftyfonf/ 4if;\ trnf&if;rSm
uyjzpfaomfvnf; azmfjyyg y&rww&m;wdkYudk tPkjrLac: tao;i,fqHk; tpdwftydkif;wdkifatmif
cGJjcrf;pdwfjzm azmfjyEdkif aomaMumifh tPkjrLudk pm;ol[k t"dyg,f&Sdaom uPm' uPbkZ uPbu
trnfrsm;jzifh xif&Sm; ae&ayonf/
7/ *Pef;jzifh wGufcsufaom *Pef;ocFsm tu&mjzifh wGufcsufaom tu&ocFsm ta&; taMumif;jzifh
wGufcsufaom a&cocFsm (*JMoarx&D)/ *Pdu[k yk'fae&Sdwwfonf/ rsm;pGm aom ooFudkufrl?
jymudkufrlwdkY *Pdwcsn;f om &SdMuonf/
8/ qmrdkem0DvsH\ tbd"mef teufrsm;pGm zGifhqdk\/ 4if;wdkYwGif ewfoDcsif;onf ewftwD; trIwfonf[k
yg&Sdonf/ *EA 0dZmyk'f\ teufudkum; twD;trIwf wl&d,mynm[k zGifhqdk onf/ tb,m&mr
q&mawmf\ tbd"mef ed,opf *EAaA'udk oH*Dwusrf;[k jyefqdk ? t&Siftm'dp0Ho\ rdvdEyOm
ed, *EAudk oH*Dwrlvusrf;[k jyefqdkonf/ 4if;oH*Dw yk'fudk oH*Dw&wmu& ]]epH *DwHwxm0g'sH
(0ZH)? w,H oH*Dw rkpaw}} [k ujcif;? oDqdk jcif;? wD;rIwfjcif; oHk;rsKd;vHk;udk oH*Dwac:aMumif; jyqdk
qmrdkem0DvsHu omref oDqdk wD;rIwfjcif;tjyif tpktzGJUESihf wpfpkwpfaygif;wnf; oHNydKif oDqdk wD;rIwf
uckefjcif; z[k jyefqdkonf/
9/ p&u okkw bm0yumo paom aq;usrf;rsm;[k jyefqdkMuonf/
10/ av;twwfudk jyaomusrf;/ pwkaA'[k ygXf&Sdaewwfonf/ pwkaA'qdkvQif a0'av;usrf; udk qdkojzifh
okwd yg0ifNyD;jzpfonf/ ooFudkufusrf;tm;vHk;wGif "EkaA'csnf;om&Sdonf/
11/ a&S;a[mif; urmhtjzpfoepf tjcif;t&m tpHktvif yk&mPfusrf;onf wpfq,fh&Spfusrf; &Sdonf[k qdk
onf/
12/ ]]odkY jzpfowwf}} [k ajymqdkavh&Sdaom r[mbm&wponf &mZ0ifyHkjyif edygwfESifh a&S;pum;rsm;/
13/ aumif;uif&Sd ae? v? N*dK[f? euwfwdkY\ toGm;tvmudk wGufcsuf a[majymaom ol&d, od'Epaom
usrf;rsKd;rsm;/
14/ vdrfvnfaumufuspfjcif; rsufvSnfhjyjcif; teufrsm;udkom t"dyg,f aumuf,lavh &SdMu onf/ rif;\
*kPfudkjyaom ae&mjzpf &mZrm,m[k qdktyfaom y&d,m,f Oyg,frsKd;udk ,lvQif oifhrnf[k xifonf/
Oyg,fav;rsKd;um; ab'Oyg,f omrOyg,f 'geOyg,f '@ Oyg,fwdkY jzpfMu\/
15/ qmrdkem0DvsH\ tbd"mef tusKd;taMumif; qifjcifwHkynm tajctwif a0zefpDppfjcif; ynm[k
t"dyg,f jyefqdkonf/ auwk[k yk'fae&Sdwwfonf/ auwko'gonf udwfN*dK[f tEvduudwf
abmrudwfpaom teufudk a[monf/ 4if;wdkYtaMumif;udk wGufcsufa[m ajymaom usrf;[k qdkvdkvQif
vnf; tcsufonf aZmwdousrf; yg0ifNyD;jzpf ykekwd jzpfzG,f&Sdayonf/ 4if;jyif auwkudk
]]auwkb}} jzpfoifhonf[k MuH ]]tvuFmusrf;}} [k teuf qdkMujyefonf/ rk'ZESifhau#Kbonfom
tvuFmusrf; [k teufxGuf 'EZESifh auwkbonf rdk;wdrf[laom teufxGuf&um; ae&mESifh
uGmvSrf;vGe;f vS\/ xdkYaMumifh a[wkonfom ae&mESifh oifhjrwfayonf/ wkwf&[ef;awmf [D,efqif
onf emVE wuodkvf ynmoif,lpOf oif,l&aom ynm&yfwdkYwGif a[wk0dZmac: wuaA' ynm
&yf wpf&yfvnf; yg0ifaMumif;ESifh 4if;\ rSwfwrf;wGif yg&Sdonf/

16/ *gxm rEmef o&Zm,fenf; ,ZfylaZmfenf; ponfrsm;/


17/ ppfESifh qdkifaom twwfudk jyaom usrf;/
18/ a0'qdkif&m *gxmusrf;ESifh uAsmvuFmtpDtuHk;qdkif&m usrf;rsm;/

------------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- AAmm[
[d&d&u
ux
xmm ======
ynm&Sdpl;prf;cef;
5/ xdktcg wpfaeYo rdvdErif;onf rsm;pGmaom ppfonf Adkvfyg qif,mOf jrif;,mOf
ponfh ppft*Fg av;yg;&Sdaom ppftifusif;yyGJudk Ipm;awmfrlvdkojzifh om*vNrdKUrS xGufawmf
rl? NrdKU\ jyify ppftifusif;yyGJ udk Ipm;awmfrl NyD;qHk;vwfaomf pum;ajymqdkvdkaom
xdkrdvdErif;onf avmuudk csJUxGifwwfol? ynm&SdwdkY\ pdwfESvHk;udk wkefvIyfapwwfaom olwdkY
ESifh aqG;aEG;ajymqdkrI pdwftm;xufoefonf jzpf&um; &J&J&ifh&ifh wifhw,f pr,fvsuf aeudk
armhMunfhNyD;vQif trwfwdkYudk ajymqdkwdkifyifawmf rl\ ]]tcsif;trwfwdkY tcsdefrsm;pGm usef&Sd
ao;\/ tb,fudk jyKvkyf&ukeftHhenf;/ ,ckyifvQif NrdKUwGif;odkY 0if wynfhoHCm&Sdaom? *dkPf;
&Sdaom? *dkPf;q&m jzpfaom? ylaZmftxl;udk cHxdkuf ormorK'[lyif 0efcHaom orP
jzpfap? jAm[Pjzpfap wpfpHkwpfa,mufaom ynm&Sdolonf &Sdonfjzpf&m\/ tMuif ynm&Sd
onf igESifhtwlwuG ajymqdkwdkifyifjcif;iSg? ig\ ,HkrSm; ]ucFg} udk y,fazsmufjcif;iSg pGrf;Edkif\/
xdkynm&SdxHodkY csOf;uyf tar;ykpmjyemudk ar;jref;ukeftHh/ ,HkrSm; ]ucFg} udk y,fazsmuf
ukeftHh}} [k (ajymqdkwdkifyifawmfrl\)/
odkY ajymqdkvwfaomf ig;&maom a,meutrwfwdkYonf rdvdErif;tm; odkYaom
pum;udk avQmufxm; Muukef\ ]]rif;jrwf yl&Puy? ruvda*gomv? ed*Pem#ykw?
o,aAv|ykw? tZdwauourv? yuk"upm,e[k ajcmufOD;aom *dkPf;q&mBuD;wdkYonf1
&SdMuygukef\/ xdkolwdkYonf wynfhtaygif;ESifh jynfhpHk ukef\/ *dkPf;ESifhvnf; jynfhpHkukef\/
*dkPf;q&mwdkYvnf; jzpfukef\/ xif&Sm;Muygukef\/ ausmfapmMuygukef\/ t,l0g'wDxGifolwdkY
jzpfMuygukef\/ vltrsm;u olawmfaumif;[k orkwfxm;olwdkY jzpfMuygukef\/ rif;jrwf
t&Sifrif;jrwfonf <ucsDawmfrlyg/ xdk*dkPf;q&mBuD;wdkYtm; tar;ykpmjyemudk ar;jref;awmf
rlyg/ ,HkrSm; ]ucFg} udk y,fazsmufawmfrlyg}} [k (avQmufxm;Muukef\)/
-----1/ bk&m;vufxufu&Sdaom *dkPf;q&mBuD;ajcmufOD;wdkY\ tquftEG,frsm; jzpfMuonf/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- AAmm[
[d&d&u
ux
xmm ======
yl&PuyodkY ar;jref;cef;
6/ xdktcg rdvdErif;onf a,meutrwfig;&mjcH&Hvsuf aumif;aom jrif;,mOfuaom
&xm;jrwfudk wufpD; yl&PuyxHodkY csOf;uyfav\/ csOf;uyfNyD;aomf yl&PuyESifh
twlwuG 0rf;ajrmuf0rf;om EIwfqufajymqdk\/ toufxufqHk; atmufarhtyfaom ESpfouf
0rf;ajrmufzG,f pum;udk ajymqdkNyD;qHk;apNyD;aemuf oifhavsmfavsmufywfaom ae&mt&yf
xdkifaeNyD;aomf ]]toQifuy tb,fonf avmuudk apmifha&Smufygoenf;}} [k ar;jref;
ajymqdk\/ rif;jrwf ajrBuD;onf avmuudk apmifha&Smufyg\[k ajzqdk\/ toQifuy ajrBuD;
onf avmuudk apmifha&SmufonfjzpfcJhrl t0Dpdi&JBuD;odkY usa&mufaom ow0gwdkYonf ajrBuD;
udk ausmfvGef tb,fhaMumifh usa&muf&ygukefoenf;[k ar;jref;ajymqdkjyef\/ odkY ar;jref;
ajymqdkvwfaomf yl&Puyonf raxG;Edkif rrsKdEdkif? rsufESmatmufcsum OD;acgif;idkufpdkuf
wdwfqdwfpGm MuHrdIifvsuf aeav\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- AAmm[
[d&d&u
ux
xmm ======
ruvda*gomvodkY ar;jref;cef;
7/ xdkodkY ar;jref;NyD;aemuf rdvdErif;onf ruvda*gomvudk ]]toQifa*gomv ukodkvfuH?
tukodkvfuHwdkY onf &Sdygukefoavm/ aumif;rI? raumif;rIuHwdkY\ tusKd;0dygufonf
&Sdygoavm}}[k ar;jref;ajymqdk\/ rif;jrwf ukodkvfuH? tukodkvfuHwdkYonf r&Sdygukef/ aumif;rI?
raumif;rIuHwdkY\ tusKd;0dygufonf r&Sdyg/ rif;jrwf avmu (&Sdaom) rif;rsKd;wdkYonf
wpfyg;aom avmuodkY ajymif; oGm;ukefaomfvnf; wpfzef rif;rsKd;wdkYom jzpfMu&ygukefvwHU/
ykPm;?ukefonf? olqif;&J? 'Gef;p@m;? yef;rdIufoGefrsKd;wdkYonf wpfyg;aom avmuodkY ajymif;oGm;
ukefaomfvnf; wpfzef ykPm;?ukefonf? olqif;&J? 'Gef;p@m;? yef;rdIufoGefrsKd;wdkYom jzpfMu&yg
ukefvwHU/ ukodkvfuH? tukodkvfuHwdkYjzifh tb,ftusKd;&SdygtHhenf;[k ajzqdk\/ toQifa*gomv
avmu (&Sdaom)rif;? ykPm;?ukefonf? olqif;&J? 'Gef;p@m;? yef;rdIuf oGefrsKd;wdkYonf wpfyg;
aom avmuodkY ajymif;oGm; ukefaomfvnf; wpfzef rif;? ykPm;?ukefonf? olqif;&J? 'Gef;p@m;?
yef;rdIufoGefrsKd;wdkYom tu,f jzpfMu&ukef rl? ukodkvfuH? tukodkvfuHwdkYjzifh jyKvkyfzG,fonf
tu,f r&SdcJhrl toQifa*gomv avmu &Sdaom vufjywfolwdkYonf wpfyg;aom
avmuodkY ajymif;oGm;ukefaomfvnf; wpfzef vufjywfolwdkYyif jzpf&ukefvdrfhwum;/ ajcjywf
aom olwdkYonf xdkajcjywfaom olwdkYom jzpf&ukefvdrfhwum;/ vufajc jywfaom olwdkYonf
vufajcjywfaom olwdkYom jzpf&ukefvdrfhwum;/ em;jywfaom olwdkYonf em;jywfaom olwdkY
om jzpf&ukefvdrfhwum;/ ESmacgif;jywfaom olwdkYonf ESmacgif;jywfaom olwdkYyif jzpf&ukefvdrfh

wum;/ em; ESmacgif;jywfaom olwdkYonf em; ESmacgif;jywfaom olwdkYyif jzpf&ukefvdrfh


wum;[k odkY ajymqdkonf&Sdaomf a*gomvonf pum;rajym wdwfqdwf ae\/
xdktcg rdvdErif;tm; odkYaom awG;awmrI jzpfav\ ]]tcsif;wkdkY ZrL'dyfuRef;onf
tcsnf;ESD;jzpfavpG/ tcsif;wdkY ZrL'dyfuRef;onf tzsif;twd jzpfavpG/ igESifhzufNydKif ajymqdkjcif;
iSg ig\ ,HkrSm; ]ucFg} udk y,fazsmufjcif;iSg pGrf;Edkifonfh wpfpHkwpfa,mufaom orPaomf
vnf;aumif;? jAm[Paomf vnf;aumif; r&Sdawmhacs}} [k awG;awmrI jzpfav\/
xdkYaemuf rdvdErif;onf trwfwdkYudk ajymqdkar;jref;awmfrl\ ]]tcsif;wdkY nOfhonf tjypf
uif; arGUavsmf zG,f&SdpGwum;/ ,cktcgumv tb,forP jAm[PodkY tar;ykpm
jyem ar;&ef qnf;uyf&ygtHhenf;/ tb,forP jAm[Ponf igESifh zufNydKifajymqdkjcif;iSg
ig\ ,HkrSm; ]ucFg} udk y,fazsmufjcif;iSg pGrf;Edkif rnfenf;}} [k (ajymqdkar;jref;awmfrl\)/ odkY
ar;jref;vwfaomf trwfwdkYonf qdwfqdwfjzpfukef rdvdErif;\ rsufESmudk armhMunfhukefvsuf
&yfwnfaeMuukef\/
xdktcg om*vNrdKUonf wpfq,fhESpfESpfodkYwdkifwdkif orPynm&Sd? jAm[Pynm&Sd? *[ywd
ynm&SdwdkYrS qdwfokOf;\/ tMuift&yf orPynm&Sd? jAm[Pynm&Sd? *[ywdynm&SdwdkYonf
aeMuukef\[k owif;Mum;\/ xdkt&yfodkY oGm;a&muf rdvdErif;onf xdkynm&SdwdkYudk jyem
ar;\/ xdkynm&Sd tm;vHk;wdkYonfvnf; jyemudk ajzqdkjcif;jzifh rdvdErif;udk ESpfNcdKufapjcif;iSg
rwwfEdkifukefonfjzpf xdkxdkt&yfrsufESmodkY zJoGm;Mu&ukef\/ tMuif ynm&SdwdkYonf om*v
jynfrS wpfyg;aom t&yfodkY roGm;ukef/ xdkdynm&Sd tm;vHk;wdkYonf wdwfqdwfpGm aeMu&ukef\/
&[ef;wdkYum; rsm;aomtm;jzifh [dr0EmodkYom <uoGm;Muukef\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- AAmm[
[d&d&u
ux
xmm ======
em*aoeewfom;udk awmif;yefcef;
8/ xdkodkY om*vjynf0,f ynm&SdqdwfokOf;aom tcg rsm;pGmukefaom &[EmwdkYonf
[dr0Emawmif &udwrnfaom ukef;jyif (oDwif;oHk;) aexdkifMuukef\/ xdktcg toQif
t*kwrax&fonf 'dAaomw tbdnmPfjzifh rdvdErif;\ nnf;wGm;aom pum;udk Mum;&
,k*EdK&f awmifxdyf &[ef;taygif;udk pnf;a0;apNyD;vQif ]]ighoQifwdkY rdvdErif;ESifh zufNydKif
ajymqdkjcif;iSg? rdvdErif;\ ,HkrSm; ]ucFg} udk y,fazsmufjcif;iSg pGrf;aqmifEdkifaom wpfpHkwpfOD;
aom &[ef;&Sdoavm}} [k &[ef;wdkYudk ar;awmfrl\/
odkY ar;awmfrlaomf rsm;pGmukefaom &[EmwdkYonf qdwfqdwfaeMuukef\/ ESpfBudrf
oHk;Budrf ar;jref;tyf ukefaomfvnf; qdwfqdwfyif aeMuukef\/ xdktcg toQift*kwonf
&[ef;oHCmtm; ]]ighoQifwdkY wm0womewfbHk odMum;ewfrif;\ Adrmef a0Z,Emjymom'f\
ta&SUrsufESmt&yf auwkrwDrnfaom Adrmefonf &Sd\/ xdkauwkrwDAdrmef r[maoe
rnfaom ewfom;onf ae\/ xdkr[maoeewfom;onf rdvdErif; ESifh zufNydKifajymqdkjcif;iSg?
rdvdErif;\ ,HkrSm; ]ucFg} udk y,fazsmufjcif;iSg pGrf;aqmifEdkif\}} [k ajymMum;awmfrl\/
xdkYaemuf rsm;pGmukefaom &[EmwdkYonf ,k*EdK&fawmifxdyfrS uG,fcJhukef wm0wom
ewfjynf xif&Sm; jzpfukef\/ ewfwdkYt&Sif odMum;rif;onf <uvmaom &[ef;wdkYudk ta0;rSyif
jrif toQift*kw&Sd&m t&yfodkY csOf;uyfNyD;aomf toQift*kwudk &Sdcdk; oifhavsmfaom
ae&m &yf\/ oifhavsmfaom ae&m &yfNyD;aomf ewfwdkYt&Sif odMum;rif;onf toQif
t*kwtm; ]]toQifbk&m; rsm;jym;vSpGmaom &[ef;oHCmonf <ua&mufawmfrlvm\/
tuREkfyfonf oHCmawmf\ t&Hapmifh jzpfyg\/ tb,f0wKjzifh tvdk&Sdygoenf;/ tuREkfyfonf
tb,fudk jyK&ygtHhenf;}} [k (avQmuf\)/
xdktcg toQift*kwonf ewfwdkYt&Sif odMum;rif;tm; ]]rif;jrwf ZrL'dyfuRef; om*v
jynf rdvdE trnf&Sdaom rif;onf ynm&SdwdkY pdwfESvHk;udk wkefvIyfatmif ajymqdkwwf\/
olwpfyg;wdkYu nOf;qJEdkifcJ\/ olwpfyg;wdkYu ESdrfeif;jcif;iSg cufcJ\/ rsm;pGmaom t,ludk
wDxGifolwdkYwGif txGwftjrwf[k qdkxdkuf\/ xdkrdvdErif;onf &[ef;oHCmudk qnf;uyf
t,l0g'udk ajymqdkojzifh tar;ykpm jyemudk ar;vsuf &[ef;oHCmudk nOf;qJESdyfpuf
aeyg\}} [k (qdk\)/
xdktcg ewfwdkYt&Sif odMum;rif;onf toQift*kwtm; ]]toQifbk&m; rdvdErif;onf
(wm0wom)ewfjynfrS pkaw vlUjynf jzpfyg\/ toQifbk&m; auwkrwDtrnf&Sdaom
Adrmef r[maoe trnf&Sdaom ewfom;onf aeyg\/ xdkr[maoeewfom;onf
xdkrdvdErif;ESifh zufNydKifajymqdkjcif;iSg? ,HkrSm; ]ucFg} udk y,fazsmufjcif;iSg pGrf;aqmifEdkifyg\?
xdkewfom;udk vlUjynfjzpf&ef awmif;yefMuygukefpdkY}} [k avQmuf\/
xdkYaemuf ewfwdkYt&Sif odMum;rif;onf &[ef;oHCmudk a&SUoGm;jyK auwkrwDAdrmefodkY
0ifNyD;vQif r[maoeewfom;udk vnfzufvsuf ]]taqGr[maoeewfom; oifhudk &[ef;oHCm
onf vlUjynf jzpf&ef wdkufwGef;yg\}} [k ajymqdk\/ ]]t&SifodMum;rif; trIudprsm;vSaom
vlUjynfavmujzifh tuREkfyf tvdkr&Sdyg/ vlUjynf avmuonf (avmbponf) xufoefvS

acs\/ t&SifodMum;rif; tuREkfyfonf ewfjynfavmuyif tqifhqifhjzpfNyD;vQif y&dedAmef


jyKvdkyg\}} [k ajymqdk\/ ewfwdkYt&Sif odMum;rif;onf ESpfBudrf oHk;Budrf awmif;yeftyfaomf
r[maoeewfom;onf ]]t&SifodMum;rif; trIudprsm;vSaom vlUjynfavmujzifh tuREkfyf
tvdkr&Sdyg/ vlUjynfavmuonf (avmbponf) xufoefvSacs\/ t&SifodMum;rif; tuREkfyf
onf ewfjynf avmuyif tqifhqifhjzpfNyD;vQif y&dedAmef jyKvdkyg\}} [k ajymqdk\/
xdkodkY oHk;Budrfwdkif jiif;y,faomtcg toQift*kwonf r[maoeewfom;tm;
]]olawmfaumif; ewfom; ewfESifhwuGaom avmuudk tpOfavQmuf Munfhukefaomf oif
ewfom;rS wpfyg; rdvdErif;\ t,l0g'udk ESdrfeif;zsufqD; omoemawmfudk csD;ajrmufjcif;iSg
pGrf;Edkifrnfhol wpfpHkwpfa,mufudkrQ igwdkY rjrifrdukef/ olawmfaumif;ewfom; &[ef;oHCmonf
oifewfom;udk wdkufwGef; awmif;yefyg\/ olawmfaumif; ewfom; awmif;yefyg\/ vlUjynf
avmu jzpf jrwfpGmbk&m;\ omoemawmfudk axmufyHhcsD;jrifhygavmh}} [k wdkufwGef; ajymqdk
\/ odkY ajymqdkvwfaomf r[maoeewfom;onf ]]igum; rdvdErif;\ t,l0g'udk zsufqD;
jrwfpGmbk&m; omoemawmfudk csD;ajrmufjcif;iSg pGrf;aqmifEdkifol jzpfowwf}} [k tvGef&Tifys
0rf;ajrmufaom pdwf&Sdonf jzpf ]]toQifbk&m;wdkY aumif;vSygNyD? tuREkfyfonf vlUjynfavmu
jzpfygawmhtHh}} [k 0efcH\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- AAmm[
[d&d&u
ux
xmm ======
toQifa&m[Pudk 'Pfay;cef;
9/ xdktcg xdk&[ef;wdkYonf ewfjynf xdkudpudk NyD;qHk;ap? wm0womewfjynfwdkYrS
uG,fcJhukefNyD;vQif? [dr0Emawmif &udwukef;jyif xif&Sm;jzpfukef\/
xdktcg toQift*kwrax&fonf &[ef;oHCmtm; ]]ighoQifwdkY &[ef;oHCm tpnf;
ta0;odkY rvmaom &[ef;wpfOD;wpfa,muf &Sdygoavm}} [k ajymqdk\/ odkY qdkonf&Sdaomf
&[ef;wpfyg;u toQift*kwtm; ]]toQifbk&m; &Sdyg\? toQifa&m[Ponf aeYrSp
ckepf&ufu [dr0EmawmifodkY 0if eda&m"ormywfudk 0ifpm;aexdkifyg\? xdk&[ef;\ txHodkY
wref apvTwfawmf rlygukefavmh}} [k avQmuf\/ toQifa&m[Ponfvnf; xdkcPyif
eda&m"ormywfrS x ]]oHCmonf ighudk arQmfvifhawmifhw\}} [k [dr0EmawmifrS uG,fcJhNyD;
vQif &udwukef;jyif oDwif;oHk;aeMuaom rsm;pGmaom &[EmwdkY\ a&SU xif&Sm;jzpfay:\/
xdktcg toQift*kwonf toQifa&m[Ptm; ]]ighoQifa&m[P jrwfpGmbk&m;
omoemawmf ysufpD;onf &Sdaomf oHCmjyK&rnfh udpwdkYudk rjrifoavm}} [k ajymqdk\/ toQif
bk&m; tuREkfyf ESvHk;roGif;cJhrdyg[k avQmufxm;\/
,if;odkY ESvHk;roGif;rdcJhrl 'Pfxrf;jcif;trIudk jyKavmh[k rdefYawmfrl\/ toQifbk&m; tb,f
trIudk jyK&yg tHhenf;[k avQmufxm;\/ ]]ighoQifa&m[P [dr0Emawmifajc&if; *Z*Fv
trnf&Sdaom ykPm;&Gmonf &Sd\/ xdkykPm;&Gm aomPkw&trnf&Sdaom ykPm;onf ae\/

xdkykPm;tm; em*aoetrnf&Sdaom om;oli,fonf jzpfay:arG;zGm;vwHU/ ighoQifa&m[P


xdkodkY arG;zGm;rnf jzpfaomaMumifh oifonf ckepfESpf q,fvwdkYywfvHk; xdkykPm;tdrfodkY qGrf;cH
0if em*aoetrnf&Sdaom oli,fudk vlUabmifrS xkwfEkwfvsuf &SifomraPjyKapavmh?
xdkem*aoe &SifomraP jyKNyD;rSom oifonf 'Pfxrf;aom trIrS vGwfvwHU}} [k rdefYawmf
rl\/ toQif a&m[Ponfvnf; ]]aumif;ygNyD}} [k 0efcHav\/ /
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- AAmm[
[d&d&u
ux
xmm ======
em*aoeoli,f zGm;jrifcef;
10/ r[maoeewfom;onfvnf; ewfjynfrS pkawa&GUavsmcJh aomPkw&ykPm;\
cifyGef;r0rf; y#doaEudk ,l\/ y#doaE,lonfESifh wpfNydKifeuf vufeufb@mwdkYonf
xGef;awmufyukef\/ jrwfaom aumufpyg;onf jynfhpHk\/ rdk;BuD; onf;xefpGm &GmoGef;\/
odkY tHhzG,fo&J rjzpfzl;jrJ xl;uJaom jzpfay:jcif; oabmoHk;rsKd;wdkYonf xif&Sm;jzpfukef\/
toQifa&m[Ponfvnf; xdkem*aoeoli,f y#doaE,laomaeYrSp ckepfESpf q,fvwdkY
ywfvHk; xdkykPm;tdrfodkY qGrf;cH0ifaomfvnf; wpfa,mufr rQavmufaom qGrf;udkaomf vnf;
aumif;? wpfa,mufcsKdrQ avmufaom ,m*kudkaomf vnf;aumif;? &Sdcdk;jcif;udkaomf vnf;
aumif;? vuftkyfcsDjcif;udkaomf vnf;aumif;? tdktaojyKjcif;udkaomf vnf;aumif; wpfaeY
rQyif r&cJhacs/ qJa&;jcif; Budrf;armif;jcif;udkomvQif &av\/ ]]toQif uefawmhygao;\}}
[laom pum;udkrQvnf; ajymqdkolrnfonf r&SdcJhpzl;/ ckepfESpf q,fvwdkY vGefojzifh wpfaeYo
]]toQif uefawmhygao;\}} [laom pum;rQudk &av\/ xdkaeYyifvQif aomPkw& ykPm;
onfvnf; tjyify tvkyfvkyf&mrS vmonf&Sdaomf a&m[Prax&fudk c&D; &ifqdkifjrif
]]&[ef; igwdkY\ tdrfodkY a&mufcJhyg\avm}} [k ar;\/ ykPm; a&mufcJhygukef\/ wpfpHkwpfckrQudk
&cJhyg\avm[k ar;\/ ykPm; &cJhygukef\[k (ajz\)/ xdkykPm;onf ESvHk;rombJ tdrfodkY
oGm; ]]xdk&[ef;tm; wpfpHkwpfckudk ay;rdoavm}} [k ar;\/ wpfpHkwpfckudkrQ ray;ygukef[k
ajymMum;ukef\/ ykPm;onf 'kwd,aeY ]],aeY &[ef;udk rkom0g'jzifh ESdyftHh}} [k tdrfwHcg;
omvQif xdkifae\/ a&m[Prax&fonf 'kw,
d aeY ykPm;\ tdrfwHcg;odkY <ua&muf\/
ykPm;onf rax&fudk jrifvQifjrifjcif;yifvQif ]]oifwdkYonf ,refaeYu igwdkY\ tdrf wpfpHk
wpf&mudkrQ r&bJvsufomvQif ]&ukef\} [k qdkukef\/ oif&[ef;wdkYtm; r[kwfrrSef ajymqdk
jcif;onf tyfoavm}} [k ajymqdk\/ a&m[Prax&fu ykPm; ]]igwdkYonf oifwdkYtdrf ckepf
ESpf q,fvwdkYywfvHk; ]uefawmhygao;\} [laom pum;udkrQvnf; r&pzl;/ ,refaeYu ]toQif
uefawmhygao;\} [laom pum;rQudk &cJhukef\/ xdkodkY &aomaMumifh xdky#doEm& pum;
wpfcGef;udk taMumif;jyK odkY &cJhukef\[laom pum;udk igwdkY qdkukef\}} [k ajym qdk\/
ykPm;onf ]]&[ef;wdkYum; y#doEm&pum;udk &HkrQvnf; vlwdkY\ tv,f ]&ukef\} [k
csD;rGrf;Muukef ao;\/ wpfyg;aom wpfpHkwpfckaom cJzG,fudk vnf;aumif;? pm;zG,fudk
vnf;aumif; &onf&Sdaomf tb,fhaMumifh rcsD;rGrf;bJ &SdukeftHhenf;}} [k MuHpnf MunfnKd rdrd

tvdkYiSg pD&iftyfaom xrif;rS wpfZGef;aom qGrf;udk vnf;aumif;? xdkqGrf;tm;avsmfaom


[if;udk vnf;aumif; ay;vSLap ]]rQaom qGrf;udk tcgcyfodrf; toQifbk&m;wdkY &ukefvwHU}}
[k ajymqdk\/
xdkykPm;onf aemufwpfaeYrSp csOf;uyfvmaom rax&f\ Nidrfoufaom a`Eudk jrif&
twdkif;xuf tvGef MunfnKdNyD;vQif rax&fudk tcgcyfodrf; rdrdtdrf qGrf;tjrJ bkOf;ay;&ef
awmif;yef\/ rax&fonf qdwfqdwfaejcif;jzifh vufcH aeYwdkif; aeYwdkif; qGrf;pm;jcif;udpudk
jyKvsuf <uoGm;onf&Sdaomf tenf;i,f tenf;i,faom bk&m;pum;udk a[majymNyD;rS <uoGm;
av\/ xdkykaP;ronfvnf; q,fvvGefojzifh om;udk zGm;jrifav\/ xdkoli,ftm;
]]em*aoe}} [laom trnfudk rSnfhukef\/ xdkem*aoeoli,fonf tpOfojzifh BuD;yGm;vwf
ckepfESpfom;&Sdvm\/ /
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- AAmm[
[d&d&u
ux
xmm ======
em*aoe ynmoifcef;
11/ xdktcg em*aoeoli,f\ zcifykPm;onf em*aoeoli,ftm; ]]cspfom; em*aoe
igwdkY ykPm;rsKd; oifMum;tyfaom twwfynmwdkYudk oifMum;ygavmh}} [k ajymqdk\/
zcifhykPm;rsKd; oifMum;tyfaom twwfynmwdkYrnfonf tb,fygenf;[k ar;\/ cspfom;
em*aoe aA'ifoHk;yHkwdkYonf oifMum;tyfaom twwfynm rnfukef\/ aA'ifoHk;yHkrS <uif;
aom twwfynmwdkYonf odyrnf\[k ajymqdk\/ zcif odkYjzpfvQif oifMum;ygtHh[k 0efcH\/
,if;odkY em*aoe 0efcHaomtcg aomPkw&ykPm;onf q&mykPm;tm; tojym
wpfaxmifudk q&mpm;ay; jymom'ftwGif; wdkufcef;wpfck0,f wpfzufrS anmifapmif;udk
cif;xm;ap q&mykPm;tm; ]]q&mykPm; oifonf em*aoeoli,ftm; aA'ifwdkYudk
&Gwfzwf oifMum;ygapavmh}} [k ajymMum;\/ cspfom; odkYjzpfvQif aA'ifoHk;yHkwdkYudk oif,lavmh
[k qdk q&mykPm;onf csydkY o&Zm,f\/ em*aoeowdkYom;tm; wpfBudrf&Gwfqdk oif,lum
rQjzifhyifvQif aA'ifoHk;yHkwdkYonf ESvHk;odkY ouf0ifukef EIwfwufukefNyD? aumif;pGm aqmifrd
ukefNyD? aumif;pGm ydkif;jcm; rSwfom;rdukefNyD? aumif;pGm ESvHk;oGif;xm;rdukefNyD/ wpfBudrf oifum
rQjzifhyif aA'ifoHk;yHk? (tbd"mef) edC@Kusrf;? (tvuFm) au#Kbusrf;? (o'g) tu&yab'
usrf;ESifhwuG ig;ckajrmuf wd[mousrf;wdkY ynmrsufpd xif&Sm;jzpfNyD/ y'usrf;udk wwf
ajrmuf\/ AsmukPf;usrf;udk wwfajrmuf\/ avmum,wusrf;? r[myk&dovuPmusrf;wdkY
t<uif;rJh wwfajrmuf\/
xdktcg em*aoeoli,fonf zciftm; ]]zcif ykPm;rsKd; aA'if oHk;yHkponfxuf
tydktvGefvnf; oifMum;zG,fwdkY &Sdygukefao;oavm? odkYr[kwf rQwdkYomavm}} [k ajymqdk\/
cspfom; em*aoe ykPm;rsKd; aA'ifoHk;yHkponfxuf tydktvGef oifMum;zG,fwdkY r&Sdukef?
aA'ifoHk;yHkwdkYudkom oifMum;tyfukef\[k jyefMum;ajymqdk\/

xdktcg em*aoeowdkYom;onf q&mykPm;tm; ar;jref;pdppfzG,fudk ar;jref; pdppfNyD;vQif


jymom'frS oufqif; a&S;txHk(0goem)onf wdkufwGef;tyfaom pdwf&Sdvwf&um; qdwfNidrf&m
odkY csOf;uyfvsuf wpfa,mufwnf; udef;atmif;um rdrdtwwf\ tp? tv,f? tqHk;udk
MunfhIqifjcifonf&Sdaomf tp vnf;aumif;? tv,f vnf;aumif;? tqHk; vnf;aumif;
tESpfom& tenf;i,frQudkaomfvnf; rjrifrawGU&aomaMumifh ]]tcsif;wdkY aA'ifwdkYonf
tcsnf;ESD; jzpfukefpGwum;/ tcsif;wdkY aA'ifwdkYonf tzsif;twdom jzpfukepf Gwum;/ tESpf
r&Sdukef tESpfuif;ukef\}} [k ESvkH;rom pdwfrcsrf;rom jzpfav\/ /
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- AAmm[
[d&d&u
ux
xmm ======
a&m[Prax&fESifh em*aoeawGUqHkcef;
12/ xdktcg toQifa&m[Ponf 0wed,ausmif; aevsuf em*aoeowdkYom;\ pdwf
tMuHudk rdrd\ pdwfjzifh od ouFef;udk jyif0wfvsuf oydwf ouFef;udk ,lNyD;vQif 0wed,
ausmif;rS uG,fcJh *Z*FvykPm;&Gm\ a&SUrsufESmpmt&yf xif&Sm;jzpfav\/ em*aoeowdkY
om;onf rdrd\ tdrfwHcg;rkcf &yfwnfaepOf <uvmaom toQifa&m[Pudk ta0;uyif
jrif&aomaMumifh ESpfvdkwuf<u tm;&&Tifvef; 0rf;yef;wom &Sdonfjzpf ]]&[ef;onf wpfpHk
wpfckaom tESpfom&udk odwefaumif;&m\}} [k MuHpnfvsuf toQifa&m[PxH csOf;uyfNyD;
vQif toQifa&m[Ptm; ]]toQif odkY oabm&Sdaom OD;jynf;vsuf zef&nfqdk;t0wfudk
0wfaom toQifum; tb,fvlrsKd;rnfoenf;}} [k avQmuf\/ oli,f igonf &[ef;rnf
ownf;/ toQif oifonf tb,fhaMumifh &[ef;rnfygenf;[k avQmuf\/ oli,f igonf
,kwfnHhaom (tukodkvf) tnpftaMu;wdkYudk ESifxkwfaomaMumifh &[ef;rnf\/ toQif oif\
qHyifwdkYonf tb,fhaMumifh wpfyg;aom olwdkY\ qHyifwdkYuJhodkY r[kwfygoenf;[k (avQmuf\)/
oli,f aMumifhMurI wpfq,fhajcmufyg;wdkYudk jrifaomaMumifh qHrkwfqdwfudk y,f &[ef;
jyK\/
qHyif aMumifhMujcif; wpfq,fhajcmufyg;[lonf tb,fwdkYenf;? wefqmqif&jcif;
aMumifhMurI? ajyjypf acsmarGUatmif jyK&jcif; aMumifhMurI? qDvdrf;&jcif; aMumifhMurI? acgif;
avQmf&jcif; aMumifhMurI? yef;yefqif&jcif; aMumifhMurI? tarT;tBudKifvdrf;&jcif; aMumifhMurI?
acgif;avQmf&ef wa&mfuifyGef;ponf pdrfxHk&jcif; aMumifhMurI? ozef;cg;oD; &Sm&jcif; aMumifhMu
rI? oQdoQm;oD;&Sm&jcif; aMumifhMurI? qHyifeufatmif qdk;&nfqdk;&jcif; aMumifhMurI? aoQmifxHk;
&jcif; aMumifhMurI? bD;jzifhNzD;&jcif; aMumifhMurI? qwmonfwdkYjzifh jyKjyif&jcif; aMumifhMurI?
xHk;NyD;aoQmifudk ajzjyef&jcif; aMumifhMurI? oef;&Sm&jcif; aMumifhMurI? qHyifwdkY uRwfcJh jywfcJh
ukefaomf pdk;&drf&ukef\? yifyef;&ukef\? idka<u;jrnfwrf; &ukef\? &ifbwfpnfwD; nnf;wGm;
jrnfwrf; &ukef\? vGefpGm awGa0jcif;odkY a&muf&ukef\? oli,f aMumifhMurI wpfq,fh
ajcmufyg;wdkYjzifh &pfywf aESmihf,Sufukefaom vlwdkYonf tvGefodrfarGU El;nHhvSukefaom tvHk;pHk
aom twwfynmwdkYudk zsufqD;Muavukef\[k (toQifa&m[P rdefYawmfrl\)/ toQif oif\

t0wfwdkYonf tb,fhaMumifh wpfyg;aom olwdkY\ t0wfuJhodkY r[kwfukefoenf;/ oli,f


t0wfwdkYonf umr*kPfwdkYom rSDukef\? vlwdkY\ toGiftjyif vlwdkY\ t0wfb@m toHk;
taqmifwdkYonf umr*kPfwdkYom rSDukef\? t0wfaMumifh jzpfukefaom ab;&ef[lorQwdkY onf
zef&nfqdk; 0wfaomoltm; rjzpfEdkifukef? xdkaY Mumifh ig\ t0wfwdkYonf wpfyg;aom olwdkY\
t0wfuJhodkY r[kwfukef/ toQif oifonf twwfynm rnfonfwdkYudk wwfuRrf;yg\avm[k
avQmuf\/ oli,f igonf avmu twwfynmwdkYudkvnf; wwfuRrf;\? avmuxuf
jrwfaom rEefudkvnf; igwwfuRrf;\/ toQif xdkrEefudk tuREkfyftm;vnf; oifMum;ay;
EdkifygtHhavm[k (avQmuf\)/ oli,f oifMum;ay;Edkif\/ ,if;odkY jzpfygrl tuREkfyftm; oifMum;
ay;ygavmh[k (avQmuf\)/ oli,f oifMum;ay;&ef tcgr[kwfao;? &GmwGif;odkY qGrf;cH 0ifqJ
jzpfao;\[k (toQifa&m[P rdefYawmfrl\)/
xdktcg em*aoeoli,fonf toQifa&m[PvufrS oydwfudk ,l tdrfwGif;odkY yifhaqmif
NyD;vQif rGefjrwfaom cJzG,fabmZOfjzifh a&mifh&Jonfhwdkifatmif wefNy[
D k wm;jrpfonfhwdkifatmif
udk,fwdkifvkyfauR; toQifa&m[P qGrf;pm;NyD; oydwfrS vufudk z,fNyD;aomtcg toQif
a&m[Ptm; ]]toQif rEefudk ,cktcg tuREkfyftm; oifMum;ay;ygavmh}} [k ajymqdk\/
]]oli,f oifonf aMumifhMurI taESmihft,Suf uif;onf jzpf trdtzwdkYudk cGifhjyKapvsuf
ig,ltyfaom &[ef; toGiftjyifudk ,laomtcg oifhtm; rEefudk oifMum;ay;tHh}} [k
toQifa&m[P rdefYawmfrl\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- AAmm[
[d&d&u
ux
xmm ======
em*aoe &SifjyKcef;
xdktcg em*aoeonf trdtzwdkYxHodkY csOf;uyfNyD;vQif ]]rdcifzcifwdkY &[ef;onf
]avmuxuf vGefjrwfaom rEefudk igod\} [k ajymqdkbd\? rdrdxH &[ef; rjyKoltm;vnf;
ray;? tuREkfyfonf &[ef;\ txH &[ef;jyK xdkjrwfaom rEefudk oif,lygtHh}} [k ajymqdk
\/ xdktcg xdkem*aoe\ trdtzwdkYonf ]]igwdkY\ om;onf &[ef;jyK rEefudk oif,lygap?
oif,lNyD;aomf wpfzef jyefvmvwHU}} [k rSwfxifukef ]]cspfom; oif,lygavmh}} [k tcGifhvTwf
ukef\/
13/ xdktcg toQifa&m[Ponf em*aoeoli,fudk ac:,lcJh 0dZr0wKausmif;wdkuf
0wed,ausmif;odkY csOf;uyfNyD;vQif 0dZr0wKausmif;wdkuf wpfnOfhrQae xdk&udwukef;jyifodkY
csOf;uyfvsuf rsm;pGmaom &[EmwdkY\ tv,f em*aoeoli,fudk &SifjyKay;\? &SifjyKNyD;aom
oQifem*aoeonf toQifa&m[Ptm; ]]toQif bk&m; tuREkfyfonf toQifbk&m;\ toGifudk
,lNyD;ygNyD? ,ck tuREkfyftm; rEefudk oifMum;ay;awmfrlygavmh}} [k (avQmuf\)/ xdktcg
toQifa&m[Ponf ]]igonf em*aoetm; tb,fyd#uwf oifMum;ay;&tHhenf;? 0denf;
aomfvnf; a&S;OD;pGm oifMum;ay;&tHhavm? okwefaomfvnf; a&S;OD;pGm oifMum;ay;&tHhavm?
tbd"rmaomfvnf; a&S;OD;pGm oifMum;ay;&tHhavm}} [k MuHpnf em*aoeonf ynm&Sd\?

vG,fulojzifhom tbd"rmyd#uudk oif,ljcif;iSg pGrf;Edkif\[k MuHpnf a&S;OD;pGm tbd"rm


oifMum;ay;\/
toQifem*aoeonfvnf; ]]ukovm "rm tukovm "rm tAsmuwm "rm}} tp&Sdaom
wduf 'kwfwdkYjzifh wefqmqiftyfaom "ro*FPDusrf;? cE0dbif;tp&Sdaom wpfq,fh&Spfyg;
aom 0dbif;wdkYjzifh wefqmqiftyfaom 0dbif;usrf;? ]]o*Fa[m to*Fa[m}} tp&Sdaom
wpfq,fhav;yg; tjym;tm;jzifh a0zeftyfaom "mwkuxmusrf;? ]]cEynwf tm,weynwf}}
tp&Sdaom ajcmufyg;tjym;jzifh a0zeftyfaom yk*vynwfusrf;? rdrd\0g' okwfig;&m
olwpfyg;0g' okwfig;&m odkY okwfwpfaxmifudk aygif; a0zeftyfaom uxm0wK usrf;?
]]rlv,rdkuf cE,rdkuf}} tp&Sdaom q,fyg;tjym;jzifh a0zeftyfaom ,rdkufusrf;? ]]a[wkyp
a,m tm&rPypa,m}} tp&Sdaom ESpfq,fhav;yg;tjym;jzifh a0zeftyfaom y|mef;usrf;?
odkY xdktbd"rm yd#uwf tm;vHk;udk wpfBudrf&GwftH (o&Zm,f) jcif;jzifhyif avhvmonfudk
jyK ]]toQifbk&m; &yfqdkif;awmfrlygukef? tqHk;rowfygukefvifhOD;? tuREkfyfonf rQjzifhyif
jyefvSef o&Zm,fygOD;tHh}} [k avQmuf\/
14/ xdktcg oQifem*aoeonf rsm;pGmaom &[EmwdkYxHodkY csOf;uyfNyD;aomf rsm;pGmaom
&[EmwdkYtm; ]]toQifbk&m;wdkY tuREkfyfonf tbd"rmyd#uwftm;vHk;udk ]ukovm "rm tuk
ovm "rm tAsmuwm "rm} [laom oHk;yk'fwdkY xnfhxm; tus,ftm;jzifh NyD;qHk;
apygtHh}} [k avQmuf\? ighoQif em*aoe aumif;NyD NyD;qHk;apavmh[k rdefYqdkukef\/
xdktcg oQifem*aoeonf tbd"rmckepfusrf;wdkYudk ckepfvwdkYtwGif; tus,ftm;jzifh
NyD;qHk;ap\? ajrBuD;onf yJhwifxyf\? ewfwdkYonf aumif;csD;ay;Muukef\? jA[mwdkYonf
vufyef;aygufcwfukef\? ewf jzpfukefaom pEul;eHYomrIefY rdk;wdkYonf vnf;aumif;? ewf
jzpfukefaom rEm&0yef;rdk;wdkYonf vnf;aumif; &Gmcsukef\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- AAmm[
[d&d&u
ux
xmm ======
toQifem*aoe q&mudk jypfrSm; 'Pfxm;cef;
15/ xdktcg rsm;pGmaom &[EmwdkYonf toufESpfq,fjynfhaom oQifem*aoeudk &udw
ukef;jyif &[ef; jyKay;Muukef\/ &[ef;jzpfNyD;aom oQifem*aoeonfvnf; xdk&[ef;jzpfNyD;
nOfhvGefaomtcg aemufwpfaeY eHeuftcsdef ouFef;udk jyif0wf oydwf ouFef;udk ,laqmif
vsuf OyZm,fjzpfaom a&m[Prax&fESifhtwl &GmwGif;odkY qGrf;cH0ifonf&Sdaomf ]]ig\
OyZm,fq&monf tcsnf;ESD;aywum;? ig\ OyZm,fq&monf rodwwfvSayonfwum;?
tbd"rmrS <uif;aom jrwfpGmbk&m; ygVdawmfudk cRif;csefxm; ighudk tbd"rm a&S;OD;pGm
oifMum;qHk;rbd\}} [k odkY oabm&Sdaom tMuHtpnfudk jzpfap\/
xdktcg toQifa&m[Ponf toQifem*aoe\ pdwftMuHudk rdrdpdwfjzifh od toQif
em*aoeudk ]]em*aoe roifhavsmfaom tMuHtpnfudkom MuHpnfbd\? em*aoe oif\
tMuHonf roifhravsmfacs}} [k (rdefYawmfrl\)/
xdktcg toQifem*aoetm; tcsif;wdkY tHhMozG,f&SdaypGwum;? tcsif;wdkY rjzpfzl;jrJ jzpfaypG
wum;? ig\ OyZm,fq&monf rdrd\pdwfjzifh ig\ pdwftMuHudk odEdkifygay\? ig\ OyZm,f
q&monf ynm &SdvSayonfwum;? igonf OyZm,fq&mudk uefawmh0efcs&rlum; aumif;
avpG}} [k tMuHjzpf\/ xdkodkY tMuHjzpfaomtcg oQifem*aoeonf toQifa&m[Ptm;
]]toQifbk&m; tuREkfyftm; onf;cHawmfrlyg? wpfzef odkYaom tMuHtpnfudk rMuHpnf
awmhyg}} [k avQmuf\/
xdktcg toQifa&m[Ponf toQifem*aoetm; ]]em*aoe igonf rQjzifh oifhtm;
onf;rcHEdkifao;? em*aoe om*vrnfaom NrdKUonf &Sd\? xdkom*vNrdKU rdvdErnfaom
rif;onf rif;tjzpfudk jyK\? xdkrdvdE rif;onf t,l0g'udk ajymqdkojzifh tar;ykpmjyemudk
ar; &[ef;oHCmudk nOf;qJ\? oifonf xdkom*v NrdKUodkY oGm; xdkrdvdErif;udk qHk;rNyD;vQif
jrwfpGmbk&m; omoemawmf MunfnKdapEdkifcJhrl igonf oifhudk onf;cHtHh}} [k rdefYqdk\/
toQifbk&m; rdvdErif;wpfa,mufwnf;udk xm;bdOD;? ZrL'dyfuRef;vHk;u rif;tm;vHk;wdkYonf
vmukef tuREkfyftm; jyemudk ar;apukefOD;awmh? xkdjyemtm;vHk;udk ajz t,ludk
azmufcGJ(NzdKcGif;)ygtHh? ]]toQif bk&m; tuREkfyftm; onf;cHawmfrlyg}} [k avQmufxm;
]]onf;rcHEdkifao;}} [k qdkvwfaomf ]]toQifbk&m; odkYjzpfvQif 0gwGif; oHk;vywfvHk; tb,f
q&m\ txH ae&ygtHhenf;}} [k avQmufxm;\/ em*aoe toQift*kwonf 0wed,
ausmif; ae\? em*aoe oifonf oGm;acsavmh? toQift*kwxH csOf;uyfavavmh?
csOf;uyfNyD;vQif ig\ pum;jzifh toQift*kw\ ajcawmfwdkYudk OD;cdkuf&Sdcdk;avavmh? xdktoQif
t*kwtm; odkYvnf; avQmufxm;avavmh ]]toQifbk&m; tuREkfyf\ OyZm,fq&monf
toQif bk&m;wdkY\ ajcawmfwdkYudk OD;cdkuf&Sdcdk;vdkufyg\? temuif;jcif; qif;&Juif;jcif; vsifjrefpGm
xEdkifjcif; cGeftm; &Sdjcif; csrf;ompGm ae&jcif;udk ar;vdkufyg\? toQifbk&m; tuREkfyf\
OyZm,fq&monf 0gwGif;oHk;vywfvHk; toQifbk&m;wdkY\ txH aejcif;iSg tuREkfyfudk
apvTwfvdkufyg\}} [k (avQmufavavmh)? xdkYjyifvnf; ]]oif\ OyZm,fq&monf tb,f
trnf &Sdoenf;}} [k ar;cJhrl ]]toQifbk&m; a&m[Pax&ftrnf &Sdyg\}} [k avQmufxm;

avavmh? ]]igonf tb,ftrnf &Sdoenf;}} [k ar;jyefrl ]]toQifbk&m; tuREkfyf\ OyZm,f


q&monf toQifbk&m;wdkY\ trnfudk odyg\}} [k avQmufxm;avavmh[k rSmMum;awmf
rlvdkufav\/ ]]toQifbk&m; aumif;vSygNyD}} [k toQifem*aoeonf toQifa&m[Pudk
kdaopGm &Sdcdk;vsuf tkdtaojyK oydwf ouFef;udk,lum tpOftwkdif; oGm;vmvSnfhvnfaomf
0wed,ausmif; toQift*kwxH csOf;uyfav\? csOf;uyfNyD;vQif toQift*kwtm;
kdaopGm &Sdcdk;NyD; oifhwifhavsmufywfaom t&yf &yfwnf\? oifhwifh avsmufywfaom
t&yf &yfwnfaexkdifNyD;aomf toQifem*aoeonf toQift*kwtm; ]]toQifbk&m;
tuREkfyf\ OyZm,fq&monf toQifbk&m;wdkY\ ajcawmfwdkYudk OD;cdkufvdkufyg\? odkYvnf;
rSmMum;vdkufyg\? tema&m*g uif;jcif; qif;&Juif;jcif; vsifpGmxEdkifjcif; cGeftm;&Sdjcif;
csrf;ompGm ae&jcif;udkvnf; ar;vdkufyg\? toQifbk&m; tuREkfyf\ OyZm,fq&monf 0gwGif;
oHk;vywfvHk; toQifbk&m;wdkY\ txH aejcif;iSg tuREkfyfudk apvTwfvdkufyg\}} [k avQmuf
xm;\/
xkdtcg toQift*kwonf toQifem*aoeudk ]]oifonf tb,ftrnf&Sdoenf;}} [k
(rdefYqdk\)/ toQifbk&m; tuREkfyfonf em*aoernfyg\[k avQmuf\/ oif\ OyZm,f q&m
onf tb,ftrnf &Sdoenf;? toQifbk&m; tuREkfyf\ OyZm,fq&monf a&m[Ptrnf
dSyg\/ igonf tb,ftrnf&Sdoenf;? toQifbk&m; tuREkfyf\ OyZm,fq&monf toQif
bk&m;wdkY\ trnfudk odyg\[k (avQmuf\)/
em*aoe aumif;ay\ oydwfouFef;udk xm;okdavmh[k rdefYawmfrl\/ ]]toQifbk&m;
aumif;vSygNyD}} [k oydwf ouFef;udk xm;okd aemufaeY y&d0kPfudk wHjrufvSnf; rsufESm
opfa& wHyludk qufuyfwnfxm;\? t*kwrax&fonf wHjrufvSnf;NyD;aom ae&mudk
xyf wHjrufvSnf;\? xkdem*aoe qufuyfwnfxm;aom a&udk pGefY tjcm;a&udk aqmif\?
xkdem*aoe wnfxm;aom wHyludk y,f wpfyg;aom wHyludk ,l\? pum;ar;jref; ajymqdk
jcif;udk rjyK? odkYcsnf; ckepf&ufywfvHk;jyK ckepf&ufajrmufaom aeY wpfzef ar;jref;jyef
aomf xkdem*aoeonf xkda&S;enf;wlom avQmufxm;rS 0gqdkaexkdifjcif;udk tcGifhjyKav\/
16/ xkdtcg 'g,dumrBuD;wpfOD;onf toQift*kwtm; tESpfoHk;q,fwkdifwkdif
qnf;uyfvkyfauR;\/ xkdtcg xkd'g,dumrBuD;onf 0gwGif;oHk;vudk vGefaomtcg xkdtoQif
t*kwxHodkY csOf;uyf\? csOf;uyfNyD;aomf toQift*kwtm; ]]toQifbk&m; toQifwdkY\
txH tjcm;aom &[ef;vnf; &Sdygao;oavm}} [k avQmuf \/ 'g,dumrBuD; igwdkY\ txH
em*aoe trnf&Sdaom &[ef;onf &Sdao;\[k ajzMum;\/ toQift*kw odkYjzpfrl em*aoe
&[ef;ESifhtwl eufjzeftwGuf qGrf;bkOf;ay;jcif; tvdkYiSg vufcHawmfrlygavmh[k avQmuf\/
toQift*kwonf qdwfqdwfaeojzifh vufcH\/
xkdtcg toQift*kwonf xkdnOfhvGefaomtcg eHeuftcsdef ouFef;udk jyif0wf oydwf
ouFef;udk aqmif,lNyD;vQif aemufvdkuf&[ef;jzpfaom toQifem*aoeESifhtwl xkd'g,dumrBuD;
\ tdrfodkY csOf;uyf\? csOf;uyfNyD;vQif jyifxm;aom ae&m xkdifae\/ xkdtcg xkd'g,dumrBuD;
onf toQift*kwudk vnf;aumif;? toQifem*aoeudk vnf;aumif; rGefjrwfaom cJzG,f
abmZOfjzifh a&mifh&Jonfh wkdifatmif wefNyD[k wm;jrpfonfh wkdifatmif rdrdudk,fwkdif vkyfauR;
\/ xkdtcg toQift*kwonf qGrf;pm;NyD; oydwfrS vufudk z,fNyD;aomtcg toQif
em*aoeudk ]]em*aoe oifonf 'g,dumrBuD;tm; 0rf;ajrmufzG,f&m tEkarm'em w&m;udk
a[majymcJhavmh}} [k rdefYawmfrlNyD;aomf ae&mrSxum zJ<uawmfrl\/

xkdtcg xkd'g,dumrBuD;onf toQifem*aoeudk ]]toQifbk&m; em*aoe tuREkfyfonf


t&G,fBuD; &ifhygNyD? eufeJaom w&m;pum;jzifh tuREkfyftm; tEkarm'emw&m;udk ajyma[m
awmfrlygavmh}} [k avQmuf\/ xkdtcg toQifem*aoeonf xkd'g,dumrBuD;tm; eufeJaom?
avmurS vGefEdkif&mjzpfaom? yk*dKvf ow0g a,musfm; rdef;r uif;aysmuf uG,fokOf;jcif;ESifh
pyfqdkifaom w&m;pum;jzifh tEkarm'em jyKawmfrl\/ xkdtcg xkd'g,dumr BuD;tm; xkdae&m
yifvQif ]]jzpfjcif; oabm&Sdaom w&m;tm;vHk;onf csKyfjcif;oabm &Sd\}} [k udavomjrL
uif;pifaom udavom tnpftaMu;rS uif;a0;aom w&m;rsufpd ]aomwmywdPf } onf
jzpfay:\/ toQifem*aoeonfvnf; xkd'g,dumrBuD;tm; tEkarm'emjyKNyD; rdrda[mtyf
aom w&m;udk qifjcifatmufarhvsuf (tedpponfjzifh) 0dyemudk jzpfap xkdae&m
xkdifaevsufyifvQif aomwmywzdkvf wnf\/
xkdtcg toQift*kwonf pnf;a0;&m wefaqmif;0ef; xkdifaevsuf oQief m*aoeESifh
'g,dumrBuD; ESpfOD;vHk;wdkY\vnf; aomwmywdPf rsufpd&jcif;udk od&Sdawmfrl ]]em*aoe
aumif;aypG? aumif;aypG? jrm;csufwpfckwnf;jzifh ESpfckaom cEmudk,fwdkYudk ypfcGJazmufxGif;Edkif
ayukef\}} [k aumif;csD;Ekarmf om"kac: awmfrl\/ xdkYjyif taxmifru rsm;pGmaom ewfjA[m
wdkYonf aumif;csD;Ekarmf om"kac:Muukef\/ /
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- AAmm[
[d&d&u
ux
xmm ======
oQifem*aoe yd#uwfoif<ucef;
17/ ,if;odkY tEkarm'emw&m; a[mMum;NyD;aemuf oQifem*aoeonf ae&mrSxum
toQift*kwxHodkY csOf;uyf toQift*kwudk &Sdcdk;NyD;vQif oifhwifhavsmufywfaom
t&yf xkdifae\? oifhwifhavsmufywfaom t&yf xkdifaeaom oQifem*aoetm; toQif
t*kwonf pum;udk rdefYqdk\- ]]em*aoe oifonf yg#vd ykwfjynfodkY oGm;acsavmh?
yg#vdykwfjynf taomumHkausmif;wkduf toQif"r&udwonf ae\? xkdtoQif "r&udw
txH jrwfpGmbk&m; pum;awmfudk oifacsavmh}}[k (rdefYqdk\)/ toQifbk&m; yg#vdykwf
jynfonf 0wed,ausmif;rS tb,frQavmuf a0;ygoenf;[k avQmuf\/ em*aoe
,lZemwpf&mwkdifwkdif a0;\/ toQifbk&m; c&D;onf a0;vS\? vrf;c&D;tMum; qGrf;&&ef
cufcJygvdrfhrnf? tuREkfyf tb,fuJhodkY oGm;&ygtHhenf;[k avQmufjyef\/ em*aoe oGm;om
oGm;avmh? oifonf vrf;c&D;tMum; qefrnf; uif;pifaom? rsm;aom[if; rsm;aom prJ
[if;vsm&Sdaom oav;qGrf;udk &vwHU[k rdefYqdk\/ ]]toQifbk&m; aumif;ygNyD}} [k
oQifem*aoeonf toQift*kwudk &Sdcdk;NyD; tkdtaojyKum oydwf ouFef;udk ,lNyD;vQif
yg#vdykwfjynfodkY a'opm&D vSnfhvnf<uoGm;av\/
18/ xkdoQifem*aoeonf a'opm&D vSnfhvnf<uoGm;cdkuf yg#vdykwfjynfom; olaX;
(wpfOD;)onf vSnf;ig;&mwdkYjzifh yg#vdykwfjynfoGm; vrf;c&D;odkY oGm;ae\? yg#vdykwfolaX;onf
oQifem*aoe <uvmonfudk ta0;rSyif jrifaomaMumifh xkdoQifem*aoexHodkY csOf;uyfNyD;vQif

oQifem*aoeudk kdaopGm&Sdcdk;vsuf ]]toQifbk&m; tb,ft&yfodkY oGm;rnfenf;}} [k avQmuf\/


'g,dum yg#vdykwfjynfodkY oGm;tHh[k ajymqdkaomf toQifbk&m; aumif;vSygNyD? tuREkfyfwdkYonf
vnf; yg#vdykwfjynfodkY oGm;ygukeftHh? tuREkfyfwdkYESifhtwl csrf;ompGm <uawmfrlygukefavmh[k
(avQmuf\)/
xkdtcg yg#vdykwfolaX;onf oQifem*aoe\ &d,mykxf Munfdk oQifem*aoeudk
rGefjrwfaom cJzG,fabmZOfjzifh a&mifh&Jonfhwkdifatmif wefNyD[k wm;jrpfonfhwkdifatmif rdrd
udk,fwkdif vkyfauR;NyD;aemuf oQifem*aoe qGrf;pm;NyD; oydwfrS vufudk z,fNyD;aomtcg
edrfhaom xkdifp&mwpfckudk ,lvsuf oifhwifh avsmufywfaom ae&m xkdifae\? oifhwifh
avsmufywfaom ae&m xkdifaeNyD;aom yg#vdykwfolaX;onf oQifem*aoeudk ]]toQifbk&m;
toQifonf tb,ftrnf &Sdygoenf;}} [k avQmuf\? 'g,um igonf em*aoe trnf&Sd\/
toQifbk&m; toQifonf jrwfpGmbk&m; pum;awmfrnfonfudk odyg\avm/ 'g,um igonf
tbd"rmyd#u rQavmufudkom odyg\/ toQifbk&m; tuREkfyfwdkYtm; t&awmfaypGwum;?
toQifbk&m; tuREkfyfwdkYtm; (vl\tjzpfudk) aumif;pGm &tyfaypGwum;? toQifbk&m;
tuREkfyfonf tbd"rmyd#uudk aqmifyg\? toQifbk&m;onfvnf; tbd"rmyd#uudk
aqmif\? toQifbk&m; tbd"rmyd#uwdkYudk &Gwfqdk a[mMum;awmfrlygavmh[k avQmuf\/
xkdtcg oQifem*aoeonf yg#vdykwfolaX;tm; a[mMum;av\? a[mpOfyifvQif yg#vdykwf
olaX;tm; ]]jzpfjcif; oabm&Sdaom w&m;tm;vHk;onf csKyfjcif; oabm&Sd\}} [k udavomjrL
tnpftaMu;uif;aom w&m;rsufpd ]aomwmywdr*fPf } onf xif&Sm;jzpfay:\/
xkdtcg yg#vdykwfolaX;onf vSnf;ig;&mwdku
Y dk a&SUuvTwfvdkuf rdrdonf aemufrS
oGm;vsuf yg#vdykwfjynf\teD; c&D;vrf; ESpfaMumif;tqHk &yf oQifem*aoeudk ]]toQif
bk&m; em*aoe vrf;onf taomumHkausmif;wkdufodkY oGm;aom vrf;ygwnf;? toQif
bk&m; tuREkfyf\ urvm&wemonf tvsm; wpfq,fhajcmufawmif &Sdyg\? the &Spfawmif
&Sdyg\? toQifbk&m; oem;aomtm;jzifh urvm&wemudk cH,lawmfrlygavmh}} [k avQmuf\/
oQifem*aoeonf oem;aomtm;jzifh xkdurvm&wemudk cH,lawmfrl\? xkdtcg yg#vdykwf
olaX;onf ESpfvdkwuf<u tm;&&Tifvef; 0rf;yefwomjzpf oQifem*aoeudk &Sdcdk;NyD;vQif
tkdtaojyKum zJoGm;av\/
19/ xdkYaemuf oQifem*aoeonf taomumHkausmif;wkduf toQif"r&udwxHodkY csOf;uyf
NyD;vQif toQif "r&udwudk kdaopGm&Sdcdk;vsuf rdrd\ vmcJhaom taMumif;udk avQmufxm;
toQif"r&udwtxH yd#uwfoHk;yHk[laom jrwfpGmbk&m; pum;awmfudk wqufwnf; &Gwfqdk
jcif;jzifh oHk;vwdkYywfvHk; o'g yk'f Asnf;tm;jzifh oif,lNyD; aemufoHk;vwdkYywfvHk; teuf
t"dyg,ftm;jzifh ESvHk;oGif;av\/
xkdtcg toQif"r&udwonf oQifem*aoeudk ]]em*aoe EGm;ausmif;om;onf EGm;wdkYudk
xdef;ausmif;& tjcm;aom olwdkYonf EGm;EdkYrSjzpfaom t&omudk oHk;aqmifMu&ukef ouJhodkY
em*aoe twlyif oifonf yd#uwfoHk;yHkwnf;[laom bk&m;pum;awmfudk aqmifaomf
vnf; r*fzdkvftzdkYtpk &Sdol rjzpfcJh}} [k rdefYqdk\/ toQifbk&m; &Sdygap? rQaom Mo0g'jzifh
oifhawmf avmufygNyD[k (avQmuf\)/ xkdaeYtzdkY xkdnOfhtzdkYjzifhyif y#dord'gPf av;yg;wdkYESifh
wuG t&[wzdkvfodkY a&muf\? opmav;yg;udk xkd;xGif; odonfESifh wpfNyKdifeuf
oQifem*aoetm; tvHk;pHkaom ewfwdkYonf aumif;csD;Ekarmf om"kac:Muukef\? ajrBuD;onf
yJhwifxyf\? jA[mwdkYonf vufyef;aygufcwfukef\? ewfwdkY jzpfukefaom pEul;rIefYrdk;wdkYonf
vnf;aumif;? ewf jzpfukef aom rEm&0yef;rdk;wdkYonf vnf;aumif; &GmoGef;MuJcsukef\/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- AAmm[
[d&d&u
ux
xmm ======
oHCmawmfwdkY om*vjynfodkY 0ifa&mufcef;
20/ xkdtcg&maygif;rsm;pGmaom &[EmwdkYonf [dr0Emawmif &udwukef;jyif pnf;a0;
ukef toQif em*aoe\ txHodkY ]]em*aoeonf vmapownf;? igwdkYonf em*aoeudk
awGUjrifvdkukef\}} [k wref apvTwfukef\? xkdtcg oQifem*aoeonf wref\ pum;udk
Mum; taomumkH ausmif;wkdufrS uG,fcJhNyD;vQif [dr0Emawmif &udwukef;jyif &maygif;
rsm;pGmaom &[EmwdkY\ a&SUarSmuf xif&Sm;jzpf\/
xkdtcg&maygif;rsm;pGmaom &[EmwdkYonf oQifem*aoeudk ]]em*aoe rdvdEtrnf&Sdaom
xkdrif;onf &[ef;oHCmtm; rlvpum;udk qefYusifzufpum;jzifh tar;ykpmjyem ar;jref;
nOf;qJ aeyg\? em*aoe awmif;yefygukef\? oif oGm;acsavmh? rdvdErif;udk qHk;ravmh}} [k
qdkukef\? toQifbk&m;wdkY rdvdErif; wpfa,mufwnf;udk xm;bdOD;? ZrL'dyfwpfuRef;vHk;u
rif;wdkYonf vmukef tuREkfyftm; jyemudk ar;apukef OD;awmh? xkdjyemtm;vHk;udk ajz
t,ludk aumif;pGm azmufcGJ(NzKdcGif;) ygtHh? toQifbk&m;wdkY toQifwdkYonf aMumuf&GHUjcif; r&Sdukef
bJ om*vNrKdUodkY <uawmfrlMuygukef[k (avQmuf\)? xkdtcg rax&f&[ef;wdkYonf om*v
jynfudk ouFef;a&mifjzifh ajymifajymif awmufxGef;apvsuf &[ef;oHCmwdkY\ oGm;vmaom
aMumifh jzpfaom avpkef avqef wkdufcwfonfudk jyKukef\/ /
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- AAmm[
[d&d&u
ux
xmm ======
toQiftm,kygvodkY rdvdErif;ar;cef;
21/ xkdtcg toQiftm,kygvonf oacFs,sy&d0kPf ae\? xkdtcg rdvdErif;onf
trwfwdkYudk ]]tcsif;wdkY nOfhonf tjypfuif; arGUavsmfzG,f &SdaypGwum;? ,cktcg umv
aqG;aEG;jcif;iSg jyemar;jcif;iSg tb,f orP jAm[PodkY qnf;uyf&ygukeftHhenf;? tb,f
orP jAm[Ponf igESifh zufNyKdifajymqdkjcif;iSg ig\ ,HkrSm; ]ucFg} udk y,fazsmufjcif;iSg
pGrf;Edkifrnfenf;}} [k rdefYMum;\? odkY rdefYMum;aomf a,meutrwf ig;&mwdkYonf rdvdErif;udk
]]rif;jrwf yd#uwfoHk;yHkaqmifaom rsm;aom tMum;tjrif&Sdaom tm*HkygVd t&trd &Sdaom
tm,kygvrnfaom rax&fonf &Sdyg\? xkdtm,kygvrax&fonf ,cktcg oacFs,sy&d0kPf
aeyg\? rif;jrwf toQifrif;jrwfonf <uawmfrlygavmh? toQiftm,kygvtm; jyem
ar;awmfrlygavmh}} [k avQmufwifMuukef\/ tcsif;wdkY odkYjzpfvQif toQifaumif;tm; yefMum;
avQmufxm;ukefavmh[k rdefYMum;\/
xkdtcg aerdwdutrwfonf toQiftm,kygvtxHodkY ]]toQifbk&m; rdvdErif;onf
toQif tm,kygvudk zl;jrifvdkyg\}} [k wrefapvTwf\? toQiftm,kygvonfvnf; ]]odkYjzpf
vQif vmygap}} [k ajymqdk\? xkdtcg rdvdErif;onf a,meutrwfig;&m jcH&Hvsuf jrwfaom
&xm;udk wufpD; oacFs,sy&d0kPf toQiftm,kygv xHodkY qnf;uyf\? qnf;uyfNyD;aomf
toQiftm,kygvESifhtwl 0rf;ajrmuf0rf;om EIwfqufajymqdk\? 0rf;ajrmufzG,f trSwf&zG,f
pum;udk ajymqdkNyD;qHk;apNyD;aemuf oifhavsmaf vsmufywfaom ae&m xkdifae\? oifhavsmf
avsmufywfaom ae&m xkdifaeNyD;aom rdvdErif;onf toQiftm,kygvtm; ]]toQifbk&m;
tm,kygv toQifbk&m;wdkY\ &Sif&[ef;tjzpfonf tb,ftusKd; &Sdygoenf;? xdkYjyif toQif
bk&m;wdkY tvGef tvdk&Sdtyf jrwfaom tusKd;onf tb,fygenf;}} [k avQmuf\? tm,kygvr
ax&fonf ]]rif;jrwf &Sif&[ef;tjzpfonf w&m;ojzifh usifhMuHjcif; tnDtrQ usifhMuHjcif; tusKd;
&Sd\? xdkYjyif igwdkY tvGef tvdk&Sdtyf jrwfaom tusKd;onf r*fzdkvfaywnf;}} [k ajymqdk\/
toQifbk&m; ar;avQmufygOD;tHh? vl0wfaMumif jzpfygvsufvnf; w&m;ojzifh usifhMuHol tnD
trQ usifhMuHol wpfpHkwpfa,muf &Sdyg\avm[k (ar;avQmufjyef\)/ rif;jrwf vl0wfaMumif
jzpfygvsufvnf; w&m;ojzifh usifhMuHol tnDtrQ usifhMuHol &Sday\? rif;jrwf Am&mPoDjynf
odywe rd*'g0kefawm jrwfpGmbk&m;onf "rpMuma'oemudk a[mawmfrlvwfaomf jA[m
wpfq,fh&Spfuka#wdkY\ w&m;odjcif; w&m;&jcif;onf jzpfcJh\? xkdrSwpfyg; ewfwdkY\ w&m;
odjcif; w&m;&jcif;onf *Pef; ta&twGufudk vGef\? (ra&wGufEkdif)? xkdewfjA[m tm;vHk;wdkY
onf vl0wfaMumif jzpfukef\? &[ef; r[kwfukef/
rif;jrwf xkdrSwpfyg;vnf; jrwfpGmbk&m;onf r[mor,okwefudk a[mawmfrltyfaomf
vnf;aumif;? r[mr*Fvokwefudk a[mawmfrltyfaomf vnf;aumif;? orpdwy&d,m, okwef
udk a[mawmfrltyfaomf vnf;aumif;? &m[kavm0g'okwefudk a[mawmfrltyfaomf vnf;
aumif;? y&mb0okwefudk a[mawmfrltyfaomf vnf;aumif; *Pef;ta&twGufudk vGefukef
aom (ra&rwGufEdkifukefaom) ewfwdkY\ w&m;odjcif; w&m;&jcif;onf jzpfcJh\? xkdtm;vHk;wdkY
onfyif vl0wfaMumif jzpfukef\? &[ef; r[kwfukef[k ajzMum;\/ toQifbk&m; tm,kygv
xkdodkY vl0wfaMumif jzpfygvsufvnf; w&m;usifh &bdrlum; toQifbk&m;wdkY\ &[ef;

tjzpfonf tusKd;r&SdavpGwum;? a&S;a&S;b0 jyKusifhcJhaom raumif;rIuH\ tusKd;quf


aMumifh omuD0ifrif;om; bk&m;om;awmf jzpfukefaom &[ef;wdkYonf &[ef;jyKMu&ukef\? "lwif
wdkYudkvnf; usifhaqmifMu &ukef\? toQifbk&m; tm,kygv tMuif&[ef;wdkYonf wpfae&m
wnf; wpfxyfom pm;&aom {umoeduf ("lwif) aqmifukef\? xkd&[ef;wdkYonf a&S;a&S;
b0 olwpfyg;wdkY\ Opmudk cdk;0Suf,laqmifaom cdk;olwdkY jzpfcJhMuava,mifwum;? xkd&[ef;
wdkYonf olwpfyg;wdkY\ OpmwdkYudk cdk;,l xkdcdk;,lrdaom uH\ tusKd;quf aMumifh ,ckb00,f
wpfae&mwnf; wpfxyfom pm;&olwdkY jzpfMu&ukef\? tcgcyfodrf; pm;aomufjcif;iSg r&Mu
ukef? xkd&[ef;wdkYtm; oDvr&Sd tusifhr&Sd tusifhjrwf r&Sd? xkdrSwpfyg; toQifbk&m; tm,kygv
tMuif &[ef;wdkYonf vGifwD;acgif ae&aom taAmumodu ("lwif) aqmifukef\? xkd&[ef;
wdkYonf a&S;a&S;b0 &Gmudk zsufqD;aom cdk;olwdkY jzpfcJhMuava,mifwum;? xkd&[ef;wdkYonf
olwpfyg;wdkY\ tdrfwdkYudk zsufqD; xkdzsufqD;rdaom uH\ tusKd;qufaMumifh ,ckb00,f
vGifwD;acgif ae&aom taAmumodu ("lwif) aqmifjzpfMu&ukef\? tdyf&mae&m ausmif;wdkY
udk oHk;aqmifjcif;iSg r&Muukef? xkd&[ef;wdkYtm; oDvr&Sd tusifh r&Sd tusifhjrwfr&Sd? xkdrSwpfyg;
toQifbk&m; tm,kygv tMuif&[ef;wdkYonf xkdifom ae&aom edoZf ("lwif) aqmifukef\?
xkd&[ef;wdkYonf a&S;a&S;b0 vrf;c&D;0,f zsufqD;wwfukefaom cdk;olwdkY jzpfcJhMuava,mif
wum;/ xkd&[ef;wdkYonf wpfyg;aom c&D;oGm; vltaygif;wdkYudk zrf;,l aESmifzGJUum xkdifae
apcJhrdojzifh xkdxkdifaeapcJhrdaom uH\ tusKd;qufaMumifh ,ckb0 xkdifom ae&aom
edoZf("lwif) aqmifjzpfMu&ukef\? tdyfjcif;iSg r&Muavukef? xkd&[ef;wdkYtm; oDvr&Sd tusifh
r&Sd tusifhjrwfr&Sd[k avQmufxm;\/
odkY avQmufxm;aomf toQiftm,kygvonf qdwfqdwfae\? pum;wpfpHkwpf&m r>ruf
qdk/ xkdtcg a,meutrw ig;&mwdkYonf rdvdErif;udk ]]rif;jrwf rax&fonf ynmum; &Sd\?
odkYaomfvnf; &J&ifhjcif; r&Sdonfjzpf wpfpHkwpf&m pum; wkHYrjyefyg}} [k avQmufMuukef\/
xkdtcg rdvdErif;onf qdwfqdwfaeaom toQiftm,kygvudk jrifvQif vufyef;aygufcwf
a<u;aMumfjcif;udkjyKvsuf a,meutrwfwdkYudk ]]tcsif;wdkY ZrL'dyfuRef;onf tcsnf;ESD; jzpfavpG
wum;? tcsif;wdkY ZrL'dyfuRef;onf tzsif;twd jzpfavpGwum;? igESifhtwl zufNyKdif ajymqdkjcif;
iSg ig\ ,HkrSm; ]ucFg} udk y,fazsmufjcif;iSg pGrf;aqmifEdkifaom orPjAm[P wpfpHk
wpfa,mufrQ r&Sdawmhacs}} [k rdefYqdk\/ /
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- AAmm[
[d&d&u
ux
xmm ======
rdvdErif;ESifh oQifem*aoeawGUqHkcef;
22/ xkdtcg rdvdErif;onf tvHk;pHkaom xkdy&dowfudk MunfhIpOf raMumufr&GHU rsufESm
&Tifys&SdaeMu ukefaom a,meutrwfwdkYudk jrif ]]igESifhtwl zufNyKdifajymqdkjcif;iSg ig\
,HkrSm; ]ucFg} udk y,fazsmufjcif;iSg pGrf;aqmifEdkifaom ynm&Sd &[ef; wpfOD;wpfa,muf &Sdao;
rnf xif\? ,if;odkY &Sdao;aomaMumifh a,meu trwfwdkYonf rsufESm&Tifys jzpfMuavukef
a,mifwum;}} [k rdvdErif;tm; tMuHtpnfjzpf\? xkdtcg rdvdErif;onf a,meutrwfwdkYudk
tcsif;wdkY igESifhtwl zufNyKdif ajymqdkjcif;iSg ig\ ,HkrSm; ]ucFg} udk y,fazsmufjcif;iSg pGrf;aqmif
Edkifaom ynm&Sd &[ef;wpfOD;wpfa,muf &Sdao;oavm}} [k ar;jref;awmfrl\/
xkdtcg oQifem*aoeonf &[ef;taygif;jcH&Hvsuf oHCm&Sdol *kdPf;ESifhvnf; jynfhpHkolh
*kdPf;q&mjzpfol xif&Sm;ol ausmfapmol vltaygif;u olawmfaumif;[k orkwftyfol ynm
&Sdol xufjrufol xkd;xGif;aom Pf&Sdol odMum;vdrmol xifpGmjyEdkifol qHk;rwwfol &J&ifh
ol tMum;tjrif A[kokw&Sdol yd#uwfoHk;yHkudk aqmifol t&[wzdkvfodkY a&mufol cGJjcrf;
Edkifaom Pfynm&Sdol tm*HkygVd&Sdol cGJjcrf;Edkifaom y#dord'gPf &Sdol t*Fgudk;yg;&Sdaom
jrwfpGmbk&m; omoemawmf y&d,wfudk aqmifol om0uyg&rDPf txGwftxdyfodkY
a&mufol jrwfpGmbk&m; pum;awmf0,f taMumif; vnf;aumif; tusKd; vnf;aumif;
taMumif;tusKd; ESpfyg;udk a0zef a[majymjcif; vnf;aumif; rcRwfr,Gif; odjrifjcif;
vnf;aumif; vdrmuRrf;usifol rukefrcef; qef;Mu,faom Pftjrif&Sdol qef;Mu,faom
w&m;pum;&Sdol aumif;aom pum;&Sdol olwpfyg;wdkYu nOf;qJEdkifcJol zdESdyfEdkifcJol ausmfvGef
EdkifcJol ydwfyifEdkifcJol wm;jrpfEdkifcJol ork'&myifv,fESifh wl olwpfyg;wdkY rvIyfacsmuf
Edkifol jrif;rdk&fawmifrif;ESifh wl wkefvIyfjcif; uif;ol udavomudk pGefYy,fNyD;ol arm[arSmif
udk Ekwfy,fNyD;ol ynmPfa&mifudk xGef;ajymifapEdkifol jrifhjrwfaom pum;udk qdkwwfol
omoemawmfrS tyjzpfaom *kdPf;\ tBuD;trSL;taygif;udk zsufcsKd;Edkifol omoemawmfrS
tyjzpfaom wdwdwdkY udk ESdrfeif;Edkifol &[ef; &[ef;rdef;r 'g,um 'g,dumr rif; rif;\
trwfwdkYonf kdaotyfol tav;rl tyfol jrwfEdk;tyfol ylaZmftyfol usKd;EGHtyfol ouFef;
qGrf; ausmif;ae&m olem taxmuftyHhjzpfaom aq;ypnf; y&du&mwdkYudk &vG,fol jrwfaom
vmbfvmbjrwfaom tjcHt&Hudk &oljzpf BuD;yGg;vdkukef vdrmvdkukef em;axmifvdkufemjcif;ESifh
jynfhpHkukefaom olwdkYtm; t*Fgudk;yg;&Sdaom jrwfpGmbk&m;\ omoemoHk;&yf [laom &wem
oHk;yg;udk a[majymjyovsuf w&m;[laom c&D;vrf;udk TefMum;azmfjyvsuf w&m;qDrD;wkdifudk
aqmif,lndxGef;vsuf w&m;,Zfwkdifudk pdkufaxmifvsuf w&m;,Zfudk ylaZmfvsuf w&m;
atmifvHudk ajrmufcsDvsuf w&m;wHcGefudk pdkufxlvsuf w&m;ckoif;udk rIwfvsuf w&m;
pnfBuD;udk aqmf&Grf;wD;cwfvsuf raMumuf r&GHU jcaoFhoHuJhodkY [def;a[mufvsuf rdk;BuKd;oHuJhodkY
MuHK;0g;vsuf csKdomaom toHjzifh xpfcsKef;aom Pfwnf;[laom jrwfaom vQyfEG,f
uGef&ufjzifh ,Sufoef; &pfywftyfaom oem;jcif; ukPma&jzifh jynfhvQHaom BuD;us,fvSpGm
aom w&m;tNrKduf[laom rdk;jzifh tvHk;pHkaom vltaygif;udk a&mifh&J wif;wdrfapvsuf &Gm ed*Hk;
rif;aejynfwdkY vSnfhvnfvwfaomf tpOfojzifh om*vNrKdUodkY a&mufawmfrlvm &Spfaomif;
aom &[ef;wdkYESifh twlwuG xkdom*vNrKdU oacFs,sy&d0kPfyif aeawmfrl\? xdkYaMumifh

a&S;ya0PD rax&fjrwfwdkYonf odkY rdefYqdkukef\- ]]em*aoerax&fonf rsm;pGmaom tMum;


tjrifvnf; &Sd\? qef;Mu,faom pum;vnf; &Sd\? odrfarGUEl;nHhjcif;vnf; &Sd\? aMumuf&GHUjcif;
r&Sd? yuwdtm;jzifhvnf; &J&ifh\? bmomt,lvnf; oduRrf;vdrm\? t&mXmewkdif; vdrm\/
yd#uwfoHk;yHk aqmifonfvnf; jzpfukefaom? edum,fig;&yfudk aqmifonfvnf; jzpfukefaom?
edum,fav;&yfudk aqmifonfvnf; jzpfukefaom xkd&[ef;wdkYonfvnf; em*aoerax&fudk
0ef;&H ukef\/ eufeJaom Pfynm&Sdaom? xkd;xGif;aom Pf&Sdaom? enf;vrf;[kwf r[kwf
vdrmuRrf;usifaom? jrwfaom t&[wzdkvf tusK;d xl;odkY tpOfa&mufaom? yd#uwf &J&ifh
aom em*aoerax&fonf- odrfarGU aomynm &Sdukefaom? rSefuefaom pum;udk qdkavh
&Sdukefaom xkd&[ef; taygif;wdYjk zifh 0ef;0kdif;jcH&Hvsuf &Gmed*;Hk odkY vSnfhvnfonf&Sdaomf om*vNrKdU
odkY uyfa&mufav\/ xkdom*vNrKdUodkY uyfa&mufaom tcg em*aoerax&fonf oacFs,s
y&d0kPf aeawmfrl\? xkdem*aoerax&fonf awmifvdkPf*l jcaoFhrif;uJhodkY vltaygif;wdkYESifh
pum;aqG;aEG; ajymqdkawmfrl\}} [k (rdefYqdkukef\)/
23/ xkdtcg a'0rEd,trwfonf rdvdErif;tm; ]]rif;jrwf t&Sifrif;jrwfonf qdkif;iHhawmf
rlygOD;avmh? rif;jrwf ynm&Sdaom? xkd;xGif;aom Pf&Sdaom? Pfjzifh xkd;xGif;Edkifaom? &J&ifh
aom? rsm;aom tMum;tjrif &Sdaom? qef;Mu,faom w&m;pum;&Sdaom? aumif;jrwfaom
xkd;xGif;Pf&Sdaom? twy#dord'g "ry#dord'g edkwdy#dord'g y#dbmey#dord'gwdkY txGwf
txdyfodkY a&mufaom em*aoernfaom rax&fonf &Sdyg\? xkdem*aoerax&fonf ,cktcg
oacFs,sy&d0kPf aeyg\? rif;jrwf t&Sifrif;jrwfonf <uoGm;awmfrlygavmh? toQifem*aoe
udk jyem ar;awmfrlygavmh? xkdtoQifem*aoeonf t&SifESifhtwl zufNyKdif ajyma[mjcif;iSg
t&Sifrif;BuD;\ ,HkrSm; ]ucFg} udk y,fazsmufjcif;iSg pGrf;Edkifyg\}} [k avQmuf\? xkdtcg rdvdErif;
tm; taqmwvsif ]]em*aoe}} [laom toHudk Mum;&HkrQjzifhyifvQif aMumufjcif; udk,fwkef
vIyfjcif; MuufoD;arG;nif; xjcif;jzpf\? xkdtcg rdvdErif;onf a'0rEd,trwfudk ]]a'0rEd,
trwf em*aoe&[ef;onf igESifh zufNyKdifajyma[mjcif;iSg pGrf;EdkiftHhavm}} [k ar;jref;\?
]]rif;jrwf Eewf? ,rewf? 0kPewf? uka0&ewf? yZmywdewf? ok,mrewf? oEKodwewf?
avmuygvewfwdkYESifhaomf vnf;aumif;? jA[mBuD;ESifhaomf vnf;aumif; zufNyKdif ajymqdkjcif;iSg
pGrf;Edkifyg\? vltcsif;csif;jzpfaom olESifhtwl zufNyKdifajymqdkjcif;iSgum; tb,fhaMumifh rpGrf;
aqmifEdkifbJ &Sdygrnfenf;[k avQmuf\/
xkdtcg rdvdErif;onf a'0rEd,trwftm; ]]a'0rEd, xkdodkYjzpfvQif oifonf toQifjrwf
\ txHodkY wrefapvTwfavmh}}[k rdefYqdk\? ]]rif;jrwf aumif;ygNyD}} [k a'0rEd,trwfonf
toQifem*aoetxHodkY ]]toQifbk&m; rdvdErif;onf toQifbk&m;udk zl;jrifvdkyg\}} [k wref
apvTwf\? toQifem*aoeonfvnf; ]]odkYjzpfvQif vmcJhavmh}} [k (rdefYawmfrl\)/
xkdtcg rdvdErif;onf a,meutrwfig;&mwdkY jcH&Hvsuf jrwfaom &xm;udk wufpD;?
rsm;pGmaom Adkvfvl taygif;ESifhwuG oacFs,sy&d0kPf&Sd toQifem*aoexHodkY qnf;uyfav\/
xkdtcg toQifem*aoeonf &Spfaomif;aom &[ef;ESifhtwl pnf;a0;&m wefaqmif; xkdifae
\/ rdvdErif;onf toQifem*aoe\ y&dowf udk ta0;rSyif jrifaomaMumifh a'0rEd,
trwfudk ]]a'0rEd,trwf rsm;vSaom y&dowfonf tb,fol\ y&dowfenf;}} [k ar;\/
rif;jrwf toQifem*aoe\ y&dowfygwnf;[k (avQmuf\)/
xkdtcg rdvdErif;onf toQifem*aoe\ y&dowfudk ta0;rSyif jrif aMumufjcif;
udk,fwkefvIyfjcif; MuufoD;arG;nif; xjcif; jzpf\/ xkdtcg rdvdErif;onf MuHUow0gwdkY 0ef;0kdif;
rdom qifajymifuJhodkY vnf;aumif;? *VKefwdkY 0ef;0kdif;rdaom e*g;uJhodkY vnf;aumif;? pyg;BuD;a>r

0ef;0kdif;rdaom ajracG;uJhodkY vnf;aumif;? uRJwdkY 0ef;0kdif;rdaom 0How0guJhodkY vnf;aumif;? a>r


vdkufcH&aom zm;uJhodkY vnf;aumif;? usm;opfvdkufcH&aom orifuJhodkY vnf;aumif;? tvrm,f
orm;vufodkY a&mufaom a>ruJhodkY vnf;aumif;? aMumifvufodkY a&muf aom <uufuJhodkY
nf;aumif;? zkwfrE&m;wwfol ya,m*q&m&Sd&modkY a&mufaom ajrzkwfbDvl;uJhodkY vnf;
aumif;?&m[kcHwGif;odkY a&mufaom vuJhodkY vnf;aumif;? yjcKyfwGif;odkYa&mufaom a>ruJhodkY
vnf;aumif;? aESmifcsKdifhwGif;odkY a&mufaom iSufuJhodkY vnf;aumif;? ydkufuGeftwGif;odkY a&muf
aom ig;uJhodkY vnf;aumif;? om;&J&Sdaom awmtkyfodkY 0ifrdaom a,musfm;uJhodkY vnf;aumif;?
a00Pfewfrif;udk jypfrSm;rdaom ewfbDvl; uJhodkY vnf;aumif;? ewfoufukefqHk;aom
ewfom;uJhodkY vnf;aumif; aMumuf&GHUwkefvIyf xdwfvefY acsmufcsm;vsuf MuufoD;arG;nif;
xum pdwfazmufjyefjcif; ESvHk;romjcif;&Sdvsuf wkefvIyfaompdwf edrfhusaom pdwfxm; &Sdonf
jzpf ighudk vltaygif;onf rESdyfpufygapom;[k owdudk jzpfapvsuf a'0rEd,trwfudk
]]a'0rEd,trwf oifonf ightm; ol toQifem*aoewnf;[k rajymMum;vifh? rajymMum;
bJomvQif igonf em*aoeudk odatmifjyKtHh}} [k (rdefYqdk\)/ ]]rif;jrwf aumif;ygNyD? t&Sif
rif;jrwfonfomvQif odatmif jyKawmfrlygavmh}} [k (avQmuf\)/
xkdtcg toQifem*aoeonf xkd&Spfaomif;aom &[ef;y&dowf0,f a&SUav;aomif;aom
&[ef;wdkYatmuf i,f\? aemufav;aomif;aom &[ef;wdkYxuf BuD;\/
xkdtcg rdvdErif;onf xkdtvHk;pHkaom &[ef;taygif;udk a&SurS vnf;aumif;? aemufrS
vnf;aumif;? tv,frS vnf;aumif; tpOfvSnhfvnfMunfhIvwfaomf &[ef;taygif;\
tv,fjcaoFhrif;uJhodkY xdwfvefYrI uif;onfjzpf MuufoD;arG;nif; xjcif;uif;vsuf vefYxdwf
wGefY&GHUjcif; tvQif;r&SdbJ xkdifaeaom em*aoeudk ta0;rSyif jrif&aomf xkdae[ef trlt&m
jzifhyif ]]y&dowf olonf em*aoeyifwnf;}} [k odav\/
xkdtcg rdvdErif;onf a'0rEd,trwfudk ]]a'0rEd,trwf olyif toQifem*aoe
yifwnf;}} [k ajymqdk\? rif;jrwf olyif toQifem*aoe[kwfyg\? rif;jrwf t&Sifrif;jrwf
onf aumif;pGmomvQif toQif em*aoeudk oday\[k jyefMum;avQmufxm;\/ xdkYaemuf
rdvdErif;onf ]]olwpfyg; rajymMum;bJyif igonf toQifem*aoeudk odEdkifay\}} [k Munf&Tif
0rf;ajrmufrIjzpf\? xkdtcg rdvdErif;tm; toQifem*aoeudk jrif&aomaMumifhomvQif aMumuf
jcif; udk,fwkefvIyfjcif; MuufoD;arG;nif;xjcif; jzpfawmhonfomwnf;/ xdkYaMumifh a&S;ya0PD
rax&fjrwfwdkYonf odkY rdefYqdkukef\- ]]rdvdErif;onf edAm efa&mufaMumif; aumif;aom tajc
yg'p&P wpfq,fhig;yg;ESifh jynfhpHkonfvnf; jzpfaom? vGefjrwfaom a`Eapmifhxdef;jcif;
aumif;pGm ,Ofaus;NyD;onfvnf;jzpfaom em*aoerax&fudk jrifvwf odkYaom pum;udk
ajymqdk\/ igonf rsm;pGmaom ynm&SdwdkYudk awGUjrif& pum;ajymzl;vSukefNyD? rsm;pGmaom
aqG;aEG;yGJwdkYodkY ouf0ifzl;vSNyD? ,ck wpfBudrf ightm; xdwfvefYjcif;uJhodkY xkdxdwfvefYjcif;ESifhwlpGm
aMumuf&GHUxdwfvefYjcif; rjzpfpzl;acs/ tMuifodkY xdwfvefYaomaMumifh ig\ pdwfonf rwnfwHh
Edkif? xkdodkY rwnfwHhEdkifatmif aMumufvefYaomaMumifh ,ck wpfBudrf ig\ IH;&jcif;onf {uef
rkcsjzpfvwHU? em*aoe\ atmifjrifjcif;onf jzpfvwHUownf;}} [k ajymqdk\/ /
Am[d&uxm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
2 - rdvdEyOm
====== 11 -- rr[
[mm00**f f ======
1 - ynwdyOm (bGJUrnfawmfudk ar;jcif;)
xkdtcg rdvdErif;onf toQifem*aoexH csOf;uyf toQifem*aoeESifh twl 0rf;ajrmuf
0rf;om EIwfqufajymqdk\? 0rf;ajrmufzG,f trSwf&zG,fpum;udk ajymqdkNyD;qHk;apNyD;aemuf
oifhwifhavsmufywfaom ae&m xkdifae\? toQifem*aoeonfvnf; 0rf;ajrmuf0rf;om
ajymMum;jcif;jzifhyif rdvdErif;\ pdwfudk ESpfodrfhap\/ xkdtcg rdvdErif;onf toQifem*aoe
tm; ]]toQifhudk tb,fodkY odtyfygoenf;? toQifbk&m; toQifbk&m;onf tb,ftrnf
&Sdygoenf;}} [k avQmuf\/ rif;jrwf ighudk ]]em*aoe}} [l oDwif; oHk;azmfwdkYu ac:ukef\?
pifppfaomfum; ]]em*aoe}} [l vnf;aumif;? ]]ol&aoe}} [l vnf;aumif;? ]]0D&aoe}}
[l vnf;aumif;? ]]oD[aoe}} [l vnf;aumif; trdtzwdkYu trnfrSnfhukef\? rif;jrwf
odkY rSnfhMuygukefaomfvnf; em*aoe[laom trnfonf a&wGufac:qdkjcif;rQomwnf;?
orkwfjcif;rQomwnf;? ynwfjcif;rQomwnf;? a0g[m&rQomwnf;? trnfrQomwnf;?
em*aoe[l&m yk*dKvfudk (Pfjzifh) Imunfh r&Edkif[k rdefYqdk\/
xkdtcg rdvEd rif;onf odkY qdk\ ]]ig;&mukefaom a,meutrwfwdkYESifh &Spfaomif;aom
toQif&[ef;wdkY tuREkfyf\ pum;udk em;axmifawmf rlygukefavmh? em*aoeonf
]em*aoe[l&m yk*dKvfudk (Pfjzifh) IMunfh r&Edkif} [k rdefYqdk\? xkdem*aoerax&f
pum;udk(aumif;ay\[k) ESpfNcKdufjcif;iSg avsmfuef oifhjrwfEdkifygrnfavm}} [k wkdifMum;ajymqdk
\? xdkYaemuf rdvdErif;onf toQifem*aoetm; pum;udk avQmufxm;\- toQifbk&m;
em*aoeyk*dKvf ow0gudk tu,f r&Edkifonf jzpftHh? tb,folonf toQifbk&m;wdkYtm;
ouFef; qGrf; ausmif;tdyf&mae&m olem\ taxmuftyHh aq;toHk;taqmifudk ay;vSLyg
oenf;? tb,fol onf xkday;vSLaom ypn;f udk oHk;aqmifygoenf;? tb,folonf oDvudk
apmifhxdef;ygoenf;? tb,folonf bm0emudk tm;xkwfygoenf;? tb,folonf r*fzdkvf
edAmefwdkYudk rsufarSmufjyKygoenf;? tb,folonf ow0g udk owfygoenf;? tb,folonf
t&Sifray;aom olwpfyg; Opmudk cdk;,lygoenf;? tb,folonf umr*kPfwdkY rSm;,Gif;aom
tusifhudk usifhygoenf;? tb,folonf rrSefcRwf,Gif;aom pum;udk ajymqdkygoenf;? tb,f
olonf aot&ufudk aomufygoenf;? tb,folonf rmwkCmwuuHpaom ymeE&d,uH
udk jyKvkyfygoenf;? xdkYaMumifh ukokdvfrnfonf r&Sd? tukokdvfrnfonf r&Sd? ukokdvf
tukokdvfuHwdkYudk jyKvkyf olonf vnf;aumif;? jyKvkyfapolonf vnf;aumif; r&SdNyD? aumif;pGm
jyKtyf raumif;ojzifh jyKtyfaom uHwdkY\ tusKd;0dygufonf r&SdNyD? toQifbk&m;em*aoe
tMuifolonf toQifbk&m;wdkYudk tu,f owfonf jzpftHh? xkdowfaom oltm;vnf;
ygPmwdygwuH r&SdawmhNyD? toQifem*aoe toQifbk&m;wdkYtm;vnf; q&monf r&SdawmhNyD?
OyZm,fonf r&SdawmhNyD? yif;tjzpfonf r&SdawmhNyD? ]]rif;jrwf oDwif;oHk;azmfwdkYonf ighudk
em*aoe}} [l ac:a0:ukef\[k ajymqdkaom toQifbk&m;\ pum; tb,fonf em*aoe
rnfygoenf;? toQifbk&m; todkYygenf;? qHyifwdkYonf em*aoeavm[k ar;avQmuf\/

rif;jrwf (qHyifonf) em*aoerrnfacs/ tarG;wdkYonf em*aoeavm/ rif;jrwf tarG;wdkY


onf em*aoe rrnfacs/ ajconf; vufonf;wdkYonf/y/ oGm;wdkYonf/ ta&onf/ tom;
onf/ taMumonf/ tkd;onf/ jcifqDonf/ tndKUonf/ ESvHk;onf/ tonf;onf/ tajr;
onf/ tzsif;onf/ tqkyfonf/ tlronf/ tlodrfonf/ tpmopfonf/ tpma[mif;onf/
onf;ajconf/ ovdyfonf/ jynfonf/ aoG;onf/ acR;onf/ tqDcJ onf/ rsuf&nfonf/
qDMunfonf/ wHawG;onf/ ESyfonf/ tap;onf/ usifi,fonf/y/ OD;xdyf OD;aESmuf onf
em*aoernfygoavm/ rif;jrwf OD;aESmufonf em*aoerrnfacs/ toQifbk&m; todkYygenf;?
kyfonf em*aoe rnfygoavm/ rif;jrwf kyfonf em*aoerrnfacs/ a0'emonf em*aoe
rnfygoavm/ rif;jrwf a0'emonf em*aoerrnfacs/ onmonf em*aoernfygoavm/
rif;jrwf onmonf em*aoe rrnfacs/ ocFg&wdkYonf em*aoernfygoavm/ rif;jrwf
ocFg&wdkYonf em*aoerrnfacs/ 0dnmPfonf em*aoe rnfygoavm/ rif;jrwf 0dnmPf
onf em*aoerrnfacs/ toQifbk&m; todkYygenf;? kyf a0'em onm ocFg& 0dnmPfonf
em*aoernfygoavm/ rif;jrwf kyf a0'em onm ocFg& 0dnmPfonf em*aoe rrnf
acs/ toQifbk&m; todkYygenf;? kyf a0'em onm ocFg& 0dnmPfrS wpfyg;aom w&m;onf
em*aoernfygoavm/ rif;jrwf kyf a0'em onm ocFg& 0dnmPfrS wpfyg;aom w&m;onf
em*aoerrnfacs/ toQifbk&m; tuREkfyfonf ar;wkdif;ar;wkdif; xkdem*aoeudk rjrif&yg?
toQifbk&m; em*aoe[k ajymqdkaom toHonfyif em*aoernfygovm/ rif;jrwf em*aoe
[k ajymqdkaom toHonfyif em*aoerrnfyg/ t&m tb,fonf em*aoernfyg
oenf;? toQifbk&m; toQifbk&m;onf rrSefcRwf,Gif;aom pum;udk qdkbd\? em*aoeonf
r&Sdacswum;[k (avQmuf\)/
xkdtcg toQifem*aoeonf rdvdErif;tm; pum;udk qdk\ ]]rif;jrwf oifrif;jrwfonf
rif;rsKd;wdkY\ El;nHhjcif;&Sd pifppf El;nHhvS\? rif;jrwf oifrif;jrwfonf rGef;wnfh&Sdef&Sdef ylavmif
vSaom ajrtjyif0,f yljyif; vSaom oJjyif Murf;wrf;aom ausmufp&pfcJ tdk;jcrf;uGJ eif;
ajcjzifh vmcJh&vQif ajcaxmufwdkYonf usifem usdef;pyfukefvdrfhrnf? udk,fonf yifyef;vdrfhrnf?
pdwfonf ndK;EGrf;ayvdrfhrnf? qif;&JESifhwuGaom um,0dnmPf pdwfonf jzpfay:ayvdrfhrnf?
todkYenf;? oifrif;jrwfonf ajcjzifh vmcJhoavm? odkYr[kwf ,mOfjzifh vmcJhoavm}} [k
(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; tuREkfyfonf ajcjzifh rvmcJhyg? &xm;jzifh vmcJhyg\/ rif;jrwf oif
rif;jrwfonf &xm;jzifh vmcJhonf jzpftHh? ightm; &xm;udk ajymMum;ygavmh? rif;jrwf todkY
enf;? &xm;oefonf &xm;ayavm/ r[kwfyg toQifbk&m;/ 0ifkd;onf &xm;ayavm/
r[kwfyg toQifbk&m;/ &xm;bD;wdkYonf &xm;ayavm/ r[kwfyg toQifbk&m;/ &xm;tdrfonf
&xm;ayavm/ r[kwfyg toQifbk&m;/ &xm;axmufonf &xm;ayavm/ r[kwfyg toQif
bk&m;/ xrf;ydk;wHk;onf &xm;ayavm/ r[kwfyg toQifbk&m;/ BuKd;wdkYonf &xm;ayavm/
r[kwfyg toQifbk&m;/ ESifwHBudrfvHk;onf &xm;ayavm/ r[kwfyg toQifbk&m;/ rif;jrwf
todkYenf;? &xm;oef 0ifkd; &xm;bD; &xm;tdrf &xm;axmuf xrf;ydk;wHk; BuKd; BudrfvHk;wdkY
onf &xm;ayavm/ r[kwfyg toQifbk&m;/ rif;jrwf todkYenf;? &xm;oef 0ifkd; &xm;bD;
&xm;tdrf &xm;axmuf xrf;ydk; wHk; BuKd; BudrfvHk;wdkYudk xm; &xm;&Sdoavm/ r&Sdyg
toQifbk&m;/ rif;jrwf igonf oifrif;jrwfudk ar;wkdif; ar;wkdif; &xm;udk rjrifawGU&? rif;jrwf
&xm;[k ac:a0:ajymqdkaom toHonfyif &xm;avavm/ r[kwfyg toQifbk&m;/ t&m
tb,fonf &xm;ayenf;? rif;jrwf oifrif;jrwfonf rrSefcRwf,Gif;aom pum;udk qdkbd\?
&xm;onf r&Sdacswum;? rif;jrwf oifrif;jrwfonf ZrL'dyfwpfuRef;vHk; jrwfaom rif;
jzpfay\? odkYjzpfygvsuf tb,foludk aMumuf rrSefaom pum;udk qdkwHkbdoenf;? ig;&m

ukefaom a,meutrwfwdkYESifh &Spfaomif;aom &[ef;wdkY tuREkfyf\ pum;udk em;axmifMu


ukefavmh? rdvdErif;onf ]]&xm;ESifh tuREkfyf vmcJhyg\[k ajymqdkbd\? rif;jrwf oifonf
tu,f &xm;ESifh vmcJhonf jzpftHh? ]ightm; &xm;udk ajymMum;ygavmh} [k qdkvwfaomf
&xm;udk jynfhpHkatmif rajymqdkEkid f? xkdrdvdErif;\ pum;udk ESpfoufjcif;iSg oifhygtHhavm}} [k
ajymqdk\/ odkY ajymqdkonf&Sdaomf ig;&maom a,meutrwfwdkYonf toQifem*aoetm;
aumif;csD;ay; rdvdErif;udk ]]rif;jrwf ,cktcg oifrif;jrwfonf pGrf;Edkifonf&Sdaomf qdkawmf
rlygavmh}} [k avQmufukef\/
xkdtcg rdvdErif;onf toQifem*aoeudk ]]toQifbk&m;em*aoe tuREkfyfonf rrSef
pum;udk qdkonf r[kwfyg? &xm;oefudk vnf;aumif;? &xm;0ifkd;udk vnf;aumif;? &xm;bD;
wdkYudk vnf;aumif;? &xm;tdrfudk vnf;aumif;? &xm;axmufudk vnf;aumif; tpGJjyK &xm;
[laom ta&twGuf &xm;[k orkwfjcif; &xm; [laom ynwfjcif; &xm;[laom tac:
a0: &xm;[laom trnfrQom jzpfyg\}} [k avQmuf\/ rif;jrwf oifrif;jrwfonf &xm;udk
aumif;pGm odygay\? rif;jrwf twlomvQif qHyifwdkYudk vnf;aumif;? tarG;wdkYudk vnf;
aumif;/y/ OD;xdyf OD;aESmufudk vnf;aumif;? tpGJjyK kyfudk vnf;aumif;? a0'emudk vnf;
aumif;? onmudk vnf;aumif;? ocFg&wdkYudk vnf;aumif;? 0dnmPfudk vnf;aumif; tpGJjyK
ightm;vnf; em*aoe[laom ta&twGuf em*aoe[k orkwfjcif; em*aoe[laom ynwf
em*aoe[laom tac:a0: em*aoe[laom trnfrQom jzpfay\? pifppfaomfum;
em*aoe[l&m razmufrjyef rSefaom teufoabmtm;jzifh yk*dKvf ow0gudk r&aumif;
ay? rif;jrwf 0Zd&mrnfaom bduKeDonf jrwfpGmbk&m;\ rsufarSmufawmf- ]]&xm;oef 0ifkd;
xrf;ydk;paom &xm;\ tpdwftydkif; taqmuftODaMumifh &xm;[laom o'ynwfonf
jzpfouJhodkY? twl lyuEmpaom cEmwdkY &Sdukefvwfaomf ow0g[laom orkwfjcif; ow0g
[laom tac:ta0: ow0g[laom ynwfw&m;onf jzpf&av\}} [k >rufqdk usL;&ifhtyf\/
toQifbk&m;em*aoe tHhzG,f&SdygaypG? toQifbk&m;em*aoe rjzpfzl;jrJ jzpfygaypG? tvGef
qef;Mu,fukefaom jyemar;cGef;pum;wdkYudk ajzqdkawmf rltyfygukef\? jrwfpGmbk&m;onf
tu,f xif&Sm;&Sdygrlum; ]]em*aoe aumif;aypG? aumif;aypG? tvGefqef;Mu,fukefaom
jyem ar;cGef;pum;wdkYudk ajzqdktyfukef\}} [k aumif;csD;ay;&myg\[k (avQmuf\)/ /
a&S;OD;pGmaom ynwdyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- rr[
[mm00**f f ======
2 - 0*PeyOm (odumawmfudk ar;jcif;)
2/ toQifbk&m;em*aoe toQifbk&m;onf 0gawmf tb,frQ&Sdygoenf;[k avQmuf\/
rif;jrwf igonf ckepf0g &SdygNyD[k rdefYqdk\/ toQifbk&m; xkdckepf0gwdkYonf tb,fonfwdkYygenf;?
toQifbk&m;onfrlvnf; ckepf0gwdkYygavm? ta&twGuf *Pef;wdkYonfrlvnf; ckepf0gwdkYyg
avm[k avQmuf\/
xkd0gudk ar;aepOftcg tvHk;pHkaom wefqmwdkYjzifh wefqmqif,if wefqmqifjcif;ESifh
qufpyfaom rdvdErif;\ udk,f&dyfonf ajrvnf; xif\? a&tdk;BuD;vnf; xif\/ xkdtcg
toQifem*aoeonf rdvdErif;tm; ]]rif;jrwf ar;ygtHh? oifrif;jrwfonfrlvnf; rdvdErif;avm?
udk,f&dyfrlonfvnf; rdvdErif;avm[k ar;\/ toQifbk&m;em*aoe tuREkfyfonfom rdvdE
rif;ygwnf;? udk,f&dyfonf rdvdErif; r[kwfyg? pifppfaomfum; tuREkfyfudk rSD udk,f&dyfonf
jzpfyg\[k avQmuf\/ rif;jrwf twlomvQif odum0g ta&twGufwdkYonf ckepf0gwdkYay
wnf;? igonfum; ckepf0gr[kwfacs? pifppfaomfum; ighudk rSD ckepfta&twGufonf jzpf\?
rif;jrwf t&dyfvQif Oyrm&Sd\[k rdefYawmfrl\/ toQifbk&m;em*aoe tHhzG,f&SdygaypG? toQif
bk&m; em*aoe rjzpfzl;jrJ jzpfygaypG? tvGefqef;Mu,fukefaom jyem ar;cGef;pum;wdkYudk
ajzMum;awmfrlygay\[k (avQmuf \)/
ESpfckajrmuf 0*PeyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- rr[
[mm00**f f ======
3 - 0DrHoeyOm
(pHkprf;avQmufar;jcif;)
3/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe tuREkfyfESifh twlwuG wkdifyifajymqdkygtHhavm}}
[k avQmuf\/ rif;jrwf oifonf ynm&SdwdkY\ wkdifyifajymqdkjcif;rsKd;udk tu,f wkdifyifajym
qdkygonf jzpftHh?wkdifyif ajymqdkygtHh/ rif;wdkY\ wkdifyifajymqdkjcif;rsKd;udk tu,f wkdifyifajymqdk
onfjzpftHh? rwkdifyif rajymqdkvdk[k rdefYqdk\/ toQifbk&m; em*aoe ynm&SdwdkYonf tb,fodkY
vQif wkdifyif ajymqdkygukefoenf;[k avQmuf\/ rif;jrwf pifppf ynm&Sdwd\
kY wkdifyifajymqdk&m
pum;jzifh &pfywf csnfaESmifjcif;udkvnf; jyKvkyftyf\? wkHYjyef ajzcRwfjcif;udkvnf; jyKvkyftyf\?
ESdrfeif; Iwfcsjcif;udkvnf; jyKvkyftyf\? jrifhwif csD;ajrmufjcif;udkvnf; jyKvkyftyf\? xkdodkY
jyKvkyfjcif;aMumifh ynm&SdwdkYonf trsufvnf; rxGufukef? rif;jrwf ynm&SdwdkYonf odkYvQif
wkdifyif ajymqdkukef\[k rdefYqdk\/ toQifbk&m; rif;wdkYonf tb,fodkYvQif wkdifyifajymqdkygukef
oenf;[k avQmuf\/ rif;jrwf rif;wdkYonf wkdifyifajymqdkaom tcg taMumif;wpfckudk 0efcH
cGifhjyKukef\/ tMuifolonf xkdtaMumif;udk cRwf,Gif;ap\? ]]olUtm; 'Pfwyfukefavmh}} [k
xkdolUtm; 'Pfxm;ukef\? rif;jrwf odkYvQif rif;wdkYonf wkdifyif ajymqdkukef\[k rdefYqdk\/
toQifbk&m; tuREkfyfonf ynm&SdwdkY\ wkdifyifajymqdkjcif;rsKd;jzifh wkdifyif ajymqdkygtHh? rif;wdkY\
wkdifyifajymqdkjcif;rsKd;jzifh rwkdifyif rajymqdkyg? toQifjrwfonf &J&J0Hh0Hhwkdifyif ajymqdkawmf rlyg?
&[ef;ESifh vnf;aumif;? omraPESifh vnf;aumif;? 'g,umESifh vnf;aumif;? t&HapmifhESifh
vnf;aumif; twlwuG wkdifyifajymqdk ouJhodkY? xdt
kY wl toQifjrwfonf &J&J0Hh0Hh wkdifyifajymqdk
awmfrlyg raMumufygvifh[k avQmuf\/ ]]rif;jrwf aumif;vSNyD}} [k em*aoerax&fonf
0rf;ajrmufawmfrl\/
rdvdErif;onf ]]toQifbk&m; em*aoe ar;ygtHh}} [k avQmuf\/ rif;jrwf ar;avmh/
toQifbk&m; tuREkfyf ar;tyfygNyD/ rif;jrwf ajztyfNyD/ toQifbk&m; toQifbk&m;onf tb,f
udk ajztyfygoenf;[k ar;avQmufaomf rif;jrwf oifonf tb,fudk ar;tyfoenf;[k rdefYqdk
awmfrl\/ /
oHk;ckajrmuf 0DrHoeyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- rr[
[mm00**f f ======
4 - teEum,yOm
(teEum,trwf\ avQmufxm;ar;jref;csuf)
4/ xkdtcg rdvdErif;tm; odkYaom tMuHtpnfjzpf\ ]]&[ef;onf ynm&Sd\? &[ef;
onf igESifhtwl wkdifyifajymqdkjcif;iSg pGrf;Edkif\? pifppfaomfum; rsm;jym;aom ar;jref;zG,f
taMumif;t&mwdkYudk jynfhpHkpGm rar;&ao;bJyif ae0ifvwHU? igonf eufjzef eef;wGif;
avQmufxm;ajymqdk&rlum; aumif;aypG}} [k (tMuHtpnfjzpf\)/ xkdtcg rdvdErif;onf
a'0rEd,trwftm; a'0rEd,trwf odkYjzpfvQif oifonf toQifjrwftm; ]]eufjzef eef;wGif;
rif;ESifhtwl ajymqdk aqG;aEG;jcif;onf jzpfygvdrfhrnf}} [k avQmufxm; ajymqdkacsavmh[k
rdefYawmfrl\? rdvdErif;onf pum;udk rdefYawmfrlNyD; ae&mrSxum em*aoerax&fudk
yefMum; &xm;pD; vsuf ]]em*aoe em*aoe}} [k wwGwfwGwf >rufqdkvsuf zJoGm;av\/
xkdtcg a'0rEd,trwfonf toQifem*aoetm; ]]toQifbk&m; t&Sifbk&m;onf eufjzef
eef;wGif; bk&ifrif;jrwfESifhtwl ajymqdk aqG;aEG;jcif;onf jzpfygvdrfhrnf[k rdvdErif;u
ajymqdkygonf}} [l avQmuf\/ rax&fonf ]]aumif;NyD}} [k 0rf;ajrmuf\/ xdkYaemuf xkdnOfh
vGefaomtcg a'0rEd,trwfonf vnf;aumif;? teEum,trwfonf vnf;aumif;? ruFk&
trwfonf vnf;aumif;? oA'dEtrwfonf vnf;aumif; rdvdErif;xHodkY csOf;uyfukefNyD; aomf
rdvdErif;udk ]]rif;jrwf toQifem*aoeonf <uvmaptHhavm}} [k avQmufwifMuukef\/
<uvmygap[k rdefYawmfrl\/ tb,frQavmufaom &[ef;wdkYESifhtwl <uvmap&tHhenf;[k
avQmufwifMuukef\/ tvdk&SdorQ &[ef;wdkYESifhtwl <uvmygapavmh[k (rdefYqkd\)/
xkdtcg oA'dEtrwfonf ]]rif;jrwf wpfusdyfaom &[ef;wdkYESifhtwl <uvmap&rnfavm}}
[k avQmuf\/ ESpfBudrfwkdifatmifvnf; rdvdErif;onf tvdk&SdorQ &[ef;wdkYESifhtwl <uvmyg
apavmh[k (rdefYqkd\)/ EspfBudrf wkdifatmifvnf; oA'dEtrwfonf ]]rif;jrwf wpfusdyfaom
&[ef;wdkYESifhtwl <uvmap&rnfavm}} [k avQmuf \/ oHk;Budrfajrmufvnf; rdvdErif;onf
tvdk&SdorQ &[ef;wdkYESifhtwl <uvmygapavmh[k (rdefYqkd\)/ oHk;Budrfajrmufvnf; oA'dE
trwfonf ]]rif;jrwf wpfusdyfaom &[ef;wdkYESifhtwl <uvmap&rnfavm}} [k avQmuf\/
tvHk;pHkaom ylaZmfoum&udk pD&ifNyD;NyD? ]]tvdk&SdorQ &[ef;wdkYESifh twlvmapavmh}} [k igrdefY
qdkygvsuf tcsif;wdkY oA'dEtrwfonf wpfrsKd;wpfrnftm;jzifh avQmufwifae\? igwdkYonf
&[ef;wdkYtm; abmZOfudk ay;vSLjcif;iSg rpGrf;Edkiu
f kefoavm[k rdefYqdk\/ odkY rdefYqdkonf&Sdaomf
oA'dEtrwfonf rsufESmrom jzpfav\/
xkdtcg a'0rEd,trwfonf vnf;aumif;? teEum,trwfonf vnf;aumif;? ruFk&
trwfonf vnf;aumif; toQifem*aoetxHodkY csOf;uyfNyD;vQif toQifem*aoeudk toQif
bk&m; rdvdErif;onf ]]tvdk &SdorQaom &[ef;wdkYESifhtwl <uvmawmfrlygavmh}} [k ajymqdkyg
onf[k avQmufxm;ukef\/ xkdtcg toQifem*aoeonf eHeuftcg ouFef;udk jyif0wf
oydwf ouFef;udk aqmif,lNyD;vQif &Spfaomif;aom &[ef;wdkYESifhtwl om*vNrKdUodkY 0ifawmfrl\/

xkdtcg teEum,trwfonf toQifem*aoeudk uyfrSDoGm;pOf toQifem*aoeudk


]]toQifbk&m; em*aoe ar;avQmufyg&ap? ]em*aoe} [laom pum; tb,fonf
em*aoe jzpfygoenf;[k avQmuf\/ toQifem*aoerax&fonf ]]em*aoeqdk&m
tb,fudk em*aoe[l oif rSwfxifoenf;}} [k qdk\/ toQifbk&m; udk,fwGif; av[k
qdktyfaom tMuiftoufonf twGif;odkYvnf; 0ifyg\? tyodkYvnf; xGufyg\? xkd0ifcsnf
xGufcsnfjzpfaom toufonf ]em*aoe jzpf\ } [l rSwfxifygonf}} [k avQmuf\/
toufac:aom avonf tyodkY xGufNyD;aomf avonf xGufNyD;vQif tu,f twGif;
odkY r0ifcJhrl twGif;odkY 0ifNyD; tyodkY rxGufcJhrl xkda,musfm;onf touf&SifEdkif&mtHhavm[k
ar;\/ toQifbk&m; touf r&SifEdkif&myg/ tMuif ckoif; rIwfwwfukefaom olwdkYonf
ckoif;udk rIwfukef\? xkdckoif;rIwfolwdkY\ xGufavonf jyef0ifao;oavm/ jyefr0ifyg
toQifbk&m;? tMuif a>yrIwfwwfaom olwdkYonf a>yudk rIwfukef\? xkda>yrIwfolwdkY\ xGuf
avonf jyef0ifao;oavm/ jyefr0ifyg toQifbk&m;/ tMuif wHydk;rIwfwwfaom olwdkYonf
wHydk;udk rIwfukef\? xkdolwdkY\ xGufavonf jyef0ifao;oavm/ jyefr0ifyg toQifbk&m;/ xkdodkY
jzpfvsufolwdkYonf tb,fhaMumifh rao&ukefoenf;[k (rdefYawmfrl\)/ tuREkfyfonf pum;uyf
ajymwwfaom toQifbk&m;ESifhtwl ajymqdkjcif;iSg rpGrf;Edkifyg? toQifbk&m; awmif;yefyg\
vdktyfaom teuft"dyg,fudk a[mMum; ajzqdkawmfrlygavmh[k (avQmuf\)/ oif ajymaom
avonf toufr[kwf? avwdkYum; u&Zum,[laom pwkork|medu kyftaygif;onf
jyKjyif pDrHtyfukefaom xGufouf 0ifoufwdkYaywnf;[k rax&fonf ocFg&,rdkufvm tbd"rm
w&m;pum;udk ajz&Sif; rdefYMum;awmfrl\/ xdkYaemuf teEum,trwfonf &wemoHk;yg;udk
qnf;uyfaom 'g,umtjzpfudk avQmufMum;\/ /
av;ckajrmuf teEum,yOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- rr[
[mm00**f f ======
5 - yAZyOm
(&[ef;jyKjcif;qdkif&m jyem)
5/ xdktcg toQifem*aoeonf rdvdErif;eef;awmfodkY csOf;uyfNyD;aomf cif;xm;aom ae&m
xdkifae\? xdktcg rdvdErif;onf y&dowfESifhwuGaom toQifem*aoeudk rGefjrwfaom
cJzG,fabmZOfjzifh a&mifh&Jonfh wdkifatmif wm;jrpfonfhwdkifatmif udk,fwdkifvkyfauR; wpfyg;
wpfyg;aom &[ef;tm; ouFef;wpfpHkpD wpfpHkpD qufuyfvSL'gef; toQifem*aoetm; wdpD
0&duf ouFef;udk qufuyfvSL'gef;NyD;vQif ]]toQifbk&m; em*aoe &[ef;awmf q,fyg;wdkYESifh
eef;awmf xdkifaeawmfrlcJhygukef? <uif;aom &[ef;awmfwdkYonf <uMuygapukef}} [k toQif
em*aoetm; avQmufxm;\/
xdktcg rdvdErif;onf toQifem*aoe qGrf;pm;NyD; oydwfrS vufudk z,fNyD;aomtcg
edrfhaom xdkifaep&m wpfckudk,l oifhwifhavsmufywfaom ae&m xdkifae\? oifhwifh
avsmufywfaom ae&m xdkifNyD;aom rdvdErif;onf toQifem*aoeudk ]]toQifbk&m;
em*aoe tb,ft&mrsKd; pum;ajyma[mjcif;onf jzpfygtHUenf;}} [k avQmuf\/ rif;jrwf
igwdkYonf tusKd;pD;yGg;udk tvdk&Sdukef\? tusKd;pD;yGg;ESifh pyf,SOfaom t&m pum; ajyma[mjcif;
jzpfygapavmh[k (rdefYawmfrl\)/
rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe toQifbk&m;wdkY\ &[ef;tjzpfonf tb,ftusKd;
&Sdygoenf;? toQifbk&m;wdkY awmifhwtyf jrwfaom tusKd;um; tb,fygenf;}} [k ar;avQmuf
\/ em*aoerax&fonf ]]rif;jrwf oHo&mqif;&Jonf tb,fodkYaom enf;emtaMumif;jzifh
csKyfNidrf;&mtHhenf;[k MuHpnf &[ef; jyKMu&um; igwdkY\ &[ef;tjzpfonf jyqdkcJhonfh
tusKd;&Sd\? xdkYjyif igwdkY awmifhwtyf jrwfaom tusKd;onf wPSm'd|d uyfNid pGJvrf;jcif; r&Sdrl
wPSmTwfrS vGwfajrmuf&jcif;yifwnf;}} [k ajzMum;awmfrl\/
toQifem*aoe ar;avQmufygOD;tHh &[ef;tm;vHk;wdkYonfyif jyqdkcJhonfh tusKd;iSg
&[ef; jyKMuygukefoavm[k ar;avQmuf\/ rif;jrwf tcsKdUaomolwdkYonf jyqdkcJhonfh tusKd;
iSg &[ef;jyKonf r[kwfukef? tcsKdUaom olwdkYonf rif;ESdyfpufukef &[ef;jyKuke\
f ? tcsKdUaom
olwdkYonf cdk;olESdyfpufukef &[ef;jyKukef\? tcsKdUaom olwdkYonf a<u;NrD ESdyfpufukef
&[ef;jyKuke\
f ? tcsKdUaom olwdkYonf toufarG;0rf;ausmif; tvdkYiSg &[ef; jyKukef\? txl;
tm;jzifh tMuifolwdkYonf aumif;pGm &[ef;jyKukef\? xdkolwdkYonf jyqdkcJhonf tusKd;iSg
&[ef; jyKukef\[k ajzMum;awmfrl\/
toQifbk&m; toQifbk&m;um; jyqdkcJhonfh tusKd;iSg &[ef;jyKygoavm[k ar;avQmuf\/
rif;jrwf igonfum; i,fi,f&G,f&G,fuyif &[ef;jyK\? rnfaom edAmef\ tusKd;iSg &[ef;
jyK\[k igrod? taMumif;rSef aomfum; ]]omuD0ifrif;om; bk&m;om;awmf &[ef;wdkYonf
ynm &Sdukef\? xdkynm&Sd &[ef;wdkYonf ighudk oifMum;ay;ukefvwHU}} [k ightm; tMuHtpnf
jzpf\? xdkigonf xdkomuD0ifrif;om; bk&m;om;awmf &[ef;wdkYu oifMum;ay;&um; ]]rnf
aom edAmeftusKd;iSg &[ef;jyK\}} [k odvnf; od&\? jrifvnf; jrif&\[k rdefYawmf rl\/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
ig;ckajrmuf yAZyOm NyD;\/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- rr[
[mm00**f f ======
6 - y#doEdyOm
(y#doaE ae rae jyem)
6/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe aovGefNyD; wpfzef y#doaE raeaomol
wpfpHkwpfa,muf &Sdygoavm}} [k ar;avQmuf\/ em*aoerax&fonf tcsKdUaom olonf
wpfzef y#doaEae\? tcsKdUaom olonf wpfzef y#doaErae}} [k ajzMum;awmfrl\/ tb,f
olonf wpfzef y#doaE aeygoenf;? tb,folonf wpfzef y#doaE raeygoenf;/ rif;jrwf
udavom &Sdolonf wpfzef y#doaE\? udavom r&Sdolonf wpfzef y#doaErae/ toQif
bk&m; em*aoe toQifbk&m;um; y#doaE aevwHUygavm/ rif;jrwf tu,f igonf
Oyg'gef &Sdao;onf jzpftHh? wpfzef y#doaE ae&vwHU? tu,f Oyg'gef r&SdonfjzpftHh?
wpfzef y#doaE rae&vwHU[k rdefYawmfrl\/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
ajcmufckajrmuf y#doEdyOm NyD;\/
------

7 - a,medaomreodum&yOm
(a,medaomreodum& jyem)
7/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe y#doaErae&olonf toifhtwifh ESvHk;oGif;rI
]a,medaom reodum&} aMumifh y#doaErae&onf r[kwfygavm}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf
a,medaomreodum& aMumifh vnf;aumif;? ynmPfaMumifh vnf;aumif;? wpfyg;aom o'g
paom ukodkvfw&m;wdkYaMumifh vnf; aumif; y#doaErae&[k ajzMum;awmfrl\/ toQifbk&m;
a,medaomreodum&onfyif ynm r[kwfygavm[k ar;avQmuf\/ rif;jrwf a,medaomre
odum&onf ynm r[kwfacs? a,medaomreodum&onf wpfyg; wpfjcm; ynmonf wpfyg;
wpfjcm;omwnf;/ rif;jrwf {ueftm;jzifh qdwfjrefrm qdwfukvm; EGm; uRJ ukvm; tkwf
jrnf; ow0gwdkYtm; vnf;aumif; reodum&onf &Sd\? xdkow0gwdkYtm; ynmum; r&Sdacs[k
ajzMum;awmfrl\/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
ckepfckajrmuf a,medaomreodum&yOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- rr[
[mm00**f f ======
8 - reodum&vuPyOm
(reodum&vuPm jyem)
8/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe reodum&onf tb,fvuPm&Sdygoenf;/
ynmonf tb,f vuPm&Sdygoenf;}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf reodum&onf Hk;pkjcif;
vuPm&Sd\? ynmonf ydkif;jzwfjcif; vuPm&Sd\[k (ajzMum;\)/
reodum&onf tb,fodkYvQif Hk;pkjcif; vuPm&Sdygoenf;/ ynmonf tb,fodkYvQif
ydkif;jzwfjcif; vuPm&Sdygoenf;? OyrmjyKawmfrlygavmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf rka,mpyg;
&dwf orm;wdkYudk oifodyg\avm/ odyg\ toQifbk&m;/ rif;jrwf rka,m pyg;&dwform;wdkYonf
rka,mpyg;udk tb,fodkY &dwfukefoenf;/ toQifbk&m; vuf0Jvufjzifh rka,mpyg;qkyfudk
udkifqkyf vuf,mvufjzifh wHpOfudk udkifNyD;vQif wHpOfjzifh &dwfjzwfygukef\/
rif;jrwf rka,m pyg;&dwform;onf vuf0Jvufjzifh rka,m pyg;qkyfudk udkifqkyf vuf,m
vufjzifh wHpOfudk udkifqkyfNyD;vQif rka,mpyg;qkyfudk &dwfjzwfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
ur|mef; tm;xkwfaom yk*dKvfonf reodum&jzifh pdwfudk zrf;,lqkyfudkif ynmjzifh udavom
wdkYudk ydkif;jzwf\? rif;jrwf odkYvQif reodum&onf Hk;pkjcif; vuPm&Sd\? ynmonf ydkif;jzwf
jcif; vuPm&Sd\[k ajzMum;awmfrl\/
toQifbk&m; em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
&Spfckajrmuf reodum&vuPyOm NyD;\/
------

9 - oDvvuPyOm
(oDvvuPm jyem)
9/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe ]a,medaomreodum&ynmrS wpfyg;aom
ukodkvfw&m;wdkYaMumifh} [laom tMuif pum;udk rdefYawmfrlbd\? xdkqdkcJhNyD; ukodkvfw&m;wdkY
onf tb,fwdkYygenf;}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf oDv? o'g? 0D&d,? owd? orm"d
w&m;wdkYonf xdkqdkcJhNyD; ukodkvfw&m;wdkYaywnf;[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; oDvonf
tb,fvuPm &Sdygoenf;}} [k (avQmuf\)/ rif;jrwf oDvonf ukodkvfw&m; tm;vHk;wdkY\
wnf&m rSD&mvuPm&Sd\? oDvonf a`E? Adkvf? aAmZif? r*if? owdy|mef? ory"mef?
'dyg'f? psmef? 0darmu? orm"d? ormywf[laom aAm"dyud,w&m; ukodkvfrsm;wdkY\ wnf&m
rSD&m jzpf\? rif;jrwf oDvwnfaom ur|mef; tm;xkwfol yk*dKvfonf oDvudk rSD? oDv
wnf o'da`E? 0D&d,ad `E? owda`E? orm"da`E? ynda`E[laom a`Eig;yg;wdkYudk yGg;rsm;\?
ukodkvfw&m; tm;vHk;wdkYonf rqkwfr,kwu
f kef[k (ajzMum;awmfrl\)/ Oyrm jyKawmfrlygOD;

avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf BuD;yGg;jcif; pnfyifjcif; jyefYyGm;jcif;odkY a&mufukefaom ADZ*grf


blw*grf[lorQ tm;vHk;wdkYonf ajrjyifudk rSD? ajrjyif wnf BuD;yGg;jcif; pnfyifjcif;
jyefYyGm;jcif;odkY a&muf&ukef ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef; tm;xkwfaom yk*dKvf
onf oDvudk rSD? oDv wnf o'da`E? 0D&d,da`E? owda`E? orm"da`E? ynda`E[laom
a`Eig;yg;wdkYudk yGg;rsm;\[k (ajzMum;awmfrl\)/
xdkYxuftvGef OyrmjyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf tiftm;jzifh jyKvkyftyf
aom trIrsKd;[lorQ tm;vHk;wdkYudk ajrjyifudk rSD? ajrjyif wnf jyKvkyftyfukef ouJhodkY?
rif;jrwf twlomvQif ur|mef; tm;xkwfaom yk*dKvfonf oDvudk rSD? oDv wnf
o'da`E? 0D&d,da`E? owda`E? orm"da`E? ynda`E[laom a`Eig;yg;wdkYudk yGg;rsm;\[k
(ajzMum;awmfhrl\)/
xdkYxuftvGef Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwfNrdKUudk wnfaqmufaom
Adokum vuform;onf NrdKUudk wnfaqmuf zefqif;vdkaomf a&S;OD;pGm NrdKUae&mudk okwfoif
&Sif;vif;apNyD;rS opfikwf ql;ajimifhudk y,fEkwfapvsuf ajrudk nDnDGwfGwf jyKvkyfapNyD;vQif
xdkodkY okwfoifajrndNyD; aemuftzdkY vrf;r vrf;cG vrf;qHkponf ydkif;jcm;ojzifh a0zefum
NrdKUudk wnfaqmuf zefqif;ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef; tm;xkwfaom yk*dKvf
onf oDvudk rSD? oDv wnf o'da`E? 0D&d,da`E? owda`E? orm"da`E? ynda`E[laom
a`Eig;yg;wdkYudk yGg;rsm;\[k (ajzMum;awmfrl\)/
xdkYxuftvGef OyrmjyKawmf rlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf uRrf;orm;onf uRrf;
twwfudk jyvdkvwfaomf ajrudk wl;ap ausmufp&pf tdkjcrf;uGJudk z,f&Sm;apNyD;rS ajrudk
nDnDGwfGwf jyKvkyfapNyD;vQif El;nHh odraf rGUaom ajrjyif twwfudk jyouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif ur|mef; tm;xkwfaom yk*dKvfonf oDvudk rSD? oDv wnf o'da`E?
0D&d,da`E? owda`E? orm"da`E? ynda`E[laom a`Eig;yg;wdkYudk yGg;rsm;\/ rif;jrwf jrwfpGm
bk&m;onf- ]]urZwd[dwf y#doaEynm&Sd udavomudk ylyefapwwfaom vkHYv&Sdaom?
&ifhusufaom yg&d[m&d,ynm1&Sdaom? oHo&mab;udk Iavh&Sdaomolonf oDv wnf
orm"dpdwfudk vnf;aumif;? 0dyemynmudk vnf;aumif; yGg;rsm;apvsuf twGif; ty
ESpf0aom wPSm tIyftaxG;udk ajz&Sif;Edkif&m\} [k (a[mawmfrl\)/ ]]ajronf ow0g
taygif;wdkY\ wnf&mjzpfouJhodkY jrwfaom ygwdarmuf tusKH;0ifaom oDvtpkonf
ukodkvfw&m;wdkY\ wnf&mrSD&mjzpf\? oDvonf ukodkvfyGg;pD;jcif;\ t&if;tjrpfvnf; jzpf\?
oDvonf tvHk;pkHaom jrwfpGmbk&m;\ Mo0g' tqHk;trtaygif; wHcg;ayguf0 y"me
tcsufvnf; jzpfay\}} [k (oH,kwedum,f a[mvnf; a[mtyfNyD[k ajzMum;awmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
udk;ckajrmuf oDvvuPyOm NyD;\/
-----1/ yg&d[m&d,ynm= udptm;vkH;ukd aqmif&GufEkdifpGrf;&Sdaom ynm/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- rr[
[mm00**f f ======
10 - orom'evuPo'gyOm
(o'g\ Munfvif;jcif;vuPm jyem)
10/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe o'gonf tb,fvuPm &Sdygoenf;}} [k
ar;avQmuf\/ rif;jrwf o'gonf Munfvifapjcif; vuPmvnf;&Sd\? ukodkvftzdkYodkY ajy;0if
jcif; vuPmvnf; &Sd\[k ajzMum;awmfrl\/ toQifbk&m; o'gonf tb,fodkYvQif Munfvif
apjcif; vuPm &Sdygoenf;[k (ar; avQmuf\)/ rif;jrwf o'gjzpfonf&Sdaomf eD0&PwdkYudk
uif;uGmap\? eD0&Puif;aom pdwfonf Munfvif\? txl;ojzifh oefYpif\? raemufusK/
rif;jrwf odkYvQif o'gonf Munfvifapjcif; vuPmvnf; &Sd\[k (ajzMum;awmfrl\)/
OyrmjyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf pMu0aw;rif;onf t*Fgav;yg;&Sdaom
ppfonfESifhtwl &Snfvsm;a0;uGmaom c&D;odkY <ucsDxGufoGm;aomf tenf;i,faom a&udk
jzwful;&m\? xdka&onf qif? jrif;? &xm;? ajconfwdkY vIyf&Sm;oGm;vmonf jzpf aemufusK
onf npfusKonf &THUGefozG,fjzpfonf jzpf&m\? ppft*Fgav;yg; jzwful;NyD;aomf pMu0aw;
rif;onf ]]tcsif;wdkY aomufa&udk aqmif,lqufMuukefavmh? a&aomuftHh}} [k vlwdkYudk apcdkif;
&m\? a&udk Munfvifapwwfaom rif;\ ywjrm;onfvnf; &Sdonf jzpf&m\/ ]]rif;jrwf
aumif;ygNyD}} [k odkYvQif xdkvlwdkYonf pMu0aw;rif;tm; wkHYjyefavQmufxm; a&udk
Munfvifapwwfaom xdkywjrm;udk a& xnfhukef&m\? xdkywjrm;udk a& xnfhumrQyif
arSmfBuD; arSmfao; arSmfnif;onf uif;aysmuf&m\? GefESpfonfvnf; epfjrKyf&m\? a&onf
Munfvifonf txl;ojzifh oefYpifonf raemufusKonf jzpf&m\? xdkYaemufrS pMu0aw;rif;
tm; ]]rif;jrwf aomufawmfa&udk aomufawmfrlygavmh}} [k aomufa&udk qufuyfukef&m\/
rif;jrwf a&uJhodkY pdwfudk rSwftyf\? xdkvlwdkYuJhodkY ur|meftm;xkwfaom yk*dKvfudk rSwftyf
\? arSmfBuD; arSmfao; arSmfnif;uJhodkY vnf;aumif;? GefuJhodkY vnf;aumif; udavomwdkYudk
rSwftyfukef\? a&udk Munfvif apwwfaom ywjrm;uJhodkY o'gudk rSwftyf\? a&udk Munfvif
apwwfaom ywjrm;udk a& xnfhumrQyif arSmfBuD; arSmfao; arSmfnif; uif;&mouJhodkY
vnf;aumif;? GefESpfonfvnf; epfjrKyf&mouJhodkY vnf;aumif;? a&onf Munfvifonf
txl;ojzifh oefYpifonf raemufusKonf jzpf&mouJhodkY vnf;aumif; o'gjzpfonf &Sdaomf
eD0&PwdkYudk z,f&Sm;\? eD0&PrS uif;aom pdwfonf Munfvif\ txl;ojzifh oefYpif\
raemufusK? rif;jrwf odkYvQif o'gonf Munfvifapjcif; vuPmvnf; &Sd\[k (ajzMum;
awmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
q,fckajrmuf orom'evuPo'gyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- rr[
[mm00**f f ======
11 - oruEevuPo'gyOm
(o'g\ ajy;0ifjcif;vuPm jyem)
11/ toQifbk&m; em*aoe o'gonf tb,fodkYvQif ajy;0ifjcif; vuPm&Sdygoenf;[k
(ar;avQmuf\)/ rif;jrwf ur|mef; tm;xkwfaom yk*dKvfonf wpfyg;aom olwdkY\ udavomrS
vGwfajrmufaom pdwfudk Ijrif aomwmywdzdkvf vnf;aumif;? ou'g*grdzdkvf vnf;
aumif;? tem*grdzdkvf vnf;aumif;? t&[wzdkvf vnf;aumif; aumif;pGmajy;0if\? ra&muf
ao;aom r*fzdkvfodkY a&mufjcif;iSg? r&ao;aom r*fzdkvfudk &jcif;iSg? rsufarSmuf rjyK&ao;aom
r*fzdkvfudk rsufarSmuf jyK&jcif;iSg tm;xkwfrIudk jyKvkyf\? rif;jrwf odkYvQif o'gonf ajy;0if
jcif; vuPm&Sd\[k ajzMum;awmfrl\/
OyrmjyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf awmifay: rdk;BuD;onf;xefpGm &GmoGef;
&m\? xdkrdk;a&onf csdKifh0Srf;&mtwdkif; pD;qif;vsuf awmifajrmif acsmufMum; acsmif;vufwuf
wdkYudk jynfhvQHap jrpfudk jynfhap&m\? xdkjrpfonf urf;ESpfzufwdkYudk vQHwuf,dkpD; oGm;&m\?
xdkpOftcg vlrsm;taygif;onf vm xdkjrpf\ wdrfonfhtjzpfukd vnf;aumif;? eufonfh
tjzpfudk vnf;aumif; rodojzifh aMumufonfjzpf wGefY&GHU vsuf urf;em; &yfwnfae&m\?
xdkpOftcg wpfa,mufaom a,musfm;onf vmvwf rdrdtm;tifudk vnf;aumif;? owd
tpGrf;udk vnf;aumif; aumif;pGmjrifojzifh jrJpGm cg;awmif;usKdufvsuf jrpfodkY oufqif;
ul;&m\? xdkul;aeaom a,musfm;udk jrifonf&Sdaomf vlrsm;taygif;onfvnf; ul;&mouJhodkY?
rif;jrwf ur|mef; tm;xkwfaom yk*dKvfonf wpfyg;aom olwdkY\ udavomrS vGwfajrmuf
aom pdwfudk Ijrif aomwmywdzdkvf vnf;aumif;? ou'g*grdzdkvf vnf;aumif;? tem*grd
zdkvf vnf;aumif;? t&[wzdkvf vnf;aumif;? aumif;pGm ouf0if\? ra&mufao;aom
r*fzdkvfodkY a&mufjcif;iSg? r&ao;aom r*fzdkvfudk &jcif;iSg? rsufarSmuf rjyK&ao;aom r*fzdkvfudk
rsufarSmufjyK&jcif;iSg tm;xkwfrIudk jyKvkyf\? rif;jrwf odkYvQif o'gonf ajy;0ifjcif;
vuPm&Sd\[k ajzMum;awmfrl\/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf oH,kwedum,fjrwf- ]]o'g
w&m;jzifh 0#fMoC ]a&tvsif} udk ul;cwfvGefajrmufEdkif\? rarhravsmhjcif; owdw&m;jzifh
oHo&m yifv,fBuD;udk ul;cwf vGefajrmufEdkif\? tm;xkwfrIvkHYv ]0D&d,} jzifh qif;&JrsKd;
taygif;udk vGefajrmufEdkif\? ynmjzifh pifMu,fEdkif\}} [laom pum;udkvnf; a[mMum;awmf
rl\[k om"uaqmif rdefYawmfrl\/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
wpfq,fhwpfckajrmuf oruEevuPo'gyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- rr[
[mm00**f f ======
12 - 0D&d,vuPyOm
(0D&d,vuPm jyem)
12/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m; em*aoe 0D&d,onf tb,fvuPm &Sdygoenf;}} [k
ar;avQmuf\/ rif;jrwf 0D&d,onf axmufuefjcif; vuPm&Sd\? 0D&d, axmufueftyf
ukefaom ukodkvfw&m; tm;vHk;wdkYonf rqkwf,kwfMuukef[k ajzMum;awmfrl\/
Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf a,musfm;onf tdrfNydKusonf&Sdaomf
tjcm;aom opfjzifh axmufuefxm;&m\? axmufuefxm;onf&Sdaomf xdktdrfonf rNydKus&m
ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif 0D&d,onf axmufuefxm;jcif; vuPm&Sd\? 0D&d,jzifh
axmufuefxm; tyfukefaom ukodkvfw&m;tm;vHk;wdkY onf rqkwf,kwfMuukef[k ajzMum;
awmfrl\/
xdkYxuftvGef Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf tenf;i,faom ppfonf
udk rsm;jym;aom ppfonfonf zsufqD;&m\? xdkodkY zsufqD;aomtcg rif;onf tcsif;csif;
owday;&m\? xyfydkYjznfhpGuf&m\? rdrd\ tenf;i,faom ppfonftm; wyful ppftiftm;udk
jznfhpGuf ay;&m\? xdkwyful ppftiftm;ESifhwuG tenf;i,faom ppfonfonf rsm;pGmaom
ppfonfudk zsufqD;&mouJhodkY rif;jrwf twlomvQif 0D&d,onf csD;ajrmuf axmufuef
xm;jcif; vuPm&Sd\? 0D&d,jzifh axmufuefxm;tyfukefaom ukodkvfw&m; tm;vHk;wdkY onf
rqkwf,kwfMuukef/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf ]]&[ef;wdkY vkHYvESifh jynfhpHkaom t&d,mwynfh
onf tukodkvfudk y,fpGefY\? ukodkvfudk yGg;rsm;\? tjypf&Sdonfudk y,fpGefY\ tjypfuif;onfudk
yGg;rsm;\? udavomrS pifMu,faom rdrdudk,fudk aqmif&m\}} [k pum;udkvnf; a[mMum;
awmfrltyf\[k (om"uaqmif rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
wpfq,fhESpfckajrmuf 0D&d,vuPyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- rr[
[mm00**f f ======
13 - owdvuPyOm (owdvuPm jyem)
13/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe owdonf tb,fvuPm &Sdygoenf;}} [k
ar;avQmuf\/ rif;jrwf owdonf raysmufysufapjcif; vuPmvnf; &Sd\? odrf;qnf;jcif;
vuPmvnf; &Sd\[k (ajzMum;awmfrl\)/ toQifbk&m; owdonf tb,fodkYvQif raysmufysuf
apjcif; vuPm &Sdygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf owdjzpfonf&Sdaomf ukodkvf
tukodkvf? tjypf&Sd tjypfrJh? t,kwf tjrwf? rnf;npf jzLpifaom tzdkY&Sdaom w&m;wdkYudk
]]w&m;wdkYum; owdy|mefav;yg;wdkYwnf;? w&m;wdkYum; ory"mefav;yg;wdkYwnf;?
w&m;wdkYum; 'dyg'fav;yg;wdkYwnf;? w&m;wdkYum; a`Eig;yg;wdkYwnf;? w&m;wdkYum;
Adkvfig;yg;wdkYwnf;? w&m;wdkYum; aAmZifckepfyg;wdkYwnf;? w&m;wdkYum; t*Fg&Spfyg;&Sdaom
t&d,mr*fwnf;? w&m;um; orxwnf;? w&m;um; 0dyemwnf;? w&m;um;
0dZmwnf;? w&m;um; 0drkwdwnf;}} [k raysmufysufapwwf? xdkodkY raysmufysufapwwf
aomaMumifh ur|mef; tm;xkwfaom yk*dKvfonf rSD0Joifhaom w&m;wdkYudk rSD0J\? rrSD0Joifhaom
w&m;wdkYudk rrSD0J? qnf;uyfoifhaom w&m;wdkYudk qnf;uyf\? rqnf;uyfoifhaom w&m; wdkYudk
rqnf; uyf/ rif;jrwf odkYvQif owdonf raysmufysufapjcif; vuPm&Sd\[k (ajzMum;awmf
rl\)/
OyrmjyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf pMu0aw;rif;\ b@mpdk;onf
pMu0aw;rif;udk nOfh wdkif; eHeufwdkif; ]]rif;jrwf oifrif;jrwf\ qifwdkYonf rQ&Sdukef\?
jrif;wdkYonf rQ&Sdukef\? &xm;wdkYonf rQ&Sdukef\? ajconfwdkYonf rQ&Sdukef\? aiGonf
rQ&Sdukef\? a&Tonf rQ&Sdukef\? Opmb@mtpkonf rQ&Sdukef\ xdkpnf;pdrfudk
t&Sifrif;jrwfonf atmufarhawmfrlygavmh}} [k pnf;pdrfudk atmufarhvsuf rif;\ Opmb@m
tpkudk raysmufysufap ouJhodkY? rif;jrwf owdjzpfonf&Sdaomf ukodkvf tukodkvf? tjypf&Sd
tjypfrJh? t,kwf tjrwf? rnf;npf jzLpifaom tzdkY&Sdaom w&m;wdkYudk ]]w&m;wdkYum; owd
y|mefav;yg;wdkYwnf;? w&m;wdkYum; ory"mefav;yg;wdkYwnf;? w&m;wdkYum; 'dyg'f
av;yg;wdkYwnf;? w&m;wdkYum; a`Eig;yg;wdkYwnf;? w&m;wdkYum; Adkvfig;yg;wdkYwnf;?
w&m;wdkYum; aAmZifckepfyg;wdkYwnf;? w&m;wdkYum; t*Fg&Spfyg; &Sdaom t&d,mr*fwnf;?
w&m;um; orxwnf;? w&m;um; 0dyemwnf;? w&m;um; 0dZmwnf;? w&m;um;
0drkwdwnf;}} [k raysmufysufapwwf? xdkodkY raysmufysuf apwwfaomaMumifh ur|mef;
tm;xkwfaom yk*dKvfonf rSD0Joifhaom w&m;wdkYudk rSD0J\? rrSD0Joifhaom w&m;wdkYudk rrSD0J?
qnf;uyfoifhaom w&m;wdkYudk qnf;uyf\? rqnf;uyfoifhaom w&m;wdkYudk rqnf;uyf/
rif;jrwf odkYvQif owdonf raysmufysufapjcif; vuPm&Sd\[k (ajzMum;awmfrl\)/
toQifbk&m; owdonf tb,fodkYvQif odrf;qnf;jcif; vuPm&Sdygoenf;[k (ar;avQmuf
\)/ rif;jrwf owdjzpfonf&Sdaomf tpD;tyGg;&Sd tpD;tyGg;rJh jzpfukefaom w&m;wdkY\ jzpfjcif;
oabmwdkYudk ]]w&m;wdkYum; tpD;tyGg; &Sdukef\? w&m;wdkYum; tpD;tyGg; r&Sdukef? w&m;
wdkYum; aus;Zl;rsm;ukef\? w&m;wdkYum; aus;Zl; rrsm;ukef}} [k aumif;pGm pl;prf;wwf\? xdkodkY
plprf;wwfaomaMumifh ur|mef;tm;xkwfaom yk*dKvfonf tpD;tyGg; r&Sdaom w&m;wdkYudk
y,f tpD;tyGg;&Sdaom w&m;wdkYudk odrf;qnf;\? aus;Zl;rrsm;aom w&m;wdkYudk y,f aus;Zl;

rsm;aom w&m;wdkYudk odrf;qnf;\? rif;jrwf odkYvQif owdonf odrf;qnf;jcif; vuPm


&Sd\[k (ajzMum;awmfrl\)/
OyrmjyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf pMu0aw;rif;\ om;BuD;&wemonf
]]olwdkYum; rif;tm; tpD;tyGm; &Sdukef\? olwdkYum; rif;tm; tpD;tyGm; r&Sdukef? olwdkY
um; aus;Zl;rsm;ukef\? olwdkYum; aus;Zl;rrsm;ukef}} [k rif;\ tpD;tyGg;&Sdol r&SdolwdkYudk
od\? xdkodkY odjcif;aMumifh tpD;tyGg; r&SdolwdkYudk y,f tpD;tyGg; &SdolwdkYudk odrf;qnf;ouJhodkY?
aus;Zl; r&SdolwdkYudk y,f aus;Zl;&SdolwdkYudk odrf;qnf; ouJhodkY rif;jrwf odkYvQif owd
jzpfonf&Sdaomf tpD;tyGg;&Sd tpD;tyGg; r&Sdukefaom w&m;wdkY\ jzpfjcif; oabmwdkYudk ]]w&m;
wdkYum; tpD;tyGm; &Sdukef\? w&m;wdkYum; tpD;tyGm; r&Sdukef? w&m;wdkYum; aus;Zl;
rsm;ukef\? w&m;wdkYum; aus;Zl;rrsm;ukef}} [k aumif;pGm pl;prf;wwf\? xdkodkY pl;prf;wwf
aomaMumifh ur|mef; tm;xkwfaom yk*dKvfonf tpD;tyGg; r&Sdaom w&m;wdkYudk y,f
tpD;tyGg; &Sdaom w&m;wdkYudk odrf;qnf;\? aus;Zl;rrsm;aom w&m;wdkYudk y,f aus;Zl;
rsm;aom w&m;wdkYudk odrf;qnf;\? rif;jrwf odkYvQif owdonf odrf;qnf;jcif; vuPm&Sd\/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf ]]&[ef;wdkY igonf atmufarhrI ]owd} udk t&mcyfodrf; tvdk
&Sdtyf\}} [laom pum;udkvnf; a[mMum;awmfrl\[k (om"uaqmifrdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
wpfq,fhoHk;ckajrmuf owdvuPyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- rr[
[mm00**f f ======
14 -orm"dvuPyOm
(orm"dvuPm jyem)
14/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m; em*aoe orm"donf tb,fvuPm &Sdygoenf;}} [k
ar;avQmuf\/ rif;jrwf orm"donf BuD;rSL; jy|mef;jcif; vuPm&Sd\? ukodkvfw&m; tm;vHk;wdkY
onf orm"dvQif jy|mef;ukef\? orm"d Gwfukef\? orm"d udkif;ukef\? orm"d Idif;ukef
\[k (ajzMum;awmfrl\)/
OyrmjyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf pkvpfrGefcRef txGwfwyfaom tdrf\
tjcif[lorQ tm;vHk;wdkYonf pkvpfrGefcRef txGwfodkY a&mufukef\? txGwf Gwfudkif;ukef\?
txGwf pkHk;ukef\? pkvpfrGef cReftxGwfudk xdktjcifopf0g;wdkYxuf jrwf\[k qdk&ouJhodkY?
rif;jrwf twlomvQif ukodkvfw&m; tm;vHk;wdkYonf orm"dvQif jy|mef;ukef\? orm"d
Gwfukef\? orm"d udkif;ukef\? orm"d Idif;ukef\[k (ajzMum; awmfrl\)/
xdkYxuftvGef Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf wpfpHkwpfOD;aom rif;
onf t*Fgav;yg;&Sdaom ppfonfESifhtwl ppfajrjyifodkY oufa&muf&m\? qifwyf jrifwyf
&xm;wyf ajconf ol&Jwyf[laom ppfwyftiftm;wdkYonf xdkrif;omvQif tBuD;trSL;&Sdukef\?
xdkrif; Gwfukef\? xdkrif; udkif;ukef\? xdkrif; Idif;ukef\ xdkrif;odkYomvQif tpOfvdkufukef
ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ukodkvfw&m; tm;vHk;wdkYonf orm"dvQif jy|mef;ukef\?
orm"d Gwfukef\? orm"d udkif;ukef\? orm"d Idif;ukef\? rif;jrwf odkYvQif orm"d
onf? MuD;rSL;jy|mef;jcif; vuPm&Sd\/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf ]]&[ef;wdkY wnfMunfrI
]orm"d} w&m;udk yGg;rsm;ukefavmh? wnfMunfaom &[ef;onf [kwfwdkif;rSefpGm od\}} [k
a'oemudkvnf; a[mawmfrltyf\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m; em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
wpfq,fhav;ckajrmuf orm"dvuPyOm NyD;\/h
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- rr[
[mm00**f f ======
15 - ynmvuPyOm
(ynmvuPm jyem)
15/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m; em*aoe ynmonf tb,fvuPm &Sdygoenf;}} [k
ar;avQmuf\/ rif;jrwf igonf a&S;reodum& tar;yif ]]ynmonf ydkif;jzwfjcif; vuPm
&Sd\}} [l qdktyfcJhNyD? wpfenf;aomfum; ynmonf xGef;vif;awmufyjcif; vuPm&Sd\[k
(ajzMum;awmfrl\)/ toQifbk&m; ynmonf tb,fodkY xGef;vif;awmufyjcif; vuPm &Sdyg
oenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf ynmjzpfonf&Sdaomf t0dZm trdkufarSmifwdkufudk rIwv
f Gifh
(zsufqD;)\? 0dZmtvif;a&mifudk jzpfay:ap\? Pftvif;a&mifudk xGef;jy\? t&d,mopm
wdkYudk xif&Sm;ay:vGifatmif jyK\? xdkodkY xif&Sm;jcif;aMumifh ur|mef; tm;xkwfaom yk*dKvfonf
]]tjrJr&Sd ]tedp} [k}} vnf;aumif;? ]]qif;&Jtwd ]'ku} [k}} vnf;aumif;? ]]om,mwyfrufp&m
tpdkiftcJtESpf r&Sd ]tew} [k}} vnf;aumif; aumif;rGefajzmifh rSefaomPfjzifh IjrifEdkif\[k
(ajzMum;awmfrl\)/
OyrmjyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf a,musfm;onf rdkufarSmifaom tdrf
qDrD;udk oGif;&m\? oGif;NyD;aom qDrD;onf trdkufarSmifudk rIwfvTifhvsuf ta&mifudk jzpfapum
tvif;udk xGef;jy tqif;wdkYudk ay:vGifatmif jyKouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ynm
jzpfonf&Sdaomf t0dZm trdkufarSmifwdkufudk rIwfvGifh (zsufqD;)\? 0dZmtvif;a&mifudk jzpfay:
ap\? Pftvif;a&mifudk xGef;jy\? t&d,mopmwdkYudk xif&Sm;ay: vGifatmif jyK\? xdkodkY
xif&Sm;jcif;aMumifh ur|mef; tm;xkwfaom yk*dKvfonf ]]tjrJr&Sd ]tedp}[k}} vnf; aumif;?
]]qif;&Jtwd ]'ku} [k}} vnf;aumif;? ]]om,m wyfrufp&m tpdkiftcJ tESpfr&Sd ]tew}[k}}
vnf;aumif; aumif;rGef ajzmifhrSefaom Pfjzifh IjrifEdkif\/ rif;jrwf odkYvQif ynmonf
xGef;vif;awmufy jcif; vuPm&Sd\[k (ajzMum;awmfrl\)/
toQifbk&m; em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
wpfq,fhig;ckajrmuf ynmvuPyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- rr[
[mm00**f f ======
16 - emem"rmeH {uudptbdedyg'eyOm
(w&m;toD;oD;wdkY tusKd;wpfckwnf;udk NyD;pD;jcif; jyem)
16/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe qdkcJhNyD;aom w&m;toD;oD;wdkYonf toD;oD;
jzpfMuukefvsuf wpfckwnf;aom tusKd;udk NyD;apEdkifoavm}}[k ar;avsmuf\/ rif;jrwf qdkcJhNyD;
aom w&m;wdkYonf toD;oD; jzpfukefvsuf wpfckwnf;aom tusKd;udk NyD;apEdkifukef\? Udavom
wdkYudk owfEdkifukef\[k (ajzMum;awmfrl\)/
toQifbk&m; tb,fodkYvQif qdkcJhNyD;aom w&m;wdkYonf toD;oD; jzpfukefMuvsuf
wpfckwnf;aom tusKd;udk NyD;apygukefoenf;? udavomwdkYudk owfEdkifukefoenf;? Oyrm
jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf qifwyf jrifwyf &xm;wyf ajcvsifwyf [laom
ppfwyfwdkYonf toD;oD; jzpfMuukefvsuf ppfajrjyif wpfyg;ppfonfudk ESdrfeif; atmifjrifjcif;
[laom wpfckwnf;aom tusKd;udk NyD;apukefouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif qdkcJhNyD;aom
w&m;wdkYonf toD;oD; jzpfMuukev
f suf wpfckwnf;aom tusKd;udk NyD;apukef\? udavomwdkY
udk owfEdkifukef\ [k (ajzMum;awmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\ [k (avQmuf\)/ /
wpfq,fhajcmufckajrmuf {uudptbdedyg'eyOm NyD;\/
a&S;OD;pGmaom r[m0*f NyD;\/
r[m0*f tar;ykpmjyem wpfq,fhajcmufyg;wdkYwnf;/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- t
t''ggee00**f f ======
1 - "roEwyd Om
(w&m;tpOftquf qufpyfyHk jyem)
1/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe tMuifolonf y#doaEtm;jzifh b0opf
jzpfay:\? xdky#doaE pGJaejzpfay:vmaom olonf xdka&S;b0uolyif jzpfygoavm? odkYr[kwf
tjcm;olavm}} [k ar;avQmuf\/ em*aoerax&fonf ]]xdka&S;b0u olvnf;r[kwf tjcm;
olvnf;r[kwf}} [k (rdefYawmfrl\)/
OyrmjyKawmfrlygOD;avmh/ rif;jrwf xdkt&mudk tb,fodkY rSwfxifoenf;/ tMuiftcg oif
rif;BuD;onf i,f&G,fol EkysKdol ao;auG;ol yufvuftdyfwufumrQjzpfaom uav;oli,f
jzpfcJh\? ,cktcg BuD;vmaom oifrif;BuD;onf xdkoli,fyif jzpfavoavm[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; ,if;odkY r[kwfyg i,f&G,f EkysKdao;auG; yufvuf tdyfwwfumrQjzpfaom
uav;oli,fonf wpfjcm;jzpf ,cktcg BuD;vmaom tuREkfyfonf wpfjcm;jzpfyg\[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf odkY i,folwpfjcm; BuD;olwpfjcm; jzpfcJhaomf trd[l vnf; jzpfEdkif
awmhrnf r[kwf? tz[lvnf; q&morm;[lvnf; twwfwwfaom ol[lvnf; oDv
&Sdaomol[lvnf; ynm&Sdaom ol[lvnf; jzpfEdkifawmhrnf r[kwf? rif;jrwf todkYenf;
b0tp uvv a&MunfwnfpOfu trdonf tjcm;wpfa,muf jzpfavoavm? tjrKyf
jzpfpOfu trdonf tjcm; wpfa,mufjzpf avoavm? om;wpfjzpfpOfu trdonf tjcm;
wpfa,muf jzpfavoavm? twHk;tcJjzpfpOfu trdonf tjcm;wpfa,muf jzpfavoavm?
oli,fjzpfpOfu trdonf tjcm;wpfa,muf jzpfavoavm? BuD;vmaom tcg trdonf
tjcm;wpfa,muf jzpfavoavm? tjcm;wpfa,mufonf twwfynmoif,l tjcm;
wpfa,mufonf twwfynm wwfajrmufol jzpfavoavm? tjcm;wpfa,mufonf raumif;
rIudk jyK tjcm;wpfa,mufonf vufajc tjzwfcH&oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m;
odkYum; rjzpfoifhyg/ toQif bk&m; twdkif; olwpfyg;uar;aomf toQifbk&m;u tb,fodkY
ajzqdkrnfenf;[k (avQmuf\)/ toQifem*aoerax&fonf ]]rif;jrwf igonfyifvQif i,f&G,f
EkysKd ao;auG; yufvuf tdyfwufumrQ oli,fonf jzpfcJhNyD;vQif igonfyifvQif ,cktcg
BuD;&ifh\? udk,fudkomvQif trSDjyK xdktvHk;pHkaom i,faomt&G,f ponfwdkYudk wpfaygif;
wnf; odrf;Hk;tyfukef\}} [k (ajzMum;awmfrl\)/
xdkYxuftvGef Oyrm jyKawmfrlygavmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh wpfpHk
wpfa,mufaom a,musfm;onf rD;wdkifudk ndxGef;&m\? xdkrD;wdkifonf wpfnOfhvHk;vHk;
xGef;awmuf&mtHhavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; [kwfrSefyg\? wpfnOfhvHk;vHk;
xGef;awmuf&myg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf todkYenf; nOfhOD;,H tMuif rD;awmuf rD;vQHonf
&Sd\? oef;acgif,H rD;awmufrD;vQHonf xdknOfhOD;,Hu&Sdaom rD;awmuf rD;vQHyifavm[k
(ar;awmfrl\)/ r[kwfyg toQifbk&m;/ oef;acgif,H tMuif rD;awmufrD;vQHonf &Sd\?
rdk;aomuf,H rD;awmuf rD;vQHonf xdkoef;acgif,Hu&Sdaom rD;awmuf rD;vQHyifavm[k
(ar;awmfrl\)/ r[kwfyg toQifbk&m;/ rif;jrwftodkYenf; nOfhOD;,H&Sdaom xdkrD;vQHonf
wpfyg;wjcm; jzpfoavm? oef;acgif;,H&Sdaom xdkrD;vQHonf wpfyg;wjcm; jzpfoavm?

rdk;aomuf,H &Sdaom xdkrD;vQHonf wpfyg;wjcm; jzpfoavm[k (ar;awmfrl\)/ xdkodkY r[kwfyg


xdknOfhOD;,H&Sdaom rD;vQHudkomvQif trSDjyK wpfnOhfvHk;vHk; xGef;awmufyg\[k (avQmuf\)/
rif;jrwf twlomvQif w&m; tpOftqufonf a&S;aemuf qufpyf\? wpfyg;wjcm;aom
w&m;onf jzpfay:vm\/ wpfyg;wjcm;aom w&m;onf csKyfNidrf;\? ra&S;raESmif; wpfNydKifeuf
uJhodkY a&S;aemufqufpyf\? xdkodkY wpfNyKdifeufuJhodkY jzpf csKyfysuf qufpyfaomaMumifh xdka&S;
olvnf; r[kwf? xdka&S;olrSwpfyg; wjcm;u olvnf; r[kwf? a&S;b0jzpfaom 0dnmOfw&m;
aemufb0jzpfaom 0dnmOfw&m;onf aygif;Hk;jcif;odkY a&muf\ [k (rdefYawmfrl\)/
xdkYxuftvGef OyrmjyKawmfrlygavmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh npftyfaom
EdkY&nfonf umvjcm;ojzifh EdkY"rf;jzpf&m\? EdkY"rf;rS qDOD; qDOD;rS axmywfjzpf&m\? ,if;EdkY&nf
onfyif EdkY"rf; ,if;EdkY"rf; onfyif qDOD; ,if;qDOD;onfyif axmywfwnf;[k tMuifolonf
qdkjim;tHh? xdkodkY qdkaomolonf razmufrjyef rSefuefpGm qdkonf rnf&mygtHhavm[k (ar;awmf
rl\)/ toQifbk&m; rSefuefpGmqdkonf rrnf&myg? xdkEdkY&nfudkom trSDjyK EdkY"rf;ponf jzpfacs\
[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif w&m;tpOftqufonf a&S;aemuf qufpyf\?
wpfyg;wjcm;aom w&m;onf jzpfay:vm\/ wpfyg;wjcm;aom w&m;onf csKyfNidrf;\? ra&S;
raESmif; wpfNydKifeufuJhodkY a&S;aemuf qufpyf\? xdkodkY wpfNyKdifeufuJhodkY jzpf csKyfysuf qufpyf
aomaMumifh xdka&S;olvnf; r[kwf? xdka&S;olrS wpfyg;wjcm;uolvnf; r[kwf? a&S;b0jzpfaom
0dnmOfw&m; aemufb0jzpfaom 0dnmOfw&m;onf aygif;Hk;jcif;odkY a&muf\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
a&S;OD;pGmaom "roEwdyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- t
t''ggee00**f f ======
2 - y#doE[eyOm
(y#doaE rae&rIudk od rod jyem)
2/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m; em*aoe y#doaErae&aomolonf ]ig y#doaE ae&
awmhrnf r[kwf} [k odygoavm}}[k ar;avQmuf\/ rif;jrwf[kwfay\? y#doaE rae&aom
olonf ]]ig y#doaE ae&awmhrnf r[kwf}} [k od\/ toQifbk&m; tb,fodkY odygoenf;}} [k
(ar;avQmuf\)/ rif;jrwf y#doaEae&jcif;\ tMuif taMumif; taxmuftyHhonf &Sd\?
xdktaMumif; taxmuftyHh uif;jcif;aMumifh xdkolonf ]]ig y#doaE ae&awmhrnf r[kwf}} [k
od\[k (ajzMum;awmfrl\)/
xdkYxuftvGef Oyrm jyKawmfrlygavmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh v,fxGef
a,musfm;onf xGef,uf vnf;aumif;? pdkufysKd; vnf;aumif; pyg;usDudk jynfhap&m\?
xdkv,fxGefa,musfm;onf tcg wpfyg; rxGef,uf&m rpdkufysKd;&m? aumif;pGm qnf;yl;xm;
tyfaom pyg;udk pm;rlvnf; pm;&m\? pGefYrlvnf; pGefY&m\? taMumif; tm;avsmfpGm jyKrlvnf;
jyK&m\/ rif;jrwf xdkv,fxGefa,musfm;onf ]]ig\ pyg;usDonf jynfhaeawmhrnf r[kwf}} [k
od&moavm[k (ar;awmfrl\)/ odEdkif&myg\ toQifbk&m;/ todkY odEdkif&moenf;? pyg;usD
jynfhjcif;\ tMuif taMumif; taxmuftyHhonf &Sd\? xdktaMumif; taxmuftyHh uif;jcif;
aMumifh ]]ig\ pyg;usDonf jynfhaeawmhrnf r[kwf}} [k odEdkifygonf[k (avQmufxm;\)/
rif;jrwf twlomvQif y#doaE ae&jcif;\ tMuif taMumif; taxmuftyHhonf &Sd\?
xdktaMumif; taxmuftyHh uif;jcif;aMumifh xdkolonf ]]ig y#doaE ae&awmhrnf r[kwf}} [k
od\[k (rdefYMum;awmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
ESpfckajrmuf y#doE[eyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- t
t''ggee00**f f ======
3 - PynmyOm (PfESifh ynm jyem)
3/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m; em*aoe Pfjzpfaomoltm; ynmjzpfygoavm}} [k
ar;avQmuf\/ rif;jrwf Pfjzpfaomoltm; ynmonf jzpf\[k (ajzMum;awmfrl\)/ toQif
bk&m; todkYygenf; Pfonfyif ynm jzpfygoavm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf Pfonfyif
ynmjzpf\[k (ajzMum;awmfrl\)/ toQifbk&m; tMuifoltm; xdkPfonfyif xdkynmom
jzpf\? xdkPfynmjzpfaom olonf awGa0&moavm? odkYr[kwf rawGa0&moavm[k (ar;
avQmuf\)/ rif;jrwf tcsKdUaomt&m awGa0&m\? tcsKdUaomt&m rawGa0&m[k (ajzMum;
awmfrl\)/ toQifbk&m; tb,ft&m awGa0&mygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf
rodzl;ao;aom twwfynmt&m vnf;aumif;? rvma&mufzl;ao;aom t&yf vnf;
aumif;? rMum;zl;ao;aom trnfynwf vnf;aumif; awGa0&m\[k (ajzMum;awmfrl\)/
toQifbk&m; tb,ft&m rawGa0&myg oenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf xdkynmjzifh
]]tedp}} [l vnf;aumif;? ]]'ku}} [l vnf;aumif;? ]]tew}} [l vnf;aumif;? jyKtyfaom
bm0emuH rawGa0&m[k (ajzMum;awmfrl\)/ toQifbk&m; xdkbm0emuHudk jyKaom ynm
&Sdtm; awGa0rI ]arm[} onf tb,fodkY a&mufoGm;ygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf
Pfjzpfay:onf&Sdaomf arm[onf Pfjzpfay:umrQ xdkcPyif csKyfaysmufavawmh\/
OyrmjyKawmfrlygavmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf wpfpHkwpfa,mufaom a,musfm;onf
arSmifaom tdrf qDrD;udk xGef;&m\? xdkqDrD; ndxGef;jcif;aMumifh trdkufarSmifonf csKyfaysmuf
ta&miftvif; xif&Sm;jzpfay:ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif Pfjzpfay:onf&Sdaomf
arm[onf Pfjzpfay:umrQ xdkcPyif csKyfaysmufavawmh\[k (rdefYMum;awmfrl\)/
toQifbk&m; ynmaomfum; tb,fodkY a&mufoGm;ygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf
ynmonfvnf; rdrd jyKvkyfzG,fudk odjcif;udpudk jyKNyD; jyKNyD;umrQ xdkcPyif csKyfaysmuf\?
]]tedp}} [l vnf;aumif;? ]]'ku}} [l vnf;aumif;? ]]tew}} [l vnf;aumif; ynmu
jyKtyfaom bm0emuHonf rcsKyfaysmuf[k (ajzMum;awmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe ]]ynmonf rdrdjyKvkyfzG,f odjcif;udpudk jyKNyD; jyKNyD;umrQ xdkcP
yif csKyfaysmuf\? ]]tedp}} [l vnf;aumif;? ]]'ku}} [l vnf;aumif;? ]]tew}} [l
vnf;aumif; ynmu jyKtyfaom bm0emuHonf rcsKyfaysmuf}} [k tMuif pum;udk toQif
bk&m; qdkawmfrl\? xdkpum;\ Oyrmudk jyKawmf rlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf wpfpHk
wpfa,mufaom a,musfm;onf nOfhtcg o0PfvTmpmudk apvTwfvdkonfjzpf pma&;udk
ac:apNyD;vQif qDrD;ndxGef;vsuf o0PfvTmpmudk a&;om;ap&m o0PfvTmpmudk a&;om;NyD;aom
tcg qDrD;udk Nidrf;ap&m\? qDrD;udk Nidrf;apNyD;aomfvnf; o0PfvTmpmonf raysmufysuf&m
ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ynmonf rdrdjyKvkyfzG,f odjcif;udpudk jyKNyD; jyKNyD;umrQ
xdkcPyif csKyf aysmuf\? tedp}} [l vnf;aumif;? ]]'ku}} [l vnf;aumif;? ]]tew}} [l
vnf;aumif; ynmu jyKtyf aom bm0emuHonf rcsKyfaysmuf[k (rdefYMum;awmfrl\)/
xdkYxuftvGef Oyrm jyawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh ta&SUwdkif;
wdkY &Sdaom vlwdkYonf avmifaom rD;udk Nidrf;pdrfhaomiSg tdrfwdkif;tdrfwdkif; a&tdk; ig;vHk;ig;vkH;pD
xm;ukef\? tdrfudk rD;avmif cJhaomf xdkig;vHk;aom a&tdk;wdkYudk tdrf\ txuf ypfvTifhukef\?

,if;odkY ypfvTifhaomaMumifh rD;onf Nidrf;av\? rif;jrwf todkYenf; vlwdkYtm; wpfzef xdkypfvTifh


vdkufaom a&tdk;wdkYjzifh tdk;udpudk jyKukefOD;tHh[k pdwftMuH jzpfavOD;rnfavm[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; tdk;udpudk jyK&ukeftHh[k pdwftMuH rjzpfEdkifawmhyg? xdka&tdk;wdkYjzifh tvdkr&Sdawmhyg?
xdka&tdk;wdkYjzifh tb,f jyKawmhtHhenf;[k (avQmufxm;ajzMum;\)/ rif;jrwf ig;vHk;aom a&tdk;
wdkYuJhodkY o'daNE? 0D&d,daNE? owdaNE? orm"da`E? yndaNE[laom aNEig;yg;wdkYudk rSwf,ltyf
ukef\/ xdkvlwdkYuJhodkY ur|mef; tm;xkwftyfaom yk*dKvfudk rSwf,ltyf\? rD;uJhodkY udavom
wdkYudk rSwftyfukef\/ ig;vHk;aom tdk;wdkYjzifh rD;udk Nidrf;aptyfouJhodkY aNEig;yg;wdkYjzifh
udavomwdkYudk Nidrf;at;apukef\? Nidrf;aptyf NyD;aom udavomwdkYonfvnf; wpfzef
rjzpfukef? rif;jrwf odkYvQif ynmonf rdrdjyKvkyfzG,f odjcif;udpudk jyKNyD; jyKNyD;umrQ xdkcP
yif csKyfaysmuf\? ]]tedp}} [l vnf;aumif;? ]]'ku}} [l vnf;aumif;? ]]tew}} [l vnf;
aumif; ynmu jyKtyfaom bm0emuHonf rcsKyfaysmuf[k (rdefYMum;awmfrl\)/
xdkYxuftvGef Oyrm jyKawmfrlOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh aq;q&m
onf ig;yg;aom tjrpfaq;wdkYudk Budwf olemodkY csOf;uyfNyD;vQif xdkig;yg;aom tjrpfaq;wdkYudk
Budwf olemudk wdkuf&m\? xdkaq;wdkYjzifhvnf; tema&m*gwdkYonf ysufpD; aysmufNidrf;ukef&m\?
rif;jrwf todkYenf; xdkaq;q&mtm; ]]wpfzef xdkig;yg;aom tjrpfaq;wdkYjzifh aq;udp jyKvkyf
&OD;rnf}} [k odkYaom pdwftMuH jzpf&mao;oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; aq;udp
jyKvkyf&OD;rnf[k pdwftMuH rjzpfawmhyg? xdkig;yg;aom tjrpfaq;wdkYjzifh tusKd; r&Sdawmhyg?
xdkig;yg;aom tjrpfaq;wdkYjzifh tb,fodkY jyKawmhtHhenf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf ig;yg;aom
tjrpfaq;wdkYuJhodkY o'daNE? 0D&d,daNE? owdaNE? orm"da`E? yndaNE[laom aNEig;yg;wdkYudk
rSwftyfukef\? aq;q&muJhodkY ur|mef; tm;xkwfaom yk*dKvfudk rSwftyf\? tema&m*guJhodkY
udavomwdkYudk rSwftyfukef\? emaom a,musmf ;uJhodkY ykxkZOfudk rSwftyf\/ ig;yg;aom
tjrpfaq;wdkYjzifh olem\ tema&m*g ysufpD; aysmufNidrf;NyD;vQif tema&m*g ysufpD;aysmufNidrf;
jcif;aMumifh olemonf temuif;ouJhodkY? twl ig;yg;aom aNEwdkYjzifh udavomwdkYudk
zsufqD;tyfukef\? zsufqD;tyfuek faom udavomwdkYonfvnf; wpfzef rjzpfukef/ rif;jrwf
odkYvQif ynmonf rdrd\ jyKvkyfzG,f odjcif;udpudk jyKNyD; jyKNyD;umrQ xdkcPyif csKyfaysmuf
\? ]]tedp}} [l vnf;aumif;? ]]'ku}} [l vnf;aumif;? ]]tew}} [l vnf;aumif;
xdkynmu jyKtyfaom bm0emuHonf rcsKyfaysmuf[k (rdefYawmfrl\)/
xdkYxuftvGef Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh ppfajrjyif
usufpm;aom ol&Jaumif;onf jrm;ig;pif;wdkYudk udkifpGJ wpfzufppfonfudk atmifEdkifjcif;iSg
ppfwvif;odkY oufqif;&m\? xdkppfol&Jaumif;onf ppfajrjyifodkY a&mufonf&Sdaomf xdkjrm;
ig;pif;wdkYudk ypf&m\? xdkjrm;ig;pif;wdkYjzifh wpfzuf ppfonfonf ysufpD;&m\? rif;jrwf todkYenf;
ppfajrjyif usufpm;aom xdkol&Jaumif;tm; wpfzef xdkjrm;wdkYjzifh jrm;udpudk jyKvkyf&OD;rnf[k
odkYaom pdwftMuH jzpf&mao;oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; jrm;udpukd jyKvkyf&OD;
rnf[k pdwfMuH rjzpf&myg? xkdjrm;wdkYjzifh tusKd;r&Sdawmhyg? xkdjrm;wdkYjzifh tb,fjyKawmhtHhenf;[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf jrm;ig;pif;wdkYuJhodkY o'da`E? 0D&d,da`E? owda`E? orm"da`E? ynda`E[laom
a`Eig;yg;wdkY ukd rSwftyfukef\? rif;jrwf ppfajrjyif usufpm;aom ol&Jaumif;uJhodkY ur|mef;
tm;xkwfaom yk*Kdvfukd rSwftyf\? wpfzufppfonfuJhodkY udavomwdkYukd rSwftyfukef\?
jrm;ig;pif;wdkYjzifh wpfzufppfonfonf ysufpD; ouJhodkY ig;yg;aom a`EwdkYjzifh udavomwdkYonf
ysufpD;ukef\? ysufpD;ukefNyD;aom udavomwdkYonfvnf; wpfzef rjzpfukef? rif;jrwf twl
omvQif ynmonf rdrd\ jyKvkyfzG,f odjcif;udpukd jyKNyD; jyKNyD;umrQ xkdcPyif csKyfaysmuf\?

]]tedp}} [l vnf;aumif;? ]]'ku}} [l vnf;aumif;? ]]tew}} [l vnf;aumif; xdkynmu


jyKtyfaom bm0emuHonf rcsKyfaysmuf[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
oHk;ckajrmuf PynmyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- t
t''ggee00**f f ======
4 - y#doE[eyk*va0'd,eyOm
(y#doaEraeol a0'emcHpm; rcHpm;jyem)
4/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe y#doaErae&ol (&[Em)yk*Kdvfonf wpfpHk
wpf&maom 'ku a0'emukd cHpm;ygao;oavm}} [k ar;avQmuf\/ em*aoerax&fonf
tcsKdUaom a0'emukd cHpm;&\? tcsKdUaom a0'emukd rcHpm;&[k (ajzawmfrl\)/ tb,fa0'em
ukd cHpm;&ygoenf;? tb,fa0'emukd rcHpm;&ygoenf;/ rif;jrwf ukd,fjzpfaom a0'emukd
cHpm;&\? pdwfjzpfaom a0'emukd rcHpm;&/ toQifbk&m; tb,fodkYvQif ukd,fjzpfaom
a0'emukd cHpm;&ygoenf;? tb,fodkYvQif pdwf jzpfaom a0'emukd rcHpm;&ygoenf;/ ukd,f
qif;&Ja0'em\ jzpfay:jcif;iSg tMuif taMumif; taxmuftyHhonf &Sd\/ xdktaMumif;
taxmuftyHh\ ruif;jcif;aMumifh ukd,fjzpfaom qif;&Ja0'emukd cHpm;&\/ pdwfjzpfaom
qif;&Ja0'em\ jzpfay:jcif;iSg tMuif taMumif;taxmuftyHhonf &Sd\/ xdktaMumif;
taxmuftyHh uif;jcif;aMumifh pdwfjzpfaom qif;&J a0'emukd rcHpm;&? rif;jrwf jrwfpGmbk&m;
onf ]]xdky#doaE rae&ol (&[Emyk*dKvf)onf ukd,fjzpfaom a0'em wpfckukdom cHpm;&\?
pdwfjzpfaom a0'emukd rcHpm;&}} [k a'oemawmfukdvnf; a[mawmfrltyf\[k (ajzawmf
rl\)/
toQifbk&m;em*aoe tMuif (&[Em) yk*dKvfonf 'kua0'emukd cHpm;&\? xdk(&[Em)
yk*dKvfonf tb,fhaMumifh y&dedAmef rjyKoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf &[Emyk*dKvftm;
cspfcifwyf rufrI ]wPSm} onf vnf;aumif;? NiKdjiifxdyg;rI ]a'go}onf vnf;aumif; r&Sd?
&[Emyk*dKvfwdkYonf ynm&SdMuukef r&ifhusufao;onfukd racRcsukef? &ifhusufatmif qdkif;iHh
ukef\? rif;jrwf w&m;ppfolBuD;jzpfaom toQifom&dykw&m rax&f onf- ]]aovGefjcif;ukdvnf;
ig rESpfouf? toufrao wnfae&jcif;ukdvnf; ig rESpfouf? pifppfaomfum; tcpm;
vkyfom;onf ESpfwGuf vcaMu;aiGpukd arQmfvifhawmifhwouJhodkY xdkYtwl ao&rnfh tcgukdom
ig arQmfvifhae\/ aovGef&jcif;ukdvnf; ig rESpfouf? toufrao wnfae&jcif;ukdvnf; ig
rESpfouf? pifppfaomfum; ynmPfjzifh aumif;pGm,SOfvsuf xifpGmrSwf&Sd owdESifh jynfhpHkonf
jzpf ao&rnfhtcgukdom ig arQmfvifhae\[k rdefYawmfrl\}} [k (ajzMum;awmfrl\)/ toQif
bk&m; em*aoe oifhavsmf avsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
av;ckajrmuf y#doE[eyk*va0'd,eyOm NyD;\/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- t
t''ggee00**f f ======
5 - a0'emyOm
(a0'emjyem)
5/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe okca0'emonf ukodkvfyifavm tukodkvfyif
avm tAsmuw yifavm}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf tcsKdUaom a0'emonf ukodkvfay
wnf;? tcsKdUum; tukokdvfaywnf;? tcsKdUum; tAsmuwaywnf;[k (ajzMum;awmfrl\)/
toQifbk&m; okca0'emonf ukodkvfjzpfcJhrl 'kurjzpfay &m? 'kujzpfjyefcJhrl ukodkvf rjzpf&m?
ukodkvfrnfonf 'ku[l rjzpfoifh[k (tjypfwifum) (avQmufxm;\)/ rif;jrwf xdkt&mukd
tb,fodkY rSwfxifoenf;? avmu a,musfm;\ vuf &J&Jawmufylaom oHawGcJukd
wifxm;&m\? 'kwd,vuf at;aom qD;ESif;cJukd wifxm;&m\? rif;jrwf todkYenf; xdktyl
tat;ESpfyg;pHkwdkY onfvnf; avmifNrKdufukef&moavm/ toQifbk&m; [kwfygay\? xdkESpfyg;pHk
wdkYonfvnf; avmifNrKdufukef&m yg\/ rif;jrwf todkYenf; xdkESpfyg;pHkwdkYonf tylwdkYcsnf;avm/
toQifbk&m; tylcsnf; r[kwfyg? rif;jrwf xdkESpfyg;pHkwdkYonf tat;wdkYcsnf;avm/ toQifbk&m;
tat;csnf;vnf; r[kwfyg/ oifrif;BuD;\ pum; Esdyftyf onfukd odrSwfavmh? &J&Jawmuf
ylavmifaom oHawG cJylavmifcJhrl xdkESpfyg;pHkwdkYonfvnf; tylwdkYcsnf; r[kwfukefcJhwum;?
,if;odkY tylcsnf; r[kwfaomaMumifh oHawGcJavmifonf rjzpfay&m? at;aom qD;ESif;cJ
ylavmifcJhrl xdkESpfyg;pHkwdkYonfvnf; tat;wdckY snf; r[kwfukefcJhwum;? ,if;odkY tat;csnf;
r[kwfaomaMumifh qD;ESif;cJ ylavmifonf rjzpfay&m? xdkESpfyg;pHkwdkYonfvnf; tb,fhaMumifh
avmifMuukefoenf;? xdkESpfyg;pHkwdkY onfvnf; tylwdkYcsnf;vnf; r[kwfukefcJh? tat;wdkYcsnf;
vnf; r[kwfukefcJhwum;? wpfckaom oHawGcJonf yl wpfckaom qD;ESif;cJonf at;cJh\?
xdkESpfyg;pHkwdkYonfvnf; avmifNrKdufukef\wum;? xdkYaMumifh tyl tat; avmifjcif; rjzpfoifh
[k (rdefYawmfrl\)/ tuREfkyfonf odkY pum;uyfqdkavh&Sdaom toQifjrwfESifhtwl zufNyKdif
ajymqdk&ef rpGrf;aqmifEdkifawmhyg? awmif;yefyg\? qdkvkdaom teuft"dyg,fukdom NyD;ajyatmif
ajzqdkygavmh[k (avQmuf\)/ xdkYaemuf em*aoerax&fonf tbd"rmESifh pyfqdkifaom pum;
jzifh rdvdErif;ukdrif;jrwf umr*kPf rSDukefaom ]a*[dw} aomrea0'emwdkYum; ajcmufyg;tjym;
&Sdukef\? umr*kPfrS xGufajrmufaMumif; psmefr*f rSDukefaom ]aeurdw} aomre
a0'emwdkYum; ajcmufyg;tjym; &Sdukef\? umr*kPf rSDukefaom a'grea0'emwdkYum;
ajcmufyg; tjym;&Sdukef\? umr*kPfrS xGufajrmuf aMumif; psmefr*f rSDukefaom a'gre
a0'emwdkYum; ajcmufyg;tjym;&Sdukef\? umr*kPf rSDukefaom Oayum a0'emwdkYum;
ajcmufyg;tjym;&Sdukef\? umr*kPfrS xGufajrmufaMumif; psmefr*f rSDukefaom Oayum a0'em
wdkYum; ajcmufyg;tjym; &Sdukef\? odkY (a0'emtjym;oHk;q,fhajcmufyg;) quajcmufyg;wdkY
jzpfukef\? twdwf a0'emwdkYonfvnf; oHk;q,fhajcmufyg; tjym;&Sdukef\? tem*wf a0'emwdkY
onfvnf; oHk;q,fhajcmufyg; tjym;&Sdukef\? ypKyefa0'emwdkYonfvnf; oHk;q,fhajcmufyg;
tjym;&Sdukef\? xdkumvoHk;yg;jzpfaom qqua0'emukd wpfaygif;wpfpkwnf; aygif;Hk;pkpnf;

a0'em wpf&mh&Spfyg;1wdkY jzpfukef\[k odapawmfrl\/ toQifbk&m; em*aoe oifhavsmf


avsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
ig;ckajrmuf a0'emyOm NyD;\/
-----1/ aomre a'gre Oayuma0'emoHk;rsKd;wdkYukd a*[dw aeurdw ESpfyg;ESifh ajrmuf? ajcmufrsKd;
jzpf\/ ,if;ajcmufrsKd;ukd tmHkajcmufyg;ESifhajrmuf? (6_6)= 36 jzpf\/ ,if; 36 ukd twdwf tem*wf
ypKyef umvoHk;yg;ESifh ajrmufaomf (36_3)= 108-a0'em wpf&mh&SpfrsKd; jzpf\/

------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- t
t''ggee00**f f ======
6 - emrly{uwemewyOm (emrfkyf wl rwl jyem)
6/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe tb,fw&m;onf y#doaEaeoenf;}} [k
ar;avQmuf\/ em*aoerax&fonf ]]rif;jrwf emrfkyfonf y#doaEae\}} [k (rdefYqdk\)/
ypKyef emrfkyfonfyifvQif y#doaEaeoavm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf ypKyef
emrfkyfonfyifvQif y#doaEaeonf r[kwf? rif;jrwf pifppfaomfum; ypKyef emrfkyfjzifh
aumif;onfvnf;jzpfaom raumif;onfvnf;jzpfaom ukodkvfuH tukodkvfuHukd jyKvkyf\?
xdkukodkvfuH tukodkvfuHaMumifh wpfyg;aom emrfkyfonf y#doaEae\[k (ajzawmf rl\)/
toQifbk&m; ypKyef emrfkyfw&m;onfom tu,f y#doaEraeonf jzpftHh? xdkolonf
,kwfnHh ukefaom tukodkvfuHwdkYrS vGwf&rnf r[kwfavm[k (ar;avQmuf\)/ xdkolonf
tu,f y#doaE rae&cJhrl ,kwfnHhukefaom tukodkufuHwdkYrS vGwfajrmufonf jzpf&m\?
rif;jrwf pifppfaomfum; xdkolonf y#doaE ae&ao;aomaMumifh ,kwfnHhukefaom tukodkvf
uHwdkYrS rvGwfEdkif[k toQifem*aoerax&f (ajzMum;awmf rl\)/
OyrmjyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh wpfpHkwpfa,mufaom
a,musfm;onf tjcm;a,musfm;wpfa,muf\ o&ufoD;ukd cdk;&m\? xdk (cdk;aom) a,musfm;ukd
o&ufoD;t&Sifonf zrf;,l ]]rif;BuD; a,musfm;onf tuREfkyf\ o&ufoD;wdkYukd
cdk;tyfyg\}} [k rif;tm; jy&m\? xdkcdk;aomolonf ]]rif;BuD; tuREfkyfonf ol\ o&ufoD;wdkY
ukd rcdk;,lyg? a,musfm; pdkufysKd;tyfaom o&ufoD;wdkYonf wjcm; wpfyg;wdkYygwnf;? tuREfkyf
cdk;tyfaom o&ufoD;wdkYonf wjcm;wpfyg;wdkYygwnf;? tuREfkyfonf tjypf'Pf ra&mufoifhyg}}
[k ajymqdk&m\? rif;jrwf todkYenf; xdkcdk;aomolonf tjypf'Pf a&muf&moavm[k (ar;awmf
rl\)/ toQifbk&m; [kwfyg\? tjypf'Pf a&muf&myg\[k (ajzMum;\)/ tb,ftaMumif;
aMumifh tjypf'Pf a&muf&oenf;/ toQifbk&m; xdkcdk;olonf odkYyif qdkapumrl a&S;pdkufysKd;
&if; o&ufoD;ukd ry,frpGefY aomaMumifh aemuf(oD;aom) o&ufoD;jzifh xdkcdk;aom a,musfm;
onf tjypf'Pfa&muf&myg\[k (ajzMum; avQmufxm;\)/ rif;jrwf twlomvQif ypKyef
emrfkyfjzifh aumif;onfvnf;jzpfaom raumif;onfvnf; jzpfaom ukodkvfuH tukodkufuHukd

jyK\? xdkukodkvfuH tukodkvfuHaMumifh tjcm;emrfkyfonf y#doaEae\? xdkYaMumifh ,kwfnHh


ukefaom tukodkvfuHwdkYrS rvGwfEdkif[k (rdefYawmfrl\)/
xdkYtxufvGef Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh wpfpHk
wpfa,mufaom a,musfm;onf tjcm;a,musfm;wpfa,muf\ oav;pyg;ukd cdk;&m\/y/ MuHukd
cdk;&m\/y/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh wpfpHkwpfa,mufaom a,musfm;onf aqmif;tcg rD;ndysKd;
rD;vHINyD;vQif rNidrf;owfcJhbJ zJoGm;&m\? xdktcg xdkrD;onf tjcm;aom a,musfm;\ v,fukd
avmifNrKduf&m\? xdkrD;vHIaom a,musfm;ukd v,f&Sifu zrf;,l rif;BuD; olonf tuREfkyf\
v,fukd rD;&SKdUyg\[k rif;tm; jy&m\? xdkrD;vHIaom a,musfm;onf rif;BuD; tuREfkyfonf
a,musmf;\ v,fukd rD;rIdUyg? tuREkfyf rNidrf;cJhrdaom rD;onf tjcm;wpfyg;ygwnf;? ol\
v,fukd avmifNrKdufaom rD;onf tjcm;wpfyg;ygwnf;? tuREfkyfonf tjypf'Pf ra&mufoifhyg
[k ajymqdk&myg\? rif;jrwf todkYenf; xdkrD;vHIaom a,musfm;onf tjypf'Pf a&muf&moavm
[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; [kwfyg\? tjypf'Pf a&muf&myg\[k (ajzMum;\)/ tb,f
taMumif;aMumifh tjypf'Pf a&muf&moenf;[k (ar;awmfrl\)/ xdkrD;vHIaom olonf odkYyif
qdkapumrl toQifbk&m; a&S;vHIaom rD;ukd ry,frpGefYaomaMumifh aemufavmifaom rD;jzifh
xdkrD;vHIaom olonf tjypf'Pf a&muf&myg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif
ypKyef emrfkyfjzifh aumif;onfvnf; jzpfaom raumif;onfvnf;jzpfaom ukodkvf uH
tukodkvfuHukd jyK\? xdkukodkvfuH tukodkvfuHaMumifh wpfyg;aom emrfkyfonf y#doaEae\?
xdkYaMumifh ,kwfnHhaom tukodkvfuHwdkYrS rvGwfEdkif[k (rdefYawmfrl\)/
xdkYxuftvGef Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh wpfpHk
wpfa,mufaom a,musfm;onf qDrD;wdkifukd ,l jymom'fxufodkY wufNyD;vQif abmZOf pm;&m
\/ qDrD;wdkifonf avmifNrKdufonf&Sdaomf rdk;aom jrufukd avmifNrKduf&m\? rkd;aom jrufukd
avmifNrKdufonf&Sdaomf tdrfukd avmifNrKduf&m\? tdrfukd avmifNrKdufonf&Sdaomf &Gmukd
avmifNrKduf&m\? &Gmom;taygif;onf a,musfm;ukd zrf; ]]tcsif; a,musfm; oifonf tb,fh
aMumifh &Gmukd rD;IdU&oenf;}} [k ajymqdk&m\/ xdka,musfm;u ]]tcsif;wdkY tuREfkyfonf &Gmukd
rD;rIdU&yg? tuREfkyfonf tMuifrD;\ ta&mifjzifh abmZOfpm;\? xdkrD;wdkifrD;onf tjcm;
wpfyg;ygwnf;? &Gmukd avmifNrKdufaom rD;onf tjcm;wpfyg;ygwnf;}} [k ajymqkd&m\/
xdkrD;wdkif&SifESifh &Gmom;wdkYonf jiif;cHkMuukefvsuf oifrif;BuD;\ txHodkY vmukefjim;tHh? rif;jrwf
oifrif;jrwfonf tb,foltm; w&m;ukd tEdkifay;&tHhenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m;
&Gmom;taygif;tm; w&m;ukd tEdkifay;&ygrnf[k (avQmuf\)/ tb,ftaMumif;aMumifh w&m;
ukd tEdkifay;tHhenf;[k (ar;awmfrl\)/ xdkrD;wdkif&Sifa,musfm;onf odkYyif qdkapumrl
pifppfaomfum; xdk&Gmukd avmifaom rD;onf xdka,musfm;\ rD;rSomvQif jzpfay:vmyg\[k
(avQmufxm;\)/ rif;jrwf twlomvQif aoonfhtqHk;jzpfaom emrfkyfonf tu,fvnf;
tjcm;wpfyg; jzpf\? y#doaEtcg emrfkyfonf tu,fum; tjcm;wpfyg;jzpf\? odkYjzpfaomf
um; xdka&S;emrfkyfaMumifh omvQif xdkaemuf emrfkyfonf jzpf\? xdkYaMumifh ,kwfnHhukefaom
tukodkvfuHwdkYrS rvGwfEdkif[k (rdefYawmfrl\)/
xdkYxuftvGef OyrmjyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh wpfpHk
wpfa,mufaom a,musfm;onf i,f&G,faom oli,frukd aphpyfaMumif;vrf; awmif;&rf;
ajymqdk toGif;Opmukd ay;cJhNyD;vQif zJoGm;&m\? xdkoli,fronf aemuftcg xdrf;jrm;oifh
avmuf t&G,fa&mufav\/ xdkYaemufrS tjcm;a,musfm;onf toGif;Opmukd ay; xdrf;jrm;rI
ukd jyK&m\? xdktcg yxra,musfm;onf jyefvm ]]tcsif;a,musfm; oifonf tb,fhaMumifh

ig\ r,m;ukd odrf;ykdufbdoenf;}} [k (ajymqdk&m\)/ xdkxdrf;jrm;olonf ]]oifhr,m;ukd ig


raqmif,l? oif aphpyfaMumif;vrf; awmif;&rf;ajymqdk toGif;Opm ay;xm;aom oli,fronf
i,f&G,f EkysKdaom tjcm;wpfyg;aom rdef;rygwnf;? toGif;Opmay; igxdrf;jrm;aom xdrf;jrm;
oifhavmuf t&G,f a&mufaom oli,fronfum; tjcm;wpfyg;omwnf;}} [k (ajymqdk&m\)/
xdka,musfm; ESpfa,mufwdkYonf jiif;cHkMuukefvsuf oifrif;jrwftxHodkY vmukef&m\? rif;jrwf
oifrif;jrwfonf tb,foltm; w&m;ukd tEkdif ay;rnfenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m;
yxra&S;OD; a,musfm;tm; w&m;ukd tEdkifay;ygtHh/ tb,f taMumif;aMumifh w&m;ukd tEdkif
ay;&moenf;/ xdk'kwd,a,musfm;onf odkYyif qdkapumrl pifppfaomfum; xdkxdrf;jrm;oifh
avmuf t&G,fa&mufaom rdef;ronf xdki,f&G,af om rdef;rrSomvQif jzpfvmyg\/ rif;jrwf
twlomvQif aoonfh tqHk;jzpfaom emrfkyfonf tu,fum; tjcm;wpfyg;jzpf\?
y#doaE tcg emrfkyfonf tu,fum; tjcm;wpfyg;jzpf\? odkYjzpfaomfvnf; xdkaemuf
emrfkyfonf xdka&S; emrfkyfaMumifhomvQif jzpf\? xdkYaMumifh ,kwfnHhukefaom tukodkvfuHwdkYrS
rvGwfEdkif[k (rdefYawmfrl\)/
xdkYxuftvGef Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh wpfpHk
wpfa,mufaom a,musfm;onf EGm;ausmif;om;\ vufrS EGm;EdkYtdk;ukd 0,f ]]eufjzefrS ,l
oGm;tHh}} [k xdkEGm;ausmif;om;\ vufyifvQif tyfEHScJh zJoGm;&m\? xdkEGm;EdkYonf eufjzef
EdkY"rf;jzpfav&m\? xdkEGm;EdkYtdk;0,faom a,musfm; onf vm ]]ig\ EGm;EdkYtdk;ukd ay;avmh}} [k
(qdk&m\)/ xdkEGm;ausmif;om;onf EdkY"rf;ukd jy&m\/ EGm;EdkY0,faom a,musfm;onf ]]igonf
oif\ vufrS EdkY"rf;ukd r0,f? ig\ EGm;EdkYtdk;ukdom ay;avmh}} [k (qdk&m\)/ xdkEGm;ausmif;om;
onf ]]EdkYonf oif rodpOf EdkY"rf; jzpfav\}} [k (ajymqdk&m\)/ xdkolwdkYonf jiif;cHkMuukefvsuf
oifrif;jrwf\ txHodkU vmukef&m\? rif;jrwf oifrif;jrwfonf tb,foltm; w&m;ukd tEkdif
ay;rnfenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; EGm;ausmif;om;tm; w&m;ukd tEdkifay;ygtHh[k
(avQmuf\)/ tb,f taMumif; aMumifh w&m;ukd tEdkifay;tHhenf;[k (ar;awmfrl\)/ xdkEGm;EdkY
tdk; 0,faom a,musfm;onf odkYyif qdkapumrl pifppfaomfum; xdkEdkY"rf;onf xdkEGm;EdkYrS
omvQif jzpfvmyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif aoonfh tqHk;jzpfaom emrfkyf
onf tu,fum; tjcm;wpfyg;jzpf\? y#doaE tcgjzpfaom emrfkyfonf tu,f um;
tjcm;wpfyg;jzpf\? odkYjzpfaomfvnf; xdkaemufemrfkyfonf xdka&S;emrfkyfaMumifhomvQif jzpf\?
xdkYaMumifh ,kwfnHhukefaom tukodkvfuHwdkYrS rvGwfEdkif[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe
oifhavsmf avsmufywfyg ay\[k (avQmuf\)/ /
ajcmufckajrmuf emrly{uwemewyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- t
t''ggee00**f f ======
7 - ax&y#doE[emy#doE[eyOm
(em*aoerax&f wpfzefy#doaEae rae jyem)
7/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe toQifbk&m;onfum; y#doaE ae&OD;rnfavm}}
[k ar;avQmuf \/ rif;jrwf rar;ygvifh oifrif;BuD;tm; xdktar;jzifh tb,ftusKd;&SdtHhenf;?
]]rif;jrwf Oyg'gef&Sdao;onf jzpftHh y#doaEae&vwHU? Oyg'gef r&SdonfjzpftHh y#doaE rae&
vwHU}} [k igonf a&S;rqGuyif ajymMum;tyfNyD r[kwfavm[k (rdefYawmfrl\)/
Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh wpfpHkwpfa,mufaom
a,musfm;onf rif;tm; aus;Zl;ukd jyKav&m\? rif;onf ESpfoufonfjzpf aus;Zl;wkHY
csD;ajrmufjcif;ukd jyKjyef&m\? xdka,musfm;onf xdkrif;jyKaom csD;ajrmufjcif;jzifh umr*kPf
ig;yg;wdkYjzifh uHkvHkjynfhpHkonfjzpf oHk;aqmifcHpm;&m\? xdka,musfm;onf vltaygif;tm; ]]rif;
onf ightm; wpfpHkwpfckaom aus;Zl;wkHYukd rjyK}} [k tu,f ajymMum; tHh? rif;jrwf todkYenf;
xdka,musfm;onf oifhavsmfpGm jyKvkyfonf jzpf&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQif bk&m;
oifhavsmfpGm jyKvkyfonf rjzpf&myg[k (avQmufxm;\)/ rif;jrwf twlomvQif oifrif;jrwf
tm; xdktar;jzifh tb,ftusKd;&SdtHhenf;? igonf ]]Oyg'gef &Sdao;onfjzpftHh y#doaE ae&
vwHU? tu,f Oyg'gef r&Sdonf jzpftHh y#doaE rae&vwHU[k igonf a&S;rqGuyif
a[mMum;tyfNyD; r[kwfygavm}} [k (rdefaY wmfrl\)/ toQifbk&m; em*aoe oifhavsmf
avsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
ckepfckajrmuf ax&y#doE[emy#doE[eyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- t
t''ggee00**f f ======
8 - emrlyy#doE[eyOm
(emrfkyfESifh y#doaEaerI jyem)
8/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe ]emrfkyf} [l tMuifpum;ukd rdefYqdkawmfrl\?
xdkemrfkyf ESpfyg; wdkYwGif tb,fw&m;onf emrfygenf;? tb,fw&m;onf kyfygenf;}} [k
ar;avQmuf\/ rif;jrwf xdkemrfkyf ESpfyg;wdkYwGif xif&Sm;Murf;wrf;aom oabmonfkyfwnf;?
odrfarGUEl;nHhukefaom pdwf apwodufw&m;wdkYonf emrfwnf;[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;
em*aoe tb,ftaMumif;aMumifh emrfcsnf;om? odkYr[kwf kyfcsnf;om y#doaE raeygoenf;
[k (avQmufxm;\)/ rif;jrwf xdkemrfkyfw&m;wdkYonf tcsif;csif; wpfyg;onf wpfyg; rSDukef&
um; wpfaygif;wnf;omvQif jzpfukef\[k (rdefYawmfrl\)/
Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh Muufrtm; uvv
a&Munfonf rjzpfwHk jim;tHh? tOonfvnf; rjzpfav&m/ xdkESpfyg;wdkYwGif a&Munf tO=
ESpfyg;pHkwdkYonf tcsif;csif; wpfyg;onf wpfyg; rSDukef\? xdka&Munf tOwdkY\ wpfaygif;
wnf;omvQif jzpfjcif;onf xif&Sm;ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif xdkemrfkyfESpfyg;wdkYwGif
emrfonf rjzpfcJhrl kyfonfvnf; rjzpf&m? xdkemrfkyfESpfyg;wdkYwGif emrfESifh kyfESpfyg;pHkwdkYonf
tcsif;csif; wpfyg;onf wpfyg; rSDukef\? xdkemrfkyfwdkY\ wpfaygif;wnf;omvQif jzpfjcif; onf
xif&Sm;\? odkY xdkemrfkyfESpfyg;onf &SnfpGmaom umvywfvHk; usifvnf ajy;oGm;&av\[k
(rdefYawmf rl\)/ toQifbk&m; em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
&Spfckajrmuf emrlyy#doE[eyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- t
t''ggee00**f f ======
9 - t'geyOm (umv jyem)
9/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe ]&SnfpGmaomumv} [l tMuifpum;ukd
rdefYqdkawmfrl\? umvrnfonf tb,fygenf;}} [k (avQmuf\)/ rif;jrwf twdwfonf
umvrnf\? tem*wfonf umvrnf\? ypKyefonf umvrnf\[k (rdefYawmfrl\)/ toQif
bk&m; tvHk;pHkaom umvwdkYonf &Sdygavukef oavm[k (avQmufxm;\)/ rif;jrwf tcsKdUaom
umvonf &Sd\? tcsKdUaom umvonf r&Sd[k (ajzMum;awmf rl\)/ toQifbk&m; tb,f
umvonf &Sd tb,fumvonf r&Sdygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf tMuifocFg&wdkY
onf twdwfjzpfukef\? ypyKefrS uif;vGwfukef\? csKyfNidrf;ukefNyD? azmufjyefysufpD;ukefNyD?
xdkocFg&wdkY\ xdkumvonf r&Sd? tMuif w&m;wdkYonf tusKd;w&m; jzpfukef\? xdkYjyif tMuif
w&m;wdkYonf tusKd;ukd jzpfapwwfaom oabm&Sdaom taMumif;w&m; jzpfukef\? tMuif
w&m;wdkYonf wpfyg;aom b0 y#doaEukd ay;ukefqJ? xdkw&m;wdkY\ xdkumvoHk;rsKd;onf &Sd\?
tMuif ow0gwdkYonf aovGefukefaomf wpfyg;aom b0 jzpfukefqJ? xdkow0gwdkY\ xdkumv
onf &Sd\? tMuif ow0gwdkYonf aovGefukefaomf wpfyg;aom bHkb0 rjzpfukef? xdkow0g
wdkY\ xdkumvonfvnf; r&Sd? tMuif ow0gwdkYonf b0rS vGwfNidrf;at;jrukef\? xdkow0gwdkY
\ xdkumvonfvnf; r&Sd? tb,fhaMumifhenf;[lrl- y&dedAmef pHvGefcsKyfNidrf; cEmZmwfodrf;aom
aMumifhwnf;[k (ajzqdkrdefMum;awmfrl\)/ toQifbk&m; em*aoe oifhavsmf avsmufywfygay
\[k (avQmuf \)/ /
ukd;ckajrmuf t'geyOm NyD;\/
ESpfckajrmuf t'ge0*f NyD;\/
t'ge0*f tar;ykpmjyem ukd;yg;wdkYwnf;/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- 00dpdpmm&&00**f f ======
1 - t'gerlvyOm (umv\ t&if;rlv jyem)
1/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe twdwfumv\ t&if;rlvonf tb,fygenf;?
tem*wfumv\ t&if;rlvonf tb,fygenf;? ypKyefumv\ t&if;rlvonf tb,fyg
enf;}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf twdwfumv? tem*wfumv? ypKyefumv\ t&if;rlv
onf opmav;yg;ukd rodrI ]t0dZm} yifwnf;? t0dZm [laom taMumif;aMumifh ocFg&wdkY
jzpfukef\? ocFg&[laom taMumif;aMumifh 0dnmPf jzpf\? 0dnmPf[laom taMumif;aMumifh
emrfkyf jzpf\? emrfkyf [laom taMumif;aMumifh tZwdum,weajcmufyg;jzpf\? tZwd
um,weajcmufyg;[laom taMumif;aMumifh zjzpf\? z[laom taMumif;aMumifh
a0'emjzpf\? a0'em[laom taMumif;aMumifh wPSm jzpf\? wPSm[laom taMumif;aMumifh
Oyg'gefjzpf\? Oyg'gef[laom taMumif;aMumifh b0jzpf\? b0[laom taMumif;aMumifh Zmwd
jzpf\? Zmwd[laom taMumif;aMumifh Z&m r&Ponf vnf;aumif;? aomu y&da0' 'ku
a'gre Oyg,mowdkYonf vnf;aumif; jzpfukef\? odkYvQif tvHk;pHkaom umv\
a&S;tpGef;onf rxif&Sm;[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe oifhavsmf avsmufywfygay
\[k (avQmuf\)/ /
a&S;OD;pGmaom t'gerlvyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- 00dpdpmm&&00**f f ======
2 - yk&draum#dyOm (a&S;tpGef; jyem)
2/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe a&S;jzpfaom tpGef; (tydkif;tjcm;) onf rxif[k
tMuifpum;ukd rdefYqdkawmfrl\? xdkpum;\ Oyrmukd jyKawmfrlygOD;avmh}} [k (avQmuf\)/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh a,musfm;onf ao;i,faom rsKd;aphukd ajr pdkufysKd;&m\? xdkrsKd;aphrS
tGefYxGufvwf tpOftwdkif; BuD;yGg;jcif; pnfyifjcif; jyefYajymjcif;odkY a&mufvwfaomf toD;
oD;&m\/ xdktoD;rSvnf; rsKd;aphukd ,l wpfzef pdkufysKd;jyef&m\? xdkrsKd;aphrSvnf; tGefY
xGufvwf tpOftwdkif; BuD;yGg;jcif; pnfyifjcif; jyefYajymjcif;odkY a&mufvwfaomf toD;
oD;&m\/ odkYvQif (rsKd;aph) tpOf\ tpGef; (tydkif;tjcm;)onf &Sdygoavm[k (ar;awmf
rl\)/ toQifbk&m; r&Sdyg[k (avQmufxm;\)/ rif;jrwf twlomvQif &SnfpGmaom umv\
vnf; a&S;jzpfaom tpGef; (tydkif;tjcm;) onf rxif[k (ajzMum;awmfrl\)/
xdkYxuftvGef Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf MuufrrS MuufOonf
O&m\? MuufOrS Muufronf ayguf&m\? MuufrrS MuufOonf O&m\? odkY tqifhqifh

jzpfaomf tpGef; (tydkif;tjcm;) onf &Sdaumif;ygtHhavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m;


r&SdEdkifyg[k (avQmufxm;ajzMum;\)/ rif;jrwf twlom vQif &SnfpGmaom umv\vnf;
tpGef; (tydkif;tjcm;)onf rxif[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m; xdkYxuftvGef Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh/ em*aoerax&fonf ajr puf0dkif;
a&; rdvdE rif;BuD;tm; ]]rif;jrwf puf0dkif;\ tpGef; (tydkif;tjcm;) onf &Sdygoavm}} [k
pum;ukd rdefYawmfrl\/ r&Sdyg toQifbk&m;/ rif;jrwf twlomvQif puKyom'kyfukd vnf;
aumif;? lygHkwdkYukd vnf;aumif; tpJGtrSDjyK puK0dnmPf jzpfay:\? puKyom'kyf? lygHk?
puK0dnmPfpdwf oHk;rsKd;wdkY\ a&mpyf aygif;qHkrdonfjzpf awGUxd rI ]z} jzpfay:\? awGUxdrI
]z} [laom taMumif;aMumifh cHpm;rI ]a0'em} jzpfay:\? cHpm;rI ]a0'em} [laom taMumif;
aMumifh uyfNidwG,fwmrI ]wPSm} jzpfay:\? uyfNidwG,fwmrI ]wPSm} [laom taMumif;
aMumifh jyif;pGmpJGvrf;rI ]Oyg'gef} jzpfay:\? Oyg'gef[laom taMumif;aMumifh ukodkvf tukodkvf
apwemuH jzpfay:\? uHaMumifh wpfzef puKyom'kyf jzpfay:jyef\}} [l pufwdkYukd
jrwfpGmbk&m;onf (ed'geoH,kwf*[ywd0*f) a[mMum;awmfrltyfukef\? odkYvQif jrwfpGm
bk&m; a[mawmfrltyfonfhtwdkif; puK0dnmPf tpOftquf\ tpGef; (tydkif;tjcm;) onf
&SdygtHhavm[k (ar;awmfrl\)/ r&Sdyg toQifbk&m;[k (avQmuf\)/
aomwyom'kyfukd vnf;aumif;? o'gHkwdkYukd vnf;aumif; tpJGtrSDjyK/y/ raem'Gg&ukd
vnf;aumif;? "rmHkwdkYukd vnf;aumif; tpJGtrSDjyK raem0dnmPfonf jzpfay:\? raem'Gg&?
"rmHk? raem0dnmPfoHk;rsKd;wdkY a&mpyf aygif;qHkrdonfjzpf awGUxdrI ]z} jzpfay:\? awGUxdrI
]z} [laom taMumif;aMumifh cHpm;rI ]a0'em} jzpfay:\? cHpm;rI ]a0'em} [laom taMumif;
aMumifh uyfNidwG,fwmrI ]wPSm} jzpfay:\? uyfNid wG,fwmrI ]wPSm} [laom taMumif;
aMumifh jyif;pGmpJGvrf;rI ]Oyg'gef} jzpfay:\? Oyg'gef[laom taMumif; aMumifh ukodkvf
tukodkvf apwemuH jzpfay:\? uHaMumifh wpfzef puKyom'kyf jzpfay:jyef\}} [l puf
wdkYukd jrwfpGmbk&m;onf a[mMum;awmf rltyfukef\? odkYvQif jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf
onfhtwdkif; puK0dnmPf tpOftquf\ tpGef;(tydkif;tjcm;)onf &SdygtHhavm[k (ar;awmf
rl\)/ r&Sdyg toQifbk&m;/ rif;jrwf odkYvQif &SnfpGmaomumv\vnf; a&S;jzpfNyD;aom tpGef;
(tykdif;tjcm;)onf rxif[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
ESpfckajrmuf yk&draum#dyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- 00dpdpmm&&00**f f ======
3 - aum#dynm,eyOm (a&S;tpGef; xif rxif jyem)
3/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe ]a&S;jzpfaom tpGef;(tydkif;tjcm;) onf rxif[k
tMuifpum;ukd rdefYqdkawmfrl\? xdka&S;jzpfaom tpGef; (tydkif;tjcm;)onf tb,fygenf;}} [k
ar;avQmuf\/ rif;jrwf twdwf jzpfaom umvonfyif a&S;jzpfaom tpGef;(tydkif;tjcm;)
rnf\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; em*aoe ]]a&S;jzpfaom tpGef;(tydkif;tjcm;)onf rxif}}
[k tMuifpum;ukd rdefYMum;awmfrl\? toQifbk&m; tvHk;pHkom jzpfaom a&S;jzpfaom tpGef;
(tydkif;tjcm;)onf rxifygoavm[k (ar;avQmuf\)/rif;jrwf tcsKdUaom a&S;tpGef; (tydkif;
tjcm;)onf xif\? tcsKdUaom a&S;tpGef; (tydkif;tjcm;)onf rxif[k (rdefYawmfrl\)/ toQif
bk&m; tb,fa&S;tpGef; (tydkif;tjcm;)onf xifygoenf;? tb,f a&S;tpGef; (tydkif;tjcm;)
onf rxifygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf umvrS a&S;umv tcgcyfodrf;
tcsif;cyfodrf; t0dZmw&m;onf rjzpfzl;? a&S;tpGef; (tydkif;tjcm;)onf rxif? tMuifw&m;
onf xif&Sm;r&SdvwfbJ xifpGm jzpfay:vm\? xif&Sm;&SdNyD; csKyfuif;aysmufuG,fav\?
a&S;tpGef; (tydkif;tjcm;)onf xif\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe tMuifw&m;onf xif&Sm;r&SdvwfbJ xifpGmjzpfay:vm\? xif&Sm;
&SdNyD; csKyfuif; aysmufuG,fav\? xdkw&m;onf a&SUaemuf tpGef; (tydkif;tjcm;) ESpfyg;pHk
tm;jzifh jywfonfjzpf csKyfuif; aysmufu,
G fjcif;odkY a&mufvwfonf r[kwfygavm[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf a&SUaemuftpGef; (tydkif;tjcm;) ESpfyg;pHktm;jzifh jywfonfjzpf csKyfuif;
aysmufuG,fjcif;odkY a&mufcJhrl a&SUaemuftpGef; (tydkif;tjcm;) ESpfyg;pHk tm;jzifh jywfonfukd
qufyGm;jcif;iSg pGrf;EdkiftHhavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; xdkESpfyg;pHktm;jzifh jywfonfukd
vnf; qufyGm;jcif;iSg pGrf;Edkifoifhyg\? toQifbk&m;odkYyif pGrf;Edkifaomfvnf; tuREfkyfonf
ESpfyg;pHk jywfonfukd rar;yg? a&S;aemuftpGef; (tydkif;tjcm;)tm;jzifh qufyGm;jcif;iSg pGrf;Edkifyg
oavm[kom ar;yg onf[k (avQmuf\)/[kwf\ qufyGm;jcif;iSg pGrf;Edkif\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m; Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ em*aoerax&fonf xdkrdvdErif;
tm; opfyif Oyrmukd jyKawmfrl\? cEmig;yg;wdkYonfvnf; tvHk;pHkaom 'kutpk\ rsKd;aphwdkYyif
wnf;[k (jyawmfrl\)/ toQif bk&m;em*aoe oifhavsmf avsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
oHk;ckajrmuf aum#dynm,eyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- 00dpdpmm&&00**f f ======
4 - ocFg&Zm,rmeyOm (jzpfqJocFg& &Sd r&Sd jyem)
3/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe tMuif ocFg&wdkYonf jzpfqJjzpfukef\? tcsKdUukef
aom xdkocFg&wdkYonf &Sdygukefoavm}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf[kwf\/ tMuif ocFg&wdkY
onf jzpfqJjzpfukef\? xdkocFg&wdkYonf &Sdukef\[k (rdefYawmfrl\)/ xdkjzpfqJocFg&wdkYonf
tb,fonfwdkYygenf;[k (ar;avQmuf\)/ puKyom'onf &Sdvwfaomf vnf;aumif;? lygHkwdkY
onf &Sdvwfukefaomf vnf;aumif; puK0dnmPfpdwf jzpfay:\? puK0dnmPf pdwf&Sdvwfaomf
puKorjzpfay:\? puKor&Sdvwfaomf a0'emjzpfay:\? a0'em &Sdvwfaomf wPSm
jzpfay:\? wPSm &Sdvwfaomf Oyg'gefjzpfay:\? Oyg'gef &Sdvwfaomf b0jzpfay:\? b0
&Sdvwfaomf Zmwd jzpfay:\? Zmwd&Sdvwfaomf Z&m r&Ponf vnf;aumif;? aomu y&da'0
'ku a'gre Oyg,mowdkYonf vnf;aumif; jzpfay:ukef\/ odkYvQif tvHk;pHkaom
qif;&Jtaygif;\ jzpfay:&jcif;onf xif&Sm;\/ rif;jrwf puKyom' r&Sdaomf vnf;aumif;?
lygHkwdkYonf r&Sdukefaomf vnf;aumif; puK0dnmPfpdwf rjzpfay:? puK0dnmPfpdwf r&Sdvwf
aomf puKor rjzpfay:? puKor r&Sdvwfaomf a0'emrjzpfay:? a0'emr&Sd vwfaomf
wPSm rjzpfay:? wPSm r&Sdvwfaomf Oyg'gef rjzpfay:? Oyg'gef r&Sdvwfaomf b0rjzpfay:?
b0 r&Sdvwfaomf Zmwd rjzpfay:? Zmwd r&Sdvwfaomf Z&m r&Ponf vnf;aumif;? aomu
y&da'0 'ku a'gre Oyg,mowdkYonf vnf;aumif; rjzpfay:ukef? odkYvQif tvHk;pHkaom
qif;&Jtaygif;\ csKyfNidrf; jywfpJjcif;onf xif&Sm;\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe
oifhavsmf avsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
av;ckajrmuf ocFg&Zm,rmeyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- 00dpdpmm&&00**f f ======
5 - b0EocFg&Zm,rmeyOm
(jzpf&mr&SdbJ ocFg& jzpf rjzpf jyem)
5/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe xif&Sm;jzpf&m b0r&SdukefbJ jzpfay:Muonfh
tcsKdU ocFg&wdkUonf &Sdygukefoavm}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf xif&Sm;jzpf&m b0r&SdukefbJ
jzpfay:Muonfh tcsKdUocFg&wdkUonf r&Sdukef/ rif;jrwf ocFg&xif&Sm;jzpf&m b0&SdukefomvQif
ocFg&wdkY jzpfay:Muukef\/
OyrmjyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdkt&mukd tb,fodkY rSwfxifoenf;?
oif rif;jrwf aexdkifaom eef;awmfonf jzpf&m xif&Sm;r&SdbJ jzpfay:vmoavm[k
(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; eef;awmf jzpf&m xif&Sm;r&SdbJ jzpfay:vmaom 0wK wpfpHk
wpf&mrQ r&Sdacs? jzpf&m xif&Sm;&Sdom jzpfay:vm\? toQifbk&m; xdkifaeaom opfom;wdkY
onf opfawm jzpfygukef\? eH&Hvdrf;usHaom ajrnufonfvnf; ajrBuD; jzpf\? rdef;rwdkY\
vnf;aumif;? a,musmf;wdkY\ vnf;aumif; xdkeef;awmfukd jzpfapwwfaom vkHYvjzifh odkYvQif
eef;awmfonf jzpfyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif jzpf&m xif&Sm;r&SdbJ
jzpfay:Muonfh tcsKdU ocFg&wdkYonf r&Sdukef? ocFg&wdkYonf jzpf&m xif&Sm;&SdukefomvQif
jzpfay:ukef\[k (rdefYawmfrl\)/
xdkYxuftvGef Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh ADZ*grf
blw*grf1[lorQ tm;vHk;wdkYonf ajr csxm; pdkufysKd;ukefaomf tpOfojzifh BuD;yGm; pnfyif
jyefYajymjcif;odkY a&mufukefvsuf tyGifh toD;wdkY yGifhoD;ukef&m\/ xdkopfyifwdkYonf jzpf&m
xif&Sm;&Sdukef omvQif jzpfay:ukef\? rif;jrwf twlomvQif jzpf&m xif&Sm;r&SdukefbJ
jzpfay: Muonfh tcsKdU ocFg&wdkYonf r&Sdukef? xdkocFg&wdkYonf jzpf&m xif&Sm;&SdukefomvQif
jzpfay:ukef\[k (rdefYawmfrl\)/
xdkYxuftvGef Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh tdk;vkyf
orm;onf ajrrS ajrnufukd xkwf,l trsKd;rsKd;aom tdk;cGufwdkYukd jyKvkyf\? xdktdk;cGufwdkYonf
jzpf&m xif&Sm;r&SdukefbJ rjzpfay: ukef? jzpf&m xif&Sm;&SdukefomvQif jzpfay:ukef\? rif;jrwf
twlomvQif jzpf&m xif&Sm;r&SdukefbJ jzpfay:Muonfh ocFg&wdkYonf r&Sdukef? ocFg&wdkYonf
jzpf&m xif&Sm;&SdukefomvQif jzpfay:ukef\[k (rdefYawmfrl\)/
xdkYxuftvGef Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh apmif;\
ukd,fxnf r&SdcJhrl apmif;Muufom;a& r&SdcJhrl apmif;cGuf (apmif;usif;) r&SdcJhrl apmif;vuf
(rifdk;) r&SdcJhrl apmif;BuKd;csnf&m cvkwf ('vuf)r&SdcJhrl apmif;ndKU (apmif;BuKd;)wdkY r&SdcJhrl
apmif;wD;vufcwf r&SdcJhrl apmif;orm;a,musfm;\ xdkapmif;oH jzpf&ef avsmfuefaom vkHYv
r&SdcJhrl apmif;oHonf jzpf&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; apmif;oH rjzpf&myg[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf apmif;\ ukd,fxnf&SdcJhrl apmif;Muufom;a& &SdcJhrl apmif;cGuf (apmif;
usif;) &SdcJhrl apmif;vuf (rifdk;)&SdcJhrl apmif;BuKd;csnf&m cvkwf('vuf)&SdcJhrl apmif;ndKU (apmif;
BuKd;)wdkY &SdcJhrl apmif;wD; vufcwf &SdcJhrl apmif;orm;a,musfm;\ xdkapmif;oHjzpf&ef avsmfuef

aom vkHYvvnf;&SdcJhrl apmif;oHonf jzpf&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; [kwfyg\


apmif;oH jzpf&myg\/ rif;jrwf twlomvQif jzpf&m xif&Sm; r&SdukefbJ jzpfay:Muonfh
tcsKdUaom ocFg&wdkY r&Sdukef? ocFg&wdkYjzpf&m xif&Sm;&SdukefomvQif jzpfay: ukef\[k (rdefYawmf
rl\)/
xdkYxuftvGef Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh rD;yGwfcHk
r&SdcJhrl rD;yGwfusnf (wkwfacsmif;) r&SdcJhrl rD;yGwfBuKd; r&SdcJhrl rD;yGwfESdyf r&SdcJhrl rD;yGwfpmr&SdcJhrl
rD;yGwform; a,musfm;\ xdkrD;jzpf&ef avsmfuefaom vkHYvr&SdcJhrl xdkrD;onf jzpf&moavm[k
(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rD;rjzpf&myg/ rif;jrwf rD;yGwfcHk&SdcJhrl rD;yGwfusnf (wkwfacsmif;)
&SdcJhrl rD;yGwfBuKd;&SdcJhrl rD;yGwfESdyf&SdcJhrl rD;yGwfpm&SdcJhrl rD;yGwform; a,musfm;\ xdkrD;jzpf&ef
avsmfuefaom vkHYv&SdcJhrl xdkrD;onf jzpf&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; [kwfyg\
rD;jzpf&myg\/ rif;jrwf twlomvQif jzpf&m xif&Sm;r&SdukefbJ jzpfay:Muonfh tcsKdUukefaom
ocFg&wdkY r&Sdukef? ocFg&wdkYonfjzpf&m xif&Sm;&SdukefomvQif jzpfay:ukef\[k (rdefYawmfrl\)/
xdkYxuftvGef OyrmjyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh ol&d,uef
ausmufonf r&SdcJhrl aeylonf r&SdcJhrl rD;pmonf r&SdcJhrl xdkrD;onf jzpf&moavm/ toQifbk&m;
rD;rjzpf&m/ rif;jrwf ol&d, uefausmufonf &SdcJhrl aeylonf &SdcJhrl rD;pmonf &SdcJhrl xdkrD;onf
jzpf&moavm (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; [kwfyg\ jzpf&myg\/ rif;jrwf twlomvQif
jzpf&m xif&Sm;r&SdukefbJ jzpfay:Muonfh tcsKdUaom ocFg&wdkY r&Sdukef? ocFg&wdkYonf jzpf&m
xif&Sm;&SdukefomvQif jzpfay:ukef\[k (rdefYawmfrl\)/
xdkYxuftvGef Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh rSefonf
r&SdcJhrl tvif; a&mifonf r&SdcJhrl rsufESmonf r&SdcJhrl ukd,ft&dyf jzpfay:&moavm/ toQif
bk&m; udk,ft&dyfonf rjzpfay: &myg/ rif;jrwf rSefonf &SdcJhrl tvif;a&mifonf &SdcJhrl rsufESm
onf &SdcJhrl ukd,ft&dyfonf jzpfay:&moavm/ toQifbk&m; [kwfyg\ ukd,ft&dyfonf jzpfay:
&myg\/ rif;jrwf twlomvQif jzpf&m xif&Sm;r&SdukefbJ jzpfay:Muonfh tcsKdUaom ocFg&wdkY
onf r&Sdukef? ocFg&wdkYjzpf&m xif&Sm;&SdukefomvQif jzpfay:ukef\[k (rdefYawmfrl\)/ toQif
bk&m; em*aoe oifhavsmf avsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
ig;ckajrmuf b0EocFg&Zm,rmeyOm NyD;\/
-----1/ taph tGefY tyif tjrpf tqpf-[laom rsKd;aphig;rsKd;ukd ADZ*grf[k ,ltyf\? 4if;rsKd;aph wdkYrS
aygufvm pdrf;pdkaom t&Guf tGefY xGufvmonfrS p tyif[lorQukd blw*grf[k ,ltyf\/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- 00dpdpmm&&00**f f ======
6 - a0'*lyOm
(ZD0rnfaom vdyfjymaumiftwjyem)
6/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe a0'*lrnfaom t&mpkukd y&rwfoabmtm;jzifh
&tyfyg oavm}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf oif rif;jrwfajymaom a0'*lrnfonf
tb,fygenf;[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; ukd,fwGif; tMuifZD0rnfaom vdyfjymaumif
twonf rsufpdjzifh tqif; ]lygHk}ukd jrif\/ em;jzifh toH ]o'gHk}ukd Mum;\/ ESmacgif;jzifh teHY
]*EmHk} ukd erf;&SL\? vQmjzifh t&om ]&omHk}udkd vsuf\? ukd,fjzifh tawGUtxd ]azm|AmHk} ukd
awGUxd\? pdwfjzifh oabmw&m; ]"rmHk}ukd od\? Oyrmtm;jzifh-tuREfkyfwdkYonf eef;jymom'f
xuf aexdkifukefvsuf MunfhI&ef tvkd&Sd&m avomjyLwif;wHcg;jzifh MunfhIedkifMuyg ukef\?
ta&SUavom jyLwif;wHcg;jzifhvnf; MunfhIEdkifMuygukef\? taemufavom jyLwif;wHcg;jzifh
vnf; MunfhIedkifMuygukef\? Ajrmufavom jyLwif;wHcg;jzifhvnf; MunfhIEdkifMuygukef\?
awmifavom jyLwif;wHcg;jzifhvnf; MunfhIEdkifMuygukef\? toQifbk&m; twlomvQif
udk,fwGif; ZD0rnfaom vdyfjymaumif twonf tMuif tMuifpuKpaom 'Gg&jzifh jrifjcif;
iSg tvkd&Sd\? xdkxdkpuKpaom 'Gg&jzifh jrifEdkifyg\? (ZD0rnfaom vdyfjymaumiftwonf a0'*l
rnfyg\[k avQmufxm;\)/
em*aoerax&fonf ]]rif;jrwf puKpaom ig;'Gg&ukd jyqdkaytHh? xdkpum;ukd oifrif;jrwf
em;axmifavmh? aumif;pGm ESvHk;oGif;avmh? ukd,fwGif;&Sdaom ZD0rnfaom vdyfjymaumif tw
onf rsufpdjzifh tqif; ]lygHk} ukd tu,f jrifonfjzpftHh? Oyrmtm;jzifh-igwdkYonf eef;
jymom'fxuf aexdkifukefvsuf MunfhI&ef tvkd&Sdaom avom jyLwif;wHcg;jzifh tqif; ]lygHk}
ukdom jrifMu&ukef\? ta&SU avomjyLwif;wHcg;jzifhvnf; tqif; ]lygHk} ukdyif jrifMu&ukef\?
taemuf avomjyLwif;wHcg;jzifhvnf; tqif; ]lygHk} ukdyif jrifMu&ukef\? ajrmuf avom
jyLwif;wHcg;jzifhvnf; tqif; ]lygHk} ukdyif jrifMu&ukef\? awmif avomjyLwif;wHcg;jzifhvnf;
tqif; ]lygHk} ukdyif jrifMu&ukef\? twl ukd,fwGif;&Sdaom oif rif;jrwfjyaom ZD0
rnfaom vdyfjymaumif twonf em;jzifhvnf; tqif; ]lygHk} ukdyif jriftyf&m\? ESmacgif;jzifh
vnf; tqif; ]lygHk} ukdyif jriftyf&m\? vQmjzifhvnf; tqif; ]lygHk} ukdyif jriftyf&m\?
ukd,fjzifhvnf; tqif; ]lygHk} ukdyif jriftyf&m\? pdwfjzifhvnf; tqif; ]lygHk} ukdyif
jriftyf&m\/ rsufpdjzifhvnf; toH ]o'gHk} ukdyif Mum;tyf&m\? ESmacgif;jzifhvnf; toH
]o'gHk} ukdyif Mum;tyf&m\? vQmjzifhvnf; toH ]o'gHk} ukdyif Mum;tyf&m\? ukd,fjzifhvnf;
toH ]o'gHk} ukdyif Mum;tyf&m\? pdwfjzifhvnf; toH ]o'gHk} ukdyif Mum;tyf&m\/ rsufpdjzifh
vnf; teHY ]*EmHk} ukdyif erf;&SL tyf&m\? em;jzifhvnf; teHY ]*EmHk} ukdyif erf;&SLtyf&m\?
vQmjzifhvnf; teHY ]*EmHk} ukdyif erf;&SLtyf&m\? udk,fjzifhvnf; teHY ]*EmHk} ukdyif erf;&SLtyf
&m\? pdwfjzifhvnf; teHY ]*EmHk} ukdyif erf;&SLtyf&m\/ rsufpdjzifh vnf; t&om ]&omHk} udkdyif
vsuftyf&m\? em;jzifhvnf; t&om ]&omHk} udkdyif vsuftyf&m\? ESmacgif;jzifh vnf; t&om
]&omHk} udkdyif vsuftyf&m\? udk,fjzifhvnf; t&om ]&omHk} udkdyif vsuftyf&m\? pdwfjzifh
vnf; t&om ]&omHk} udkdyif vsuftyf&m\/ rsufpdjzifhvnf; azm|AmHkukdyif awGUxdtyf&m\?

em;jzifhvnf; azm|AmHkukdyif awGUxdtyf&m\? ESmacgif;jzifhvnf; azm|AmHkukdyif awGUxdtyf&m


\? vQmjzifhvnf; azm|AmHkukdyif awGUxdtyf&m\? pdwfjzifhvnf; azm|AmHkukdyif awGUxdtyf
&m\/ rsufpdjzifhvnf; "rmHkukdyif odtyf&m\? em;jzifhvnf; "rmHkukdyif odtyf&m\? ESmacgif;
jzifhvnf; "rmHkukdyif odtyf&m\? vQmjzifhvnf; "rmHkukdyif odtyf&m\? um,yom'jzifhvnf;
"rmHkukdyif odtyf&m\}} [k rdefYawmfrl\/ toQifbk&m; odkYum; r[kwfyg[k (avQmuf\)/
rif;jrwf oifrif;jrwf\ ,cif a&S;pum;ESifh ,ck aemufpum;onf vnf;aumif;? ,ck
aemufpum;ESifh ,cif a&S;pum;onf vnf;aumif; rnDGwf roifhwifhacs? rif;jrwf
Oyrmwpfenf;aomfum; igwdkYonf eef;jymom'f aexdkifukefvsuf ZmuGef&uf wyfxm;
aom avomwHcg;wdkYukd zGifhvSpftyfukefaomf us,fpGmaom [if;vif;tjyif aumif;uifjzifh
tjyifbufodkY rsufESma&S;Iukef tvGefxif&Sm;pGm tqif; ]lygHk} ukd jrifMu&ukefouJhodkY?
twl ukd,fwGif;&Sdonfh oifrif;jrwfjyaom ZD0rnfaom vdyfjymaumif twonfvnf;
puK'Gg&wdkYukd zGifhvSpf cGgxkwftyfukefaomf us,fpGmaom [if;vif;tjyif aumif;uifjzifh tvGef
xif&Sm;pGm tqif; ]lygHk} ukd jrifaumif;&m\? aomw'Gg&wdkYukd zGifhvSpfcGg xkwftyfukefaomf/
Cme'Gg&ukd zGifhvSpf cGgxkwf tyfaomf/ Zd0Sg'Gg&ukd zGifhvSpfcGgxkwftyfaomf/ um,'Gg&ukd
zGifhvSpfcGgxkwftyfaomf us,fpGmaom [if;vif;tjyif aumif;uifjzifh tvGefxif&Sm;pGm toH
]o'gHk} ukd Mum;aumif;&m\? teHY ]*EmHk} ukd erf;&SLaumif;&m\? t&om ]&omHk} udkd
vsufaumif;&m\? tawGUtxd ]azm|AmHk} ukd awGUxdaumif;&m\[k (rdefYawmfrl\)/ toQif
bk&m; odkYum; r[kwfyg[k (avQmuf\)/
rif;jrwf oifrif;jrwf\ ,cif a&S;pum;ESifh ,ck aemufpum;onf vnf;aumif;? ,ck
aemufpum;ESifh ,cif a&S;pum;onf vnf;aumif; rnDGwf roifhwifhacs? rif;jrwf Oyrm
wpfenf;aomfum; 'dEtrwfonf xGufoGm;NyD;vQif wHcg;rkcftjyifbuf &yfaejim;tHh?
rif;jrwf ]]'dEtrwfonf xGufoGm;NyD;vQif wHcg;rkcf tjyifbuf &yfae\}} [k oifrif;jrwf
odEdkifygrnfavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; odEdkifyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrm
wpfenf;aomfum; 'dEtrwfonf twGif;odkY 0if oifrif;jrwf\ a&SU &yf&m\? rif;jrwf
]]'dE trwfonf twGif;odkY 0if ig\ a&SU &yf\}} [k oifrif;jrwf odyg\avm[k
(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; odEdkifyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif ukd,fwGif;
&Sdonfh oifrif;jrwfjyaom ZD0rnfaom vdyfjymaumif twonf vQm t&omukd wifxm;
aomf csOfaom t&omukd vnf;aumif;? iefaom t&omukd vnf;aumif;? cg;aom t&omukd
vnf;aumif;? pyfaom t&omukd vnf;aumif;? zefaom t&omukd vnf;aumif;? csKdaom
t&omukd vnf;aumif; od&monf r[kwfavm/ toQifbk&m; [kwfyg\? odEdkif&myg\/ twGif;
odkY 0ifukefaom xdkt&omwdkYukd csOfaom t&om? iefaom t&om cg;aom t&om pyfaom
t&om zefaom t&om csKdaom t&om[l odEdkif&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQif
bk&m; rodEdkif&myg[k (avQmuf \)/
rif;jrwf oif rif;jrwf\ ,cif a&S;pum;ESifh ,ck aemufpum;onf vnf;aumif;? ,ck
aemufpum;ESifh ,cif a&S;pum;onf vnf;aumif; rnDGwf roifhwifhacs? rif;jrwf Oyrmtm;
jzifh wpfpHkwpfa,mufaom a,musfm;onf ysm;&nftdk;wpf&mukd aqmif,lap ysm;&nfpm;usif;
ukd jynfhapvsuf a,musfm;\ cHwGif;0ukd ydwf ysm;&nfpm;usif; cs&m\? rif;jrwf xdka,musfm;
onf tcsKdukd csKdNrdef\[l vnf;aumif;? rcsKdNrdef[l vnf;aumif; odEdkif&moavm[k
(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rodEdkif&myg[k (avQmuf\)/ tb,f taMumif;aMumifh rodEdkif&m

oenf;/ toQifbk&m; xdka,musfm;\ cHwGif; ysm;&nfr0ifaomaMumifh rodEdkif&myg[k (avQmuf


\)/
rif;jrwf oifrif;jrwf\ ,cif a&S;pum;ESifh ,ck aemufpum;onf vnf;aumif;? ,ck
aemufpum;ESifh ,cif a&S;pum;onf vnf;aumif; rnDGwf roifhwifhacs[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m; tuREfkyfonf toQifbk&m;uJhodkY pum;uyfaomolESifh twl,SOfNyKdif pum;
ajymqdk&ef rpGrf;Edkifawmhyg/ toQifbk&m; awmif;yefyg\? qdkvkdaom teuft"dyg,fukdom
rdefYMum;awmf rlygavmh[k (avQmuf\)/
em*aoerax&fonf tbd"rmESifh pyfqdkifaom pum;jzifh rdvdErif;ukd odap\- ]]rif;jrwf
avmu puKyom'ukd vnf;aumif;? lygHkwdkYukd vnf;aumif; pJGrSD puK0dnmPf jzpfay:\?
xdkpuK0dnmPfESifh twlwuG jzpfukefaom awGUxdrI ]z}? cHpm;rI ]a0'em}? rSwfom;rI ]onm}?
aphaqmfrI ]apwem}? wnfMunfrI ]{u*wm}? o[Zmwfw&m;wdkYukd apmifha&SmufrI ]ZD0dwda`E}?
ESvHk;oGif;rI ]reodum&} [laom w&m;&Spfyg;wdkY onf puKyom'ESifh lygHkxdcdkufjcif;[laom
taMumif;aMumifh jzpfay:vmukef\? t[kwftrSeftm;jzifh t&m Xme ZD0rnfaom a0'*lukd
r&Edkif r&oifhacs/ aomwyom'ukd vnf;aumif;? o'gHkwdkYudk vnf;aumif; pJGrSD/y/ raem'Gg&
ukd vnf;aumif;? "rmHkwdkYudk vnf;aumif; pJGrSD raem0dnmPfonf jzpfay:\? xdkraem
0dnmPfESifh twlwuG jzpfukefaom awGUxdrI ]z}? cHpm;rI ]a0'em}? rSwfom;rI ]onm}?
aphaqmfrI ]apwem}? wnfMunfrI ]{u*wm} o[Zmwf w&m;wdkYukd apmifha&SmufrI ]ZD0dwda`E}?
ESvHk;oGif;rI ]reodum&} [laom w&m;&Spfyg;wdkYonf raem'Gg&ESifh "rmHkxdcdkufjcif;[laom
taMumif;aMumifh jzpfay:vmukef\? t[kwftrSeftm;jzifh t&m ZD0rnfaom a0'*lukd
r&Edkifr&oifhacs}} [k (odap\)/ toQifbk&m;em*aoe oifhavsmf avsmufywfygay\[k
(avQmuf\)/ /
ajcmufckajrmuf a0'*lyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- 00dpdpmm&&00**f f ======
7 - puK0dnmPm'dyOm
(puK0dnmPfponf jzpfyHk jyem)
7/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe tMuifpuK'Gg& puK0dnmPfpdwf jzpf\?
xdkpuK'Gg& raem0dnmPf jzpfEdkifygoavm}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf tMuifpuK'Gg& puK
0dnmPfpdwf jzpf\? xdkpuK'Gg& raem0dnmPfvnf; jzpfEdkifygonf[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe todkYygenf;? a&S;OD;pGm puK0dnmPfjzpf aemufrS raem0dnmPf
jzpfygoavm? odkYr[kwf raem0dnmPf a&S;OD;pGm jzpf aemufrS puK0dnmPf jzpfygoavm[k
(ar;avQmuf\)/ rif;jrwf a&S;OD;pGm puK0dnmPfjzpf aemufrS raem0dnmPf jzpf\[k (rdefYawmf
rl\)/
toQifbk&m;em*aoe todkYygenf; puK0dnmPfu ]]igonf tMuif puK'Gg& jzpftHh?
oifonfvnf; xdkpuK'Gg& jzpfavmh}} [k raem0dnmPfukd apcdkif;ygoavm? odkYr[kwf raem
0dnmPfu ]]tMuifpuK'Gg& oif jzpfvwHU? igonfvnf; xdkpuK'Gg& jzpftHh}} [k puK0dnmPf
ukd apcdkif;ygoavm[k avQmufxm;\/ rif;jrwf rapcdkif;? xdk0dnmPfwdkYtm; tcsif;csif;wdkifyif
ajymqdkjcif; r&Sdacs[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe tMuif'Gg& puK0dnmPfjzpf\? xdk'Gg& raem0dnmPfonfvnf;
tb,f taMumif;aMumifh jzpfay:oenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf Gwfukdif;onf\ tjzpf
aMumifh vnf;aumif; jzpfay:&m wHcg; ]'Gg&} \ tjzpfaMumifh vnf;aumif;? avhvmonfh tjzpf
aMumifh vnf;aumif;? tvGefavhusufonfh tjzpfaMumifh vnf;aumif; jzpf\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe Gwfukdif;onfh tjzpfaMumifh tMuif'Gg& puK0dnmPf jzpf\?
xdk'Gg& raem0dnmPfonf todkYjzpfygoenf;? Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf xdkt&mukd tb,fodkY rSwfxifoenf;? rkd;&GmoGef;onf&Sdaomf a&onf tb,f
t&yfokdY oGm;&moenf;/ toQifbk&m; edrfhIdif;&m t&yfodkY oGm;&myg\[k (avQmufxm;\)/
xdkYaemuf tcgwpfyg; rkd;onf &GmoGef;jyef&m\? xdkaemuf &Gmaom rkd;a&onf tb,ft&yfokdY
oGm;&moenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; tMuift&yfodkY a&S;rkd;a&onf pD;oGm;\?
xdkaemuf rkd;a&onfvnf; xdka&S;rkd;a& vrf;aMumif;c&D;jzifhom pD;oGm; &myg\[k (avQmuf\)/
rif;jrwf todkYenf; a&S;rkd;a&u ]]igonf tMuift&yfodkY oGm;tHh? oifonfvnf; xdkig
oGm;aom t&yfodkY pD;oGm;avmh}} [k aemufjzpfaom rkd;a&ukd apcdkif;oavm? aemufjzpfaom
rkd;a&uvnf; ]]oifonf tMuift&yf odkY pD;oGm;vwHU? igonfvnf; xdkt&yfodkY pD;oGm;tHh}} [k
a&S;rkd;a&ukd apcdkif;oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rapcdkif;yg? xdkrkd;a&wdkYtm; tcsif;
csif; wdkifyifajymqdkjcif; r&Sdyg? edrfhIdif;aomaMumifh pD;oGm;ygukef\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
twlomvQif Gwfukdif;aomaMumifh tMuif'Gg& puK0dnmPfonf jzpf\? xdk'Gg& raem
0dnmPfonfvnf; jzpf\? puK0dnmPfu ]]igonf tMuif'Gg& jzpftHh? oifonfvnf; xkd'Gg&
jzpfavmh}} [k raem0dnmPfudk rapcdkif;? raem0dnmPfuvnf; ]]tMuif 'Gg& oifonf

jzpfvwHU? igonfvnf; xdk'Gg& jzpftHh}} [k puK0dnmPfudk rapcdkif;? xdk0dnmPfwdkYtm; tcsif;


csif; wkdifyifajymqdkjcif; r&Sd? Gwfudkif;aomaMumifh jzpfukef\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe jzpfay:&m wHcg; ]'Gg&} \ jzpfjcif;aMumifh tMuif 'Gg& puK0dnmPf
onf jzpf\? xdk'Gg& raem0dnmPfonf todkY jzpfygoenf;? Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k
(avQmuf\)/
rif;jrwf xdkt&mudk tb,fodkY rSwfxifoenf;? rif;\ wdkif;pGefjynfem;jzpfaom NrKdUonf
jrJjrHHcdkifcHhaom wHwdkif; wkdkPfwdkif&Sd\? wHcg; wpfaygufom &Sd\? a,mufsm;onf xdkNrKdUrS xGufvdk
onf jzpf&m\? tb,ft&yfjzifh xGufrnfenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; wHcg;jzifh
xGuf&myg\[k (avQmuf\)/ xdkrS aemuf wpfa,mufaom a,mufsm;onf xGufvdkonf
jzpf&m\? xdka,mufsm;onf tb,ft&yfjzifh xGufrnfenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m;
tMuifwHcg;jzifh yxra,mufsm;onf xGuf\? xdkwHcg;jzifhyif xdka,mufsm;onfvnf; xGuf&m\
[k (avQmuf\)/
rif;jrwf todkYenf;? yxrxGufaom a,mufsm;u ]]igonf tMuifwHcg;jzifh oGm;tHh? oif
onfvnf; xdkwHcg; jzifhyif xGufcJhavmh}} [k aemufrS xGufaom a,mufsm;udk apcdkif;oavm?
aemufrS xGufaom a,mufsm;uvnf; oifonf ]]tMuif wHcg;jzifh oGm;vwHU? igonfvnf;
xdkwHcg;jzifh oGm;tHh}} [k yxra,mufsm;udk apcdkif;oavm [k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m;
rapcdkif;yg xdkolESpfa,mufwdkYtm; tcsif;csif; wdkifyifajymqdkjcif; r&Sdyg? xGuf&mwHcg;\ jzpfjcif;
aMumifh oGm;Muygukef\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif jzpfay:&m wHcg; ]'Gg&}
jzpfjcif;aMumifh tMuif'Gg& puK0dnmPfonf jzpf\? xdk'Gg& raem0dnmPfonfvnf; jzpfay:
\/ puK0dnmPfu ]]tMuif'Gg& igjzpftHh? xdk'Gg& oifonfvnf; jzpfavmh}} [k raem0dnmPf
udk rapcdkif;? raem0dnmPfuvnf; ]]tMuif'Gg& oifjzpfvwHU? xdk'Gg&vnf; igjzpftHh}} [k
puK0dnmPfudk rapcdkif;? xdk0dnmPfwdkYtm; tcsif;csif; wdkifyifajymqdkjcif; r&Sd? jzpfay:&m 'Gg&
jzpfjcif;aMumifh jzpfay:ukef\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe avhvmonfh tjzpfaMumifh tMuif'Gg& puK0dnmPfjzpf\? xdk'Gg&
raem0dnmPfonf todkY jzpfygoenf;? Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf xdkt&mudk tb,fodkY rSwfxifoenf;? a&S;OD;pGm wpfpD;aom vSnf;onf oGm;&m\?
xdkYaemuf ESpfck ajrmufaom vSnf;onf tb,fvrf;jzifh oGm;&moenf;[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; tMuifc&D;vrf;jzifh a&S;vSnf;onf oGm;\? xdkaemuf vSnf;onfvnf; xdkc&D;
vrf;jzifhyif oGm;&myg\[k (avQmuf\)/
rif;jrwf todkYenf;? a&S;OD;jzpfaom vSnf;u tMuifvrf;jzifh ]]igonf oGm;tHh? oifonf
vnf; xkdvrf;jzifhyif oGm;avmh}} [k aemufvSnf;udk apcdkif;oavm? aemufjzpfaom vSnf;u
vnf; oifonf ]]tMuifvrf;jzifh oGm;vwHU? igonfvnf; xkdvrf;jzifh oGm;tHh}} [k a&S;OD;vSnf;udk
apcdkif;oavm[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; rapcdkif;yg? xdkvSnf;wdkYtm; tcsif;csif; wdkifyif
ajymqdkjcif; r&Sdyg? avhvmonfh tjzpfaMumifh oGm;Muygukef\[k (avQmufxm;\)/ rif;jrwf
twlomvQif avhvmonfh tjzpfaMumifh tMuif'Gg& puK0dnmPfjzpf\? xdk'Gg& raem
0dnmPfonfvnf; jzpf\? puK0dnmPfu ]]igonf tMuif'Gg& jzpftHh? oifonfvnf; xdk'Gg&
jzpfavmh}} [k raem0dnmPfudk rapcdkif;? raem0dnmPfuvnf; ]]tMuif'Gg& oifonf jzpfvwHU?
xdk'Gg& igonfvnf; jzpftHh}} [k puK0dnmPfudk rapcdkif;? xdk0dnmPfwdkYtm; tcsif;csif; wdkifyif
ajymqkdjcif;r&Sd? avhvmonfh tjzpf aMumifh jzpfay:ukef\[k (rdefYawmfrl\)/

toQifbk&m;em*aoe tvGefavhusufonfh tjzpfaMumifh tMuif'Gg& puK0dnmPf jzpf\?


xdk'Gg& raem 0dnmPfonf todkY jzpfygoenf;? Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf vufqpfcsKd; a&wGuftwwf udk;aMumif;wGuftwwf taygif; a&wGuftwwf
pma&;twwfwdkY tpOD; avhusufoltm; EkHYaES;\? aemiftcg qifjcifpl;prf; jyKojzifh tvGef
avhusufonfh tjzpfaMumifh oGufvufjcif; jzpfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif tvGef
avhusufonfh tjzpfaMumifh tMuif'Gg& puK 0dnmPfjzpf\? xdk'Gg& raem0dnmPfonfvnf;
jzpf\? puK0dnmPfu ]]igonf tMuif'Gg& jzpftHh? Oifonf vnf; xdk'Gg& jzpfavmh}} [k
raem0dnmPfudk rapcdkif;? raem0dnmPfuvnf; ]]tMuif'Gg& oifonf jzpfvwHU? xdk'Gg&
igonfvnf; jzpftHh}} [k puK0dnmPfudk rapcdkif;? xdk0dnmPfwdkYtm; tcsif;csif; wdkifyifajymqdk
jcif; r&Sd? tvGefavhusufonfh tjzpfaMumifh jzpfay:ukef\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe tMuif'Gg& aomw0dnmPfonf jzpf\? xdk'Gg& raem0dnmPf
onf jzpfygoavm [k (avQmufxm;\)/y/ tMuif'Gg& Cme0dnmPfonf jzpf\/ tMuif'Gg&
Zd0Sg0dnmPfonf jzpf\/ tMuif 'Gg& um,0dnmPfonf jzpf\? xdk'Gg& raem0dnmPfonf
jzpfygoavm[k (avQmufxm;\)/ rif;jrwf[kwf\? tMuif'Gg& um,0dnmPfjzpf\? xdk'Gg&
raem0dnmPfonfvnf; jzpf\[k (rdefYqkd\)/
toQifbk&m;em*aoe todkYygenf;? a&S;OD;pGm um,0dnmPfjzpf aemufrS raem0dnmPf
jzpfygoavm? odkYr[kwf raem0dnmPfonf a&S;OD;pGm jzpf aemufrS um,0dnmPf jzpfyg
oavm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf um,0dnmPfonf a&S;OD;pGm jzpf aemufrS raem0dnmPf
jzpf\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe todkYygenf;/y/ xdk0dnmPfwdkYtm; tcsif;csif; wdkifyifajymqdkjcif; r&Sd?
tvGefavhusufonfh tjzpfaMumifh jzpfay:ukef\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
ckepfckajrmuf puK0dnmPm'dyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- 00dpdpmm&&00**f f ======
8 - zvuPyOm (zvuPmjyem)
8/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe tMuif'Gg& raem0dnmPfjzpf\? xdk'Gg& z
onf vnf;aumif;? a0'emonf vnf;aumif; jzpfygoavm}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf
[kwf\ jzpfyg\? tMuif'Gg& raem0dnmPfonf jzpf\? xdk'Gg& zonfvnf; jzpf\? xdk'Gg&
a0'emonfvnf; jzpf\? xdk'Gg& onm onfvnf; jzpf\? xdk'Gg& apwemonfvnf;
jzpf\? xdk'Gg& 0dwufonfvnf; jzpf\? xdk'Gg& 0dpm&onfvnf; jzpf\? ztrSL; &Sdukefaom
w&m;tm;vkH;wdkYonf xdk'Gg& jzpfukef\[k (rdefYawmfrl)/
toQifbk&m;em*aoe zonf tb,fvuPm &Sdygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf
zonf awGUxdjcif; vuPm&Sd\[k (rdefYawmfrl\)/
Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh qdwfESpfaumifwdkYonf
a0SUMuukef&m\? xdkqdwfESpfaumifwdkYwGif wpfaumifaom qdwfuJhodkY rsufpd ]puKyom'} udk
rSwf&m\? 'kwd,qdwfuJhodkY tqif; ]lygkH} udk rSwf&m\? xdkqdwfESpfaumifwdkY\ a0SUcwf aygif;qkH
jcif;uJhodkY awGUxdrI ]z} udk rSwftyf\[k (rdefYawmfrl\)/
xdkYxuftvGef Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh vuf0g;
ESpfckwdkYudk wD;cwf ukef&m\? xdkvuf0g;ESpfckwdkYwGif wpfckaom vuf0g;uJhodkY rsufpd ]puKyom'}
udk rSwf&m\? 'kwd,vuf0g;uJhodkY tqif; ]lygkH} udk rSwf&m\? xdkvuf0g;ESpfckwdkY\ xdcwf
aygif;qkHjcif;uJhodkY awGUxdrI ]z} udk rSwf&m\[k (rdefYawmfrl\)/
xdkYxuftvGef Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh vif;uGif;
ESpfckwdkYudk wD;cwf ukef&m\? xdkESpfckwdkYwGif wpfckaom vif;uGif;uJhodkY rsufpd ]puKyom'} udk
rSwf&m\? 'kwd, vif;uGif;uJhodkY tqif; ]lygkH} udk rSwf&m\? xdkvif;uGif; ESpfckwdkY\ xdcwf
aygif;qkHjcif;uJhodkY awGUxdrI ]z} udk rSwf&m\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
&Spfckajrmuf zvuPyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- 00dpdpmm&&00**f f ======
9 - a0'emvuPyOm (a0'emvuPmjyem)
9/ toQifbk&m;em*aoe a0'emonf tb,fvuPm &Sdygoenf;[k (ar;avQmuf\)/
rif;jrwf a0'emonf cHpm;jcif; vuPm&Sd\? okH;aqmifjcif; vuPmvnf; &Sd\[k (rdefYawmf
rl\)/
Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh wpfpkHwpfa,mufaom
a,mufsm;onf rif;tm; aus;Zl;jyK&m\? xdka,mufsm;tm; rif;onf ESpfoufonfjzpf aus;Zl;
wkHY pnf;pdrfudk ay;&m\? a,mufsm;onf xdkaus;Zl;wkHY pnf;pdrfwdkYjzifh umr*kPfig;yg;wdkYESifh ukHvkH
jynfhpkHpGm cHpm;&m\? xdka,mufsm;tm; odkYaom tMuHjzpf&m\? igonf a&S;tcgu rif;tm;
aus;Zl;jyKcJh\? xdkightm; rif;onf ESpfoufonfvnf; jzpf aus;Zl;wkHY pnf;pdrfudk ay;\?
xdkigonf xdkpnf;pdrfudk &jcif;aMumifh odYkoabm&Sdaom cHpm;jcif;udk cHpm;&\[k tMuH
jzpf&m\/
rif;jrwf Oyrmwpfenf;aomfum; wpfpkHwpfa,mufaom a,mufsm;onf ukodkvfuHudk jyK
cEmudk,f ysufpD;jcif;aMumifh aoNyD;onfrSaemuf aumif;aom vm;&mjzpfaom ewfjynfodkY
a&muf&m\? xdkolonfvnf; xdkewfjynf ewf jzpfukefaom umr*kPfig;yg;wdkYjzifh ukHvkHjynfhpkH
pGm cHpm;&m\? xdkoltm; odkYaom tMuH jzpf&m\? xdkigonf pifppf a&S;tcgu ukodkvfuHudk
jyKcJh\? xdkigonf xdkaumif;rI ukodkvfudk jyKaomaMumifh odkY oabm&Sdaom cHpm;jcif;udk
cHpm;&\[k tMuHjzpf&m\? rif;jrwf odkYvQif a0'emonf cHpm;jcif; vuPm&Sd\? okH;aqmif
jcif; vuPmvnf; &Sd\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmf avsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
udk;ckajrmuf a0'emvuPyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- 00dpdpmm&&00**f f ======
10 - onmvuPyOm (onmvuPmjyem)
10/ toQifbk&m;em*aoe onmonf tb,fvuPm &Sdygoenf;[k (ar;avQmuf\)/
rif;jrwf onm onf trSwfjyK odjcif; vuPm&Sd\? tb,fudk trSwfjyK odoenf;[lrltnKdudkvnf; trSwfjyK od\? ta&Tudkvnf; trSwfjyK od\? teDudkvnf; trSwfjyK od\?
tjzLudkvnf; trSwfjyK od\? tarmif;udkvnf; trSwfjyK od\? rif;jrwf odkYvQif onm
onf trSwfjyK odjcif; vuPm&Sd\[k (rdefYawmfrl\)/
OyrmjyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmaomfum; rif;\ b@mpdk;onf
b@mwkdufodkY 0if dk a&T eD jzL armif;aom ta&mif&Sdukefaom rif;tokH;taqmif txnf
wdkYudk jrif trSwfjyKum odouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif onmonf trSwfjyK odjcif;
vuPm&Sd\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmf avsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
q,fckajrmuf onmvuPyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- 00dpdpmm&&00**f f ======
11 - apwemvuPyOm
(apwemvuPmjyem)
11/ toQifbk&m;em*aoe apwemonf tb,fvuPm &Sdygoenf;[k (ar;avQmuf\)/
rif;jrwf apwemonf aphaqmftm;xkwfjcif;vuPm&Sd\? jyKjyifpD&ifjcif; vuPmvnf; &Sd\[k
(rdefYawmfrl\)/
OyrmjyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh wpfpkHwpfa,mufaom
a,mufsm;onf tqdyfudk jyKjyifpD&if rdrdonfvnf; aomuf&m\? olwpfyg;wdkYudkvnf;
aomufhap&m\? xdka,mufsm;onf rdrd onfvnf; qif;&J&m\? olwpfyg;wdkYonfvnf; qif;&J
ukef&m\? rif;jrwf twlomvQif avmu tcsKdUaom yk*Kdvfonf tukodkvfuHudk apwem
jzifh aphaqmftm;xkwf cEmudk,fysufpD;jcif;aMumifh aoNyD;onfrS aemuf csrf;omuif;aom
raumif;aom vm;&m ysufpD;usa&muf&mjzpfaom i&JodkY uyfa&muf&\? tMuif olwdkYonf
vnf; xdktukodkvfuH jyKaomolodkY twkvdkuf usifhukef\? xdkolwdkYonfvnf; cEmudk,f
ysufpD;jcif;aMumifh aoNyD;onfrSaemuf csrf;omuif;aom raumif;aom vm;&m ysufpD;
usa&muf&mjzpfaom i&JodkY uyfa&muf&ukef\/
rif;jrwf Oyrmwpfenf;aomfum; wpfpkHwpfa,mufaom a,mufsm;onf axmywf qDOD;
qD ysm; wifvJudk wpfaygif;wnf; jyKjyifpD&if rdrdonfvnf; aomuf&m\? olwpfyg;wdkYudk
vnf; aomufap&m\? xdka,mufsm; onf rdrdonfvnf; csrf;om&m\? olwpfyg;wdkYonfvnf;
csrf;omukef&m\? rif;jrwf twlomvQif avmu tcsKdUaom yk*dKvfonf ukodkvfuHudk
apwemjzifh aphaqmftm;xkwf cEmudk,fysufpD;jcif;aMumifh aoNyD;onfrS aemuf aumif;aom
vm;&mjzpfaom ewfjynfodkY uyfa&muf&\? tMuifolwdkYonfvnf; xdkukodkvfuH jyKaom olodkY
twkvdkuf usifhukef\? xdkolwdkYonfvnf; cEmudk,fysufpD;jcif;aMumifh aoNyD;onfrSaemuf
aumif;aom vm;&mjzpfaom ewfjynfodkY uyfa&mufMu&ukef\/ rif;jrwf odkYvQif apwem
onf aphaqmfjcif; vuPm&Sd\? jyKjyifpD&ifjcif; vuPmvnf; &Sd\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmf avsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
wpfq,fhwpfckajrmuf apwemvuPyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- 00dpdpmm&&00**f f ======
12 - 0dnmPvuPyOm (0dnmPfvuPmjyem)
12/ toQifbk&m;em*aoe 0dnmPfonf tb,fvuPm &Sdygoenf;[k (ar;avQmuf\)/
rif;jrwf 0dnmPf onf tmkHudk odjcif;vuPm&Sd\[k (rdefYawmfrl\)/
OyrmjyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmaomfum; NrKdUapmifholonf NrKdUv,f
vrf;qkH aevsuf ta&SUt&yfrS vmaom a,mufsm;udk jrif&m\? awmift&yfrS vmaom
a,mufsm;udk jrif&m\? taemuf t&yfrS vmaom a,mufsm;udk jrif&m\? ajrmuft&yfrS
vmaom a,mufsm;udk jrif&m\? rif;jrwf twlomvQif a,mufsm;onf rsufpd ]puKyom'}
jzifh tMuif tqif; ]lygkH} udk jrif\? xdktqif; ]lygkH} udk 0dnmPfjzifh od\/ em; ]aomw
yom'} jzifh tMuif toH ]o'gkH} udk Mum;\? xdktoH ]o'gkH} udk 0dnmPfjzifh od\? ESmacgif;
]Cmeyom'} jzifh tMuif teHY ]*EmkH} udk erf;&SL\? xdkteHY ]*EmkH} udk 0dnmPfjzifh od\? vQm
]Zd0Sgyom'} jzifh tMuif t&om ]&omkH} udk vsuf\? xdkt&om ]&omkH} udk 0dnmPfjzifh od\?
udk,f ]um,yom'} jzifh tMuif tawGUtxd ]azm|AmkH} udk awGUxd\? xdktawGUtxd
]azm|AmkH} udk 0dnmPfjzifh od\? pdwfjzifh tMuif"rmkHudk od\? xdk"rmkHudk 0dnmPfjzifh od\?
rif;jrwf odkYvQif 0dnmPfonf tmkHudk odjcif; vuPm&Sd\[k (rdefYawmf rl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmf avsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
wpfq,fhESpfckajrmuf 0dnmPvuPyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- 00dpdpmm&&00**f f ======
13 - 0dwuvuPyOm (0dwufvuPmjyem)
13/ toQifbk&m;em*aoe 0dwufonf tb,fvuPm &Sdygoenf;[k (ar;avQmuf\)/
rif;jrwf 0dwuf onf tmkHodkY oGif;jcif; vuPm&Sd\[k (rdefYawmfrl\)/
Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmaomfum; vuform;onf acsmarGU
aooyf tajy tjypf jyKtyfavNyD;aom opfom;udk tquftpyf oGwfoGif;\? rif;jrwf
twlomvQif 0dwufonf tmkHodkY oGif;jcif; vuPm&Sd\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmf avsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
wpfq,fhokH;ckajrmuf 0dwuvuPyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- 00dpdpmm&&00**f f ======
14 - 0dpm&vuPyOm (0dpm&vuPmjyem)
14/ toQifbk&m;em*aoe 0dpm&onf tb,fvuPm &Sdygoenf;[k (ar;avQmuf\)/
rif;jrwf 0dpm&onf tzefzefokH;oyfjcif; vuPm&Sd\[k (rdefYawmfrl\)/
Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmaomfum; aMu;cGufudk wD;acguf
tyfaomf aemuf rjywfjrnf\? tqufrjywf jrnf\? rif;jrwf vufOD;wD;acgufjcif; uJhodkY
twl 0dwufudk rSwftyf\? aemufrS vdkuf tqufrjywf jrnfouJhodkY twl 0dpm&udk
rSwftyf\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
wpfq,fhav;ckajrmuf 0dpm&vuPyOm NyD;\/
okH;ckajrmuf 0dpm&0*f NyD;\/
0dpm&0*f tar;ykpmjyem wpfq,fhav;yg;wdkYwnf;/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- eedAdAmmee00**f f ======
1 - zm'd0dedAKZeyOm
(zponfwdkYudk cGJjcm; od? rod jyem)
1/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe wpfaygif;wnf; tjzpfodkY a&mufukefaom
zpaom w&m;wdkYudk cJGjcm; cGJjcm; w&m;um; zwnf;? w&m;um; a0'em
wnf;? w&m;um; onmwnf;? w&m; um; apwemwnf;? w&m;um; 0dnmPfwnf;[k
toD;toD;jyKvsuf odom xif&Sm;apjcif;iSg wwfaumif; ygtHhavm}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf
wpfaygif;wnf; tjzpfodkY a&mufukefaom zpaom w&m;wdkYudk cJGjcm; cGJjcm; ]]w&m;
um; zwnf;? w&m;um; a0'emwnf;? w&m;um; onmwnf;? w&m;um; apwem
wnf;? w&m;um; 0dnmPfwnf;? w&m;um; 0dwufwnf;? w&m;um; 0dpm&wnf;}} [k
toD; toD;jyKvsuf odomxif&Sm;apjcif;iSg rwwfaumif;[k (rdefYawmfrl\)/
Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh bk&ifhpm;zdkonfonf
vufokyf[if;vsmudk vnf;aumif;? ta&aomuf[if;vsmudk vnf;aumif; csufjyKwfpD&if&m\?
xkdpm;zdkonfonf xdk[if;vsm EdkY"rf;udkvnf; xnfh&m\? qm;udkvnf; xnfh&m\? csif;udkvnf;
xnfh&m\? ZD&mudkvnf; xnfh&m\? ikwfudkvnf; xnfh&m\? rS wpfyg;aom [if;taqmuf
tODwdkYudkvnf; xnfh&m\? xdkpm;zdkonfudk rif;onf odkY qkd&m\ ]]EdkY"rf;\ t&omudk ightm;
xkwfaqmifay;avmh? qm;\ t&omudk ightm; xkwfaqmifay;avmh? csif;\ t&om udk ightm;
xkwfaqmifay;avmh? ZD&m\ t&omudk ightm; xkwfaqmifay;avmh? ikwf\ t&omudk ightm;
xkwfaqmifay;avmh? tvkH;pkHxnfhorQaom [if;taqmuftODwdkY\ t&omudk ightm; xkwf
aqmifay;avmh}} [k (qkd&m\)/ rif;jrwf wpfaygif;wnf; tjzpfodkY a&mufukefaom xdkt&omwdkY
udk cGJjcm; cGJjcm; tcsOf t&omudk vnf;aumif;? tieft&omudk vnf;aumif;? tcg;
t&omudk vnf;aumif;? tpyft&omudk vnf;aumif;? tzeft&omudk vnf;aumif;? tcsKd
t&omudk vnf;aumif; xkwfaqmifjcif;iSg wwfaumif;&mtHh avm[k (ar;awmfrl\)/ toQif
bk&m; wpfaygif;wnf; tjzpfodkY a&mufukefaom xdkt&omwdkYudk cJGjcm; cJGjcm; tcsOft&om
udk vnf;aumif;? tieft&omudk vnf;aumif;? tcg;t&omudk vnf;aumif;? tpyft&omukd
vnf;aumif;? tzeft&omudk vnf;aumif;? tcsKdt&omudk vnf;aumif; xkwfaqmifjcif;iSg
rwwfaumif;yg? trSef pifppfaomfum; rdrd rdrdw\
dkY csOf zef cg;paom rSwfaMumif;vuPmjzifh
xifpGm wnfayukef\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif wpfaygif;wnf; tjzpfodkY
a&mufukefaom zpaom w&m;wdkYudk cJGjcm; cGJjcm; ]]w&m;um; zwnf;? w&m;
um; a0'emwnf;? w&m;um; onmwnf;/ w&m;um; apwemwnf;? w&m;um;
0dnmPfwnf;? w&m;um; 0dwufwnf;? w&m;um; 0dpm&wnf;}} [k odom xif&Sm;apjcif;
iSg rwwfaumif;? trSefpifppfaomfum; rdrd rdrdwdkY\ zpaom vuPmjzifh xifpGmwnfay
ukef\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
a&S;OD;pGmaom zm'd0dedAKZeyOm NyD;\/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- eedAdAmmee00**f f ======
2 - em*aoeyOm
(toQifem*aoear;aom jyem)
2/ em*aoerax&fonf ]]rif;jrwf qm;udk1 rsufpd ]puK0dnmPf} jzifh odtyfoavm}} [k
ar;awmfrl\/ toQifbk&m; [kwfyg\? puK0dnmPfjzifh odtyfyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
aumif;pGm odygavmh[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; vQmjzifh odtyfygoavm[k (ar;avQmuf
\)/ rif;jrwf[kwf\? vQm ]Zd0Sg0dnmPf} jzifh odtyf\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; tvkH;pkH
aom qm;udk vQm ]Zd0Sg0dnmPf} jzifh odEdkifygoavm[k (ar;avQmuf \)/ rif;jrwf[kwf\/
tvkH;pkHaom qm;udk vQm ]Zd0Sg0dnmPf} jzifh odEdkif\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m; tvkH;pkHaom qm;udk vQm ]Zd0Sg0dnmPf} jzifh tu,f odEdkifcJhaomf tb,fh
aMumifh xdkqm;udk vSnf;wdkYjzifh EGm;vm;wdkYonf aqmifukefoenf;? qm;ESifhrzuf tieft&om
oufoufudkomvQif aqmifoifhonf r[kwfavm[k (avQmuf\)/ rif;jrwf iefaomt&om
oufoufudkomvQif aqmifjcif;iSg rwwfaumif;? qm;\ iefaomt&om qm;\ av;aom
tjzpf[laom oabmw&m;wdkYonf wpfaygif;wnf; tjzpfodkY a&mufukef\/ tmkHxl;axG
onfh tjzpfodkYom a&mufukef\/ rif;jrwf qm;udk csdefcGifjzifh csdefpufjcif;iSg wwfaumif;yg
oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; [kwfyg\ wwfaumif;yg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
qm;\ t&om oufoufudk csdefcGifjzifh csdefjcif;iSg rwwfaumif;? av;aom tjzpf[laom
qm;j'yfudk csdefcGifjzifh csdefpuftyf\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
ESpfckajrmuf em*aoeyOm NyD;\/
-----1/ qm;[lonf em*aoerax&f\ tvdktm;jzifh tieft&omudk qdkvdk? rdvdErif;\ tvdk tm;jzifh
qm;j'yfudk qdkvdkonf/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- eedAdAmmee00**f f ======
3 - yOm,weuredAwyOm
(tm,weig;yg; uHaMumifh jzpfykH jyem)
3/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe tMuif tm,weig;yg;wdkYonf &Sdukef\? xdk
tm,weig;yg;wdkYonf trsKd;rsKd;aom uHwdkYaMumifh jzpfygukefoavm? odkYr[kwf wpfckwnf;aom
uHaMumifhom jzpfygukefoavm}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf trsKd;rsKd;aom uHwdkYaMumifh jzpfukef
\? wpfckwnf;aom uHaMumifh rjzpfukef[k (rdefYawmfrl\)/
Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdkt&mudk tb,fodkY rSwfxifoenf;?
wpfckaom v,f rsKd;aph trsKd;rsKd;wdkYudk pdkufysKd;ukef&m\? xdkrsKd;aph trsKd;rsKd;wdkY\ toD; trsKd;rsKd;
wdkYonf jzpfukef&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; [kwfyg\? jzpfukef&myg\[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif tMuif tMuif tm,weig;yg;wdkYonf &Sdukef\? xdkxdk
tm,weig;yg;wdkYonf trsKd;rsKd;aom uHwdkYaMumifh jzpfukef\? wpfckaom uHaMumifh rjzpfukef[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
okH;ckajrmuf ym,weuredAwyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- eedAdAmmee00**f f ======
4 - urememu&PyOm
(ukodkvfuH? tukodkvfuH jcm;em;rI jyem)
4/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe tcsKdUaom vlwdkYonf toufwdkukef\? tcsKdU
aom vlwdkYonf touf&Snfukef\? tcsKdUaom vlwdkYonf temrsm;ukef\? tcsKdUaom vlwdkYonf
temenf;ukef\? tcsKdUaom vlwdkYonf tqif;rvSukef? tcsKdUaom vlwdkYonf tqif;vSukef\?
tcsKdUaom vlwdkYonf wefcdk;enf;ukef\? tcsKdUaom vlwdkYonf wefcdk;BuD;ukef\? tcsKdUaom
vlwdkYonf Opmpnf;pdrf enf;yg;ukef\? tcsKdUaom vlwdkYonf Opmpnf;pdrf rsm;jym;ukef\?
tcsKdUaom vlwdkYonf trsKd;Zmwf ,kwfedrfhukef\? tcsKdUaom vlwdkYonf trsKd;Zmwf jrifhjrwf
ukef\? tcsKdUaom vlwdkYonf ynmrJhukef\? tcsKdUaom vlwdkYonf ynm&Sdukef\? vltm;vkH;wdkY
onf tb,fhaMumifh rwlrQMuygukef oenf;}} [k ar;avQmuf\/
em*aoerax&fonf ]]rif;jrwf tcsKdUopfyifwdkYonf csOfukef\? tcsKdU opfyifwdkYonf
iefukef\? tcsKdU opfyifwdkYonf cg;ukef\? tcsKdU opfyifwdkYonf pyfukef\? tcsKdU opfyifwdkYonf
zefukef\? tcsKdU opfyifwdkYonf csKdukef\? opfyiftm;vkH;wdkYonf tb,fhaMumifh rwlrQMuukef
oenf;}} [k rdefYawmfrl\/ toQifbk&m; rsKd;aphwdkY\ jcm;em;jcif;aMumifh rwlrQMuukef[k rSwfxif
yg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif ukodkvfuH tukodkvf uHwdkY\ jcm;em;jcif;aMumifh
tcsKdUvlwdkYonf toufwkdukef\? tcsKdUvlwdkYonf touf&Snfukef\? tcsKdUvlwdkYonf temrsm;
ukef\? tcsKdUvlwdkYonf temenf;ukef\? tcsKdUvlwdkYonf tqif;rvSukef? tcsKdUvlwdkYonf
tqif;vSukef\? tcsKdUvlwdkYonf wefcdk;enf;ukef\? tcsKdUvlwdkYonf wefcdk;BuD;ukef\? tcsKdU
vlwdkYonf Opmpnf;pdrf enf;yg;ukef\? tcsKdUvlwdkYonf Opmpnf;pdrf rsm;jym;ukef\? tcsKdU
vlwdkYonf trsKd;Zmwf ,kwfedrfhukef\? tcsKdUvlwdkYonf trsKd;Zmwf jrifhjrwfukef\? tcsKdUvlwdkYonf
ynmrJhukef\? tcsKdUvlwdkYonf ynm&Sdukef\? rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf ]]vkvif ow0gwdkYonf
uHomvQif rdrdOpm &Sdukef\? uH\ tarGcHjzpfukef\? uHomvQif taMumif; &Sdukef \? uHomvQif
aqGrsKd;&Sdukef\? uHomvQif udk;pm;&m &Sdukef\? tMuifuHonf &Sd\? xdkuHonf ow0gwdkYudk
t,kwftjrwf jzpfjcif;iSg a0zef\}} [k w&m;udkvnf; a[mMum;tyf\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
av;ckajrmuf urememu&PyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- eedAdAmmee00**f f ======
5 - 0g,mru&PyOm
(vkHYv0D&d,xkwfjcif; jyem)
5/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe ]0#fqif;&Jonf tb,fodkYaom enf;jzifh
csKyf&mtHhenf;? wpfyg;aom qif;&Jonfvnf; rjzpfay:&mygtHhenf;} [k MuHpnf igwdkY\ &[ef;
tjzpfonf qdkcJhNyD;aom tusKd;&Sd\ [k atmuf (yAZyOm) toQifbk&m;wdkY rdefYqdkawmf
rlcJhukef\? tcGifhra&mufrD a&S;OD;pGmuvQif vkHYvxkwfjcif;jzifh tb,f tusKd;&Sdoenf;? tcGifhtcg
a&mufrSom vkHYvxkwfoifhonf r[kwfygavm}} [k ar;avQmuf\/ em*aoerax&fonf
]]rif;jrwf tcGifhtcga&mufrS vkHYvxkwfjcif;onf vdktyfaom trIudp rNyD;pD;Edkif? (tcGifh
ra&mufrD) BudKwif vkHYvxkwfjcif;onf vdktyfaom trIudp NyD;pD;Edkif\}} [k rdefYqdk ajzMum;awmf
rl\/
Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdkt&mudk tb,fodkY rSwfxifoenf;?
oifrif;jrwfonf a&rGwfodyfaom tcgrS ]]a&aomuftHh}} [k a&wGif;udk wl;ap&moavm?
a&uefudk wl;ap&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; r[kwfyg (a&iwfrS a&wGif;a&uef
udk rwl;ap&myg[k avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif tcga&mufrS vkHYvxkwfjcif;onf
vdktyfaom trIudp rNyD;pD;Edkif? (tcgra&mufrD) BudKwif vkHYvxkwfjcif;onf om vdktyfaom
trIudp NyD;pD;Edkif\[k (rdefYawmfrl\)/
xdkYxuftvGef Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdkt&mudk tb,fodkY
rSwfxifoenf;? tMuiftcg oifrif;jrwfonf qmavmifonf jzpf&m\? xdktcgrS oifonf
]]xrif;udk pm;tHh}} [k v,fukd xGef,ufap&moavm? oav;pyg;udk pdkufysKd;ap&moavm?
pyg;udk aqmifap&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; r[kwfyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
twlomvQif tcga&mufrS vkHYvxkwfjcif;onf vdktyfaom trIudp rNyD;pD;Edkif? (tcg
ra&mufrD) BuKdwif vkHYvxkwfjcif;onf vdktyfaom trIudp NyD;pD;Edkif\[k (rdefYawmf rl\)/
xdkYxuftvGef Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdkt&mudk tb,fodkY
rSwfxifoenf;? tMuiftcg oifrif;jrwftm; ppfwdkuf&ef tcGifhMuHKBudKufvmonf jzpf&m\?
xdktcgrS oifrif;jrwfonf usKH;ajrmif;udk wl;ap&moavm? wHwdkif;udk jyKvkyfap&moavm?
wHcg;rkcfudk jyKvkyfap&moavm? jytdk;udk jyKvkyfap&moavm? &dumpyg;udk aqmifoGif;ap&m
oavm? xdktcgrS oifrif;jrwfonf qifpD;twwfudk oifap&m oavm? jrif;pD;twwfudk
oifaph&moavm? &xm;pD;twwfudk oifap&moavm? av;ypftwwfudk oifap&m oavm?
"m;vSH twwfudk oifap&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; r[kwfyg[k (avQmuf\)/
rif;jrwf twlomvQif tcga&mufrS vkHYvxkwfjcif;onf vdktyfaom trIudprNyD;pD;Edkif? (tcg
ra&mufrD) BuKdwifvkHYv xkwfjcif;onfom vdktyfaom trIudp NyD;pD;Edkif\? rif;jrwf jrwfpGm
bk&m;onf- ]]ynm&Sd olawmfaumif;onf rdrd\ tpD;tyGg;udk odcJhtHh? xdktpD;tyGg;udk a&S;OD;pGm
uyifvQif jyKvkyf&m\? vSnf;orm;\ tMuHtpnfrsKd;jzifh EkHYEkHY aES;aES; tm;rxkwf&m/ vSnf;orm;
onf nDGwfaom c&D;vrf;rudk zJMuOf rnDGwfaom c&D;vrf;qdk;odkY armif;ESif wufoGm;
onf&Sdaomf 0ifdk;usKd;vsufom MuHrIdif&&Smbd ouJhodkY? twl vlrdkufonf olawmfaumif;

w&m;rS zJMuOf rolawmfw&m;odkY tpOfvdkuo


f nf&Sdaomf aorif;\ cHwGif;0odkY a&muf&onf
jzpf 0ifdk;usKd;aom vSnf;orm;uJhodkY pdk;&drfylaqG;&\}} [k w&m;a'oemudkvnf; a[mtyf
\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
ig;ckajrmuf 0g,mru&PyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- eedAdAmmee00**f f ======
6 - ae&,du*dOPSbm0yOm (i&JrD;ylavmifykH jyem)
6/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe toQifbk&m;wdkYonf ]jyuawhrD;xuf i&JrD;onf
vGefvGefrif;rif; ylavmif\? jyuawhrD; ypfcstyfaom ao;i,faom ausmufcJonf wpfaeY
ywfvkH; avmifuRrf;aomfvnf; aMunufjcif;odkY ra&mufEdkif? tdrftxGwfrQ&Sdaom ausmufcJyif
jzpfaomfvnf; i&JrD; xnfhcJhaomf wpfcPjcif; jzifhyif aMunufjcif;odkY a&mufEdkif\ } [k
(rdefYqdkMuygukef\)? xdkpum;udk tuREkfyf r,kHMunfEdkifyg? xdkYjyifvnf; i&JrD; jzpfukefaom
ow0gwdkYonf rsm;pGmaom ESpftaxmifwdkYywfvkH; i&J avmifuRrf;ukefvsuf aMunufjcif;odkY
ra&mufukef[k odkYvnf; toQifbk&m;wdkY qdkawmfrlMuukefao;\/ xdkpum;ukdvnf; tuREkfyf
r,kHMunf Edkifyg}} [k avQmuf\/
em*aoerax&fonf ]]rif;jrwf xdkt&mudk tb,fodkY rSwfxifoenf;? ru&f;rwdkYonf
vnf;aumif;? rdausmif;rwdkYonf vnf;aumif;? vdyfrwdkYonf vnf;aumif;? Oa'gif;rwdkYonf
vnf;aumif;? ckdrwdkYonf vnf; aumif; Murf;wrf;ukefaom ausmufcJwdkYukdjzpfap? ausmufp&pfcJ
wdkYudk jzpfap pm;rsKdMuukefonf r[kwfavm}} [k ar;awmfrl\/ toQib
f k&m; [kwfyg\? pm;rsKdMu
ygukef\[k (avQmuf\)/ xdkausmufcJwdkYonf xdkru&f;rponfwdkY\ 0rf; tltwGif;odkY
a&mufukefonf&Sdaomf aMunufjcif;odkY a&mufukefonf r[kwfavm[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m;[kwfyg\? aMunufjcif;odkY a&mufygukef\[k (avQmuf\)/ xdkru&f;rponfwdkY\
0rf;&Sdaom udk,f0efonfvnf; aMunufjcif;odkY a&mufygoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQif
bk&m; xdkudk,f0efonf aMunufjcif;odkY ra&mufyg[k (avQmuf\)/ tb,fhaMumifh aMunufjcif;
odkY ra&mufoenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQif bk&m; jyKcJhaomuHaMumifh aMunufjcif;odkY
ra&muf&m[k atmufarhrSwfxifygonf[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif jyKcJhaom
uHaMumifh i&Jol ow0gwdkYonf rsm;pGmaom ESpftaxmifwdkYywfvkH; i&J avmifuRrf; ukefaomf
vnf; aMunufjcif;odkY ra&mufukef? rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf- ]]i&Jolow0gwdkYtm; tMuifrQ
avmuf umvywfvkH; xdkraumif;rIuHonf ukefjcif;odkY ra&mufao;? xdkrQavmufaom umv
ywfvkH; i&Jol ow0gonf rao}} [k a'oemawmfudkvnf; a[mawmfrl\[k (rdefYawmfrl\)/
xdkYxuftvGef Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdkt&mudk tb,fodkY
rSwfxifoenf;? jcaoFhrwdkYonf vnf;aumif;? usm;rwdkYonf vnf;aumif;? usm;opfrwdkYonf

vnf;aumif;? acG;rwdkYonf vnf;aumif; Murf;wrf;aom tdk;tom;wdkYudk pm;Muonf r[kwf


avm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; [kwfyg\? pm;ygukef\[k (avQmuf\)/ xdkMurf;wrf;ukef
aom tdk;tom;wdkYonf xdkjcaoFhrponfwdkY\ 0rf; tltwGif;odkY a&mufukefonf&Sdaomf
aMunufjcif;odkY a&mufukefonf r[kwfavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; [kwfyg\?
aMunufjcif;odkY a&mufygukef\[k (avQmuf\)/ xdkjcaoFhrponfwdkY\ 0rf;&Sdaom udk,f0ef
onfvnf; aMunufjcif;odkY a&mufoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; aMunufjcif;odkY
ra&mufyg[k (avQmuf \)/ tb,fhaMumifh aMunufjcif;odkY ra&mufoenf;[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; jyKcJhaom uHaMumifh aMunufjcif;odkY ra&mufyg[k rSwfxifygonf[k (avQmuf\)/
rif;jrwf twlomvQif jyKcJhaom uHaMumifh i&Jol ow0gwdkYonf rsm;pGmaom ESpftaxmifwdkY
ywfvkH; i&J avmifuRrf;ukefaomfvnf; aMunufjcif;odkY ra&mufukef[k (rdefYawmfrl\)/
xdkYxuftvGef Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdkt&mudk tb,fodkY
rSwfxifoenf;? El;nHhodrfarGUaom a,meuwdkif;olwdkYonf vnf;aumif;? El;nHhodrfarGUaom
cwd, trsKd;orD;wdkYonf vnf;aumif;? El;nHhodrfarGUaom jAm[P trsKd;orD;wdkYonf vnf;
aumif;? El;nHhodrfarGUaom *[ywdtrsKd;orD;wdkYonf vnf;aumif; Murf;wrf;aom cJzG,t
f om;
wdkYudk pm;ukefonf r[kwfavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; [kwfyg\? pm;ygukef\[k
(avQmuf\)/ xdkrdef;rwdkY\ 0rf; tltwGif;odkY a&mufukefaom xdkMurf;wrf;aom cJzG,ftom;wdkY
onf aMunufjcif;odkY a&mufukefonf r[kwfavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; [kwfyg\?
aMunufjcif;odkY a&mufygukef\[k (avQmuf\)/ xdkrdef;rwdkY\ 0rf;&Sdaom udk,f0efaomfum;
aMunufjcif;odkY a&mufoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; udk,f0efonf aMunufjcif;odkY
ra&mufEdkifyg[k (avQmuf\)/ tb,ftaMumif;aMumifh aMunufjcif;odkY ra&mufEdkifoenf;[k
(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; jyKcJhaom uHaMumifh aMunufjcif;odkY ra&mufEdkifyg[k rSwfxifyg
onf[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif jyKcJhaom uHaMumifh i&Jol ow0gwdkYonf
rsm;pGmaom ESpftaxmifwdkYywfvkH; i&J avmifuRrf;ukefaomfvnf; aMunufjcif;odkY ra&muf
ukef? rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf- ]]tMuifrQavmufaom umvywfvkH; xdkraumif;rI uHonf
ukefjcif;odkY ra&mufao;? xdkrQavmufaom umvywfvkH; xkdi&Jolow0gonf rao}} [k
a'oemawmfudkvnf; a[mMum;tyf\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
ajcmufckajrmuf ae&,du*dOPSbm0yOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- eedAdAmmee00**f f ======
7 - yx0doEm&uyOm (ajrBuD;wnfaeykH jyem)
7/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe ]ajrBuD;onf a&jyif wnf\? a&onf
avay: wnf\? avonf aumif;uif wnf\} [k toQifbk&m;wdkY qdkawmfrlMuygukef\?
xkdpum;ukdvnf; tuREkfyf r,kHMunfyg}} [k avQmuf\/ em*aoerax&fonf "rudkPf
(a&ppf)jzifh a&udk ,l rdvdErif;udk ]]rif;jrwf a&udk avonf aqmif,ltyf ouJhodkY? twl
xdk(urmajrBuD;udkcHaom) a&ukdvnf; avonf aqmif,ltyf\}} [k odap\/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
ckepfckajrmuf yx0doEm&uyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- eedAdAmmee00**f f ======
8 - eda&m"edAmeyOm (csKyfjcif;onf edAmefrnf rrnf jyem)
8/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe csKyfjcif;onf edAmefrnfygoavm}} [k ar;
avQmuf\/ rif;jrwf csKyfjcif;onf edAmefrnf\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe tb,f
odkYvQif csKyfjcif;onf edAmef rnfygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf ykxkZOfrdkuftm;vkH;wdkY
onf twGif;tyjzpfaom tm,wewdkYudk tvGef ESpo
f ufukef\? tvGefpGJvrf; ajymqdkukef\?
tqkH;wdkif ouf0if wnfukef\? xdkykxkZOfrdkufwdkYonf xdkwPSm a&t,Ofjzifh arsmygukef\?
y#doaE ae&jcif; tdk&jcif; ao&jcif; ylaqG;&jcif; idka<u;&jcif; qif;&Jjcif; ESvkH;romjcif;
jyif;pGmyifyef;jcif; ab;wdkYrS rvGwfukef? qif;&Jtaygif;rS rvGwfukef[k (bk&m;pum;ESifhtnD)
igqkd\/ rif;jrwf xdkrSjyefaom enf;tm;jzifh tMum;tjrif&Sdaom t&d,mwynfhonfum;
twGif;tyjzpfaom tm,wewdkYudk tvGefESpfoufrI r&Sd? tvGefpGJvrf; ajymqdkrIr&Sd? tqkH;wdkif
ouf0if rwnf? xdk (twGif;tyjzpfaom) tm,wewdkYudk rESpfoufaom? tvGefpJGvrf;
ajymqdkrI r&Sdaom? tqkH;wdkifouf0if rwnfaom xdkt&d,m wynfhtm; wyfrufrI ]wPSm}
onf csKyf\? wyfrufrI ]wPSm} csKyfjcif;aMumifh jyif;pGmpGJvrf;rI ]Oyg'gef} csKyf\? jyif;pGmpGJvrf;rI
]Oyg'gef} csKyfjcif;aMumifh b0csKyf\? b0csKyfjcif;aMumifh y#doaEaejcif; ]Zmwd} csKyf\? y#doaE
aejcif; ]Zmwd} csKyfjcif;aMumifh tdkjcif; aojcif;onf vnf;aumif;? ylaqG;jcif; idka<u;jcif;
qif;&Jjcif; ESvkH;romjcif; jyif;pGmyifyef;jcif;wdkYonf vnf;aumif; csKyfukef\? odkYvQif tvkH;pkH
aom xdkqif;&Jtpk csKyf\? rif;jrwf odkYvQif csKyfjcif;onf edAmefrnf\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
&Spfckajrmuf eda&m"edAmeyOm NyD;\/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- eedAdAmmee00**f f ======
9 - edAmevbeyOm (edAmef&jcif; jyem)
9/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe tvkH;pkHaom olwdkYonfyif edAmefudk &ukefyg
oavm}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf tvkH;pkHaom olwdkYonfyif edAmefudk r&ukef/ rif;jrwf
pifppfaomfum; tMuifolonf aumif;pGm usifhonfjzpf odtyfaom 'kuopmw&m;wdkYudk
Pfjzifh a&S;Iod\? ydkif;jcm; odtyfaom 'ku opm w&m;wdkYudk ydkif;jcm; od\? y,ftyf
aom ork',opmw&m;wdkYudk y,fpGefY\? yGg;rsm;tyfaom r*opm w&m;wdkYudk yGg;rsm;\?
rsufarSmuf jyKtyfaom eda&m"opmw&m;wdkYudk rsufarSmufjyK\? xdkolonfom edAmefudk &\[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/
udk;ckajrmuf edAmevbeyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- eedAdAmmee00**f f ======
10 - edAmeokcZmeeyOm
(edAmefcsrf;omudk odrod jyem)
10/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe tMuifolonf edAmefudk r&? xdkedAmefudk
r&aomolonf edAmefonf csrf;om\[k odygoavm}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf tMuifol
onf edAmefudk r&ao;? xdkolonf ]]edAmefonf csrf;om\}} [k odEdkif\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe r&ao;bJvsuf ]]edAmefonf csrf;om\}} [k tb,fodkY odEdkifygoenf;[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf xkdt&mudk tb,fodkY rSwfxifoenf;? tMuifolwdkY\ vufajcwdkYonf
rjywfukef? rif;jrwf xdkolwdkYonf ]]vufajc\ jywfjcif;onf qif;&J\}} [k odEdkif ukef&m
oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; [kwfyg\? odEdkifukef&myg\[k (avQmuf\)/ tb,fodkY
odEdkif ukef&moenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQib
f k&m; tjcm;wpfyg;aom vufajc jywfukefaom
olwdkY\ idka<u;oHudk Mum; ]]vufajc jywfjcif;onf qif;&J\}} [k odygukef\[k (avQmuf\)/
rif;jrwf twlomvQif tMuifolwdkYonf edAmefukd rsufarSmufxifxif jriftyf\? xdkolwdkY
ajymqdkoHudk Mum; ]]edAmefonf csrf;om\}} [k od\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
q,fckajrmuf edAmeokcZmeeyOm NyD;\/
av;ckajrmuf edAme0*f NyD;\/
edAme0*f tar;ykpmjyem q,fyg;wdkYwnf;/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- AAk'k'00**f f ======
1 - Ak' twd ewdbm0yOm (jrwfpGmbk&m; &Sd r&Sd jyem)
1/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe toQifbk&m;onf jrwfpGmbk&m;udk zl;jrifzl;yg
oavm[k ar;avQmuf\/ rif;jrwf rzl;jrifzl;yg[k (rdefYawmfrl\)/ ,if;odkY rzl;jrifzl;onf&Sdaomf
toQifbk&m;\ q&mwdkYonf jrwfpGmbk&m;udk zl;jrifzl;ygukefoavm}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf
rzl;jrifbl;ygukef[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe odkYjzpfvQif jrwfpGmbk&m; r&Sdacs
wum;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf [dr0Emt&yf OD[mjrpfudk oifrif;jrwf jrifzl;oavm[k
(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rjrifbl;yg[k (avQmuf\)/ ,if;odkY rjrifbl;aomf oifrif;jrwf\
tzonf OD[mjrpfudk jrifzl;ygoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rjrifzl;yg[k (avQmuf\)/
rif;jrwf odkYjzpfrl OD[mjrpfonf r&Sdacswum;[k (rdefYqdk\)/ toQifbk&m; &Sdyg\? tuREkfyfonf
OD[mjrpfudk tu,fum; rjrifbl;yg? tuREkfyf\ tzonfvnf; OD[mjrpfudk tu,fum;
rjrifzl;yg? odkYaomfvnf; OD[mjrpfonf &Sdyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif igonf
jrwfpGmbk&m;udk tu,fum; rsufjrif ]'d|} rzl;jrifvdkuf&? ig\ q&mwdkYonfvnf; jrwfpGm
bk&m;udk tu,fum; rsufjrif ]'d|} rzl;jrifvdkuf&yg? odkYaomfvnf; jrwfpGmbk&m;onf &Sd\[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
a&S;OD;pGmaom Ak' twd ewdbm0yOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- AAk'k'00**f f ======
2 - Ak' tEkw&bm0yOm
(jrwfpGmbk&m; twkr&SdjrwfykH jyem)
2/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m;onf twkr&Sd jrwfygoavm}} [k
ar;avQmuf\/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf twkr&Sd jrwfonf rSef\[k (rdefYawmfrl\)/ toQif
bk&m;em*aoe rjrifzl;ygbJvsuf ]]jrwfpGmbk&m;onf twkr&Sd jrwf\}} [k tb,fodkY odyg
oenf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdkt&mudk tb,fodkY rSwfxifoenf;? r[mork'&mudk rjrifzl;
ao;aom olwdkYonf r[mork'&monf us,f\? tapmufeuf\? ra&wGufEdkif? ouf0ifu;l cyf
EdkifcJ\? tMuif r[mork'&m **Fg? ,rkem? tpd&0wD? o&bl? r[D[laom jrpfBuD;ig;oG,fwdkY
tjrJrjywf pD;0ifukef\? xdkr[mork'&m\ ,kwfavsmhaom tjzpfonf vnf;aumif;? jynfhvQH
aom tjzpfonf vnf;aumif; rxifEdkifav[k odEdkifukef&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQif
bk&m; [kwfyg\ odEdkifukef&myg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif BuD;jrwfawmf
rlukefaom y&dedAmef 0ifpHawmfrlukefNyD;aom wynfhom0uwdkYudk jrif&aomaMumifh jrwfpGmbk&m;
onf twkr&Sd jrwf\[l odEdkif&m\ [k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
ESpfckajrmuf Ak' tEkw&bm0yOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- AAk'k'00**f f ======
3 - Ak' tEkw&bm0ZmeeyOm
(jrwfpGmbk&m;\ twkr&Sdonfhtjzpfudk od rod jyem)
3/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m;onf twkr&Sd jrwf\[k odjcif;iSg
wwfaumif;yg oavm}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf ]]jrwfpGmbk&m;onf twkr&Sd jrwf\}} [k
odjcif;iSg wwfaumif;onf rSef\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe tb,fodkYvQif
]]jrwfpGmbk&m;onf twkr&Sd jrwf\}} [k odjcif;iSg wwfaumif;ygoenf;[k (avQmuf\)/
rif;jrwf a&S;ujzpfzl;onfum; wdax&trnf&aom pma&;q&mBuD;onf &SdcJhzl;NyD? xdkpma&;
q&mBuD; uG,fvGefjcif;onf ESpaf ygif;rsm;pGm ausmfvGefNyD; jzpfygvsuf xdkpma&;q&mBuD;udk
tb,fodkY odEdkifygoenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; xdkq&mBuD; a&;xm;aom pmjzifh
od&yg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif tMuifolonf w&m;udk jrif\? xdkolonf
jrwfpGmbk&m;udk jrif\? rif;jrwf xkdpum;rSef\? jrwfpGmbk&m;onf w&m;awmfudk a[mMum;awmf
rltyfcJh\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
okH;ckajrmuf Ak' tEkw&bm0ZmeeyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- AAk'k'00**f f ======
4 - "r'd|yOm
(w&m;awmfudk jrif rjrif jyem)
4/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe toQifbk&m;onf w&m;awmfudk jrifygoavm}}
[k ar;avQmuf \/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m; TefMum;awmfrlaom enf;jzifhom? jrwfpGmbk&m;
ynwfawmf rlcsufjzifhom toufxufqkH; wynfhom0uwdkYonf vdkufem usifhaqmiftyf\[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avsmuf\)/ /
av;ckajrmuf "r'd|yOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- AAk'k'00**f f ======
5 - touFrey#doE[eyOm
(rajymif;a&TUbJ y#doaEae rae jyem)
5/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe (b0rS wpfpkHwpf&mryg) rajymif;a&TU&bJ
y#doaE pJGae&ygoavm}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf (b0rS wpfpkHwpf&mryg) rajymif;a&TU&
bJ y#doaEpGJae&onf rSef\[k (rdeYfawmfrl\)/ toQifbk&m; em*aoe (b0rS wpfpkHwpf&m
ryg) rajymif;a&TU&bJ tb,fodkY y#doaEpGJ ae&ygoenf;? Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf
\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh wpfpkHwpfa,mufaom a,mufsm;onf rD;wdkifwpfckrS rD;wdkifwpfckudk
ndxGef;&m\? rif;jrwf todkYenf; xdkrD;onf xdkrD;wdkifrS ajymif;a&TUoGm;oavm[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; rajymif;a&TUyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif (b0rS wpfpkHwpf&m
ryg) rajymif;a&TU&bJ y#doaE pJGae&\[k (rdefYawmfrl\)/
xdkYxuftvGef Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf oifrif;jrwfonf i,f
&G,fpOfu uAsmq&m\ txH wpfpkHwpfckaom uAsmudk oif,lzl;onfudk rSwfrdyg\avm[k
(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; [kwfyg\ rSwfrdyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf todkYenf; xdkuAsm
onf q&mhxHrS ajymif;a&TUvmoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rajymif;a&TUyg[k (avQmuf
\)/ rif;jrwf twlomvQif (b0rS wpfpkHwpf&mryg) rajymif;a&TU&bJ y#doaEpJGae &\[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
ig;ckajrmuf touFrey#doE[eyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- AAk'k'00**f f ======
6 - a0'*lyOm (a0'*l ]twvdyfjymaumif}jyem)
6/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe a0'*ludk y&rwfjzifh &tyfygoavm}} [k ar;
avQmuf\/ rif;jrwf y&rwtm;jzifh a0'*ludk r&Edkif[k em*aoerax&fonf (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoeonf oifhavsmf avsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
ajcmufckajrmuf a0'*lyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- AAk'k'00**f f ======
7 - tnum,ouFreyOm
(tjcm;udk,fodkY ajymif;aom ow0g &Sd r&Sdjyem)
7/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe tMuifow0gonf udk,faumifrS wpfyg;aom
udk,faumifodkY a&TUajymif;\? wpfpkHwpfa,mufaom xdkow0grsKd; &Sdygoavm}} [k ar;avQmuf
\/ rif;jrwf r&Sd[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe udk,faumifrS wpfyg;aom
udk,faumifodkY ajymif;a&TUaom ow0gonf tu,f r&Sdrl ,kwfnHhaom uHwdkYrS vGwfajrmufol
jzpfygvwHU avm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf[kwfrSef\? tu,f y#doaE raecJhrl ,kwfnHh
aom uHwdkYrS vGwfajrmufol jzpfvwHU? rif;jrwf tMuifhaMumifh y#doaE ae&ao;\? xdkYaMumifh
,kwfnHhaom uHwdkYrS rvGwfEdkif[k (rdefYawmfrl\)/
Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf wpfa,mufaom a,mufsm;onf tjcm;
aomol\ o&ufoD;udk cdk;,l&m\? xdko&ufoD; cdk;aomolonf tjypf'PfodkY a&muf&moavm
[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; [kwfyg\ tjypf'PfodkY a&muf&myg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
xkdcdk;olonf tjcm;ol pdkufysKd;tyfaom o&ufoD;wdkYudk cdk;onf r[kwfygbJvsuf tb,fhaMumifh
tjypf'PfodkY a&muf&moenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; xdkcdk;,ltyfaom o&ufoD;wdkY
onf tjcm;ol pdkufysKd;aom o&ufoD;wdkYudk rSD jzpfay:ukef\? xdkYaMumifh tjypf'PfodkY
a&muf&myg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif (ypKyef) emrfkyfjzifh aumif;onf
vnf; jzpfaom? raumif;onfvnf;jzpfaom uHudk jyK\? xdkuHaMumifh tjcm;aom emrfkyfonf
y#doaE ae\? xdkYaMumifh ,kwfnHhaom uHwdkYrS rvGwfEkdif[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
ckepfckajrmuf tnum,ouFreyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- AAk'k'00**f f ======
8 - urzvtwdbm0yOm (uH\ tusdK;&Sdonf\ tjzpfjyem)
8/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe emrfkyfjzifh ukodkvfuHudk vnf;aumif;?
tukodkvfuHudk vnf;aumif; jyKvkyftyf\? xdkuHwdkYonf tb,f wnf&Sdaeygukefoenf;}} [k
ar;avQmuf\/ rif;jrwf xdkuHwdkYonf tpOfwpdkuf aemufrS vdkufaom t&dyfuJhodkY tpOfwpkduf
aemufrS vdkufwwfuke\
f [k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; ]]ae&m vnf;aumif;? ae&m
vnf;aumif; xdkuHwdkYonf wnf&Sdukef\}} [k jyjcif;iSg wwfaumif;ygoavm[k (ar;avQmuf\)/
rif;jrwf ]]ae&m vnf;aumif;? ae&m vnf;aumif; xdkuHwdkYonf wnf&Sdukef\}} [k
xdkuHwdkYudk jyjcif;iSg rwwfaumif;[k (rdefYawmfrl\)/
Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdkt&mudk tb,fodkY rSwfxifoenf;?
tMuif opfyifwdkYonf toD;wdkY roD;ao;ukef? ]]ae&m vnf;aumif;? ae&m vnf;
aumif; xdktoD;wdkYonf wnfukef\}} [k xdkopfyifwdkY\ toD;wdkYudk jyjcif;iSg wwfaumif;yg
oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rwwfaumif;yg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlom
vQif tpOf\ rjywfjcif;aMumifh ]]ae&m vnf;aumif;? ae&m vnf;aumif; xdkuHwdkYonf
wnf&Sdukef\}} [k jyjcif;iSg rwwfaumif;[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmf avsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
&Spfckajrmuf urzvtwdbm0yOm NyD;\/
------

9 - OyZwdZmeeyOm (y#doaEjzpfwnfrIudk od rodjyem)


9/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe tMuifolonf y#doaE wnfae&ao;\? Xdkol
onf ]y#doaE wnfae&OD;tHh} [k odygoavm}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf tMuifolonf
y#doE wnfae&ao;\? xdkolonf ]]y#doaE wnfae&OD;tHh}} [k odyg\[k (rdefYawmfrl\)/
Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh v,fxGefa,mufsm;onf rsKd;aph
wdkYudk ajr pdkufysKd;MuJcs rdk;aumif;pGm &Gmaomf ]]pyg;jzpfvwHU}} [k odEdkif&moavm[k
(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rSefyg\? odEdkif&myg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif
tMuifolonf y#doaE wnfae&ao;\? xdkolonf ]]y#doaE wnfae&OD;vwHU}} [k od\[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
udk;ckajrmuf OyZwdZmeeyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- AAk'k'00**f f ======
10 - Ak'ed'eyOm
(jrwfpGmbk&m;udk jyEdkif? rjyEdkifjyem)
10/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m; em*aoe jrwfpGmbk&m;onf &Sdyg\avm}} [k ar;
avQmuf\/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf &Sday\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe
]]jrwfpGmbk&m;onf ae&m vnf;aumif;? ae&m vnf;aumif; &Sd\}} [k jyjcif;iSg
wwfaumif;ygoavm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf kyfemrf t<uif;r&Sdaom
edAme"mwfjzifh y&dedAmef jyKawmfrlavNyD? jrwfpGmbk&m;onf ]]ae&m vnf;aumif;? ae&m
vnf;aumif; &Sd\}} [k jyjcif;iSg rwwfaumif;[k (rdefYawmfrl\)/
Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k avQmuf\/ rif;jrwf xdkt&mudk tb,fodkY rSwfxifoenf;?
awmufavmifaeaom rD;ykHBuD;\ tMuifrD;awmufonf csKyfaysmufNyD? xdkrD;awmufrD;vQHonf
]]ae&m vnf;aumif;? ae&m vnf;aumif; &Sd\}} [k jyjcif;iSg wwfaumif;ygoavm[k
(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; jyjcif;iSg rwwfaumif;yg? xkdrD;awmufrD;vQHonf csKyfaysmufNyD?
rD;[laom ynwf r&Sdjcif;odkY a&mufcJhNyD[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;
onf kyfemrft<uif; r&Sdaom edAme"mwfjzifh y&dedAmef jyKawmfrlavNyD? csKyfuG,fjcif;odkY
a&mufawmfrlavNyD? jrwfpGmbk&m;onf ]]ae&m vnf;aumif;? ae&m vnf;aumif; &Sd\}}
[k jyjcif;iSg rwwfaumif;? rif;jrwf w&m;taygif;jzifh jrwfpGmbk&m;udk jyjcif;iSg wwfaumif;\?
rif;jrwf xkdpum;rSef\? jrwfpGmbk&m;onf w&m;awmfudk a[mxm;awmfrlcJh\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
q,fckajrmuf Ak'ed'eyOm NyD;\/
ig;ckajrmuf Ak'0*f NyD;\/
Ak'0*f tar;ykpm jyem q,fckwdkYwnf;/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 66 -- o
ow
wd0d0**f f ======
1 - um,yd,m,eyOm (rdrdudk,fudk cspf? rcspfjyem)
1/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe &[ef;wdkYonf udk,fudk cspfygoavm}} [k ar;
avQmuf\/ rif;jrwf &[ef;wdkYonf udk,fudk rcspf[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; odkYjzpfygvsuf
tb,fhaMumifh cifrifukefoenf;? jrwfEdk;ukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf wpfcgwpf&H
ppfwkduf&modkY oGm;aom oifrif;jrwftm; jrm;xdrSef zl;oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m;
jrm;xdrSefzl;yg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf todkYenf; xdkjrm;xdrSefaom temudk vdrf;aq;jzifh
vnf; vdrf;tyfonf r[kwfavm? qDjzifhvnf; okwfvl;tyfonf r[kwfavm? El;nHhaom t0wf
pjym;jzifhvnf; ywfpnf;tyfonf r[kwfavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; [kwfyg\?
vdrf;aq;jzifhvnf; vdrf;tyfyg\? qDjzifhvnf; okwfvl;tyfyg\? El;nHhaom t0wfpjym;jzifhvnf;
ywfpnf;tyfyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf todkYenf; temudk oifcspfoavm? xdkodkY cspfaom
aMumifh vdrf;aq;jzifhvnf; vdrf;tyfoavm? qDjzifhvnf; okwfvl;tyfoavm? El;nHhaom t0wf
pjym;jzifhvnf; ywfpnf;tyfoavm[k (ar;awmf rl\)/ toQifbk&m; tuREkfyfonf temudk
rcspfyg? pifppfaomfum; tom;Ek wufapjcif;iSg vdrf;aq;jzifhvnf; vdrf;tyfyg\? qDjzifhvnf;
okwfvl;tyfyg\? El;nHhaom t0wfpjym;jzifhvnf; ywfpnf;tyfyg\[k avQmuf\/ rif;jrwf
twlyifvQif &[ef;wdkYonf udk,fudk rcspf? odkYrcspfaomfvnf; &[ef;wdkYonf wyfrufrI
repfjrKyfukefbJ jrwfaom omoemawmfudk csD;ajrmufjcif;iSg udk,fudk aqmifukef\? rif;jrwf
pifppfaomfum; jrwfpGmbk&m;onf udk,fudk temESifh wl\[l a[mawmfrltyf\? xdkYaMumifh
&[ef;wdkYonf wyfrufrI repfjrKyfukefbJ temuJhodkY udk,fudk aqmifukef\? rif;jrwf jrwfpGm
bk&m;onf- ]]pdkaom ta&jzifh &pfywf zkH;vTrf;tyfaom (udk,fonf) udk;ayguf'Gg& trm0&Sd\?
tdkif;trmBuD;vnf; jzpf\? rpifroefY ykyfeHYnDpGm xGufusvm t&yf xuf0ef;usifrS ,dkpD;\}}
[k a'oemawmfudkvnf; a[mtyf\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
a&S;OD;pGmaom um,yd,m,eyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 66 -- o
ow
wd0d0**f f ======
2 - oAnLbm0yOm
(jrwfpGmbk&m; w&m;tm;vkH;udk od? rodjyem)
2/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m;onf tvkH;pkHudk tukeftpif
odyg\avm? tvkH;pkHudk tukeftpif jrifyg\avm}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;
onf tvkH;pkHudk tukeftpif od\? tvkH;pkHudk tukeftpif jrif\[k (rdefYawmfrl\)/ toQif
bk&m; em*aoe xdkodkY odyg jrifygvsuf wynfhom0u wdkYtm; odumyk'fudk tb,fhaMumifh
tpOftm;jzifh ynwfawmf rlygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf ajrjyif tvkH;pkHaom
aq;rsKd;wdkYudk odaom wpfpkHwpfOD;aom aq;q&monf oifrif;jrwftm; &Sdyg\avm[k
(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; &Sdyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf todkYenf;? xdkaq;q&monf olem
udk aq;wdkuf&ef tcgtcGifh a&mufrS aq;wdkufoavm? odkYr[kwf aq;wdkuf&ef tcgtcGifh
ra&mufrD aq;wdkufoavm[k (ar;awmf rl\)/ toQifbk&m; olemudk aq;wdkuf&ef tcgtcGifh
a&mufrS aq;wdkufyg\? aq;wdkuf&ef tcgtcGifh ra&mufrD aq;rwdkufyg[k (avQmuf\)/
rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;onf tvkH;pkHudk tukeftpif od\? tvkH;pkHudk tukef
tpif jrif\? odumyk'fynwf&ef tcsdeftcg ra&mufrD wynfhom0uwdkYtm; odumyk'fudk ynwf
awmfrrl? odumyk'f ynwf&ef tcsdeftcg a&mufrSomvQif toufxufqkH; rvGefusL;tyfaom
odumyk'f udk wynfhom0uwdkYtm; ynwfawmfrl\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
ESpfckajrmuf oAnLbm0yOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 66 -- o
ow
wd0d0**f f ======
3 - r[myk&dovuPyOm
(jrwfpGmbk&m; r[myk&dovuPm jynfhpkH? rjynfhpkHjyem)
3/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m;onf okH;q,fhESpfyg;aom r[m
yk&dovuPmwdkYESifh jynfhpkHygoavm? &Spfq,faom vuPmawmfi,fwdkYjzifhvnf; ESpfoufpzG,f
wifhw,fygoavm? a&Ttqif;uJhodkY wifhw,faom tqif;&Sdygoavm? a&Tom;oabm
nufanm oefYpifMunfvifaom ta&tqif;&Sdygoavm/ wpfvHrQavmufaom ta&mifawmf
&Sdygoavm}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf okH;q,fhESpfyg;aom r[myk&d
ovuPmwdkYESifh jynfhpkHawmfrl\/ &Spfq,faom vuPmawmfi,fwdkYjzifhvnf; ESpfoufpzG,f
wifhw,fawmfrlyg\/ a&Ttqif;uJhodkYaom tqif;awmf&Sdyg\/ a&Tom;oabm nufanm
oefYpifMunfvifaom ta&tqif; &Sdyg\/ wpfvHrQavmufaom ta&mifawmf&Sdyg\[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m; xdkjrwfpGmbk&m;\ r,fawmf crnf;awmfwdkYonfvnf; okH;q,fhESpfyg;aom
r[myk&dovuPmwdkYESifh jynfhpkHygukefoavm? &Spfq,faom vuPmi,fwdkYjzifh ESpfoufpzG,f
wifhw,fygukefoavm? a&Ttqif;uJhodkY wifhw,faom tqif;&Sdygukefoavm? a&Tom;oabm
nufanmoefYpif Munfvifaom ta&tqif; &Sdygukefoavm? wpfvHrQavmufaom ta&mif
&Sdygukefoavm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf xdkjrwfpGmbk&m;\ r,fawmfcrnf;awmfwdkYonf
okH;q,fh ESpyf g;aom r[myk&dovuPmwdkYESifh rjynfhpkHukef? &Spfq,faom vuPmawmfi,fwdkY
jzifhvnf; ESpfoufpzG,f rwifhw,fukef? a&Ttqif;uJhodkY wifhw,faom tqif;r&Sdukef? a&Tom;
oabm nufanmoefYpif Munfvifaom ta&tqif;r&Sdukef? wpfvHrQavmufaom ta&mifr&Sd
ukef[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe odkYjzpfonf&Sdaomf jrwfpGmbk&m;onf okH;q,fhESpfyg;aom r[m
yk&dovuPmawmfwdkYESifh jynfhpkHjcif;onf rjzpfwef&myg? &Spfq,faom vuPmawmfi,fwdkYjzifh
vnf; ESpfoufpzG,f rwifhw,f&myg? a&Ttqif;uJhodkY wifhw,faom tqif;vnf; r&Sdwef&myg?
a&Tom;oabm nufanmoefYpif Munfvifaom ta&tqif;awmfvnf; r&Sdwef&myg? wpfvHrQ
avmufaom ta&mifawmfvnf; r&Sdwef&myg? pifppfaomfum; trdESifhwlaom om;onfrlvnf;
jzpfoifhyg\/ trdbufvdkufaom om;onfrlvnf; jzpfoifhyg\/ tzESifhwlaom om;onfrl
vnf; jzpfoifhyg\? tzbufvdkufaom om;onfrlvnf; jzpfoifhyg\[k (avQmuf\)/ em*aoe
rax&fonf ]]rif;jrwf yGifhcsyfrsm;aom wpfpkHwpfckaom Mumonf &Sdonfr[kwfavm}}[k
ar;awmfrl\/ toQifbk&m; &Sdygonf[k (avQmuf\)/ xdkMum\ jzpf&monf tb,f jzpfoenf;
[k (ar;awmfrl\)/ Gef jzpfyg\? a& rSDyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf todkYenf;? Mumonf
GefESifh tqif;tm;jzifh vnf;aumif;? teHYtm;jzifh vnf;aumif;? t&omtm;jzifh vnf;aumif;
wlygoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rwlyg[k (avQmuf\)/ odkYr[kwf a&ESifh tqif;
tm;jzifh vnf;aumif;? teHYtm;jzifh vnf;aumif;? t&omtm;jzifh vnf;aumif; wlygoavm[k
(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rwlyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;
onf okH;q,fhESpfyg;aom r[myk&dovuPmawmfwdkYESifh jynfhpkHawmfrl\? &Spfq,faom vuPm

awmf i,fwdkYjzifhvnf; ESpfoufpzG,f wifhw,fawmfrl\/ a&Ttqif;uJhodkY wifhw,faom tqif;


&Sdawmfrl\? a&Tom;oabm nufanmoefYpif Munfvifaom ta&tqif;awmfvnf; &Sdawmfrl\?
wpfvHrQ avmufaom a&mifjcnfawmfvnf; &Sdawmfrl\? xdkjrwfpGmbk&m;\ r,fawmf crnf;
awmfwdkYonf okH;q,fhESpfyg;aom r[myk&dovuPmwdkYESifh rjynfhpkHygukef? &Spfq,faom
vuPmi,fwdkYjzifh ESpfoufpzG,f rwifhw,fygukef? a&Ttqif;uJhodkY wifhw,faom tqif;r&Sdyg
ukef? a&Tom;oabm nufanmoefYpif Munfvifaom ta&tqif; r&Sdygukef? wpfvHrQavmuf
aom ta&mifr&Sdygukef[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
okH;ckajrmuf r[myk&dovuPyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 66 -- o
ow
wd0d0**f f ======
4 - b*0awm jA[pm&dyOm
(jrwfpGmbk&m; jA[pm&D rnf? rrnfjyem)
4/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m;onf jA[mrif;\ tusifhudk usifhol
]jA[pm&D} rnfygoavm}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf jA[mrif;\ tusifhudk
usifhol jA[pm&D rnfawmfrl\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe odkYjzpfvQif jrwfpGmbk&m;
onf jA[m\ wynfhavavm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf rif;jrwftm; qifwdkY\ tBuD;trSL;
jzpfaom r*Fvmqifawmfonf &Sdygoavm[k ar;awmfrl\/ toQifbk&m; &Sdyg\[k avQmuf\/
rif;jrwf todkYenf; xdkqifwdkY tBuD;trSL;jzpfaom r*Fvmqifawmfonf wpfcgwpf&H BuKd;MumoH
ESifh wlaom toHudk jrnfonf r[kwfavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; [kwfyg\? jrnfyg\
[k (avQmuf\)/ rif;jrwf odkYjzpfvQif xdkqifonf BuKd;MumiSuf\ wynfhavavm[k (ar;awmf
rl\)/ toQifbk&m; r[kwfyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf todkYenf;? jA[monf odoifh odxdkuf
aom w&m; &Sdao;oavm? odoifhodxdkufaom w&m; r&SdawmhNyDavm[k (ar;awmfrl\)/ toQif
bk&m; odoifhodxdkufaom w&m;&Sdygao;\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf odkYjzpfvQif jA[monf
jrwfpGmbk&m;\ wynfhomwnf;[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
av;ckajrmuf b*0awm jA[pm&dyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 66 -- o
ow
wd0d0**f f ======
5 - b*0awm Oyor'gyOm
(jrwfpGmbk&m; yif; jzpf? rjzpfjyem)
5/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe &[ef;yif;\ tjzpfonf aumif;jrwfyg\
avm}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf &[ef;yif;\ tjzpfonf aumif;jrwf\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m; em*aoe jrwfpGmbk&m;tm; yif;tjzpfonf &Sdygoavm? odkYr[kwf r&Sdygoavm
[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf aAm"dyif&if; oAnKwPfawmfudk &onfESifh
wpfNyKdifeuf &[ef;yif; jzpfavNyD? jrwfpGmbk&m;onf toufxufqkH; rvGefusL;tyf[k wynfh
om0uwdkYtm; odumyk'fudk ynwfbdonfhtvm; jrwfpGmbk&m;tm; tjcm;olwdkYu ay;oifh
ay;xdkufaom yif;tjzpf r&SdcJhay[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
ig;ckajrmuf b*0awm Oyor'gyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 66 -- o
ow
wd0d0**f f ======
6 - tkaboZmaboZyOm
(rsuf&nf\ aq;ESifh ab;jzpfykHjyem)
6/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe tMuifolonf trdaoonf&Sdaomf idka<u;\?
tMuifolonfum; w&m;cifrifojzifh idka<u;\? idka<u;ukefaom xdkolESpfa,mufwdkYwGif tb,f
ol\ rsuf&nfonf &m*Nidrf;aMumif; aq;aumif;jzpfygoenf;? tb,fol\ rsuf&nfonf aq;
aumif; rjzpfygoenf;}} [k avQmuf\/ rif;jrwf wpfa,mufaomol\ rsuf&nfonfum; &m*
a'go arm[wdkYjzifh npfEGrf;\? ylavmif\? wpfa,mufaomol\ rsuf&nfonfum; ESpfouf
jcif; 0rf;omjcif;jzifh tnpftaMu;uif;\? oDwma&odkY at;jr\? rif;jrwf tMuifrsuf&nfonf
at;jr\? xdkrsuf&nfonf &m*Nidrf;aMumif; aq;aumif;jzpfyg\/ tMuifrsuf&nfonf ylavmif
\/ xdkrsuf&nfonf aq;aumif;rjzpfEdkif[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
ajcmufckajrmuf tkaboZmaboZyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 66 -- o
ow
wd0d0**f f ======
7 - o&m*0Dw&m*ememu&PyOm
(&m*&SdolESifh&m*uif;ol xl;ykH jyem)
7/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe &m*&Sdol\ vnf;aumif;? &m*uif;ol\ vnf;
aumif; xl;jcm;aom taMumif;onf tb,fygenf;}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf wpfa,muf
aom olonf vTrf;rdk;ouf0if wnf\? wpfa,mufaom olonfum; vTrf;rdk;ouf0if
rwnf? odkY xl;jcm;\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; vTrf;rdk;ouf0if wnfol? vTrf;rdk;
ouf0if rwnfol[laom pum;onf tb,foabm t"dyg,fygenf;[k ar;avQmuf\/
rif;jrwf wpfa,mufaomolonf tvdk&Sdwwf\? wpfa,mufaomolonfum; tvdkr&Sdwwf[k
rdefYawmfrl\/ toQifbk&m; &m* &Sdaomoljzpfap?&m* uif;aomoljzpfap ESpfOD;vkH;onf
vnf;aumif; jrwfonfomjzpfaom cJzG,fabmZOfudk tvdk&Sdyg\? wpfa,mufaomolrQ raumif;
aom cJzG,fabmZOfudk tvdkr&Sd? tuREkfyfonf odkYaom t&mudk awGUjrif&yg\[k avQmuf\/
rif;jrwf &m* ruif;aomolonf t&omudk cHpm;onfjzpf vnf;aumif;? &owPSmjzifh cHpm;
onfjzpf vnf;aumif; abmZOfudk okH;aqmif\?&m* uif;aomolonfum; t&omudk cHpm;
om abmZOfudk okH;aqmif\? &owPSmjzifh cHpm;rlum; abmZOfudk rokH;aqmifav[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
ckepfckajrmuf o&m*0Dw&m*ememu&PyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 66 -- o
ow
wd0d0**f f ======
8 - ynmywd|meyOm (ynm\ wnfae&m jyem)
8/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe ynmonf tb,ft&yf xif&Sm;pGm aeyg
oenf;}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf ynmonf wpfpkHwpfckaom t&yf xif&Sm;pGm rae[k
rdefYawmfrl\? toQifbk&m;em*aoe odkYjzpfvQif ynmonf r&Sdygoavm[k (ar;avQmuf\)/
rif;jrwf avonf tb,ft&yf xif&Sm;pGm aeoenf;[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; av
onf wpfpkHwpfckaom t&yf xif&Sm;pGm rae[k (avQmuf\)/ rif;jrwf odkYjzpfvQif avonf
r&Sd oavm[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
&Spfckajrmuf ynmywd|meyOm NyD;\/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 66 -- o
ow
wd0d0**f f ======
9 - oHom&yOm (oHo&m jyem)
9/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe oHo&m[l tMuifpum;udk qdkawmfrl\?
xdkoHo&monf tb,fygenf;}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf t&yf bkH jzpf t&yf
bkHyifvQif ao\? t&yf bkH ao wpfyg;aom t&yf wpfyg;aom bkH jzpfjyef\?
xdkt&yf xdkbkH jzpf xdkt&yf xdkbkHyifvQif ao\? xdkt&yf xdkbkH ao wpfyg;aom
t&yf wpfyg;aom bkH jzpfjyef\? rif;jrwf odkYvQif oHo&monf jzpf\[k (rdefYawmfrl\)/
Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh wpfpkHwpfa,mufaom
a,mufsm;onf o&ufoD;rSnfhudk pm; taphudk pdkufysdK;&m\? xdko&ufoD;rSnfhrS BuD;pGmaom
o&ufyifonf jzpf toD;oD;&m\? xdktcg xdka,mufsm;onf xdko&ufyifrSvnf; o&ufoD;
rSnfhudk pm; taphudk pdkufysKd;jyef&m\? xkdo&ufoD;taphrSvnf; BuD;pGmaom o&ufyifonf
jzpfjyef toD;oD;jyef&m\? odkY (qufum qufum pdkufysKd;aomf) xdko&ufyifwdkY\ tqkH;
onf rxif? rif;jrwf twlomvQif t&yf bkH jzpf t&yf bkHyifvQif ao\?
t&yf bkH ao wpfyg;aom t&yf wpfyg;aom bkH jzpfjyef\? xdkt&yf xdkbkH jzpf
xdkt&yf xdkbkHyifvQif ao\? xdkt&yf xdkbkH ao wpfyg;aom t&yf wpfyg;aom bkH
jzpfjyef\? rif;jrwf odkYvQif oHo&monf jzpf\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
udk;ckajrmuf oHom&yOm NyD;\/
------

10 - pd&uwo&PyOm
(MumjrifhpGmu jyKNyD;onfudk atmufarhEdkifrI jyem)
10/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe vGefavNyD;aom? MumjrifhpGmu jyKtyfNyD;aom
t&mudk tb,fw&m;jzifh atmufarhEkdifygoenf;}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf owdw&m;jzifh
atmufarhEdkif\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe owdjzifh ratmufarhEdkif? pdwfjzifhom
atmufarhEdkifonf r[kwfygavm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf oifrif;jrwfonf wpfpkHwpfck
aom jyKzG,fudpudk jyKNyD; arhavsmhonfudk rSwfrdzl;oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m;
rSwfrdyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf todkYenf;? oifrif;jrwfonf xdkarhavsmhaepOf tcgu pdwf
r&Sdoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; pdwfr&Sdonf r[kwfyg? xdkarhavsmhcdkuftcgu
owdonf rjzpfyg[k (avQmuf\)? rif;jrwf odkYjzpfygvsuf oifonf owdjzifh ratmufarhEdkif?
pdwfjzifhom atmufarhEdkif\[k tb,fhaMumifh qdkbdoenf;[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
q,fckajrmuf pd&uwo&PyOm NyD;\/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 66 -- o
ow
wd0d0**f f ======
11 - tbdZmeEowdyOm
(owdonf tjrJodrSwf jzpf? rjzpf jyem)
11/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe tvkH;pkHaom owdonf tjrJodrSwf jzpfyg
oavm? odkYr[kwf (tjcm;olwdkY) vIHUaqmfrSom jzpfygoavm}} [k ar;awmfrl\/ rif;jrwf owd
onf tjrJodrSwfvnf; jzpf\? (tjcm;olwdkY) vIHUaqmfvnf; jzpf\[k (rdefYawmfrl\)/ toQif
bk&m;em*aoe tvkH;pkHaom owdonf odkYvQif tjrJodrSwf jzpfcJhygrlum; (tjcm;olwdkY)
vIHUaqmf jzpfaom owdonf r&Sdwef&m[k (avQmuf\)/ rif;jrwf (tjcm;olwdkY) vIHUaqmf
jzpfaom owdonf tu,f r&SdcJhrl (qifpG,fyGwfyef;csDpaom) twwfonfwdkY\ jyKvkyfzG,f
trIwdkYjzifh vnf;aumif;? twwfynmwdkYjzifh vnf;aumif;? ynm\taMumif;wdkYjzifh vnf;aumif;
jyKzG,f r&Sdawmh&m? twwfoif q&mwdkYonf tusKd;r&Sdukef&m? rif;jrwf tMuifhaMumifhvnf;
(tjcm;olwdkY) vIHUaqmfjzpfaom owdonf &Sd\? xdkYaMumifh jyKvkyfzG,ftrIwdkYjzifh vnf;aumif;?
twwfynmwdkYjzifh vnf;aumif;? ynm\taMumif;wdkYjzifh vnf;aumif; jyKvkyfzG,fonf &Sdyg\?
twwfoif q&mwdkYjzifh tusKd;vnf; &Sd\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
wpfq,fhwpfckajrmuf tbdZmeEowdyOm NyD;\/
ajcmufckajrmuf owd0*f NyD;\/
owd0*f tar;ykpmjyem wpfq,fhwpfckwdkYwnf;/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 77 -- t
tlyly""rr0000w
wmmee00**f f ======
1 - owdOyZeyOm (owdjzpfay:yHk jyem)
1/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe tb,frQavmufaom taMumif;wdkYjzifh owd
jzpfygoenf;}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf wpfq,fhckepfyg;aom taMumif;wdkYjzifh owdjzpf\[k
(rdefYawmfrl\)/ tb,f wpfq,fhckepfyg;aom taMumif;wdkYjzifh owdjzpfygoenf;[k (avQmuf
\)/ rif;jrwf tjrJodrSwfaomtm;jzifhvnf; owdjzpf\? (tjcm;olwdkY) vIHUaqmfaomtm;jzifh
vnf; owd jzpf\? xif&Sm;aom tmkHudk odaomtm;jzifhvnf; owdjzpf\? tusKd;pD;yGg; &Sd\[k
odaomtm;jzifhvnf; owdjzpf\? tusKd;pD;yGg;r&Sd[k odaomtm;jzifhvnf; owdjzpf\? oabmwl
tmkHtm;jzifhvnf; owdjzpf\? oabmuGJ tmkHtm;jzifhvnf; owdjzpf\? pum;udk Mum;odaom
tm;jzifhvnf; owdjzpf\? rSwfaMumif; t*FgvuPmtm;jzifhvnf; owdjzpf\? olwpfyg; owd
ay;aomtm;jzifhvnf; owdjzpf\? tu&m ta&;tom;tm;jzifhvnf; owdjzpf\? *Pef;ocsFm
ta&twGuftm; jzifhvnf; owdjzpf\? Eiwfwuf tm*Hkaqmifaomtm;jzifhvnf; owdjzpf\?
ur|mef; bm0emtm;jzifhvnf; owdjzpf\? ayy&ydkufpmtkyfwdkYESifh zGJU,Suf qufpyfaomtm;
jzifhvnf; owdjzpf\? teD; xm;aomtm;jzifhvnf; owdjzpf\? oHk;aqmif cHpm;zl;aomtm;jzifh
vnf; owdjzpf\[k (rdefYawmfrl\)/
1/ tjrJodrSwfaomtm;jzifh tb,fodkY owdjzpfoenf;[lrl? rif;jrwf toQiftmeEmESifh
ckZKw&m OygodumrwdkYonf (yd#uwfoHk;yHkudk) atmufarhEdkifukefouJhodkY vnf;aumif;?
Zmwd&Pfudk &olwdkYonf rdrdwdkY jzpfNyD;b0udk atmufarhEdkifukefouJhodkY vnf;aumif;wnf;?
odkYvQif owdonf tjrJodrSwfaomtm;jzifh jzpf\/
2/ (tjcm;olwdkY) vIHUaqmfaomtm;jzifh tb,fodkY owdjzpfoenf;[lrl? jyuawhtm;jzifh
owdarhavsmhwwfoludk olwpfyg;wdkYu owd&apjcif;iSg tjrJrjywf zGJUpyfEId;aqmf&ukef\? odkY
vQif owdonf (tjcm;olwdkY) vHIUaqmfaomtm;jzifh jzpf\/
3/ xif&Sm;aom tmHkudk odaomtm;jzifh tb,fodkY owdjzpfoenf;[lrl? rif;tjzpfrlvnf;
tbdodufoGef;cH&oljzpf\? aomwmywdzdkvfodkYrlvnf; a&muf&oljzpf\? odkYvQif owdonf
xif&Sm;aom tmHkudk odaomtm;jzifh jzpf\/
4/ tusKd;pD;yGg;&Sd\[k odaomtm;jzifh tb,fodkY owdjzpfoenf;[lrl? tMuift&yf
csrf;omaptyf\? ]]rnfaom t&yf odkY csrf;omaptyfNyD}} [k (xdkt&yfudk) atmufarh\?
odkYvQif owdonf tusKd;pD;yGg;&Sd\[k odaomtm;jzifh jzpf\/
5/ tusKd;pD;yGg;r&Sd[k odaomtm;jzifh tb,fodkY owd jzpfoenf;[lrl? tMuift&yf qif;&J
aptyf\? ]]rnfaom t&yf odkY qif;&JaptyfNyD}} [k (xdkt&yfudk) atmufarh\? odkYvQif
owdonf tusKd;pD;yGg; r&Sd[k odaomtm;jzifh jzpf\/
6/ oabmwltmHktm;jzifh tb,fodkY owdjzpfoenf;[lrl? trdponfESifhwlaom yk*dKvfudk
jrif trdudk vnf;aumif;? tzudk vnf;aumif;? tpfudkudk vnf;aumif;? tpfrnDrudk vnf;
aumif; owd&\? ukvm;tkyfudk vnf;aumif;? EGm;udk vnf;aumif;? jrnf;udk vnf;aumif; jrif
tjcm; wpfyg;aom xdkodkY oabm&Sdaom ukvm;tkyfudk vnf;aumif;? EGm;udk vnf;aumif;?
jrnf;udk vnf;aumif; owd&\? odkYvQif owdonf oabmwl tmHktm;jzifh jzpf\/

7/ oabmuGJ tmkHtm;jzifh tb,fodkY owdjzpfoenf;[lrl? rnfaom ol\ tqif;onf


odkY oabm&Sd\? toHonf odkY oabm&Sd\? teHYonf odkY oabm&Sd\? t&omonf
odkY oabm&Sd\? tawGUtxdonf odkY oabm&Sd\[k atmufarh\? odkYvQif owdonf
oabmuGJ tmkHtm;jzifh jzpf\/
8/ pum;udk Mum;odaomtm;jzifh tb,fodkY owdjzpfoenf;[lrl? jyuawhtm;jzifh arhavsmh
wwfoludk olwpfyg;wdkYu owd&apukef\? xdkpum;jzifh xdkolonf atmufarhEdkif\? odkYvQif
owdonf pum;udk Mum;odaomtm;jzifh jzpf\/
9/ rSwfaMumif; t*FgvuPmtm;jzifh tb,fodkY owd jzpfoenf;[lrl? tMuifolonf jyu
awhtm;jzifh EGm;wdkY\ ajcvufpaom t*Fgjzifh od\? aAGtdrfajrmifpaom vuPmjzifh od\?
odkYvQif owdonf rSwfaMumif;t*Fg vuPmtm;jzifh jzpf\/
10/ olwpfyg; owday;aomtm;jzifh tb,fodkY owdjzpfoenf;[lrl? jyuawhtm;jzifh
arhavsmhwwfoludk ]]tcsif; owd&avmh? tcsif; owd&avmh}} [k twefwef atmufarhap\?
odkYvQif owdonf olwpfyg; owday;aomtm;jzifh jzpf\/
11/ tu&m ta&;tom;tm;jzifh tb,fodkY owdjzpfoenf;[lrl? tu&m ta&;tom;udk
oifMum;xm;onf\ tjzpfaMumifh ]]tu&m\ tjcm;rJh tu&mudk jyKtyf\}} [k od\?
odkYvQif owdonf tu&m ta&;tom;tm;jzifh jzpf\/
12/ *Pef;ocsFm twGuftm;jzifh tb,fodkY owdjzpfoenf;[lrl? *Pef;ocsFm oifMum;
xm;NyD;onf\ tjzpfaMumifh *Pef;ocsFm wwfolwdkYonf rsm;pGmaom *Pef;udkvnf; a&wGuf
Edkifukef\? odkYvQif owdonf *Pef;ocsFmtwGuftm;jzifh jzpf\/
13/ EIwfwuf tm*Hkaqmifaomtm;jzifh tb,fodkY owd jzpfoenf;[lrl? EIwfwuf
aqmifjcif;jzifh oifMum;xm;NyD;onf\ tjzpfaMumifh EIwfwuf tm*HkaqmifolwdkYonf rsm;pGm
aom usrf;*efwdkYudk aqmifEdkifukef\? odkYvQif owdonf EIwfwuf tm*Hkaqmifaomtm;jzifh
jzpf\/
14/ ur|mef; bm0emtm;jzifh tb,fodkY owdjzpfoenf;[lrl? omoemawmf &[ef;
onf rsm;jym;aom a&S; aezl;aom b0udk atmufarhEdkif\? onfum; tb,fenf;? wpfb0
udkvnf;aumif;? ESpfb0wdkYudk vnf;aumif;/y/ odkY tjcif;t&mESifhwuG? Tef;jyzG,f (trnf
tEG,f)ESifhwuG a&S; aezl;onfudk atmufarhEdkif\? odkYvQif owdonf ur|mef; bm0em
tm;jzifh jzpf\/
15/ ayy&ydkufpmtkyfwdkYESifh zGJU,Sufqufpyfaomtm;jzifh tb,fodkY owdjzpfoenf;[lrl?
rif;wdkYonf (tjypf'Pfponf csay;qHk;jzwf&m) pnf;rsOf;Oya'udk arhavsmhukefonf jzpf
rnfaom (pnf;rsOf;Oya') usrf;udk aqmif,lcJhukefavmh[k qdk xdk (pnf;rsOf;Oya') usrf;jzifh
atmufarhowd&ukef\? odkYvQif owdonf ayy&ydkufpmtkyfwdkYESifh zGJU,Sufqufpyfaom
tm;jzifh jzpf\/
16/ teD; xm;aomtm;jzifh tb,fodkY owdjzpfoenf;[lrl? teD; xm;aom Opmb@m
udk jrif owd&\? odkYvQif owdonf teD; xm;aomtm;jzifh jzpf\/
17/ oHk;aqmif cHpm;zl;aomtm;jzifh tb,fodkY owd jzpfoenf;[lrl? jrifzl;onf\ tjzpf
aMumifh tqif;udk atmufarh\? Mum;zl;onf\ tjzpfaMumifh toHudk atmufarh\? erf;&SLzl;
onf\ tjzpfaMumifh teHYudk atmufarh\? vsufzl;onf\ tjzpfaMumifh t&omudk atmufarh

\? awGUxdzl;onf\ tjzpfaMumifh tawGUtxdudk atmufarh\? odzl;onf\ tjzpfaMumifh


oabmw&m;udk atmufarh\? odkYvQif owdonf oHk;aqmif cHpm;zl;aomtm;jzifh jzpf\?
rif;jrwf wpfq,fh ckepfyg;ukefaom taMumif;wdkYjzifh owdjzpf\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
a&S;OD;pGmaom owdOyZeyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 77 -- t
tlyly""rr0000w
wmmee00**f f ======
2 - Ak'*kPowdy#dvmbyOm
(bk&m;*kPfawmfudk owd&rI jyem)
2/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe ]tMuifolonf tESpfwpf&mywfvHk; tukodkvfudk
jyK&m\? aocgeD;tcgrlum; wpfckaom bk&m;*kPfawmfudk owd&jim;tHh? xdkolonf ewfjynf
wdkY jzpf\} [k pum;udk t&Sifbk&m;wdkY qdkawmfrlMuukef\? xdkpum;udk tuREfkyf r,kHMunfyg?
]wpfckaom ygPmwdygwuHjzifh i&J jzpf&m\ }[l odkYvnf; qdkawmfrlMuukefao;\?
xdkpum;udkvnf; tuREkfyf r,kHMunfyg}} [k avQmuf\/
rif;jrwf xdkt&mudk tb,fodkY rSwfxifoenf;? ausmufonf i,faomfvnf; avSESifh uif;
a& ay:&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; ray:&myg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
todkYenf; ausmufwdkY\ vSnf;tpD; wpf&mwif 0efonfvnf; avSjzifh wifxm;cJhonf&Sdaomf
a& ay:&monf r[kwfavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; ay:&myg\[k (avQmuf\)/
rif;jrwf avSuJhodkY xdkYtwl ukodkvfwdkYudk rSwftyfukef\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
ESpfckajrmuf Ak'*kPowdy#dvmbyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 77 -- t
tlyly""rr0000w
wmmee00**f f ======
3 - 'kuy[me0g,ryOm ('kuudk y,fpGefYjcif; jyem)
3/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe toQifbk&m;wdkYonf twdwf'kuudk y,fpGefYjcif;
iSg vkHYv jyKygukefoavm}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf twdwf'kuudk y,fpGefYjcif;iSg vkHYv
rjyKukef[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; xdkodkYr[kwfcJhrl tem*wf'kuudk y,fpGefYjcif;iSg vkHYv
jyKygukefoavm} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf tem*wf'kuudk y,fpGefYjcif;iSg vkHYv rjyKukef[k
(rdefYawmfrl\)/ xdkodkYr[kwfcJhrl ypKyef'kuudk y,fpGefYjcif;iSg vkHYv jyKygukefoavm}} [k ar;
avQmuf\/ rif;jrwf ypKyef'kuudk y,fpGefYjcif;iSg vkHYv rjyKukef[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;
wdkYonf twdwf'kuudk y,fpGefYjcif;iSg tu,f vkHYv rjyKuek ftHh? tem*wf'kuudk y,fpGefYjcif;iSg
tu,f vkHYvrjyKukeftHh? ypKyef'kuudk y,fpGefYjcif;iSg tu,f vkHYv rjyKukeftHh? xdkodkY jzpfcJh
vQif tb,ftusKd;iSg vkHYv jyKMuygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ em*aoerax&fonf
]]ypKyef 'kuonfvnf; todkYvQif csKyfNidrf;&mtHhenf;? ypKyef'kurS tjcm;wpfyg;aom 'ku
onfvnf; todkYvQif aemufxyf rjzpf&mtHhenf;}} [k odkYaom tusKd;iSg vkHYvjyKMuukef\[k
rdefYawmfrl\/
toQifbk&m;em*aoe tem*wf'kuonf xifpGm &Sdygoavm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf
tem*wf'kuonf xifpGmr&Sd[k (rdefYawmfr\
l )/ toQifbk&m;em*aoe toQifbk&m;wdkYonf
xif&Sm; r&Sdukefaom tem*wf'kuudk y,fpGefYjcif;iSg vkHYvjyKukef\/ xdktoQifbk&m;wdkYonf
vGefuJaom ynm&SdwdkY jzpfukef\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf oifrif;jrwftm; qefYusifbufudk
vdkvm;ukefaom? NydKifbuf&efol jzpfukefaom? ppfNydKif&ef a&S;Iwnfvmukefaom tcsKdUaom
&efol rif;wdkYonf &Sdukefoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; &Sdygukef\[k (avQmuf\)/
rif;jrwf todkYenf;? xdkppfNyKdif&ef a&mufvmrS oifrif;jrwfwdkYonf usKH;udk wl;apukef&moavm?
NrdKU wHwdkif;udk qifhpDapukef&moavm? wHcg;rkcfudk jyKapukef&moavm? jytdk;udk jyKapukef&m
oavm? &dumpyg;udk aqmif,l oGif;apukef&moavm[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; r[kwfyg?
xdkusKH; wl;jcif;ponfudk BudKBudKwifwif pD&ifNyD;jzpfyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf oifrif;jrwfwdkY
onf xdkppfNydKif&ef a&mufvmrS qifpD;twwfudk oifukef&moavm? jrif;pD;twwfudk oifukef&m
oavm? &xm;pD;twwfudk oifukef&moavm? av;twwfudk oifukef&moavm? "m;vSHtwwf
udk oifukef&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; r[kwfyg? BudKBudKwifwifyifvQif tvHk;pHk
aom twwfudk oifMum;NyD;jzpfyg\[k (avQmuf\)/ tb,ftusKd;iSg oiftyfoenf;[k
(rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; ra&mufvmao;ukefaom ab;wdkYudk wm;jrpfjcif;tusKd;iSg oifMum;
tyfygukef\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf todkYenf; ra&mufvmao;aom ab;onf xif&Sm;&Sd
oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; xif&Sm;r&Sdyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf oif rif;jrwfwdkY
onf xif&Sm;r&Sdukefaom? ra&mufvmao;ukefaom ab;wdkYudk wm;jrpfjcif;iSg pD&ifukef\? Xdkoif
rif;jrwfwdkYonfvnf; vGefuJaom ynm&SdwdkY jzpfukef\[k (rdefYawmfrl\)/
xdkYxuftvGef Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdkt&mudk tb,fodkY
rSwfxifoenf;/ tMuiftcg oifrif;jrwfonf a&rGwfodyfonf jzpf&m\? xdktcgrS oifonf
a&udk aomuftHh[k a&wGif;udk wl;ap&moavm? av;axmifhuefudk wl;ap&moavm? wpfzuf
qnfuefudk wl;ap&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; r[kwfyg? BudKBudKwifwifuyif

xdka&wGif; wl;jcif;paom udpudk jyKpD&iftyfyg\[k (avQmuf\)/ tb,ftusKd;iSg jyKpD&iftyf


oenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; ra&mufvmao;ukefaom a&rGwfodyfjcif;wdkYudk wm;jrpf
jcif;iSg pD&iftyfyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf ra&mufvmao;aom a&rGwfodyfjcif;onf
xif&Sm; &Sdygoavm[k (ar;awmfr\
l )/ toQifbk&m; xif&Sm;r&Sdyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
tMuif oif rif;jrwfwdkYonf xif&Sm; r&Sdukefaom? ra&mufvmao;ukefaom a&rGwfodyfjcif;wdkY
udk wm;jrpfjcif;iSg pD&ifukef\/ xdkoifrif;jrwfwdkYonf vGefuJaom ynm&SdwdkY jzpfukef\[k
(rdefYawmfrl\)/
xdkYxuftvGef Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdkt&mudk tb,fodkY
rSwfxifoenf;/ tMuiftcg oifrif;jrwfonf qmavmifonf jzpf&m\? xdktcgrS oif
rif;jrwfonf yGJawmfwnftHh[k v,fudk xGefap&moavm? oav;pyg;udk pdkufysKd;ap&moavm[k
(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; r[kwfyg? BudKBudKwifwifuyif xdkv,fxGefjcif; oav;pyg;
pdkufysKd;jcif; udpudk jyKpD&iftyfukef\[k (avQmuf\)/ tb,ftusKd;iSg jyKpD&iftyfoenf;[k
(rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; ra&mufvmao;ukefaom qmavmifrIudk wm;jrpfjcif;iSg pD&iftyfyg
ukef\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf ra&mufvmao;aom qmavmifrI&Sdygoavm[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; r&Sdyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf oifrif;jrwfwdkYonf xif&Sm; r&Sdukefaom? ra&muf
vmao;ukefaom qmavmifrIudk wm;jrpfjcif;iSg pD&ifukef\? xdkoif rif;jrwfwdkYonf vGefuJaom
ynm&SdwdkY jzpfukef\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
oHk;ckajrmuf 'kuy[me0g,ryOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 77 -- t
tlyly""rr0000w
wmmee00**f f ======
4 - jA[avmuyOm
(jA[mhjynfESifh vlUjynf tuGmta0; jyem)
4/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe vlUjynfrS jA[mhjynfonf tb,frQavmuf
a0;uGmygoenf;}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf vlUjynfrS jA[mhjynfonf a0;uGmvS\? tdrf
txGwfrQ&Sdaom ausmufBuD;onf xdkjA[mhjynfrS usvmvwfaomf wpfaeYESifh wpfnOfhtm;jzifh
,lZemaygif; av;aomif; &Spfaxmif wdkifwdkifavQmusaomf av;vMumrS ajr wnf&m\[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe ]]tm;&Sdaom a,musfm;onf auG;aom vufarmif;udk qefY&mouJh
odkY vnf;aumif;? qefYaom vufarmif;udk auG;&mouJhodkY vnf;aumif; twlomvQif
wefcdk;&Sdaom &[ef;onf pdwf\ avhvmjcif;odkY a&mufonfjzpf ZrL'dyfuRef; uG,faysmufum
jA[mhjynf xif&Sm;jzpfEdkif&m\}} [k toQifbk&m;wdkY a[mawmfrlukef\? pum;udk tuREkfyf
r,HkMunfEdkifyg? xdkrQavmuf ,lZemaygif; rsm;pGmwdkYwdkifatmif odkY tvGefvsifjrefpGm
oGm;a&mufEdkifygtHhavm[k (ar;avQmuf\)/ em*aoerax&fonf rif;jrwf oifrif;jrwf\
arG;zGm;&m t&yfonf tb,ft&yfenf;}} [k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; tvoErnfaom
uRef;onf &Sdyg\? xdkuRef; tuREkfyfonf arG;zGm;yg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf tvoEuRef;
onf om*vNrdKUrS tb,frQavmuf a0;uGmoenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; ,lZem
ESpf&m wdkifwdkif a0;uGmyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf oifrif;jrwfonf xdktvoEuRef; wpfpHk
wpf&maom jyKzG,fudpudk jyKcJhNyD; xdkodkY jyKvkyfcJhonfudk rSwfrdyg\avm[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; rSwfrdyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf oifrif;jrwfonf ,lZemESpf&m wdkifwdkif
vsifpGm oGm;a&mufEdkifavbdonfwum;[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmf avsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
av;ckajrmuf jA[avmuyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 77 -- t
tlyly""rr0000w
wmmee00**f f ======
5 - 'GdEHavmukyEmeH orubm0yOm
(avmuESpfck jzpf&rI\ wlrQyHk jyem)
5/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe tMuifolonf vlUjynf aovGef jA[mhjynf
jzpf&m\? tMuifolonfvnf; vlUjynf aovGef uod&wdkif; jzpf&m\? tb,folu
Mumjrifh tb,folu vsifjrefygoenf;}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf xdkolESpfa,mufwdkYonf
tnDtrQyif jzpf&myg\[k (rdefYawmfrl\)/
OyrmjyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf oifrif;jrwf\ arG;zGm;&mNrdKUonf tb,f
rSmenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; (tvoEuRef;0,f) uvodrnfaom &Gmonf &Sdyg\?
xdkuvod&Gm tuREkfyfonf arG;zGm;yg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf uvod&Gmonf om*vNrdKU
rS tb,frQavmuf a0;uGmoenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; ,lZemESpf&m wdkifwdkif
a0;uGmyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf uod&wdkif;onf om*vjynfrS tb,frQavmuf
a0;uGmoenf;[k ar;awmfrl\/ toQifbk&m; wpfq,fh ESpf,lZemwdkifatmif a0;uGmyg\[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf wdkufwGef;yg\? oifrif;jrwfonf uvod&Gmudk MuHpnf atmufarhygavmh
[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; MuHpnf atmufarhNyD;ygNyD[k (avQmuf\)/ rif;jrwf wdkufwGef;
yg\? oifrif;jrwfonf uod&wdkif;udk MuHpnf atmufarhygOD;avmh[k (rdefYawmfrl\)/ toQif
bk&m; MuHpnf atmufarhNyD;ygNyD[k (avQmuf\)/ rif;jrwf tb,ft&yfudk MumjrifhpGm MuHpnf
atmufarh&oenf;? tb,ft&yfudk vsifjrefpGm MuHpnf atmufarh&oenf;[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; tnDtrQyif MuHpnf atmufarh&yg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif
tMuifolonf vlUjynf aovGef jA[mhjynf jzpf&m\? tMuifolonfvnf; vlUjynf
aovGef uod&wdkif; jzpf&m\? xdkolESpfa,mufwdkYonf tnDtrQomvQif jzpfukef\[k
(rdefYawmfrl\)/
xdkYxuftvGef Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdkt&mudk tb,fodkY
rSwfxifoenf;/ iSufESpfaumifwdkYonf aumif;uifjzifh ysHoGm;ukef&m\? xdkiSufESpfaumifwdkYwGif
iSufwpfaumifonf jrifhaom opfyif em;&m\? iSufwpfaumifonf edrfhaom opfyif em;&m
\? tnDtrQ wpfNyKdifeuf em; &yfwnfukefaom xdkiSufESpfaumifwdkYwGif tb,fiSuf\ t&dyf
onf a&S;OD;pGm ajr xif&moenf;? tb,fiSuf\ t&dyfonf MumjrifhrS ajr xif&moenf;[k
(rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; t&dyfonf wpfNydKifeufyif ajr xifyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
twlomvQif tMuifolonf vlUjynf aovGef jA[mhjynf jzpf&m\? tMuif olonf
vnf; vlUjynf aovGef uod&wdkif; jzpf&m\? xdkolESpfa,mufwdkYonf tnDtrQomvQif
jzpfukef\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
ig;ckajrmuf 'GdEHavmukyEmeH orubm0yOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 77 -- t
tlyly""rr0000w
wmmee00**f f ======
6 aAmZ*FyOm (aAmZifjyem)
6/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe aAmZifwdkYonf tb,frQ &Sdygukefoenf;}} [k
ar;avQmuf\/ rif;jrwf aAmZifwdkYonf ckepfyg;&Sdukef\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; tb,f
rQavmufukefaom aAmZifwdkYjzifh odEdkifygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf "r0dp,
oarmZif[laom wpfyg;wnf;aom aAmZifjzifh odEdkifyg\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; xkdodkY
wpfyg;wnf;aom aAmZifjzifh odEdkifygvsuf tb,fhaMumifh aAmZifckepfyg;wdkYudk a[mtyfygukef
oenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf xdkt&mudk tb,fodkY rSwfxifoenf;/ oefvsuftdrf
xnfhxm;aom oefvsufonf vufjzifh rudkifbJ jzwfawmufzG,f&m 0wKudk jzwfjcif;iSg pGrf;Edkif
&m oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rpGrf;Edkifyg[k (avQmuf\)/
rif;jrwf twlomvQif aAmZifajcmufyg;wdkYESifh uif; "r0dp,oarmZifjzifh rodEdkif[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
ajcmufckajrmuf aAmZ*FyOm NyD;\/
------

7 - ygyyknmeH tygeybm0yOm
(tukodkvfESifh ukodkvf tenf;trsm; jyem)
7/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe ukodkvfaumif;rIonf vnf;aumif;? tukodkvf
raumif;rIonf vnf;aumif; tb,fu rsm;jym;ygoenf;}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf ukodkvf
aumif;rIonfum; rsm;jym;\? Tukodkvf raumif;rIonf enf;yg;\[k (rdefYawmfrl\)/ tb,f
taMumif;aMumifhygenf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf tukodkvf raumif;rI jyKaomolonfum;
igonf tukodkvf raumif;rIuHukd jyKrdNyD[k ESvHk;r&Tifjcif;jzpf\? xdkodkY pdwfrMunfjzL ESvHk;ylaom
aMumifh tukodkvf raumif;rIonf rwdk;yGg;/ rif;jrwf aumif;rIukodkvfudk jyKaomolonfum;
ylyefrI r&Sd? yuwd at;jr pdwf&Tifys\? pdwf&Tifysoltm; 0rf;ajrmufjcif; jzpfay:\/ 0rf;ajrmuf
aomoltm; ESpfodrfhjcif; jzpfay:\? ESpfodrfhaom pdwf&Sdol\ udk,fonf Nidrf;at;\? Nidrf;at;
aom udk,f&Sdaomolonf csrf;omudk cHpm;\? csrf;omaom ol\ pdwfonf wnfMunf\?
wnfMunfaom olonf [kwfrSefaomtwdkif; od\? xdktaMumif;aMumifh ukodkvfaumif;rIonf
wdk;yGg;\/ rif;jrwf vufajcjywfaom a,mufsm;onf jrwfpGmbk&m;tm; wpfckaom Mumvuf
Mumcdkifudk ay;vSL udk;q,fhwpf urmwdkYywfvHk; zdkz&J ysufpD;usa&muf&m tyg,fi&JodkY
ra&muf&vwHU? rif;jrwf taMumif;aMumifhvnf; ukodkvfaumif;rIonf rsm;jym;\? tukodkvf
raumif;rIonf enf;yg;\[k igqdk\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
ckepfckajrmuf ygyyknmeH tygeybm0yOm NyD;\/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 77 -- t
tlyly""rr0000w
wmmee00**f f ======
8 - ZmeEmZmeEygyu&PyOm
(odvsuf raumif;rIudk jyKjcif;? rodbJ raumif;rIudk jyKjcif; jyem)
8/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe tMuifolonf odvsuf raumif;rIuHudk jyK\?
tMuifolonf rodrl raumif;rIuHudk jyK\? tb,fol\ raumif;rI tukodkvfuHonf rsm;jym;
ygoenf;}} [k ar;avQmuf\/ em*aoerax&fonf rif;jrwf tMuifolonf rodrl raumif;rI
uHudk jyK\? xdkrodrl raumif;rIuH jyKol\ raumif;rI tukodkvfonf rsm;jym;\[k (rdefYawmf
rl\)/ toQifbk&m;em*aoe odkYjzpfvQif tuREkfyfwdkY\ tMuifrif;om;onf vnf;aumif;?
tMuifrif; trwfonf vnf;aumif; rodrl raumif;rIuHudk jyKtHh? xdkolUtm; tuREkfyfwdkYonf
ESpfqxufaom 'Pfudk ay;&ukeftHhavm[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdkt&mudk tb,fodkY
rSwfxifoenf;? ylavmifaom? &J&Jawmufaom? tvQHajymifajymif awmufavmifaom rD;ESifh
wuGjzpfaom oHcJ oHwHk;udk wpfa,mufaomolonf odvsuf udkif&m\? wpfa,mufaom
olonf rodrl udkif&m\? tb,foludk jyif;xefpGm avmif&moenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQif
bk&m; tMuifolonfum; rodrl udkif&m\? xdkolUtm; jyif;xefpGm avmif&myg\[k (avQmuf
\)/ rif;jrwf twlomvQif tMuifolonf rodrl tukodkvf raumif;rIuHudk jyK\?
xdkolUtm; raumif;rIuHonf rsm;jym;\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
&Spfckajrmuf ZmeEmZmeEygyu&PyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 77 -- t
tlyly""rr0000w
wmmee00**f f ======
9 - Ow&ukkum'd*reyOm
(ajrmufuRef;ponfodkY oGm;Edkif? roGm;Edkif jyem)
9/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe udk,fjzifh ajrmufuRef;odkY jzpfap? jA[mhjynfodkY
jzpfap? odkYr[kwf tjcm;uRef;odkY jzpfap oGm;Edkifol wpfpHkwpfa,muf &Sdygoavm}} [k ar;
avQmuf\/ rif;jrwf r[mbkwfav;yg;&Sdaom udk,fjzifh ajrmufuRef;odkY jzpfap? jA[mhjynfodkY
jzpfap? odkYr[kwf tjcm;uRef;odkY jzpfap oGm;Edkifol &Sd\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe r[mbkwfav;yg;&Sdaom udk,fjzifh ajrmufuRef;odkY jzpfap? jA[mh
jynfodkY jzpfap? odkYr[kwf tjcm;uRef;odkY jzpfap tb,fodkY oGm;Edkif&mygoenf;[k (avQmuf\)/
rif;jrwf oifrif;jrwfonf ajrBuD; wpfxGmjzpfap? wpfawmifjzpfap ckefzl;yg\avm? ckefzl;
onfudk rSwfrdyg\avm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rSwfrdyg\? toQifbk&m; em*aoe
tuREkfyfonf &SpfawmifrQ tjrifhudkvnf; ckefEdkifyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf oif rif;jrwfonf
&SpfawmifrQtjrifhudk todkYckefoenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; tuREkfyfonf t&yf
usa&muftHh[k pdwfudk jzpfap\? pdwfjzpfonfESifh wpfNydKifeuf tuREkfyf\ udk,fonf ayghyg;yg\
[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif wefcdk;ESifh jynfhpHkaom? pdwfavhvmNyD;onfh tjzpfodkY
a&mufaom &[ef;onf udk,fudk pdwf aumif;pGm wif pdwf\ tpGrf;jzifh aumif;uifodkY
oGm;Edkif\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
udk;ckajrmuf Ow&ukkum'd*reyOm NyD;\/
------

10 - 'DC|dyOm (tdk;&Snfjyem)
10/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe ]tdk;wdkYonf ,lZemwpf&mwdkifatmif &Snfukef
\} [k toQifbk&m;wdkY qdkawmfrlukef\? opfyifaomfrQvnf; xdkrQavmuf ,lZemwpf&m r&SdEdkif?
tdk;wdkYonf tb,frSm ,lZemwpf&mwdkif &SnfEdkifvwHUenf;}} [k ar;avQmuf\/
rif;jrwf xdkt&mudk tb,fodkY rSwfxifoenf;? ]]r[mork'&m ,lZemig;&mwdkif &SdMuukef
aom ig;wdkYonf &Sdukef\}} [k oifMum;zl;onf r[kwfavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m;
[kwfyg\? Mum;zl;yg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf ,lZemig;&m&Sdaom ig;\ tdk;wdkYonf ,lZem
wpf&m&Snfukefonf jzpfoifhonf r[kwfavm[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
q,fckajrmuf 'DC|dyOm NyD;\/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 77 -- t
tlyly""rr0000w
wmmee00**f f ======
11 - tmo ymo eda&m"yOm
(xGufouf? 0ifoufcsKyf&ef wwfEdkif? rwwfEdkifjyem)
11/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe ]xGufouf0ifoufwdkYudk csKyfapjcif;iSg wwfpGrf;
Edkif\} [k toQifbk&m;wdkY qdkawmfrlukefonf r[kwfavm}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf[kwf\?
xGufouf 0ifoufwdkYudk csKyfapjcif;iSg wwfpGrf;Edkif\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe
tb,fodkYvQif xGufouf 0ifoufwdkYudk csKyfapjcif;iSg wwfpGrf;Edkifygoenf;[k (avQmuf\)/
rif;jrwf xdkt&mudk tb,fodkY rSwfxifoenf;? oifrif;jrwfonf wpfpHkwpfa,mufaom ol\
a[mufoHudk Mum;zl;oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; Mum;zl;yg\[k (avQmuf\)/
rif;jrwf todkYenf;? xdka[mufoHonf udk,fudk auG;Gwfvdkufaomf aysmufuif;&monf r[kwf
avm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; aysmufuif;&myg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf ur|mef;
tmkH rxHktyfaom udk,f&Sdaom? 0d&wDtmHk rxHktyfaom oDv&Sdaom? ur|mef;tmkH rxHktyf
aom pdwf&Sdaom? yGg;xHktyfaom ynmr&Sdaom ol\ xdka[mufaom toHpifvsuf udk,fudk
auG;GwfumrQ aysmufuif;bdao;\? ur|mef; tmHkxHktyfNyD;aom udk,f&Sdaom? 0d&wDtmkH
xHktyfNyD;aom oDv&Sdaom? ur|mef;tmHk xHktyfNyD;aom pdwf&Sdaom? yGg;tyfxHktyfNyD;aom
ynm&Sdaom? pwkwpsmefudk 0ifpm;aomol\ xGufouf0ifoufwdkYonf tb,frSm rcsKyfbJ
&SdvwHUenf;[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
wpfq,fhwpfckajrmuf tmo ymoeda&m"yOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 77 -- t
tlyly""rr0000w
wmmee00**f f ======
12 - ork'yOm (ork'&mjyem)
12/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe ]ork'&m ork'&m} [l qdktyfyg\? tb,f
taMumif;aMumifh a&udk ]ork'&m} [l qdktyfygoenf;}} [k ar;avQmuf\/ em*aoerax&f
onf ]]rif;jrwf tMuifrQavmuf a&&Sd\? xdkrQavmuf ief\/ tMuifrQavmuf ief\? xdkrQ
avmuf a&&Sd\/ xdkYaMumifh ]ork'&m} [l qdktyf\}} [k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
wpfq,fhESpfckajrmuf ork'yOm NyD;\/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 77 -- t
tlyly""rr0000w
wmmee00**f f ======
13 - ork'{u&oyOm
(ork'&m\ tieft&omwpfckwnf;&SdyHkjyem)
13/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe tb,f taMumif;aMumifh ork'&monf
iefaom t&om wpfckwnf;om &Sdygoenf;}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf a&\ MumjrifhpGm
wnfonf\ tjzpfaMumifhomvQif ork'&monf iefaom t&om wpfckwnf;om &Sd\[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
wpfq,fhoHk;ckajrmuf ork'{u&oyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 77 -- t
tlyly""rr0000w
wmmee00**f f ======
14 - okckryOm
(odrfarGUaom t&m0wKjyem)
14/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe odrfarGUaom t&m[lorQ tm;vHk;udk
jzwfawmufjcif;iSg wwfEdkifygoavm[k ar;avQmuf\/ rif;jrwf odrfarGUaom t&m[lorQ
tm;vHk;udk jzwfawmufjcif;iSg wwfEdkif\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; odrfarGUaomt&m
tm;vHk;onf tb,fygenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf w&m;onfomvQif odrfarGUaom t&m
[lorQwdkYxuf odrfarGU\? rif;jrwf w&m;[lorQ tm;vHk;wdkYonf odrfarGUMuonf r[kwfukef?
]]odrfarGU\}} [laom trnfonf vnf;aumif;? ]]kefY&if;\}} [laom trnfonf vnf;
aumif; ukodkvf tukodkvfw&m;wdkY\ trnfwnf;/ jzwfawmufzG,f[lorQ tm;vHk;udk ynmjzifh
jzwfawmuf\/ ynmrS ESpfckajrmufjzpfaom jzwfawmufaMumif; w&m;r&Sd[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
wpfq,fhav;ckajrmuf okckryOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 77 -- t
tlyly""rr0000w
wmmee00**f f ======
15 - 0dnmPemewyOm
(0dnmPf\ teuftxl;xl;jyem)
15/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe ]0dnmPf} [laom w&m; vnf;aumif;? ]ynm}
[laom w&m; vnf;aumif;? ]udk,f ZD0ac:aom vdyfjymaumif tw} vnf;aumif; w&m;
oHk;yg;wdkYonf teufvnf; xl;jcm;? o'gvnf; xl;jcm;ygukefoavm? odkYr[kwf teuf wlukef
o'grQom xl;jcm;ygukefoavm}} [k ar;avQmuf\/ rif;jrwf 0dnmPfonf tmHkudk odjcif;
vuPm&Sd\? ynmonf cGJjcm; odjcif;vuPm&Sd\/ udk,f ZD0ac:aom vdyfjymaumif tw
udk r&tyf[k (rdefYawmfrl\)/ ZD0ac:aom vdyfjymaumif twudk tu,f r&tyfonf jzpftHh?
xdkodkY r&tyfaomf tb,folonf rsufpd ]puK} jzifh tqif;]lygHk} udk jrif&ygoenf;? em;
]aomw} jzifh toH ]o'gHk} udk Mum;&ygoenf;? ESmacgif;]Cme} jzifh teHY ]*EmHk} udk erf;&SL &yg
oenf;? vQm ]Zd0Sg} jzifh t&om ]&omHk} udk vsuf&ygoenf;? udk,f ]um,} jzifh tawGUtxd
]azm|AmHk} udk awGUxd&ygoenf;? pdwf ]raem} jzifh oabmw&m; ]"rmHk} udk od&ygoenf;[k
(ar;avQmuf\)/ em*aoerax&fonf ]]ZD0ac:aom vdyfjymaumif twonf rsufpd ]puK} jzifh
tqif; ]lygHk} udk tu,f jrifonf jzpftHh/y/ pdwf ]raem} jzifh oabmw&m;]"rmHk} udk
tu,f odonf jzpftHh? puK'Gg&wdkYudk zGifhvSpfukefonf&Sdaomf us,fpGmaom aumif;uifjzifh
tjyifodkY rsufESmrlvsuf lygHkudk aumif;pGm jrif&moavm? aomw'Gg&wdkYudk zGifhvSpfukefonf
&Sdaomf? Cme'Gg&udk zGifhvSpfonf&Sdaomf? Zd0Sg'Gg&udk zGifhvSpfonf&Sdaomf? um,'Gg&udk zGifhvSpf
onf&Sdaomf us,fpGmaom aumif;uifjzifh toH ]o'gkH} udk aumif;pGm Mum;&moavm? teHY
]*EmHk} udk erf;&SL&moavm? t&om ]&omHk} udk vsuf&moavm? tawGUtxd ]azm|AmHk} udk
awGUxd&moavm}} [k ar;awmfrl\/ toQifbk&m; rawGUxdyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf odkYjzpf
vQif udk,f ZD0ac:aom vdyfjymaumif twudk r&tyf[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe oifhavsmfavsmufywfygay\[k (avQmuf\)/ /
wpfq,fhig;ckajrmuf 0dnmPemewyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 77 -- t
tlyly""rr0000w
wmmee00**f f ======
16 - tly"r00wme'ku&yOm
(emrfw&m;udk ydkif;jcm;jcif; cJ,Of;yHk jyem)
16/ rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m;jyKvkyfcJhaom cJ,Of;aom t&m
&Sdtyfygoavm}} [k ar;avQmuf\/ em*aoerax&fonf rif;jrwf jrwfpGmbk&m; jyKvkyfcJhaom
cJ,Of;aom t&m&Sd\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m; cJ,Of;pGm jyKcJhaom
t&monf tb,fenf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf wpfckwnf;aom tmHk
jzpfukefaom? emrfjzpfukefaom pdwf apwodufw&m;wdkYudk ]]w&m;oabmum; zwnf;?
w&m;oabmum; a0'emwnf;? w&m;oabmum; onmwnf;? w&m;oabmum;
apwemwnf;? w&m;oabmum; pdwfwnf;}} [k ydkif;jcm;a0zefvsuf a[mMum;awmfrl &jcif;
onf cJ,Of;pGm jyKtyfaom t&mrnf\[k (rdefYawmfrl\)/
Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh wpfpHkwpfa,mufaom
a,mufsm;onf avSjzifh r[mork'&modkY ouf0if vufckyfjzifh a&udk ,lNyD;vQif vQmjzifh
vsuf ]]a&onf **Fgjrpfa&wnf;? a&onf ,rkefemjrpfa&wnf;? a&onf tpd&0wD
jrpfa&wnf;? a&onf o&bljrpfa&wnf;? a&onf r[Djrpfa&wnf;}} [k odEdkif&moavm[k
(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; odEdkif&ef cJ,Of;vSyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf wpfckaom
tmHk jzpfukefaom? emrfjzpfukefaom pdwf apwodufw&m;wdkYudk ]]w&m;oabmum;
zwnf;? w&m;oabmum; a0'emwnf;? w&m;oabmum; onmwnf;? w&m;
oabmum; apwemwnf;? w&m;oabmum; pdwfwnf;}} [k ydkif;jcm; a0zefvsuf a[mMum;
awmfrl&jcif;onf a&udk todcufonfxuf tvGefcJ,Of;pGm jyKawmfrltyfaom t&mjzpf\[k
(rdefYawmfrl\)/
rdvdErif;onf toQifbk&m; aumif;vSygay\[k 0rf;ajrmufpum; avQmufxm;\/ /
wpfq,fhajcmufckajrmuf tly"r00wme'ku&yOm NyD;\/
ckepfckajrmuf tly"r00wme0*f NyD;\/
0*f tar;ykpmjyem wpfq,fhajcmufyg;wdkYwnf;/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== rrdv
dvdEdEyyOOmmyykpkpmm00do
doZZeemm ======
(rdvdErif;\ jyemESifh tar;tajzrsm;)
em*aoerax&fonf ]]rif;jrwf ,ck b,ftcsdef&SdNyD[k odyg\avm}} [k rdefYawmfrl\/
toQifbk&m; odyg\? ]],cktcsdefum; nOfhOD;,HvGefygNyD? oef;acgif,Hjzpfyg\? qDrD;wdkifwdkYudk
xGef;tyfygukefNyD? atmifvHav;ckwdkYudk pdkufxl&ef apcdkif;tyfygukefNyD? rif;wdkYtm;om xdkufwef
ukefaom vSLzG,f0wKwdkYonf b@mwdkufrS a&mufvmygukefvdrfhrnf}} [k (avQmuf\)/
(odkY avQmufxm;NyD;aomf toQifem*aoetm; acwqdkif;awmfrl&ef avQmufxm;cJh
rax&ftm; vSL'gef;zG,f urvmudk jyifqifapcdkif;&ef trwfwdkYESifhwuG tjyifodkY xGufoGm;\?
xdktcg trwfwdkYonf rif;tm; qdkvwHUaom pum;udk avQmufwifMuukef\)/
a,meutrwfwdkYonf ]]rif;jrwf em*aoerax&fonf oifhavsmfyg\avm? ynm&Sdyg\
avm}} [k ajymqdk avQmufwifMuukef\/ tcsif;wdkY em*aoerax&fonf ynm&SdrSefygay\?
q&monf odkY oabm&Sdaom oljzpf wynfhuvnf; iguJhodkY oabm&Sdol jzpfcJhrl ynm&Sdol
onf rMumjrifhrDyif w&m;udk odEdkif&m\[k (trwfwdkYtm; ajymMum;\/ xdkodkY trwfwdkYESifh
ajymMum;NyD;aemuf em*aoerax&fxH csOf;uyf) xdkem*aoerax&f\ jyemudk ajzMum;
jcif;jzifh rdvdErif;onf ESpfouf&um; em*aoerax&ftm; tzdk;wpfodef; xdkufwefaom
om;arG;urvmudk vSL'gef; ]]toQifbk&m;em*aoe ,aeYrSp toQifbk&m;tm; wpf&mh&Spf
tkyfaom qGrf;tkyfudk 0wfwnfyg\? eef;awmfwGif; toQifbk&m;wdkYtm; tyfaom ypnf;0wK
rsKd; tvHk;pkHonf &Sd\? xdktvHk;pHkaom tyfaom 0wKypnf;jzifhvnf; zdwfMum;yg\}} [k avQmuf
\/
rif;jrwf awmfoifhNyD? touf arG;Edkifyg\[k y,fvSefwm;jrpfawmfrl\/ toQifbk&m;
em*aoe toQifbk&m; touf arG;Edkif\[k tuREkfyf odyg\? odkYaomfvnf; rdrdudk,fudkvnf;
apmifha&Smufawmfrlyg? tuREkfyfudkvnf; apmifha&Smufawmfrlyg? todkYvQif rdrdudk,fudk apmifha&Smuf
&rnfenf;[lrl ]]toQif em*aoeonf rdvdErif;udk MunfdkapEdkif\? wpfpHkwpf&mudkum;
r&ygav}} [k olwpfyg;wdkY uJh&JUjcif;onf a&mufvm&m\? odkYvQif rdrdudk,fudk apmifha&Smuf
awmfrlyg? todkYvQif tuREkfyfudk apmifha&Smuf &rnfenf;[lrl ]]rdvdErif;onf Munfdk\? Munfdk
aom tjcif;t&mudkum; rjyK}} [k olwpfyg;wdkY uJh&JUjcif;onf a&mufvm&m\? odkYvQif
tuREkfyfudk apmifha&Smufawmfrlyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf oifrif;jrwf tvdktwdkif; jzpfapavmh
[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;? om;wdkYoeif; jcaoFhrif;onf a&TcsKdifh oGif;xm;ygaomfvnf;
jyifyodkY rsufESmrlonfomvQif jzpfouJhoYdk toQifbk&m; tuREkfyfonf tdrf&maxmifaom
vlUabmif aeyifaevifhupm; omoem[laom tyodkYom rsufESmrlvsuf aeyg\/ toQif
bk&m; tuREkfyfonf tdrf&mwnfaxmif vl\abmifrS (zJcGg) tdrf&mraxmif &[ef;abmif
tu,f &[ef;jyKonf jzpfygtHh? tuREkfyftm; &efolwdkY rsm;jym;aomaMumifh MumjrifhpGm touf
r&Sif&myg[k (avQmuf\)/
xdkYaemuf toQifem*aoeonf rdvdErif;\ tar;jyemudk ajzNyD;aomf ae&mrS xum
oHCmht&HodkY <uoGm;awmfrl\/ toQifem*aoe <uoGm; rMumjrifhrD rdvdErif;tm; ]]igonf
tb,fudk ar;cJhoenf;? toQifem*aoeonf tb,fudk ajzavoenf;}} [k odkYaom tMuH

jzpf\/ xdkYaemuf ]]igonf tvHk;pHkudk aumif;pGm ar;tyf\? toQifem*aoeonf igar;orQ


tvHk;pHkudk aumif;pGm ajztyfay\}} [k odkY tMuHjzpfjyef\/ ]]rdvdErif;onf tb,fudk
ar;oenf;? igonf tb,fudk ajzoenf;}} [k oHCmht&HodkY <uoGm;aom toQifem*aoetm;
odkYaom tMuHjzpf\/ xdkYaemuf rdvdErif;onf tvHk;pHkudk aumif;pGm ar;tyf\? igonf
ar;orQ tvHk;pHkudk aumif;pGm ajztyf\}} [k odkYaom tMuHjzpfjyef\/
xdkYaemuf toQifem*aoeonf xdknOfhvGefojzifh eHeuftcg ouFef;udk jyif0wf oydfwf
ouFef;udk aqmif,lNyD;vQif rdvdErif;\ eef;awmfodkY csOf;uyfvsuf cif;xm;aom ae&m xdkif
ae\/ xdktcg rdvdErif;onf toQifem*aoeudk &Sdcdk;NyD; wpfckaom ae&m xdkifae\?
wpfckaom ae&m xdkifaeNyD;aomf toQifem*aoetm; pum;udk avQmuf\/
]]igonf toQifem*aoeudk jyemar;&\}} [k xdkodkYaom 0rf;ajrmufjcif;jzifhom xdknOfh
<uif;udk vGeaf jrmufap\[k toQifhtm; odkYaom tMuHrjzpfygapvifh? toQifbk&m;onf odkY
rrSwfxdkufyg? toQifbk&m; xdktuREkfyftm; xdknOfh<uif;ywfvHk; ]]igonf tb,fudk ar;tyf
oenf;? toQifjrwfonf tb,fudk ajztyfoenf;}}? ]]igonf tvHk;pHkaom jyemudk
aumif;pGm ar;tyf\? toQifjrwfonf ar;orQtvHk;pHkudk aumif;pGm ajztyf\}} [k tMuH jzpfyg
onf[k (avQmuf\)/
em*aoerax&fonfvnf; odkY rdefYawmfrl\ - ]]igonf rdvdErif;\ jyemudk ajztyf
\}} [k xdkodkYaom 0rf;ajrmufjcif;jzifhom xdkYnOfh<uif;udk vGefajrmufap\[k rif;jrwftm; odkY
tMuH rjzpfygapvifh? oifrif;jrwfonf odkY rrSwfxdkufyg? ]]xdkightm; xdknOfh<uif;ywfvHk; rdvdE
rif;onf tb,fudk ar;tyfoenf;? igonf tb,fudk ajztyfoenf;? rdvdErif;onf tvHk;pHkudk
aumif;pGm ar;tyf\? igonf tvHk;pHkudk aumif;pGm ajztyf\}} [k tMuHjzpf\[k (rdefYawmfrl\)/
odkYvQif xdka,mufsm;jrwfwdkYonf tcsif;csif; aumif;pGm qdktyfonfudk tnDtrQ 0rf;ajrmuf
Muukef\/ /
rdvdEyOmykpm0doZem NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- aarr@
@u
uyyOOmm&&rru
ux
xmm ======
1 - wdkifyifjcif;\ a&SmifMuOf&m t&yf&SpfrsKd;
pum;ESdrfeif; jiif;cHkjcif; tavh&Sd ynm&SdwdkY\ ESvHk;udk wkefvIyfapwwfaom tvGefynm
vnf;&Sd pl;prf;Edkifaom ynmvnf;&Sdonfh rdvdErif;onf Pfxl;jcm; uGJjym;pdrfhaomiSg
em*aoerax&fodkY qnf;uyf\/ xdkem*aoerax&f\ t&dyf aevsuf tzefwvJvJ ar;
avQmuf\? xdkrdvdErif;onfvnf; cGJjcrf;Edkifaom Pf&Sdonfjzpf yd#uwfoHk;yHkudk wwfuRrf;
em;vnfavNyD/ nOfhbuf qdwfNidrf&modkY uyfvsuf t*Fgudk;yg;&Sdaom y&d,wfudk tzefzef
oHk;oyfonf&Sdaomf ajz&Sif;&ef cJ,Of;ukefaom? ESdrfeif;zG,fESifhwuG jzpfukefaom? qdwfcsKdyrm
0uF0kwf oabm&Sdukefaom jyemwdkYudk jrifavNyD/ w&m;rif;bk&m;\ omoemawmf
y&d,m,ftm;jzifh a[mawmfrlaom w&m;awmfonfvnf; &Sd\? &nfTef; a[mawmfrlaom
w&m;awmfonfvnf; &Sd\? oabmtm;jzifh a[mawmfrlaom w&m;awmfonfvnf; &Sd\/
jrwfpGmbk&m; a[mMum;awmfrltyfaom qdwfcsKdyrm 0uF0kwfa'oemawmf xdka'oemawmfwdkY
\ teuft"dyg,fudk rodEdkifaomaMumifh aemiftem*wf umv0,f xdkbk&m;pum;awmf
tjiif;tckH jzpfvwHU/ ,cktcguyif tar;pum;udk Munfdkap qdwfcsKdyrm 0uF0kwfa'oem
wdkYudk cGJjzwf &Sif;vif;aptHh? xkdem*aoerax&fjrwf\ >rufqdkTefjyaom pum;vrf;pOfjzifh
tem*wf tcg TefjyMuukefvwHU/
xdktcg rdvdErif;onf nOfhrdk;aomuf tkPfwufaomf OD;acgif;udk aq;avQmf OD;xdyf
xuf vuftkyfcsDajrmufvsuf twdwf? tem*wf? ypKyefbk&m;wdkYudk atmufarhNyD;vQif usifh0wf
&Spfyg;wdkYudk aqmufwnf\? ]]aeYrS (tpjyK) igonf vmrnfh ckepf&ufwdkYywfvHk; usifh0wf
&Spfyg;wdkYudk aqmufwnf NcdK;jcHaom tusifhudk usifhtHh? xdkigonf avhusufaom tusifh&Sd
onfjzpf q&m(em*aoe) udk ESpfoufapvsuf qdwcf sKdyrm 0uF0kwd jyemwdkYudk ar;tHh}} [k
MuHpnf aqmufwnf\/ xdkYaemuf rdvdErif;onf 0wfjrJwdkif; ykqdk;tpHkudk y,f b,uf
wefqmwdkYudkvnf; cRwfNyD;vQif? zef&nfqdk;t0wfudk 0wfvsuf? acgif;wHk;ESifh wlaom OD;pGyfudk
OD;acgif; aqmif;(pGyf)um &[ef;\ tjzpfodkY uyf usifh0wf&Spfyg;wdkYudk aqmufwnf\
]]ckepf&ufywfvHk; igonf rif;ESifh pyfaom udpudk rqHk;rtyf?&m*ESifh pyfaom pdwfudk rjzpfap
tyf? a'goESifh pyfaom pdwfudk rjzpfaptyf? arm[ESifh pyfaom pdwfudk rjzpfaptyf? uRef
tvkyform; jzpfukefaom oltaygif;aomfvnf; ESdrfhcsjcif;&Sdonf jzpf&m\/ udk,f EIwfudk tpOf
apmifha&SmuftHh? tm,weajcmufyg;wdkYudkvnf; t<uif;rJh apmifhpnf;tyfukef\? arwmbm0em
pdwfudk xnfhoGif;xm;tyf\}} [k aqmufwnf\/ odkY usifh0wf&Spfyg;wdkYudk aumif;pGm
aqmufwnf xdkusifh0wf&Spfyg;wdkYomvQif pdwfudk wnfap jyifyodkY rxGufbJ ckepf&ufudk
vGefap &Spf&ufajrmufaom aeY rdk;aomufonf&Sdaomf apmapmuyifvQif eHeufyGJawmfpmudk
pm;? rsufvTm atmufcsvsuf csifhcsdefajymqdk? aumif;pGmxm;aom &d,mykxf&Sdvsuf? rysHU
rvGifh &Tifvef;wuf<u MunfvifvSaom pdwfjzifh em*aoerax&fodkY csOf;uyf? rax&f\
ajcwdkYudk OD;wdkufum wpfckaom ae&m &yfwnfvsuf pum;udk avQmufxm;\ toQifbk&m;em*aoe tuREkfyftm; toQifbk&m;wdkYESifh twlwuG aqG;aEG;wdkifyifzG,f
wpfpHkwpfckaom tusKd;taMumif; (udp)onf &Sdyg\? xdkudp toQifESifh wynfhawmfrS wpfyg;
aom oHk;a,mufajrmuf wpfpHkwpfa,mufudkrQ tvdrk &Sdtyfyg? toHqdwfNidrf&m jzpfaom? vlol

uif;qdwfaom t*Fg&Spfyg;&Sd &[ef;wdkYtm; avsmufywfaom awmt&yf xdkodkYoabm&Sdaom


jyemudk ar;tyfonf jzpfygvwHU? xdkNyem tuREkfyftm; zHk;uG,fjcif;udk rjyKoifh? vQKdU0Suf
jcif;udk rjyKoifh? tuREkfyfonf aumif;pGm wdkifyif&ef Budrfa&mufcJhaomf vQKdU0SufzG,fudk em,ljcif;
iSg xdkufoifhyg\? xdkqdktyfNyD;aom teuft"dyg,fudk ykHxHk;Oyrmjzifhvnf; jytyfyg\? tb,fuJh
odkYenf;[lrl- toQifbk&m;em*aoe ypfcsxm;odkjcif;odkY uyfa&mufcJhaomf r[myx0D ajrBuD;
onfyif &wemudk jrKyfESH&ef Budrfa&mufcJhaomf r[myx0DajrBuD;onf jrKyfESH&ef xdkufouJhodkY?
toQifbk&m;em*aoe twlomvQif aumif;pGm wdkifyif&ef Budrfa&mufcJhaomf tuREkfyfonf
vQKdU0SufzG,fudk em,ljcif;iSg xdkufoifhyg\[k (BudKwifavQmufxm;\)/
q&max&fjrwfESifh twlwl qdwfNidrfaom awmodkY 0if pum;udk avQmufjyef\- toQif
bk&m;em*aoe avmu wdkifyifvdkaom a,mufsm;onf t&yf&SpfrsKd;wdkYudk a&SmifMuOftyf
ukef\? xdkt&yf&SpfrsKd;wdkY vdrmaom a,mufsm;onf tusKd;taMumif;udk rwdkifyif? Wdkifyifrdaomf
vnf; tusKd;ysufpD;\? tusKd;rjzpf/ tb,ft&yf&SpfrsKd;wdkYenf;[lrlrnDGwf&m t&yfudk a&SmifMuOftyf\?
ab;bsrf;&Sd&m t&yfudk a&SmifMuOftyf\?
tvGefavxefaom t&yfudk a&SmifMuOftyf\?
eH&Hponf zHk;uG,f&m t&yfudk a&SmifMuOftyf\?
ewfpif ewfuGef;t&yfudk a&SmifMuOftyf\?
c&D;vrf;rudk a&SmifMuOftyf\?
ppfajrjyift&yfudk a&SmifMuOftyf\?
a&qdyft&yfudk a&SmifMuOftyf\?
t&yf&SpfrsKd;wdkYudk a&SmifMuOftyfygukef\[k (avQmuf\)/
toQifem*aoerax&fonf ]]ajrrnDGwfaom t&yf tb,f tjypf&Sdoenf;? ab;bsrf;
&Sd&m t&yf? tvGefavxefaom t&yf? eH&Hponf zHk;uG,f&mt&yf? ewfpifewfuGef;? c&D;vrf;r?
ppfajrjyift&yf? a&qdyf tb,f tjypf&Sdoenf;}} [k rdefYawmfrl\/ toQifbk&m;em*aoe rnD
Gwf&m t&yf wdkifyifaomf tusKd;onf jyefYMuJ\? vGifhpif\? avQmus\? rNyD;ajrmufEdkif/
ab;bsrf;&Sd&m t&yf pdwfESvHk;wkefvIyf\? pdwfESvHk;wkefvIyfaomf aumif;rGef rSefuefaom tusKd;
udk rjrifEdkif/ tvGefavxefaom t&yf toHonf rxif&Sm;/ eH&Hponf zHk;uG,f&mt&yf
acsmif;ajrmif; em;axmifolwdkYonf vmwwfukef\? ewfpifewfuGef; wdkifyifaomf tusKd;onf
aESmifhaES; av;zifhpGm oufa&muf\/ c&D;vrf;r wdkifyifaomf tusKd;onf tcsnf;ESD;jzpfwwf\?
ppfajrjyift&yf wdkifyifaomf vIyf&Sm;jcif; jzpf\? a&qdyf wdkifyifaomf aygufMum; vG,f\/
rdvdErif; avQmufxm;aom t&mXme- ]]rnDGwfaomt&yf? ab;bsrf;&Sd&mt&yf?
avxefaomt&yf? eH&Hponf zHk;uG,f&mt&yf? ewfpifewfuGef;t&yf? c&D;vrf;r? ppfajrjyift&yf?
a&qdyf t&yf&SpfrsKd;wdkYudk MuOfa&Smiftyfukef\}} [k (a&S;q&mwdkY*gxm odrf;usHK;jcif;jzpf\)/
um; wdkifyifjcif;\ a&SmifMuOf&m t&yf&SpfrsKd;wdkYwnf;/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- aarr@
@u
uyyOOmm&&rru
ux
xmm ======
2 - wdkifyifrIudk zsufqD;wwfaom yk*dKvf&Spfa,muf
toQifbk&m;em*aoe &Spfa,mufaom yk*dKvfwdkYonf wdkifyiftyfukefaomf wdkifyiftyf
aom tusKd;udk ysufpD;apwwfukef\/ tb,fyk*dKvf &Spfa,mufwdkYenf;[lrl-&m*pkduf&Sdol?
a'gopkduf&Sdol? arm[pkduf&Sdol? rmepkduf&Sdol? vmbf vdkcsifwyfrufjcif; tm;BuD;ol? ysif;&d
aomol? tMuHwpfckwnf;udkom pl;pdkufMuHpnfol? i,f&G,frdkufrJol? &Spfa,mufaom yk*dKvfwdkY
onf wdkifyiftyfaom tusKd;udk ysufpD;apygukef\[k (avQmuf\)/
toQifem*aoerax&fonf ]]xdkyk*dKvf&Spfa,mufwdkYtm; (wdkifyifaomf) tb,ftjypf&Sdyg
oenf;}} [k rdefYawmfrl\/ toQifbk&m;em*aoe &m* pdkuf&Sdolonf &m*\ tpGrf;jzifh wdkifyif
tyfaom tusKd;udk ysufpD;ap\/ a'gopdkuf &Sdolonf a'go\ tpGrf;jzifh wdkifyiftyfaom
tusKd;udk ysufpD;ap\/ arm[pdkuf &Sdolonf arm[\ tpGrf;jzifh wdkifyiftyfaom tusKd;udk
ysufpD;ap\/ rmepdkuf &Sdolonf rme\ tpGrf;jzifh wdkifyiftyfaom tusKd;udk ysufpD;ap\/
vmbf vdkcsifwyfruf tm;BuD;olonf avmb\ tpGrf;jzifh wdkifyiftyfaom tusKd;udk ysufpD;
ap\/ ysif;&daom olonf ysif;&donfh tjzpfaMumifh wdkifyiftyfaom tusKd;udk ysufpD;ap\/
tMuH wpfckwnf;udkom pl;pdkufMuHpnfolonf tMuHwpfckwnf;udkom pl;pdkufMuHpnfaomaMumifh
wdkifyiftyfaom tusKd;udk ysufpD;ap\/ i,f&G,frdkufrJolonf i,f&G,frdkufrJonfh tjzpfaMumifh
wdkifyiftyfaom tusKd;udk ysufpD;ap\/
rdvdErif; avQmufxm;aom t&mXme- ]]&m*BuD;ol vnf;aumif;? trsufa'goBuD;ol
vnf;aumif;? awGa0jcif; arm[BuD;ol vnf;aumif;? rmefaxmifwuf<uol vnf;aumif;?
vmbf vdkcsifwwfol vnf;aumif;? xdkrSwpfyg; ysif;&dol vnf;aumif;? tMuHwpfckwnf; udkom
pl;pdkuf MuHpnfwwfol vnf;aumif;? i,f&G,frdkufrJol vnf;aumif;? yk*dKvf&SpfOD;wdkYonf
wdkifyiftyfaom tusKd;udk zsufqD;wwfukef\}} [k (a&S;q&mwdkY *gxmodrf;usHK;jcif;jzpf\)/
wdkifyifjcif;ukd zsufqD;wwfaom yk*dKvf&Spfa,muf NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- aarr@
@u
uyyOOmm&&rru
ux
xmm ======
3 - vQKdU0Sufwdkifyifcsufudk zsufqD;wwfaom yk*dKvfudk;a,muf
toQifbk&m;em*aoe yk*dKvfudk;a,mufwdkYonf vQKdU0Suftyfaom twdkiftyifudk zGifhazmf
wwfukef\? odkodyf rxm;Edkifukef/ tb,fyk*dKvf udk;a,mufwYdek nf;[lrl-&m*pkduf&Sdol? a'go
pkduf&Sdol? arm[pkduf&Sdol? aMumuf&GHUxdwfvefYwwfol? vmbftmrdo tav;jyKol? rdef;r?
aoaomufMuL;? y@Kuf? oli,f? yk*Kd vfudk;a,mufwdkYwnf;[k (avQmuf\)/
toQifem*aoerax&fonf ]]xdkudk;a,mufaom yk*dKvfwdkYtm; wdkifyifaomf tb,ftjypf
&Sdoenf;}} [k rdefYawmfrl\/ toQifbk&m;em*aoe &m* pdkuf&Sdolonf &m*\ tpGrf;jzifh
vQKdU0Suftyfaom twdkiftyifudk zGifhazmfwwf\? odkodyfrxm;Edkif/ a'gopdkuf &Sdolonf
a'go\tpGrf;jzifh vQKdU0Suftyfaom twdkiftyifudk zGifhazmfwwf\? odkodyfrxm;Edkif/ arm[
pdkuf &Sdolonf arm[\ tpGrf;jzifh vQKdU0Suftyfaom twdkiftyifudk zGifhazmfwwf\? Odkodyf
rxm;Edkif/ aMumufwwfaom olonf aMumufonf\ tpGrf;jzifh vQKdU0Suftyfaom twdkiftyif
udk zGifhazmfwwf\? odkodyfhrxm;Edkif/ vmbftmrdo tav;jyKolonf vmbf tmrdo[laom
taMumif;aMumifh vQKdU0Suftyfaom twdkiftyifudk zGifhazmfwwf\? odkodyfrxm;Edkif/ rdef;ronf
ynmenf;onfh tjzpfaMumifh vQKdU0Suftyfaom twdkiftyifudk zGifhazmfwwf\? odkodyfrxm;Edkif/
aoaomufMuL;olonfvnf; ao&nfao&uf aomufpm;jcif; vQyfay:onfh tjzpfaMumifh
vQKdU0Suftyfaom twdkiftyifudk zGifhazmfwwf\? odkodyfrxm;Edkif/ y@Kufonf pdwfxm;rwnfh
rwfaomaMumifh vQKdU0Suftyfaom twdkiftyifudk zGifhazmfwwf\? odkodyfrxm;Edkif/ oli,fonf
pdwfaeEke,f ajymif;vJvG,faomaMumifh vQKdU0Suftyfaom twdkiftyifudk zGifhazmfwwf\? odkodyf
rxm;Edkif/
rdvdErif; avQmufxm;aom t&mXme- ]]&m*rsm;ol? a'gorsm;ol? arm[rsm;ol?
aMumufvefYwwfol? vmbf tmrdo tav;jyKol? rdef;r? aoaomufMuL;? y@Kuf? udk;a,muf
ajrmuf oli,f (tm;jzifh yk*dKvfudk;a,muf) jzpf\/ avmu yk*dKvfudk;a,mufwdkYonf ,kwfrm
qdk;pG wpfcPrQ jzpfukef\/ pdwfwkefvIyu
f kef\/ vQyfay: avmfvnfukef\/ yk*dKvf
udk;a,mufwdkYESifh wdkifyiftyfaomf vQKdU0Suftyfaom twdkiftyifonf vsifjrefpGm aygufMum;
wwf\}} [k (a&S;q&mwdkY *gxmodrf;usHK;jcif;jzpf\)/
vQKdU0Sufwdkifyifcsufudk zsufqD;wwfaom yk*dKvfudk;a,muf NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- aarr@
@u
uyyOOmm&&rru
ux
xmm ======
4 - ynmBuD;&ifhaMumif; &Spfyg;
toQifbk&m;em*aoe &Spfyg;aom taMumif;wdkYaMumifh ynmonf BuD;&ifh\? &ifhusufjcif;odkY
a&muf\/ tb,f&Spfyg;aom taMumif;wdkYaMumifhenf;[lrl- t&G,fBuD;&ifhaomaMumifh ynmonf BuD;&ifh\? &ifhusufjcif;odkY a&muf\/
- tjcHt&H tausmftapmrsm;aomaMumifh ynmonf BuD;&ifh\? &ifhusufjcif;odkY a&muf\/
- tzefzef ar;jref;aomaMumifh ynmonf BuD;&ifh\? &ifhusufjcif;odkY a&muf\/
- a&qdyfyrm q&mESifh aygif;azmfaomaMumifh ynmonf BuD;&ifh\? &ifhusufjcif;odkY
a&muf\/
- oifhavsmfpGm ESvHk;oGif;aomaMumifh ynmonf BuD;&ifh\? &ifhusufjcif;odkY a&muf\/
- wdkifyifaqG;aEG;aomaMumifh ynmonf BuD;&ifh\? &ifhusufjcif;odkY a&muf\/
- cspfcifolESifh aygif;azmf&aomaMumifh ynmonf BuD;&ifh\? &ifhusufjcif;odkY a&muf\/
- oifhavsmfaom t&yfXme aexdkif&aomaMumifh ynmonf BuD;&ifh\? &ifhusufjcif;odkY
a&muf\/
rdvdErif; avQmufxm;aom t&mXme- ]]t&G,fBuD;&ifhaomaMumifh vnf;aumif;? tjcH
t&H tausmftapmrsm;jcif;? ar;jref;jcif;wdkYaMumifh vnf;aumif;? a&qdyfyrm q&mESifh aygif;azmf
aomaMumifh vnf;aumif;? oifhavsmfpGm ESvHk;oGif;aomaMumifh vnf;aumif;? wdkifyifaqG;aEG;
aomaMumifh vnf;aumif;? cspfcifolESifh twlaygif;oif;&aomaMumifh vnf;aumif;? oifhavsmf
aom t&yfXme aexdkif&aomaMumifh vnf;aumif;/ (ynmonf BuD;&ifh\ &ifhusufjcif;odkY
a&muf\)/ &Spfyg;aom taMumif;wdkYonf ynm oefY&Sif;Edkifaom taMumif;wdkYaywnf;/
qdkcJhNyD; taMumif;&Spfyg;wdkYonf tMuifolwdkYtm; &Sdukef\? xdkolwdkYtm; Pfynmonf
xl;jcm;uGJjym;\}} [k (a&S;q&mwdkY *gxm odrf;usHK;jcif;jzpf\)/
ynmBuD;&ifhaMumif; &Spfyg; NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- aarr@
@u
uyyOOmm&&rru
ux
xmm ======
5 - q&m\ *kPft*Fg
toQifbk&m;em*aoe ajrtzdkYonf wdkifyifjcif;\ tjypf&Spfyg;rS vGwfuif;yg\/ tuREkfyf
onfvnf; avmu vGefjrwfaom wdkifyifoifhaom tazmfo[Jygwnf;/ tuREkfyfonf vQKdU0Suf
tyfaom twdkiftyifudk tpOfapmifhpnf;Edkifavmufolvnf; jzpfyg\/ tuREkfyfonf touf&Snf
orQ umvywfvHk; vQKdU0Suftyfaom twdkiftyifudk apmifhpnf;ygtHh/ tuREkfyfonf jyqdkNyD;
&Spfyg;aom taMumif;wdkYjzifh ynmBuD;&ifhjcif;odkY a&mufyg\/ ,cktcg tuREkfyfuJhodkYaom
wynfhudk &EdkifcJyg\/ aumif;pGm usifhaom wynfhtay: tMuif ESpfq,fhig;yg;aom q&m\
0wfedA'f tzdkYt&mwdkY &Sdyg\/ xdkESpfq,fhig;yg;aom q&m\ 0wfedA'f tzdkYt&mwdkYjzifh q&monf
ajzmifhrSefpGm vdkufemusifhaqmiftyf\/ ESpfq,fih g;yg;aom q&m\ 0wfedA'f tzdkYt&mwdkY[lonf
tb,fwdkYenf;[lrltoQifbk&m;em*aoe avmu q&monf rdrdwynfhtay: tjrJrjywf tapmifh
ta&Smufudk jzpfaptyf\/ wynfh\ rqnf;uyfoifhaom yk*dKvf? qnf;uyfoifhaom yk*dKvfudk
odtyf\? wynfh ayghwefonf? rayghwefonfudk odtyf\/ wynfhtwGuf ae&mxdkifcif;udk
odtyf\/ emzsm;rusef;onfudk odtyf\/ qGrf;abmZOf&? r&udk odtyf\/ wynfh\ xl;jcm;?
rxl;jcm;udk odtyf\/ rdrdoydwf twGif;a&muf&Sdaom abmZOfudk a0zeftyf\/ ]]raMumufvifh?
oif\ tusKd;pD;yGm;onf wdk;wufae\}} [k tm;ay;tm;ajrmuf jyKtyf\/ ]]odkYaom yk*dKvfESifh
twlwuG qufqH aygif;oif;ae\}} [k wynfh\ taygif;toif;udk odtyf\/ &Gm taygif;
toif;udk odtyf\/ ausmif; taygif;toif;udk odtyf\/ xdkwynfhESihftwl &,farmjcif;
jrL;xl;jcif;udk rjyKtyf/ xdkwynfhESihf twlwuG pum;ajymqdkjcif;udk jyKtyf\/ tenf;i,f
cRwfacsmf wdrf;yg;onfudk jrifaomf onf;cHtyf\/ av;pm;orI aumif;pGm jyK&m\/ q&mh0wfudk
rcsKd;rzsuf&m/ rvsKdUr0Suf jyKvkyf&m\/ twwfynmudk t<uif;rxm; oifMum;ay;&m\/
]]wynfhudk twwfynmwdkY jzpfaptHh}} [k tzpdwf xm;&m\/ ]]wynfhonf tb,fodkY
tusKd; rqkwf,kwfayrnfenf;}} [k BuD;yGg;apvdkpdwf xm;&m\/ ]]wynfhudk twwfynm
tiftm;tpGrf;jzifh tm;&Sdonfudk jyKtHh}} [laom pdwfudk xm;&m\/ arwmpdwfudk a&S;Ixm;&m\/
ab;&efa&mufaom tcgwdkY rpGefYypf&m/ jyKvkyfzG,f0wf rarhavsmh&m/ cRwfacsmfazmufjyef
vwfaomf w&m;ojzifh csD;ajrmuf a[mMum;&m\/ um; wynfh usifh&ef q&m\ 0wfedA'f
*kPf t*FgwdkYwnf;/ xdkqdkcJhNyD; 0wfedA'f*kPft*FgwdkYjzifh tuREkfyf aumif;pGm usifhawmfrlygavmh/
toQifbk&m; tuREkfyftm; ,HkrSm;jcif; jzpfyg\/ qdwfcsKdyrm 0uF0kwfa'oemjzpfaom jrwfpGm
bk&m;\ pum;awmfonf &Sdyg\/ xdkqdwfcsKdyrm 0uF0kwfjyem aemifvmvwHUaom t"GefY
umv0,f olrSef? igrSef jiif;cHkjcif;onf jzpfygvwHU/ aemifvmvwHUaom t"GefYumvvnf;
toQifbk&m;ESifh wlaom ynm&SdwdkYudk &cJygukefvwHU/ olwpfyg;wdkY pGyfpGJjcif;udk ESdyfeif;jcif;iSg
xdkar@u jyemwdkY tuREkfyftm; ynmrsufpdudk ay;awmfrlygavmh[k (avQmufxm;\)/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- aarr@
@u
uyyOOmm&&rru
ux
xmm ======
6 - Oygoum\ *kPft*Fg
em*aoerax&fonf ]]aumif;NyD[k 0efcH q,fyg;ukefaom Oygoum\ usifh0wf*kPf
t*FgwdkYudk jyawmfrl\/ rif;jrwf Oygoum\ usifh0wf*kPft*FgwdkYonf q,fyg;wdkYwnf;/
tb,fq,fyg;wdkYenf;[lrl- rif;jrwf avmu Oygoumonf oHCmESifh wlrQaom csrf;om
qif;&J&Sdol jzpf\/ w&m;awmfvQif tBuD;trSL;xm;ol jzpf\/ Opmypnf; tiftm;tavsmuf
a0zefcJGjcm;jcif; arGUavsmfol jzpf\/ bk&m;omoemawmf ysufjym;qkwf,kwfonfudk Mum;od
awGUjrifaomf wdk;wufpnfyifjcif;iSg vkHYv pdkufxkwf\/ aumif;aom t,l0g' &Sdoljzpf\/ 'd|?
okw? rkw r*Fvmt,lrS uif;vGwf touf[laom taMumif;aMumifhvnf; omoemawmfrS
wpfyg;aom oludk q&m[l rTefMum;? xdkOygoumonf udk,ftrlt&m EIwftrlt&mudkvnf;
apmifhpnf;\/ oifhwifh nDGwfjcif; arGUavsmfol? oifhwifh nDGwfjcif; aysmfydkufol jzpf\/
rjiLplwwfol jzpf\/ aumufuspfpOf;vJonfh tpGrf;jzifh omoemawmf usufpm;usifvnfol
r[kwf/ bk&m;udk udk;uG,f&m[k qnf;uyfol jzpf\/ w&m;awmfudk udk;uG,f&m[k qnf;uyfol
jzpf\/ oHCmawmfudk udk;uG,f&m[k qnf;uyfol jzpf\/ rif;jrwf onfwdkYum; Oygoum\
usifh0wf*kPf t*Fgq,fyg;wdkYwnf;/ xdktvHk;pHkaom usifh0wf*kPf t*FgwdkYonf oifrif;jrwf
aumif;pGm &Sdukef\/ oifrif;jrwfonf bk&m;omoemawmf qkwf,kwfrnfudk jrif BuD;yGg;jcif;udk
tvdk&Sdjcif;onf oifhjrwf\/ tcGifha&muf\/ avsmufywf\/ oifhwifh\/ oifhtm; igcGifhjyK\/
oifrif;jrwfonf tvdk&Sdwdkif; ighudk ar;avmh[k (rdefYawmfrl\)/
ar@uyOm&ruxm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
4 - ar@uyOm
====== 11 --
''dAdAv
v00**f f ======
1 - uwm"dum&ozvyOm
(y&dedAmefjyKaom jrwfpGmbk&m;tm; ylaZmfrItusKd; &Sd r&Sdjyem)
1/ xdktcg rdvdErif;onf ykpmar;cGifh jyKtyfonf jzpf&um; q&mrax&f\ ajc&if;
wkyf0yfESdrfhcs OD;xdyf vuftkyfwifum pum;udk avQmufxm;\- ]]toQifbk&m;em*aoe
wdwdwdkYonf odkY ajymqdkygukef\- ]]jrwfpGmbk&m;onf ylaZmfoum&udk tu,f om,m
onfjzpftHh? jrwfpGmbk&m;onf y&dedAmefjyKNyD;ol r[kwfEdkif? avmuoHk;yg;ESifh pyf,SOfwGJae\?
avmuoHk;yg; twGif;0if jzpfaeao;\? avmuESifh qufqHaeao;\? xdkYaMumifh xdkjrwfpGm
bk&m;tm; jyKtyfaom aus;Zl;onf rjrHK? tusKd;&Sd\/ tu,f y&dedAmefjyKtHh? avmuoHk;yg;ESifh
r,SOfpyfawmhbJ tvHk;pHkaom bHkb0wdkYrS vGwfvyfav&um; xdkjrwfpGmbk&m;tm; ylaZmfjcif;
onf rjzpfEdkif? y&dedAmef pH0ifZmwfodrf; cEmNidrf;NyD;jzpf wpfpHkwpfckaom ylaZmfzG,fudk rom,m
Edkifawmhay? rom,maom jrwfpGmbk&m;tm; jyKtyfaom aus;Zl;onf jrHK\? tusKd;r&Sd}}/ odkY
vQif wdwdwdkYonf ajymqdkMuukef\/ tar;ykpm jyemonf tpGef;ESpfzufxGuf\? tar;
ykpm jyemonf &[EmtjzpfodkY ra&mufukefao;aom olwdkY ajzqdk&ef t&mr[kwfyg?
tar;ykpm jyemum; y#dord'gyw jrwfvSaom yk*dKvfwdkY\ t&mom jzpfyg\? rSm;,Gif;
om t,l uGef&ufudk jzwfcGJ y,fzsufawmfrl wpfckwnf;aom rSefuefaom tzdkY wnfxm;
awmfrlygavmh/ tar;ykpmjyemonf toQifbk&m;odkY a&S;Ia&mufvwfNyD? aemifvmvwHU
aom bk&m;om;awmfwdkYtm; omoemawmfrS wpfyg;aom t,l&Sdukefaom yk*dKvfwdkYudk ESdyfjcif;iSg
ynmrsufpdudk ay;awmfrlygavmh}} [k (avQmuf\)/
em*aoerax&fonf rif;jrwf ]]jrwfpGmbk&m;onf y&dedAmef jyKawmfrlNyD? jrwfpGmbk&m;onf
ylaZmfoum&udk omvnf; om,mawmfrrl/ jrwfpGmbk&m;onf aAm"dyif&if;yifvQif om,m
wyfrufrIudk y,fpGefYtyfNyD/ (xdkodkY jzpfaomaMumifh) kyfemrft<uif;r&Sdaom edAme"mwfjzifh
y&dedAmef jyKawmfrlaom jrwfpGmbk&m;tm; tb,frSmvQif ylaZmfoum&udk om,mygawmh
rnfenf;/ rif;jrwf w&m;ppfolBuD; jzpfawmfrlaom toQifom&dykMwmrax&fonf- ]ewfESifhwuG
aom vltaygif;wdkYonf ylaZmftyfukefaom? twkr&Sdaom a&S;bk&m;wdkYESifhom wlawmfrlukef
aom xdkjrwfpGmbk&m;wdkYonf ylaZmfoum&udk rom,mukef? odkY rom,mjcif;um; jrwfpGm
bk&m;wdkY\ oabm wHxGm "rwm yifwnf;} [k a[mtyfNyD}} [k rdefYqdk\/
rdvdErif;onf ]]toQifbk&m;em*aoe om;onfrlvnf; tz\ *kPfudk ajymqdkwwfyg\/
tzonfrlvnf; om;\ *kPfudk ajymqdkwwfyg\/ ,ck toQifwifjyaom pum;onf wpfyg;
aom t,l&Sdaom yk*dKvfwdkYudk ESdyfjcif;iSg taMumif; r[kwfao;yg/ ,ck toQifwifjyaom
pum;onf MunfdkzG,fudk azmfjyjcif;rQom jzpfyg\/ wdkufwGef;yg\? toQifbk&m;onf xdkESpf
zuf tpGef;xGufaom jyem rdrdt,l\ wnfwHh cdkifjrJapjcif;iSg vnf;aumif;? rdpmuGef&ufudk
ajz&Sif;jcif;iSg vnf;aumif; tuREkfyftm; taMumif;udk aumif;pGm a[mawmfrlygavmh}} [k
avQmuf\/

em*aoerax&fonf ]]rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf y&dedAmef jyKawmfrlavNyD? jrwfpGmbk&m;


onf ylaZmfoum&udk om,mawmfrrl/ rom,monfom jzpfaom jrwfpGmbk&m;\ "mwfawmf
&wemudk ewfvlwdkYonf wnf&mrSD&m jyKvsuf jrwfpGmbk&m;\ Pfawmf&wemudk tmHkjyKojzifh
aumif;aom tusifhudk rSD0Jukefonfjzpf vl ewf edAmef oHk;wefaom csrf;ompnf;pdrfwdkYudk
&&Sdukef\}} [k rdefYawmfrl\/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh rD;yHkBuD;onf &J&Jajymifajymif awmufavmif Nidrf;av&m\/
rif;jrwf xdkrD;yHkBuD;onf jrufxif;[laom avmifpmudk om,moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQif
bk&m; xdkrD;yHkBuD;onf &J&Jajymifajymif awmufavmifaepOfaomfrSvnf; jrufxif;[laom
avmifpmudk rom,may? xdkodkY jzpfygvsuf Nidrf;avNyD;aom? at;jrNyD;aom? pdwfapwem
r&Sdaom rD;yHkBuD;onf tb,frSm om,mygvdrfhrnfenf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdkrD;yHkBuD;onf
jywfpJ Nidrf;at;cJhaomf avmu rD;onf qdwfokOf;oGm;oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m;
rD;onf rqdwfokOf;yg? xif;onf rD;\wnf&m rD;pmjzpfyg\/ rD;udk tvdk&Sdukefaomol tm;vHk;wdkY
onf toD;tjcm; a,musfm;wdkY jyKtyfaom rdrd\ tm;pGrf;vkHYvjzifh xif;udk zdESdyfyGwfwdkufNyD;vQif
rD;udk jzpfap xdkrD;jzifh rD;ESifhqdkif&m jyKvkyfzG,f jzpfukefaom trIudpwdkYudk jyKvkyfMuygukef\[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf odkYjzpfvQif ]]rom,maomoltm; jyKtyfaom aus;Zl;onf jrHK\? tusKd;
r&Sd}} [laom wdwdwdkY\ pum;onf trSm;pifppfom jzpf\/
rif;jrwf rD;yHkBuD;onf &J&Jajymifajymif awmufavmifouJhodkY? xdkYtwl jrwfpGmbk&m;onf
wpfaomif;aom avmu"mwf bk&m;\ toa&awmfjzifh xdefvif; awmufyawmfrlNyD/ rif;jrwf
rD;yHkBuD;onf &J&Jajymifajymif awmufavmif Nidrf;avouJhodkY? xdkYtwl jrwfpGmbk&m;onf
wpfaomif;aom avmu"mwf bk&m;\ toa&awmfjzifh xdefvif; awmufyawmfrlNyD;? cEm
t<uif;r&Sdaom edAme"mwfjzifh y&dedAmef jyKawmfrl\/ rif;jrwf Nidrf;avNyD;aom rD;yHkonf jruf
xif;[laom avmifpmudk rom,mouJhodkY? xdkYtwl (jrwfpGmbk&m;onf) avmu tpD;tyGg;udk
om,mjcif;udk y,fawmfrlvsuf Nidrf;at;avNyD/ rif;jrwf rD;yHkNidrf;at;NyD;aomf avmifpm r&SdcJh
aomf vlwdkYonf toD;tjcm; a,musfm;wdkY jyKtyfaom rdrd\ tm;pGrf;vkHYvjzifh xif;udk
yGwfwdkufNyD;vQif rD;udk jzpfap xdkrD;jzifh rD;ESifhqdkif&m jyKvkyfzG,f jzpfukefaom trIudpwdkYudk
jyKvkyfMuukefouJhodkY? xdkYtwlomvQif ewfvlwdkYonf y&dedAmef jyKawmfrlNyD;aom? om,mjcif;
uif;awmfrlaom jrwfpGmbk&m;\ "mwfawmf &wemudkomvQif wnf&mjyK jrwfpGmbk&m;\
Pfawmf &wemudk tmHkjyKojzifh aumif;aom tusifhudk rSD0Jukefonfjzpf vlewfedAmef
oHk;wefaom csrf;omwdkYudk &ukef\/ rif;jrwf taMumif;jzifhvnf; y&dedAmef jyKawmfrlNyD;aom?
rom,monf omvQifjzpfaom jrwfpGmbk&m;tm; jyKtyfaom aus;Zl;onf rjrHK tusKd;&Sd\/
rif;jrwf y&dedAmef jyKawmfrlNyD;aom? rom,monfomvQifjzpfaom jrwfpGmbk&m;tm;
jyKtyfaom aus;Zl;onf rjrHK tusKd;&Sd\[laom taMumif;rS xdkYxuftvGef tjcm;taMumif;
wpfrsKd;udkvnf; emOD;avmh/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh avjyif;rkefwdkif;onf wdkufcwf uif;jywf
Nidrf;pJ&m\? rif;jrwf uif;jywfNidrf;pJNyD;aom avonf aemifwpfzef jzpfapjcif;udk om,myg
oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; uif;jywfNidrf;pJNyD;aom av\ wpfzef jzpfapjcif;iSg
ESvHk;oGif;jcif;onf vnf;aumif;? pdwfxm;jyKjcif;onf vnf;aumif; r&Sdyg/ tb,ftaMumif;
aMumifh enf;[lrl- xdk0ga,m"mwfonf apUaqmfrI vkHYvAsmyg& r&SdaomaMumifhygwnf;/ odkYyif
ESvHk;oGif;rI r&Sdaomfvnf; uif;jywfNidrf;pJNyD;aom xdkav\ av[laom trnfonf uif;aysmuf
&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; av[laom trnfonf ruif;raysmufyg? ,yf0ef;
,yfawmifwdkYonf avjzpfjcif;\ taMumif;wdkYygwnf;? tvGefylukefaom? yltdkufjcif; ESdyfpufcH&

ukefaom vltm;vHk;wdkYonf ,yf0ef;jzifh vnf;aumif;? ,yfawmifjzifh vnf;aumif; toD;tjcm;


a,musfm;wdkY jyKtyfaom rdrd\ tm;pGrf;vkHYvjzifh xdkavudk jzpfapvsuf xdkavjzifh tyludk
Nidrf;at;apygukef\/ ttdkufudk ajyaysmufapygukef\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf odkYjzpfvQif
]]om,mjcif; uif;awmfrlaom jrwfpGmbk&m;tm; jyKtyfaom aus;Zl;onf jrHK\ tusKd;r&Sd}}
[laom wdwdwdkY\ pum;onf rSm;\/
rif;jrwf avjyif;rkefwdkif; wdkufcwfouJhodkY? xdkYtwlomvQif jrwfpGmbk&m;onf wpfaomif;
aom avmu"mwf at;jrom,m odrfarGUEl;nHhaom arwmawmfavjzifh wdkufcwfawmfrl\/
rif;jrwf avrkefwdkif;onf wdkufcwf uif;jywfNidrf;pJouJhodkY? xdkYtwlomvQif jrwfpGmbk&m;onf
at;jrom,m odrfarGUEl;nHhaom arwmawmfavjzifh wdkufcwfawmfrl? cEmt<uif;r&Sdaom
edAme"mwfjzifh y&dedAmef jyKawmfrlavNyD/ rif;jrwf uif;jywfNidrf;pJNyD;aom avonf aemifwpfzef
jzpfapjcif;udk rom,mouJhodkY? xdkYtwlomvQif avmu\ tpD;tyGg; jzpfawmfrlaom jrwfpGm
bk&m;onf om,mjcif;udk y,fawmfrltyfNyD? uif;jywfNidrf;pJNyD/ rif;jrwf xdkvlwdkYonf tyljzifh
ylavmifukefonf? ttdkufjzifh ESdyfpufcH&ukefonf jzpfukefouJhodkY? xdkYtwlomvQif ewfvlwdkY
onf avmb? a'go? arm[wnf;[laom rD;oHk;rsKd;wdkY\ ylavmiftdkufpyfjcif;jzifh ESdyfpufcH&
ukef\/ ,yf0ef;,yfawmifwdkYonf avjzpfjcif;\ taMumif;jzpfukef ouJhodkY? xdkYtwlomvQif
jrwfpGmbk&m;\ "mwfawmfonf vnf;aumif;? Pfawmf&wemonf vnf;aumif; vlewfedAmef
oHk;wefaom jynfhpHkjcif;wdkYudk &jcif;iSg taMumif; taxmuftyHhonf jzpf\/ vlwdkYonf tyljzifh
ylavmifukefonf? ttdkufjzifh ESdyfpufcH&ukefonfjzpf ,yf0ef;jzifh vnf;aumif;? ,yfawmifjzifh
vnf;aumif; avudk jzpfap tyludk Nidrf;at;apukefouJhodkY? ttdkufudk ajyaysmufapukef
ouJhodkY? xdkYtwl omvQif ewfvlwdkYonf y&dedAmef jyKawmfrlaom? rom,monfom jzpfawmf
rlaom jrwfpGmbk&m;\ "mwfawmfudk vnf;aumif;? Pfawmf&wemudk vnf;aumif; ylaZmf
ukodkvfudk jzpfapvsuf xdkukodkvfjzifh avmb? a'go? arm[wnf;[laom rD;oHk;rsKd;wdkY\
ylavmiftdkufpyfjcif;udk Nidrf;apukef\? at;apukef\/ rif;jrwf odkYaom taMumif;jzifhvnf;
y&dedAmef jyKawmfrlaom? rom,monfom jzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;tm; jyKtyfaom
aus;Zl;onf rjrHK tusKd;&Sd\/
rif;jrwf olwpfyg; t,lwdkYudk ESdyfjcif;iSg xdkYxuftvGef tjcm;taMumif;wpfrsKd;udkvnf;
emOD;avmh/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh a,musfm;onf pnfudk wD;cwf toHudk jzpfap&m\?
tMuif pnfoHudk a,musfm;onf jzpfaptyf\? xdktoHonf uG,faysmuf&m\? rif;jrwf
xdkpnfoHonf aemifwpfzef jzpfapjcif;udk om,mao;oavm[k ar;awmfrl\/ toQifbk&m;
rom,myg? xdkpnfoHonf uG,faysmufygNyD? xdktoHtm; aemifwpfzef jzpfapjcif;iSg ESvHk;oGif;
jcif;onf vnf;aumif;? pdwfxm;jcif;onf vnf;aumif; r&Sdawmhyg? wpfBudrfjzpfNyD;aom pnfoH
onf uG,faysmufonf&Sdaomf xdkpnfoHonf jywfpJoGm;yg\? toQifbk&m; ,if;odkY jywfpJygaomf
vnf; pnfonf pnfoHjzpfjcif; taMumif; taxmuftyHhjzpfyg\/ xdkodkY jzpfaomaMumifh
a,musfm;onf wD;cwf&ef taMumif; jzpfay:vwfaomf rdrdonf jzpfaptyfaom vkHYvjzifh
pnfudk wD;cwf toHudk jzpfap&m yg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;
onf oDv? orm"d? ynm? t&[wzdkvf? ypa0uPm PfawmfwdkYjzifh xHktyfaom "mwfawmf
&wemudk vnf;aumif;? okwf? tbd"rmudk vnf;aumif;? 0denf;udk vnf;aumif;? tqHk;
trawmfudk vnf;aumif; udk,fawmfpm; bk&m;t&m xm;cJh? ukd,fawmfonfum; cEmt<uif;
r&Sdaom edAme"mwfjzifh y&dedAmef jyKawmfrl\/ jrwfpGmbk&m; y&dedAmef pHawmfrlNyD;aomfvnf; vl
ewf edAmefoHk;wefaom jynfhpHkrIudk &jcif;onf ruif;jywf? bHkoHk;yg;twGif; qif;&JtrsKd;rsKd;jzifh

ESdyfpuf cH&ukefonfjzpf pnf;pdrf csrf;omudk tvdk&Sdukefaom ow0gwdkYonf "mwfawmf &wem


udk vnf;aumif;? okwf tbd"rmudk vnf;aumif;? 0denf;udk vnf;aumif;? tqHk;trawmfudk
vnf;aumif; taMumif; taxmuftyHhjyKvsuf vl ewf edAm efoHk;wefaom pnf;pdrfcsrf;omwdkYudk
&Muukef\/ rif;jrwf taMumif;jzifhvnf; y&dedAmef jyKawmfrlaom? rom,monfom jzpfawmf
rlaom jrwfpGmbk&m;tm; jyKtyfaom aus;Zl;onf rjrHK tusKd; &Sd\/
rif;jrwf tem*wfumv jzpfay:vwHUaom oifrif;jrwfjyqdkaom taMumif;t&mudk
jrifvnf; jrifawmfrlcJhyg\? a[mvnf; a[mawmfrlcJhyg\? rSmqdkvnf; rSmqdkcJhyg\? ajymMum;
vnf; ajymMum;awmfrlcJhyg\ ]]tmeEm w&m;pum;awmfonf a[mMum;aom q&m (bk&m;)rS
uif;uGmcJhavNyD? igwdkY q&m(bk&m;)onf r&SdawmhNyD[k oifwdkYtm; odkYaom xifrSwfjcif;
jzpfaomfvnf; jzpf&m\? tmeEm t&mudk odkY rxifrSwfoifh? tmeEm iga[mMum;
ynwfxm;aom w&m;awmfESifh 0denf;awmfonf iguG,fvGefaom tcg oifwdkY\ q&m(bk&m;)
yif jzpfay\}} [k a[mawmfrl\/ y&dedAmef jyKawmfrlNyD;aom? om,mawmfrrlaom jrwfpGmbk&m;
tm; jyKtyfaom aus;Zll;onf jrHK\ tusKd;r&Sd[laom xdkwdwdwdkY\ pum;onf rSm;,Gif;\?
rrSefuef cRwf,Gif;\? acsmfcRwf\? qefYusif\? azmufjyef\? qif;&JwdkYudk ay;wwf\? qif;&Jaom
tusKd;&Sd\? tyg,fodkY vm;aMumif;jzpf\/
rif;jrwf tMuif y&dedAmef jyKawmfrlaom? om,mawmf rrlaom jrwfpGmbk&m;tm; jyKtyf
aom aus;Zll;onf rjrHK tusKd;&Sd\[laom taMumif;rS xdkYxuftvGef tjcm;taMumif;
wpfrsKd;udkvnf; emOD;avmh/ rif;jrwf ajrBuD;onf ]]ig rsKd;aphtm;vHk;wdkY aygufa&mufapukef}}
[k om,moavm/ toQifbk&m; rom,myg/ rif;jrwf om,mjcif; r&Sdaomfvnf; xdkrsKd;aphwdkY
onf ajrBuD; aumif;pGm aygufyGg;ukefvsuf oefpGrf;aom tjrpfwdkYjzifh axG;,Sufukefvsuf
wnfcdkifaom yifpnftESpf &Sdukef tcufBuD;i,f us,fjyefYyGg;pD;ukefvsuf tyGifhtoD;wdkYudk
tb,fhaMumifh aqmifukefoenf;? toQifb&k m; ajrBuD;onf om,mjcif; r&Sdygaomfvnf;
xdkrsKd;aphwdkY\ wnf&m jzpfyg\? aygufa&muf pnfyifjyefYyGg;jcif;iSg taMumif; taxmuftyHhudk
ay;yg\/ xdkrsKd;aphwdkYonf xdkajrBuD;wnf;[laom wnf&mudk rSD xdktaMumif; taxmuftyHh
jzifh aumif;pGm aygufa&muf pnfyifjyefYyGg;ukefvsuf oefpGrf;aom tjrpfwdkYjzifh axG;,Sufukef
vsuf wnfcdkifaom yifpnftESpf &Sdukef tcufBuD;i,f us,fjyefY yGg;pD;ukefvsuf tyGifhtoD;
wdkYudk aqmifygukef\? rif;jrwf xdkodkYjzpfvQif xdkwdwdwdkYonf ]]om,mjcif;uif;aom jrwfpGm
bk&m;tm; jyKtyfaom aus;Zl;onf jrHK\ tusKd;r&Sd}} [k tu,f qdkukeftHh? odkYqdkrl wdwdwdkY
onf rdrdwdkY t,l0g' ysufpD;ukef\? ykwfcwfukef\? qefYusifukef\/
rif;jrwf ajrBuD;uJhodkY? xdkYtwl ylaZmftxl;udk cHawmfrlxdkufaom (opmav;yg;w&m;wdkYudk)
udk,fwdkifrSefpGm odawmfrlaom jrwfpGmbk&m;udk (rSwftyf\)/ rif;jrwf ajrBuD;onf wpfpHk
wpfckaom 0wKudkrQ rom,mouJhodkY? xdkYtwl jrwfpGmbk&m;onf wpfpHkwpfckaom 0wKudkrQ
om,mawmf rrl/ rif;jrwf xdkrsKd;aphwdkYonf ajrBuD;udk wnfrSD aygufzGm;ukefvsuf oefpGrf;aom
tjrpfwdkYjzifh axG;,Sufukefvsuf wnfcdkifaom yifpnftESpf&Sdukef tcufBuD;i,f us,fjyefY
yGg;pD;ukefvsuf tyGifhtoD;udk aqmifukefouJhodkY? xdkYtwl ewf vlwdkYonf y&dedAmef jyKawmfrlNyD;
aom? rom,monfomjzpfaom jrwfpGmbk&m;\ "mwfawmfudk vnf;aumif;? Pfawmf &wem
udk vnf;aumif; rSD jrJpGmaom ukodkvfwnf;[laom tjrpf wnfukefvsuf? orm"d[laom
yifpnf? w&m;[laom tESpf? oDv[laom tudkif; tcufwdkYjzifh xuf0ef;usif jyefYyGg;ukef
0drkwd[laom tyGifh? r*fzdkvf[laom toD;wdkYudk yGifhoD;ukef\/ rif;jrwf taMumif;jzifhvnf;

y&dedAmef jyKawmfrlNyD;aom? om,mjcif; &Sdawmfrrlaom jrwfpGmbk&m;tm; jyKtyfaom aus;Zl;


onf rjrHK tusKd;&Sd\/
rif;jrwf y&dedAmef jyKawmfrlNyD;aom? rom,monfomvQif jzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;
tm; jyKtyfaom aus;Zl;onf rjrHK tusKd;&Sd\[laom taMumif;rS xdkYxuftvGef tjcm;
taMumif; wpfrsKd;udkvnf; emOD;avmh/ rif;jrwf ukvm;tkyf? EGm;? jrnf;? qdwf? om;orif?
vlwdkYonf (rdrdwdkY\) 0rf;wGif; ydk;rsKd;wdYk\ jzpfjcif;udk om,mukefoavm/ toQifbk&m;
rom,myg/ rif;jrwf xdkodkY rom,mygbJvsuf xdkydk;rsKd;wdkYonf om,mjcif; r&Sdukefaom
xdkow0gwdkY\ 0rf; aumif;pGmjzpfukef rsm;pGmaom om;ajr;&Sdukefvsuf jyefYyGm;jcif;odkY tb,fh
aMumifh a&mufukefoenf;/ toQifbk&m; raumif;rI uH\ tm;BuD;onf\ tjzpfaMumifh
rom,monfomvQif jzpfukefaom xdkow0gwdkY\ 0rf;wGif; ydk;rsKd;wdkYonf aumif;pGm jzpfukef
rsm;pGmaom om;ajr;&Sdukefvsuf jyefYyGg;jcif;odYk a&mufukef\/ rif;jrwf twlomvQif y&dedAmef
jyKawmfrlNyD;aom rom,monfomvQif jzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;\ "mwfawmf\ vnf;
aumif;? PfawmftmHk\ vnf;aumif; tm;aumif;onfh tjzpfaMumifh jrwfpGmbk&m; jyKtyf
aom aus;Zl;onf rjrHK tusKd;&Sd\/
rif;jrwf y&dedAmef jyKawmfrlNyD;aom? om,mjcif; &Sdawmfrrlaom jrwfpGmbk&m;tm; jyKtyf
aom aus;Zl;onf rjrHK tusKd;&Sd\[laom taMumif;rS xdkYxuftvGef tjcm;taMumif;wpfrsKd;
udkvnf; emOD;avmh/ rif;jrwf udk;q,fh&Spfyg;aom a&m*gwdkYonf udk,f jzpfapukefownf;[k
vlwdkYonf om,mukefoavm/ toQifbk&m; rom,mygukef/ rif;jrwf xdka&m*gwdkYonf
om,mjcif; r&Sdukefaom vlwdkY\ udk,f tb,fhaMumifh jzpfukefoenf;/ toQifbk&m; a&S;u
jyKcJhaom raumif;rI ]'kpdkuf} aMumifh jzpfygukef\/ rif;jrwf a&S;ujyKcJhaom tukodkvfuHonf
b0 cHpm;tyfonf jzpftHh? rif;jrwf odkYjzpfrl a&S;u jyKtyfonfrlvnf;jzpfaom? b0
jyKtyfonfrlvnf;jzpfaom ukodkvfuH tukodkvfuHonf rjrHK tusKd;&Sd\/ rif;jrwf taMumif;
jzifhvnf; y&dedAmef jyKawmfrlNyD;aom? rom,monfomvQifjzpfaom jrwfpGmbk&m;tm; jyKtyf
aom aus;Zl;onf rjrHK tusKd;&Sd\/
rif;jrwf eEurnfaom bDvl;onf om&dykw&mrax&fudk jypfrSm;rdaomaMumifh ajrrsKdcH&
av\[k oifrif;jrwf Mum;zl;oavm/ toQifbk&m; Mum;zl;yg\? taMumif;onf avmu
xif&Sm;yg\/ rif;jrwf om&dykw&mrax&fonf eEubDvl; ajrrsKdcH&jcif;udk om,moavm/
toQifbk&m; ewf jA[mESifhwuGaom avmuonf xufatmuf ajymif;jyefjzpfaomf vnf;
aumif;? vaeESpfyg;onf ajrodkY usaomf vnf;aumif;? jrif;rdk&fawmifrif;onf z&dkz&J jyefYMuJ
aomf vnf;aumif; om&dykw&mrax&fonf olwpfyg;\ qif;&Jjcif;udk om,mjcif;r&Sdyg? xdkodkY
rom,mjcif;onf tb,fhaMumifhenf;[lrl- tMuiftaMumif;aMumifh om&dykw&mrax&fonf
trsufxGufrlvnf; xGuf&m\? jypfrSm;rlvnf; jypfrSm;&m\? xdktaMumif;udk om&dykw&m
rax&fonf t<uif;rJh EkwftyfygNyD? t<uif;rJh jzwftyfygNyD? toQifbk&m; taMumif;udk t<uif;rJh
y,fzsufNyD;onfh tjzpf aMumifh om&dykw&mrax&fonf rdrdtoufudk ysufatmif aqmifwwf
olaomfvnf; trsufa'goudk rjyK&myg/ rif;jrwf om&dykw&mrax&fonf eEubDvl; ajrrsKd
cH&jcif;udk tu,f rom,monf jzpftHh? odkY rom,mbJvsuf tb,fhaMumifh eEubDvl;
ajrrsKdcH&oenf;/ toQifbk&m; tukodkvfuH tm;BuD;jcif;aMumifh ajrrsKdcH&yg\/ rif;jrwf
tukodkvfuH tm;BuD;jcif;aMumifh eEu bDvl;onf ajrrsKdcH&onf jzpftHh? odkY jzpfaomf
rom,maom om&dykw&mtm;vnf; jyKtyfaom jypfrSm;rIonf rjrHK tusKd;&Sd\/ rif;jrwf
odkYjzpfvQif tukodkvfuH tm;BuD;jcif;aMumifh rom,maomoltm; jyKtyfaom jypfrSm;rIonf rjrHK

tusKd;&Sd\/ rif;jrwf odkYaom taMumif;jzifhvnf; y&dedAmef jyKNyD;awmfrlNyD;aom? rom,monf


omvQifjzpfaom jrwfpGmbk&m;tm; jyKtyfaom aus;Zl;onf rjrHK tusKd;&Sd\/
rif;jrwf rsufarSmufb0 ajrrsKdcH&olwdko
Y nf tb,frQavmuf &Sdukefoenf;? xdkt&m
oifhtm; Mum;zl;em;0 &Sdyg\avm/ toQifbk&m; Mum;zl;yg\/ rif;jrwf wdkufwGef;yg\? oifonf
ajymMum;ygavmh/ toQifbk&m; pdrmP0dumrnfaom rdef;rwpfOD;? omuD0ifrif;rsKd;jzpfaom
okyAk'rif;vnf; wpfOD;? a'0'wfax&fvnf; wpfOD;? eEurnfaom bDvl;vnf; wpfOD;? eE
rnfaom olaX;om;vkvifvnf; wpfOD; ig;OD;wdkYygwnf;/ toQifbk&m; olig;OD;wdkYonf
ajrrsKd cH&ukef\[k taMumif;udk Mum;zl;yg\/ rif;jrwf xdkolig;OD;wdkYonf tb,fyk*dKvf
jypfrSm;ukefoenf;/ toQifbk&m; jrwfpGmbk&m; vnf;aumif;? wynfhom0uwdkY vnf;aumif;
jypfrSm;yguke\
f / rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf vnf;aumif;? wynfhom0uwdkYonf vnf;aumif;
olwdkY\ ajrrsKdcH&jcif;udk om,mukefoavm/ toQifbk&m; rom,mygukef/ rif;jrwf
odkYjzpfvQif y&dedAmef jyKawmfrlNyD;aom? rom,monfomvQifjzpfaom jrwfpGmbk&m;tm; jyKtyf
aom aus;Zl;onf rjrHK tusKd;&Sd\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe tar;jyemudk
aumif;pGm odapawmfrltyfygNyD/ ray:cufcJ eufeJonfudk ay:vGifatmif jyKtyfygNyD/ vsKdU0Suf
onfudk zsufqD;tyfNyD/ cufqpfudk zsufqD;&Sif;vif;tyfNyD/ awmIyfudk tIyfr&Sdatmif jyKtyfNyD/
*dkPf;wdkYxGwfxD; BuD;jrwfolwdkYxuf tvGefjrwfaom toQifbk&m;odkY uyfa&muf&ygaomaMumifh
wpfyg;aom t,lwdkYonf ajyaysmufysufpD;ukefygNyD/ raumif;aom t,lwdkYonf usKd;ysufukef
ygNyD/ raumif;aom t,l&Sdaom wdwdwdkYonf ta&mift0g r&Sd jzpfygukefNyD[k (avQmuf\)/ /
a&S;OD;pGmaom uwm"dum&ozvyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 --
''dAdAv
v00**f f ======
2 - oAnKwmbm0Om (oAnKwPf jzpfyHkjyem)
2/ toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m;onf w&m;tm;vHk;udk odol oAnK jzpfygoavm/
rif;jrwf[kwf\? jrwfpmG bk&m;onf w&m;tm;vHk;udk odol oAnK jzpfawmfrl\/ odkYyifjzpfaomf
vnf; jrwfpGmbk&m;tm; Pftjrifonf tjrJrjywf xifaeonf r[kwfay/ jrwfpGmbk&m;\
oAnKw Pfawmfonf qifjcifjcif;ESifh pyf\/ qifjcifawmfrlvQif tvdk&Sdwdkif; odawmfrl\/
toQif bk&m;em*aoe xdkjrwfpGmbk&m;tm; qifjcif&SmrSD;ojzifhom oAnKwPfawmfonf
tu,f jzpftHh? xdkodkYjzpfrl jrwfpGmbk&m;onf w&m;tm;vHk;udk odol oAnK r[kwfEdkif&myg/
rif;jrwf pyg;vSnf; tpD;wpf&m (wif;a&-8000) wdkYvnf;aumif;? vSnf;wpfpD;wdkY\ xuf0uf
(wif;a& av;q,f) vnf;aumif;? ckepftrP (wpfq,fhudk;wif; wpfpdwf)wdkY vnf;aumif;?
ESpfjynfwdkY vnf;aumif; &Sdukef\/ rQavmuf (pyg;wif;a&-8059-wif; wpfpdwf ESpfjynf&Sd)
pyg;wdkYonf vufzspfwpfwGuf cP jzpfay:vmaom wpfckckaom pdwfudk trSwftom;jyK
xm;tyfukefaomf ukefjcif; cef;jcif;odkY a&mufukef&m\/
xdkt&m ckepfrsKd;&Sdaom pdwfwdkYonf jzpfMuukef\/ rif;jrwf tMuifolwdkYonf &m*
&Sdukef\/ a'go&Sdukef\/ arm[&Sdukef\/ udavomq,fyg; &Sdukef\/ ryGm;aptyfaom udk,f?
ryGg;aptyfaom oDv&Sdukef\/ ryGg;aptyfaom pdwf&Sdukef\/ ryGg;aptyfaom ynm &Sdukef\/
xdkolwdkY\ xdkpdwfonf av;av;zifhzifh jzpf\/ EkHYEkHYaES;aES;vnf\/ tb,fhaMumifhenf;[lrlpdwfudk ryGg;aptyfonfh tjzpfaMumifhwnf;/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh us,f0ef; jyefYajympnfum;
t&if;ESifh tzsm;? tzsm;ESifh t&if; pyf,Sufyl;aygif;vsuf tcuftvufwdkYjzifh Iyf,SufaxG;&pf
aeaom 0g;yifudk qGJ,liifxkwfaomf av;av;zifhzifh EkHYEkHYaES;aES;ygvm\/ tb,fhaMumifhenf;
[lrl-0g;HkcufwdkY\ t&if;ESifh tzsm;? tzsm;ESifht&if; pyf,Suf yl;aygif;aeaomaMumifhwnf;/
rif;jrwf twlomvQif tMuifolwdkYonf &m*&Sdukef\/ a'go &Sdukef\/ arm[&Sdukef\/
udavom q,fyg;&Sdukef\/ ryGm;aptyfaom udk,f&Sdukef\/ ryGg;aptyfaom oDv&Sdukef\/
ryGg;aptyfaom pdwf&Sdukef\/ ryGg;aptyfaom ynm&Sdukef\/ xdkolwdkY\ xdkpdwfonf av;av;
zifhzifh jzpf\/ EkHYEkHYaES;aES;vnf\/ tb,fhaMumifhenf;[lrl- udavomwdkYESifh yl;aygif;pyf,Sufae
aomaMumifhwnf;/ pdwfonfum; yxrjzpfaom ykxkZOfpdwfrsKd;aywnf;/
xdkt&m 'kwd,jzpfaom pdwfonf a0zefjcif;odkY a&muf\- rif;jrwf tMuif aomwmyef
yk*dKvfwdkYonf tyg,fwHcg;ydwfukef\/ opmav;yg;udk odjrifjcif;jzifh edAmefodkY a&mufukef\/
bk&m;ocif\ y#da0"omoemudk odNyD;jzpfukef\/ xdkaomwmyefyk*dKvfwdkY\ xdkpdwfonf oHk;yg;
aom t&mwdkY ayghyg;pGm jzpf\/ ayghyg;pGmvnf\/ txufr*fzdkvf t&mwdkY av;av; zifhzifh
jzpf\/ EkHYEkHYaES;aES; vnf\/ tb,fhaMumifhenf;[lrl-oHk;yg;aom t&mwdkY pdwf\ pifMu,fonf
\ tjzpfaMumifh vnf;aumif;? txuf udavomwdkYudk ry,ftyfao;onf\ tjzpfaMumifh
vnf;aumif;wnf;/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh atmufoHk;qpf tzktxpfpifMu,fNyD;aom? txuf
tcuftvufwdkYjzifh Iyf,SufaxG;&pfaeaom 0g;yifudk qGJ,liifxkwfaomf tzktxpf pifMu,f
aom oHk;qpfa&mufatmif vsifpGmygvm\/ xdkoHk;qpftxuf av;vHaeao;\/ tb,fh
aMumifhenf;[lrl-atmuf pifMu,f txuf tcuftvufwdkYjzifh Iyf,SufaxG;&pf aeonf\
tjzpfaMumifhwnf;/ rif;jrwf twlomvQif tMuifaomwmyef yk*dKvfwdkYonf tyg,fwHcg;

ydwfukef\/ opmav;yg;udk odjrifjcif;jzifh edAmefodkY a&mufukef\/ bk&m;ocif\ y#da0"


omoemudk odNyD;jzpfukef\/ xdkaomwmyefyk*dKvfwdkY\ xdkpdwfonf oHk;yg;aom t&mwdkY ayghyg;
pGm jzpf\/ ayghyg;pGmvnf\/ txufr*fzdkvft&mwdkY av;av;zifhzifh jzpf\/ EkHYEkHYaES;aES; vnf
\/ tb,fhaMumifh enf;[lrl-oHk;yg;aomt&mwdkY pdwf\ pifMu,fonf\ tjzpfaMumifh
vnf;aumif;? txuf udavomwdkYudk ry,f&ao;onf\ tjzpfaMumifh vnf;aumif;wnf;/
pdwfonfum; 'kwd, jzpfaom aomwmyef pdwfrsKd;aywnf;/
xdkt&m wwd,jzpfaom pdwfonf a0zefjcif;odkY a&muf\-rif;jrwf tMuif ou'g*grf
yk*dKvfwdkYonf &Sdukef\/ ,if;ou'g*grfyk*dKvfwdkY\ &m*? a'go? arm[wdkYonf acgif;yg;ukefNyD/
xdkou'g*grf yk*dKvfwdkY\ xdkpdwfonf ig;yg;aom t&mwdkY ayghyg;pGm jzpf\/ ayghyg;pGm vnf\/
txuf r*fzdkvft&mwdkY av;av;zifhzifh jzpf\/ EkHYEkHYaES;aES; vnf\/ tb,fhaMumifhenf;[lrlig;yg;aom t&mwdkY pdwf\ pifMu,fonf\ tjzpfaMumifh vnf;aumif;? txuf udavomwdkY
udk ry,f&ao;onf\ tjzpfaMumifh vnf;aumif;wnf;/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh atmufig;qpf
tzk txpf pifMu,fNyD;aom? txuf tcuftvufwdkYjzifh Iyf,SufaxG;&pfaeaom 0g;yifudk
qGJ,liif xkwfaomf tzktxpf pifMu,faom ig;qpfa&mufatmif vsifpGmygvm\/ xdkig;qpf
txuf av;vHaeao;\/ tb,fhaMumifhenf;[lrl-ig;qpfatmuf pifMu,f txuf
tcuftvufwdkYjzifh Iyf,Suf axG;&pfaeonf\ tjzpfaMumifhwnf;/ rif;jrwf twlomvQif
tMuif ou'g*grfyk*dKvfwdkYonf &Sdukef\/ ,if;ou'g*grfyk*dKvfwdkY\ &m*? a'go? arm[wdkYonf
acgif;yg;ukefNyD/ xdkou'g*grfyk*dKvfwdkY\ pdwo
f nf ig;yg;aom t&mwdkY ayghyg;pGm jzpf\/
ayghyg;pGmvnf\/ txufr*fzdkvf t&mwdkY av;av;zifhzifh jzpf\/ EkHYEkHYaES;aES; vnf\/ tb,fh
aMumifhenf;[lrl- ig;yg;aom t&mwdkY pdwf\ pifMu,fonf\ tjzpfaMumifh vnf;aumif;?
txuf udavomwdkYudk ry,f&ao;onf\ tjzpfaMumifh vnf;aumif;wnf;/ pdwfonfum;
wwd,jzpfaom ou'g*grfpdwfrsKd;aywnf;/
xdkt&m pwkwjzpfaom pdwfonf a0zefjcif;odkY a&muf\-rif;jrwf tMuiftem*grf
yk*dKvfwdkYonf &Sdukef\/ ,if;tem*grfyk*dKvfwkYdonf Mo&rm*d, oHa,mZOfig;rsKd;wdkYudk y,ftyf
ukefNyD/ xdktem*grfyk*dKvfwdkY\ xdkpdwfonf q,fyg;aom t&mwdkY ayghyg;pGm jzpf\/ ayghyg;pGm
vnf\/ txufr*fzdkvft&mwdkY av;av;zifhzifh jzpf\/ EkUHEkHYaES;aES; vnf\/ tb,fhaMumifh
enf;[lrl-q,fyg;aom t&mwdkY pdwf\ pifMu,fonf\ tjzpfaMumifh vnf;aumif;? txuf
udavomwdkYudk ry,f&ao;onf\ tjzpfaMumifh vnf;aumif;wnf;/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh
q,fqpfaom tzktxpf pifMu,fNyD;aom? txuf tcuftvufwdkYjzifh Iyf,SufaxG;&pf
aeaom 0g;yifudk qGJ,liifxkwfaomf tzktxpf pifMu,faom q,fqpfa&mufatmif vsifpGm
ygvm\/ xdkq,fqpf txuf av;vHaeao;\/ tb,fhaMumifhenf;[lrl-atmuf pifMu,f
txuf tcuftvufwdkYjzifh Iyf,Suf axG;&pfaeonf\ tjzpfaMumifhwnf;/ rif;jrwf twl
omvQif tMuif tem*grfyk*dKvfwdkYonf &Sdukef\/ ,if;tem*grfyk*dKvfwdkYonf Mo&rm*d,
oHa,mZOfig;rsKd;wdkYudk y,ftyfukef\/ xdktem*grfyk*dKvfwdkY\ pdwfonf q,fyg;aom t&mwdkY
ayghyg;pGm jzpf\/ ayghyg;pGm vnf\/ txufr*fzdkvft&mwdkY av;av;zifhzifh jzpf\/ EkHYEkHYaES;aES;
vnf\/ tb,fhaMumifhenf;[lrl-q,fyg;aom t&mwdkY pdwf\ pifMu,fonfjzpf txuf
udavomwdkYudk ry,f&ao;onf\ tjzpfaMumifh vnf;aumif;wnf;/ pdwfonfum; pwkw
jzpfaom tem*grfpdwfrsKd;aywnf;/
xdkt&m yrjzpfaom pdwfonf a0zefjcif;odkY a&muf\-rif;jrwf tMuif&[Emyk*dKvfwdkY
onf tmoa0g ukefcef;ukefNyD/ tnpftaMu;udk aq;aMumNyD; jzpfukefNyD/ udavomwdkYudk axG;

tefNyD; jzpfukefNyD/ r*f[laom jrwfaom tusifhudk oHk;NyD;ukefNyD/ jyKzG,fudpudk jyKNyD;ukefNyD/


cEm0efudk csxm;NyD;ukefNyD/ t&[wzdkvfodkY tpOfa&mufNyD; jzpfukefNyD/ b0oHa,mZOfukefNyD;
jzpfukef\/ t&[wzdkvfodkY tpOfa&mufNyD; jzpfukefNyD/ b0oHa,mZOf ukefNyD;jzpfukef\/
y#dord'g av;yg;odkY a&mufukefNyD/ om0ut&mwdkY pifMu,fukefNyD/ xdk&[Emyk*dKvfwdkY\ xdkpdwf
onf om0ut&m ayghyg;pGm jzpf\/ ayghyg;pGm vnf\/ yapuAk'gt&mwdkY av;av;zifhzifh
jzpf\/ EkHYEkHYaES;aES; vnf\/ tb,fhaMumifhenf;[lrl-om0ut&m pifMu,fonf jzpf? Yapu
Ak'g t&m rpifMu,fonf\ tjzpfaMumifhwnf;/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh tvHk;pHk tqpftzk
txpf pifMu,fNyD;aom 0g;udk qGJ,liifxkwfaomf vsifpGmygvm\/ rav;vHawmhay/ tb,fh
aMumifhenf;[lrl-0g;\ tvHk;pHkaom tqpf tzktxpf pifMu,fNyD;jzpf tIyftaxG; r&Sdaom
aMumifhwnf;/ rif;jrwf twlomvQif tMuif&[Emyk*dKvfwdkYonf tmoa0g ukefcef;ukefNyD/
tnpftaMu;udk aq;aMumNyD; jzpfukefNyD/ udavomwdkYudk axG;tefNyD; jzpfukefNyD/ r*f[laom
jrwfaom tusifhudk oHk;NyD;ukefNyD/ jyKzG,fudpudk jyKNyD;ukefNyD/ cEm0efudk csxm;NyD;ukefNyD/ t&[w
zdkvfodkY tpOfa&mufNyD; jzpfukefNyD/ b0oHa,mZOf ukefNyD; jzpfukef\/ t&[wzdkvfodkY tpOf
a&mufNyD; jzpfukefNyD/ b0oHa,mZOfukefNyD; jzpfukef\/ y#dord'gav;yg;odkY a&mufukefNyD/ om0u
t&mwdkY pifMu,fukefNyD/ xdk&[Emyk*dKvfwdkY\ xdkpdwfonf om0ut&m ayghyg;pGm jzpf\/
ayghyg;pGm vnf\/ yapuAk'gt&mwdkY av;av;zifhzifh jzpf\/ EkHYEkHYaES;aES; vnf\/ tb,fh
aMumifhenf;[lrl- om0u t&m pifMu,fonf jzpf yapu Ak'gt&m rpifMu,fonf\
tjzpfaMumifhwnf;/ pdwfonfum; yrjzpfaom &[EmpdwfrsKd;aywnf;/
xdkt&m q|jzpfaom pdwfonf a0zefjcif;odYk a&muf\-rif;jrwf tMuifyapuAk'gwdkY
onf rdrdtvdkvdk udk,fwdkif odEdkifukef\/ q&mr&Sdukef? wpfyg;wnf; usufpm;ukef\/ MuHUcsKdESifh
wlpGm jzpfukef\/ rdrdt&m pifMu,foefY&Sif; npfaMu;uif;aom pdwf&Sdukef\/ xdkyapu Ak'gwdkY
\ xdkpdwfonf rdrdt&m ayghyg;pGm jzpf\/ ayghyg;pGm vnf\/ oAnKbk&m;wdkY\ t&mwdkY
av;av;zifhzifh jzpf\/ EkHYEkHYaES;aES; vnf\/ tb,fhaMumifhenf;[lrl-rdrd\ t&m pifMu,fonf
jzpf? oAnKbk&m;wdkY t&m\ us,f0ef;onf\ tjzpfaMumifhwnf;/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh
a,mufsm;onf rdrdt&mjzpfaom ao;i,faom jrpfukd nOfhtcg jzpfap? aeYtcg jzpfap tvdk
&Sdwdkif; aMumuf&GHUxdwfvefYjcif; r&SdbJ qif;ouf ul;ajrmuf0Hh&m\/ xdkYaemuf tcgwpfyg;
eufaom? us,fjyefYaom? axmufrrSDaom? urf;r&Sdaom r[mork'&mudk jrifaomf pdwf
aMumufxdwf&m\/ av;zifh&m\/ qif;ouful;cyfjcif;iSg r0Hh&m/ tb,fhaMumifhenf;[lrl-rdrd
t&mom ul;zl;onfjzpf r[mork'&m\ us,f0ef;onf\ tjzpfaMumifhwnf;/ rif;jrwf
twlomvQif tMuif yapuAk'gwdkYonf rdrdtvdkvdk udk,fwdkif odEdkifukef\/ q&m r&Sdukef/
wpfyg;wnf; usufpm;ukef\/ MuHUcsKdESifh wlpGm jzpfukef\/ rdrdt&m ayghyg;pGm jzpf\/ ayghyg;pGm
vnf\/ oAnKbk&m;wdkY\ t&mwdkY av;av;zifhzifh jzpf\/ EkHYEkHYaES;aES; vnf\/ tb,fh
aMumifhenf;[lrl-rdrdt&m pifMu,fonfjzpf? oAnKbk&m;t&m\ us,f0ef;onf\ tjzpf
aMumifhwnf;/ pdwfonfum; q|jzpfaom yapuAk'gpdwfrsKd;aywnf;/
xdkt&m owrjzpfaom pdwfonf a0zefjcif;odkY a&muf\-rif;jrwf tMuif jrwfpGmbk&m;
wdkYonf (tvkH;pkHaom w&m;wdkYudk) odawmfrlEdkifukef\/ (Pfawmf) tm; q,fyg;udk aqmif
awmfrlukef\/ a0om&ZPfav;yg;wdkY &J&ifhawmfrlukef\/ bk&m;wdkY\ aus;Zl;*kPfw&m;
wpfq,fh&Spfyg;wdkYESifh jynfhpkHawmfrlukef\/ tqkH;r&Sdaom &efudk atmifjrifawmfrlukef\/ tydwf
tyifr&Sd t<uif;rJh odaom oAnKwPf &Sdawmfrlukef\/ xdkjrwfpGmbk&m;wdkY\ xdkpdwfonf
tvkH;pkHaom t&mwdkY ayghyg;pGm jzpf\/ ayghyg;pGm vnf\/ tb,fhaMumifhenf;[lrl- tvkH;pkH

aom t&mwdkY pifMu,fonf\ tjzpfaMumifhwnf;/ rif;jrwf aumif;pGm aq;tyfaom? tnpf


taMu;uif;aom? tqpftzk r&Sdaom? odrfarGUaom toGm;&Sdaom? rwGefYvdrfaom? rauG;
raumufaom? oefrmcdkifcefYaom av; wifxm;tyfaom jrm;onf acgrt0wfEk jzpfap?
0gcsnf t0wfEk jzpfap? om;arG;urvm t0wfEk jzpfap tm;&Sdaomol ypfcstyfonf&Sdaomf
zifhaES;av;uefjcif;onf vnf;aumif;? Niduyfjcif;onf vnf;aumif; jzpfygtHhavm[k (ar;awmf
rl\)/ toQifbk&m; zifhaES;av;uefjcif;? Niduyfjcif;jzpf&ef r&Sdyg/ tb,fhaMumifhenf;[lrl- t0wf
ykqdk;wdkY\ odrfarGUonf\ tjzpfaMumifh vnf;aumif;? wHcRefjzm;\ vnf;aumif;pGm aoG;tyf
onf\ tjzpfaMumifh vnf;aumif;? ypfcsjcif;\vnf; t&Sdefjyif;onf\ tjzpfaMumifh vnf;
aumif; ygwnf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif tMuif jrwfpGmbk&m;wdkYonf
(tvkH;pkHaom w&m;wdkYudk) odawmfrlEdkifukef\/ (Pfawmf)tm; q,fyg;udk aqmifawmfrlEdkifukef
\/ a0om&Z Pfav;yg;wdkY &J&ifhawmfrlukef\/ bk&m;wdkY\ *kPfaus;Zl; wpfq,fh&Spfyg;wdkYESifh
jynfhpkHawmfrlukef\/ tqkH;r&Sdaom &efudk atmifjrifawmfrlukef\/ tydwftyifr&Sd? t<uif;rJh
odaom oAnKwPf &Sdawmfrl\/ xdkbk&m;wdkY\ xdkpdwfonf tvkH;pkHaom t&mwdkY ayghyg;pGm
jzpf\/ ayghyg;pGm vnf\/ tb,fhaMumifhenf;[lrl- tvkH;pkHaom t&mwdkY pifMu,fonf\
tjzpfaMumifhwnf;/ pdwfonfum; owrjzpfaom oAnKbk&m;pdwfrsKd;aywnf;/
rif;jrwf xdkpdwfckESpfrsKd;wdkYwGif oAnKbk&m;&SifwdkY\ pdwfawmfonf ajcmufrsKd;aom pdwfwdkY
xuf ta&twGuf*Pef;udk vGef tqtjyefaygif; toacFstm;jzifh pifMu,fvnf; pifMu,fvS
\/ vsifjrefvnf; vsifjrefvS\/ pdwfawmf\ pifMu,f vsifjrefjcif;aMumifhvnf; jrwfpGmbk&m;
onf a&tpkH? rD;tpkH[laom wefcdk;jym#d[mudk jyawmfrlEdkif\/ rif;jrwf a&tpkH? rD;tpkH[laom
wefcdk; jym#d[mudk jyawmfrlaomtcg bkef;awmfajcmufyg;ESifh jynfhpkHawmfrlukefaom bk&m;&Sif
wdkY\ pdwfawmfudk odkY vsifpGmvnf\[l odoifh odxdkuf\/ xdkpdwfvsifjref&m ,rdkufjym#d
[m jyjcif;xuf vGefaom taMumif;udk qdkjcif;iSg rpGrf;Edkifay/ rif;jrwf xdkjym#d[mwdkYonfvnf;
oAnKbk&m;&SifwdkY\ pdwfawmfudk axmufxm; wpfpdwfrQaomf vnf;aumif;? wpfpdwfwpf0uf
rQaomfvnf;aumif; jyefY\[k a&wGufjcif; ac:a0:jcif;odkY ra&mufEdkifukef? rif;jrwf jrwfpGm
bk&m;\ oAnKwPfawmfonf qifjcifjcif;ESifh pyf\/ qifjcifawmfrlom tvdk&Sdwdkif; od\/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh a,mufsm;onf vuf wifxm;tyfaom wpfpkHwpf&maom 0wKudk
tjcm;wpfzufaom vufay: ajymif;a&TUwifxm;&m\/ zGifhaom cHwGif;jzifh pum;udk ajymqdk&m
\/ cHwGif;&Sdaom abmZOfudk rsKdcs&m\/ rsufpdudk zGifhNyD;vnf; rSdwf&m\/ rSdwfNyD;vnf;
zGifh&m\/ auG;xm;aom vufarmif;udkvnf; qefY&m\/ qefYxm;aom vufarmif;udkvnf;
auG;&m\/ rif;jrwf vufajymif;jcif;? pum;ajymjcif;ponfonf Mumjrifhao;\/ jrwfpGmbk&m;
\ oAnKwPfawmfonf tvGefvsifjref\/ qifjcifjcif;onf tvGefvsifjref\/ qifjcif
awmfrlom tvdk&Sdwdkif; odEkdif\/ xdkrQavmuf qifjcifjcif; atmufarhrI csKdUwJhumrQjzifh
bkef;awmf ajcmufyg;ESifh jynfhpkHukefaom jrwfpGmbk&m;wdkYonf oAnK rrnfukefonf r[kwfukef
[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe qifjcifjcif;udkvnf; &SmrSD;ojzifh jyKvkyf&\/ awmif;yefwdkufwGef;
yg\/ xdkoAnKrnfoifh&m tuREkfyfudk (cdkiv
f kHaom) taMumif;jzifh odapawmfrlygavmh[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh <u,f0aom? rsm;aom Opm&Sdaom? rsm;aom pnf;pdrf
&Sdaom? rsm;aom a&TaiG&Sdaom? rsm;aom tokH;taqmif&Sdaom? rsm;aom Opmpyg;&Sdaom
a,mufsm;\ oav;pyg;? aumufpyg;? rka,mpyg;? qef? ESrf;? yJaemuf? yJBuD;? aumufyJ?
axmywf? qD? qDOD;? EdkY? EdkY"rf;? ysm;? wifvJcJ? wifvJ&nfwdkYonfvnf; tdk;BuD;? tdk;vwf? tdk;i,f?

usDMucGufwdkY a&mufukef&m\/ xdka,mufsm;tm;vnf; xrif;auR;xdkufaom xrif; qmol


{nfhonfonf a&mufvm&m\/ xdka,mufsm;\ tdrfvnf; csufxm;aom abmZOfonf pm;
ukefNyD;onf jzpf&m\/ qeftdk;rS qefwdkYudk xkwf xrif;abmZOfudk csufjyef&m\/ rif;jrwf
pifppfaomfum; xdka,mufsm;onf xdkrQavmufaom abmZOf csKdUwJhumrQjzifh Opmr&Sdaom
olrnfonf? qif;&Jaomolrnfonf jzpf&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rjzpfEdkifyg/
toQifbk&m; pMu0aw;rif;\ eef;awmfaomfvnf; tcsdeftcg r[kwfonf xrif;r&SdbJ
csKdUwJhjcif;onf jzpfwwfygao;\/ ol<u,f\ tdrfum; tb,fqdkzG,f&m &SdygtHUenf;[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;\ qifjcifrI csKdUwJhumrQjzpfaom oAnKw
Pfawmfonf qifjcifawmfrlonf&Sdaomf tvdk&Sdwdkif; odawmfrlEdkif\/
rif;jrwf OyrmwpfrsKd;tm;jzifh opfyifonf toD; oD;onfjzpf Gwfudkif;aumufauG;onf?
toD;tcdkif0efjzifh jynfhESufonf jzpf&m\/ xdkopfyif wpfvkH;rQaom toD;onfvnf; a<uus
onf rjzpfcJh&m/ rif;jrwf xdkopfyifonf xdkrQavmuf toD;a<uusrI csKdUwJhumrQjzifh toD;
r&Sdaom opfyifrnfonf jzpf&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rjzpfEdkifyg/ xdkopfoD;
wdkYonf a<uusjcif;ESifh pyf,SOfygukef\/ opfoD;wdkYonf a<uusonf&Sdaomf tvdk&Sdwdkif; &Edkif
yg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;\ qifjcifjcif;ESifh pyfaom
oAnKw Pfawmfonf qifjcifonf&Sdaomf tvdk&Sdwdkif; odEdkifyg\[k (ajzawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m;onf qifjcif qifjcif tvdk&Sdwdkif; odEdkifygoavm
[k (ar;awmfrl\)/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf qifjcif qifjcif tvdk&Sdwdkif; odEdkifonf
rSef\[k (ajzawmfrl\)/
rif;jrwf pMu0aw;rif;onf tMuiftcg ]]ig\ pMum&wemonf uyfa&mufvmap
ownf;}} [k pMum&wemudk atmufarhvdkuf\/ atmufarhvdkufonf &Sdaomf pMum&wemonf
uyfa&mufvmouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;onf qifjcif qifjcif tvdk&Sd
wdkif; odawmfrlEkdif\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe taMumif; cdkifvkHyg\/ jrwfpGm
bk&m;onf oAnK rnfxdkufygay\/ jrwfpGmbk&m;onf oAnKygwnf;[k 0efcHygukef\[k
(avQmuf\)/ /
ESpfckajrmuf Ak'oAnKbm0yOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 --
''dAdAv
v00**f f ======
3 - a'0'wyAZyOm
(a'0'wftm; &[ef;jyKay;rI jyem)
3/ toQifbk&m;em*aoe a'0'wfudk tb,folonf &[ef; jyKtyfygoenf;/ rif;jrwf
jrwfpGmbk&m;onf opmav;yg;udk xdk;xGif;odawmfrl omuD0ifrif;rsKd;wdkY\ MunfnKdESpfoufjcif;
udk jzpfapvwfaomf b'd,rif;om;? tEkk'grif;om;? tmeEmrif;om;? b*krif;om;? udrdv
rif;om;? a'0'wfrif;om; ajcmufa,mufaom omuD0ifrif;om;wdkYonf vnf;aumif;? ckESpf
a,mufajrmuf Oygvdqwmonf vnf;aumif; jrwfpGmbk&m;odkY twkvdkufum &[ef; jyKvdkukef
onf jzpf xGufvmukef\/ xdkolwdkYudk jrwfpGmbk&m;onf &[ef; jyKay;awmfrl\/ toQifbk&m;
a'0'wfonf &[ef;jyK oHCmudk oif;cGJonf r[kwfygavm/ rif;jrwf a'0'wfonf &[ef;
jyK oHCmudk oif;cJG\/ vlonf oHCmudk oif;rcJG/ bduKeDr? odurmefr? omraPa,mufsm;?
omraPrdef;ronf oHCmudk oif;rcJG/ wlaom aygif;oif;jcif;&Sdaom uHjyKjcif;ESifh pyfonfjzpf
yuwwfjzpfaom &[ef;onf wpfodrfwnf; wnfaevsuf oHCmudk oif;cJG\/ toQifbk&m;
oHCmudk oif;cJGaom yk*Kdvfonf tb,fuHodkY a&muf&ygoenf;/ rif;jrwf wpfurmywfvkH;
wnfaom uHodkY a&muf&\/
toQifbk&m;em*aoe ]]a'0'wfonf &[ef;jyK oHCmudk oif;cJGvwHU/ oHCmudk oif;cJG
wpfurmywfvkH; i&J usuf&vwHU}} [k jrwfpGmbk&m;onf odygoavm/ rif;jrwf a'0'wfonf
&[ef;jyK oHCmudk oif;cJGvwHU? oHCmudk oif;cJG wpfurmywfvkH; i&J usuf&vwHU}} [k
jrwfpGmbk&m;onf odawmfrl\/ toQifbk&m;em*aoe ]]a'0'wfonf &[ef;jyK oHCmudk
oif;cJGvwHU? oHCmudk oif;cJG wpfurmywfvkH; i&J usuf&vwHU}} [k jrwfpGmbk&m;onf
tu,f odonf jzpfygtHh/ toQifbk&m;em*aoe ,if;odkY odcJhrl jrwfpGmbk&m;onf oem;jcif;
]ukPm} &Sdawmfrl\/ tpOfapmifha&Smufawmfrlwwf\/ tpD;tyGg;udk &SmrSD;avh &Sdawmfrl\/
ow0g tm;vkH;wdkY\ tusKd;rJhudk y,f tpD;tyGg;udk aqmif&Gufawmfrl\[laom pum;onf
rSm;,Gif;&m\/ xdktaMumif;udk rodaomaMumifh tu,f &[ef;jyKay;onf jzpftHh/ xdkodkY
jzpfcJhaomf jrwfpGmbk&m;onf oAnKrjzpf&m/ tpGef;ESpfzufxGufaom jyemonfvnf;
toQifbk&m;odkY tpOfa&mufvmyg\/ xdktIyftaxG;BuD;udk ajz&Sif;awmfrlygavmh/ wpfyg;aom
olwdkY\ t,ludk zsufqD;awmfrlygavmh/ aemifvmvwHUaom tcg toQifbk&m;ESifh wlukefaom
ynmESifh jynfhpkHaom &[ef;wdkYudk &cJygukefvwHU/ tcsuf toQifb&k m;\ ynmPfpGrf;udk
jyawmfrlygavmh[k (ar;avQmuf\)/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf oem;jcif; ]ukPm} vnf; &Sdawmfrl\/ tvkH;pkHaom w&m;wdkYudk
vnf; odawmfrl\/ rif;jrwf oem;awmfrlaomaMumifh jrwfpGmbk&m;onf oAnKwPfawmf
jzifh a'0'wf\ vm;&m ]*wd} udk Munfhawmfrlonf &Sdaomf tyg,f usapwwfaom uHudk
tm;xkwf uka#wpfodef;ru rsm;pGmaom urmwdkYywfvkH; i&JwpfckrS i&JwpfckodkY? ysufpD;
usa&muf&m wpfckrS ysufpD;usa&muf&m wpfckodkY vm;a&muf&vwHUaom a'0'wfudk jrifawmf
rl\/ xdktaMumif;udk jrwfpGmbk&m;onf oAnKwPfawmfjzifh odawmfrl a'0'wf\
tqkH; tydkif;tjcm; r&Sdaom uHonf igbk&m;\ omoemawmf &[ef;jyKonf&Sdaomf tqkH;

tydkif; tjcm;&Sdonf jzpfvwHU/ qif;&Jonf a&S;qdkcJhNyD;aom tydkif;tjcm; r&Sdaom uHudk axmuf


tqkH; tydkif;tjcm;&Sdonf jzpfvwHU/ (r*fzdkvfrS) tcsnf;ESD;jzpfaom olonf &[ef;
rjyKaomfvnf; wpfurmywfvkH; wnfvdrfhrnfom jzpfaom uHudk tm;xkwfvwHU[k odawmfrl
oem;awmf rlaomaMumifh a'0'wfudk &[ef; jyKay;awmfrl\/
toQifbk&m;em*aoe xdkodkYjzpfvQif jrwfpGmbk&m;onf dkufykwfNyD;rS qDjzifh okwfvdrf;
a,mifwum;/ urf;yg;jywf wGef;csNyD;rS vufurf;a,mifwum;/ owfNyD;rS touf&SnfaMumif;
udk &Sma,mifwum;/ ,if;taMumif;aMumifh xdkjrwfpGmbk&m;onf a&S;OD;pGm qif;&Judk ay;NyD;
aemufrS csrf;omudk aqmif&Guf\[k avQmuf\/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf ow0gwdkY\ tpD;
tyGg;\ tpGrf;jzifh dkufykwfvnf; dkufykwfawmfrl\/ ow0gwdkY\ tpD;tyGg;\ tpGrf;jzifh wGef;cs
vnf; wGef;csawmfrl\/ ow0gwdkY\ tpD;tyGg;\ tpGrf;jzifh owfvnf; owfawmfrl\/ rif;jrwf
jrwfpGmbk&m;onf dkufykwfomvQif ow0gwdkY\ tpD;tyGg;udk aqmif&Gufawmfrl\/ wGef;cs
omvQif ow0gwdkY\ tpD;tyGg;udk aqmif&Gufawmfrl\/ owfomvQif ow0gwdkY\ tpD;tyGg;
udk aqmif&Gufawmfrl\/ rif;jrwf trdtzwdkYrnfonf dkufaomf vnf;aumif;? wGef;csaomf
vnf;aumif; om;orD;wdkY\ tpD;tyGg;udkomvQif aqmif&GufukefouJhodkY? rif;jrwf twlom
vQif jrwfpGmbk&m;onf ow0gwdkY\ tpD;tyGg;\ tpGrf;jzifh dkufykwfvnf; dkufykwfawmfrl\/
ow0gwdkY\ tpD;tyGg;\ tpGrf;jzifh wGef;csvnf; wGef;csawmfrl\/ ow0gwdkY\ tpD;tyGg;\
tpGrf;jzifh owfvnf; owfawmfrl\/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf dkufykwfomvQif ow0gwdkY
\ tpD;tyGg;udk aqmif&Gufawmfrl\/ wGef;csomvQif ow0gwdkY\ tpD;tyGg;udk aqmif&Guf
awmfrl\/ owfNyD;omvQif ow0gwdkY\ tpD;tyGg;udk aqmif&Gufawmfrl\/ tMuif tMuif
odkYaom vkHYvjzifh ow0gwdkY\ *kPfaus;Zl;wdk;yGg;jcif;onf jzpf\/ xdkodkYaom vkHYvjzifh tvkH;pkH
aom ow0gwdkY\ tpD;tyGg;udkomvQif aqmif&Gufawmfrl\/
rif;jrwf a'0'wfonf tu,f &[ef;rjyKonf jzpfjim;tHh? odkY &[ef;rjyKaomf vljzpf
vsuf i&J jzpfapwwfaom raumif;rIuHudk rsm;pGmjyK uka#wpfodef;ru rsm;pGmaom urmwdkY
ywfvkH; i&JwpfckrS i&JwpfckodkY? ysufpD;usa&muf&m wpfckrS ysufpD;usa&muf&m wpfckodkY
vm;a&muf&onfjzpf rsm;pGmaom qif;&Judk cHpm;&vwHU/ jrwfpGmbk&m;onf xdktaMumif;udk
odawmfrlonfjzpf oem;awmfrlaomaMumifh a'0'wfudk &[ef; jyKay;awmfrl\/ ]]igbk&m;\
omoemawmf &[ef;jyKaom a'0'wf\ qif;&Jonf tqkH; tydkif;tjcm;&Sdonf jzpfvwHU}} [k
odawmfrl oem;awmfrlaomaMumifh av;vHaom qif;&Judk ayghyg;atmif jyKawmfrl\/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh Opmtiftm;? tjcHt&Htiftm;? bkef;usufoa&tiftm;? aqGrsKd;
wdtiftm;jzifh tm;tpGrf;&Sdaom a,mufsm;onf BuD;av;aom rif;jypfrif;'Pf oifha&muf
aeaom rdrd\ aqGrsKd;udk vnf;aumif;? taqGcifyGef;udk vnf;aumif; rdrd\ rsm;pGm rif;uRrf;0if
onf\ tjzpfjzifh pGrf;&nf owd&Sdonf\ tjzpfaMumifh av;aom'Pfudk ayghyg;atmif jyK\/
rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;onf uka#wpfodef;ru rsm;pGmaom urmwdkYywfvkH;
qif;&Judk cHpm;&vwHUaom a'0'wfudk &[ef; jyKay;awmfrlvsuf oDv? orm"d? ynm? 0drkwd
tpGrf;jzifh pGrf;aqmifEdkifonf\ tjzpfaMumifh av;vHaom qif;&Judk ayghyg;atmif jyKawmfrl\/
rif;jrwf Oyrmwpfenf;aomfum; aq;uko&m vdrmaom? a&m*gudk xkwfy,fEdkifaom
aq;orm;onf av;vHaom a&m*gudk tm;&Sdaom aq;\ tpGrf;jzifh ayghyg;atmif jyKouJhodkY?
rif;jrwf twlomvQif uka#wpfodef;ru rsm;pGmaom urmwdkYywfvkH; qif;&Jukd cHpm;&vwHU
aom a'0'wfudk jrwfpGmbk&m;onf tema&m*g[laom 'kuudk odjcif;aMumifh &[ef; jyKay;

awmfrlvsuf oem;jcif; tiftm;dSdonfjzpf axmufyHhtyfaom w&m;wnf;[laom aq;tpGrf;


jzifh av;vHaom qif;&Judk ayghyg;atmif jyKawmfrl\/
rif;jrwf rsm;pGm qif;&JcHpm;&vwHUaom a'0'wfudk tenf;i,frQ qif;&JcHpm;&rnfudk
jyKawmfrlaom xdkjrwfpGmbk&m;onf wpfpkHwpfckaom raumif;rIodkY a&muf&moavm/ toQif
bk&m; wpfpkHwpfckaom raumif;rIodkY ra&muf&myg/ t,kwfojzifh EdkYwpfcgnpfrQaom raumif;rI
rQodkYvnf; ra&muf&myg/ rif;jrwf tMuif taMumif;aMumifh jrwfpGmbk&m;onf a'0'wfudk
&[ef; jyKay;awmfrl\/ taMumif;udkvnf; oabmrSeftm;jzifh 0efcHavavmh/
rif;jrwf ]]jrwfpGmbk&m;onf a'0'wfudk &[ef;jyKay;awmfrl\}} [laom taMumif;rS
xdkYxuf tvGefjzpfaom tjcm; taMumif;wpfrsKd;udkvnf; emOD;avmh? rif;jrwf Oyrmtm;jzifh
raumif;rIudk jyKusifhaom cdk;oludk zrf;,l ]]rif;jrwf olonfum; raumif;rIudk jyKusifhaom
cdk;olygwnf;? cdk;oltm; tvdk&Sd&m tjypf'Pfudk wyfapawmfrlygavmh}} [k rif;tm; jyMuukef
\/ rif;onf ]]tcsif;wdkY odkYjzpfvQif cdk;oludk NrKdUjyifodkY xkwf olowfukef; OD;acgif;udk
jzwfavmh}} [k qdk&m\/ rif;jrwf aumif;ygNyD[k xdkrif;csif;wdkYonf rif;tm; 0efcH xdkcdk;oludk
NrKdUjyifodkY xkwfvsuf olowfukef;odkY aqmifukef&m\/ rif;\xHrS &tyfaom qk&Sdaom? &tyf
aom tjcHt&H Opmpnf;pdrf&Sdaom? em,ltyfaom pum;&Sdaom? tm;BuD;pGm tvdktwdkif; jyKEdkif
aom? wpfpkHwpfa,mufaom a,mufsm;onf xdkcdk;oludk jrif&m\/ xdka,mufsm;onf xdkckd;oltm;
oem;aomaMumifh xdkrif;csif; a,mufsm;wdkYudk ]]tcsif;wdkY cdk;ol\ OD;acgif;udk jzwfojzifh
oifwdkYtm; tb,f tusKd;&SdtHhenf;/ tcsif;wdkY xkdodkY tusKd;r&SdaomaMumifh cdk;ol\ vufudk
aomfvnf;aumif;? ajcudkaomf vnf;aumif; jzwf toufudk apmifha&SmufMuukefavmh/ xdk
vufajcudkd jzwf rowfbJxm;jcif;\ taMumif;aMumifh rif;\ txH taMumif;jyef pum;udk
igjyKtHh}} [k ajymqdk&m\/ xdkrif;csif; a,mufsm;wdkYonf rif;udk ajymqdkEkdif&ef tm;tpGrf;&Sdaom
xkda,mufsm;pum;jzifh xdkcdk;ol\ vufudkaomf vnf;aumif;? ajcudkaomf vnf;aumif; jzwf
toufudk apmifha&Smufukef&m\/ rif;jrwf odkYjyKvkyfaom xdka,mufsm;onf xdkcdk;ol\ jyKcGifh
udpudk jyKonf jzpf&moavm/ toQifbk&m; xdka,mufsm;onf xkdcdk;oltm; toufay;aom
olygwnf;/ toufudk ay;onf&Sdaomf xdka,mufsm;tm; jyKcGifhudpudk rjyKaomrnfonf tb,f
rSm&SdygtHhenf;/ xdkcdk;ol\ vufajcudk jzwfjcif; tMuif qif;&Ja0'emonf &Sd\/ xdkoem;
wwfaom a,mufsm;onf xdkqif;&Ja0'emaMumifh wpfpkHwpfckaom raumif;rIodkY a&muf&m
oavm/ toQifbk&m; xdkcdk;olonf rdrdjyKaom cdk;rIaMumifh qif;&Ja0'emukd cHpm;&\/ toufudk
ay;aom a,mufsm;onfum; wpfpkHwpfckaom raumif;rIodkY ra&muf&myg/ rif;jrwf twl
omvQif jrwfpGmbk&m;onf oem;awmfrlaomaMumifh ]]igbk&m;\ omoemawmf &[ef;jyKaom
a'0'wf\ qif;&Jonf tqkH; tydkif;tjcm;&Sdonf jzpfvwHU}} [k od a'0'wfudk &[ef;jyK
ay;awmfrl\/ rif;jrwf a'0'wf\ qif;&Jonf tqkH; tydkif;tjcm;&Sd\/ rif;jrwf a'0'wfonf
aocgeD;aom tcg- ]]avmuokH;yg;xuf jrwfaom yk*Kdvfjzpfawmfrlaom? orKwdewf Oyywd
ewfwdkYxufvGefaom 0dok'dewf jzpfawmfrlaom? qkH;rxdkufol taygif;udk aumif;pGm qkH;rawmf
rlaom? xuf0ef;usif tydwftyifr&Sd odjrifEdkifaom? oAnKwPf&Sif jzpfawmfrlaom? t&mr
uaom bkef;awmf a,mufsm;jrwfwdkY\ trSwfvuPmawmf &Sdaom xdkjrwfpGmbk&m;udk tdk;
wdkYjzifh vnf;aumif;? touf0dnmOfwdkYjzifh vnf;aumif; qnf;uyfcdkudk;jcif;odkY uyfa&mufyg
\}} [k toufxufqkH; ukd;uG,f&m[l qnf;uyfavNyD/
rif;jrwf a'0'wfonf urmudk ajcmufzdkYajcmufpkjyK yxrtzdkYtpkudk vGefaomtcg
oHCmudk oif;cGJ\/ ig;zdkYig;pkwdkYywfvkH; i&J usuf xdki&JrS vGwfonf&Sdaomf t|d&trnf

&Sdaom yapuAk'g jzpfvwHU/ rif;jrwf odkYjyKaom xdkjrwfpGmbk&m;onf a'0'wftm; jyKcGifh


udpudk jyKonfjzpf&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe tMuifhaMumifh jrwfpGm
bk&m;onf a'0'wfudk yapuaAm"dPfodkY a&mufapvwHU/ xdkYaMumifh jrwfpGmbk&m;onf
a'0'wftm; tvkH;pkHudk ay;awmfrl\/ jrwfpGmbk&m;onf a'0'wftm; jyKoifhonfudk rjyKaom
rnfonf tb,frSm &SdEdkiftHhenf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf a'0'wfonf oHCmudk oif;cGJ
tMuifhaMumifh i&J qif;&Jaom a0'emudk cHpm;&\/ xdktaMumif;aMumifh jrwfpGmbk&m;onf
wpfpkHwpfckaom raumif;rIodkY a&muf&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; ra&muf&myg/
toQifbk&m; a'0'wfonf rdrdjyKaom uHaMumifh wpfurmywfvkH; i&J usuf&\/ qif;&J\
tqkH;udk jyKawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf wpfpkHwpfckaom raumif;rIodkY ra&muf&myg[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf tMuif taMumif;aMumifh jrwfpGmbk&m;onf a'0'wfudk &[ef; jyKay;
awmfrl\/ taMumif;udkvnf; oifrif;jrwfonf oabmrSeftm;jzifh 0efcHavavmh/
rif;jrwf ]]jrwfpGmbk&m;onf a'0'wfudk &[ef;jyKay;awmfrl\}} [laom taMumif;rS
xdkYxuf tvGefjzpfaom tjcm;taMumif; wpfrsKd;udkvnf; emOD;avmh/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh
aq;uk&m vdrmaom? a&m*gudk xkwfy,fEdkio
f m aq;orm;onf av? onf;ajc? ovdyfwdkY\
aygif;pkonfjzpf Owk[laom ygpuawaZm"mwf\ azmufjyefjcif;aMumifh tpmtm[m&wdkY\
rnDrGwf aMuusufjcif;&Sdaom? tykyf ydk;avmuf raumif;aom teHYwdkYjzifh >yrf;aom? twGif;
xdk;usif udkufcJaom? twGif; jynfykyfatmif;&m tacgif;&Sdaom? jynfykyf aoG;ykyfwdkYjzifh
jynfhESufaom temudk Nidrf;apvdkonf jzpf tem0udk Murf;wrf;xufjrufpGm pm;wwf pyfvS
aomaq;jzifh temusufpdrfhaomiSg okwfvdrf;\/ temusuf El;nHh aysmhaysmif;jcif;odkY a&muf
aom temudk "m;i,fjzifh cGJazmuf wkwfwHjzifh yGwfoyf\/ yGwfoyfNyD;aomf qyfjymief vdrf;
xnfh\/ tom;Ek wufapjcif;iSg tem&Sdol\ csrf;omonf\ tjzpfodkY tpOfa&mufapjcif;iSg
aq;jzifh okwfvdrf;\/ rif;jrwf a&m*gudk y,fxkwfwwfaom xdkaq;orm;onf tusKd;rJhapvdk
aom pdwf&Sd onfjzpf aq;jzifh okwfvdrf;oavm/ "m;i,fjzifh azmufcJGoavm/ wkwfwHjzifh
yGwfoyfoavm/ qyfjymiefudk vdrf;xnfhoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; r[kwfyg/
tusKd;udk tvdk&Sdaom pdwf&Sdonfjzpf? csrf;omjcif;udk tvdk&Sdonfjzpf xdkjyKvkyfzG,fwdkYukd
jyKyg\[k (avQmuf\)/ xdkvlemtm; aq;vdrf;jcif;[laom jyKvkyfzG,fwdkYudk jyKjcif;aMumifhjzpfaom
tMuif qif;&Jaom a0'emonf &Sd\/ xdkqif;&Jukd jzpfapaomaMumifh a&m*gudk xkwfy,fwwf
aom xdkaq;orm;onf wpfpkHwpfckaom raumif;rIodkY a&muf&moavm[k (ar;awmfr\
l )/
toQifbk&m; a&m*gudk y,fxkwfwwfaom aq;orm;onf tusKd;udk vkdaom pdwf&Sdonfjzpf?
csrf;omjcif;udk tvkd&Sdonfjzpf xdkaq;vdrf;jcif;paom jyKvkyfzG,fwdkYudk jyKvkyfyg\/ xdkaq;
orm;onf xdkodkY jyKvkyfjcif;aMumifh tb,frSm raumif;rIodkY a&mufEkdifygtHhenf;/ toQifbk&m;
a&m*gudk y,fxkwfwwfaom xdkaq;orm;onf ewfjynfodkY a&muf&myg\[k (avQmuf\)/
rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;onf oem;awmfrlaomaMumifh qif;&JrS vGwfapjcif;iSg
a'0'wfudk &[ef; jyKay;awmfrl\/
rif;jrwf ]]jrwfpGmbk&m;onf a'0'wfudk &[ef; jyKay;awmfrl\}} [laom taMumif;rS
xdkYxuf tvGefjzpfaom tjcm;taMumif; wpfrsKd;udkvnf; emOD;avmh/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh
a,mufsm;onf ql;pl;&m\/ xdktcg wpfa,mufaom a,mufsm;onf xdkol\ tusKd;udk tvdk&Sd
onfjzpf? csrf;omjcif;udk tvdk&Sdonfjzpf xufpGmaom ql;jzifhaomf vnf;aumif;? "m;jzifh
aomf vnf;aumif; xuf0ef;usifrS jzwfcJG ,dkpD;aom aoG;jzifh xdkql;udk xkwfEkwf&m\/
rif;jrwf xdka,mufsm;onf tusKd;rJhudk vdkvm;onfjzpf xkdql;udk xkwfEkwfoavm[k (ar;awmf

rl\)/ toQifbk&m; r[kwfyg/ toQifbk&m; xdka,mufsm;onf tusKd;udk tvdk&Sdonfjzpf?


csrf;omjcif;udk tvkd&Sdonfjzpf xdkql;udk xkwfEkwfyg\/ toQifbk&m; xdka,mufsm;onf xdkql;
udk tu,f rxkwfEkwfjim;tHh? xkdql;pl;cH&aom olonf xdkql;udk rEkwfxGifaomaMumifh
aojcif;odkYaomf vnf;aumif;? aoavmufaom qif;&JodkYaomf vnf;aumif; a&muf&myg\[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;onf oem;awmfrlaomaMumifh qif;&JrS
vGwfapjcif;iSg a'0'wfudk &[ef; jyKay;awmfrl\/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf a'0'wfudk
tu,f &[ef;jyKray;onf jzpfjim;tHh? urmuka#todef;wdkY ywfvkH; a'0'wfonf b0
tqufquftm;jzifh i&J usufcJh&m\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m;onf oHo&m 0#fqif;&J[laom jrpfatmufa&pkefodkY
arsmvwHUaom a'0'wfudk oHo&m0#fqif;&J[laom jrpfnma&qefodkY ydkYaqmifawmfrlygay\/
c&D;rSm;odkY avQmufoGm;aom a'0'wfudk c&D;vrf;rodkY a&mufapawmfrlygay\/ urf;yg;jywf
usa&mufaom a'0'wftm; axmufwnf&mudk ay;awmfrlygay\/ jrwfpGmbk&m;onf rnD
rGwfaom c&D;odkY a&mufaom a'0'wfudk nDGwfaom c&D;odkY wifydkYawmf rlygay\/ toQif
bk&m;em*aoe Zeu taMumif;&if;rsKd;wdkYudk vnf;aumif;? Oywru ,kwdormyu
taMumif;zsm;rsKd;wdkYudk vnf;aumif; toQifbk&m;uJhodkYaom ynm&Sifudk MuOfxm; wpfyg;aom
olonf aumif;pGm azmfjyjcif;iSg rpGrf;Edkifyg[k (avQmuf\)/ /
okH;ckajrmuf a'0'wyAZyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 --
''dAdAv
v00**f f ======
4 - yx0dpveyOm (ajrvIyfykH jyem)
4/ toQifbk&m;em*aoe ]]&[ef;wdkY ajrivsif jyif;pGmwkefvIyfjcif;jzpfay:rI\ taMumif;
taxmuftyHhwdkYonf &Spfyg;wdkYwnf;}} [k pum;udkvnf; jrwfpGmbk&m; a[mMum;tyf\/
pum;awmfonf t<uif;rJh pum;awmfygwnf;/ t<uif;rxm;aom pum;awmfygwnf;/
y&d,m,fr[kwf rkcspum;awmfygwnf;/ ajrivsif jyif;pGmwkefvIyfjcif;jzpfay:rI\ udk;ckajrmuf
taMumif; wpfyg;r&Sd/ toQifbk&m;em*aoe ajrivsif jyif;pGmwkefvIyfjcif; jzpfay:rI\ udk;ck
ajrmuf taMumif;wpfyg;onf tu,f &Sdonfjzpfjim;tHh? xdktaMumif;udkvnf; jrwfpGmbk&m;
onf a[mawmfrlcJh&m\/ toQifbk&m;em*aoe ajrivsif jyif;pGmwkefvIyfjcif; jzpfay:rI\
ukd;ckajrmuf taMumif;wpfyg;onf tMuifhaMumifhum; r&Sd? xdkYaMumifh jrwfpGmbk&m;onf ra[m
Mum;tyf/ a0E&m rif;onf tvSLBuD;udk ay;vSLvwfaomf ajrBuD;ckepfBudrfwdkif wkefvIyf\
[laom ajrivsif jyif;pGmwkefvIyfjcif; xif&Sm;jzpfay:rI\ udk;ckajrmufaom taMumif;onf
vnf; xifcJh\/ toQifbk&m; em*aoe ajrivsif jyif;pGmwkefvIyfjcif; xif&Sm;jzpfay:rI\
taMumif; taxmuftyHhwdkYonf tu,f &Spfyg;omjzpfukeftHh? xdkodkYjzpfcJhrl a0E&mrif;onf
tvSLBuD;udk ay;vSLvwfaomf ajrBuD;ckepfBudrfwdkif wkefvIyf\[laom pum;onf rSm;,Gif;cJh&m
\/ a0E&mrif;onf tvSLBuD;udk ay;vSLvwfaomf ajrBuD;ckepfBudrfwdkif wkefvIyfjcif;onf
tu,fpifppf jzpfcJhtHh? xdkodkYjzpfcJhrl ajrivsif jyif;pGmwkefvIyfjcif; jzpfay:rI\ taMumif;
taxmuftyHhwdkYonf &Spfyg;wdkYwnf;[laom xdkpum;onfvnf; rSm;,Gif;cJh&m\/ jyem
onfvnf; tpGef;ESpfzuf xGufyg\/ odrfarGUvSyg\/ vlomrefwdkY ajzEdkifcJyg\/ awGa0rI
trdkufarSmifudkvnf; jyKwwfyg\/ eufvnf; eufeJyg\/ xkdjyemonf toQifbk&m;odkY tpOf
a&mufvmyg\/ jyemudk toQifbk&m;ESifh wlaom ynm&Sdudk xm;? ynmenf;aom
olonf ajzjcif;iSg rwwfEdkif&myg[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]&[ef;wdkY ajrivsif jyif;pGmwkefvIyfjcif; jzpfay:rI\ taMumif; taxmuftyHhwdkY
onf &Spfyg;wdkYwnf;}} [laom pum;udkvnf; jrwfpGmbk&m; a[mMum;awmfrltyf\/ xdkYjyif
a0E&m rif;onf tvSLBuD; ay;vSLvwfaomf ckepfBudrfwdkif ajrBuD; wkefvIyfjcif;onfum;
tcgrJh jzpf\/ wpfcgwpf&H jzpfay:jcif;jzpf\/ ajrvIyfaMumif;&SpfrsKd;wdkYrS uif;vGwfav\/ xdkodkY
uif;vGwfaomaMumifh ajrvIyfaMumif; &SpfrsKd;wdkYjzifh ra&wGuftyf/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh avmu rdk;OD;us&Gmaom rdk;[ kvnf;aumif;? rdk;aESmif;aqmif;p
&Gmaom rdk;[k vnf;aumif;? rdk;v,f &Gmaom rdk;[k vnf;aumif; odkY rdk;okH;rsKd;wdkYudkom
a&wGuftyfukef\/ xdkrdk;okH;rsKd;wdkYudk vTwf wpfyg;aom rdk;onf tu,fum; &GmoGef;jim;tHh?
xkdrdk;udk orkwftyfNyD; rdk;wdkYjzifh ra&wGuf&? tcgrJh&Gmaom rdk;[lomvQif a&wGufjcif;odkY a&muf
\/ rif;jrwf twlomvQif a0E&mrif;onf tvSLBuD;udk ay;vSLonf&Sdaomf ckepfBudrfwdkif
ajrwkefvIyfjcif;onfum; tcgrJhjzpf\/ wpf&Hwpfcg jzpfay:jcif;jzpf\/ ajrvIyfaMumif; &SpfrsKd;wdkYrS
uif;vGwf\/ xdkajrvIyfjcif;udk &Spfyg;aom taMumif;wdkYjzifh ra&wGuftyf/
rif;jrwf Oyrmwpfenf;aomfum; [dr0EmawmifrS ig;&maom jrpfwdkYonf pD;xGufukef\/
rif;jrwf xdkig;&maom jrpfwdkYwGif q,fpif;aom jrpfwdkYudkomvQif jrpf[laom ta&twGufjzifh
a&wGuftyfukef\/ q,fpif;aom jrpfwdkYonfum; tb,fwdkYenf;[lrl-**Fgjrpf? ,rkefemjrpf?

tpd&0wDjrpf? o&bljrpf? r[Djrpf? odEKjrpf? o&wDjrpf? a0Mw0wDjrpf? 0DwHomjrpf? pEbm*g


jrpfwdkYaywnf;/ <uif;aom jrpfwdkYukd jrpf[laom ta&twGufjzifh ra&wGuf roGwfoGif; tyf
ukef/ tb,ftaMumif;aMumifhenf;[lrl- xdk<uif;aom jrpfwdkYonf tjrJpD;aom a&r&Sdaom
aMumifhwnf;/ rif;jrwf twlomvQif a0E&mrif;onf tvSLBuD;udk ay;vSLonf&Sdaomf
ckepfBudrfwdkif ajrwkefvIyfjcif;onf tcgrJh jzpf\/ wpf&Hwpfcg jzpfay:jcif; jzpf\/ &Spfyg;aom
taMumif;wdkYrS vGwf\/ xdkajrvIyfjcif;udk &Spfyg;aomtaMumif;wdkYjzifh ra&wGuftyf/
rif;jrwf OyrmwpfrsKd;aomfum; rif;tm; wpf&m? ESpf&m? okH;&maom trwfwdkY&Sdonf
jzpfukef\/ xdktrwfwdkYwGif ajcmufa,mufaom olwdkYudkomvQif trwfta&twGufjzifh
a&wGuftyfukef\/ ajcmufa,mufwdkYonf tb,fwdkYenf;[lrl- ppfolBuD;? yka&m[dwf? w&m;
olBuD;? b@mpdk;? xD;awmfrdk;? oefvsufpJGaom oufawmfapmifhwdkYwnf;/ xdkajcmufa,mufwdkYudk
omvQif trwfta&twGufjzifh a&wGuftyfukef\/ tb,ftaMumif;aMumifhenf;[lrl- rif;\
tusKd;wdkYESifh tvGef,SOf pyfaomaMumifhwnf;/ <uif;aom trwfwdkYudk ra&wGuftyfukef/
tvkH;pkHaom trwfwdkYonf omrntrwf[laom a&wGufjcif;odkY a&mufukef\/ rif;jrwf
twlomvQif a0E&mrif;onf tvSLBuD;udk ay;vSLonf&Sdaomf ckepfBudrfwdkif ajrBuD;
wkefvIyfjcif;onf tcgrJhjzpf\/ wpf&Hwpfcg jzpfay:jcif;jzpf\/ &Spfyg;aomtaMumif;wdkYrS vGwf
\/ xdkajrvIyfjcif;udk &Spfyg;aom taMumif;wdkYjzifh ra&wGuftyf/
rif;jrwf ,cktcg jrwfpGmbk&m; omoemawmf0,f tMuifyk*KdvfwdkY\ ausmfMum;jcif;onf
ewfvlwdkY ysHUESHY wuf\/ jyKtyfaom 'geaus;Zl; &Sdukefaom xdkolwdkY\ rsufarSmufaom
udk,f\ tjzpfyif csrf;omokcudk cHpm;&aom ukodkvfuHudk Mum;zl;yg\avm[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; [kwfyg\/ ,cktcg jrwfpGmbk&m; omoemawmf0,f tMuifyk*KdvfwdkY\ ausmfMum;
jcif;onf ewfvlwdkY ysHUESHYwuf\/ jyKtyfaom 'geaus;Zl; &Sdukefaom xdkolwdkY\ rsufarSmuf
aom udk,f\ tjzpfyif csrf;omokcudk cHpm;&aom ukodkvfuHudk Mum;zl;yg\/ xdkolwdkYonf
ckepfa,mufwdkYygwnf;/ rif;jrwf xdkckepfa,mufwdkYonf tb,folwdkYenf;/ toQifbk&m; okre
yef;onf? {uom#uykPm;? ykPol&if;iSg;? rvdumrdzk&m;? a*gygvrmwmrdzk&m;? okyd,m
Oygodumr? ykPmrnfaom uRefrwdkYygwnf;/ ckepfa,mufwdkYonf rsufarSmufaom ukd,f\
tjzpfyif csrf;omokcudk cHpm;&aomolwdkYygwnf;/ olwdkY\ ausmfapmjcif;onfvnf; ewfvl
wdkY ysHUESHY wufyg\/
vGefavNyD;aom tcgu vlUcEmukdk,fjzifhyif ewfjynfodkY a&muf&ukefaom wpfyg;aom olwdkY
udkvnf; Mum;zl;ygukefoavm/ toQifbk&m; [kwfyg\? Mum;zl;ygukef\/ rif;jrwf xdkolwdkY
onfum; tb,folwdkYenf;/ *kwdvapmif;orm;? om"derif;? aerdrif;? rEmwfrif;wdkYwnf;/
av;a,mufaom olwdkYonf xdkvlUcEmudk,fjzifhyifvQif ewfjynfodkY a&muf&ukef\[k Mum;zl;
ygukef\/ tvGefMumjrifhrSvnf; jyKtyfaom aumif;rI? raumif;rIudk Mum;zl;yg\/ rif;jrwf
vGefavNyD;aom twdwfumv jzpfap? ,ckypKyefumv jzpfap rnfaomolonf tvSLudk
ay;vSLonf&Sdaomf wpfBudrf vnf;aumif;? ESpfBudrf vnf;aumif;? okH;Budrf vnf;aumif; ajrBuD;
wkefvIyf\[l oifrif;jrwfonf Mum;zl;\avm/ toQifbk&m; rMum;zl;yg/ rif;jrwf ygVd
EIwfwuf&jcif;? teuft"dyg,fudk odjcif;? oif,ljcif;? Mum;emjcif;? oifMum;rI pGrf;tm;? q&mh
ajc&if; 0yfpif;av;jrwfpGm em,ljcif;? t|uxmenf;em pdppf ar;jref;jcif;? q&mhajc&if; 0yfpif;
qnf;uyfjcif;onf ightm; &Sdyg\? odkYaomfvnf; trnf&Sdaom olonf 'ge ay;vSLvwfaomf
wpfBudrf vnf;aumif;? ESpfBudrf vnf;aumif;? okH;Budrf vnf;aumif; ajrBuD;wkefvIyf\[k
a0E&mrif;jrwf\ tvSLjrwfudk MuOfxm; rMum;pzl;acs/ rif;jrwf uyjrwfpGmbk&m;?

omuD0ifrif;rsKd;rS bk&m;jzpfaom a*gwrjrwfpGmbk&m; bk&m;ESpfqlwdkY\ tMum; ta&


twGuf udk vGefukefaom ESpfaygif; tuka#wdkYonf vGefukefNyD/ xdkbk&m;Espfql twGif;vnf;
]]rnfaom olonf tvSLudk ay;vwfaomf wpfBudrf vnf;aumif;? ESpfBudrf vnf;aumif;?
okH;Budrf vnf;aumif; ajrBuD;wkefvSKyf\}} [k ightm; Mum;emzl;jcif; r&Sd/ rif;jrwf xdkrQavmuf
aom vkHYvjzifh? xdkrQavmufaom tm;xkwfjcif;jzifh ajrBuD; rwkefrvIyfay/ rif;jrwf *kPfaus;Zl;
[laom 0efjzifh tvGefjynfhESufonfjzpf tvkH;pkHpifMu,faom tjyKtrl[laom *kPfaus;Zl;0ef
jzifh jynfhESufae&um; ajrBuD;onf aqmif&Gufjcif;iSg rpGrf;Edkifonfjzpf wkefvIyf\/ wNidrfhNidrfh
vIyf\/ jyif;pGm vIyf\/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh tvGefav;aom 0efwdkYjzifh jynfhESufonf\ tjzpfaMumifh vSnf;\
ykefawmif;wdkYonf vnf;aumif;? tuGyfwu
H lwdkYonf vnf;aumif; uJGavukef\/ 0ifdk;onf
usKd;\/ rif;jrwf twlomvQif tvkH;pkH pifMu,faom tjyKtrl[laom *kPfaus;Zl;0efjzifh
jynfhESufae&um; ajrBuD;onf aqmif&Gufxm;jcif;iSg rpGrf;Edkifonfjzpf wkefvIyf\/ wNidrfhNidrfh
vIyf\/ jyif;pGm vIyf\/
rif;jrwf OyrmwpfrsKd;aomfum; aumif;uifjyifonf avt[kef? a&t[kefwdkYjzifh vTrf;rdk;
zkH;tkyfonfjzpf rsm;pGmaom a&vkH;? a&cJ0efwdkYjzifh jynfhESuf&um; tvGefwdkufcwfaom
avMurf;jzifh awGUqkH xdcdkufrdaomaMumifh csKef;\/ jrnf[nf;\/ w*sKef;*sKef; toHjyK\/ rif;jrwf
twlomvQif ajrBuD;onf a0E&mrif;\ tvSL\ tpGrf;tiftm;[laom jyefYyGg;rsm;jrwf
aom 0efwdkYjzifh jynfhESuf&um; aqmifxm;jcif;iSg rpGrf;Edkifonfjzpf wkefvIyf\/ wNidrfhNidrfh
vIyf\/ jyif;pGmvIyf\/ rif;jrwf rSef\? a0E&mrif;\ pdwfonf wyfrufrI ]&m*} \ tpGrf;jzifh
rjzpf/ trsufxGufrI ]a'go} \ tpGrf;jzifh rjzpf/ awGa0rI ]arm[} \ tpGrf;jzifh rjzpf/
axmifvTm;rI ]rme} \ tpGrf;jzifh rjzpf/ raumif;aom tjrif ]'d|d} \ tpGrf;jzifh rjzpf/ npfEGrf;rI
]udavom} \ tpGrf;jzifh rjzpf/ MuHpnfrI ]0dwuf} \ tpGrf;jzifh rjzpf/ rarGUavsmfjcif; ]t&wd}
\ tpGrf;jzifh rjzpf/ pifppfaomfum; 'ge\ tpGrf;tm;jzifh rsm;pGm jzpf\/ ]]todkYaom taMumif;
tm;jzifh rvma&mufukefao;aom zkef;awmif;,m pumwdkYonf ig\ txHodkY vmygukeftHhenf;?
vma&mufukefNyD;aom zkef;awmif;,m pumwdkYonf rdrdwdkY tvdk&Sdwdkif;& 0rf;ajrmufjcif; jzpfyg
ukeftHhenf;}} [k tjrJrjywf tvSL'geodkY a&S;IarQmfvifhaom pdwfudk xm;\/ rif;jrwf a0E&m
rif;onf tjrJrjywf q,fyg;aom t&mwdkY pdwfudk xm;\/ tb,fq,fyg;wdkY xm;oenf;
[lrl- usKd;EGHpGm qkH;rjcif; vnf;aumif;? nDGwfrQwjcif; vnf;aumif;? onf;cHjcif; vnf;
aumif;? a`Eudk apmifhpnf;jcif; vnf;aumif;? tjrJapmifhaom oDv vnf;aumif;? tcgcg
apmifhaom oDv vnf;aumif;? trsufrxGufjcif; vnf;aumif;? rnOf;qJjcif; vnf;aumif;?
ajzmifhrSefaom 0pDopm vnf;aumif;? jzLpifjcif; vnf;aumif; q,fyg;wdkY pdwfudk xm;\/
rif;jrwf a0E&mrif;onf umr*kPf vdkvm;awmifhwrIudk y,ftyf\/ vlUb0? ewfb0
udk vdkvm;awmifhwjcif;onf at;Nidrf;av\/ jrwfaom tusifhudk vdkvm;awmifhwjcif; om
aMumifhMujcif;odkY a&muf\/ rif;jrwf a0E&mrif;onf rdrdudk,fudk apmifha&Smufjcif;udk y,ftyf
\/ tvkH;pkHaom ow0gwdkYtm; apmifha&Smufjcif; aMumifhMujcif;odkY a&muf\/ ]]todkYvQif
ow0gwdkYonf nDGwfygukeftHhenf;? tema&m*g uif;ukeftHhenf;? Opm &SdygukeftHhenf;? Touf
&SnfygukeftHhenf;}} [laom pdwfxm;omvQif rsm;pGmjzpf\/ rif;jrwf a0E&mrif;onf tvSL
ay;onf&Sdaomf xdktvSLudk b0orwd[laom taMumif;aMumifh ay;vSLonf r[kwf/ Opm
&vdkrI[laom taMumif;aMumifh ay;vSLonf r[kwf? wkHYjyefay;vdkonf[laom taMumif;aMumifh
ay;vSLonf r[kwf/ jzm;a,mif; aoG;aqmifvdkaomaMumifh ay;vSLonf r[kwf/ touf&Snf

vdkaomaMumifh ay;vSLonf r[kwf/ tqif;vSvdkaomaMumifh ay;vSLonf r[kwf/ csrf;om


vdkaomaMumifh ay;vSLonf r[kwf/ cGeftm;BuD;vdkaomMumifh ay;vSLonf r[kwf/ tjcHt&H
tausmftapm &vdkaomaMumifh ay;vSLonf r[kwf/ om;[laom taMumif;aMumifh ay;vSLonf
r[kwf/ orD;[laom taMumif;aMumifh ay;vSLonf r[kwf/ pifppfaomfum; oAnKw Pf
awmf[laom taMumif;aMumifh oAnKwPf &wem\ taMumif;aMumifh rQavmufaom
twkrJhuif; jyefYyGg;jcif;ESifh vGefrif; xGwfjrwfvSukefaom 'geawmfjrwfwdkYudk ay;vSLavownf;/
xdkpum; rSef\/ oAnKbk&m; tjzpfodkY a&mufawmfrlNyD;aom jrwfpGmbk&m;onf- ]]igonf
ZmvDrif;om;udk vnf;aumif;? uPSmZdef cspforD;udk vnf;aumif;? vifhtvkdtwdkif; usifhaom
r'Drdzk&m;udk vnf;aumif; ay;vSL pGefYMuJonf&Sdaomf oAnKwPfawmf\ taMumif;aMumifhyif
ay;vSLpGefYMuJ\/ wpfpkHwpfckaom pnf;pdrf\ jynfhpkHjcif;udkrQ rMuHpnf}} [k a[mawmfrl\/
rif;jrwf a0E&mrif;onf trsufrxGufojzifh trsufxGufoludk atmifEdkif\/ raumif;
oludk aumif;atmif apmifhpnf;jcif;jzifh atmifEdkif\/ ESajrmpOf;vJoludk ay;urf; vSL'gef;jcif;jzifh
atmifEdkif\/ rrSefajymqdkoludk trSefajymqdkjcif;jzifh atmifEdkif\/ tukodkvftm;vkH;udk ukodkvf
jzifh atmifEdkif\/ odkY ay;vSLaom w&m;odkY tpOfvdkufaom? w&m;vQif trSD&Sdaom
xdka0E&m rif;\ tvSL\ tusKd;qufESifh tm;BuD;aom vkHYvwdkY\ jyefYpnfyGg; pnf;aom
aMumifh (a&udkcHaom) atmufcH avMurf;BuD;wdkYonf vIyfukef\/ jznf;jznf; wpfBudrfwpfBudrf
vkH;axG; vkH;axG; ukefvsuf wkdufcwfukef\/ atmufodkY TwfIdif;ukef\? txufodkY yifhwufukef
\/ ,drf;,dkifGwfauG; eHab;odkY ysHUukef\/ usKd;jywfjcif;odkY a&mufukefaom opfyifBuD;i,fwdkY
onf vJusukef\/ rdk;wdrfwdkYonf tpkvdkuf tpkvdkuf aumif;uifjyif xdkvIyf&Sm; ajy;oGm;
ukef\/ jrLESifhaygif;kH; vkH;pnf;rdaom avwdkYonf Murf;wrf; jyif;xefukef\/ avwdkYonf
aumif;uifjyifudk ESdrfeif;ukefvsuf wdkufcwfukef\/ aqmvsifpGm vTifhrIwf vTifhrIwfyifh
xkwfukef\/ toHonf onf;pGm aMumufrufzG,fjzpfvsuf ay:xGuf\/ xdkavwdkYonf yuwd
r[kwf vTifhrIwf azmufjyefcJhukefaomf a&onf jznf;jznf;jznf;jznf; vIyf\/ a&vIyfaomf ig;vdyf
taygif;wdkYonf vIyfacsmufcsm;ukef\/ vIdif;wHydk;wdkYonf tqdkiftqdkif tNyKdifNyKdif jzpfuke\
f /
a& usufpm;ukefaom ow0gtaygif;wdkYonf xdwfvefYukef\/ a&vIdif; a&vkH;onf tpkHtpkH
zJGU,Suf a&m>yrf;vsuf pD;\/ a&vIdif; ykwfcwfoH jzpfay:vm\/ jyif;xef Murf;wrf;ukefaom
a&vkH; a&yGufwdkY xukef\/ a&jrKyf a&yef;wdYk jzpfukef\/ ork'&myifv,fBuD;onf vQHwuf\/
a&onf wll ajzmifhtaxmifh t&yfodkY pD;oGm; ajy;xGuf\/ a&tvsOfwdkYonf txufodkY
wufum a&nmodkY a&S;Iukefvsuf pD;ukef\/ tok&m? *VKef? e*g;? bDvl;wdkYonf ]]todkYavenf;?
tb,favenf;? ork'&monf xufatmuf ajymif;jyef azmufjyefpD;cJh\wum;}} [k xdwfvefY
Muukef\/ aMumuf&GHUaom pdwf&Sdukefonfjzpf ajy;&mvrf;p &SmrSD;Muukef\/ a&tvsOf
vIyfacsmufcsm; usKdufusKduf qlyGufaomf ajrtvkH;onf awm? awmif? ork'&mESifhwuG vIyf\/
ajrBuD; wkefvIyfvwfaomf jrif;rdk&f ow&Aef awmifxGwf? ausmufxGwf[lorQonf csmcsmvnf
\? rD;tkH;aom BudrfGefYtvm; Twfjym; wdrf;,drf;\/ a>r? a>ryg? aMumif? ajracG;? 0uf? om;iSuf
taygif;wdkYonf pdwfxm;rrSef azmufjyefukef\/ wefcdk;enf;aom ewfwdkYonf idka<u;atmf[pf
ukef\/ wefcdk;BuD;aom ewfwdkYonf &,f&Tifukef\/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh qefavmif; a&tjynfhxnfhxm;aom xrif;tdk;BuD;udk zdkckHavmuf
odkY wifvsuf atmufrS rD;wdkufvwfaomf rD;onf a&S;OD;pGm xrif;tkd;udk ylavmifap\/ ylavmif
aom xrif;tdk;onf a&udk ylavmifap\/ ylavmifaom a&onf qefudk ylavmifap\/ qef
onf ylavmifonf&Sdaomf ay:vnf;ay:\? jrKyv
f nf; jrKyf\/ yGufyGufql\/ tjrKyfxvsuf

vQHwuf\/ rif;jrwf twlomvQif a0E&mrif;onf avmu pGefYEdkifcJaom om;r,m;


ponfudk pGefYay\/ pGefYEdkifcJonfh xdkom;r,m;ponfudk pGefYaom xdka0E&mrif;\ tvSL'ge
\ obm0jzpfaom tusKd;qufaMumifh a&udkd cHaom atmufcHavBuD;wdkYonf 0efudk aqmifjcif;
iSg rpGrf;Edkifukefonfjzpf vTifhrIwf azmufjyefukef\/ avBuD;wdkY vTifhrIwf azmufjyefukefaomf
a&onf wkefvIyf\/ a&wkefvIyfaomf ajrBuD; wkefvIyf\/ odkYvQif xdka0E&mrif;
vSLaomtcg av? a&? ajrBuD;[laom okH;rsKd;wdkYonf tvSLBuD;\ tusKd;qufaMumifh vnf;
aumif;? jyefYyGg;aom tpGrf;vkHYvaMumifh vnf;aumif; wpfpdwf wpf0rf;wnf;uJhodkY jzpfukef\/
rif;jrwf a0E&mrif; tvSLjrwf\ tmEkabmfuhJodkYaom a0E&mrif;\ tvSLESifhwlaom
wpfyg;aomol\ tvSLtmEkabmfonf r&Sday/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh E eDvmausmuf?
eDvmBuD;? aZmwd&ofausmuf? aMumifrsuf&GJ? ywjrm;nKd? pdefjzL? raem[&ywjrm;? ol&d,ue
ausmuf? pE&uefausmuf? 0Zd&pdef? caZmyeuausmuf? zk&m*rnfaom Oz&m; ausmuf?
ywjrm;eD? ywjrm;ajymuf[laom rsm;pGmaom ausmufrsKd;wdkYonf ajr &Sdukef\/ xdktvkH;pkH
aom ausmufrsKd;wdkYudk vGef pMum0aw;rif;\ ywjrm;&wemudk tjrwfqkH;[l qdk&\/
rif;jrwf pMu0aw;rif;\ ywjrm;&wemonf xuf0ef;usifrS wpf,lZemwdkifwdkif xGef;vif;
awmufy\/ rif;jrwf twlomvQif tvGefuJqkH;aom to'do'geyif jzpfapumrl ajrjyif
tvkH;pkHaom 'geudk vGef a0E&mrif;\ 'geBuD;udk tjrwfqkH;[l qdk&\/ rif;jrwf
a0E&mrif;onf tvSLBuD;udk ay;vSLonf&Sdaomf ckepfBudrfwdkif ajrBuD;wkefvIyf\/
toQifbk&m;em*aoe bk&m;&SifwdkY\ *kPfawmfonf vufzspfcwfwD; tHhcsD;avmufygay\/
toQifbk&m;em*aoe bk&m;&SifwdkY\ *kPfawmfonf rjzpfzl;jrJ jzpfygay\/ tMuifhaMumifh
jrwfpGmbk&m;onf bk&m;avmif;om jzpfygvsuf vlrsm;taygif;ESifh rwlrwefaom rQ onf;cH
awmfrlEdkifygay\/ odkY pdwf&Sdawmf rlygay\/ odkY tmomqE awmifhwjcif; &Sdawmfrlygay\/
odkY tvdk&Sdawmf rlygay\/ toQifbk&m;em*aoe bk&m;avmif;wdkY\ tpGrf;vkHYvudk xif&Sm;
jytyfygayNyD/ bk&m;&SifwdkY\ yg&rDawmfudkvnf; tvGefxGef;vif; aptyfygNyD/ p&d,okH;yg;udk
a&S;OD;pGm usifhqJvnf;jzpfayaom bk&m;&SifwdkY\ ewfESifhwuGaom avmu jrwfonfh tjzpfudk
aumif;pGm jytyfygNyD/ toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ jrwfpGmbk&m; omoemawmfudk
csD;usL;tyfygNyD/ jrwfpGmbk&m;\ yg&rDawmfudk awmufxGef;aptyfygNyD/ wdwdwdkY\ 0g'tzk
txkH;udk jzwftyfygNyD/ olwpfyg;wdkY pJGqdkjcif;[laom tdk;udk cJGtyfygNyD/ eufeJaom tar;ykpm
jyemudk ay:vGifatmif jyKtyfygNyD/ awmIyfudk t&SKyfr&Sdatmif jyKtyfygNyD/ bk&m;om;awmf
wdkYonf Nidrf;at;zG,fudk aumif;pGm &tyfygNyD/ *dkPf;rSL; tjrwfwdkYxuf jrwfpGmaom toQifbk&m;
twdkif; [kwfygay\/ xdktoQifbk&m; qdkwdkif;yif 0efcHygukef\[k (avQmuf\)/ /
av;ckajrmuf yx0dpveyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 --
''dAdAv
v00**f f ======
5 - od0d&mZpuK'geyOm
(od0drif; rsufvkH;udk xkwf ay;vSLjcif; jyem)
5/ toQifbk&m;em*aoe ]]od0drif;onf awmif;cHvmaom ykPm;tm; rsufvkH;awmfwdkYudk
ay;vSLtyfukef\? pkHvkH;uef;onf jzpf&vsuf wpfzef ewfrsufpdwdkYonf jzpfay:ukef\}} [k
toQifbk&m;wdkY qdkukef\? pum;onfvnf; tjypfESifhwuG jzpf\/ ESdyfzG,fESifhwuG jzpf\/
a'goESifhwuG jzpf\/ ]]taMumif;udk y,fjzwftyfaomf? taMumif;rJhvwfaomf? rSD&mr&Sdvwfaomf
ewfrsufpdESifhwlaom rsufpd\ jzpfjcif;onf r&Sd}} [k okwef a[mawmfrltyf\/ toQifbk&m;
em*aoe od0drif;onf awmif;cHvmaom ykPm;tm; rsufvkH;awmfwdkYudk ay;vSLtyfukef\
[laom pum;onf rSm;&m\/ jyemonfvnf; tpGef;ESpfzuf xGufyg\/ txkH;tzJGU
jzpfonfxuf txkH;tzJGUjzpfyg\/ axG;vkH;&pfywfonfxuf axG;vkH;&pfywfyg\/ IyfaxG;onf
xuf IyfaxG;yg\/ xdktpGef;ESpfzufxGufaom jyemonf toQifbk&m;odkY tpOfa&mufvmyg
\/ xdkjyem Nidrf;at;jcif;iSg vnf;aumif;? y&0g'Dyk*KdvfwdkYudk ESdyfjcif;iSg vnf;aumif;
tvdkqEawmfudk jzpfapygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf od0drif;onf awmif;cHvmaom ykPm;tm; rsufvkH;awmfwdkYudk ay;vSLawmfrl\/
xdkrsufvkH;awmfwdkYudk ay;vSL&m ,kHrSm;jcif;udk rjzpfapvifh/ wpfzef ewfrsufpdwdkYonfvnf;
jzpfay:ukef\/ xdkodkY ewfrsufpdjzpfay:&mvnf; ,kHrSm;jcif;udk rjzpfapvifh/ toQifbk&m;
em*aoe ar;avQmufygOD;tHh/ taMumif;udk y,fjzwftyfaomf? taMumif;rJhvwfaomf? rSD&mr&Sd
vwfaomf ewfrsufpdonf jzpfay:ygoavm[k (avQmuf\)/ rif;jrwf rjzpfEdkif/ toQifbk&m;
tMuif taMumif;aMumifh taMumif;udk y,fjzwftyfNyD;aomf? taMumif;rJhvwfaomf? wnf&m
r&Sdvwfaomf ewfrsufpdonf jzpf\/ t&m xdktaMumif;um; tb,fygenf;? wdkufwGef;
awmif;yefyg\/ a&S;OD;pGm (cdkifvkHaom) taMumif;jzifh tuREkfyfudk odapawmfrlygavmh/
rif;jrwf todkYenf; avmu tMuifopmjzifh opmudk qdkavh&Sdaom olwdkYonf opm
qdkjcif;trIudk jyK\? xdkopmrnfonf &Sdonf r[kwfavm/ toQifbk&m;em*aoe &Sdyg\/
avmu opmjzifh opmqdkavh &Sdukefaom olwdkYonf opmqkdjcif;trIudk jyK rdk;udk &Gmapukef
\/ rD;udk Nidrf;apukef\/ tqdyfudk y,fazsmufEdkifukef\/ tjcm;wpfyg;aom txl;xl; taxGaxG
aom jyKzG,fudpudk jyKygukef\/ rif;jrwf odkYjzpfvQif od0drif;\ opmtpGrf;aMumifh ewfrsufpdwdkY
onf jzpfukef\[laom pum;onf oifhavsmf\/ nDGwf\/ rif;jrwf opm\ tpGrf;aMumifh
trSD r&SdvQifrlvnf; ewfrsufpdonf jzpf\/ opmonfyif xdkewfrsufpdjzpf&m ewfrsufpdjzpfjcif;
iSg rSD&mjzpf\/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh tvkH;pkHukefaom ow0gwdkYonf ]]rdk;BuD;onf;pGm &Gmapownf;}} [k
opmqdkukef\/ xdkolwdkY\ opmqdkonfESifh wpfNydKifeuf rdk;BuD;onf &Gm\/ rif;jrwf tMuif
taMumif;jzifh rdk;BuD;onf &Gm\? aumif;uif xdkrdk;&Gmjcif;\ taMumif;onf pka0;vsuf
&Sdoavm/ toQifbk&m; r&Sdyg? xdkrdk;BuD;&Gm&m rdk;BuD;&Gmjcif;iSg opmonfomvQif wnf&m
taMumif; jzpfyg\/ rif;jrwf twlomvQif xdkdewfrsufpd jzpfjcif;\ jyuawhaom taMumif;

onf r&Sd? ewfrsufpd jzpfay:&m ewfrsufpdjzpfjcif;iSg opmonfomvQif wnf&m taMumif;


jzpf\/
rif;jrwf OyrmwpfrsKd;aomfum; tvkH;pkHaom ow0gwdkYonf ]]tvQHajymifajymif awmuf
aom rD;ykHBuD;onf Nidrf;apownf;}} [k opmqdkukef\? xdkolwdkY opmqdkonfESifh wpfNydKifeuf
tvQH ajymifajymif awmufaom rD;ykHBuD;onf wpfcPcsif;jzifh Nidrf;\/ rif;jrwf tMuif
taMumif;jzifh tvQHajymifajymif awmufaom rD;ykHBuD;onf wpfcPcsif;jzifh Nidrf;\? tvQH
ajymifajymif awmufaom xdkrD;ykH;BuD; xdkrD;Nidrf;jcif; taMumif;onf pka0;vsuf &Sdoavm/
toQifbk&m; r&Sdyg? xdkrD;Nidrf;&m tvQHajymifajymif awmufaom xdkrD;ykHBuD;\ cPcsif;jzifh
Nidrf;jcif;iSg opmonfomvQif wnf&m taMumif;jzpfyg\/ rif;jrwf twlomvQif xdkod0drif;
tm; jyuawhaom taMumif;onf r&Sd? ewfrsufpdjzpf&m ewfrsufpdjzpfjcif;iSg opmonf
omvQif wnf&mtaMumif; jzpf\/
rif;jrwf Oyrmwpfenf;aomfum; tvkH;pkHaom ow0gwdkYonf ]]vwfwavm aoapwwf
aom tqdyfonf aq;jzpfapownf;}} [k opmqdkMuukef\? xdkolwdkY opmqdkonfESifh wpfNyKdif
euf vwfwavm aoapwwfaom tqdyfonf cPcsif;jzifh aq;jzpf\/ rif;jrwf tMuif
taMumif;jzifh vwfwavm aoapwwfaom tqdyo
f nf cPcsif;jzifh aq;jzpf\/ xdkvwfw
avm aoapwwfaom tqdyf xdktaMumif;onf pka0;vsuf &Sdygoavm/ toQifbk&m; r&Sdyg/
xdkaq; jzpf&m vufwavm aoapwwfaom tqdyf\ cPcsif;jzifh y,fazsmufjcif;iSg opm
onf omvQif wnf&mtaMumif;jzpfyg\/ rif;jrwf twlomvQif jyuawhaom taMumif;udk
MuOf ewf rsufpdjzpf&m ewfrsufpd\ jzpfjcif;iSgopmonfomvQif wnf&mtaMumif;jzpf\/
rif;jrwf t&d,opm av;yg;wdkYudkvnf; xdk;xGif; odjcif;iSg opmrS wpfyg;aom wnf&m
taMumif;onf r&Sd? opmudk wnf&mtaMumif;jyK t&d,opm av;yg;wdkYudk xdk;xGif;
odukef\/ rif;jrwf pdefYwdkif;jynf pdefYrif;onf &Sd\? xdkpdefYrif;onf r[mork'&m a&obif
upm;vdkonfjzpf av;vwpfBudrf av;vwpfBudrf opmqdkjcif;udk jyKvsuf &xm;ESifhwuG r[m
ork'&m twGif;odkY wpf,lZemwdkifwkdif ouf0ifav\? xdk&xm;OD;\ a&SUrS a&SUrS a&vkH;BuD;onf
&SJqkwfav\? &xm; jyefxGufoGm;NyD;aemuf jyef vTrf;rdk;\? rif;jrwf xdkr[mork'&mudk ewfESifh
wuGaom avmuonfvnf; jyuawh udk,ftiftm;jzifh &SJqkwfapjcif;iSg pGrf;EdkiftHhavm/
toQifbk&m; tvGefa&enf;aom wpfzufqnf uefaomfvnf; ewfESifhwuGaom avmuonf
jyuawhaom ukd,ftiftm;jzifh a&udk &SJqkwfapjcif;iSg rpGrf;Edkifyg? r[mork'&m a&udk
tb,frSm &SJqkwf apjcif;iSg pGrf;EdkifygtHhenf;/ rif;jrwf taMumif;jzifhvnf; ]]opmjzifh
ra&muftyfaom t&yfonf r&Sd}} [k opm\ pGrf;tm;udk odtyf\/
rif;jrwf yg#vdykwfjynf taomurnfaom w&m;rif;jrwfonf ed*kH; Zeyk'folwdkYESifh
wuGaom trwf? rif;cpm;? ppfonfAkdvfyg? trwfBuD;wdkYjzifh jcH&Hvsuf a&opfwdkYjzifh jynfhvQH
aom? urf;ESifh tnDtrQ jynfhaom? tvsm; ,lZemig;&m &Snfaom? wpf,lZem us,fjyefYaom
**Fgjrpfa& pD;aeonfudk jrifawmfrl trwfwdkYudk ]]trwfwdkY tMuifolonf **FgjrpfBuD;udk
a&qefa&nmodkY jyefpD;apjcif;iSg pGrf;Edkif\? wpfpkHwpfa,mufaom xdkolonf &Sdygoavm}} [k
rdefYqdk\/ trwfwdkYonf ]]rif;jrwf cJ,Of;vS\}} [k (avQmufukef\)/
xdk**Fgjrpfurf;yif &yfaeaom AEKrwDrnfaom jynfhwefqmronf ]]**FgjrpfBuD;udk
a&qef a&nmodkY jyefpD;apjcif;iSg wwfaumif;tHhavm}} [k rif;BuD;onf odkY qkdowwf[k
Mum;av\? xdkjynfhwefqmronf ]]igonfum; yg#vdykwfjynf jynfhwefqmrwnf;? tqif;udk
rSDvsuf touf arG;&onf jzpf ,kwfnHhaom toufarG;jcif; &Sdaom rdef;rwnf;? rif;onf

ig\ opmjyKjcif;udk jrifapownf;}} [k qdk\/ xdkYaemuf xdkjynfhwefqmronf opmjyK\?


xdkjynfhwefqmr opmjyKonfESifh wpfNydKifeuf xkdk**FgjrpfBuD;onf w0kef;0kef;jrnfvsuf vltrsm;
MunfhIpOf a&qefa&nmodkY pD;av\/
xdktcg taomurif;onf a&0JvIdif;wHydk; t[kefwdkYaMumifh jzpfaom 0kef;0kef;oHudk Mum;
tHhMovsuf rjzpfzl;jrJ tHhzG,f o&J&Sdonfjzpf ]]trwfwdkY tb,fhaMumifh **FgjrpfBuD;onf
a&qef a&nmodkY pD;oenf;}} [k trwfwdkYudk ar;awmfrl\/ rif;jrwf AEKrwDjynfhwefqmronf
t&Sifrif;jrwf\ pum;udk Mum; opmjyKyg\? xdkjynfhwefqmr opmjyKjcif;aMumifh **FgjrpfBuD;
onf a&nmodkY a&S;IpD;yg\[k (avQmufukef\)/
xdktcg taomurif;BuD;onf xdwfvefYaom ESvkH;&Sdonfjzpf tvsiftjref udk,fwdkif
oGm;vsuf ]][,f jynfhwefqmr oifonf opmjyKjcif;jzifh **FgjrpfBuD;udk a&nmodkY pD;ap\[k
qdkaom pum;onf rSefoavm}} [k xkdjynfhwefqmrudk ar;awmfrl\/ rif;jrwf [kwfrSefyg\[k
avQmuf\/ ]]oif jynfhwefqmrtm; xdkopmjyKjcif; tb,f tpGrf;&Sdoenf;? rl;roGyfbJ
tb,folonfrlvnf; oif\ pum;udk em,lrnfenf;? oifonf tb,fodkYaom tpGrf;jzifh
**FgjrpfBuD;udk a&nmodkY jyefpD;apoenf;}} [k taomurif;onf rdefYawmfrl\/ rif;jrwf
]]tuREkfyfonf opm\ tpGrf;jzifh **FgjrpfBuD;udk a&nmodkY jyefpD;apyg\}} [k xdkjynfhwefqmr
avQmuf\/
]](olUvif olUom;udk) cdk;,lwwfaom? umrMuL;aom? owdr&Sdaom? t&Sufr&Sdaom? ,kwfnHh
aom? oDvysufaom? t&Sufukefaom? rdkufrJoludk jzm;a,mif;vSnfhywfwwfaom oifhtm;
tb,f opmtpGrf; &Sdoenf;}} [k taomurif; rdefYawmfrl\/ rif;jrwf uRefawmfrsKd;ronf
xdkqdkwdkif;aom oabm&Sdonf rSefyg\? rif;jrwf xdkodkY qdkwdkif;aom oabm&Sdaomfvnf;
tuREkfyftm; opmjyKjcif; &Sdyg\/ tuREkfyfonf ,if;opmjyKjcif;jzifh tvdk&Sdaomf ewfESifhwuG
aom avmuukd jyefvSefEdkif&myg\[k avQmuf\/ ]]xkdopmjyKjcif;onf tb,fopm jzpfyg
oenf;/ wdkufwGef;yg\/ ighudk avQmufwifygavmh}} [k taomurif; rdefYawmfrl\/ rif;jrwf
tuREkfyftm; rif;rlvnf; jzpfap? ykPm;rlvnf; jzpfap?ukefonfrlvnf;jzpfap? olqif;&Jrlvnf;
jzpfap? qdktyfNyD;onfrS wpfyg;aomol wpfpkHwpfa,mufjzpfap tMuifolonf OpmaMu;aiGudk
ay;\? xdkolwdkYtm; twltrQom vkyfauR;jyKpkyg\/ ]]rif;aywnf;}} [k txl;taxG r&Sdyg/
]]olqif;&Jaywnf;}} [k rxDrJhjrif jyKjcif;r&Sdyg/ cspfjcif;? rkef;jcif; vGwfuif; Opm&Sifudk vkyfauR;
jyKpkyg\/ rif;jrwf tMuifopmjyKjcif;jzifh uRefawmfrsKd;ronf **FgjrpfBuD;udk a&nmodkY jyefpD;
apyg\/ onfum; tuREkfyf\ opmjyKjcif;ygwnf;[k avQmufwif\/
rif;jrwf odkYvQif opm wnfcJhukefaomf wpfpkHwpfckaom tusKd;udk r&onfr[kwf?
&ukefvdrfhomwnf;/ rif;jrwf od0drif;onf awmif;cHvmaom ykPm;tm; rsufpdawmfwdkYudk
ay;vSLvnf; ay;vSLtyfukef\/ ewfrsufpdwdkYonfvnf; jzpfay:ukef\/ xdkewfrsufpdjzpfay:
jcif;onfvnf; opmjyKaomaMumifh jzpfay:ukef\/ ]]rHopuKysufonf&Sdaomf? taMumif;r&Sdvwf
aomf? wnf&mr&Sdvwfaomf 'dApuKjzpfay:jcif; r&Sd}} [k okwef tMuifpum;udk a[mawmfrl
tyf\? xdkpum;udk bm0emjzifh NyD;aom 'dApuKrnfaom rsufpdudk &nf&G,f a[mawmfrltyf
\? xdkYaMumifh rif;jrwf oifrif;jrwfonf ,ck jyqdkonfhtwdkif; taMumif;udk rSwfavmh[k
(rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ jyemudk aumif;pGm ajz&Sif;awmfrl
Ekdifyg\/ ESdyfzG,fudk aumif;pGm TefMum;jyqdktyfygNyD/ olwpfyg;wdkY pGyfpJGpum;udk aumif;pGm
csKd;zJhtyfygNy/D twdkif; [kwfrSefygay\/ toQifbk&m; rdefYqdkwdkif; 0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
ig;ckajrmuf od0d&mZpuK'geyOm NyD;\/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 --
''dAdAv
v00**f f ======
6 - *Am0uEdyOm (udk,f0efwnf jyem)
6/ toQifbk&m;em*aoe ]]&[ef;wdkY taMumif;okH;yg;wdkY\ aygif;qkHnDGwfjcif;aMumifh
udk,f0efwnfjcif; jzpf\/ t&m trd tzwdkYonfvnf; nDGwfaygif;qkH pyf,Sufukef\/ trd
onfvnf; rdef;r"rwm OwkvmNyD;p jzpf\/ y#doaEaernfh ow0gonfvnf; a&S;Iwnf\/
&[ef;wdkY taMumif;okH;yg;wdkY\ aygif;qkH nDw
G fjcif;aMumifh udk,f0efwnfjcif; jzpf\}} [laom
pum;awmfudkvnf; jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ pum;awmfonf t<uif;rJhaom
pum;awmfygwnf;/ t<uif;rxm;aom pum;awmfygwnf;/ y&d,m,fr[kwf rkcspum;awmfyg
wnf;/ rvQKdU0Sufaom pum;awmfygwnf;/ ewfESifhwuGaom vlwdkY\ tv,f ae a[mawmf
rltyfyg\/ taMumif;ESpfyg;wdkY\ aygif;qkHnDGwfjcif;aMumifh udk,f0ef wnfjcif;onfvnf;
xifyg\/ 'kulv&aohonf yg&dum&aohr\ OwkvmNyD;ptcg vuf,mvufrjzifh csufudk
okH;oyftyf\/ xdk'kulv&aoh\ xdkcsufudk okH;oyfjcif;jzifh omrowdkYom; jzpfvm\/ rmw*F
&aohonfvnf; 'd|r*Fvdumrnfaom ykaP;rysKd\ OwkvmNyD;ptcg vuf,mvufrjzifh
okH;oyf\/ xdkrmw*F&aoh\ xdkcsufudk okH;oyfjcif;jzifh r@Astrnf&Sdaom vkvifonf jzpfvm
\/ toQifbk&m; em*aoe ]]&[ef;wdkY taMumif;okH;yg;wdkY\ aygif;qkH nDGwfjcif;aMumifh
udk,f0ef wnfjcif;jzpf\[k tu,f jrwfpGmbk&m; a[mawmfrlonf jzpftHh? xdkodkYjzpfrl ]]omr
owdkYom;onf vnf;aumif;? r@Asvkvifonf vnf;aumif; xdkESpfa,mufaom olwdkYonf
vnf; csufudk okH;oyfjcif;jzifh jzpfvmukef\}} [laom pum;onf rSm;&m\/ toQifbk&m; ]]omr
owdkYom;onf vnf;aumif;? r@Asvkvifonf vnf;aumif; csufudk okH;oyfjcif;aMumifh jzpfvm
ukef\}} [k jrwfpGmbk&m;onf tu,f a[mawmfrlonf jzpftHh? xdkodkYjzpfrl ]]&[ef;wdkY
taMumif;okH;yg;wdkY\ aygif;qkH nDGwfjcif;aMumifhomvQif udk,f0efwnfjcif; jzpf\}} [laom
pum;onfvnf; rSm;&m\/ tpGef;ESpfzuf xGufaom jyemonfvnf; tvGefeufeJyg\/
tvGefodrfarGUyg\? ynm&Sdaom olwdkY\ t&mom jzpfyg\/ xdkjyemonf toQifbk&m;odkY
tpOfa&mufyg\/ ,kHrSm;jcif;wnf;[laom c&D;pOfudk jzwfawmfrlygavmh/ Pfwnf;[laom
jrwfaom qDrD;wdkifudk ndxGef;awmfrlygavmh[k avQmuf\/
rif;jrwf ]]&[ef;wdkY taMumif;okH;yg;wdkY\ aygif;qkHnDGwfjcif;aMumifh udk,f0efwnfjcif;
jzpf\? t&m trd tzwdkYonfvnf; nDGwfaygif;qkH pyf,Sufukef\? trdonfvnf; rdef;r
"rwm OwkvmNyD;p jzpf\/ y#doaEaernfh ow0gonfvnf; a&S;Iwnf\/ odkY taMumif;
okH;yg;wdkY\ aygif;qkHnDGwfjcif;aMumifh udk,f0ef wnfjcif;jzpf\}} [k w&m;udkvnf; jrwfpGm
bk&m; a[mawmfrltyf\/ omrowdkY om;onf vnf;aumif;? r@Asvkvifonf vnf;aumif;
csufudk okH;oyfjcif;aMumifh jzpfukef\[laom w&m;udkvnf; jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/
toQifbk&m; em*aoe xdkodkY a[monfjzpfrl tMuiftaMumif;jzifh jyemudk aumif;pGm
qkH;jzwftyf\/ xdktaMumif;jzihf tuREkfyfudk odapawmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf oHudpowdkYom;onf vnf;aumif;? odod*F&aohonf vnf;aumif;? ukrm&
uyrax&fonf vnf;aumif; ]]xdkolokH;OD;wdkYonf rnfaom taMumif;aMumifh (y#doaE
aejcif;) jzpfukef\}} [k oifrif;jrwf Mum;zl;oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; Mum;zl;yg
\/ xdkolwdkY\ y#doaE aejcif;onf ysHUESHY wuf\/ orifrESpfaumifwdkYonf OwkvmNyD;ptcg

ESpfa,mufukefaom &aohwdkY\ usifi,fpGefY&mt&yfodkY vmukef okufESifhwuGaom usifi,fudk


aomufukef\/ xdkusifi,fESifhwuGaom okufaMumifh oHudpowdkYom;onf vnf;aumif;? od
od*F&aohonf vnf;aumif; jzpfvmukef\/ bduKeDrausmif;odkY uyfa&mufaom O'g,Drax&f
onf wyfrufaom pdwfjzifh bduKeDr\ t*FgZmwfudk wpdrfhpdrfh IMunfhpOf okufonf ouFef;
vGwf\/ xdktcg toQifO'g,Donf xdkbduKeDrudk ]]ESr oGm;avmh? a&udk aqmifcJhavmh? oif;ydkif
udk zGyfavQmftHh}} [k pum;udk qdk\/ toQif oif;ydkifudk aqmifcJhavmh? tuREkfyfonf yifvQif
zGyfavQmfygtHh[k qdk\/ xdkYaemifrS xdkbduKeDronf OwkvmNyD;ptcg xdkokufudk tcsKdUudk cHwGif;
jzifh pkyf,
l tcsKdUudk t*FgZmwf xnfh\/ xdkYaMumifh ukrm&uyrax&fjzpfvm\/ odkY
taMumif;udk vltaygif;onf ajymqdkyg\[k avQmuf\/
rif;jrwf oifrif;jrwfonf xdkpum;udk ,kHMunfoavm[k ar;awmfrl\/ toQifbk&m;
,kHMunfyg\/ xdkt&m ]]taMumif;aMumifh jzpfukef\}} [k ,kHMunfavmufaom taMumif;udk
tm;BuD;pGm trSD&ygukef\[k avQmuf\/ rif;jrwf t&m taMumif;um; tb,fenf;[k
ar;awmfrl\/ toQifbk&m; xGef,ufjcif;paom y&duHudk aumif;pGm jyKNyD;aom wref;Gefjyif
rsKd;aphusonf&Sdaomf vsifpGm aygufyGg;onf r[kwfygavm[k avQmuf\/ rif;jrwf aygufyGg;&m\
[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; twlomvQif xdkbduKeDronf OwkvmqJjzpfvsuf om;tdrf
onf aumif;pGmwnfaomf vmqJOwkaoG;onf t[kefjywfpJ &moD"mwfonf wnfwefY&yfpJ
vwfaomf xdkoif;ydkifwGif;&Sd okufudk,l xdkom;tdrf xnfhav\/ xdkokufudk xnfhaomaMumifh
xdkbduKeDrtm; ukd,f0efonf aumif;pGmwnf\/ odkY xdkt&m xdkukd,f0ef jzpfjcif;\
taMumif;udk ,kHMunfygukef\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twdkif; [kwfay\/ t*FgZmwfwGif
okuf&nf0if ojzifh udk,f0efjzpfwwf\[k xdktwdkif; ig0efcH\/ rif;jrwf ukrm&uyrax&f\
trd0rf;wdkuf ouf0ifjcif;udk oifrif;jrwf 0efcEH dkifoavm[k ar;awmfrl\/ toQifbk&m; 0efcH
Ekdifyg\/ rif;jrwf aumif;NyD? oifum; ig\ t&modkY jyefa&mufvmNyD/ oifonf wpfckaom
taMumif;jzifhvnf; udk,f0efwnfjcif;udk ajymqdkvwfaomf ightm; taxmuftyHh jzpfvwHU/
xdkrSwpfyg; tMuiforifr ESpfaumifwdkYonf (okufygaom) usifi,fudk aomufukef ukd,f0efukd
&ukef\/ xdkorifr ESpfaumifwdkY\ udk,f0efwnfjcif;udk oifrif;jrwf ,kHMunfyg\avm[k
(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; ,kHMunfyg\/ pm;tyf? aomuftyf? cJtyf? vsuftyfaom
tm[m&[lorQ tm;vkH;onf om;tdrfodkY oufa&mufyg\/ taMumif;tcGifh oifhpGma&muf&Sdaomf
BuD;yGg;jcif;odkY a&mufwwfyg\/ toQifbk&m;em*aoe pD;qif;wwfaom jrpf[lorQ tm;vkH;wdkY
onf r[mork'&modkY ouf0ifygukef\/ taMumif; tcGifhoifhpGma&muf&Sdaomf BuD;yGg;jcif;odkY
a&mufygukef\/ toQifbk&m;em*aoe twlomvQif pm;tyf? aomuftyf? cJtyf? Vsuftyf
aom tm[m&[lorQ tm;vkH;onf om;tdrfodkY oufa&mufyg\/ taMumif;tcGifh oifhpGma&muf
&Sdaomf BuD;yGg;jcif;odkY a&mufwwfyg\? xkdtaMumif;aMumifh tuREkfyfonf ,HkMunfyg\? cHwGif;rS
0ifa&muf oGm;jcif;jzifhvnf; udk,f0efpGJaejcif; jzpfEdkifyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf aumif;NyD
ig\ t&modkY cdkifjrJpGm oifuyf a&mufvmNyD? cHwGif;jzifh aomufjcif; pkyfjcif;jzifhvnf; ESpfyg;aom
taMumif;\ aygif;qHkjcif;jzpf\/ rif;jrwf oHudpowdkYom;\ vnf;aumif;? odod*F&aoh\
vnf;aumif;? ukrm&uyrax&f\ vnf;aumif; udk,f0efwnfjcif;udk 0efcHygoavm[k
(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; 0efcHyg\? aygif;qHkpka0;jcif;odkY oufa&mufyg\[k (avQmuf\)/
rif;jrwf omrowdkYom;onf vnf;aumif;? r@Asvkvifonf vnf;aumif; oHk;yg;aom
aygif;qHkjcif;wdkY twGif;0ifukef\/ a&S;qdkcJhNyD; 0wKESifh udpwlukefonf omvQifwnf;/ xkdt&m
taMumif;udk igqdktHh/ rif;jrwf 'kulv&aohESifh yg&dum&aohr xkdESpfa,mufwdkYonf awm

aeukef\/ qdwfNidrfrIodkY Gwfaom pdwf&Sdukef\/ jrwfaom psmefr*fzdkvf tusKd;udk &SmrSD;ukef\/


tusifhwefcdk;jzifh jA[mhjynfwkdifatmif ylavmifapukef\/ xkdtcgu ewfwdkYt&Sif odMum;rif;
onf nOfheHeufwkdif; xkd&aohwdkYtm; qnf;uyf&ef vma&muf\/ xkdodMum;rif;onf xkd&aohwdkY
tm; tav;jyKtyfaom arwmpdwf&Sdonfh tjzpfjzifh pHkprf; qifjcifonf&Sdaomf aemiftcg
xkd&aoh ESpfa,mufwdkYonf rsufpd uG,faysmufrnfudk jrifaomaMumifh xkd&aohwdkYtm; odkY
ajymqdk\ ]]toQif&aohwdkY tuREkfyf\ wpfcGef;aom pum;udk vdkufemMuygukefavmh/ awmif;yef
yg\/ om;wpfa,mufudk jzpfygapukefavmh/ xkdom;onf t&Sif&aohwdkYtm; tvkyftauR;onf
vnf;aumif;? vufu oHk;awmifa0S;onf vnf;aumif; jzpfygvwHU}} [k (ajymqdk\)/ odMum;rif;
wefawmh/ odkYaom pum;udk rajymqdkvifh[k wm;jrpf xkd&aohwdkYonf xkdodMum;rif;\
pum;udk 0efrcHMuukef/ tpOfapmifha&Smufaom tusKd;udk vdkvm;aom ewfwdkYt&Sif odMum;rif;
onf ESpfBudrf oHk;Budrf xkd&aohwdkYudk odkY ajymqdk\- ]]toQif&aohwdkY tuREkfyf\ wpfcGef;aom
pum;udk vdkufemMuygukefavmh/ awmif;yefyg\/ om;wpfa,mufudk jzpfygapukefavmh/ xkdom;
onf toQif&aohwdkYtm; tvkyftauR;onf vnf;aumif;? vufuoHk;awmifa0S;onf vnf;
aumif; jzpfygvwHU}} [k (ajymqdk\)/ oHk;Budrfajrmufvnf; xkd&aohwdkYonf ]]odMum;rif;
wefawmh/ oifonf pifppf igwdkYudk tusKd;r&So
d nf rwkdufwGef;ygESifh/ igwdkY\ udk,fonf
tb,ftcg rysufruGJ &Sdvdrfhrnfenf;/ igwdkY\ udk,fonf uGJysufkd; "rwmjzpf uGJysufyg
apawmh/ r[myx0D ajrBuD;onf NyKdysufaomf vnf;aumif;? ausmufawmifxGwfonf NyKdus
aomfvnf;aumif;? aumif;uifonf uGJtufaomf vnf;aumif;? vaewdkY jyKwfusaomf vnf;
aumif; igwdkYonf avmu "rwm ,kwfrmnpfnrf; w&m;Murf;wdkYjzifh ra&m,SufukeftHh/
oifonf igwdkY\ rsufarSmufodkY rcsOf;uyfvmygvifh/ oif odMum;rif;onf teD;odkY uyfa&muf
jcif;aMumifh tuRrf;0ifjcif;jzpf vm\/ oifonf igwdkY\ tusKd;rJhudk jyKusifhrnfhol xifyg\}} [k
(ajymqdkukef\)/
xdkYaemuf ewfwdkYt&Sif odMum;rif;onf xkd&ohwdkY\ ESvHk;tvdkudk r&onfjzpf tav;
jyKum vuftkyfcsDvsuf awmif;yefjyef\ ]]tuREkfyf\ pum;udk vdkufem&ef rpGrf;EdkifMurl yg&dum
&aohr Owkvmaom tcg toQif&aohonf vuf,mvufrjzifh (yg&dum&aohr\) csufudk
oHk;oyfygavmh? xkdodkY oHk;oyfjcif;aMumifh xkdyg&dum&aohronf udk,f0efudk &ygvwHU? oHk;oyf
jcif;onf udk,f0efwnfaMumif; aygif;qHkjcif;ygwnf;}} [k (avQmufjyef\)/ ]]odMum;rif; igonf
xkdpum;udk vdkufemjcif;iSg pGrf;Edkif\? xkdrQavmufjzifh igwdkY\ tusifhoDvonf rysuf? oif
awmif;yefwkdif;yif jzpfapawmh}} [k 0efcHuke\
f / xkdtcg ewfjynf qnf;yl;tyfaom ukokdvf
t&if;cH&Sdaom ewfoufukefNyD;aom? ewfoufukefjcif;odkY a&mufaom? tvdk&SdcJhaomf pMu0aw;
rif;rsKd;aomfvnf; oufa&mufjcif;iSg pGrf;Edkifaom ewfom;wpfa,mufonf &Sd\/ xdkYaemuf
ewfwdkYt&Sif odMum;rif;onf xkdewfom;odkY csOf;uyfNyD;vQif odkY ajymqdk\ ]]tcsif;ewfom;
vmygvSnfh? aeYonf oifhtwGuf aumif;pGm rdk;aomufaomaeY jzpfygay\? tusKd; NyD;pD;jcif;onf
oifhxHodkY uyfa&mufcJhNyD? igonf tMuift&yfodkY qnf;uyfjcif;odkY uyfa&mufcJhNyD? toifewfom;
tm; arGUavsmfzG,f&Sdaom xkdt&yf oifae&jcif;onf jzpfygvwHU? oifhavsmfaom trsKd;
y#doaE ae&jcif;onf jzpfygvwHU? aumif;aom rdcifzcifwdkYjzifh BuD;yGg;&onf jzpfygvwHU?
vmygvSnfh ig\ pum;udk vdkufemygavmh[k awmif;yef\? ESpfBudrf oHk;Budrfvnf; OD;acgif;
vuftkyfcsDvsuf awmif;yef\/
xdkYaemuf xkdewfom;onf ]]t&SifodMum;rif; t&SifodMum;rif;onf tMuif trsKd;udk rjywf
tzefzef txyfxyf ajymqdkcsD;usL;\? xkdtrsK;d onf tb,ftrsKd;ygenf;}} [k (ar;jref;\)/

'kulv&aoh? yg&dum&aoh rjzpfyg\[k ajz\/ xkdewfom;onf xkdodMum;rif;\ pum;udk


Mum; ESpfNcKduf&um; 0efcH ]]t&SifodMum;rif; aumif;ygNyD? oifhtvdkqEtwkdif; jzpfygapawmh?
t&Sif odMum;rif; tuREkfyfonf tvdk&SdcJhaomf awmifhwaomtrsKd; jzpfEdkifyg\? tb,ftrsKd;
jzpf&tHh enf;? OrS aygufaom tEZrsKd;rlvnf; jzpf&tHhavm? om;tdrf0rf;acgif; atmif;&aom
ZvmAkZrsKd;rl jzpf&tHhavm? tnd jzpfaom oHao'ZrsKd;rlvnf; jzpf&tHhavm?16-ESpfoGif
xifpGm jzpfkd; MoyygwdursKd;rlvnf; jzpf&tHah vm}} [k (ar;jref;\)/ tcsif;ewfom; om;tdrf
0rf;acgif; atmif;&aom ZvmAkZtrsKd; jzpfygavmh[k (qdk\)/ xdkYaemuf ewfwdkYt&Sif odMum;
rif;onf jzpfvwHUaom aeY&ufudk ydkif;jzwfa&wGuf ]]'kulv&aohtm; trnf&Sdaom aeY
&aohronf Owkyef;yGifhonf jzpfvwHU? toQif&aoh xkdtcg oifonf vuf,mvufrjzifh
&aohr\ csufudk oHk;oyfygavmh}} [k ajymMum;\/ rif;jrwf xkd (odMum;rif;ajymMum;aom) aeY
&aohronf Owkyef; yGifhav\? ewfom;onfvnf; &aohr0rf;odkY uyfa&muf a&S;Iwnf\?
&aohonfvnf; vuf,mvufrjzifh &aohr\ csufudk oHk;oyf\? odkYvQif xkdtaMumif;oHk;yg;
wdkY nDGwfaygif;qHk;jcif; jzpfukef\/ csufudk oHk;oyfojzifh &aohrtm; wyfrufrI ]&m*} onf
xif&Sm;jzpf\/ xkd&aohrtm; xkd&m*onf csufudk oHk;oyfjcif;udk pGJ jzpf\/ oifrif;jrwfonf
vGefusL; usifhjcif;udkom aygif;qHkrdjcif;[k rrSwfvifh/ &,f&Tifjcif;onfvnf; aygif;qHkrdjcif;yif
jzpf\/ pum;&Tifarm ajymqdkjcif;onfvnf; aygif;qHkrdjcif;yif jzpf\/ wpdrfhpdrfh IMunfhjcif;onf
vnf; aygif;qHkrdjcif;yif jzpf\/&m*jzpfjcif;iSg a&SUtzdkYjzpfaomaMumifh oHk;oyfjcif;tm;jzifh aygif;
qHkrdjcif; jzpf\/ aygif;qHkrdjcif;aMumifh y#doaE oufa&mufjcif;jzpf\/
rif;jrwf rvGefusL;aomfvnf; oHk;oyfumrQjzifh udk,f0efwnfjcif;onf jzpf\/ rif;jrwf
Oyrmtm;jzifh awmufavmifaom rD;onf roHk;oyfaomfvnf; teD;odkY csOf;uyfvmaomoltm;
tcsrf;ukd y,fazsmufEdkif\/ rif;jrwf twlomvQif rvGefusL;aomfvnf; oHk;oyfumrQjzifh
udk,f0efwnfjcif;onf jzpf\/
rif;jrwfav;yg;aom taMumif;wdkY\ tpGrf;tm;jzifh ow0gwdkY\ udk,f0efwnfjcif;jzpf\/
uH\ tpGrf;aMumifh vnf;aumif;? b0a,med\ tpGrf;aMumifh vnf;aumif;? trsKd;Zmwf\ tpGrf;
aMumifh vnf;aumif;? qkawmif;ywem\ tpGrf;aMumifh vnf;aumif; ow0gwdkY\ udk,f0ef
wnfjcif; jzpf\/ pifppfaomfum; ow0gtm;vHk;wdkYonf uHaMumifhom jzpfukef\/ uHvQif
jzpfaMumif; &Sdukef\/
rif;jrwf uH\ tpGrf;aMumifh ow0gwdkY\ udk,f0efwnfjcif;onf tb,fodkY jzpfoenf;[lrlrif;jrwfrsm;aom ukokdvft&if;cH &Sdukefaom ow0gwdkYonf <u,f0aom rif;rsKd;aomf vnf;
aumif;? <u,f0aom ykPm;rsKd;aomf vnf;aumif;? <u,f0aom olaX;rsKd;aomf vnf;aumif;?
ewfjynfaomf vnf;aumif;? tO y#doaEae&aom t@ZrsKd;aomf vnf;aumif;? om;tdrf
y#doaEae&aom ZvmAkZrsKd;aomf vnf;aumif;? tnd y#doaEae&aom oHao'ZrsKd;
aomf vnf;aumif;? udk,fxif&Sm;jzpf&aom MoyygwdursKd;aomf vnf;aumif; tvdk&Sdwkdif;
jzpfukef\/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh <u,f0aom? rsm;aom Opm&Sdaom? rsm;aom pnf;pdrf&Sdaom?
rsm;aom a&TaiG&Sdaom? rsm;aom ESpfoufzG,f toHk;taqmif&Sdaom? rsm;aom Opmpyg;&Sdaom?
rsm;aom aqGrsKd; toif;tyif;&Sdaom a,musfm;onf uRefrdef;rudk vnf;aumif;? uRefa,musfm;
udk vnf;aumif;? v,fudk vnf;aumif;? ,mudk vnf;aumif;? &Gmudk vnf;aumif;? ed*Hk;udk
vnf;aumif;? Zeyk'fudk vnf;aumif; rnfonfh0wKrqdk pdwfjzifh awmifhw\/ tvdk&Sdwkdif;
ESpfqwuf oHk;qwufjzpfaom Opmudk ay; 0,f,l\/ rif;jrwf twlomvQif rsm;aom
ukokdvft&if;cH &Sdukefaom ow0gwdkYonf <u,f0aom rif;rsKd;aomf vnf;aumif;? <u,f0aom

ykPm;rsKd;aomf vnf;aumif;? <u,f0aom olaX;rsKd;aomf vnf;aumif;? ewfjynfwdkYaomf


vnf;aumif;? tO y#doaEae&aom t@ZrsKd;aomf vnf;aumif;? om;tdrf y#doaE ae&
aom ZvmAkZrsKd;aomf vnf;aumif;? tnd y#doaEae&aom oHao'ZrsKd;aomf vnf;
aumif;? udk,fxif&Sm; jzpf&aom MoyygwdursKd;aomf vnf;aumif; tvdk&Sdwkdif; jzpfukef\/
odkYvQif uH\ tpGrf;aMumifh ow0gwdkY\ udk,f0efwnfjcif;onf jzpf\/
rif;jrwf b0a,med\ tpGrf;aMumifh ow0gwdkY\ udk,f0efwnfjcif;onf tb,fodkYjzpf
oenf;[lrl- rif;jrwf avaMumifh MuufwdkY\ udk,f0efwnfjcif;jzpf\/ rdk;oHaMumifh AsKdif;atmuf
wdkY\ udk,f0efwnfjcif;jzpf\/ tvHk;pHkaom ewfwdkYonfvnf; trd0rf;wdkuf rudef;ukefaom
ow0gwdkYomwnf;? xkdow0gwdkYtm; txl;xl;aom toGiftjyiftm;jzifh udk,f0efwnfjcif;
jzpf\/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh vlwdkYonf txl;xl;aom toGiftjyiftm;jzifh ajr oGm;ukef\/
tcsKdUaom vlwdkYonf a&SUrS (t0wf) zHk;vTrf;ukef\/ tcsKdUaom vlwdkYonf aemufrS (t0wf)
zHk;vTrf;ukef\/ tcsKdUaom vlwdkYonf tcsnf;ESD; jzpfukef\/ tcsKdUaom vlwdkYonf acgif;wHk;ukef
jzLaom t0wfudk 0wfukef\/ tcsKdUaom vlwdkYonf aoQmifxHk;ukef\/ tcsKdUaom vlwdkYonf
acgif;wHk;ukef zef&nfqdk;aom t0wfudk 0wfukef\/ tcsKdUaom vlwdkYonf zef&nfqdk;aom
t0wfudk 0wfukef aoQmifxHk;ukef\/ tcsKdUaom vlwdkYonf qHuspfxHk;ukefvsuf avQmfaw
ouFef;udk 0wfukef\/ tcsKdUaom vlwdkYonf om;a&udk 0wfukef\/ tcsKdUaom vlwdkYonf
BuKd;wdkYudk (&pfywf) 0wfMuukef\/ tvHk;pHkaom xkdvlwdkYonfvnf; txl;xl;aom toGiftjyif
tm;jzifh ajr oGm;ukef\/ rif;jrwf twlomvQif xkdtvHk;pHkwdkYonf ow0gwdkYcsnf;omvQif
wnf;/ xkdow0gwdkYtm; txl;xl;aom trsKd;Zmwf toGiftjyiftm;jzifh udk,f0efwnfjcif;
jzpf\/ odkYvQif b0a,med\ tpGrf;jzifh ow0gwdkY\ udk,f0efwnfjcif;jzpf\/
trsKd;Zmwf\ tpGrf;jzifh ow0gwdkY\ udk,0f efwnfjcif;onf tb,fodkY jzpfoenf;[lrlrif;jrwf trsKd;rnfonfum; tO jzpfaom t@ZrsKd;? om;tdrf jzpfaom ZvmAkZrsKd;? tnd
jzpfaom oHao'ZrsKd;? ukd,fxif&Sm;jzpfaom OyygwfrsKd;[k trsKd;wdkYonf av;yg;&Sdukef\/
xkdav;yg;wdkYwGif y#doaEodkY a&mufvwHUaom olonf trSwfr&Sdaom bHkb0rsKd;ZmwfrS vm
t@ZrsKd; tu,f jzpftHh? xkdtrsKd; xkdjzpfvmolonf t@Zjzpf\/y/ ZvmAkZrsKd;/
OyygwfrsKd; tu,f jzpftHh? xkdtrsKd; xkdjzpfaom ow0gonf Oyygwfjzpf\? xkdxkdtrsKd;wdkY
xkdodkY oabmwlonfomvQif jzpfukefaom ow0gwdkY jzpfukef\/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh
[dr0Emawm aekrnfaom awmifodkY tvHk;pHkaom om;iSufwdkYonf uyfa&mufukef\/ (aek
awmifodkY uyfa&mufukefaom) xkdtvHk;pHkaom om;iSufwdkYonf rdrdwdkY\ tqif;udk pGefY a&TESifh
wlaom tqif;wdkYonfom jzpfukef\/ rif;jrwf twlomvQif y#daoEodkY a&mufvwHUaom
wpfpHk wpfa,mufaom olonf trsKd;Zmwf bHkb0rS vm t@ZrsKd;odkY uyfa&mufvmonf
&Sdaomf rdrd jzpfjrJ oabmtrsKd;tEG,fudk pGefY t@Zjzpf\/y/ ZvmAkZrsKd;odkY/ oHao'ZrsKd;odkY/
OyygwfrsKd;odkY uyfa&mufvmonf&Sdaomf rdrdjzpfjrJ oabmtrsKd;tEG,u
f dk pGefY Oyygwf jzpf\/
odkYvQif trsKd;Zmwf\ tpGrf;jzifh ow0gwdkY\ udk,f0efwnfjcif; jzpf\/
qkawmif;ywem\ tpGrf;jzifh ow0gwdkY\ udk,f0efwnfjcif;onf tb,fodkY jzpfoenf;
[lrl- rif;jrwf avmu om;orD;r&Sdaom? rsm;aom Opm&Sdaom? uH uH\ tusKd;udk ,HkMunf
aom? &wemoHk;yg; Munfdkaom? oDv&Sdaom? aumif;aom oabm&Sdaom tusifh rSDaom
trsKd;onf &Sd\/ rsm;aom ukokdvf t&if;cH&Sdaom ewfom;onfvnf; pkawjcif; oabm&Sd\/
xkdtcg ewfwdkYt&Sif odMum;rif;onf xkdtrsKd;tm; tpOfapmifha&Smufjcif; tvdkYiSg xkdewfom;udk
]]tcsif;ewfom; rnfaom trsKd;\ rdzk&m;\ 0rf;udk awmifhwygavmh}} [k awmif;yef\/

xkdewfom;onf xkdodMum;rif;\ awmif;yefjcif;[laom taMumif;aMumifh xkdtrsKd;udk awmifhw


\/ rif;jrwf vlwdkYonf aumif;rIudk tvdk&Sduke\
f / pdwf MunfdkESpfNcKdufaom &[ef;udk
&[ef;onf uyfa&mufvmaomf tvHk;pHkaom trsK;d \ csrf;omudk aqmifvwHU[k awmif;yef
tdrfodkY yifhaqmifukef ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ewfwdkYt&Sif odMum;rif;onf
xkdewfom;udk awmif;yef xkdtrsKd;odkY aqmif\/ odkYvQif qkawmif;ywem\ tpGrf;jzifh
ow0gwdkY\ udk,f0efwnfjcif; jzpf\/
rif;jrwf omrowdkYom;onf ewfwdkYt&Sif odMum;rif; awmif;yefaomaMumifh yg&dum
&aohr\ 0rf;odkY oufa&muf\/ rif;jrwf omrowdkYom;onf jyKqnf;yl;NyD;aom aumif;rI&Sd\/
trd tzwdkYonf oDv&Sdukef\/ aumif;aom oabm&Sdukef\/ awmif;yefaom olonf
odMum;rif;wnf;/ oHk;a,mufaom olwdkY\ pdwfjzifh awmifhwjcif;aMumifh omrowdkYom; jzpfvm
\/ rif;jrwf avmu v,f,mvkyfenf; vdrmaom a,musfm;onf aumif;pGm xGef,uf
tyfNyD;aom a&vHkavmufaom v,f rsKd;aphudk pdkufysKd;&m\/ tE&m,f uif;vGwfonf&Sdaomf
xkdrsKd;aph BuD;yGg;jcif;\ wpfpHkwpfckaom tE&m,fonf jzpf&mOD;rnfavm[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; rjzpf&myg/ toQifbk&m; ab;&ef tzsuftqD;rS uif;aom rsKd;aphonf vsifpGm
BuD;yGg;&m\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif omrowdkYom;onf jzpfay:vmrnfh
tE&m,fwdkYrS vGwfajrmufonfjzpf oHk;a,mufaom olwdkY\ pdwfawmifhwjcif;aMumifh jzpfvm
\/
rif;jrwf &aohwdkYtm; pdwfjypfrSm;aomaMumifh <u,f0aom? pnfyifaom Zeyk'fBuD;onf vl
taygif;ESifhwuG ysufpD; uif;aysmufoGm;\[k oifrif;jrwf Mum;zl;oavm[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; Mum;zl;yg\/ ajray: '@muawm? rZawm? umvd*Fawm? rmw*Fawm[laom
xkdtvHk;pHkaom awmonf NrKdUrS ajymif;vGJvmaom awmyifwnf;/ xkdtvHk;pHkaom Zeyk'fwdkYonf
&aohwdkYtm; pdwfjypfrSm;aomaMumifh ysufpD; uif;aysmufjcif;odkY a&mufukef\[k Mum;zl;yg\[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf xkd&aohwdkYtm; pdwfjypfrSm;aomaMumifh tvGef<u,f0 jynfhpHkukefaom
Zeyk'fwdkYonf tu,f ysufpD; uif;aysmufukefonf jzpftHh? odkY jzpfaomf xkd&aohwdkYtm;
pdwfMunfdkjcif;aMumifh wpfpHkwpf&m jzpf&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; jzpf&myg\
[k (avQmuf\)/ rif;jrwf odkYjzpfvQif omrowdkYom;onf tm;BuD;ukefaom oHk;a,mufaom
olwdkY\ pdwfMunfvifjcif;aMumifh jzpf&\/ &aohESpfOD;wdkY zefqif;tyf\/ odMum; zefqif;tyf\/
aumif;rI zefqif;tyf\/ rif;jrwf twkdif;rSwfavmh/
rif;jrwf oHk;a,mufaom ewfom;wdkYonf ewfwdkYt&Sif odMum;rif; awmif;yeftyfaom
aMumifh vlwdkY trsKd;Zmwf jzpfukef\/ tb,foHk;a,mufwdkYenf;/ omrowdkYom;? r[myem'
rif;? ukorif;? oHk;a,mufaom olwdkYwnf;/ oHk;a,mufwdkYonfvnf; bk&m;avmif;wdkY
csnf;omwnf;[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe udk,f0efwnfjcif;udk aumif;pGm Tefjy
awmf rltyfygay\/ taMumif;udk aumif;pGm rdefYMum;awmf rltyfygay\/ trdkufarSmifudk
tvif;a&mif jyKawmf rltyfygay\/ taxG;tIyfudk ajz&Sif;awmf rltyfygay\/ olwpfyg;wdkY
t,l0g'? olwpfyg;wdkY ajymqdkjcif;rS uif;vGwfukefNyD/ odkYvQif taMumif;udk toQifbk&m;
rdefYawmfrlonfhtwkdif; tuREkfyf 0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
ajcmufckajrmuf *Am0uEdyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 --
''dAdAv
v00**f f ======
7 - o'rE&"meyOm (omoemuG,f ruG,fjyem)
7/ toQifbk&m;em*aoe ]]tmeEm ,cktcg omoemonf tESpfig;&mywfvHk;om wnf
vwHU}} [k pum;awmfudkvnf; jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfygay\/ wpfzefvnf; y&dedAmef
pHawmfrlcgeD;tcg okb'fy&dAdkZfonf jyemudk ar;avQmuftyfonfjzpf ]]okb'fy&dAdkZf
&[ef;taygif;wdkYonfum; aumif;pGm aexkdifukefjim;tHh? odkY aexkdifMurl avmuonf
&[EmwdkYrS rqdwfrokOf;onf jzpf&m\}} [k jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfjyefyg\/ pum;
onf t<uif;rJhaom pum;awmfygwnf;/ pum;onf t<uif;rdSaom pum;awmfygwnf;/
pum;onf y&d,m,fr[kwf rkcs pum;awmfygwnf;/ toQifbk&m;em*aoe ]]tmeEm ,ck
tcg omoemonf tESpfig;&mwdkY ywfvHk;om wnfvwHU}} [k tu,f jrwfpGmbk&m;
a[mawmfrltyfonf jzpftHh? xkdodkYjzpfrl avmuonf &[EmwdkYrS rqdwfruG,fonf jzpf&m\
[laom pum;onf rSm;&m\/ ]]avmuonf &[EmwdkYrS rqdwfruG,fonf jzpf&m\}} [k
tu,f jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfonf jzpftHh? xkdodkYjzpfrl ]]tmeEm ,cktcg omoem
onf tESpfig;&mwdkYywfvHk;om wnfvwHU}} [laom xkdpum;onf rSm;&m\/ jyemonf
vnf; tpGef;ESpfzuf xGuf\/ IyfaxG;onfxuf IyfaxG;vSyg\/ tm;BuD;onfxufvnf;
tm;BuD;yg\/ txHk;tzGJU jzpfonfxuf txHk;tzGJU jzpfyg\/ xdkjyemonf toQifbk&m;odkY
tpOfa&mufvmyg\/ xdkjyem ork'&mtwGif;odkY a&mufaom ru&f;uJhodkY toQifbk&m;\
PfawmfpGrf;jzifh ysHUESHYjcif;udk jyawmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]tmeEm ,cktcg omoemonf tESpfig;&mwdkY ywfvHk;om wnfvwHU}} [k
pum;udkvnf; jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ y&dedAmef jyKcgeD;tcgvnf; okb'fy&dAdkZf
tm; ]]okb'fy&dAdkZf &[ef;wdkYonfum; aumif;pGm aeukefjim;tHh? odkY aexdkifMurl avmu
onf &[EmwdkYrS rqdwfruG,fonf jzpf&m\}} [kvnf; jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfyg\/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;\ xdkpum;awmf ESpf&yfonfum; teuft"dyg,fvnf; xl;\/ o'gvnf;
xl;\/ omoemig;&m[laom a&S;pum;awmfonf omoemawmfESpfudk ydkif;jcm; jyaom
pum;awmfwnf;/ &[EmwdkYrS rqdwfruG,f[laom aemufpum;awmfonf y#dywf pGrf;tifudk
azmfjyaom pum;awmfwnf;/ xdkYaMumifh xdkpum;awmf ESpf&yfwdkYonf tcsif;csif; a0;uGm
uif;jywf jcm;em;vS\/ rif;jrwf aumif;uifonf ajrBuD;rS a0;uGmuif;jywf jcm;em;ouJhodkY?
i&Jonf ewfjynfrS a0;uGmuif;jywf jcm;em;ouJhodkY? ukodkvfonf tukodkvfrS a0;uGmuif;jywf
jcm;em;ouJhodkY? csrf;omonf qif;&JrS a0;uGmuif;jywf jcm;em;ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
xdkpum;ESpf&yfwdkYonf tcsif;csif; a0;uGmuif;jywf jcm;em;ukef\/
rif;jrwf odkYaomfvnf; oifrif;jrwf\ tar;ykpmonf tcsnf;ESD; rjzpfygapvifh/ udptm;
jzifh ESD;aESm oifhtm; ajzqdktHU/ ]]tmeEm ,cktcg omoemonf tESpfig;&mwdkYywfvHk;om
wnfvwHU}} [k tMuifpum;udk jrwfpGmbk&m;onf a[mawmfrl\/ xdkpum;onf ukefqHk;avsmhyg;
onfudk azmfjyawmfrlvsuf <uif;aom omoemawmfudk tmeEm bduKeDrwdkYonf tu,f
omoemawmf &[ef; rjyKukeftHh? omoemawmfonf tESpfwpfaxmifywfvHk; wnfEdkif&m\?
tmeEm ,cktcg omoemonf tESpfig;&mwdkY ywfvHk;om wnfvwHU[k ydkif;jcm;awmfrl\/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf odkY a[mawmfrlvwfaomf omoemawmf\ uG,fvwfrnfudkrl

vnf; a[mawmfrloavm? opmav;yg; odjcif;udkrlvnf; wm;jrpfawmfrloavm[k (ar;awmf


rl\)/ toQifbk&m; r[kwfyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf aysmufysufonfudk ajymMum;um t<uif;
udk azmfjyvsuf ydkif;jcm;awmfrl\/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh Opmaysmufysufaom a,musfm;onf
t<uif;tusef tm;vHk;udk ,l rQaom Opmonf aysmuf\? Opmum; t<uif;tusef
wnf;[k vltrsm;tm; jy&m\/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;onf aysmufysufonfudk
jyawmfrlvsuf ]]tmeEm ,cktcg omoemonf tESpfig;&mwdkY ywfvHk;om wnfvwHU}} [k ewf
vlwdkYtm; t<uif;udk a[mawmfrl\/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf ]]tmeEm ,cktcg omoem
onf tESpfig;&mwdkY ywfvHk;om wnfvwHU}} [k tMuif pum;udk a[mawmfrl\? pum;awmf
onf omoemawmfESpfudk ydkif;jzwfaom pum;awmfwnf;/
y&dedAmef jyKawmfrlcgeD;tcg ]]okb'fy&dAdkZf &[ef;wdkYonf aumif;pGm aeukefjim;tHh?
avmuonf &[EmwdkYrS rqdwfruG,fonf jzpf&m\}} [k &[ef;wdkYudk ajymMum;awmfrlvdkonf
jzpf okb'fy&dAdkZftm; rdefYawmfrlaom pum;onf y#dywdpGrf;tifudk jyaom pum;wnf;/
oifonfum; xkdtydkif;tjcm;udk vnf;aumif;? xkdodkY azmfjyjcif;udk vnf;aumif; wlaom oabm
udk jyK\/ oifrif;jrwf\ tvdkqEonf wlaom oabmudk tu,f tvdk&SdwHktHh? wlaom
oabmudk jyK ajzqdktHh? rysHUvGifhaom pdwf&Sdonf jzpf aumif;pGm emavmh ESvHk;oGif;avmh/
rif;jrwf t&m a&opfwdkYjzifh jynfhvQHaom uefaygifudk vQHwufaom a&&Sdaom
xuf0ef;usifrS uefaygifjzifh ydkif;jcm;tyfaom uefaygif tydkif;tjcm;tm;jzifh jyKtyfaom
wpfzuf qnfuefonf &Sdonfjzpf&m\? xkdwpfzufqnfuef a&rukefrcef;rDom a&\ txuf
rdk;BuD;onf txyfxyf tpOfrjywfbJ &GmoGef;&m\? rif;jrwf xkdwpfzufqnfuef a&onf
ukefcef;jcif; avsmhyg;jcif;odkY a&muf&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; a&ukefcef;jcif;
avsmhyg;jcif;odkY ra&muf&myg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf tb,f taMumif;aMumifhenf;[k
(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rdk;tpOf rjywfonfh tjzpfaMumifhygwnf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
twlomvQif jrwfpGmbk&m;\ omoemawmfjrwfwnf;[laom olawmfaumif; w&m;uefawmf
BuD;onf tusifhoDv*kPf 0wftusifh[laom npfaMu;rwif jzLpifaom a&opfwdkYjzifh jynfhvQH
vsuf? omoem uefawmfBuD;\ uefaygifudk vGe
f b0*fwkdifatmif vQHwufyGg;pD;vsuf wnf\?
xkdomoem uefawmfBuD; bk&m;om;awmfwdkYonf tusifhoDv*kPf 0wftusifhwnf;[laom
rdk;a&udk tpOfrjywf txyfxyf &Gmapukefjim;tHh? odkY &GmoGef;ukefrlum; bk&m;&Sif\
omoemawmfjrwfwnf;[laom olawmfaumif;w&m; uefawmfBuD;onf &SnfjrifhpGmaom umv
ywfvHk; wnf&m\? avmuonf &[EmwdkYrS rqdwfruG,fonf jzpf&m\? jrwfpGmbk&m;onf
taMumif;udk &nf&G,fawmfrl ]]okb'fy&dAdkZf &[ef;wdkYonf aumif;pGm aeukefjim;tHh?
avmuonf &[EmwdkYrS rqdwfruG,fonf jzpf&m\}} [k a[mawmfrltyf\/
rif;jrwf xdkYjyif t&m BuD;rm;aom rD;yHkBuD;onf ajymifajymifawmufonf&Sdaomf jruf
ajcmuf? xif;ajcmuf? EGm;acs;ajcmufwdkYudk txyfxyf aqmifydkYukefjim;tHh? rif;jrwf xkdrD;yHkBuD;
onf Nidrf;&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rNidrf;&myg? xkdrD;yHkBuD;onf tvGeftrif;
awmufy&myg\? tvGeftrif; xGef;vif;&myg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif
wpfaomif;aom avmu"mwf bk&m;&Sif omoemawmfjrwfonfvnf; tusifhoDv*kPf 0wf
tusifhjzifh awmufy\? xGef;vif;\? rif;jrwf xdkYxuftvGef bk&m;om;awmfwdkYonf ig;yg;aom
ur|mef; tm;xkwfEdkifaMumif; t*FgwdkYESifh jynfhpHkukefvsuf tjrJrjywf rarhravsmhukefbJ tu,f
tm;xkwfukefjim;tHh? t"doDvpaom odumoHk;yg;wdkY vdkvm;aom tmomqE &Sdukefonf
jzpf usifhukefjim;tHh? pm&dwoDvudk vnf;aumif;? 0g&dwoDvudk vnf;aumif; tjynfhtpHkjzifh

usifhukefjim;tHh? odkY usifhukefonf&Sdaomf bk&m;&Sif omoemawmfjrwfonf tvGeftrif;


&SnfjrifhpGmaom umvywfvHk; wnf&m\? avmuonf &[EmwdkYrS rqdwfruG,fonf jzpf&m\/
odkYvQif taMumif;udk &nf&G,fawmfrl ]]okb'fy&dAdkZf &[ef;wdkYonf aumif;pGm aeukef
jim;tHh? avmuonf &[EmwdkYrS rqdwfruG,fonf jzpf&m\}} [k jrwfpGmbk&m; a[mawmf
rltyf\/
rif;jrwf xdkYjyif t&m acsmnuf nDGwfonfjzpf aumif;pGm yGwfwkdufaomaMumifh
ta&mifxdefvif; tnpftaMu;uif;aom rSefjyifukd odrfarGUEl;nHhaom a*GUeDrIefYjzifh txyfxyf
yGwfwkdufukefjim;tHh? rif;jrwf xkdrSefjyif tnpftaMu; &THUGeftnpfonf jzpf&moavm[k
(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rjzpf&myg? pifppf npfaMu;rwif pifMu,fonfxuf pifMu,fonf
om jzpf&myg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;omoemawmfonf
yuwd tnpftaMu; uif;pif\? udavom tnpftaMu; jrLrIefuif;\? xkdjrwfpGmbk&m;
omoemawmfjrwfudk bk&m;om;awmfwdkYonf tusifhoDv*kPf 0wftusifhESifh udavomacgif;yg;
aMumif; "lwif *kPfaus;Zl;jzifh tu,f aumif;pGm rSwfom; usifhaqmifukefjim;tHh? odkY
rSwfom; usifhaqmifukefonf&Sdaomf jrwfpGmbk&m; omoemawmfjrwfonf &SnfjrifhpGmaom
umvywfvHk; wnf&m\? avmuonfvnf; &[EmwdYkrS rqdwfruG,fonf jzpf&m\/ odkYvQif
taMumif;udk &nf&G,fawmfrl ]]okb'fy&dAdkZf &[ef;wdkYonf aumif;pGm aeukefjim;tHh?
avmuonf &[EmwdkYrS rqdwfruG,fonf jzpf&m\}} [k jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;\ omoemawmfonf tusifhy#dywfvQif t&if;tjrpf&Sd\/ tusifhy#dywf
ruG,fonf&Sdaomf tusifhy#dywfvQif taMumif;&Sdaom omoemawmfonf wnf\[k (rdefYawmf
rl\)/
toQifbk&m;em*aoe ]]omoemawmf uG,faysmufjcif;}} [l tMuifpum;udk qdk\?
xkdpum;onf tb,fygenf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf omoemawmf uG,faysmufjcif;wdkYonf
oHk;yg;wdkYwnf;/ tb,foHk;yg;wdkYenf;[lrl- r*fzdkvf&rI ]t"d*r} uG,fjcif;? tusifh ]y#dywf }
uG,fjcif;? &[ef;toGif ]vd*F} uG,fjcif;wdkYwnf;/ rif;jrwf r*fzdkvf&rI ]t"d*r} uG,faysmufonf
&Sdaomf aumif;pGm usifhaomoltm;vnf; r*fzdkvfudk odrIrjzpf? tusifh ]y#dywf }uG,faysmufonf
&Sdaomf odumyk'f ynwfawmfonf uG,faysmuf\? &[ef; toGiftjyifonfomvQif wnf\/
&[ef; toGiftjyif ]vd*F} uG,faysmufonf&Sdaomf omoemawmf tpOftquf jywfawmh\/
rif;jrwf oHk;yg;wdkYonf omoemuG,faysmufjcif;wdkYwnf;[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe jyemudk aumif;pGm odaptyfyg\/ eufeJonfudk ay:vGifatmif
jyKawmfrltyfygay\/ txHk;tzGJUudk zsufqD;awmfrlEdkifygay\/ *kdPf;q&mjrwfwdkYxuf jrwfaom
toQifbk&m;odkY uyfa&mufukefonf&Sdaomf wpfyg;aom t,lwdkYonf aysmufysufukefNyD/
raumif;aom t,lwdkYudk csKd;zsuftyfukefNyD/ toQifbk&m;onf (wpfyg;aomt,lwdkY) ta&mif
t0g r&Sdonfudk jyKawmfrltyfygay\[k (avQmuf\)/ /
ckepfckajrmuf o'rE&"meyOm NyD;\/h
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 --
''dAdAv
v00**f f ======
8 - tukovap'eyOm
(jrwfpGmbk&m; tukokdvf t<uif;rJh jzwf rjzwfjyem)
8/ toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m;onf tukokdvftm;vHk;udk ukefcef; avmifuRrf;ap
oAnKtjzpfodkY a&mufawmfrlygoavm? xkdodkYr[kwf tukokdvfwdkYudk t<uif;xm;vsufukefcef;
avmifuRrf;ap oAnKtjzpfodkY a&mufawmfrlygoavm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf jrwfpGm
bk&m;onf tukokdvftm;vHk;udk ukefcef;avmifuRrf;ap oAnKtjzpfodkY a&mufawmfrl\?
jrwfpGmbk&m;onf tukokdvf t<uif;tusefr&Sd[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m; jrwfpGmbk&m;\ udk,f 'kua0'emwdkYonf jzpfzl;ukefonf r[kwfygoavm[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf jzpfzl;ukef\/&mZN*dK[fjynf (oDwif;oHk;pOf) ausmufcsyfvTmonf jrwfpGm
bk&m;\ ajcawmfudk xdcdkufazmufcGJtyf\/ 0rf;aoG;oGefaom a&m*gjzpf\/ ukd,fawmfonf
awmifhwif; cufrmonf&Sdaomf ZD0uaq;q&monf 0rf;avQmjcif;udk jyKtyf\/ avemjzpfvwf
aomf tvkyftauR;rax&fonf a&aEG;udk &SmrSD;pD&iftyf\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m;onf tukokdvftm;vHk;udk ukefcef; avmifuRrf;ap
oAnKtjzpfodkY tu,f a&mufonfjzpftHh? xkdodkYjzpfrl ausmufcsyfvTmonf jrwfpGmbk&m;\
ajcawmfudk xdcdkufazmufcGJtyf\? 0rf;aoG;oGefaom a&m*gonfvnf; jzpf\[laom xkdpum;
onf rSm;&m\? ausmufcsyfvTmonf jrwfpGmbk&m;\ ajcawmfudk tu,f xdcdkuf azmufcGJtyf
onf jzpftHh? 0rf;aoG;oGefaom a&m*gonfvnf; tu,f jzpftHh? odkYjzpfvQif jrwfpGmbk&m;onf
tukokdvf tm;vHk;udk ukefcef;avmifuRrf;ap oAnKtjzpfodkY a&muf\[laom xkdpum;onf
rSm;&m\? toQifbk&m; uHESifh uif; cHpm;rI ]a0'em} onf r&Sd? xkdcHpm;rI ]a0'em} tm;vHk;onf
uHvQif taMumif;&if;&Sd\? xkda0'emudk uHaMumifhomvQif cHpm;&\? jyemonfvnf;
tpGef;ESpfzuf xGufyg\? toQifbk&m;odkY tpOfa&mufyg\? toQifbk&m;onf xkdjyemudk
ajz&Sif;awmfrlyg[k (avQmuf\)/
rif;jrwf xkdcHpm;rI ]a0'em} tm;vHk;onf uHvQif taMumif;&if;&Sdonf r[kwf/ rif;jrwf
&Spfyg;aom taMumif;wdkYaMumifh cHpm;rI ]a0'em} wdkYonf jzpfwwfukef\/ ,if;taMumif; &SpfrsKd;
wdkYaMumifh rsm;pGmaom ow0gwdkYonf a0'emwdkYudk cHpm;Mu&ukef\/ tb,f&SpfrsKd;wdkYaMumifh
cHpm;Mu&ukefoenf;[lrlrif;jrwf avmu tcsKdUaom a0'emwdkYonf avaMumifhvnf; jzpfay:vmukef\/
onf;ajcaMumifhvnf; jzpfay:vmukef\/
ovdyfaMumifhvnf; jzpfay:vmukef\/
av? onf;ajc? ovdyf oHk;yg;tpkta0; ]oEdygwf }aMumifhvnf; jzpfay:vmukef\/
Owkazmufjyefjcif;aMumifhvnf; jzpfay:vmukef\/
roifhaom tpmtm[m&aMumifhvnf; jzpfay:vmukef\/

vkHYvaMumifhvnf; jzpfay:vmukef\/
rif;jrwf avmu tcsKdUaom a0'emwdkYonf uH\ tusKd;aMumifhvnf; jzpfukef\/
rif;jrwf &Spfyg;aom taMumif;wdkYaMumifh rsm;pGmaom ow0gwdkYonf a0'emwdkYudk cHpm;
&ukef\/ xkd&SpfrsKd;wdkYwGif tMuifyk*dKvfwdkYonf ]]ow0gwdkYudk uHu nOf;qJ\}} [k qdkukef&m\/
xkdyk*dKvfwdkYonf ckepfyg;aom taMumif;udk y,fukef\/ xkdyk*dKvfwdkY\ xkdpum;onf rSm;\[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe tMuif avaMumifh jzpfaom tem? onf;ajcaMumifh jzpfaom tem?
ovdyfaMumifh jzpfaom tem? av onf;ajc ovdyf oHk;yg;tpkta0; ]oEdygwf} aMumifh jzpf
aom tem? Owkazmufjyefjcif;aMumifh jzpfaom tem? roifhaom tpmtm[m&aMumifh jzpf
aom tem? vkHYvaMumifh jzpfaom temrsKd;onf &Sdyg\/ xkdtemtm;vHk;wdkYonf uHomvQif
jzpfaMumif; &Sdygukef\/ xkdtemtm;vHk;wdkYonf uHaMumifhomvQif jzpfygukef\[k (avQmuf\)/
rif;jrwf xkdtemtm;vHk;wdkYonf uHaMumifhomvQif tu,f jzpfukefjim;tHh? xkdtem a&m*g
wdkY\ rdrdwdkY\ oD;jcm; tzdkYtpktm;jzifh rSwfaMumif; vuPmwdkYonf rjzpfayukef&m/ rif;jrwf
avonf ysufonf&Sdaomf tat;? tyl? qmavmifrI? rGwfodyfrI? tpm;vGefrI? txkdif t&yfrsm;rI?
tvGeftm;xkwfrI? tajy;tvTm;vGefrI? vkHYvya,m*vGefrI? uH\tusKd;[laom q,fyg;aom
taMumif;aMumifh ysuf\/ xkdq,fyg;wdkYwGif a&SUudk;yg;wdkYonf twdwfb0 rjzpfukef/ tem*wf
b0 rjzpfukef/ ypKyefb0om jzpfukef\/ xdkYaMumifh ]]a0'emtm;vHk;wdkYudk uHaMumifhom
jzpfukef\}} [k rqdk&ukef/ rif;jrwf onf;ajcysufaomf tat;? tyl? roifhaom tpmtm[m&
[laom oHk;yg;aom taMumif;aMumifh ysuf\/ rif;jrwf ovdyfysufaomf tat;? tyl? pm;zG,f
aomufzG,f[laom oHk;yg;aom taMumif;aMumifh ysuf\/ rif;jrwf tMuifavonf vnf;
aumif;? tMuifonf;ajconf vnf;aumif;? tMuifovdyfonf vnf;aumif; xkdxkd rdrdwdkY\
ysufaMumif;wdkYjzifh ysufvwf a&maESmyl;aygif;onf jzpfvsuf rdrd rdrdwdkYESifhqdkif&m a0'emudk
wkd;yGg;atmif iifqGJ\/ rif;jrwf Owkysuf jzpfaom a0'emonf OwkysufaomaMumifh jzpfav
\/ roifhaom tpmtm[m&aMumifh jzpfaom a0'emonf roifhaom tpmtm[m&aMumifh
jzpf\/ rif;jrwf vkHYvaMumifh jzpfaom a0'emonfum; ypKyefwGif jyKvkyfaom trIaMumifh
jzpfaom a0'emonf &Sd\/ a&S;uHtusKd;jzpfaom a0'emonf &Sd\/ uH\ tusKd;aMumifh jzpf
aom a0'emonf a&S; jyKvkyftyfaom uHaMumifh jzpf\/ rif;jrwf odkYvQif uHtusKd;aMumifh
jzpfaom a0'emonf enf;\/ xkdrS <uif;aom taMumif;aMumifh jzpfaom a0'emonf rsm;\/
xkdodkY a0'emjzpf&m olrdkufwdkYonf ]]tvHk;pHkaom a0'emudk uHtusKd;aMumifh omvQif jzpfukef
\}} [k t,lonf;Muukef\/ xkduHudk bk&m;PfawmfESifh uif; jcm;em; ydkif;jzwfjcif;udk jyKvkyf
jcif;iSg rpGrf;Edkif/
rif;jrwf ajcawmfudk ausmufcsyfvTm xdcdkufazmufcGJtyfonf jzpf jrwfpGmbk&m; cHpm;&
aom a0'emonf avaMumifh jzpfonfvnf; r[kwfacs? onf;ajcaMumifh jzpfonfvnf; r[kwf
acs? ovdyfaMumifh jzpfonfvnf; r[kwfacs? av onf;ajc ovdyf oHk;yg;tpkta0; oEdygwf
aMumifh jzpfonfvnf; r[kwfacs? Owkysuf jzpfonfvnf; r[kwfacs? roifhaom tpmaMumifh
jzpfonfvnf; r[kwfacs? uHtusKd;aMumifh jzpfonfvnf; r[kwfacs? vkHYvaMumifhom jzpfay\/
rif;jrwf a'0'wfonf b0 odef;aygif;rsm;pGmwdkYywfvHk; jrwfpGmbk&m; tay: &efNiKd;zGJUcJh\?
xkda'0'wfonf xkd&efNiKd;jzifh BuD;rm;av;vHaom ausmufwHk;udk (,E&m;jzifh) ,l ]]jrwfpGm
bk&m;\ OD;acgif;awmfxuf cstHh}} [k vTwfvdkuf\? xkdtcg wpfyg;ukefaom ausmufawmif

xGwf ESpfckwdkYonf vmukef xkda'0'wf vTwfvdkufaom ausmufwHk;BuD;udk jrwfpGmbk&m;xHodkY


ra&mufrDomvQif cHvifhukef\? xkdausmufawmifxGwfESpfckwdkY\ wkdufcwfrdjcif;aMumifh ausmuf
csyfvTmonf uGJxGufum pOfusvsuf jrwfpGmbk&m;\ ajcawmf us aoG;udk jzpfap\/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;\ aoG;pdrf;wnfaom a0'emonf a&S;uH0dygufaMumifh vnf;aumif;?
ypKyef vkHYvjyKrIaMumifh vnf;aumif; jzpf&av\? xkdESpfrsKd;xuf tvGefwpfyg;aom taMumif;
aMumifh jzpfaom a0'emonf r&Sd/
rif;jrwf v,f,m raumif;aomaMumifh vnf;aumif;? rsKd;aph raumif;aomaMumifh vnf;
aumif; rsKd;aphonf aumif;pGm rjzpfxGef;ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;\
aoG;pdrf; wnfaom a0'emonf a&S;uH0dygufaMumifh vnf;aumif;? ypKyef vkHYvjyKrIaMumifh
vnf;aumif; jzpf&av\? xkdESpfrsKd;xuf tvGefwpfyg;aom taMumif;aMumifh jzpfaom a0'em
onf r&Sd/
rif;jrwf OyrmwpfrsKd;aomfum; 0rf;wGif; "mwfysufpD;aomaMumifh vnf;aumif;? tm[m&
"mwf ysufpD;aomaMumifh vnf;aumif; pm;zG,fonf aumif;pGm raMunuf? rif;jrwf twl
omvQif jrwfpGmbk&m;\ a0'emonf a&S;uH0dygwfaMumifh vnf;aumif;? ypKyef vkHYvjyKrI
aMumifh vnf;aumif; jzpf&av\? xkdESpfrsKd;xuf tvGef wpfyg;aom taMumif;aMumifh jzpfaom
a0'emonf r&Sd/ rif;jrwf pifppf{uef trSefaomfum; jrwfpGmbk&m;tm; uHtusKd;aMumifh jzpf
aom a0'emonf r&Sd? roifhaom tpmtm[m&aMumifh jzpfaom a0'emonf r&Sd? <uif;ukef
aom (ajcmufyg;aom) taMumif; ork|mefwdkYaMumifh jrwfpGmbk&m;tm; a0'emonf jzpf\/
pifppftm;jzifh <uif;aom taMumif;jzpfaom xkda0'emjzifhvnf; jrwfpGmbk&m;udk touf
(ZD0dwda`E)rS csjcif;iSg rwwfEdkif/
rif;jrwf r[mbkwfav;yg;vQif t&if;&Sdaom udk,f tvdk&Sdtyfukef tvdk r&Sdtyfukef
aom? aumif; raumif;aom a0'emwdkYonf usa&mufwwfukef\/ rif;jrwf aumif;uif
ypfaom cJonf ajrBuD; usa&muf\? rif;jrwf cJonf a&S; jyKzl;aom uHaMumifh ajrBuD;
usoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; r[kwfyg? toQifbk&m; ajrBuD; ukokdvf? tukokdvf
\ tusKd;udk cHpm;&maom taMumif;onf r&Sdyg? toQifbk&m; ypKyefjzpfaom a&S;uHa[mif;
uif;aom taMumif;jzifh xkdcJonf ajr usa&muf\/ rif;jrwf ajrBuD;uJhodkY xdkYtwl jrwfpGm
bk&m;udk rSwftyf\? cJonf a&S;ujyKcJhaom uHaMumifh r[kwfbJ ajrBuD; usa&mufouJhodkY?
rif;jrwf twlomvQif a&S;ujyKcJhaom uHaMumifh r[kwfbJ (ajrBuD;\) xkdausmufcsyfvTmonf
jrwfpGmbk&m;\ ajcawmf usa&muf\/
rif;jrwf avmuum; vlwdkYonf ajrBuD;udk zsufvnf; zsufukef\? wl;vnf; wl;ukef\?
rif;jrwf a&S;ujyKtyfaom uHaMumifh xkdvlwdkYonf ajrBuD;udk zsufvnf; zsufukef oavm?
wl;vnf; wl;ukefoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; r[kwfyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
twlomvQif tMuifausmufcsyfvTmonf jrwfpGmbk&m;\ ajcawmf usa&muf\/ xkdausmuf
csyfvTmonf jrwfpGmbk&m;\ a&S;ujyKtyfaom uHaMumifh jrwfpGmbk&m;\ ajcawmf usonf
r[kwf/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;tm; tMuif 0rf;aoG;oGefaom temonfvnf; jzpf\? xkd0rf;aoG;
oGefaom temonfvnf; a&S;ujyKtyfaom uHaMumifh rjzpf? av onf;ajc ovdyf tpkta0;
[laom oEdygwfaMumifhomvQif jzpf\? rif;jrwf jrwfpGmbk&m;\ udk,f usa&muf jzpfay:ukef
aom tvHk;pHkaom tema&m*gwdkYonf a&S;uHaMumifh rjzpfukef? ajcmufyg;ukefaom xkdtem
a&m*gjzpfjcif; taMumif; ork|mefwdkYwGif wpfyg;yg;aom taMumif;ork|mefaMumifh jzpfukef\/

rif;jrwf ewfxuf ewfjzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf oH,kwedum,f[k jrwfaom


trnf wHqdyfcyfESdyftyfaom armVd,oD0utajz pum;udkvnf; a[mawmfrltyfNyD]]oD0u avmu onf;ajcvQif jzpfaMumif; &Sdukefaom tcsKdUaom a0'emwdkYonf jzpfukef\?
oD0u avmu onf;ajcvQif jzpfaMumif;&Sdukefaom tcsKdUaom a0'emwdkYonf jzpfukef\
[laom taMumif;udk udk,fwkdifvnf; odkY odtyf\? oD0u avmu onf;ajcvQif
jzpfaMumif; &Sdukefaom tcsKdUaom a0'emwdkYonf jzpfukef\[laom taMumif;udk avmu
onfvnf; trSef[k orkwftyf\? oD0u xkdodkYjzpf&m ow0g yk*dKvfonf wpfpHkwpfck okcudk
jzpfap? 'kuudk jzpfap? Oayumudk jzpfap cHpm;\? xkdtm;vHk;onf a&S;uHaMumifh jzpf\[k odkY
qdkavh&Sdukef? odkY ,lavh&Sdukefaom orPjAm[PwdkYonf udk,fwkdif odtyfonfudkvnf;
ausmfvGefukef\? avmu trSef[k orkwftyfonfudkvnf; ausmfvGefukef\? xdkYaMumifh
xkdorPjAm[PwdkY\ pum;udk trSm;[k (ig) qdk\/ oD0u avmu ovdyfvQif
jzpfaMumif; &Sdukefaom tcsKdUaom a0'emwdkYonf jzpfukef\? oD0u avvQif jzpfaMumif; &Sdukef
aom/y/ oD0u onf;ajc av ovdyf taygif; tpk oEdygwfvQif jzpfaMumif; &Sdukefaom/y/
oD0u Owkysufjcif;vQif jzpfaMumif; &Sdukefaom/y/ oD0u roifhaom tpmtm[m&vQif
jzpfaMumif; &Sdukefaom/y/ oD0u vkHYvvQif jzpfaMumif; &Sdukefaom/y/ oD0u avmu uH
0dygufaMumifh jzpfukefaom tcsKdUaom a0'emwdkYonf jzpfukef\? oD0u avmu uH0dyguf
aMumifhvnf; jzpfukefaom tcsKdUaom a0'emwdkYonf jzpfukef\[laom taMumif;udk odkY
udk,fwkdifvnf; odtyf\? oD0u avmu uH0dygufaMumifh jzpfukefaom tcsKdUaom a0'em
wdkYonf jzpfukef\[laom taMumif;udk avmuonfvnf; trSef[k orkwftyf\? oD0u
xkdodkYjzpf&m ow0gyk*dKvfonf wpfpHkwpfck okcudk jzpfap? 'kuudk jzpfap? Oayumudk jzpfap
cHpm;\? xkdcHpm;rI tm;vHk;onf a&S;uHaMumifh jzpf\[k qdkavh&Sdukef? ,lavh&Sdukefaom orP
jAm[PwdkYonf udk,fwkdifodtyfonfudkvnf; ausmfvGefukef\? avmu trSef[k orkwftyf
onfudkvnf; ausmfvGefukef\? xdkYaMumifh xkdorPjAm[PwdkY\ pum;udk trSm;[k (ig) qdk\}}
[k a[mtyf\/
rif;jrwf jycJhaom pum;ESifh tnDvnf; tvHk;pHkaom a0'emwdkYonf uH0dygufaMumifhom
jzpfukefonf r[kwfukef? rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf tukokdvftm;vHk;udk avmifuRrf;ap
oAnKtjzpfodkY a&mufawmfrl\[k odkY qdkcJw
h kdif; rSwfavavmh[k (rdefYawmfrl\)/ toQif
bk&m; em*aoe aumif;vSyg\? odkY taMumif;udk toQifbk&m; rdefYawmfrlonfhtwkdif;
0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
&Spfckajrmuf tukovap'eyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 --
''dAdAv
v00**f f ======
9 - Ow&du&PD,yOm
(jrwfpGmbk&m;tm; xyfrHyGg;rsm;&rI &Sd r&Sd jyem)
9/ toQifbk&m;em*aoe ]]jrwfpGmbk&m;tm; jyKzG,fudp tm;vHk;onf aAm"dyif&if;
omvQif NyD;qHk;jcif;odkY a&muf\? jrwfpGmbk&m;tm; xdkYxuftvGef jyKzG,fr&SdNyD? jyKtyfNyD;onfudk
vnf; xyfrHyGg;pD;atmif jyK&ef r&SdNyD}} [k toQifbk&m;wdkY rdefYqdkawmfrlMuukef\? oHk;vywfvHk;
wpfyg;wnf; udef;atmif;awmf rljcif;onfvnf; xif&Sm;cJhjyef\? toQifbk&m;em*aoe
jrwfpGmbk&m;tm; jyKzG,fudp tm;vHk;onf aAm"dyif&if;omvQif tu,f NyD;qHk;jcif;odkY a&muf
onf jzpftHh? jrwfpGmbk&m;tm; xdkYxuftvGef jyKzG,f&monf tu,f r&Sdonf jzpfygtHh?
jyKtyfNyD;onfudkvnf; xyfrHyGg;pD;atmifjyK&ef tu,f r&Sdonf jzpfygtHh? xkdodkY jzpfygrl oHk;v
ywfvHk; wpfyg;wnf; udef;atmif;awmfrl\[laom pum;onf rSm;&m\? oHk;vywfvHk; wpfyg;
wnf; udef;atmif;awmfrlonf jzpfygtHh? jrwfpGmbk&m;tm; jyKzG,fudp tm;vHk;onf aAm"dyif&if;
omvQif NyD;qHk;jcif;odkY a&muf\[laom pum;onfvnf; rSm;&m\? jyKtyfNyD;aom trIudp
&Sdaomoltm; wpfyg;wnf; udef;atmif;jcif;onf r&Sdoifh? jyKzG,fudp&Sdaom oltm;omvQif
wpfyg;wnf; udef;atmif;jcif;onf &Sd\/ Oyrmrnfonfum; tem&Sdaom oltm;omvQif aq;
jzifh jyKzG,fudponf jzpfyg\? temr&Sdoltm; aq;jzifh tb,frSm jyKzG,fudp &SdygtHhenf;?
rGwfodyf qmavmifoltm;omvQif pm;zG,fjzifh jyKzG,fudponf jzpfyg\? rGwfodyf qmavmifjcif;
r&Sdaomoltm; pm;zG,fjzifh tb,fjyKygtHhenf;? toQifbk&m;em*aoe twlomvQif jyKtyfNyD;
aom udp&Sdaomoltm; wpfyg;wnf; udef;atmif;jcif;onf r&Sdoifh? jyKzG,fudp&Sdaom oltm;
omvQif wpfyg;wnf; udef;atmif;jcif;onf &Sd\/ tpGef;ESpfzufxGufaom jyemonfvnf;
toQifbk&m;tm; tpOfa&mufyg\/ toQifbk&m;onf xkdjyemudk ajz&Sif;awmfrlyg[k
(avQmuf\)/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;tm; jyKzG,fudp tm;vHk;onf aAm"dyif&if;omvQif NyD;qHk;jcif;odkY
a&muf\? jrwfpGmbk&m;tm; xdkYxuftvGef jyKzG,fudponf r&Sd? jyKtyfNyD;onfudkvnf; xyfrH
yGg;pD;atmif jyK&efr&Sd? xkdodkY jyKzG,fr&Sdaomfvnf; jrwfpGmbk&m;onf oHk;vywfvHk; wpfyg;wnf;
udef;atmif;awmfrl\? rif;jrwf taMumif;aomfum; wpfyg;wnf; udef;atmif;awmfrljcif;onf
aus;Zl;rsm;vS\? bk&m;&Siftm;vHk;wdkYyif wpfyg;wnf; udef;atmif;awmfrlukef oAnKtjzpfodkY
a&mufawmfrlukef\? xkdjrwfpGmbk&m;wdkYonf xkdodkY aumif;pGm jyKtyfaom aus;Zl;udk tpOf
atmufarhawmfrlukefvsuf wpfyg;wnf; udef;atmif;awmfrljcif;udk rSD0Jawmfrlukef\? rif;jrwf
rif;\txHrS &tyfaom qk&Sdaom? &tyfaom pnf;pdrf&Sdaom a,musfm;onf xkdaumif;pGm
jyKtyfaom aus;Zl;udk atmufarhonfjzpf rif;xH txyfxyf qnf;uyfjcif;odkY a&mufouJhodkY?
rif;jrwf twlomvQif tvHk;pHkaom bk&m;&SifwdkYonfvnf; wpfyg;wnf; udef;atmif;awmf
rlMuukef oAnKtjzpfodkY a&mufawmfrlukef\? xkdbk&m;&SifwdkYonf xkdodkY aumif;pGm jyKtyf
aom aus;Zl;udk tpOfatmufarhawmf rlukefvsuf wpfyg;wnf; udef;atmif;jcif;udk rSD0Jawmf
rlukef\/

rif;jrwf OyrmwpfrsKd;aomfum; a&m*gESdyfpufaom? a&m*gESdyfpuf qif;&Jjcif;odkY a&muf


aom? jyif;xefpGm emzsm;aom a,musfm;onf aq;q&mudk rSD0J& csrf;omjcif;odkY a&mufonf
&Sdaomf xkdaumif;pGm jyKtyfaom *kPfaus;Zl;udk atmufarhvsuf aq;q&mxHodkY txyfxyf rSD0J
qnf;uyfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif tvHk;pHkaom bk&m;&SifwdkYonfvnf; wpfyg;wnf;
udef;atmif;awmfrlMuukef oAnKtjzpfodkY a&mufawmfrlukef\? xkdbk&m;&SifwdkYonf xkdaumif;
pGm jyKtyfaom *kPfaus;Zl;udk tpOf atmufarhukefvsuf wpfyg;wnf; udef;atmif;awmfrljcif;udk
rSD0Jawmfrlukef\/
rif;jrwf tMuif*kPfaus;Zl;wdkYudk IarQmfukef jrwfpGmbk&m;wdkYonf wpfyg;wnf; udef;
atmif;awmfrljcif;udk rSD0Jawmfrlukef\/ xkdwpfyg;wnf; udef;atmif;awmfrljcif;[laom *kPf
aus;Zl;wdkYonf ESpfq,fh&Spfyg;wdkYwnf;/ tb,fESpfq,fh&Spfyg;wdkYenf;- rif;jrwf avmu
wpfyg;wnf; udef;atmif;jcif;jzifh udef;atmif;onf&Sdaomf rdrdudk,fudk apmifha&Smuf\/ toufudk
wkd;yGg;ap\/ udk,ftm;Pftm;udk ay;\/ tjypfa'goudk ydwfyif\/ ausmfapmrJhudk y,fEdkif\/
tausmftapmudk aqmifEdkif\/ rarGUavsmfjcif;udk y,fazsmufEdkif\/ arGUavsmfjcif;udk aqmif\/
aMumufvefYjcif;udk y,fEdkif\/ &J&ifhjcif;udkjyK\/ ysif;&djcif;udk y,fEdki\
f / vkHYvudk jzpfap\/
&m*udk y,fEdkif\/ a'goudk y,fEdkif\/ arm[udk y,fEdkif\/ rmeudk owfEdkif\/ 0dwufudk
csKd;zsufEdkif\/ pdwfudk wnfMunfatmif jyKEdkif\/ pdwfudk aysmhaysmif;apEdkif\/ &TifysMunfvifjcif;
udk jzpfapEdkif\/ av;jrwfonfudk jyKEdkif\/ vmbfudk jzpfapEdkif\/ &Sdcdk;xkdufonfudk jyKEdkif\/
ESpfoufjcif;odkY a&mufapEdkif\/ 0rf;ajrmufjcif;udk jyKEdkif\/ ocFg&w&m;wdkY\ oabmudk jyEdkif\/
b0tpyf (y#doaE)udk cGgjzwfEdkif\/ tvHk;pHkaom Nidrf;at;jcif;udk ay;Edkif\/ rif;jrwf tMuif
*kPfaus;Zl;wdkYudk IarQmfukef jrwfpGmbk&m;wdo
kY nf wpfyg;wnf; udef;atmif;awmfrljcif;udk rSD0J
awmfrlukef\? xkdwpfyg;wnf; udef;atmif;awmfrljcif;\ *kPfaus;Zl;wdkYonf ESpfq,fh&Spfyg;wdkY
wnf;/
rif;jrwf pifppf{uef trSeftm;jzifh jrwfpGmbk&m;wdkYonf tMuHtpnfNyD;qHk; xajrmufukef&
um; Nidrfoufat;jraom? csrf;omaom zvormywf arGUavsmfjcif;udk cHpm;awmfrlvdkukef
onfjzpf wpfyg;wnf; udef;atmif;awmfrljcif;udk rSD0Jawmfrlukef\/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;wdkY
onf av;yg;aom taMumif;wdkYaMumifh wpfyg;wnf; udef;atmif;awmfrljcif;udk rSD0Jawmfrlukef\/
tb,fav;yg;aom taMumif;wdkYaMumifhenf;[lrl- rif;jrwf jrwfpGmbk&m;wdkYonf aexdkif&rI
csrf;omaomaMumifhvnf; wpfyg;wnf; udef;atmif;awmfrljcif;udk rSD0Jawmfrlukef\/ tjypf r&Sd
aom *kPfaus;Zl; rsm;aomaMumifhvnf; wpfyg;wnf; udef;atmif;awmfrljcif;udk rSD0Jawmfrlukef
\/ tvHk;pHkaom bk&m;&SifwdkY\ "rwmtpOf jzpfaomaMumifhvnf; wpfyg;wnf; udef;atmif;
awmfrljcif;udk rSD0Jawmfrlukef\/ tvHk;pHkaom jrwfpGmbk&m;wdkY csD;rGrf;axmrem zGJUqdkcsD;usL;
tyfaomaMumifhvnf; wpfyg;wnf; udef;atmif;awmfrljcif;udk rSD0Jawmfrlukef\/ rif;jrwf jrwfpGm
bk&m;wdkYonf av;yg;aom taMumif;wdkYaMumifh wpfyg;wnf; udef;atmif;awmfrljcif;udk
rSD0Jawmfrlukef\/ rif;jrwf jyqdkcJhNyD; enf;taMumif;aMumifh jrwfpGmbk&m;wdkYonf wpfyg;wnf;
udef;atmif;awmfrljcif;udk rSD0Jawmfrlukef\/ jyKzG,fudp &Sdao;aomaMumifh vnf;aumif;? jyKtyf
NyD;onfudkvnf; xyfrHyGg;pD;atmif jyKvdkaomaMumifhvnf;aumif; rSD0JawmfrlMuonf r[kwfukef/
pifppf aomfum; jrwfpGmbk&m;wdkYonf *kPfaus;Zl;txl;udk jrifawmfrlaomaMumifh wpfyg;wnf;
udef;atmif;awmfrljcif;udk rSD0Jawmfrlukef\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg
\? odkY xdktaMumif;udk toQifbk&m; rdefYawmfrlonfhtwdkif; 0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
udk;ckajrmufOw&du&PD,yOm NyD;\/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 --
''dAdAv
v00**f f ======
10 - 'dAv'eyOm
('dyg'fpGrf;tm;udk jyjcif; jyem)
10/ toQifbk&m;em*aoe ]]tmeEm jrwfpmG bk&m;onf 'dyg'fav;yg;wdkYudk yGg;rsm;
xm;NyD;jzpf\? avhusufxm;NyD;jzpf\? ,mOfuJhodkY jyKxm;NyD;jzpf\? wnf&muJhodkY jyKxm;NyD;jzpf\?
aqmufwnfxm;NyD; jzpf\? aumif;pGm qnf;yl;xm;NyD;jzpf\? aumif;pGm tm;xkwfxm;NyD;jzpf\?
tmeEm odkYjzpf xdkjrwfpGmbk&m;onf tvdk&SdcJhaomf wpfuyfvHk;jzpfap? wpfuyfxuf vGef
jzpfap wnfEdkifay\}} [k pum;udkvnf; jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfyg\/ ]]aeY &ufrS
oHk;v vGefajrmufaomtcg bk&m;&Sifonf y&dedAmef jyKawmfrlvwHU}} [kvnf; wpfzef a[mawmf
rlcJhjyefyg\/ toQifbk&m;em*aoe ]]jrwfpGmbk&m;onf tmeEm bk&m;&Sifonf 'dyg'fav;yg;
wdkYudk yGg;rsm;xm;NyD; jzpf\/y/ wpfuyfxuf vGefjzpfap wnfEdkifay\}} [k tu,f
a[mawmfrltyfonf jzpfygtHh? xdkodkYjzpfrl oHk;v[k ydkif;jcm;jcif;onf rSm;&m\/ toQifbk&m;
]]aeY &ufrS oHk;v vGefajrmufaomtcg y&dedAmefjyKvwHU}} [k tu,f jrwfpGmbk&m;
a[mawmfrlcJhonf jzpfygtHh? xdkodkYjzpfrl tmeEm bk&m;&Sifonf 'dyg'fav;yg;wdkYudk yGg;rsm;tyf
ukefNyD/y/ wpfuyfxuf vGefjzpfap wnfEdkifay\}} [laom xdkpum;onfvnf; rSm;&m\/
bk&m;&SifwdkYtm; t&mr[kwfonf MuHK;0g;jcif; r&Sday? bkef;awmfBuD;awmf rlukefaom jrwfpGm
bk&m;wdkYonf tcsnf;ESD;aom pum;r&Sdukef? [kwfrSefaom pum;om &Sdukef\? ESpfcGef;aom
pum;r&Sdukef/ jyemonfvnf; tpGef;ESpfzuf xGufyg\? eufeJvSyg\? tvGefodrfarGUvS
yg\? Pfjzifh IqifjcifEdkif&ef cJ,Of;vSyg\? toQifbk&m;odkY tpOfa&mufyg\? rSm;aom
'd|duGef&ufudk zsufqD;awmfrl ygavmh? rSefuefaom wpfckaom tzdkY wnfygapavmh? olwpfyg;
wdkY\ t,l0g'udk zsufqD;awmf rlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf ]]tmeEm bk&m;&SifwdYkonf 'dyg'fav;yg;wdkYudk yGg;rsm;xm;NyD;
jzpf\/y/ wpfuyfxufvGef jzpfap wnfEdkifay\}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\?
oHk;v[k ydkif;jcm;jcif;udkvnf; a[mawmfrlcJh\? xdkbk&m;&Sif rdefYaom uyfudkvnf; tm,kuyfudk
qdktyf\? rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf udk,fawmf\ touftiftm;udk ajymMum;awmfrlvdk
odkY wpfuyfvHk; aeEdkif\[laom pum;udk a[mawmfrrl? pifppfaomfum; jrwfpGmbk&m;onf
'dyg'fwefcdk;udk ajymMum;vdk&um; ]]tmeEm bk&m;&Sifonf 'dyg'ftpGrf;av;yg;wdkYudk yGg;rsm;
xm;NyD; jzpf\/y/ wpfuyfxuf vGefjzpfap wnfEdkifay\}} [k odkY a[mawmfrl\/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh rif;tm; avt[kefuJhodkY toGm;vsifjrefaom tmZmenfjrif;onf
&Sdonf jzpf&m\? rif;onf xdktmZmenfjrif;\ vsifaom tpGrf;udk ajymMum;vdk&um; ed*Hk;?
Zeyk'fom;? rif;cpm;? Adkvfyg? ykPm;? ol<u,f? trwfESifhwuGaom vltrsm;wdkY tv,f odkY
qdk&m\ ]]tcsif;wdkY ig\ tmZmenfjrif;jrwfonf tvdk&SdcJhaomf ork'&m tydkif;tjcm;&Sdaom
ajrtjyifudk oGm;a&muf vSnfhvnf wpfcPcsif;jzifh ae&mt&yfodkY vSnfhywfjyefvm Edkif&m
\}} [k qdk&m\? xdkjrif;\ vsifaom oGm;jcif;udk xdky&dowf jyum;rjyay&m? xdkjrif;\ xdkodkY
aom vsifjcif;onf &Sdvnf; &Sday\? xdkjrif;onf wpfcPcsif;jzifh ork'&m tydkif;tjcm; &Sdaom
ajrtjyifudk oGm;a&muf vSnfhvnfjcif;iSg pGrf;vnf; pGrf;Edkif\? rif;jrwf twlomvQif jrwfpGm

bk&m;onf udk,fawmf\ 'dyg'f tpGrf;wefcdk;udk ajymMum;vdk&um; odkY a[mawmfrl\?


xdkpum;udkvnf; 0dZmoHk;yg; tbdnmOf ajcmufyg;&Sdukefaom? tnpftaMu; uif;onfjzpf
tmoa0gukefNyD; aom&[EmwdkY\ vnf;aumif;? ewfvlwdkY\ vnf;aumif; tv,f aeawmfrl
vsuf ]]tmeEm bk&m;&Sifonf 'dyg'f av;yg;wdkYudk yGg;rsm;xm;NyD;jzpf\? avhusufxm;NyD;jzpf\?
,mOfuJhodkY jyKxm;NyD;jzpf\? wnf&muJhodkY jyKxm;NyD;jzpf\? aqmufwnfxm;NyD; jzpf\? aumif;pGm
qnf;yl; xm;NyD;jzpf\? aumif;pGm tm;xkwfxm;NyD; jzpf\? tmeEm odkYjzpf xdkjrwfpGmbk&m;onf
tvdk&SdcJhaomf wpfuyfvHk;jzpfap? wpfuyfxuf vGefjzpfap wnfEdkifay&m\}} [k (a[mawmf
rl\)/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;tm; xdk'dyg'f tpGrf;wefcdk;onf &Sdvnf; &Sday\? jrwfpGmbk&m;
onf 'dyg'f tpGrf;wefcdk;jzifh wpfuyfvHk;jzpfap? wpfuyfxuf vGefjzpfap wnfjcif;iSg pGrf;
vnf; pGrf;Edkif\? jrwfpGmbk&m;onf xdk'dyg'f tpGrf;wefcdk;udk xdky&dowf jyum; jyawmfrrl?
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf b0tm;vHk;wdkYudk tvdk&Sdawmfrrl? jrwfpGmbk&m;onf b0tm;vHk;wdkY
udk uJh&JUvnf; uJh&JUtyfukef\? rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf ]]&[ef;wdkY Oyrmtm;jzifh tenf;i,f
rQ omjzpfaom rpifusifBuD;onf raumif;aom teHY&Sdonf jzpfouJhodkY? &[ef;wdkY twl
omvQif igbk&m;onf tenf;i,frQaom b0udkvnf; csD;rGrf;awmfrrl? t,kwfojzifh vufzspf
wpfwGufrQavmufaom b0udkvnf; csD;rGrf;awmf rrl}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf tvHk;pHkaom jzpf&m]b0}? vm;&m]*wd}? y#doaE ]a,med} wdkYudk
rpifESifhtwl Ijrifawmfrlvsuf 'dyg'f wefcdk;tpGrf;udk rSDawmfrl b0wdkY vdkvm; wyfpGef;rI
]qE&m*} udk jyKawmfrl&myg oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; qE&m*udk jyKawmf
rrl&myg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf odkYjzpfvQif jrwfpGmbk&m;onf 'dyg'f wefcdk;tpGrf;udk xifpGm
ajymMum;awmfrl vdk&um; odkY oabm&Sdaom jrwfpGmbk&m;wdkY\ MuHK;0g;jcif;udk tvGefMuHK;0g;
rdefYMum;awmfrl\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\? odkYvQif
taMumif;udk toQifbk&m; rdefYawmfrlonfhtwdkif; 0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
q,fckajrmuf 'dAv'eyOm NyD;\/
a&S;OD;pGmaom 'dAv0*f NyD;\/
'dAv0*f tar;ykpmjyem q,fckwdkYwnf;/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- t
taab
bZZ00**f f ======
1 - ck'gEkck'uyOm
('ku#f? 'kAmoD odumyk'fwdkYudk Ekwfy,fapaom jyem)
1/ toQifbk&m;em*aoe ]]&[ef;wdkY igbk&m;onf xl;aom Pfjzifh odomvQif w&m;
udk a[m\? rodbJ a[monf r[kwf}} [k pum;udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrl tyfyg\/
]]tmeEm oHCmonf igbk&m; uG,fvGefaomtcg ck'gEkck'u odumyk'fwdkYudk Ekwfy,fvdku
Ekwfy,favavmh}} [kvnf; 0denf;ynwf wpfzef a[mawmfrlcJhjyefyg\? toQifbk&m;em*aoe
todkY ygenf;? jrwfpGmbk&m;onf rdrd uG,fvGefaomtcg ck'gEkck'u odumyk'fwdkYudk tMuifh
aMumifh Ekwfy,fapawmfrl\? xdkYaMumifh ck'gEkck'u odumyk'fwdkYudk raumif;ojzifh ynwfawmf
rltyfygukefoavm? odkYr[kwf t&mr[kwf&m rodbJ ynwfawmf rltyfygukefoavm/ toQif
bk&m;em*aoe ]]&[ef;wdkY igbk&m;onf xl;aomPfjzifh odomvQif w&m;udk a[mawmfrl\?
rodbJ a[monf r[kwf}} [k tu,f jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfonf jzpftHh? xdkodkYjzpfygrl
]]tmeEm oHCmonf igbk&m;uG,fvGefaomtcg ck'gEkck'u odumyk'fwdkYudk Ekwfy,fvdku
Ekwfy,favavmh}} [laom pum;onf rSm;&m\/ ]]tmeEm oHCmonf igbk&m; uG,fvGefaom
tcg ck'gEkck'u odumyk'fwdkYudk Ekwfy,fvdku Ekwfy,favavmh}} [k 0denf; ynwfawmf
jrwfpGmbk&m;onf tu,f a[mawmfrltyfonf jzpfygtHh? xdkodkYjzpfrl ]]&[ef;wdkY igbk&m;onf
xl;aomPfjzifh odomvQif w&m;udk a[mawmfrl\? rodbJ a[monf r[kwf}} [laom
xdkpum;onfvnf; rSm;&m\/ jyemonfvnf; tpGef;ESpfzufxGuf\? odrfarGU\? El;nHh\?
eufeJ\? tvGefeufeJ\? uyf IEdkifcJ\? xdkjyemonf toQifbk&m;odkY tpOfa&mufyg\?
xdkjyem toQifbk&m;\ Pftm;tpGrf; ysHUESHYjcif;udk jyawmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]&[ef;wdkY igbk&m;onf xl;aomPfjzifh odomvQif w&m;udk a[mawmfrl\?
rodbJ a[monf r[kwf}} [laom pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ ]]tmeEm oHCmonf
igbk&m; uG,fvGefaomtcg ck'gEkck'u odumyk'fwdkYudk Ekwfy,fvdku Ekwfy,favavmh}} [k
0denf; ynwfawmfvnf; odkY a[mawmfrltyf\/ rif;jrwf xdkpum;udkum; jrwfpGmbk&m;onf
]]ig\ wynfhom0uwdkYonf ig pGefYy,faptyfukefonf &Sdaomf igbk&m; uG,fvGefaomtcg
ck'gEkck'u odumyk'fwdkYudk pGefYy,f ukefvdrfhrnfavm? xdkodkY r[kwfrl usifhoHk;ukefvdrfhrnfavm}}
[k &[ef;wdkYudk pl;prf;awmfrlvdkonfjzpf a[mawmfrl\/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh pMu0aw;rif;onf om;awmfwdkYudk odkY qdk&m\ ]]om;awmfwdkY
wdkif;EdkifiH Zeyk'fBuD;onf t&yfrsufESm tm;vHk;wdkY ork'&mvQif tydkif;tjcm; &Sd\? om;awmf
wdkY xdkrQavmufaom Adkvfygtiftm;jzifh aqmif&Gufjcif;iSg cJ,Of;vS\? om;awmfwdkY oifwdkY
vmMuukefavmh? ig uG,fvGefaomtcg wdkif;pGefjynfem; jzpfukefaom wdkif;e,f&yfuGufwdkYudk
pGefYMuukefavmh}} [k qdk&m\/ rif;jrwf xdkrif;om;wdkYonf crnf;awmfuG,fvGefonf&Sdaomf
vuf0,fa&mufavNyD;aom wdkif;pGefjynfem;jzpfukefaom wdkif;e,f&yfuGufwdkYudk pGefYvTwfukef&m
oavm}} [k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rpGefYvTwfukef&myg? toQifbk&m; crnf;awmfrif;jrwf
xuf ydkvGef avmb BuD;vGef;aom rif;om;wdkYonf wdkif;EdkifiH wyfrufrIjzifh crnf;awmfxHrS
&&Sdaom wdkif;EdkifiHxuf tvGef ESpfjyefoHk;jyefaom Zeyk'fudk odrf;,lukef&mygao;\? xdkrif;om;

wdkYonf vuf0,fa&mufNyD;aom Zeyk'fudk tb,frSm pGefYukefygtHUenf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf


twlomvQif jrwfpGmbk&m;onf &[ef;wdkYudk pl;prf;awmf rlvdkonfjzpf ]]tmeEm oHCmonf
igbk&m; uG,fvGefaomtcg ck'gEkck'u odumyk'fwdkYudk Ekwfy,fvdku Ekwfy,favavmh}} [k
odkY a[mawmfrl\/ rif;jrwf bk&m;om;awmfwdkYonf 0#fqif;&JrS vGwfjcif;iSg w&m;udk vdkvm;rI
jzifh ynwfawmfrlNyD;aom odumyk'frSwpfyg; ynwfNyD;aom odumyk'fxuf tvGefjzpfaom
wpf&mhig;q,faom odumyk'fudkaomfvnf; apmifhxdef; Edkifukef&mygao;\? yuwdynwfNyD;aom
odumyk'fudk tb,frSm pGefYvTwfukef&mtHhenf;[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m;onf ]]ck'gEkck'u odumyk'fwdkY}} [l tMuifpum;udk
a[mMum;awmfrl\? pum; vltaygif;onf awGa0cJhyg\? ,HkrSm;jcif; jzpfcJhyg\? tvGeftm;
jzifh ,HkrSm;jcif;odkY ajy;0ifcJhyg\? ck'uodumyk'fwdkYonf tb,fodumyk'fwdkYygenf;? tEkck'u
odumyk'fwdkYonf tb,fodumyk'fwdkYygenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf 'ku#ftmywfonf
ck'uodumyk'f rnf\? 'kAmoDtmywfonf tEkck'uodumyk'f rnf\? ESpfrsKd;aom odumyk'f
wdkYonf ck'gEkck'uodumyk'fwdkYaywnf;/ rif;jrwf a&S; jzpfukefaom r[max&fwdkYonfvnf;
ck'gEkck'u odumyk'ft&m ,HkrSm;oHo,udk jzpfaptyfNyD/ xdkr[max&fwdkYonfvnf; 0denf;
odumyk'fwnf&m 0denf;a'oem jrwfpGmbk&m; xkwfTefawmfrltyfaom jyemudk
wpfaygif;wpfpkwnf; rjyKtyfay[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe MumjrifhpGm xm;tyf
aom bk&m;&Sif 0Sufxm;tyfaom jyemudk ,aeY ,cktcg avmu yGifhvif;xif&Sm;pGm
jyKawmfrltyfyg\[k (avQmuf\)/ /
a&S;OD;pGmaom ck'gEkck'uyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- t
taab
bZZ00**f f ======
2 - tAsmu&PD,yOm
(jrwfpGmbk&m; ajzMum;jcif;rjyKaom ykpmjyem)
2/ toQifbk&m;em*aoe ]]tmeEm jrwfpGmbk&m;tm; w&m;(t&m)wdkY q&mhvufqkyf
jyKxm;aom vQKdU0Sufcsuf r&Sd}} [k pum;awmfudkvnf; jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfyg\?
xdkodkY a[mNyD;vsufvnf; rmvkusykwrax&f ar;avQmuftyfaom jyemudk ajzawmfrrl?
toQifbk&m;em*aoe jyemonfum; odawmfrrlaomaMumifhaomf vnf;aumif;? vQKdU0Suf
jcif;udk jyKaomaMumifhaomf vnf;aumif; odkYvQif ESpfrsKd;aom tpGef;&Sdonfjzpf tpGef;
wpfzufudk rSDonfjzpfygvwHU? toQifbk&m; em*aoe ]]tmeEm jrwfpGmbk&m;tm; w&m;
(t&m)wdkY q&mhvufqkyf jyKxm;aom vQKdU0Sufcsuf r&Sd}} [k tu,f a[monfjzpfygtHh?
xdkodkYjzpfrl rmvkusykwrax&ftm; rodjcif;aMumifh rajzMum;onf? rodaomaMumifh rajzMum;
onf r[kwfcJhrl jrwfpGmbk&m;tm; w&m; (t&m)wdkY q&mhvufqkyfjyKxm;aom vQKdU0Sufcsuf

&Sdao;\? tpGef;ESpfzufxGufaom jyemonfvnf; toQifbk&m;xHodkY tpOfa&mufyg\?


toQifbk&m;onf xdkjyemudk ajz&Sif;awmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]tmeEm jrwfpGmbk&m;tm; w&m;(t&m)wdkY q&mhvufqkyf jyKxm;aom vQKdU0Suf
csuf r&Sd}} [k pum;udkvnf; jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfyg\? rmvkusykwrax&f ar;tyf
aom jyemudk ajzMum;jcif;vnf; jyKawmfrrl? xdkodkY rajzjcif;onfum; odawmf rrlaomaMumifh
vnf; r[kwf? vQKdU0Sufjcif;udk jyKaomaMumifhvnf; r[kwf/ rif;jrwf jyemudk ajzMum;jcif;wdkY
onf av;rsKd;wdkYwnf;? tb,fav;rsKd;wdkYenf;? wpfrsKd;wnf; ajzqdktyfaom ar;cGef;ykpm ]{uH
oAsmu&PD,yOm}? cGJjcm;a0zef ajzqdktyfaom ar;cGef;ykpm ]0dbZAsmu&PD ,yOm}? wkHYjyef
ar;jref; ajzqdktyfaom ar;cGef;ykpm ]y#dykpmAsmu&PD,yOm}? rajzbJxm;tyfaom ar;cGef;
ykpm ]XyeD,yOm} [l av;rsKd;wdkYwnf;/
rif;jrwf {uHoAsmu&PD,yOmonf tb,fenf;[lrl- ]]kyfonf rjrJoavm}} [laom
tar;ykpmonf {uHoAsmu&PD,yOm rnf\/ ]]a0'emonf rjrJoavm}}/y/ ]]onmonf rjrJ
oavm}}/y/ ]]ocFg&wdkYonf rjrJukefoavm}}/y/ ]]0dnmPfonf rjrJoavm}} [laom tar;ykpm
onf {uHoAsm u&PD,yOm rnf\? ar;cGef;ykpmrsKd;onf {uHoAsmu&PD,yOmwnf;/
0dbZAsmu&PD,yOmonf tb,fenf;[lrl- ]]kyfonf tedpom rnfoavm}} [laom
ar;cGef;ykpmonf 0dbZAsmu&PD,yOm rnf\/ ]]a0'emonf tedpom rnfoavm}}/y/
]]onmonf tedpom rnfoavm}}/y/ ]]ocFg&wdkYonf tedpomrnfukefoavm}}/y/ ]]0dnmPf
onf tedpom rnfoavm}} [laom tar;ykpmonf 0dbZAsmu&PD,yOm rnf\? ar;cGef;
ykpmrsKd;onf 0dbZAsmu&PD,yOmwnf;/
y#dykpmAsmu&PD,yOmonf tb,fenf;[lrl- ]]todkYenf; puK0dnmPfjzifh tvHk;pHkudk
odEdkifygoavm}} [laom tar;ykpmonf y#dykpmAsmu&PD,yOm rnf\/
XyeD,yOmonf tb,fenf;[lrl- ]]avmuonf jrJoavm}} [laom ar;cGef;ykpmonf
XyeD,yOm rnf\/ ]]avmuonf rjrJoavm}}/ ]]avmuonf tqHk;&Sdoavm}}/ ]]avmuonf
tqHk;r&Sdoavm}}/ ]]avmuonf tqHk;vnf;&Sd tqHk;vnf; r&Sdoavm}}/ ]]avmuonf tqHk;
&Sdonfvnf; r[kwf tqHk;r&Sdonfvnf; r[kwfoavm}}/ ]]xdktoufonf xdkudk,fyifavm}}/
]]toufonf wpfyg;wjcm; udk,fonf wpfyg;wjcm;avm}}/ ]]ow0gonf aoonfrS aemuf
jzpfoavm}}/ ]]ow0gonf aoonfrS aemuf rjzpfoavm}}/ ]]ow0gonf aoonfrS aemuf
jzpfvnf;jzpf rjzpfvnf; rjzpfoavm}}/ ]]ow0gonf aoonfrS aemuf jzpfonfvnf;
r[kwf rjzpfonfvnf; r[kwfoavm}} [laom ar;cGef;ykpmonf XyeD,yOm rnf\? um;
XyeD,yOmwnf;/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf rmvkusykwrax&f\ xdkar;cGef;ykpm jyemudk rajzbJ
xm;tyfaom ykpmjzpfaomaMumifh ajzawmfrrl? xdkjyemudk tb,fhaMumifh rajzbJ xm;tyf
oenf;[lrl-xdktar;udk tajzxifpGmjyjcif;iSg taMumif;&if;aomf vnf;aumif;? taMumif;zsm;
aomfvnf;aumif; r&SdaomaMumifh xdkjyemudk rajzbJ xm;tyf\? bkef;awmfBuD;ukefaom
jrwfpGmbk&m;wdkYtm; taMumif;,kwd r&Sdaom? tajctjrpf r&Sdaom pum;udk ajymqdkawmfrldk;
r&Sdacs[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe aumif;vSygay\? odkYvQif taMumif;udk
rdefYawmfrlwdkif; 0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
ESpfckajrmuf tAsmu&PD,yOm NyD;\/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- t
taab
bZZ00**f f ======
3 - rpKbm,embm,eyOm
(aojcif;rS aMumuf raMumuf jyem)
3/ toQifbk&m;em*aoe ]]ow0g tm;vHk;wdkYonf 'PfrS xdwfvefYukef\? ow0g
tm;vHk;wdkYonf aojcif;rS aMumufMuukef\}} [k pum;udkvnf; jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf
\/ ]]&[Emyk*dKvfonf tvHk;pHkaom aMumuf&GHUxdwfvefYjcif; ab;taygif;udk vGefajrmufav\}}
[k wpfzef a[mawmfrljyef\/ toQifbk&m;em*aoe todkYenf;? &[Emyk*dKvfonf 'Pfab;rS
xdwfvefYygao;oavm? i&Jrl ajymifajymif awmufavmifaom? usKduu
f sKdufqlaom? &J&Jylaom?
tvGefylavmifaom? Ajymifajymif awmufavmifaom rD;vQH&Sdaom xdki&JBuD;rS pkawcgeD;ukef
aom i&Jol ow0gwdkYonf aojcif;rS aMumufvefYygukefao;oavm/ toQifbk&m;em*aoe
]]ow0g tm;vHk;wdkYonf 'PfrS xdwfvefYukef\? ow0gtm;vHk;wdkYonf aojcif;rS aMumufMu
ukef\}} [k tu,f jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfonf jzpftHh? xdkodkY jzpfrl ]]&[Emyk*dKvfonf
tvHk;pHkaom aMumuf&GHUxdwfvefYjcif; ab;taygif;udk vGefajrmufav\}} [laom pum;onf
rSm;&m\? ]]&[Emyk*dKvfonf tvHk;pHkaom aMumuf&GHUxdwfvefYjcif; ab;taygif;udk vGefajrmuf
av\}} [k tu,f jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfonf jzpftHh? xdkodkYjzpfrl ]]ow0g tm;vHk;wdkY
onf 'PfrS xdwfvefYukef\? ow0gtm;vHk;wdkYonf aojcif;rS aMumufMuukef\}} [laom
xdkpum;onf rSm;&m\? tpGef;ESpfzufxGufaom jyemonf toQifbk&m;xHodkY tpOfa&muf
yg\? toQifbk&m;onf xdkjyemudk ajz&Sif;awmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]ow0g tm;vHk;wdkYonf 'PfrS xdwv
f efYukef\? ow0g tm;vHk;wdkYonf aojcif;rS
aMumufMuukef\}} [laom pum;awmfudk &[Emyk*dKvfwdkYudk taMumif;jyK a[mawmfrltyf
onf r[kwf? xdkpum;t&m &[Emyk*dKvfudk cse
f xm;tyf\? &[Emyk*dKvfonf aMumuf&GHU
xdwfvefYjcif;\ taMumif;&if;udk y,fEkwftyfNyD? rif;jrwf tMuifow0gwdkYonf udavom
&Sdukef\? tMuif ow0gwdkYtm;vnf; ighudk,f[k jyif;pGmvGefuJaom pGJvrf;rI&Sd\? tMuif ow0g
wdkYonfvnf; csrf;omqif;&JwdkY pdwfxm; jrifhwHkedrfhwHk&Sd\? xdkow0gwdkYudk taMumif;jyK
]]ow0g tm;vHk;wdkYonf 'PfrS xdwfvefYukef\? ow0g tm;vHk;wdkYonf aojcif;rS aMumufMu
ukef\}} [k jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\? rif;jrwf &[Emyk*dKvfonf tvHk;pHkaom b0oGm;
vrf;udk jzwftyfNyD? b0taMumif;udk zsufqD;tyfNyD? (b0tpyf) y#doaEaejcif;udk owftyfNyD?
udavom tjcif&e,fwdkYudk csKd;zsuftyfukefNyD? b0tm;vHk; wyfrufwG,fwmrIudk y,fEkwf
tyfNyD? jyKjyifrI ]ocFg&} tm;vHk;wdkYudk t<uif;rJh jzwftyfukefNyD? ukodkvftukodkvfudk y,fowf
tyfNyD? t0dZmudk y,fazsmuftyfNyD? y#doaE0dnmPfudk rsKd;aphrjzpfatmif jyKtyfNyD? udavom
tm;vHk;wdkYudk dIUNrdKufavmifuRrf; aptyfukefNy?D avmu"Hw&m;rS vGefajrmufNyD? xdkYaMumifh &[Em
yk*dKvfonf tvHk;pHkaom aMumuf&GHUxdwfvefYjcif; ab;taygif;wdkYrS rxdwfvefY/
rif;jrwf avmu tpOf apmifha&Smufwwfukefaom? &tyfaom tjcHt&H pnf;pdrf&Sdukef
aom? tuRrf;0ifukefaom? BuD;pGmtpdk;&aom t&m cefYxm;tyfukefaom trwfBuD;
av;a,mufwdkYonf &Sdonf jzpfuek f&m\/ xdktcg rif;onf jyKzG,fudp wpfpHkwpf&m jzpfay:
vwfaomf rdrd\ wdkif;EdkifiH &SdorQ vltaygif;tm; wdkif;om;jynfol vltm;vHk;wdkYyif ]]ightwGuf

tcGeftwkwfudk jyKMuukefavmh? oiftrwfBuD; av;OD;wdkYonf xdkjyKzG,fudpudk NyD;apukefavmh}}


[k ap&m\? rif;jrwf pifppf xdktrwfBuD;av;a,mufwdkYtm; tcGeftwkwfab;aMumifh xdwfvefY
jcif; jzpf&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; xdwfvefYjcif; rjzpf&myg[k (avQmuf\)/
rif;jrwf tb,ftaMumif;aMumifhenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rif;onf xdktrwfwdkYudk
jrifhjrwfaom t&mXme xm;tyfygukef\? xdktrwfwdkYtm; tcGeftwkwfonf r&Sd? xdktrwfwdkY
onf tcGeftwkwfudk vGefajrmufukef\? trwfBuD;av;OD;rS <uif;aomolwdkYudk taMumif;jyK
rif;onf wdkif;om;jynfol vltm;vHk;wdkYyif ]]igUtwGuf tcGeftwkwfudk jyKMuukefavmh}} [k
apcdkif;tyfyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif ]]ow0gtm;vHk;wdkY}} [laom pum;
udk &[Emyk*dKvfwdkYudk taMumif;jyK jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfonf r[kwf? xdkpum;t&m
&[Emyk*dKvfudk csefxm;tyf\? &[Emyk*dKvfonf aMumufjcif;\ taMumif;udk y,fEkwftyfNyD?
rif;jrwf tMuif ow0gwdkYonf udavom&Sdukef\? tMuifow0gwdkY tm;vnf; ighudk,f[k
vGefuJaom pGJvrf;rI &Sd\? xdkYjyif tMuifow0gwdkYonf csrf;omqif;&JwdkY pdwfxm; jrifhwHkedrfhwHk
&Sdukef\? xdkow0gwdkYudk taMumif;jyK ]]ow0gtm;vHk;wdkYonf 'PfrS xdwfvefYukef\? ow0g
tm;vHk;wdkYonf aojcif;rS aMumufMuukef\}} [k jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ xdkYaMumifh
&[Emyk*dKvfonf tvHk;pHkaom aMumuf&GHUxdwfvefYjcif; ab;taygif;wdkYrS rxdwfvefY[k (rdefYawmf
rl\)/
toQifbk&m;em*aoe ]]ow0gtm;vHk;}} [laom pum;awmfonf t<uif;&Sdaom pum;
awmf r[kwf? ]]ow0gtm;vHk;}} [laom pum;onf t<uif;r&Sdaom pum;omvQif jzpf\?
xdkt&m tuREfkyftm; xdkpum;wnfapjcif;iSg vGefuJaom taMumif;udk rdefYawmfrlygOD;avmh[k
(avQmuf\)/
rif;jrwf avmu0,f &Gm &GmolBuD;onf vufatmufcH taptyg;udk ]]tcsif; vmvSnfh?
&Gm &SdorQaom &Gmol&Gmom; tm;vHk;wdkYonf ightxH vsifjrefpGm pnf;a0;apavmh}} [k apcdkif;
&m\? xdkvufatmufcH taptyg;onf ]]t&Sif aumif;ygNyD}} [k 0efcH &Gmv,f &yf ]]&Gm
&SdorQaom &Gmol&Gmom; tm;vHk;wdkYonf vsifvsifjrefjref &GmolBuD;\ txH pkHk;Muukefavmh}}
[k oHk;Budrfatmf[pf a<u;aMumf&m\? xdkYaemifrS xdk&Gmol&Gmom;wdkYonf xdkol\ pum;jzifh
aqmaqm vsifvsif pkHk;Muukef ]]t&Sif olBuD;rif; &Gmol&Gmom; tm;vHk;wdkYonf pkHk;rdygukefNyD?
t&Sif olBuD;rif;\ jyKzG,fudpudk jyKygavmh}} [k &GmolBuD;tm; ajymMum;ukef\? rif;jrwf odkY
vQif xdk&GmolBuD;onf acgif;aqmifa,mufsm;wdkYudk pkHk;apvdk &Gmom;tm;vHk;wdkYudk pkHk;ap\?
pkHk; aptyfukefaom xdk&Gmom; tm;vHk;wdkYonfvnf; pkHk;Muonf r[kwfukef? acgif;aqmif
a,mufsm;wdkYonfom pkHk;ukef\? ]]ig\ &Gmom;wdkYonf rQwdkYyifwnf;}} [k &GmolBuD;onfvnf;
xdkpkHk;onfh twdkif;yif 0efcHav\? vma&mufpkHk;olrS wpfyg;ukefaom rvma&mufaom rdef;r?
a,mufsm;? uRefrdef;r? uRefa,mufsm;? ol&if;iSg;? trIvkyf? &Gmol? olem? EGm;? uRJ ? qdwfjrefrm?
qdwfukvm;? acG;wdkYonf rsm;vSukefao;\? rvma&mufol tm;vHk;wdkYudk ra&wGuf tyfukef/
tb,fhaMumifhenf;[lrl-acgif;aqmif a,mufsm;wdkYudkomvQif taMumif;jyK ]]&Gmol&Gmom;
tm;vHk;wdkYudk pkHk;apukef}} [k apcdkif;tyfonfh tjzpfaMumifhwnf;/ rif;jrwf twlomvQif
]]ow0gtm;vHk;}} [laom pum;udk &[Emyk*dKvfwkYdudk taMumif;jyK jrwfpGmbk&m; a[mawmf
rltyfonfr[kwf? xdkt&m &[Emyk*dKvfudk csefxm;tyf\? &[Emyk*dKvfonf aMumufjcif;\
taMumif;udk Ekwfy,ftyfNyD? rif;jrwf tMuifow0gwdkYonf udavom &Sdukef\? tMuifow0g
wdkYtm;vnf; ighudk,f[k vGefuJaom pGJvrf;rI&Sd\? tMuif ow0gwdkYonfvnf; csrf;omqif;&JwdkY
pdwfxm; jrifhwHkedrfhwHk &Sdukef\? xdkow0gwdkYudk taMumif;jyK ]]ow0gtm;vHk;wdkYonf 'PfrS

xdwfvefYukef\? ow0gtm;vHk;wdkYonf aojcif;rS aMumufMuukef\}} [k jrwfpGmbk&m;


a[mawmfrltyf\? xdkYaMumifh &[Emyk*dKvfonf tvHk;pHkaom aMumuf&GHUxdwfvefYjcif; ab;wdkYrS
rxdwfvefY/
rif;jrwf o'gvnf; t<uif;&Sd? teuft"dyg,fvnf; t<uif;&Sdaom pum;rsKd;? o'gom
t<uif;&Sd teuft"dyg,f t<uif;r&Sdaom pum;rsKd;? o'gum; t<uif;r&Sd teuft"dyg,fom
t<uif;&Sdaom pum;rsKd;? o'gvnf; t<uif;r&Sd teuft"dyg,fvnf; t<uif;r&Sdaom pum;rsKd;
[l &Sd\? xdkxdko'gjzifh teuft"dyg,fudk vufcHtyf\/
rif;jrwf tm[py' - &o - tmp&d,0Ho - t"dyg, - um&Pkw&d,[laom ig;yg;
aom taMumif;wdkYjzifh teuft"dyg,fudk vufcHtyf\/ ig;yg;wdkYwGif bk&m;a[mygVdawmfudk
]]tm[py'}} [l tvdk&Sdtyf\/ ygVdawmf tm;avsmfaom okwmEkavmrudk ]]&o}} [l tvdk
&Sdtyf\/ t|uxmq&mwdkY\ t,ludk ]]tmp&d,0Ho}} [l tvdk&Sdtyf\/ rdrdt,ludk
]]t"dyg,}} [l tvdk&Sdtyf\/ a&S;qdkNyD; av;rsKd;wdkYESifh nDGwfaom taMumif;udk ]]um&
Pkw&d,}} [l tvdk&Sdtyf\/ rif;jrwf ig;yg;aom taMumif;wdkYjzifh teuft"dyg,fudk
vufcHtyf\/ odkYvQif xdkjyemudk aumif;pGm qHk;jzwftyf\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe &Sdygapawmh? toQifbk&m;qdkwdkif; xdkpum;udk 0efcHyg\? xdkt&m
&[Emudk csefxm;&onf &Sdygapawmh? &[EmrS wpfyg;aom ow0gwdkYonf aMumuf&GHU xdwfvefY
Muonf &Sdygapawmh? i&J i&Jolow0gwdkYum; qif;&JwHk;twd jzpfukefaom? xufvSukefaom?
cg;pyfukefaom a0'emwdkYudk cHpm;ukef ajymifajymifawmufaom t*FgBuD;i,f &Sdukefvsuf
idk,dkaomrsufESm? oem;MuifempzG,f us,favmifpGm atmf[pfidka<u;um axGaxG&m&m jrnfwrf;
aom yg;pyf&Sdukefvsuf? onf;rcHEdkifatmif jyif;xefvSaom qif;&J'kuwdkYonf nOf;qJ ESdyfpuf
tyfukef? cdkudk;ykef;atmif;&m udk;pm;tm;xm;&m uif;rJhouJhodkY jzpfukef rsm;pGmaom pdk;&drf
ylaqG;jcif;jzifh emusifukefvsuf? t,kwfnHhqHk;jzpfaom 'k*wdodkY a&muf&Sdukef? pifppftm;jzifh
pdk;&drfylaqG;jcif;vQif rSDcdkvJavsmif;&m &Sdukefvsuf? ylavmifxufjruf Murf;wrf;pl;&SpGm
avmifuRrf;aom rD;twdjzpfav? tvGefaMumufrufzG,fudk jzpfapwwfaom atmf[pfoHwdkYjzifh
us,favmifaom toH&Sdaom eHyg;av;zuf txufatmuf pyf,Sufvsuf ajcmufcsufaom
rD;awmuf rD;vQHyef;wdkYjzifh a&m>yrf;um xuf0ef;usifrS ,lZemwpf&m t&yfodkY ysHUESHYaom rD;vQH
t[kef&Sd jyif;xefpGm ylavmifaom i&JBuD;rS pkaw&ukefaomf aojcif;rS aMumufMuygukefao;
oavm[k (avQmuf\)/ rif;jrwf aMumufMuukefao;\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe i&Jonf pifppf qif;&J'kuudkom cHpm;&onf jzpfvsuf xdki&Jol
ow0gwdkYonf pifppf qif;&J'kuudkom cHpm;& i&JrS pkawukefaomf aojcif;rS tb,fhaMumifh
aMumufMuygukefoenf;? tb,fhaMumifh i&J arGUavsmfEdkifygukefoenf;[k (avQmuf\)/
rif;jrwf xdki&Jol ow0gwdkYonf i&J rarGUavsmfukef? i&JrS vGwfvdkukefonfyifwnf;? rif;jrwf
aMumufjcif;udk ry,fEdkifao;aomaMumifh xdki&Jolow0gwdkYtm; xdwfvefYjcif;onf aojcif;
[laom ab;\ tusKd;qufaywnf;[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe vGwfajrmufvdk
ukefaom i&Jol ow0gwdkYtm; pkaw aovGef&jcif;rS xdwfvefYjcif; jzpf\[laom pum;udk
tuREkfyf r,HkMunfEdkifyg? toQifbk&m;em*aoe xdkt&monf &,f&TifzG,fomwnf;? xdki&Jol
ow0gwdkY awmifhwtyfaom vGwfajrmufcGifh pkwdudk &EdkifMuonf r[kwfygavm? taMumif;jzifh
tuREkfyfudk odygapavmh[k (avQmuf\)/

rif;jrwf ao&jcif;[laom t&monf t&d,opmudk rjrifaomolwdkYtm; xdwfvefY


zG,f&mjzpf\? t&m (t&d,opmudk rjrifaom) ow0gtaygif;onf xdwfvnf; xdwf\?
vefYvnf; vefY\? rif;jrwf taMumif;udk qdkt?Hh a>ra[mufrS aMumufaomolonf aojcif;rS
aMumufonfjzpf a>ra[mufrS aMumufavowwf? xdkYjyif tMuif ow0gonf qifrS
aMumuf\/ y/ jcaoFhrS/ usm;rS/ opfrS/ 0HrS/ atmif;rS/ uRJrS/ EGm;aemufrS/ rD;rS/ a&rS/
opfikwfrS/ ql;rS aMumuf\? xdkYjyif tMuifolonf vSHrS aMumuf\? rif;jrwf xdkolonf aojcif;
rS aMumufonfjzpf vSHrS aMumuf\? xdka>rponfudk aMumufjcif;onf aojcif;\omvQif udp
vuPm obm0ESifhwuGaom wefcdk;yifjzpf\? xdkaojcif;w&m;\ udpvuPm obm0ESifh
wuGaom wefcdk;aMumifh udavom&Sdaom ow0gwdkYonf aojcif;rS xdwfvefYukef\? aMumufMu
ukef\? rif;jrwf i&Jolow0gwdkYonf i&JrS vGwfvdkukefaomfvnf; aojcif;rS xdwfvefYukefao;
\? aMumufMuukefao;\/
rif;jrwf avmu a,mufsm;\ cEmudk,f tqDcJonf (usyfzk? jrif;zkpaom) tzk txHk;
jzpfjim;tHh? xdka,mufsm;onf xdktema&m*gjzifh qif;&Jonfjzpf temab;rS vGwfvdk&um;
tema&m*gudk Ekwfy,fwwfaom aq;orm;udk ac:ap&m\? temudk Ekwfy,fwwfaom aq;
orm;onf xdktema&m*g&Sdaom a,mufsm;\ pum;udk 0efcH xdktema&m*gudk azmufxkwfjcif;
iSg taqmuftODudk jzpfap&m\? "m;i,fudk xufatmif jyK&m\? nyfwHwdkYudk rD; xnfh&m\?
qyfjymESifh qm;udk ausmufjyif Budwfap&m\? rif;jrwf xdktemESdyfpufaom a,mufsm;tm;
xufpGmaom "m;i,fESifh jzwfcGJjcif;? nyfwHjzifh ylavmifapjcif;? qyfjym qm;xnfhoGif;jcif;rS
xdwfvefYjcif; jzpf&mao;oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; xdwfvefYjcif; jzpf&mygao;\
[k (avQmuf\)/ rif;jrwf odkY xdktemESdyfpufaom a,mufsm;tm; tema&m*grS vGwfvdkaomf
vnf; a0'emab;rS xdwfvefYjcif; jzpf\? rif;jrwf twlomvQif i&JrS vGwfvdkukefaom i&Jol
ow0gwdkYtm;vnf; aoab;rS xdwfvefYjcif;jzpf\/
rif;jrwf avmu rif;jypfoifhaom? oHajcusOf; taESmiftzGJUjzifh aESmifzGJUtyfaom?
aESmiftdrf oGif;xm;aom a,mufsm;onf vGwfvdkonf jzpf&m\? xdkrif;onf xdka,mufsm;udk
vGwfapvdkonfjzpf ac:ap&m\? rif;jrwf igonf jyKtyfaom tjypf&Sd\[k odaom rif;jypf
oifhaom a,mufsm;tm; rif;udk jrifojzifh xdwfvefYjcif; jzpf&moavm[k (ar;awmfrl\)/
xdwfvefYjcif; jzpf&mygao;\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf odkYvQif rif;jypfoifhaom xdka,mufsm;
tm; taESmiftzGJUrS vGwfvdkaomfvnf; rif;rS aMumufaomaMumifh xdwfvefYjcif; jzpfao;\?
rif;jrwf twlomvQif i&JrS vGwfvdkaom i&Jol ow0gwdkYtm;vnf; aoab;rS xdwfvefYjcif;
jzpfao;\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m; tuREkfyf ouf0if ,HkMunfEdkifavmufaom xdkYxuftvGef tjcm;taMumif;
wpfrsKd;udkvnf; rdefYawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf avmu a,mufsm;onf yljyif;
aom tqdyf&Sdaom a>rtudkufcH&onf jzpf&m\? xdka,mufsm;onf xdktqdyf azmufjyefjcif;jzifh
us&m\? vJ&m\? vdrfh&m\? tjyefjyef vdrfh&m\? xdktcg a,mufsm;wpfa,mufonf tpGrf;
xufaom rE&m;*gxmjzifh yljyif;aom tqdyf&Sdaom xdka>rudk ac: yljyif;aom tqdyfudk
wpfzef pkyf,lap&m\? rif;jrwf xdka>rqdyfwufaom xdka,mufsm;tm; yljyif;aom tqdyf&Sdaom
xdka>ronf csrf;omap&ef taMumif;aMumifh uyfa&mufvwfaomf xdwfvefYjcif; jzpf&mao;
oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; xdwfvefYjcif; jzpf&mygao;\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
odkYvQif xdkodkY tqdyfudk pkyf,l&ef oabm&Sdaom a>ronf csrf;omap&ef taMumif;aMumifh
teD;odkY uyfa&mufvmaomfvnf; xdka,mufsm;tm; xdwfvefYjcif; jzpfao;\? rif;jrwf twl

omvQif i&JrS vGwfvdkukefaom i&Jol ow0gwdkYtm;vnf; aoab;rS xdwfvefYjcif; jzpfao;\?


rif;jrwf ow0gtm;vHk;wdkYonf aojcif;udk tvdkr&Sdtyf? xdkYaMumifh i&Jol ow0gwdkYonf i&JrS
vGwfvdkukefaomfvnf; aojcif;rS aMumufukefao;\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe
aumif;vSyg\? odkYvQif taMumif;udk rdefYawmfrlwdkif; 0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
oHk;ckajrmuf rpKbm,embm,eyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- t
taab
bZZ00**f f ======
4 - rpKygorkwdyOm
(aorif;ausmhuGif;rS vGwf rvGwf jyem)
4/ toQifbk&m;em*aoe- ]]aumif;uif wnfaeaomfvnf; aorif;ausmhuGif;rS rvGwf&m?
ork'&m tv,f wnfaeaomfvnf; aorif;ausmhuGif;rS rvGwf&m? awmifwdkY\ tacgif;
ausmufvdkPfodkY 0if wnfaeaomfvnf; aorif;ausmhuGif;rS rvGwf&m? tMuift&yf wnfae
olonf aorif;ausmhuGif;rS vGwf&m\? xdkvGwf&majrt&yfonf r&Sd}} [k pum;udkvnf;
jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/
wpfzef &weokwf? arwokwf? cEy&dwf? arm&y&dwf? "Z*y&dwf? tm#m em#d,y&dwf?
t*Fkvdrmvy&dwf[laom t&Htwm;y&dwfwdkYudkvnf; jrwfpGmbk&m; xkwfTefa[mMum; tyfukef
\/ toQifbk&m;em*aoe aumif;uif wnfaeolonf vnf;aumif;? ork'&mtv,f
wnfaeolonf vnf;aumif;? jymom'ftdrf? vdkPf*l? awmifacgif;? acsmufMum;? wGif;? tayguf?
awmifMum;wdkY cdkatmif;wnfaeolonf vnf;aumif; aorif;ausmhuGif;rS tu,f rvGwf
onf jzpftHh? xdkodkYjzpfrl y&dwf ]t&Htwm;} udk jyKjcif;onf rSm;&m\? y&dwf ]t&Htwm;} udk
jyKojzifh aorif;ausmhuGif;rS tu,f vGwf&jcif;onf jzpftHh? xdkodkYjzpfrl ]]aumif;uif
wnfaeaomfvnf;/y/ aorif;\ ausmhuGif;rS rvGwf&m}} [laom xdkpum;onfvnf; rSm;&m\/
tpGef;ESpfzufxGufaom xHk;zGJUonfxufvnf; xHk;zGJUaom jyemonfvnf; toQifbk&m;xH
odkY tpOfa&mufyg\? toQifbk&m;onf xdkjyemudk ajz&Sif;awmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]aumif;uif wnfaeaomfvnf;/y/ aorif;\ ausmhuGif;rS rvGwf&m}} [l
pum;udkvnf; jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ jrwfpGmbk&m;onf y&dwf ]t&Htwm;} wdkYudk
vnf; xkwfTef a[mMum;awmfrltyfukef\/ xdky&dwf ]t&Htwm;} onfvnf; aeEdkif&ef touf
t<uif;&Sdao; t&G,fESifh jynfhpHkaom (rmwkCmwuuHpaom ymeE&d,) uH ydwfyifwm;jrpf
jcif;rS vGwfuif;aom ol\ tusKd;iSg jzpf\/ rif;jrwf toufukefNyD;aom oltm; wnfaeEdkif&ef
jyKEdkifjcif;onf vnf;aumif;? tpGrf;vkHYvonf vnf;aumif; r&Sday/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh ao ajcmufaoGUaeaom? tqDMoZmr&Sdaom? toufcsKyf avNyD;
aom? touf&Sifatmif jyKjyifpD&ifjcif; uif;aom? tacgif;&Sdaom opfyiftm; a&tdk;wpfaxmif

jzifh a&udk yufzsef; oGef;avmif;aomfvnf; pdkjynfjcif;onf vnf;aumif;? t&Guf? tGefYpdrf;


&Sifjcif;onf vnf;aumif; rjzpfEdkifawmh&m/ rif;jrwf twlomvQif toufukefcgeD;aom
oltm; aq;ukjcif;? y&dwf&Gwfjcif; trIjzifh toufwnfaeEdkif&ef jyKEdkifjcif;onf vnf;aumif;?
tpGrf;vkHYvonf vnf;aumif; r&Sday/ rif;jrwf ajrtjyif &Sdukefaom aq;trsKd;rsKd;wdkYonf
vnf; toufukefcgeD;oltm; aq;udpudk rjyKEdkifukef/ rif;jrwf touf t<uif;&Sdao; t&G,f
ESifh jynfhpHkaom (rmwkCmwuuHpaom ymeE&d,)uH ydwfyifwm;jrpfjcif;rS vGwfuif;aom
oludk y&dwf ]t&Htwm;} onf apmifha&Smuf\/ vHkjcHKap\/ xdkol\ tusKd;iSg jrwfpGmbk&m;onf
y&dwf ]t&Htwm;} udk xkwfTefa[mMum;awmfrltyf\/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh v,fxGefa,mufsm;onf pyg;rSnfh&ifh aumufyifaocJhaomf
a&oGif;jcif;udk wm;jrpf&m\/ Ekao; rdk;wdrfa&mif&Sdaom? t&G,fESifh jynfhpHkaom aumufyif
onf a&\ tm;tpGrf;jzifh BuD;yGm;\/ rif;jrwf twlomvQif toufukefNyD;aomoltm;
aq;ukjcif;? y&dwf&Gwfjcif;trIudk y,fxm;tyf\/ tMuifolwdkYonfum; touf t<uif;&Sdukef
ao;\/ t&G,fESifh jynfhpHkukefao;\/ xdkolwdkY\ tusKd;iSg y&dwf&Gwfjcif;? aq;ukjcif;wdkYudk
a[mMum;awmf rltyfukef\/ xdkolwdkYonf y&dwf&Gwfjcif;? aq;ukjcif;wdkYjzifh wkd;wufBuD;yGm;
ukef\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe touf ukefcgeD;aomolonf tu,f aoonf jzpftHh? touf
t<uif; &Sdao;aomolonf tu,f &Sifonf jzpftHh? xdkodkYjzpfrl y&dwf&Gwfjcif;? aq;ukjcif;
wdkYonf tusKd;rJhjzpfygukef\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf oifonf aq;wdkYaMumifh qkwfepfavQm
usaom wpfpHkwpf&maom tema&m*gudk jrifzl;yg\avm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; t&m
rursm;pGm jrifzl;yg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdkodkYjzpfrl ]]y&dwf&Gwfjcif;? aq;ukjcif;udk jyK
ojzifh tusKd;r&Sd}} [laom pum;onf trSm;jzpf\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aq;q&mwdkY\ vkHYvjzpfukefaom aq;aomufjcif;? aq;vdrf;usH
jcif;wdkYonf xif&Sm;ayukef\? xdkaq;aomufjcif;? aq;vdrf;usHjcif;[laom aq;q&mwdkY\ vkHYv
aMumifh a&m*gonf qkwfepfavQmusyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf y&dwfwdkYudk &Gwfqdktyf
ukefonf&Sdaomf y&dwf&GwfoHudk Mum;&\? vQmajcmuf\? pdwfESvHk;wGefYvnf\? vnfacsmif;
emusif\? xdky&dwfwdkYudk &GwfqdkoHaMumifh tvHk;pHkaom a&m*gwdkYonf Nidrf;ukef\? tvHk;pHkaom
ab;&efwdkYonf zJa&Smifukef\[k (rdefYawmfrl\)/
rif;jrwf a>rudkufcH&onfjzpf rEefref;rIwfojzifh tqdyfudk cstyf? tqdyfudk ,dkpD;aptyf
onf&Sdaomf txufatmuf ysKdUtef0rf;avQmol wpfpHkwpfa,mufudk oif jrifzl;\avm[k
(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; jrifzl;yg\? avmu ,cktxdyif xdktqdyfcsjcif; jzpfygao;\[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf xdkodkYjzpfrl ]]y&dwf&Gwfjcif;? aq;ukjcif;udk jyKojzifh tusKd;r&Sd}} [laom
pum;onf trSm;jzpf\/ rif;jrwf y&dwf ]t&Htwm;} jyKxm;aom a,mufsm;udk udkufvdkaom a>r
onf rudkuf0Hh? [if;vif;yGifhaom a>rcHwGif;onf ydwf\? cdk;olwdkY\ ajrmufcsD&G,frdk;xm;aom
wif;ykwfonfvnf; (dkufykwf&ef) rjzpfajrmufEdkif? xdkwif;ykwfudkifow
l dkYonf wif;ykwfudk vTwfcs
ukefNyD;vQif cspfcifMuukef\? trsufxGufaom qifajymifBuD;onfvnf; (xdk;tHhaomiSg) vmNyD;
MuOfzJav\? ajymifajymifawmufaom rD;yHkBuD;onfvnf; teD;odkY a&mufvm Nidrf;\? cJpm;
tyfaom vwfwavm aoapwwfaom tqdyftawmufonfvnf; aq;jzpf tm[m&
tusKd;iSg ysHUESHY\? olowfwdkYonf owfvdkukefonf jzpf teD;odkY a&mufvmaomf uReftjzpfodkY
uyfa&mufukef\? eif;rdaom ausmhuGif;onfvnf; rzGJUrd/

rif;jrwf y&dwf ]t&Htwm;} udk jyKaom Oa'gif;rif;tm; rkqdk;onf tESpfckepf&mwdkYywfvHk;


ausmhuGif;udk axmifjcif;iSg rpGrf;Edkif? y&dwf ]t&Htwm;} udk rjyKrdaom Oa'gif;rif;tm; xdkaeY
yifvQif ausmhuGif;jzifh aqmif,lzrf;qD;jcif;iSg pGrf;Edkif\}} [laom pum;udk oifrif;jrwf Mum;zl;
oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; Mum;zl;yg\? xdkpum;toHonf ewfESifhwuGaom
avmu ysHUESHY xGufyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdkodkYjzpfrl ]]y&dwf&Gwfjcif;? aq;ukjcif;udk
jyKjcif;onf tusKd;r&Sd}} [laom pum;onf trSm;jzpf\/
rif;jrwf ]]'ge0bDvl;onf r,m;udk apmifha&Smufvdkonf jzpf MuKyf xnfhoGif;NyD;vQif
rsKdvsuf 0rf;ydkufjzifh aqmif,l\? xdktcg 0dZm"dk&fwpfa,mufonf xdk'ge0bDvl;\ cHwGif;jzifh
0if xdkrdef;rESifhtwl arGUavsmfaysmfyg;\? xdk'ge0bDvl; odaomtcg MuKyfudk tefxkwf
zGifhvdkufonfESifh wpfNydKifeuf 0dZm "dk&fonf tvdk&Sd&modkY zJoGm;avNyD}} [laom pum;udk oif
rif;jrwf Mum;zl;onf r[kwfavm[k (ar;awmfr\
l )/ toQifbk&m; Mum;zl;yg\? xdkpum;oHonf
vnf; ewfESifhwuGaom avmu ysHUESHY xGufyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdk0dZm"dk&fonf
y&dwfrEef\ tpGrf;[kefaMumifh zrf;,ljcif;rS vGwfonf r[kwfavm[k (ar;awmfrl\)/ toQif
bk&m; [kwfyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdkodkYjzpfrl y&dwfrEef\ pGrf;tm;onf &Sd\/
rif;jrwf ]]tjcm; 0dZm"dk&fwpfa,mufonfvnf; Am&mPoDrif;\ eef;awmfwGif; rdzk&m;ESifh
twlwuG jypfrSm; tzrf;cH&jcif;odkY a&mufonfjzpfvsuf wpfcPcsif;jzifh rEef\ pGrf;tm;
aMumifh uG,faysmufjcif;odkY a&mufav\}} [laom pum;udk oif Mum;zl;oavm[k (ar;awmf
rl\)/ toQifbk&m; Mum;zl;yg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdk0dZm"dk&fonf rEef\ pGrf;tm;aMumifh
zrf;,lcH&jcif;rS vGwfonf r[kwfavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; [kwfyg\[k (avQmuf
\)/ rif;jrwf xdkodkYjzpfrl y&dwf ]t&Htwm;} \ pGrf;tm;onf &Sd\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe tvHk;pHkaom olwdkYudkyifvQif y&dwf ]t&Htwm;}onf apmifhygoavm
[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf tcsKdUaomolwdkYudk apmifh\? tcsKdUaomolwdkYudk rapmifh[k (rdefYawmf
rl\)/ toQifbk&m;em*aoe xdkodkY tcsKdUudk apmifh tcsKdUudk rapmifhrl y&dwf ]t&Htwm;} onf
tvHk;pHkaom tusKd;udk rNyD;apEdkifwum;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf tpmonf tvHk;pHkaom olwdkY
\ toufudk apmifha&Smufoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; tcsKdUaomolwdkYudk apmifh
a&Smuf\? tcsKdUaomolwdkYudk rapmifha&Smufyg[k (avQmuf\)/ tb,ftaMumif; aMumifhenf;[k
(ar;awmfr\
l )/ toQifbk&m; tcsKdUaomolwdkYonf xdktpmudkyifvQif tvGeftrif; pm;onf
jzpf 0rf;avQmojzifh ao&ukefaomaMumifhygwnf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdkodkYjzpfrl tpm
onf tvHk;pHkaom olwdkY\ toufudk rapmifh[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe tvGef
trif; pm;ojzifh vnf;aumif;? 0rf;rD;tm;enf;ojzifh vnf;aumif; taMumif;ESpfyg;wdkYjzifh
tpmonf toufudk aqmif,l owfjzwfEdkif\? toQifbk&m;em*aoe tpmonf toufudk
ay;Edkifvifhupm; raumif;ojzifh rSD0Jjcif;aMumifh toufudk aqmif,l owfjzwfoGm;\[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif y&dwf ]t&Htwm;} onf tcsKdUaomolwdkYudk apmifha&Smuf
\? tcsKdUaomolwdkYudk rapmifha&Smuf/
rif;jrwf ymeE&d,uHu wm;jrpfojzifh vnf;aumif;? ed,wrdpm'd|d[laom udavomu
wm;jrpfojzifh vnf;aumif;? umuG,fvdrfhrnf[k r,HkMunfojzifh vnf;aumif; taMumif;
oHk;yg;wdkYjzifh y&dwf ]t&Htwm;} onf rapmifha&Smuf/ rif;jrwf y&dwf ]t&Htwm;} onf ow0g
wdkYudk tpOf apmifha&Smufvifhupm; rdrdjyKaom trIjzifh tapmifhta&Smufudk pGefY\/ rif;jrwf
Oyrmtm;jzifh trdonf 0rf; wnfaom om;udk arG;jrL\? tpD;tyGm;udk aumif;pGm usifhjcif;jzifh
arG;zGm;\? arG;zGm;NyD;aemuf rpif tnpftaMu;ESyfudk y,f&Sif;vsuf rGefjrwf aumif;rGefaom

eHYomudk vdrf;usH\? xdkom;i,fonf wpfyg;aomtcg tjcm;olwdkY\ om;wdkYudk rdrdtm;


qJa&;aomaMumifh vnf;aumif;? ykwfcwfaomaMumifh vnf;aumif; jyefvSefykwfcwf\? xdktykwf
tcwf cH&aomol wpfyg;om;wdkYonf xdkykwfcwfaom oli,ftm; trsufxGufMuukef
y&dowf tv,f qJGiifMuukefvsuf oli,fudk zrf;,l tpdk;&ol t&SifxHodkY tyfESif;ukef\?
,if;odkY tyfESif;cJhaomf xdktrd\ om;onf tjypf&Sdol? rif;\ pnf;urf;Oya'udk usL;vGefol
tu,f jzpfcJhtHh? xdkodkY jzpfcJhaomf xdkom;udk tpdk;&ol t&Sif\ rif;csif;wdkYu qGJiifukefvsuf
wkwf? aqmufykwf? 'l;? vufoD;wdkYjzifh dkufESufukef\? ykwfcwfukef\? rif;jrwf xdkoli,f\
trdonf qGJaqmifiif xkwfjcif;iSg vnf;aumif;? odrf;ydkuf Ekwf,ljcif;iSg vnf;aumif;? tpdk;&
aom t&Sif\ teD;odkY uyfa&muf jcif;udk jyKjcif;iSg vnf;aumif; &EdkiftHhavm[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; r&Edkifyg[k(avQmuf\)/ rif;jrwf tb,ftaMumif;aMumifhenf;[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; rdrd\ tjypfaMumifhygwnf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif y&dwf
]t&Htwm;} onf ow0gwdkYtm; apmifha&Smufvifhupm; rdrd\ tjypfaMumifh tusKd;ray;bJ
jrHKonfudk jyK\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\? jyemudk aumif;pGm
qHk;jzwftyfyg\? tIyftaxG;udk rIyfaxG;atmif jyKtyfygay\? trdkufwdkufudk vif;atmif
jyKEdkifygay\? tuREkfyfonf *dkPf;q&mwdkYtxGwf q&mjrwfjzpfaom toQifbk&m;odkY qnf;uyf&
aomaMumifh rdpm'd|d uGef&ufudk ajz&Sif;Edkifyg\[k (avQmuf\)/ /
av;ckajrmuf rpKygorkwdyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- t
taab
bZZ00**f f ======
5 Ak'vmbE&m,yOm
(jrwfpGmbk&m;tm; vmbftE&m,f &Sd r&Sd jyem)
5/ toQifbk&m;em*aoe ]]jrwfpGmbk&m;onf ouFef;? qGrf;? ausmif; tdyf&m ae&m? olem
\ taxmuftyHh aq;toHk;taqmifwdkYudk &awmfrl\}} [k toQifbk&m;wdkY qdkawmfrlukef\/
wpfzefvnf; ]]jrwfpGmbk&m;onf yomvykPm;&GmodkY qGrf;cH 0ifawmfrlaomf wpfpHkwpf&mudkrQ
r&cJhbJ aq;aMumwdkif;aom oydwfawmfjzifh jyefvnfxGufcJh&\}} [k toQifbk&m;wdkY qdkawmfrl
ukef\/ toQifbk&m;em*aoe ]]jrwfpGmbk&m;onf ouFef;? qGrf;? ausmif; tdyf&m ae&m? olem
\ taxmuftyHh aq;toHk;taqmifwdkYudk tu,f &awmfrlonf jzpftHh? xdkodkYjzpfrl ]]yom
v ykPm;&GmodkY qGrf;cH 0ifawmfrlaomf wpfpHkwpf&mudkrQ r&cJhbJ aq;aMumwdkif;aom oydwf
awmfjzifh jyefvnfxGufcJh&\}} [laom pum;onf rSm;&m\/ yomvykPm;&GmodkY qGrf;cH
0ifawmfrlaomf wpfpHkwpf&mudkrQ r&cJhbJ aq;aMumwdkif;aom oydwfawmfjzifh tu,f
jyefvnfxGufcJh&onf jzpftHh? xdkodkYjzpfrl ]]jrwfpGmbk&m;onf ouFef;? qGrf;? ausmif; tdyf&m
ae&m? olem\ taxmuftyHh aq;toHk;taqmifwdkYudk &awmfrl\}} [laom xdkpum;onf

rSm;&m\/ tpGef; ESpfzufxGufaom jyemonfvnf; tvGefBuD;us,f\? ajzEdkif&ef cJ,Of;\?


toQifbk&m;xHodkY tpOfa&muf\? toQifbk&m;onf xdkjyemudk ajz&Sif;awmfrlygavmh[k
(avQmuf\)/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf ouFef;? qGrf;? ausmif; tdyf&m ae&m? olem\ taxmuftyHh
aq;toHk;taqmifwdkYudk &awmfrl\? yomvykPm;&GmodkY qGrf;cH 0ifawmfrlaomf wpfpHkwpf&mudk
rQ r&&SdcJhbJ aq;aMumwdkif;aom oydwfawmfjzifh jyefvnfxGufcJh&\? xdkodkY wpfpHkwpf&mrQ
r&cJhbJ jyefvnf xGufawmfrl&jcif;onf ,kwfrmaom rm&frif;\ taMumif;aMumifh jzpf&ay\
[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe odkYjzpfrl ta&twGuf *Pef;udk vGefukefaom urmwdkY
ywfvHk; jyKvkyf pD&ifawmfrltyfaom jrwfpGmbk&m;\ yg&rD ukodkvfawmfonf ukefqHk;oGm;NyDavm?
,ckrSom jzpfay:aom ,kwfrmaom rm&frif;onf xdkyg&rD ukodkvfawmf\ tpGrf;t[kefudk
todkY ydwfyifEdkifavoenf;? toQifbk&m;em*aoe xdkodkY ydwfyifEdkifrlum; xdkt&m ukodkvf
xufvnf; tukodkvfw&m;onf txl;ojzifh tm;BuD;\? jrwfpGmbk&m;\ tm;awmfxufvnf;
rm&fewf\ tm;onf txl;ojzifh tm;BuD;\[k ESpfyg;aom t&mwdkY ajymqdk pGyfpGJzG,fonf
qdkufa&muf\? xdkodkY jzpfjyefrl opfyif&if;xufvnf; tzsm;onf om av;&m\? xuf0ef;usif
rS >yrf;aom *kPfaus;Zl;w&m;xufvnf; ,kwfnHhaom tukodkvfw&m;onf vGefpGm tm;&Sdyg\
[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdkrQavmufwnf;jzifh ukodkvfxufvnf; tukodkvfonf txl;ojzifh
tm;BuD;onf rnfonf rjzpfEdkifay? jrwfpGmbk&m; tm;awmfxufvnf; rm&frif;\ tm;onf
txl;ojzifh tm;BuD;onf rnfonf rjzpfEdkifay? pifppfaomfum; ae&mtaMumif;udk (&Sm&ef)
vdkvm; tyf\/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh a,mufsm;onf pMu0aw;rif;\ (tusKd;iSg) ysm;&nfudk vnf;
aumif;? ysm;rkefYqkyfudk vnf;aumif;? tjcm;aom vufaqmifyPmudk vnf;aumif; aqmifcJh&m
\? xdka,mufsm;udk rif;\ wHcg;apmifhonf ]]tcsif; tcsdeftcgonfum; rif;tm; zl;jrif&ef
tcsdeftcg r[kwfacs? tcsif; xdkYaMumifhyif oifhtm; rif;onf 'Pfrxm;rD oif\ vufaqmif
yPmudk ,l tvGefvsifjrefpGm jyefoGm;avmh}} [k ajymqdk&m\? xdkodkY ajymqdkaomaMumifh
xdka,mufsm;onf rif;'PfrS aMumufonfjzpf xdwfvefY wkefvIyfvsuf xdkvufaqmifyPmudk
,l tvGefvsifjrefpGm jyefcJh&m\? rif;jrwf xdkpMu0aw;rif;onf xdkrQavmufaom vufaqmif
yPmrS csKdUwJhumrQjzifh wHcg;apmifhatmuf tm;tpGrf; ,kwfavsmhaeoavm? xdkYjyif tjcm;
wpfpHkwpf&maom vufaqmifudkvnf; r&&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; r[kwfyg?
toQifbk&m; jiLpljcif; ESdyfpufonf jzpf xdkwHcg;apmifhonf vufaqmifyPmudk wm;jrpf\?
wpfyg;aom wHcg;jzifhum; tq todef; ruaom vufaqmifyPmonf rif;tm; a&mufyg\[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif jiLpljcif; ESdyfpufonfjzpf ,kwfrmaom rm&fewfonf
yomvykPm;ESifh trsKd;om;wdkYodkY yl;0if\? xdkodkY jzpfaomfvnf; wpfyg;ukefaom rsm;pGmukef
aom todef;ruaom ewfwdkYonf ewf jzpfaom tNrdKufok"mbkwfudk udkif,l ]]jrwfpGmbk&m;
udk,fawmf ewfMoZmudk xnfhoGif;ukeftHh[k uyfa&mufMuum jrwfpGmbk&m;udk vuftkyfcsDrdk;
&Sdcdk;ukefvsuf &yfwnfukef\}} [k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe &Sdygapawmh? avmu a,musfm;jrwf jzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;
tm; ypnf;av;yg;wdkYonf &vG,fayukef\? jrwfpGmbk&m;onf ewfvlwdkY awmif;yeftyfonf
jzpfom ypnf;av;yg;wdkYudk oHk;aqmifawmfrl\? pifppfaomfum; xdkrm&fewfonf jrwfpGmbk&m;
\ pm;zG,fabmZOf\ tE&m,fudk jyKEdkif&um; xdkrQavmufjzifh rm&fewf\ tvdktwdkif; NyD;av
awmh\? toQifbk&m; t&mXme tuREkfyf\ ,HkrSm;jcif;onf rjywfpJao;yg? xdkt&mXme

tuREkfyfonf ESvHk;tvdkYvdkYjzpf ,HkrSm;jcif;odkY ajy;0ifvsuf &Sdaeygao;\? ylaZmftxl;udk cHawmf


rlxdkufaom? (opmav;yg;w&m;wdkYudk) rdrd tvdkvdk udk,fawmfwdkifom odawmfrlaom? ewfESifh
wuGaom vltaygif; tjrwfqHk;yk*dKvf? xufjrwfaom yk*dKvf jzpfawmfrlaom? ukodkvfxl;
ukodkvfjrwfwdkY\ jzpfxGef;&mjzpfaom? twkrJhaom a&S;bk&m;wdkYESifhom wlawmfrlaom? EIdif;&Snfh
p&m Oyrmr&Sdaom twkrJh jzpfawmfrlaom? wlol&Sdawmfrrlaom jrwfpGmbk&m;tm; ,kwfaom?
nHhaom? enf;aom? raumif;aom? rpifMu,faom? azmufjyefaom vmbftE&m,fudk rm&fewf
onf jyKEdkifaomaMumifh xdkt&m tuREkfyf\ pdwfonf rouf0if rqHk;jzwfEdkifyg[k (avQmuf
\)/
rif;jrwf vmbftE&m,f wdkYonfum;- r&nfr&G,f rsufuG,fvmbftE&m,f?
- &nf&G,f jyKtyfNyD;aom vmbftE&m,f?
- a&S;IeD;uyf jyKpD&iftyfaom vmbftE&m,f?
- oHk;aqmifqJjzpfaom vmbftE&m,f [l av;yg;&Sd\/
xdkav;yg;wdkYwGif r&nfr&G,f rsufuG,fvmbf tE&m,f[lonf tb,fenf;? r&nfr&G,f
ao;rl rsufuG,ftm;jzifh rpD&if&ao;aom vmbfudk wpfpHkwpfa,mufaom olonf ]]olwpf
yg;tm; ay;ojzifh tb,ftusKd; &SdtHhenf;}} [k tE&m,fudk jyK\? onfum; r&nfr&G,f
rsufuG,f vmbftE&m,fwnf;/
&nf&G,f jyKtyfNyD;aom vmbftE&m,fonf tb,fenf;? avmu tcsKdUaom
yk*dKvfudk &nf&G,fTefjy pm;zG,fabmZOfudk pD&iftyf\? xdkvmbfudk wpfpHkwpfa,mufaom
olonf tE&m,f jyK\? onfum; &nf&G,f jyKtyfNyD;aom vmbftE&m,fwnf;/
a&S;IeD;uyf jyKpD&iftyfaom vmbftE&m,fonf tb,fenf;? avmu wpfpHkwpfck
aom vmbfudk a&S;IeD;uyf jyKpD&iftyf\? rcHr,ltyfao;? xdkvmbf wpfpHk wpfa,mufaom
olonf tE&m,fjyK\? onfum; a&S;IeD;uyf jyKpD&iftyfaom vmbftE&m,fwnf;/
oHk;aqmifqJjzpfaom vmbftE&m,fonf tb,fenf;? avmu wpfpHkwpfckaom
ypnf;vmbfudk oHk;aqmif cHpm;qJjzpf\? xdkoHk;aqmif cHpm;qJjzpfaom ypnf;vmbf wpfpHk
wpfa,mufaom olonf tE&m,fjyK\? onfum; oHk;aqmifqJjzpfaom vmbftE&m,f
wnf;/ rif;jrwf onfwdkYum; tE&m,fav;yg;wdkYwnf;/
tMuif abmZOf[laom taMumif;aMumifh ,kwfrmaom rm&fewfonf yomv&Gmom;
ykPm;ESifh trsKd;om;wdkYudk yl;0if\? xdkabmZOfonf jrwfpGmbk&m; oHk;aqmifawmf rlqJjzpfaom
vmbfypnf;vnf; r[kwf? a&S;IeD;uyf jyKpD&iftyfaom vmbfypnf;vnf; r[kwf? &nf&G,f
jyKtyfNyD;aom vmbfypnf;vnf; r[kwf? ra&mufvmao;aom a&S;IrsufarSmuf ra&mufao;
aom vmbfudk rsufuG,ftm;jzifh tE&m,fjyK\? {uef pifppfaomfum; xdktE&m,fonf
bk&m;&Sif wpfyg;wnf;tm;om r[kwf? tMuif toQifwdkYonf xdktcdkuf xdktcg qGrf;cHxGuf
ukef\? a&S;I vma&mufukef\? xdktoQif tm;vHk;wdkYonfyif xdkaeY abmZOfudk r&&SdEdkifMuukef?
rif;jrwf tMuifolonf xdkjrwfpGmbk&m;tm; &nf&G,f jyKtyfNyD;aom vmbfudk vnf;aumif;?
a&S;IeD;uyf jyKpD&iftyfaom vmbfudk vnf;aumif;? oHk;aqmifqJjzpfaom vmbfudk vnf;
aumif; tE&m,f jyK&m\? xdktE&m,f jyKEdkifrnfholudk ewf? rm&fewf? jA[mESifhwuGaom? Ewf
avmuESifh orPjAm[Prif;rsm;? vlrsm;ESihw
f uGaom vlUavmu igrjrif? wpfpHkwpfa,muf

aom olonf jiLpljcif; ESdyfpuftyfonfjzpf &nf&G,f jyKtyfNyD;aom vmbfudk vnf;aumif;?


a&S;I eD;uyf jyKpD&iftyfaom vmbfudk vnf;aumif;? oHk;aqmifqJjzpfaom vmbfudk
vnf;aumif; tE&m,fjyKcJhrl xdkjyKol\ OD;acgif;onf tpdwft&maomf vnf;aumif;? tpdwf
taxmifaomf vnf;aumif; uGJ&m\/
rif;jrwf wpfpHkwpfa,mufaom olonf rwm;jrpf rydwfyifEdkifaom jrwfpGmbk&m;\ *kPf
aus;Zl;w&m;wdkYonf av;yg;wdkYwnf;/ tb,fav;yg;wdkYenf;[lrl- rif;jrwf jrwfpGmbk&m;
tm; &nfTef; jyKxm;aom a&S;IeD;uyf jyKpD&iftyfNyD;aom vmbfudk wpfpHkwpfa,mufaom
olonf tE&m,fjyKjcif;iSg rwwfEdkif? rif;jrwf jrwfpGmbk&m;\ udk,fawmfodkY tpOfvdkufaom
wpfvHrQavmufaom a&mifjcnfawmfudk wpfpHkwpfa,mufaom olonf tE&m,fjyKjcif;iSg
rwwfEdkif? rif;jrwf jrwfpGmbk&m;\ oAnKw Pfawmf &wemudk wpfpHkwpfa,mufaom
olonf tE&m,fjyKjcif;iSg rwwfEdkif? rif;jrwf jrwfpGmbk&m;\ toufawmf ]ZD0dwda`E} udk wpfpHk
wpfa,mufaom olonf tE&m,fjyKjcif;iSg rwwfEdkif? rif;jrwf wpfpHkwpfa,mufaom olonf
rwm;jrpf rydwfyifEdkifaom jrwfpGmbk&m;\ *kPfaus;Zl;w&m;wdkYonf av;yg;wdkYwnf;/
rif;jrwf xdktvHk;pHkaom *kPfaus;Zl;w&m;wdkYonfvnf; wlaomoabm&Sdukef\/ tE&m,f
r&Sdukef? rysufpD;ukef? olwpfyg;wdkY vkHYvrjyKEdkifukef? rxdra&mufEdkifukefaom trlt&mwdkYay
wnf;/ rif;jrwf ,kwfrmaom rm&fewfonf rjrifatmifykef;uG,f yomv&Gmom; ykPm;ESifh
trsKd;om;wdkYudk yl;0if\/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh rif;\ wdkif;pGefjzpfaom rnDrGwfaom t&yf cdk;olwdkYonf rjrif
atmif ykef;uG,f c&D;vrf;udk zsufqD;ukef\? rif;jrwf xdkcdk;olwdkYudk rif;onf tu,f
awGUjrifjim;tHh? xdkcdk;olwdkYonf csrf;omjcif;udk &ukef&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m;
csrf;omjcif;udk r&ukef&myg? ykqdefjzifh tpdwft&mtpdwftaxmif cGJap&myg\[k (avQmuf\)/
rif;jrwf twlomvQif ,kwfrmaom rm&fewfonf rjrifatmif ykef;uG,f yomv&Gmom;
ykPm;ESifh trsKd;om;wdkYudk yl;0if\/
rif;jrwf OyrmwpfrsKd;aomfum; vif&Sdrdef;ronf rjrifatmif ykef;vQKd; a,musfm;wpfyg;udk
aygif;azmfrSD0J\? rif;jrwf twlomvQif ,kwfrmaom rm&fewfonf rjrifatmif ykef;uG,f
yomv&Gmom; ykPm;ESifh trsKd;om;wdkYudk yl;0if\? rif;jrwf vif&Sdrdef;ronf vif\ rsufarSmuf
a,musfm;wpfyg;udk tu,f aygif;azmfrSD0Jonf jzpftHh? xdkrdef;ronf csrf;omjcif;ukd
&Edkifrnfavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; csrf;omjcif;ukd r&Edkif&myg? toQifbk&m;
vifa,musfm;onf xdkrdef;rukd owfaomfvnf; owf&myg\? nOf;qJaomfvnf; nOf;qJ&myg\?
aESmifzJGUaomfvnf; aESmifzJGU&myg\? uRefr\ tjzpfodkYaomfvnf; aqmif&myg\[k (avQmuf\)/
rif;jrwf twlomvQif ,kwfrmaom rm&fewfonf rjrifatmif ykef;uG,f yomv&Gmom;
ykPm;ESifh trsKd;om;wdkYukd yl;0if\? rif;jrwf ,kwfrmaom rm&fewfonf jrwfpGmbk&m;tm;
&nfTef; jyKxm;NyD;aom vmbfukd vnf;aumif;? a&S;IeD;uyf jyKpD&iftyfaom vmbfukd
vnf;aumif;? oHk;aqmifqJjzpfaom vmbfukd vnf;aumif;? tE&m,fjyKcJhrl xdkrm&fewf\
OD;acgif;onfvnf; tpdwft&m tpdwftaxmif uJGav&m\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;
em*aoe pum;onf odkY qdkwdkif;[kwfyg\? ,kwfrmaom rm&fewfonf cdk;aMumifckd;0Suf
jyKtyf\? ,kwfrmaom rm&fewfonf ykef;uG,f yomv&Gmom;ykPm;ESifh trsKd;om;wdkYukd
yl;0ifyg\? toQifbk&m; ,kwfrmaom xdkrm&fewfonf jrwfpGmbk&m;tm; &nfTef; jyKtyfNyD;
aom vmbfukd vnf;aumif;? a&S;IeD;uyf jyKpD&iftyfaom vmbfukd vnf;aumif;? oHk;aqmifqJ
jzpfaom vmbfukd vnf;aumif; tE&m,fjyKcJhrl xdkrm&fewf\ OD;acgif;onfvnf; tpdwft&m

tpdwftaxmif uJGav&myg\? xdkrm&fewf\ ukd,fonfvnf; zJGqkyfuJhodkY zdkz&J jyefYMuJ&m\?


toQifbk&m;em*aoe aumif;vS yg\? odkYvQif pum;ukd xdkodkY qdkwdkif; 0efcHyg\ [k
(avQmuf\)/
ig;ckajrmuf Ak'vmbE&m,yOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- t
taab
bZZ00**f f ======
6 - tyknyOm (raumif;rI yGm;pD;? ryGm;pD; jyem)
6/ toQifbk&m;em*aoe ]]rodrl olUtouf owfjcif;ukd jyKolonf tvGeftm;BuD;aom
raumif;rIukd yGm;pD;ap\}} [k toQifbk&m;wdkY qdkygukef\/ wpfzefvnf; 0denf;ynwfawmf
]]rodaom &[ef;tm; tmywfroifh}} [k jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfyg\/ toQifbk&m;
em*aoe rodrl olUtouf owfjcif;ukd jyKaomolonf tvGeftm;BuD;aom raumif;rIukd
tu,f yGm;pD;aponf jzpftHh? xdkodkYjzpfygrl ]]rodaom &[ef;tm; tmywfroifh}} [laom
xdkpum;onf rSm;&m\/ rodaom &[ef;tm; tu,f tmywf roifhonf jzpftHh? xdkodkYjzpfygrl
]]rodrl olUtouf owfjcif;ukd jyKaomolonf tvGeftm;BuD;aom raumif;rIukd yGm;pD;ap\}}
[laom xdkpum;onf rSm;&m\/ tpGef;ESpfzuf xGufaom? ouf0if&ef cJ,Of;aom? vGefajrmuf
EdkifcJaom jyemonfvnf; toQifbk&m;xHodkY tpOfa&mufyg\/ xdkjyemukd toQif
bk&m;onf ajz&Sif;awmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]rodrl olUtoufowfjcif;ukd jyKolonf tvGeftm;BuD;aom raumif;rIukd
yGm;pD;ap\}} [k xdkpum;ukdvnf; jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ wpfzefvnf; 0denf;ynwf
awmf ]]rodaom &[ef;tm; tmywfroifh}} [k jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ xdkodkY a[m&m
t"dyg,ftxl;&Sd\/ t"dyg,ftxl;onf tb,fenf;[lrl-rif;jrwf onmaMumifh tjypfvGwf
aom tmywfonf &Sd\/ onmaMumifh tjypfrvGwfaom tmywfonf &Sd\/ rif;jrwf tMuif
tmywfonf onmaMumifh tjypfrS vGwf\? xdktmywfukd taMumif;jyK jrwfpGmbk&m;onf
]]rodaom &[ef;tm; tmywfroifh}} [k a[mawmfrltyf\/ toQifbk&m;em*aoe aumif;vS
yg\[k odkY vQif pum;ukd xdkodkYqdkwdkif; 0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
ajcmufckajrmuf tyknyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- t
taab
bZZ00**f f ======
7 - bduKoHCy&d[&PyOm
(&[ef;oHCmukd xdef;odrf;aqmif&Gufjcif; jyem)
7/ toQifbk&m;em*aoe ]]tmeEm ]igonf &[ef;oHCmukd xdef;odrf;aqmif&GufOD;tHh} [l
vnf;aumif;? ]&[ef;oHCmonf igbk&m;vQif &nfTef;jcif;&Sd\} [l vnf;aumif; jrwfpGm
bk&m;tm; odkYaom wG,fwmiJhuGufrI rjzpf}} [k pum;ukdvnf; jrwfpGmbk&m; a[mawmf
rltyfyg\/ wpfzefvnf; araw,sjrwfpGmbk&m;\ obm0*kPfawmfukd jyawmfrlaom jrwfpGm
bk&m;onf ]]igbk&m;onf ,cktcg &maygif;rsm;pGmaom &[ef;oHCmukd xdef;odrf;aqmif&Guf
ouJhodkY? xdkYtwl xdkaraw,sjrwfpGmbk&m;onf axmifaygif;rsm;pGmaom &[ef;oHCmukd xdef;
odrf; aqmif&GufvwHU}} [k odkY a[mawmfrlcJhjyefyg\/ toQifbk&m;em*aoe ]]tmeEm ]ig
onf &[ef;oHCmukd xdef;odrf;aqmif&Guf\ } [l vnf;aumif;? ]&[ef;oHCmonf igbk&m;
vQif &nfTef;jcif;&Sd\} [l vnf;aumif; jrwfpGmbk&m;tm; odkYaom wG,fwm iJhuGufrIonf
rjzpf}} [k tu,f jrwfpGmbk&m; a[mawmfrlonf jzpftHh? xdkodkYjzpfrl &maygif;rsm;pGmaom
&[ef;oHCmukd xdef;odrf;aqmif&Guf\[laom pum;onf rSm;&m\/ ]]igbk&m;onf ,cktcg
&maygif;rsm;pGmaom &[ef;oHCmukd xdef;odrf; aqmif&GufouJhodkY? xdkYtwl xdkaraw,s jrwfpGm
bk&m;onf axmifaygif; rsm;pGmaom &[ef;oHCmukd xdef;odrf; aqmif&GufvwHU}} [k tu,f
a[mawmfrlcJhjyefonf jzpftHh? xdkodkYjzpfrl ]]tmeEm igonf &[ef;oHCmukd xdef;odrf;aqmif&Guf
tHh}} [l vnf;aumif;? ]]&[ef; oHCmonf igbk&m;vQif &nfTef;jcif;&Sd\}} [l vnf;aumif;
jrwfpGmbk&m;tm; odkYaom iJhuGuf wG,fwmrIonf rjzpf[laom xdkpum;onfvnf; rSm;&m\/
tpGef;ESpfzufxGufaom jyemonfvnf; toQifbk&m;xHodkY tpOfa&mufyg\? xdkjyemukd
toQifbk&m;onf ajz&Sif;awmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]tmeEm ]igonf &[ef;oHCmukd xdef;odrf;aqmif&GuftHh} [l vnf;aumif;?
]&[ef;oHCmonf igbk&m;vQif &nfTef;jcif;&Sd\} [l vnf;aumif;? jrwfpGmbk&m;tm; iJhuGuf
wG,fwmrIonf rjzpf}} [l vnf;aumif; xdkpum;ukdvnf; jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/
wpfzefvnf; araw,sjrwfpGmbk&m;\ obm0*kPfawmfukd jyawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf
]]igbk&m;onf ,cktcg &maygif;rsm;pGmaom &[ef;oHCmukd xdef;odrf;aqmif&GufouJhodkY?
xdkYtwl xdkaraw,sjrwfpGmbk&m;onf axmifaygif;rsm;pGmaom &[ef;oHCmukd xdef;odrf;
aqmif&GufvwHU}} [k a[mawmfrltyf\/ rif;jrwf pifppf xdkjyem wpfpdwfaom t"dyg,f
onf t<uif;&Sd\? wpfpdwfaom t"dyg,fonf t<uif;r&Sd/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf y&dowf
odkY tpOfvkdufawmfrrl? y&dowfuom jrwfpGmbk&m;odkY tpOfvkduf&\/ rif;jrwf ]]ig}} [l
vnf;aumif;? ]]ighOpm}} [l vnf;aumif; pum;onf avmutrSwf ynwf ac:a0:jcif;
rQomwnf;/ (ig ig\ Opm[laom) pum;onf y&rwf pum;r[kwf/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;
tm; cspfjcif;wPSm uif;awmfrl\/ wyfrufav;jrwfjcif; uif;awmfrl\/ jrwfpGmbk&m;tm; ]]ig\
Opm}} [lvnf; pJGvrf;,ljcif;onf r&Sd/ {ueftrSefaomfum; Oyg'gynwf\ axmufxm;
rSDwG,f&mjzpf\/

rif;jrwf Oyrmtm;jzifh ajrBuD;onf ajr wnfukefaom ow0gwdkY\ wnf&mrSD&m jzpf\/


ow0gwdkYonf ajrom wnf&ukef\/ ajrBu;D tm; ]]ow0gwdkYum; ig\ OpmwdkYwnf;}}
[l iJhuGufjcif;onf &Sdvnf; r&Sday/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;onf tvHk;pHkaom
ow0gwdkY\ wnf&mrSD&m jzpf\/ ow0gwdkYonf jrwfpGmbk&m;om wnf&mrSD&m &Sdukef\/
jrwfpGmbk&m;tm; ow0gwdkYum; ]]ig\ OpmwdkYwnf;}} [k iJhuGufjcif;onf rjzpf/ rif;jrwf
Oyrm wpfenf;aomfum; onf;xefaom rkd;BuD;onf &GmoGef;onf&Sdaomf jrufopfyif? om;
aumif? vlom;wdkYtm; BuD;yGm;jcif;ukd ay;\/ tpOfukd apmifha&Smuf\/ tvHk;pHkaom ow0gwdkY
onf vnf; rkd;BuD;udkd rSDom toufarG;&ukef\/ rkd;BuD;tm; ]]ow0gwdkYum; ig\ ow0gwdkY
wnf;}} [k iJhuGufjcif;onf rjzpf/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;onf tvHk;pHkaom
ow0gwdkYtm; ukodkvfw&m;wdkYukd jzpfap\? tpOfapmifh\? tvHk;pHkaom ow0gwdkYonfvnf;
jrwfpGmbk&m;ukd rSD toufarG;ukef\/ jrwfpGmbk&m;tm; ]]ow0gwdkYonfum; ig\ ow0g
wdkYwnf;}} [k iJhuGufjcif;onf rjzpf/ xdkoYdk rjzpfjcif;onf tb,f taMumif;aMumifhenf;[lrlig[k pJGvrf;aom t,lrSm;ukd y,fNyD;onf\ tjzpfaMumifhwnf;[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ jyemukd rsm;pGmaom taMumif;wdkYjzifh aumif;pGm
ajz&Sif;awmfrltyfygay\/ eufeJonfukd ay:vGifatmif jyKEdkifygay\/ txHk;tzJGUukd zsufqD;
Edkifygay\/ IyfaxG;onfukd rIyfaxG;atmif jyKawmfrlEdkifygay\/ trkdufwdkufukd vif;atmif
jyKawmfrlEdkifygay\/ wpfyg;aom t,lwdkYukd csKd;zsufawmfrlEdkifygay\/ jrwfpGmbk&m; om;awmfwdkY
tm; ynmrsufpdukd jzpfapawmf rltyfygay\[k (avQmuf\)/ /
ckepfckajrmuf bduKoHCy&d[&PyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- t
taab
bZZ00**f f ======
8 - tabZy&doyOm
(jrwfpGmbk&m;tm; ruJGysufaom y&dowf &Sd r&Sd jyem)
8/ toQifbk&m;em*aoe ]]jrwfpGmbk&m;onf ruJGysufaom y&dowf&Sd\}} [k toQifbk&m;
wdkY qdkawmfrlukef\/ ]]a'0'wfonf &[ef;ig;&mwdkYukd wpfNyKdifeuf cJGzsuftyfukef\}} [lvnf;
wpfzef qdkjyefukef\/ toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m;onf tu,f rysufpD;aom
y&dowf&Sdonf jzpftHh? xdkodkYjzpfygrl a'0'wfonf &[ef;ig;&mwdkYukd wpfNyKdifeuf cJGzsuftyfukef\
[laom pum;onf rSm;&m\? a'0'wfonf &[ef;ig;&mwdkYukd wpfNyKdifeuf tu,f cJGzsuf
tyfukefonf jzpftHh? xdkodkYjzpfygrl jrwfpGmbk&m;onf rysufpD;aom y&dowf &Sd\[laom
xdkpum;onf rSm;&m\? tpGef;ESpfzufxGufaom jyemonfvnf; toQifbk&m;xHodkY tpOf
a&muf\? eufeJ\? ajz&Sif;EdkifcJ\? xHk;zJGUonfxufvnf; txl;ojzifh xHk;zJGU\? t&m vl
taygif;onf ydwfyif\? zHk;uG,f\? uG,fum\? ydwfqdkY\? xuf0ef;usif ajr;,SufzJGUpyf\?

jyem0,f olwpfyg; t,lwdkY toQifbk&m;\ Pftm;ukd jyawmfrlygavmh[k (avQmuf


\)/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf rysufpD;aom y&dowf&Sd\/ a'0'wfonfvnf; &[ef;ig;&mwdkY
ukd wpfNyKdifeuf cJGzsuftyfukef\/ pifppftm;jzifh xdkokdY cJGzsufjcif;onfvnf; cJGzsufwwfol\
tpGrf;aMumifh jzpf\/ rif;jrwf cJGzsufrnfhol &SdcJhaomf ruJGysufaom t&mrnfonf r&Sday/ cJGrnfh
ol &SdcJhaomf trdonfvnf; om;ESifh uJG&\/ om;onfvnf; trdESifh uJG&\/ tzonfvnf;
om;ESifh uJG&\/ om;onfvnf; tzESifh uJG&\/ tpfukdonfvnf; ESrESifh uJG&\/ ESronfvnf;
tpfukdESifh uJG&\/ taygif;tazmfonfvnf; taygif;tazmfESifh uJG&\/ avSonfvnf; trsKd;rsKd;
aom ysOfcsyfopfom;wdkYukd txl;xl;aom opfjzifh zJGUpyftyfvsuf vIdif;wHydk; t[kef ykwfcwfjcif;
aMumifh uJGysuf\/ ysm;uJhodkY csKdNrdefaom toD;&Sdaom opfyifonfvnf; av\ tpGrf;t[kef
wdkufcwftyfonfjzpf vJNyKdysufpD;\/ trsKd;rSefaom ZrL&Zf a&Tpifyifjzpfaomfvnf; aMu;eD
aMumifh ysufpD;\/ rif;jrwf pifppfaomfum; jrwfpGmbk&m;onf ysufpD;aom y&dowf&Sd\[laom
tvkdonf ynm&SdwdkY\ tvkdr[kwf/ ESvHk;oGif;onf bk&m;&SifwdkY\ ESvHk;oGif; r[kwf/
tvkdqEonf ynm&SdwdkY\ tvkdqE r[kwf/ pifppfaomfum; tMuiftaMumif;jzifh jrwfpGm
bk&m;ukd ]]rysufpD;aom y&dowf&Sd\}} [l qdktyf\/ t&m xdktaMumif;onf &Sd\/
t&m taMumif;onf tb,fenf;/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf wpfpHkwpfckaom b0
tusifhukd usifhawmfrlpOfaomfvnf; jyKtyfaom tay;turf; r&SdaomaMumifhaomf vnf;
aumif;? rcspfzG,fukd qdkaomaMumifhaomf vnf;aumif;? tusKd;rJhukd usifhaomaMumifhaomf vnf;
aumif;? ukd,fwljyK rusifhjcif;aMumifhaomf vnf;aumif; y&dowfonf uJGysuf\[l rMum;zl;
ay/ xdkYaMumifh jrwfpGmbk&m;ukd ]]rysufpD;aom y&dowf&Sd\}} [k qdk&\/ rif;jrwf oifrif;jrwf
onfvnf; ]]jrwfpGmbk&m;onf bk&m;avmif;jzpfpOfu jyKusifhtyfaom rnfaom taMumif;
aMumifh y&dowfonf uJGysufav\[k t*Fgukd;yg;&Sdaom jrwfpGmbk&m; ygVdawmf vmaom
pum; wpfpHkwpf&monf &Sd\}} [k odtyfzl;ygoavm[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; r&Sdyg/
avmuvnf; taMumif;onf rxif&Sm;yg/ Mum;vnf; rMum;rdyg/ toQifbk&m;em*aoe
aumif;vSyg\/ odkY qdkwdkif; rSeyf gay\/ xdkpum;ukd toQifbk&m; rdefYqdkwdkif; 0efcHyg\[k
(avQmuf\)/
&Spfckajrmuf tabZy&doyOm NyD;\/
ESpfckajrmuf tabZ0*f NyD;\/
tabZ0*f tar;ykpm jyem &SpfckwdkYwnf;/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- yyP
Pmmrrdw
dw00**f f ======
1 - ao|"ryOm
(w&m;awmfonf tjrwfqHk; jzpf rjzpf jyem)
1/ toQifbk&m;em*aoe ]]0gao| w&m;awmfonfomvQif xdkvltaygif;0,f rsufarSmuf
vnf;aumif;? wrvGef vnf;aumif; tjrwfqHk;wnf;}} [k pum;ukd jrwfpGmbk&m; a[mawmf
rltyf\/ wpfzefvnf; ]]tyg,fwHcg; ydwfNyD;aom? r*fPfjzifh edAmefodkY a&mufNyD;aom? odum
oHk;&yfwnf;[laom omoemawmfukd odNyD;aom aomwmyef vl'g,umonf ykxkZOfjzpfaom
&[ef;awmfukd vnf;aumif;? omraPukd vnf;aumif; &Sdcdk;&\? c&D;OD; BuKdqdk&\}} [l
a[mawmfrlcJhjyef\? toQifbk&m;em*aoe ]]0gao| w&m;awmfonfomvQif xdkvltaygif;0,f
rsufarSmuf vnf;aumif;? wrvGef vnf;aumif; tjrwfqHk;wnf;}} [l tu,f a[mawmf
rltyfonf jzpftHh? xdkodkYjzpfygrl ]]tyg,fwHcg; ydwfNyD;aom? r*fPfjzifh edAmefodkY a&mufNyD;aom?
odum oHk;&yfwnf;[laom omoemawmfukd odNyD;aom aomwmyefvl'g,umonf ykxkZOfjzpf
aom &[ef;awmfukd vnf;aumif;? omraPukd vnf;aumif; &Sdcdk;&\? c&D;OD; BuKdqdk&\}}
[laom pum;onf rSm;&m\/ ]]tyg,fwHcg; ydwfNyD;aom? r*fPfjzifh edAmefodkY a&mufNyD;aom?
odumoHk;&yfwnf;[laom omoemawmfukd odNyD;aom aomwmyef vl'g,umonf ykxkZOf
jzpfaom &[ef;awmfukd vnf;aumif;? omraPukd vnf;aumif; &Sdcdk;&onf c&D;OD; BuKdqdk&onf
jzpfcJhrl ]]0gao| w&m;awmfonfomvQif xdkvltaygif;0,f rsufarSmuf vnf;aumif;? wrvGef
vnf;aumif; tjrwfqHk;wnf;}} [laom xdkpum;onf rSm;&m\/ tpGef;ESpfzufxGufaom
jyemonfvnf; toQifbk&m;xHodkY tpOfa&mufyg\? toQifbk&m;onf xdkjyemukd
ajz&Sif;awmf rlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]0gao| w&m;awmfonfomvQif xdkvltaygif;0,f rsufarSmuf vnf;aumif;?
wrvGef vnf;aumif; tjrwfqHk;wnf;}} [laom pum;ukdvnf; jrwfpGmbk&m; a[mawmfrl
tyf\/ ]]tyg,fwHcg; ydwfNyD;aom? r*fPfjzifh edAmefodkY a&mufNyD;aom? odumoHk;&yfwnf;
[laom omoemawmfukd odNyD;aom aomwmyef vl'g,umonf ykxkZOf &[ef;awmfukd vnf;
aumif;? omraPukd vnf;aumif; &Sdcdk;&\? c&D;OD;BuKdqdk&\? xdkodkY &Sdcdk;&mum; taMumif;&Sd\?
xdktaMumif;onf tb,fenf;rif;jrwf tMuif tusifhw&m; toGiftjyifwdkYjzifh &[ef;onf &Sdcdk;jcif;? c&D;OD; BuKdqdkjcif;?
av;jrwfjcif;? ylaZmfjcif;iSg xkduf\/ &[ef;\ &[ef;tjzpfukd jyKwwfukefaom xdktusifhw&m;
wdkYonf ESpfq,fwdkYwnf;/ xdktoGiftjyifwdkYonf ESpfrsKd;wdkYwnf;/ &[ef;\ &[ef;tjzpfukd
jyKwwfukefaom tusifhw&m; ESpfq,fwdkYonf tb,fonfwdkYenf;/ toGiftjyifESpfrsKd;wdkYonf
tb,fonfwdkYenf;/
jrwfaom w&m; arGUavsmfjcif;? jrwfaom OykofjyKrI ed,r&Sdjcif;?
jrwfaom qGrf;cHrIpaom tusifh&Sdjcif;? aumif;rGefpGm 0wfHkaexdkifjcif;?
puKpaom a`Eukd apmifhpnf;jcif;? ukd,f EIwf ESvHk;ukd apmifhpnf;jcif;?
tcsrf;tylponfukdonf;cHjcif;? aumif;aom tusifh arGUavsmfjcif;?

wpfa,mufwnf; w&m;usifhjcif;? wpfa,mufwnf; arGUavsmfjcif;?


wpfa,mufwnf; udef;atmif;jcif;? raumif;rIrS &Sufjcif; aMumufjcif;?
aumif;rI tm;xkwfjyKusifhjcif;? ukodkvfusifh0wf rarhravsmh rayghwefjcif;?
odumukd aumif;pGm ,ljcif;? bk&m;a[mygVdawmfukd oif,ljcif;?
t|uxmukd oif,ljcif;? oDvpaom odumoHk;yg; arGUavsmfjcif;?
wyfrufarmrI uif;vGwfjcif;? odumyk'fwdkY jznfhusifhjcif;wdkYwnf;/ (onfwdkYum; tusifh
w&m; ESpfq,fwdkYwnf;)/
zef&nfqdk;ouFef;ukd 0wfHkjcif;?
OD;jynf; (acgif;wHk;&dwf) jcif;wdkYwnf;/ (onfum; toGiftjyifESpfyg;wdkYwnf;)/
rif;jrwf &[ef;\ &[ef;jzpfjcif;ukd jyKwwfukefaom tusifhw&m;wdkYonf ESpfq,fwdkYyif
wnf;/ toGiftjyifwdkYonf ESpfrsKd;wdkYwnf;/ &[ef;onf tusifh *kPfaus;Zl;wdkYukd aqmuf
wnf usifhMuH\? xdk&[ef;onf xdktusifh *kPfaus;Zl;w&m;wdkY\ r,kwfravsmhonf\ tjzpf
jynfhpHkonf\ tjzpfaMumifh? tvGefvHkjcHK jynfhpHkonf\ tjzpfaMumifh BuD;yGm;aom odum\jzpf&m
jzpfaom &[EmwdkY\jzpf&m t&[wr*f t&[wzdkvfodkY oufa&mufEdkif\/ csD;rGrf;tyf jrwf
aom t&[wr*f t&[wzdkvf w&m;txl;odkY oufa&mufEdkif\/ t&[wr*f t&[wzdkvf\
teD;odkY a&mufaom tusifh&Sday\[k ESvHk;oGif; aomwmyef vl'g,umonf ykxkZOf&[ef;ukd
&Sdcdk;jcif;iSg c&D;OD; BuKdqdkjcif;iSg xdkufay\/
]]xdkykxkZOf&[ef;onf &[EmwdkYESifhwlaom ZmwftoGiftjyif tusifhodkY uyfa&mufay\?
ightm; xdkZmwfwl tjzpfukd &&Sdjcif; r&Sdacs}} [k ESvHk;oGif; aomwmyef vl'g,umonf ykxkZOf
&[ef;ukd &Sdcdk;jcif;iSg c&D;OD; BuKdqdkjcif;iSg xdkufay\/
]]xdkykxkZOf&[ef;onf jrifhjrwfaom y&dowf toif;tyif;odkY uyfa&mufay\? igonf
xdkjrifhjrwfaom t&modkY ruyfa&muf rouf0ifay}} [k ESvHk;oGif; aomwmyef vl'g,um
onf ykxkZOf&[ef;ukd &Sdcdk;jcif;iSg c&D;OD; BuKdqdkjcif;iSg xdkufay\/
]]xdkykxkZOf&[ef;onf tmPmygwdarmuf&Gwfonfukd em,ljcif;iSg &ay\? igonf
xdktmPm ygwdarmuf&Gwfonfukd em,ljcif;iSg r&ay}} [k ESvHk;oGif; aomwmyef vl'g,um
onf ykxkZOf &[ef;ukd &Sdcdk;jcif;iSg c&D;OD; BuKdqdkjcif;iSg xdkufay\/
]]xdkykxkZOf&[ef;onf wpfyg;aomolwdkYukd &SifjyKay;Edkif\? &[ef;cHay;Edkif\? jrwfpGmbk&m;
omoemawmfukd wkd;yGm;apEdkif\? igonf xdkqdkcJhonfh trIwdkYukd jyKvkyfjcif;iSg r&ay}} [k ESvHk;
oGif; aomwmyef vl'g,umonf ykxkZOf&[ef;ukd &Sdcdk;jcif;iSg c&D;OD; BuKdqdkjcif;iSg xdkufay\/
]]xdkykxkZOf&[ef;onf twdkif;t&Snfr&Sd rsm;jym;ukefaom odumyk'fwdkY jynfhpHkpGm usifhavh
&Sday\? igonf xdkodumyk'fwdkY rusifhEdkifay}} [k ESvHk;oGif; aomwmyef vl'g,umonf
ykxkZOf &[ef;ukd &Sdcdk;jcif;iSg c&D;OD; BuKdqdkjcif;iSg xdkufay\/
]]xdkykxkZOf&[ef;onf &[ef;\ toGiftjyifodkY uyfa&muf bk&m;\ tvkdawmf wnfae
ay\? igonf xdktoGiftjyifrS a0;pGm zJMuOf uif;vGwfay\}} [k ESvHk;oGif; aomwmyef
vl'g,umonf ykxkZOf&[ef;ukd &Sdcdk;jcif;iSg c&D;OD; BuKdqdkjcif;iSg xdkufay\/

]]xdkykxkZOf&[ef;onf yGm;rsm;&Snfvsm;aom vufuwD;arG;&Sdvsuf rsufpdukd aq;rcs,f


ukd,f0wfwefqm rqifbJ tpOfxm0& vdrf;usHtyfaom oDveHYom &Sday\? igrlum; wefqm
qif,ifjcif; tajytjypf jyKjcif; arGUavsmfay\}} [k ESvHk;oGif; aomwmyef vl'g,umonf
ykxkZOf &[ef;ukd &Sdcdk;jcif;iSg c&D;OD; BuKdqdkjcif;iSg xdkufay\/
rif;jrwf pifppfaomfum; ]]&[ef;tjzpfukd jyKwwfukefaom tMuifESpfq,faom tusifh
w&m;wdkYonf vnf;aumif;? tMuifESpfyg;aom toGiftjyifwdkYonf vnf;aumif; &Sdukef\?
xdktvHk;pHkaom w&m;wdkYonfvnf; &[ef;tm; &Sdukef\? xdkykxkZOf &[ef;onfyif xdkw&m;wdkYukd
usifhaqmif\? olwpfyg;wdkYukdvnf; xdkw&m;wdkY usifhap\? ightm; xdk&[ef;\ aumif;aom
usifh0wftvm;onf vnf;aumif;? usifhapjcif;onf vnf;aumif; r&Sd}} [k ESvHk;oGif; aomwm
yef vl'g,umonf ykxkZOf&[ef;ukd &Sdcdk;jcif;iSg c&D;OD; BuKdqdkjcif;iSg xdkufay\/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh rif;om;onf yka&m[dwftxH twwfynmukd oif,l\? rif;
usifh0wfukd oif,l\? wpfyg;aomtcg xdkrif;om;onf (rif;tjzpf) tbdoduf oGef;NyD;onf
&Sdaomf ]]yka&m[dwfonf ighukd twwfynm oifMum;ay;aomolwnf;}} [k q&mukd &Sdcdk;\?
c&D;OD;BuKdqdk\? rif;jrwf twlomvQif ]]ykxkZOf&[ef;onf odumyk'fukd usifhapay\? tEG,f
ukd aqmifay\}} [k ESvHk;oGif; aomwmyef vl'g,umonf ykxkZOf&[ef;ukd &Sdcdk;jcif;iSg c&D;OD;
BuKdqdkjcif;iSg xdkufay\/
rif;jrwf pifppfaomfum; qdkvwHUaom taMumif;jzifhvnf; &[ef;tjzpf\ jrwfonf
\ tjzpfukd twkr&Sd jyefYajymonf\ tjzpfukd odavmh? rif;jrwf aomwmyef vl'g,umonf
t&[wzdkvfukd tu,f rsufarSmufjyKtHh? xdkvl&[Emtm; xdk&[Emjzpfaom aeYyifvQif
y&dedAmefaomfvnf; pHvGefay&m\? &[ef;tjzpfodkYaomfvnf; uyfa&mufay&m\[laom ESpfrsKd;
aom tvm;wdkY jzpfukef\? xdkESpfrsKd;rS wpfyg;tjcm;aom tvm; r&Sdukef? taMumif;rlum;
tMuif&[ef;\ tjzpfonf &Sd\? xdk&[ef;\ tjzpfonf rwkefvIyf? vGefjrwf\? tvGef jrifhjrwf
\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe jyemonf odEdkifjcif;odkY a&mufygNyD? tm;BuD;aom
tvGefynm&Sdaom toQifbk&m;onf jyemukd aumif;pGm ajztyfygNyD? toQifbk&m;ESifh
wlaom ynm&Sdukd xm; wpfyg;aom olonf jyemukd odkY ajzjcif;iSg rpGrf; Edkif&myg[k
(avQmuf\)/ /
a&S;OD;pGmaom ao|"ryOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- yyP
Pmmrrdw
dw00**f f ======
2 - oAow[dwz&PyOm
(jrwfpGmbk&m;onf ow0gtm;vHk;wdkY\ tusKd;pD;yGm;ukd aqmif raqmifjyem)
2/ toQifbk&m;em*aoe ]]jr0mfpGmbk&m;onf ow0gtm;vHk;wdkY\ tusKd;pD;yGm;rJhukd y,fpGefY
awmfrl tusKd;pD;yGm;ukd &Gufaqmifawmfrl\}} [k toQifbk&m;wdkY qdkukef\/ t*duaEm yrokwf
w&m; a'oemawmfukd a[mawmfrlonf&Sdaomf ajcmufusdyfrQukefaom &[ef;wdkY\ cHwGif;rS
aoG;ylonf tefxGuf\[lvnf; wpfzef qdkjyefukef\/ toQifbk&m; t*duaEmyrokwf
a'oemawmfukd a[mawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf ajcmufusdyfrQukefaom &[ef;wdkY\ tusKd;
pD;yGm;ukd y,f tusKd;pD;yGm;rJhukd aqmiftyfav\wum;/ toQifbk&m;em*aoe jr0mfpGmbk&m;
onf ow0gtm;vHk;\ tusKd;pD;yGm;rJhukd y,f tusKd;pD;yGm;ukd tu,f &Gufaqmifonf
jzpftHh? xdkodkYjzpfygrl t*duaEmyrokwf w&m;a'oemawmfukd a[mawmfrlonf&Sdaomf ajcmuf
usdyfrQukefaom &[ef;wdkY\ cHwGif;rS aoG;ylonf tef\[laom pum;onf rSm;&m\?
t*duaEmyrokwfw&m; a'oemawmfukd a[mawmfrlonf&Sdaomf ajcmufusdyfrQ ukefaom
&[ef;wdkY\ cHwGif;rS aoG;ylonf tu,f tefonf jzpftHh? xdkodkYjzpfygrl jrwfpGmbk&m;onf
ow0g tm;vHk;wdkY\ tusKd;pD;yGm;rJhukd y,f tusKd;pD;yGm;ukd &Gufaqmif\[laom xdkpum;onf
vnf; rSm;&myg\? tpGef;ESpfzuf xGufaom jyemonfvnf; toQifbk&m;xHodkY tpOf
a&mufyg\? toQifbk&m;onf xdkjyemukd ajz&Sif;awmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf jr0mfpGmbk&m;onf ow0gtm;vHk;wdkY\ tusKd;pD;yGm;rJhukd y,f tusKd;pD;yGm;ukd
&Gufaqmifawmfrl\/ t*duaEmyrokwf w&m;a'oemukd a[mawmfrlonf&Sdaomf ajcmufusdyfrQ
ukefaom &[ef;wdkY\ cHwGif;rS aoG;ylonf tef\/ odkUjzpfvifhupm; xdkaoG;tefjcif;onfum;
jrwfpGmbk&m;onf jyKtyfaom w&m;a[mjcif;aMumifh r[kwf/ xdk&[ef;wdkY\omvQif rdrdwdkY
jyKtyfaom raumif;rIuHaMumifh aoG;yltef\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m;onf t*duaEmyrokwf w&m;a'oemawmfukd tu,f
ra[monf jzpftHh? xdk&[ef;wdkY\ cHwGif;rS aoG;ylonf tefxGuf&moavm[k (ar;avQmuf
\)/ rif;jrwf rtefxGuf&m? azmufjyefpGm usifhukefaom xdk&[ef;wdkYtm; jrwfpGmbk&m;\ w&m;
a'oemawmfukd Mum;em&ukef ukd,f ylavmifjcif;onf jzpf\? xkdodkY ylavmifjcif;aMumifh
xdk&[ef;wdkY\ cHwGif;rS aoG;ylonf tefxGuf\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe xdkodkY
jzpfygrl jrwfpGmbk&m;onfyif jyKtyfaom w&m;a'oemaMumifh xdk&[ef;wdkY\ cHwGif;rS aoG;yl
onf tefxGuf&\wum;? jrwfpGmbk&m;onfyif xdk&[ef; ajcmufusdyfwdkY aoG;tef&m xdk&[ef;
wdkY\ aoaMuysufpD;jcif;iSg jyKusifhonf rnf\? toQifbk&m;em*aoe Oyrmtm;jzifh a>ronf
awmifydkYodkY 0if&m\? xdktcdkuf ajrrIefYukd tvkd&Sdaom a,musfm;wpfa,mufonf awmifydkYukd
NzKdzsuf ajrrIefYukd aqmif,l&m\? xdka,musfm;\ ajrrIefYukd aqmif,ljcif;aMumifh xdkawmifydkY\
taygufonf ydwf&m\? xdktcg xdkawmifydkYyif xdka>ronf &SLIdufavukd r&onf jzpf ao&m
\? toQifbk&m; xdka>ronf xdka,musfm;\ jyKaomtrIaMumifh aojcif;odkY a&mufonf r[kwf
avm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf[kwf\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe twlom

vQif jrwfpGmbk&m;onfyif xdk&[ef;ajcmufusdyfwdkY aoG;tef&m xdk&[ef;wdkY\ aoaMuysufpD;


jcif;iSg jyKusifhonf rnf\[k (avQmuf\)/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf w&m;ukd a[mawmfrlonf&Sdaomf cspfcifjcif;? rkef;xm;jcif;ukd
rjyK? cspfcifjcif;? rkef;xm;jcif;rS uif;vGwfonfjzpf w&m;ukd a[mawmfrl\? odkY w&m;ukd
a[mawmfrlonf &Sdaomf xkdodkY a[mawmfrl&m tMuifolwdkYonf aumif;pGm usifhukef\? xdkolwdkY
onf opmav;yg;ukd odjrifEdkifukef\? xdkodkYr[kwfbJ tMuifolwdkYonfum; azmufjyefojzifh
usifhukef\? xdkolwdkYonf avsmusukef\/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh a,musfm;onf o&ufyifukd
aomfvnf;aumif;? oajyyifukdaomf vnf;aumif;? opfrnfpnfyifukdaomf vnf;aumif; vIyf
onf&Sdaomf xdkopfyif tMuiftoD;wdkYonf &ifhrm oefpGrf;ukef jrJaom tnm&Sdukef\?
xdktoD;wdkYonf opfyifomvQif ravsmusukefonfjzpf wnfukef\? xdkopfyif tMuif
toD;wdkYonf ykyfaqG;aom tnm&if; &Sdukef\? tm;enf;aom tnm&Sdukef\? xdktoD;wdkYonf
avsmusukef\? rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;onf w&m;ukd a[mawmfrlonf&Sdaomf
cspfcifjcif;? rkef;xm;jcif;ukd rjyK? cspfcifjcif;? rkef;xm;jcif;rS vGwfuif;onfjzpf w&m;ukd
a[mawmfrl\? odkYvQif w&m;ukd a[monf&Sdaomf xkdodkY a[mawmfrl&m tMuifolwdkYonf
aumif;pGm usifhukef\? xdkolwdkYonf opmav;yg;ukd odjrifukef\? xdkodkY r[kwfbJ tMuifolwdkY
onf azmufjyefojzifh usifhukef\? xdkolwdkYonf avsmusukef\/
rif;jrwf Oyrmwpfenf;aomfum; v,form;onf pyg;ukd pdkufysKd;vkdonf jzpf v,fukd
xGef,uf\? xdkv,form;onf xGef,ufaepOf todef;ru rsm;ukefaom jrufwdkYonf aoukef
\/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;onf &ifhusufaom pdwf&Sdukefaom ow0gwdkYukd
odapvkd&um; cspfcifjcif;? rkef;xm;jcif;rS vGwfuif;onf jzpf w&m;ukd a[mawmfrl\? odkY
vQif w&m;ukd a[mawmfrlonf&Sdaomf tMuifolwdkYonf xdkw&m; aumif;pGm usifhukef\?
xdkolwdkYonf opmav;yg;ukd odMuukef\? xdkodkYr[kwfbJ tMuifolwdkYonf azmufjyefojzifh
usifhukef\? xdkolwdkYonf jrufuJhodkY aoukef\/
rif;jrwf Oyrmwpfenf;aomfum; vlwdkYonf MuH&nfukd vkdaomaMumifh MuHnpf,E&m;jzifh
MuHacsmif;ukd Budwfnpfukef\? xdkolwdkY MuHukd BudwfnpfukefpOf xdkodkY Budwfnpf&m tMuif
ykd;aumifwdkYonf puf,E&m;t0odkY a&mufukef\? xdkykd;aumifwdkYukd Budwfrdukef\/ rif;jrwf
twlomvQif jrwfpGmbk&m;onf &ifhusufaom pdwf&Sdukefaom ow0gwdkYukd opmav;yg;ukd
odapvkd w&m;wnf;[laom puf,E&m;BuD;ukd Budwfnpfawmfrl\? xkdodkY Budwfnpf&m tMuif
olwdkYonf azmufjyefojzifh usifhukef\? xdkolwdko
Y nf ykd;wdkYuJhodkY aoukef\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe xdkajcmufusdyfaom &[ef;wdkYonf xdkt*duaEmyrokwf a'oem
aMumifh avsmusukefonf r[kwfavm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf opfa&Gorm;onf opfwHk;ukd
apmifha&Smufvsuf ajzmifhajzmifh pifMu,fpGm jyKvkyf ckwfjzwfavoavm[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; opfwHk;ukd rapmifha&Smufyg/ opfa&Gorm;onf y,foifhonfukd y,fckwf opfwHk;
ukd ajzmifhajzmifh pifMu,fpGm jyKvkyf ckwfjzwfyg\[k (ajzMum;avQmufxm;\)/ rif;jrwf twl
omvQif jrwfpGmbk&m;onf y&dowfukd apmifha&Smuf&rlum; opmav;yg;ukd odxdkufaom ow0g
wdkYukd odapjcif;iSg rpGrf;Edkif/ pifppfaomfum; azmufjyefojzifh usifhukefaom ow0gwdkYukd y,f
opmav;yg;ukd odxdkufaom ow0gwdkYukd odapawmfrl\/ rif;jrwf xdk&[ef;wdkYonf rdrdwdkY
jyKaom uHaMumifh azmufjyefojzifh usifhukef avsmusukef\/

rif;jrwf Oyrmtm;jzifh iSufaysmyifonf vnf;aumif;? 0g;yifonf vnf;aumif;? twdk&f


jrif;ronf vnf;aumif; rdrdrSjzpfaom toD;ESifh om;i,faMumifh ao& ouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif tMuifolwdkYonf azmufjyefojzifh usifhukef\? xdkolwdkYonf rdrdwdkY jyKaom
uHaMumifh ao&ukef\? avsmusukef\/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh ckd;olwdkYonf rdrdwdkYjyKaom uHaMumifh rsufvHk;xkwfjcif;? wHusif vQKd
jcif;? OD;acgif;jzwfjcif;odkY a&mufukef ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif tMuifolwdkYonf
azmufjyefojzifh usifhukef\? xdkolwdkYonf rdrdwkdY jyKaom uHaMumifh ao&ukef\? avsmusukef\/
rif;jrwf ajcmufusdyfrQukefaom tMuif&[ef;wd\
kY cHwGif;rS aoG;ylonf tefxGuf\? xdk&[ef;wdkY
\ xdkaoG;tefjcif;onf jrwfpGmbk&m; jyKawmfrlaomaMumifh r[kwfacs? wpfyg;aom olwdkY
jyKaomaMumifhvnf; r[kwfacs? pifppfaomfum; rdrdwdkY jyKaom uHaMumifhomvQif tefxGuf\/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh a,musfm;onf tvHk;pHkaom vltaygif;tm; tNrKdufok"mbkwfukd
ay;vSL&m\? xdkvlwdkYonf xdktNrKdufok"mbkwfukd pm;&aomaMumifh a&m*guif;ukefvsuf?
touf&Snfukefvsuf ab;Oy'ftm;vHk;rS uif;vGwfukef&m\/ xdktcg a,musfm;wpfa,mufonf
azmufjyef usifhojzifh xdktNrKdufok"mbkwfukd pm; aojcif;odkY a&mufav&m\/ rif;jrwf
tNrKdufok"mbkwfukd ay;vSLaom xdka,musfm;onf xdkay;jcif;wnf;[laom taMumif;aMumifh
wpfpHkwpfckaom raumif;rIodkY a&muf&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; ra&muf&myg[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;onf wpfaomif;aom avmu"mwf ewf
vlwdkYtm; raoapwwfaom "r'geukd ay;vSLawmfrl\? tMuifow0gwdkYonf uRwfxdkufukef\?
xdkuRwfxdkufolwdkYonf w&m;tNrKdufjzifh opmav;yg;ukd odukef\? tMuifow0gwdkYonfum;
ruRwfxdkufukef? xdkow0gwdkYonf w&m;tNrKdufaMumifh aoukef\? avsmusukef\/ rif;jrwf
pm;zG,fabmZOfonf ow0gtm;vHk;wdkY\ toufukd apmifha&Smuf\? tcsKdUaomolwdkYonf
xdkpm;zG,fabmZOfukd pm; 0rf;avsmojzifh aoukef\/ rif;jrwf pm;zG,fabmZOfukd ay;aom
xdka,musfm;onf xdkay;jcif;[laom taMumif;aMumifh wpfpkHwpf&maom raumif;rIodkY a&muf&m
oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; ra&muf&myg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif
jrwfpGmbk&m;onf wpfaomif;aom avmu"mwf ewfvlwdkYtm; raoapwwfaom tNrKduf
w&m; "r'geukd ay;vSLawmfrl\? tMuifow0gwdkYonf uRwfxdkufukef\? xdkow0gwdkYonf
w&m;tNrKdufjzifh opmav;yg;ukd odukef\? tMuif ow0gwdkYonfum; ruRwfxdkufukef?
xdkow0gwdkYonf w&m;tNrKdufaMumifh aouke\
f ? avsmusukef\[k (rdefYawmfrl\)/ toQif
bk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ odkYvQif xdkw&m;awmfukd xdkodkY a[mawmfrlwdkif; 0efcHyg\[k
(avQmuf\)/ /
ESpfckajrmuf oAow[dbz&PyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- yyP
Pmmrrdw
dw00**f f ======
3 - 0w*k,Sed'eyOm
(vQKdU0Sufaom t*Fgukd jyjcif;qdkif&m jyem)
3/ toQifbk&m;em*aoe- ]]ukd,fjzifh apmifhpnf;jcif;onf aumif;\? EIwfjzifh apmifhpnf;jcif;
onf aumif;\? pdwfjzifh apmifhpnf;jcif;onf aumif;\? ukd,f EIwf pdwf tvHk;pHkwdkY apmifhpnf;
jcif;onf aumif;\}} [k jrwfpGmbk&m;onf pum;ukdvnf; a[mawmfrltyf\/
wpfzefvnf; jrwfpGmbk&m;onf y&dowfav;yg;wdkY\ tv,f aexdkifawmfrl ewfvlwdkY\
rsufarSmuf aovykPm;tm; ttdrfjzifh zHk;vTrf;aom t*FgZmwfukd jyawmfrl\/ toQifbk&m;
em*aoe ]]ukd,fjzifh apmifhpnf;jcif;onf aumif;\}} [k tu,f jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf
onf jzpftHh? xdkodkY jzpfygrl aovykPm;tm; ttdrfjzifh zHk;vTrf;aom t*FgZmwfukd jyawmfrl\
[laom pum;onf rSm;&m\? aovykPm;tm; ttdrfjzifh zHk;vTrf;aom t*FgZmwfukd tu,f
jyawmfrlonf jzpftHh? xdkodkYjzpfygrl ]]ukd,fjzifh apmifhpnf;jcif;onf aumif;\}} [laom xdkpum;
onf rSm;&m\/ tpGef;ESpfzufxGufaom jyemonfvnf; toQifbk&m;xHodkY tpOfa&muf
yg\? toQifbk&m;onf xdkjyemukd ajz&Sif;awmf rlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]ukd,fjzifh apmifhpnf;jcif;onf aumif;\}} [k jrwfpGmbk&m;onf pum;ukdvnf;
a[mawmfrltyf\/ aovykPm;tm;vnf; ttdrfjzifh zHk;vTrf;aom t*FgZmwfukd jyawmfrl\/
rif;jrwf tMuifaovykPm;tm; jrwfpGmbk&m; bk&m;[kwf r[kwf ,HkrSm;jcif;onf
jzpfav\? xdkaovykPm;tm; odjrifapjcif;iSg jrwfpGmbk&m;onf wefcdk;awmfjzifh xdkt*FgZmwf
twkjzpfaom a,musfm;ukd,fukd jyawmfrl\? xdk,HkrSm; jycH&olwpfOD;onfom xdkwefckd;jym#d[m
ukd jrif&av\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe y&dowf trsm;twGif; uyfa&mufaom wpfa,mufwnf;aom
olonf xdkvQKdU0Suftyfaom t*FgZmwfukd jrif& <uif;aom y&dowfwdkYonf xdky&dowf twGif;
aeygukefvsuf rjrif&ukef[laom pum;ukd tb,fol ,HkEdkifvdrfhrnfenf;/ awmif;yefyg\/
toQifbk&m;onf tuREfkyftm; xdkjyem taMumif;ukd TefMum;awmfrlygavmh? tuREfkyfukd
taMumif;jzifh odapawmfrlygavmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf a&m*gESdyfpuf cHae& aqGrsKd;rdwf
o*F[wdkY 0dkif;0ef;apmifrtyfaom wpfpHkwpfa,mufaom a,musfm;ukd oifrif;jrwf jrifzl;yg
oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; jrifzl;yg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdka,musfm; cHpm;
ae&aom a&m*ga0'emukd xdkjcH&Haeaom aqGrsK;d y&dowfwdkY jrif&yg\avm[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; rjrif&yg? toQifbk&m; xdka,musfm;onf rdrdcsnf;omvQif cHpm;&yg\[k (avQmuf
\)/ rif;jrwf twlomvQif tMuifoltm;omvQif jrwfpGmbk&m; bk&m;[kwf r[kwf ,HkrSm;
jzpf\? xdkoltm; omvQif odapjcif;iSg jrwfpGmbk&m;onf wefcdk;jzifh xdkt*FgZmwftwk jzpfaom
a,musfm;ukd,fukd jyawmfrl\? xdk,HkrSm;jzpfol wpfOD;onfom xdkwefckd;jym#d[mukd jrif&av\/
rif;jrwf Oyrmwpfenf;aomfum; wpfpHkwpfa,mufaom a,musfm;ukd zkwfwap yl;uyf
jim;tHh? rif;jrwf xdkzkwfwap yl;uyfol\ xuf0ef;usif&Sd y&dowfonf xdkzkwfwap\ vmjcif;ukd
jrif&\avm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rjrif&yg? xdkzkwfwap yl;uyf ESdyfpufcHae&aom

olom xdkzkwfwap\ vmjcif;ukd jrif&yg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif tMuif


oltm;omvQif jrwfpGmbk&m; bk&m;[kwf r[kwf ,HkrSm;jcif;jzpf\? xdkoltm;omvQif odapjcif;
iSg jrwfpGmbk&m;onf xdkt*FgZmwf twkjzpfaom a,musfm;ukd,fukd wefcdk;jzifh jyawmfr\
l ?
xdk,HkrSm;jzpfol wpfOD;onfom xdkwefckd;jym#d[mukd jrif&\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m;onf rnfolUtm;rQ rjyoifh rjyxdkufaom t*FgZmwfukd
jyawmfrlojzifh jyKEdkifcJonfukd jyKawmf rltyfygay\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf
t*FgZmwfukd jyawmfrrlacs? pifppfaomfum; wefcdk;awmfjzifh t&dyfta,mifrQukd jyawmfrl\[k
(rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; t&dyfta,mifukd jrif&aomfvnf; ,if;t&dyfta,mifukd jrif
qHk;jzwfEdkifjcif;odkY a&muf&um; t*FgZmwfukd jrifNyD;yifjzpf\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf jrwfpGm
bk&m;onf opmav;yg;ukd odoifh odxdkufaom ow0gwdkYukd odapjcif;iSg jyKEdkifcJonfukdvnf;
jyKawmfrl\? rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf jyKoifhaom trlt&mukd tu,f qkwf,kwfaponf
jzpftHh? opmav;yg;ukd odxdkufaom ow0gwdkYonf rodukef&m/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf
opmav;yg;ukd odxdkufaom ow0gwdkYukd odapjcif;iSg taMumif;vkHYvukd odawmfrlaomaMumifh
tMuif tMuifodkYaom vkHYvjzifh opmav;yg;ukd odxdkufaom ow0gwdkYonf odukef\? jrwfpGm
bk&m;onf xdkxdkodkYaom vkHYvjzifh opmav;yg;ukd odxdkufaom ow0gwdkYukd odap\/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh temukd xkwfy,fwwfaom aq;orm;onf tMuif tMuifaq;jzifh
tema&m*g ESdyfpufcHae&aom olonf a&m*gaysmufuif;\? xdkxdkaq;jzifh temESdyfpuf cHae&
aom olodkY uyf\? ysKdUtefxdkufolukd ysKdUtefap\? 0rf;avsmxdkufolukd 0rf;avsmap\? vdrf;aq;
wifxdkufolukd vdrf;aq;wif\? acR;xkwfoifholukd acR;xkwf\/ rif;jrwf twlomvQif tMuif
tMuifvkHYvjzifh opmav;yg;ukd odxdkufaom ow0gwdkYonf odukef\? jrwfpGmbk&m;onf xdkxdk
odkYaom vkHYvjzifh odap\/
rif;jrwf Oyrmwpfenf;aomfum; ukd,f0efvrf;rSm; om;rzGm;Edkifaom rdef;ronf aq;orm;
tm; rjyoifhaom t*FgZmwfukd jy&ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;onf opm
av;yg;ukd odxdkufaom ow0gwdkYukd odapjcif;iSg rjyoifhaom t*FgZmwfukd wefckd;awmfjzifh
t&dyfta,mif jyawmfrl\/ rif;jrwfyk*dKvfukd axmufq rjyoifhaom t&yfrnfonf r&Sday/
rif;jrwf wpfpHkwpfa,mufaom olonf jrwfpGmbk&m;\ ESvHk;om;awmfukd jrif&aomaMumifh
opmav;yg;ukd odjrifEdkifrl xdkolUtm;vnf; jrwfpmG bk&m;onf vkHYvjzifh ESvHk;om;awmfukd jyawmf
rl&m\/ rif;jrwf jrwfpmG bk&m;onf opmav;yg;odaMumif; vkHYv odjrifawmfrl\/ a'oem
awmf vdrmawmfrl\/
rif;jrwf ]]trsKd;aumif;om;onf taMumif;vkHYvjzifh opmav;yg;ukd odvwHU}} [k
jrwfpGmbk&m;onf eErax&f\ tvkdtZmo,ukd odawmfrl xdkeErax&fukd ewfbHkodkY aqmif
vsuf ewforD;unmwdkYukd jyawmfrlonf r[kwfavm? xdktaMumif; vkHYvjzifhvnf; xdktrsKd;
aumif;om;onf opmav;yg;ukd odavNyD/ rif;jrwf odkYvQif jrwfpGmbk&m;onf rsm;pGmaom
taMumif;jzifh (ESpfoufp&m om,mzG,f[k rSwftyfaom) okbtmHkukd IwfcsuJh&JU pufqkyf
awmfrlygvsuf xdkeErax&f opmav;yg;odEdkif&ef taMumif;aMumifh ckdajcoPmef Mueftif
&Sdukefaom ewforD;wdkYukd jyawmfrlbdao;\/ odkYvnf; jrwfpGmbk&m;onf odaMumif; vkHYv
odjrifawmfrl\/ a'oem vdrmawmfrl\/
rif;jrwf xdkYjyifvnf; jrwfpGmbk&m;onf tpfukd ESifxkwfxm;onf jzpf qif;&Jjcif;&Sdvsuf
pdwfESvHk;rom,maom plVyEurax&fodkY uyfa&muf ]]trsKd;aumif;om;onf taMumif;

jzifh opmav;yg;ukd odvwHU}} [k ESvHk;jyK odrfarGUaom ykqdk;ykdif;ukd ay;awmfrl\? xdktrsKd;


aumif;om;onfvnf; xdktaMumif;aMumifh jrwfpGmbk&m; omoemawmf avhvmyGm;xHkonfh
tjzpfodkY a&muf\/ rif;jrwf odkYvnf; jrwfpGmbk&m;onf odaMumif;vkHYv odjrifawmfrl\/
a'oemawmf vdrmawmfrl\/
rif;jrwf xdkYjyifvnf; jrwfpGmbk&m;onf armC&mZykPm;u oHk;Budrfwdkifwdkif jyem
ar;tyfygvsuf odkY ykpmrajzojzifh ]]trsKd;aumif;om;\ wuf<urIrmefonf at;Nidrf;
uG,faysmufvwHU? rmefNidrf;at;jcif;aMumifh opmav;yg;ukd odjcif;jzpfvwHU}} [k ESvHk;oGif;
ajzqdkawmfrrlacs/ xdkYaMumifhvnf; xdktrsKd;aumif;om;\ wuf<urIrmefonf Nidrf;at;\? rmef
Nidrf;at;jcif;aMumifh xdkykPm;onf tbdnmOfajcmufyg;wdkY avhvmyGm;xHkonfh tjzpfodkY a&muf
\/ rif;jrwf odkYvnf; jrwfpGmbk&m;onf odaMumif;vkHYv odjrifawmfrl\/ ]]a'oem vdrm
awmfrl\[k (rdefUawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ rsm;pGmaom taMumif;wdkYjzifh jyemukd aumif;pGm
ajz&Sif;Edkifygay\/ IyfaxG;onfukd rIyfaxG;atmif jyKEdkifygay\/ trdkufwdkufukd vif;atmif
jyKEdkifygay\/ txHk;tzJGUukd zsufqD;awmf rlEdkifygay\/ olwpfyg; t,l0g'wdkYukd csKd;zsuf
Edkifygay\/ toQifbk&m;onf jrwfpGmbk&m; om;awmfwdkYtm; ynmrsufpd jzpfaptyfygay\/
*kdPf;q&mjrwfwdkYxuf jrwfaom toQifbk&m;odkY uyfa&muf&ygaomaMumifh wdwdwdkYonf pum;
qdkp&m r&EdkifMuygukef[k (avQmuf\)/ /
oHk;ckajrmuf 0w*k,Sed'eyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- yyP
Pmmrrdw
dw00**f f ======
4 - zko0gpmbm0yOm
(jrwfpGmbk&m; pum;Murf;onf\ tjzpfukd jyaom jyem)
4/ toQifbk&m;em*aoe w&m;ppfolBuD;jzpfaom om&dykw&mrax&fonf ]]ighoQifwdkY
jrwfpGmbk&m;onf oefYpif aumif;jrwfaom EIwftavhtusifh &Sdawmfrl\? jrwfpGmbk&m;onf
]ig\ raumif;aom EIwftusifhukd wpfyg;aom olonf rodapvifh} [k tMuif raumif;
aom EIwftusifhukd apmifha&Smuf&m\? xdkraumif;aom EIwftusifhonf jrwfpGmbk&m;tm;
r&Sd}}[k pum; ukdvnf; qdkawmfrl\/ wpfzefvnf; jrwfpGmbk&m;onf uvEolaX;om;
ok'defrax&f\ yxrrI jypf omoemawmfrS qHk;HI;ap[laom yg&mZdutmywfukd ynwfawmfrl
onf&Sdaomf kefY&if; Murf;wrf;aom pum;wdkYjzifh r*fzdkvfrS ]tcsnf;ESD;a,musfm;} [laom pum;
jzifh ajymqdkvwfNyD/ xdkok'defrax&fonf xdktcsnf;ESD; a,musfm;[laom pum;jzifh rsufESmrvS
rMunfjraom pdwf\ tpGrf;jzifh ydwfyiftyfonf\ tjzpfaMumifh ESvHk;rom,monf jzpf
t&d,r*fukd xdk;xGif; odjcif;iSg rpGrf;Edkifawmhay/ toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m;onf
tu,f oefYpifaumif;jrwfaom pifMu,faom EIwftavhtusifh &Sdawmfrl raumif;aom
EIwftavhtusifh r&Sdonf jzpftHh? xdkodkY jzpfygrl jrwfpGmbk&m;onf uvEolaX;om;jzpfaom
ok'defrax&f\ yxrrI jypf tcsnf;ESD; a,musfm;[laom pum;jzifh ajymqdkawmfrl\[laom
pum;onf rSm;&m\/ jrwfpGmbk&m;onf uvEolaX;om; ok'defrax&f\ yxrrI jypf tcsnf;
ESD; a,musfm;[laom pum;jzifh tu,f ajymqdkonf jzpftHh? xdkodkYjzpfygrl jrwfpGmbk&m;onf
oefYpifaumif;jrwfaom EIwftavhtusifh &Sdawmfrl\? jrwfpGmbk&m;tm; raumif;aom EIwf
tavhtusifhonf r&Sd[laom xdkpum;onf rSm;&m\/ tpGef;ESpfzufxGufaom jyemonf
vnf; toQifbk&m;xHodkY tpOfa&mufyg\? toQifbk&m;onf xdkjyemukd ajz&Sif;awmf
rlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf w&m;ppfolBuD; jzpfaom om&dykw&mrax&fonf ]]ighoQifwdkY jrwfpGmbk&m;onf
oefYpif aumif;jrwfaom EIwftavhtusifh &Sdawmfrl\? jrwfpGmbk&m;onf ]ig\ raumif;
aom EIwftusifhukd wpfyg;aom olonf rodygapvifh} [k tMuif raumif;aom EIwftusifhukd
apmifha&Smuf&m\? xdkraumif;aom EIwftusifo
h nf jrwfpGmbk&m;tm; r&Sd}} [k pum;ukdvnf;
qdkawmfrl\/ uvEolaX; om;toQifok'def\vnf; yxrrIjypf yg&mZdutmywfukd ynwf
awmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf tcsnf;ESD; a,musfm;[laom pum;jzifh ajymqdkawmfrl\/ xdkodkY
ajymqdkvifhupm; xdkajymqdkjcif;onfvnf; rjcKwfjc,faom ?[kwfrSefwdkif;aom oabmvuPm
&Sdaom? rjypfrSm;aom pdwfjzifh qdkawmfrl\/ xdkpum; [kwfrSefwdkif;aom oabmvuPm
[lonf tb,fenf;[lrl-rif;jrwf tMuifyk*dKvftm; ukd,f\ tjzpf opmav;yg;ukd odjcif;
rjzpf? xdkyk*dKvf\ a,musfm;tjzpfonf tusKd;rNyD; tcsnf;ESD;yifwnf;? aumif;onfukd jyKvkdvsuf
(aumif;onfrS) tjcm;wpfyg; raumif;aomtm;jzifh jzpfwwfav\? xdkYaMumifh ]](r*fzdkvf)rS
tcsnf;ESD; a,musfm;}} [k qdktyf\/ rif;jrwf odkYvQif jrwfpGmbk&m;onf uvEolaX;om;
toQifok'deftm; obm0usus rSefaom pum;jzifh ajymqdkawmfrl\? r[kwfrrSefaom pum;jzifh
qdkawmfrrl[k (rdefYawmfrl\)/

toQifbk&m;em*aoe tMuifolonf obm0usus rSefwdkif;ukdvnf; qJa&;vkdonf jzpf


ajymqdk\? xdkolUtm; tuREfkyfwdkYonf wpfusyf'Pf wyfygukef\? xdkolonf tjypf&Sdonf jzpf
omvQif oabmrSef 0wKukd rSD toD;tjcm; ac:a0: ajymqdkjcif;ukd ajymqdkvsuf qJa&;\[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf oifrif;jrwfonf cRwfacsmfrSm;,Gif;aom oltm; &Sdcdk;jcif;udk vnf;aumif;?
c&D;OD; BuKdqkdjcif;udk vnf;aumif;? tdktaojyKjcif;ukd vnf;aumif;? vufaqmifay;jcif;udk
vnf;aumif; Mum;zl;yg\avm[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; rMum;zl;yg? tMuifolonf wpfpHk
wpfckaom taMumif;aMumifh wpfpHkwpfckaom t&m cRwfacsmf rSm;,Gif;rd\? xkdolonf
Ncdrf;ajcmuf aigufirf;cHxkdufol jzpfyg\? xkdol\ OD;acgif;udkrlvnf; jzwfMuygukef\? kdufrlvnf;
dkufMuygukef\? aESmifzGJUrlvnf; aESmifzGJUMuygukef\? owfrlvnf; owfMuygukef\? rD;wkdufrl
vnf; rD;wkdufMuygukef\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf odkYjzpfvQif jrwfpGmbk&m;onf jyKoifhonfudk
om jyKawmfrl\? rjyKoifhonfudk rjyKay[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe jyKoifhonfudk jyKvkyfolonf jyK&ef tcGifh oifhavsmfojzifhom? jyK&ef
tcGifhavsmufywfojzifhom jyKoifhay\/ toQifbk&m;em*aoe Mum;&umrQjzifhvnf; jrwfpGm
bk&m;tm; ewfESifhwuGaom vlonf xdwfvefYwHkbdao;\/ &SufaMumufwHkbd ao;\/ jrifjyef&
ojzifhum; vGefrif;pGm xdwfvefYay\/ &SufaMumufay\/ teD;odkY csOf;uyf qnf;uyfcpm;rd
ojzifh xdkYxuf vGefrif;pGm xdwfvefYay\/ &SufaMumufay\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
aq;orm;onf udk,f pjrif;a'go tvGefrsm; pGwfpdkcJhaomf? aoG; onf;ajc ovdyf[laom
Bwda'go azmufjyef ysufpD;cJhaomf odrfarGUukefaom aq;wdkYudk ay;&moavm[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; ray;yg? xufjruf a&m*gudk avsmhyg;vGifhpOf apwwfukefaom aq;wdkYudkom
ay;yg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;onf tvHk;pHkaom udavom
temudk Nidrf;at;apjcif;iSg tqHk;trudk ay;awmfrl\/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;\ pum;awmfonf
Murf;aomfvnf; ow0gwdkYudk El;nHhaysmhaysmif;ap\? El;nHhonfwdkYudk jyK\/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh
ylaom a&onfvnf; tvHk;pHk aysmhaysmif;zG,fudk aysmhaysmif;ap\? El;nHhatmif jyK\/ rif;jrwf
twlomvQif jrwfpGmbk&m;\ pum;awmfonf Murf;aomfvnf; tusKd;pD;yGg;&Sd\? oem;jcif;
]ukPm} ESifhwuG jzpf\/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh tz\pum;onf om;orD;wdkYtm; tusKd;pD;yGg;&Sd\? oem;jcif;
]ukPm} ESifhwuG jzpf\/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;\ pum;awmfonf Murf;aomf
vnf; tusKd;pD;yGg;&Sd\? oem;jcif; ]ukPm} ESifhwuG jzpf\/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;\ pum;awmf
onf Murf;aomfvnf; ow0gwdkY\ udavomwdkYudk y,fEdkif\/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh aomuf
tyfaom EGm;usifi,fonf teHY raumif;aomfvnf; ow0gwdkY\ tema&m*gudk y,fazsmuf
Edkif\? cJpm;tyfaom aq;onf t&om raumif;aomfvnf; ow0gwdkY\ tema&m*gudk y,f
azsmufEdkif\/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;\ pum;awmfonf Murf;aomfvnf; tusKd;
pD;yGg;&Sd\? oem;jcif; ]ukPm} ESifhwuG jzpf\/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh vJ0g*Grf;pdkifonf BuD;rm;
aomfvnf; olwpfyg;\ ukd,f usaomaMumifh emusifjcif;ukd rjyK/ rif;jrwf twlomvQif
jrwfpGmbk&m;\ pum;awmfonf Murf;aomfvnf; wpfOD;wpfa,mufaom oltm; qif;&Jukd rjzpf
apwwf[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe jyemukd taMumif;rsm;pGmwdkYjzifh aumif;pGm
qHk;jzwfawmf rltyfygay\/ toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\? odkYvQif xdkpum;awmfukd
xdkodkY qdkawmfrlwdkif; 0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
av;ckajrmuf zko0gpmbm0yOm NyD;\/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- yyP
Pmmrrdw
dw00**f f ======
5 - kutapwembm0yOm
(opfyifwdkY pdwfapwemr&Sdonfhtjzpf jyem)
5/ toQifbk&m;em*aoe- ]]ykPm; oifonf odaomol jzpfygvsuf pdwfapwem r&Sdaom?
Mum;vnf; rMum;wwfaom? odvnf; rodwwfaom aygufyifukd 0D&d,pdkufxkwf tjrJ rarh
ravsmh csrf;ompGm tdyf&ygoavm[k tb,fhaMumifh ar;&ygoenf;}} [k pum;awmfukdvnf;
jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfyg\/
wpfzefvnf;- ]]BuKdUyifonfvnf; xdkcPyif bm&'GgZykPm; ightm;vnf; pum;ajym&ef
&Sdygao;\? ig\ pum;ukd em;axmifygavmh[k ajymqdk\}} [k a[mawmfrlcJh jyef\/
toQifbk&m;em*aoe opfyifonf tu,f pdwfapwemr&SdtHh? xdkodkY jzpfygrl BuKdUyifonf
bm&'GgZykPm;ESifhtwl pum;ajym\ [laom pum;onf rSm;&m\/ BuKdUyifonf bm&'GgZykPm;
ESifhtwl tu,f pum;ajymonf jzpftHh? xdkodkY jzpfygrl opfyifonf pdwfapwem r&Sd[laom
xdkpum;onf rSm;&m\/ tpGef;ESpfzufxGufaom jyemonfvnf; toQifbk&m;xHodkY tpOf
a&mufyg\? toQifbk&m;onf xdkjyemukd ajz&Sif;awmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]opfyifonf pdwfapwem r&Sd}} [k jrwfpGmbk&m;onf pum;ukdvnf; a[mawmf
rltyf\? BuKdUyifonfvnf; bm&'GgZykPm;ESifhtwl pum;ajym\? xdkBuKdUyifu ajym\[laom
pum;ukdvnf; avmuynwftm;jzifhom qdktyf\/ rif;jrwf pdwfapwem r&Sdaom opfyiftm;
pum;ajymjcif;rnfonf r&Sd? rif;jrwf pifppfaomfum; opfyif[laom trnfonf xdkopfyif
apmifhaom ewf\trnfwnf;? opfyifonf pum;ajym\[laom pum;um; avmuynwf
wnf;/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh pyg;jzifh jynfhaom vSnf;ukd pyg;vSnf;[l vltaygif;onf
ac:a0:\? pifppfaomfum; xdkvSnf;onf pyg;jzifh jyKvkyfxm;aom vSnf;r[kwf? opfom;jzifh
jyKvkyfxm;aom vSnf;wnf;? xdk(opfom;jzifh NyD;aom) vSnf; pyg;ukd avmif;onfhtjzpfaMumifh
pyg;vSnf;[l vltaygif;u ac:a0:\/ rif;jrwf twlomvQif opfyifonf pum;rajym?
opfyifonf pdwfapwemr&Sd? xdkopfyif apmifhaom tMuifewfonf &Sd\? opfyif[laom
trnfonf xdkewf\ trnfomwnf;? xdkYjyif opfyif pum;ajym\[laom pum;onf avmu
ynwfwnf;/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; EdkY"rf;ukd arTaESmufaomf &ufwufukd arTaESmuf\[k
ac:a0:\? xdkolonf tMuifEdkY"rf;ukd arTaESmuf\? xdkarTaESmufaom EdkY"rf;onf &ufwuf
r[kwf? xkdolonf EdkY"rf;udkomvQif arTaESmufaomf &ufwufudk arTaESmuf\[k ac:a0:\/
rif;jrwf twlomvQif opfyifonf pum;rajym? opfyifonf pdwfapwem r&Sd? xkdopfyif
apmifhaom tMuifewfonf &Sd\? opfyif[laom trnfonf xkdopfyifapmifhewf\ trnfom
wnf;? opfyif pum;ajym\[laom pum;onf avmuynwfwnf;/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; xif&Sm;r&Sdaom ,kefcsKdponfudk NyD;apvdkaom olonf
xif&Sm;&Sdonfudk igNyD;ap\[k ac:a0:\? rNyD;onfudk NyD;\[k ac:a0:\? odkYvQif pum;
udk vlwdkYonf orkwftyf\/ rif;jrwf twlomvQif opfyifonf pum;rajym? opfyifonf

pdwfapwem r&Sd? xkdopfyif apmifhaom tMuifewfonf &Sd\? xkdopfyif[laom trnfonf


ewf\ trnfomwnf;? opfyif pum;ajym\[laom pum;onf avmu ynwfwnf;/
rif;jrwf avmuonf orkwftyfaom tMuif ynwfjzifh vltaygif;onf ac:a0:\? jrwfpGm
bk&m;onfvnf; xkdavmu orkwftyfaom ynwftm;jzifhomvQif ow0gwdkYtm; w&m;
a'oemudk a[mawmfrl\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\? odkYvQif
pum;udk xkdodkY qdkawmfrlwkdif; 0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
ig;ckajrmuf kutapwembm0yOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- yyP
Pmmrrdw
dw00**f f ======
6 - yd@ygwr[yvyOm
(qGrf;ESpfrsKd;\ tusKd;BuD;rI wlyHkjyem)
6/ toQifbk&m;em*aoe - ]]jrwfpGmbk&m;onf pkErnfaom a&Tyef;xdrfonf\ qGrf;udk
bkOf;ay;awmfrl aoavmufatmif jyif;xefaom tema&m*gudk &awmfrl&NyD[k tuREkfyf
Mum;zl;yg\}} [laom pum;udk ygVdawmf o*Fg,emwifaom rax&fwdkY rdefYqdkawmfrltyf\/
wpfzefvnf; jrwfpGmbk&m;onf ]]tmeEm ESpfyg;aom qGrf;wdkYonf tvHk;pHkaom tjcif;
t&mtm;jzifh wlrQaom tusKd;0dyguf &Sdukefonf jzpf wpfyg;aom qGrf;wdkYxuf tvGeftuJ
vQif tusKd;BuD;ukef\? tvGefvnf; tmedoifBuD;ukef\? tb,fESpfyg;aom qGrf;wdkYenf;[lrl tMuifqGrf;udk bkOf;ay;awmfrl jrwfpGmbk&m;onf twkr&Sd vGefjrwfaom t&[wr*fPf?
oAnKw Pfawmfudk xkd;xGif; odawmfrl\? (xkdqGrf;vnf;aumif;)? tMuifqGrf;udk bkOf;ay;
awmfrl jrwfpGmbk&m;onf tEkyg'daoo edAme"mwfjzifh y&dedAmef jyKawmfrl\? (xkdqGrf;vnf;
aumif;wnf;)? ESpfyg;aom qGrf;wdkYonf tvHk;pHkaom tjcif;t&mtm;jzifh wlrQaom tusKd;
0dyguf &Sdukefonf jzpf wpfyg;aom qGrf;wdkYxuf tvGeftuJvQif tusKd;BuD;ukef\? tvGef
vnf; tmedoif BuD;ukef\}} [k a[mawmfrlcJh\/ toQifbk&m;em*aoe pkE\ qGrf;udk bkOf;ay;
aom jrwfpGmbk&m;tm; Murf;wrf;aom 0rf;awmfvm;aom a&m*gonf tu,f jzpfcJhtHh?
aoavmufatmif jyif;xefaom a0'emonf tu,f jzpfcJhtHh? xkdodkY jzpfygrl tmeEm
ESpfyg;aom qGrf;wdkYonf tvHk;pHkaom tjcif;t&mtm;jzifh wlrQaom tusKd;0dyguf &Sdukefonf
jzpf wpfyg;aom qGrf;wdkYxuf tvGeftuJvQif txl;ojzifh tusKd;BuD;ukef? tvGefvnf;
tmedoifBuD;ukef\[laom pum;onf rSm;&m\? ESpfyg;aom qGrf;wdkYonf tvHk;pHkaom
tjcif;t&mtm;jzifh wlrQaom tusKd;0dyguf &Sdukefonf jzpf wpfyg;aom qGrf;wdkYxuf tvGef
tuJvQif tu,f txl;ojzifh tusKd;BuD;ukeftHh? tvGefvnf; tmedoifBuD;ukeftHh? xkdodkY
jzpfygrl pkE\ qGrf;udk bkOf;ay;aom jrwfpGmbk&m;tm; Murf;wrf;aom 0rf;awmfvm;aom a&m*g
onf jzpf\? aoavmufatmif jyif;xefaom a0'emonf jzpf\[laom xkdpum;onf rSm;&m

\? toQifbk&m;em*aoe todkYenf; xkdqGrf;onf tqdyfESifhwuG jzpfaomaMumifh tusKd;BuD;yg


oavm? a&m*gudk jzpfapwwfaomaMumifh tusKd;BuD;ygoavm? toufudk zsufqD;wwfaom
aMumifh tusKd;BuD;ygoavm? jrwfpGmbk&m;\ toufudk aqmifwwfaomaMumifh tusKd;BuD;yg
oavm? xkdt&m olwpfyg; t,l0g'wdkYudk ESdyfpufjcif;iSg tuREkfyftm; taMumif;udk rdefYawmfrl
ygavmh? t&m vltaygif;onf avmb\tpGrf;tm;jzifh tvGeftrif; pm;oHk;awmf rlaom
aMumifh 0rf;oGefemonf jzpf&av\[k tvGefawGa0yg\/ tpGef;ESpfzufxGufaom jyem
onfvnf; toQifbk&m;xHodkY tpOfa&mufyg\? xkdjyemudk toQifbk&m;onf ajz&Sif;awmf
rlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]jrwfpGmbk&m;onf pkErnfaom a&Tyef;xdrfonf\ qGrf;udk bkOf;ay;awmfrl aoavmuf
atmif jyif;xefaom tema&m*gudk &awmfrl&NyD[laom pum;udk tuREkfyf Mum;zl;yg\}} [laom
pum;ukd ygVdawmf o*Fg,emwifaom rax&fwdkY rdefqdkawmfrltyf\/
jrwfpGmbk&m;onfvnf; ]]tmeEm ESpfyg;aom qGrf;wdkYonf tvHk;pHkaom tjcif;t&m
tm;jzifh wlrQaom tusKd;0dyguf &Sdukefonf jzpf wpfyg;aom qGrf;wdkYxuf tvGeftuJvQif
txl;ojzifh tusKd;BuD;ukef\? tvGefvnf; tmedoifBuD;ukef\/ tb,fESpfyg;wdkYenf;[lrl
tMuif qGrf;udk bkOf;ay;awmfrl jrwfpGmbk&m;onf twkr&Sd vGefjrwfaom oAnKwPfudk
xkd;xGif; odawmfrl\? (xkdqGrf;vnf;aumif;)? tMuifqGrf;udk bkOf;ay;awmfrl tEkyg'daoo
edAme"mwfjzifh y&dedAmef jyKawmfrl\? (xkdqGrf;vnf;aumif;wnf;)? ESpfyg;aom qGrf;wdkYonf
tvHk;pHkaom tjcif;t&mtm;jzifh wlrQaom tusKd;0dyguf &Sdukefonf jzpf wpfyg;aom qGrf;wdkY
xuf tvGeftuJvQif txl;ojzifhvnf; tusKd;BuD;ukef\? tvGefvnf; tmedoifBuD;ukef\}} [k
a[mawmfrltyf\/
pifppfaomfum; xkdqGrf;onf rsm;pGmaom *kPfaus;Zl;&Sd\? rsm;pGmaom tmedoif&Sd\?
rif;jrwf ewfwdkYonf &Tifvef;Muukefonf Munfvifaom pdwf&SdMuukefonf jzpf ]]qGrf;onf
um; jrwfpGmbk&m;\ aemufqHk;jzpfaom qGrf;aywnf;}} [k ESvHk;oGif;vsuf ewfMoZmudk 0ufysKd
om; avmif;xnfhukef\? xkdabmZOfonfum; aumif;pGm usuf\? vsifpGmusuf\? ESpfouf
pzG,f&Sd\? t&om rsm;pGm&Sd\? 0rf;rD;awaZm"mwf\ tpD;tyGg;jzpf\? rif;jrwf xkdqGrf;udk
bkOf;ay;jcif;aMumifh jrwfpGmbk&m;tm; wpfpHkwpf&maom rjzpfao;aom a&m*gonf rjzpfay:
ay? rif;jrwf pifppfaomfum; jrwfpGmbk&m;\ yuwdtm;enf;aom udk,fawmf jzpfay:vmaom
tema&m*gonf tm,kocFg& ukefvwfaomf vGefpGm wkd;yGg;av\/
rif;jrwf Oyrmaomfum; yuwdtm;jzifh awmufaom rD;onf tjcm;aom avmifpmudk
xnfhay;onf&Sdaomf vGefpGm awmufyav\/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;\ yuwd
tm;enf;aom udk,fawmf jzpfay:vmaom tema&m*gonf tm,kocFg& ukefvwfaomf
vGefpGm wkd;yGg;av\/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; yuwdtm;jzifh a&t,Ofonf pD;qif;aepOf rdk;BuD;
onf;xefpGm &GmoGef;onf&Sdaomf onf;xefpGmaom 0JMoConf a&t,Ofjzpf\/ rif;jrwf
twlomvQif jrwfpGmbk&m;\ yuwdtm;enf;aom udk,fawmf jzpfay:vmaom a&m*gonf
tm,kocFg& ukefvwfaomf vGefpGm wkd;yGg;av\/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; yuwdtm;jzifh tvGefNydKysufaom "mwf&Sdaom 0rf;wkduf
onf wpfyg;aom tpmtm[m&udk pm;rsKdcJhaomf tvGefNydKysuf&m\/ rif;jrwf twlomvQif

jrwfpGmbk&m;\ yuwdtm;enf;aom udk,fawmf jzpfay:vmaom tema&m*gonf tm,kocFg


& ukefvwfaomf vGefpGm wkd;yGg;av\/ rif;jrwf xkdqGrf; tjypfa'gor&Sd? pifppf xkdqGrf;tm;
tjypfwifjcif;iSg rwwfaumif;ay[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe tb,ftaMumif;aMumifh xkdESpfyg;aom qGrf;wdkYonf tvHk;pHkaom
tjcif;t&mtm;jzifh wlrQaom tusKd;0dyguf &Sdygukefoenf;? wpfyg;aom qGrf;wdkYxuf tvGef
tuJ txl;ojzifh tusKd;BuD;yg ukefoenf;? tvGefvnf; tmedoif BuD;ygukefoenf;[k (avQmuf
\)/ rif;jrwf w&m;udk tzefzef oHk;oyf0ifpm;onf\ tpGrf;aMumifh xkdESpfyg;aom qGrf;wdkYonf
tvHk;pHkaom tjcif;t&mtm;jzifh wlrQaom tusKd;0dyguf &Sdukefonf jzpf wpfyg;aom qGrf;wdkY
xuf tvGeftuJvQif txl;ojzifh tusKd;BuD;ukef\? tvGefvnf; tmedoifBuD;ukef\[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe tb,fw&m;wdkYudk tzefzef oHk;oyf0ifpm;onf\ tpGrf;aMumifh
xkdESpfyg;aom qGrf;wdkYonf tvHk;pHkaom tjcif;t&mtm;jzifh wlrQaom tusKd;0dyguf &Sdygukef
oenf;? wpfyg;aom qGrf;wdkYxuf tvGeftuJvQif tusKd;BuD;ygukefoenf;? tvGefvnf; tmed
oifBuD;ygukefoenf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf tpOftwkdif; 0ifpm;tyfukefaom ormywf
udk;yg;wdkYudk tEkvHk? y#dvHk (tjyeftvSef) 0ifpm;onf\ tpGrf;aMumifh xkdESpfyg;aom qGrf;wdkY
onf tvHk;pHkaom tjcif;t&mtm;jzifh wlrQaom tusKd;0dyguf &Sdukefonf jzpf wpfyg;aom
qGrf;wdkYxuf tvGeftuJvQif txl;ojzifh tusKd;BuD;ukef\? tvGefvnf; tmedoifBuD;ukef\[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe bk&m;jzpfawmfrlaomaeY? y&dedAmef 0ifpHawmfrlaomaeY aeY ESpfyg;
wdkYom jrwfpGmbk&m;onf tpOftwkdif; 0ifpm;tyfukefaom ormywfukd;yg;wdkYudk tEkvHk? y#dvHk
vGefvGef uJuJ 0ifpm;awmfrlygoavm[k (avQmuf\)/ rif;jrwf[kwf\[k (rdefYawmfrl\)/ toQif
bk&m;em*aoe tHhzG,f&Sdygay\? rjzpfzl;jrJ jzpfygay\? bk&m;&Sifacwf twkr&Sd vGefjrwf
aom ]to'do} 'geudkyifaomfvnf; ESpfrsKd;aom qGrf;wdkYjzifh ra&wGufcJhavwum;? toQif
bk&m;em*aoe tHhzG,f&Sdygay\? rjzpfzl;jrJ jzpfygay\? tpOftwkdif; 0ifpm;tyfukefaom
ormywfukd;yg;wdkYonf tvGefjrwfygukef\? ,if;taMumif;aMumifh tpOftwkdif; 0ifpm;tyfukef
aom ormywfukd;yg;wdkY\ tpGrf;jzifh ESpfyg;aom qGrf;'geonf txl;ojzifh tusKd;BuD;\? tvGef
vnf; tmedoifBuD;\? toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\? odkYvQif pum;udk xkdodkY
rdefYawmfrlwkdif; 0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
ajcmufckajrmuf yd@ygwr[yvyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- yyP
Pmmrrdw
dw00**f f ======
7 - Ak'ylZeyOm
(jrwfpGmbk&m;tm; ylaZmfjcif; jyem)
7/ toQifbk&m;em*aoe ]]tmeEm oifwdkYonf igbk&m;\ tavmif;awmfudk ylaZmfrI
aMumifhMu rpdkufMuukefvifh}} [k pum;udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/
wzefvnf;- ]]ylaZmfxkdufaom bk&m;&Sif\ o&D&"mwfawmfudk ylaZmfukefavmh? odkY
ylaZmfjcif; jyKukefaom olwdkYonf aumif;rIaMumifh vlUjynfrS ewfjynfodkY oGm;a&muf&ay
ukef vwHU}} [k a[mawmfrljyef\/
toQifbk&m;em*aoe ]]tmeEm oifwdkYonf igbk&m;\ tavmif;awmfudk ylaZmfrI aMumifh
Mu rpkdufMuukefvifh}} [k tu,f jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfonf jzpftHh? xdkYodkY jzpfygrl
]]ylaZmfxkdufaom bk&m;&Sif\ o&D&"mwfawmfudk ylaZmfukefavmh? odkY ylaZmfjcif; jyKukefaom
olwdkYonf aumif;rIaMumifh vlUjynfrS ewfjynfodkY oGm;a&muf&ayukefvwHU}} [laom
pum;onf rSm;&m\/ jrwfpGmbk&m;onf ]]ylaZmfxkdufaom bk&m;&Sif\ xkdo&D&"mwfawmfudk
ylaZmfMuukeaf vmh? odkY ylaZmfjcif; jyKukefaom olwdkYonf aumif;rIaMumifh vlUjynfrS
ewfjynfodkY oGm;a&muf&ayukefvwHU}} [k tu,f a[mawmfrltyfonf jzpftHh? xkdodkY
jzpfygrl]]tmeEm oifwdkYonf igbk&m;\ tavmif;awmfudk ylaZmfrI aMumifhMurpdkufMuukefvifh}}
[laom xkdpum;onf rSm;&m\/ tpGef;ESpfzufxGufaom jyemonfvnf; toQifbk&m;xH
odkY tpOfa&mufyg\? toQifbk&m;onf xkdjyemudk ajz&Sif;awmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]tmeEm oifwdkYonf igbk&m;\ tavmif;awmfudk ylaZmfrI aMumifhMu rpdkufMu
ukefvifh}} [laom pum;udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ wpfzefvnf; ]]ylaZmfxkdufaom
bk&m;&Sif\ o&D&"mwfawmfudk ylaZmfukefavmh? odkY ylaZmfjcif;udk jyKukefaom olwdkYonf
aumif;rIaMumifh vlUjynfrS ewfjynfodkY a&muf&ayukefvwHU}} [k a[mawmfrltyf\? xkdodkY
a[mvifhupm; xkdo&D&"mwf ylaZmfjcif; aMumifhMurpdkufMuvifh[laom pum;udkrlum; ow0g
tm;vHk;wdkYudk taMumif;jyK a[mawmfrlonf r[kwf? bk&m;om;awmf (&[ef;awmf)wdkYudkom
taMumif;jyK ]]tmeEm igbk&m;\ tavmif;awmfudk ylaZmfrI aMumifhMurpdkufMuvifh}} [k
(rdefYawmfrltyf\)/ rif;jrwf xkdpum;rSef\? tMuif ylaZmfoum& jyKjcif;onf &Sd\? ylaZmf
oum&jyKjcif;onf jrwfpGmbk&m; om;awmfwd\
kY tvkyf0w&m; r[kwfay? ocFg&w&m;wdkYudk
oHk;oyfqifjcifjcif;? oifhavsmfaomtm;jzifh ESvHk;oGif;jcif;? owdy|mefav;yg;udk tzefwvJvJ
Ijcif;? tmHktxGwftjrwfudk vufudkifpGJ,ljcif;? udavomudk ppfxkd;jcif;? t&[wzdkvf[laom
rdrdtusKd;udk tm;xkwfjcif; trIrsKd;onfom bk&m;om;awmfwdkY jyKoifhjyKxkdufaom trIwnf;/
ylaZmfoum&jyKrIonf bk&m;om;awmfwdkYrS <uif;ukefaom ewfvlwdkY jyKoifhxkdufjyKxkdufaom
trIwnf;/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh ajrtjyif qiftwwf? jrif;twwf? &xm;twwf? av;twwf?
"m;dk;udkiftwwf? pma&;twwf? vufqpfcsKd;twwf? ocFsmtwwf? oefvsuftwwf? rEef
twwf? a0'usrf;twwf? urmhOya'ousrf;twwf? ppfxkd;jcif;? ppfxkd;apjcif;twwf[lorQ

onf rif;om;wdkY\ jyKtyfaom trIwdkY jzpfukef\/ xGef,ufjcif;?ukefoG,fjcif;? EGm;ausmif;jcif;


trIwdkYonf <uif;aom rsm;pGmaom ukefonf olqif;&JwdkY jyKtyfaom trIwdkY jzpfukef\/
rif;jrwf twlomvQif tMuif ylaZmfoum& jyKjcif;onf &Sd\? ylaZmfoum& jyKjcif;onf
jrwfpGmbk&m; om;awmfwdkY jyKtyfaom trI r[kwf? ocFg&wdkYudk oHk;oyfqifjcifjcif;? oifhavsmf
aomtm;jzifh ESvHk;oGif;jcif;? owdy|mefav;yg;udk tzefwvJvJ Ijcif;? tmHktxGwftjrwfudk
vufudkifpGJ,ljcif;? udavomudk ppfxkd;jcif;? t&[wzdkvf[laom rdrdtusKd;udk tm;xkwfjcif;
trIrsKd;onfom bk&m;om;awmfwdkY jyKtyfaom trIwnf;/ ylaZmfoum&jyKrIonf bk&m;
om;awmfwdkYrS <uif;ukefaom ewfvlwdkY jyKvkyftyfaom trIwnf;/
rif;jrwf Oyrmwpfenf;aomfum; ka0'usrf;twwf? ,Zka0'usrf;twwf? omra0'
usrf;twwf? txAPa0'usrf;twwf? vuPma[mtwwf? pum;a[mif;twwf? yk&mPf
usrf;twwf? tbd"mefusrf;twwf? tvuFmusrf;twwf? o'gusrf;twwf? y'usrf;twwf?
AsmukPf;usrf;twwf? a[majymaMumif;jzpfaom twwf? OygwfysHonfudk a[mtwwf?
tdyfrufusrf;twwf? edrdwfaumuftwwf? aA'ifajcmufusrf;twwf? vMuwfa[mtwwf?
aeMuwfa[m twwf? aomMumN*dK[f&m[kN*dK[fwdkY\ vSnfhvnfjcif;udk odaom twwf? Mu,f
N*dK[fwdkY ppfxkd;jcif;udk odaom twwf? awmfvJoHudk a[maom twwf? N*dK[fajymif; Mu,fa<u
twwf? OumysH Mu,fa<ua[m twwf? ajrtdrf ae rEefpkyfjcif; twwf? t&yfrsufESmylyef
aESmifh,Sufa[mtwwf? ajrBudwf (blrdudwf) aumif;uifBudwf (tEvduudwf) a[mtwwf?
aZmwdoac: aA'ifusrf;twwf? avmuudk &Snfvsm;apwwfaom twwf? acG;jrnfoHa[m
twwf? om;iSufjrnfoHa[m twwf? tjcm;aom ow0gwdkY\ a&maESm aygif;oif; jzpfjcif;
udk a[maom twwf? iSufwdkY\ jrnfoH wGefoH a[mtwwf onfwdkYum; ykPm;vkvifysKdwdkY
jyKoifhjyKxkdufaom trIwdkY jzpfukef\/ xGef,ufjcif;?ukefoG,fjcif;? EGm;ausmif;jcif; trIwdkYonf
<uif;aom rsm;pGmaomukefonf olqif;&JwdkY jyKtyfaom trIwdkYjzpfukef\/
rif;jrwf twlomvQif tMuif ylaZmfoum& jyKrIonf &Sd\? xkdylaZmfoum& jyKrIonf
bk&m;om;awmfwdkY jyKtyfaom trIr[kwf? ocFg&wdkYudk oHk;oyfqifjcifjcif;? oifhavsmfaomtm;
jzifh ESvHk;oGif;jcif;? owdy|mefav;yg;udk tzefwvJvJIjcif;? tmHktxGwftjrwfudk vufudkif
pGJ,ljcif;? udavomudk ppfxkd;jcif;? t&[wzdkvf[laom rdrdtusKd;udk tm;xkwfjcif; trIrsKd;
onfom bk&m;om;awmfwdkY jyKtyfaom trIwnf;/ ylaZmfoum& jyKrIonf bk&m;om;awmfwdkYrS
<uif;ukefaom ewfvlwdkY jyKtyfaom trIwnf;/ rif;jrwf xdkYaMumifh jrwfpGmbk&m;onf rjyK
tyfaom trIwdkYudk tm;rxkwfMuukefvifh? jyKtyfaom trIwdkYudk tm;xkwfukefavmh[k
rdefYawmfrlvdk ]]tmeEm oifwdkYonf igbk&m;\ tavmif;awmfudk ylaZmfrI aMumifhMu rpdkufMu
ukefvifh}} [k a[mawmfrl\/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf pum;udk tu,f ra[mcJhjim;tHh?
&[ef;wdkYonf rdrd\ oydwf ouFef;udkyifvnf; ukefqHk;ap jrwfpGmbk&m;tm; ylaZmfjcif;udk
omvQif jyKukef&m\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\? odkYvQif
pum;udk xkdodkY qdkwkdif; 0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
ckepfckajrmuf Ak'ylZeyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- yyP
Pmmrrdw
dw00**f f ======
8 - yg'ouvdum[wyOm
(ajcawmf ausmufcsyfvTmxdjcif; jyem)
8/ toQifbk&m;em*aoe ]]jrwfpGmbk&m; <uoGm;awmfrlpOf pdwfapwem r&Sdaom ajrBuD;
onf edrfhonf jzpfcJhaomf jrifharmuf&\? jrifharmufonf jzpfcJhaomf edrfh&\}} [k toQifbk&m;wdkY
qdkawmfrlMuukef\/ wpfzefvnf; ]]jrwfpGmbk&m;\ ajcawmfudk ausmufcsyfvTm xdcdkufrd\}} [k
(qdkawmfrl\)/ tMuif ausmufcsyfvTmonf jrwfpGmbk&m;\ ajcawmfay:us\? xkdausmufcsyf
vTmonf tb,fhaMumifh jrwfpGmbk&m;\ ajcawmfay:rS rqkwfrcGgygoenf;? toQifbk&m;
em*aoe jrwfpGmbk&m; <uoGm;awmfrlpOf pdwfapwemr&Sdaom ajrBuD;onf edrfhonf jzpfcJh
aomf jrifharmuf&onf jzpftHh? jrifharmufonf jzpfcJhaomf edrfh&onf jzpftHh? xkdodkYjzpfygrl ]]jrwfpGm
bk&m;\ ajcawmfudk ausmufcsyfvTm xdcdkufrd\}} [laom pum;onf rSm;&m\/ ]]jrwfpGmbk&m;\
ajcawmfudk ausmufcsyfvTmonf tu,f xdcdkufrdonf jzpftHh? xkdodkY jzpfygrl jrwfpGmbk&m;
<uoGm;awmfrlpOf pdwfapwemr&Sdaom ajrBuD;onf edrfhonf jzpfcJhrl jrifharmuf&\? Jrifharmuf
onf jzpfcJhrl edrfh&\}} [laom xkdpum;onf rSm;&m\/ tpGef;ESpfzufxGufaom jyemonf
vnf; toQifbk&m;xHodkY tpOfa&mufyg\? toQifbk&m;onf jyemudk ajz&Sif;awmfrlyg
avmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m; <uoGm;awmfrlpOf pdwfapwemr&Sdaom ajrBuD;onf edrfhonf jzpfcJh
aomf jrifharmuf&\? jrifharmufonf jzpfcJhaomf edrfh&\? jrwfpmG bk&m;\ ajcawmfudk ausmufcsyf
vTmonf xdcdkufrd\[laom xkdpum;onf rSef\/ xkdausmufcsyfvTmonfum; rdrd\ oabm
tm;jzifh usonfr[kwf? a'0'wf\ vkHYvaMumifhomvQif us\? rif;jrwf a'0'wfonf rsm;pGm
aom b0 todef;wdkYywfvHk; jrwfpGmbk&m; &efNidK;zGJU\? xkda'0'wfonf xkdodkY &efNiKd;zGJUojzifh
]]BuD;pGmaom tdrftxGwf yrmP&Sdaom ausmufudk jrwfpGmbk&m;\ tay: usaptHh}} [k
vTwf\? xkdtcg ESpfvHk;aom ausmufwdkYonf ajrrS x xkd (csvdkufaom) ausmufwHk;udk cHvifh
ukef\? xkdtcg xkdausmufESpfckwdkY\ dkufcwfrdaomaMumifh ausmufrS tpdwftvTmonf uGJ
xkdxkd t&yfjzifh usvmvsuf jrwfpGmbk&m;\ ajcawmf us\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe ESpfvHk;aom ausmufwdkYonf (csvdkufaom) ausmufwHk;udk cHukefouJh
odkY? xdkYtwlomvQif tpdwftvTmudkvnf; cHxkdufonf r[kwfygavm[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
cHvifhaomfvnf; avmu tcsKdUaom 0wKonf avsmus\? pD;qif;\? xm;aom ae&m
twkdif; wnfjcif;odkY ra&muf/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh a&udk vufjzifh ,lonf&Sdaomf vufacsmif;
Mum;wdkYrS avsmus\? pD;qif;\? xm;aom ae&mtwkdif; wnfjcif;odkY ra&muf? EdkY&nf? &ufwuf
&nf? ysm;&nf? axmywf? qD? ig;&nf? trJ&nfudk vufjzifh ,lonf&Sdaomf vufacsmif;Mum;wdkYrS
avsmus\? pD;qif;\? xm;aom ae&mtwkdif; wnfjcif;odkY ra&muf/ rif;jrwf twlomvQif
(ausmufwHk;udk) cHvifhjcif;iSg uyfa&mufvmukefaom ausmufESpfvHk;wdkY\ dkufcwfrdjcif;aMumifh
ausmufwHk;rS tpdwftvTmonf uGJ xkdxkd t&yfjzifh usvmvsuf jrwfpGmbk&m;\
ajcawmf us\/

rif;jrwf Oyrmwpfenf;aomfum; odrfarGUao;i,faom tPkjrLESifh nDrQaom oJrIefYudk


vufqkyfjzifh ,lonf&Sdaomf vufacsmif;Mum;wdkYrS avsmus\? pD;qif;\? xm;aom ae&mtwkdif;
wnfjcif;odkY ra&muf/ rif;jrwf twlomvQif (ausmufvHk;udk) cHjcif;iSg uyfa&mufvmukefaom
ausmufESpfvHk;wdkY\ dkufcwfrdjcif;aMumifh ausmufwHk;rS tpdwftvTmonf uGJ xkdxkd
t&yfjzifh usvmvsuf jrwfpGmbk&m;\ ajcawmf us\/
rif;jrwf Oyrmwpfenf;aomfum; avmu xrif;vkyfudk cHwGif;jzifh ,lonf&Sdaomf tcsKdU
aomol\ xrif;vkyfonf cHwGif;rS vGwf avsmus\? ,dkxGuf\? xm;aom ae&mtwkdif;
wnfjcif;odkY ra&muf/ rif;jrwf twlomvQif (ausmufwHk;udk) cHjcif;iSg uyfa&mufvmukefaom
ausmufESpfvHk;wdkY\ dkufcwfrdjcif;aMumifh ausmufwHk;rS tpdwftvTmonf uGJ xkdxkd t&yf
jzifh usvmvsuf jrwfpGmbk&m;\ ajcawmf us\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe &Sdygapawmh? ausmuf (ESpfvHk;)wdkYonf (csvdkufaom) ausmufwHk;udk
cHtyfonf &Sdygapawmh? odkYaomf ajrBuD;onf dkaojcif;udk jyKtyfouJhodkY tpdwftvTmonf
vnf; dkaojcif;udk jyKoifhyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf wpfq,fhESpfOD;aom olwdkYonf dkao
jcif;udk rjyKukef/ tb,fwpfq,fhESpfOD;wdkYenf;[lrl &m*BuD;olonf wyfrufjcif; ]&m*\ } tpGrf;aMumifh dkaojcif;udk rjyK/
a'goBuD;olonf a'go\ tpGrf;aMumifh?
arm[BuD;olonf arm[\ tpGrf;aMumifh?
pdwfrmef wuf<uolonf rme\ tpGrf;aMumifh?
*kPfusufoa&r&Sdolonf *kPftxl;r&SdaomaMumifh?
tvGefcuf xefolonf tcsKyftwnf; twm;tjrpf r&SdaomaMumifh?
,kwfnHholonf ,kwfnHhaom oabmxm; &SdaomaMumifh? olwpfyg; tvdkudk vdkufem&ol
onf rdrdudk,fudk rpdk;rydkifaomaMumifh?
,kwfrmaom tusifh&Sdolonf aumufuspfpOf;vJaom oabmxm;&SdaomaMumifh?
ESdyfpufqif;&J cHae&olonf ESdyfpufwkHYjyKvdkaomaMumifh?
avmbBuD;olonf vdkcsifjcif; ]avmb} zdpD;ESdyfpufaomaMumifh?
wpfpHkwpf&mudk tm;xkwfjyKvkyf aqmif&GufqJjzpfolonf tusKd;udpudk NyD;ajrmufapvdkaom
aMumifh dkaojcif;udk rjyK/
rif;jrwf wpfq,fhESpfOD;aom olwdkYonf dkaojcif;udk rjyKukef/ pifppfaomfum;
xkdausmufcsyfvTmonf ausmufcsif;xdcwf qwfrdaomaMumifh uGJyJh r&nfpl;rrSef;qaom
t&yf&Sdonf jzpf xkdxkd rwnfaom t&yfjzifh usqif;vmvsuf jrwfpGmbk&m;\ ajcawmf
us\/
rif;jrwf Oyrmwpfenf;aomfum; av[kefaqmifMuOf;tyfaom ao;i,faom tPkjrLonf
r&nfpl; rrSef;qaom t&yf&Sdonf jzpf xkdxkd rwnfaom t&yfjzifh tvGefjyefYMuJ\/
rif;jrwf twlomvQif xkdausmufcsyfvTmonf ausmufcsif; dkufcwfqwfrdaomaMumifh uGJyJh
r&nfpl; rrSef;qaom t&yf&Sdonf jzpfvsuf xkdxkd rwnfaom t&yfjzifh usqif;vmvsuf
jrwfpGmbk&m; ajcawmf us\? rif;jrwf xkdausmufcsyfvTmonf ausmufvHk;rS toD;tjcm;

rjzpfcJhrl xkdausmufcsyfvTmudkvnf; xkdcHaom ausmufwdkYonf ysHwufckefausmf ,lukef&m\?


rif;jrwf xkdausmufcsyfvTmonf ajr wnfonf r[kwf? aumif;uif wnfonf r[kwf?
ausmufcsif; wkdufcwfqwfrdaom t[kefaMumifh uGJyJhum r&nfpl;rrSef;qaom t&yf&Sdonf
jzpf xkdxkd rwnfaom t&yfjzifh usqif;vmvsuf jrwfpGmbk&m;\ ajcawmf us\/
rif;jrwf Oyrmwpfenf;aomfum; avaAG ajrmufvTifhtyfaom opf&Gufa[mif; opf&Guf
ajcmufonf r&nfpl;rrSef;qaom t&yf&Sdonf jzpf xkdxkd rwnfaom t&yfjzifh us\/
rif;jrwf twlomvQif ausmufcsyfvTmonf ausmufjcif; dkufcwfqwfrdaom t[kefaMumifh
r&nfpl; rrSef;qaom t&yf&Sdonf jzpf xkdxkd rwnfaom t&yfjzifh usqif;vmvsuf
jrwfpGmbk&m;\ ajcawmf us\/ rif;jrwf pifppfaomfum; ol\ aus;Zl;udk rodwwfaom?
aumufuspf pOf;vJjcif;&Sdaom? aumufuspfaom a'0'wftm; qif;&J ]'ku} i&J cH&&ef tvdkYiSg
ausmufcsyfvTmonf jrwfpGmbk&m;\ ajcawmf us\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe
aumif;vSyg\? odkYvQif pum;udk xkdodkY qdkawmfrlwkdif; 0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
&Spfckajrmuf yg'ouvdum[wyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- yyP
Pmmrrdw
dw00**f f ======
9 - t**orPyOm (tjrwfqHk;&[ef; jyem)
9/ toQifbk&m;em*aoe ]]tmoa0g w&m;av;yg;wdkY\ ukefjcif;aMumifh orPjzpf\}} [k
pum;udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/
wpfzefvnf; - ]]onf;cHjcif;paom oabmw&m; av;yg;wdkYESifh jynfhpHkaom xkdolUudk pifppf
avmu orP[l qdkukef\}} [k a[mawmfrlcJhjyef\/
xkdpum;awmf onfwdkYum; w&m;av;yg;wdkYwnf;/ onf;cHjcif;? enf;yg;aom tpm
tm[m&&Sdjcif;? umr arGUavsmfrIudk y,fjcif;? aMumifhMuzG,f ]yvdaAm"} r&Sdjcif;wdkYwnf;/
tvHk;pHkaom w&m;av;yg;wdkYonfum; tmoa0g rukefao;aom udavom&Sdaom oltm;
omvQif jzpfygukef\/ toQifbk&m;em*aoe tmoa0gw&m;av;yg;wdkY\ ukefjcif;aMumifh
orPrnfonf tu,f jzpfygtHh? xkdodkY jzpfygrl ]](onf;cHjcif;paom) w&m;av;yg;wdkYESifh
jynfhpHkaom yk*Kdvfudk avmu orP[l qdkukef\}} [laom pum;onf rSm;&m\/ (onf;cH
jcif;paom) w&m;av;yg;wdkYESifh jynfhpHkolonf orPrnfonf tu,f jzpftHh? xkdodkY jzpfygrl
]]tmoa0gw&m; av;yg;wdkY\ ukefjcif;aMumifh orPrnf\}} [laom xkdpum;onfvnf;
rSm;&m\/ tpGef;ESpfzuf xGufaom jyemonfvnf; toQifbk&m;xHodkY tpOfa&mufyg\?
toQifbk&m;onf xkdjyemudk ajz&Sif;awmf rlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf tmoa0gw&m;av;yg;wdkY\ ukefjcif;aMumifh orPjzpf\[laom pum;udkvnf;
jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\? ]](onf;cHjcif;paom) w&m;av;yg;wdkYESifh jynfhpHkaomoludk
avmu orP[l qdkukef\}} [lvnf; wpfzef a[mawmfrltyf\/ rif;jrwf xkdxkdyk*KdvfwdkY

\ *kPfaus;Zl;\ tpGrf;jzifh ]](onf;cHjcif;paom) w&m;av;yg;wdkYESifh jynfhpHkaom oludk avmu


orP[k qdkukef\}} [laom xkdpum;udk a[mawmfrltyf\? ]]tmoa0gw&m; av;yg;wdkY\
ukefjcif;aMumifh orPjzpf\}} [laom pum;onf t<uif;r&Sdaom pum;wnf;/
rif;jrwf udavom Nidrf;jcif;iSg usifhMuol[lorQ tm;vHk;wdkYudk axmuf axmuf tmo
a0gukefNyD;aom orPudk txGwftjrwf[k qdk&\/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh a&yef;? Munf;yef;
&SdorQ yef;tm;vHk;wdkYwGif jrwfav;yef;udk txGwftjrwf[k qdk&\? <uif;ukefaom txl;xl;
tjym;jym; yef;rsKd;[lorQ tm;vHk;wdkYudk axmuf axmuf jrwfav;yef;udkomvQif vltaygif;
onf awmifhwtyf\? cspfjrwfEdk;tyf\/ rif;jrwf twlomvQif udavom Nidrf;jcif;iSg
usifhukefaomol[lorQ tm;vHk;wdkYudk axmuf axmuf tmoa0gukefNyD;aom orPudk
txGwftjrwf[k qdk&\/
rif;jrwf Oyrmwpfenf;aomfum; pyg;tm;vHk;wdkYwGif oav;pyg;udk txGwftjrwf[k qdk&
\? oav;pyg;rS <uif;ukefaom txl;xl; tjym;jym;ukefaom pyg;rsKd;[lorQ tm;vHk;wdkYudk
axmuf axmuf cEmudk,f\ wnfwhHrQwjcif;iSg abmZOfwdkYom rnfukef\? oav;pyg;udk
omvQif xkdpyg;tm;vHk;wdkYxuf txGwftjrwf[k qdk&\/ rif;jrwf twlomvQif udavom
Nidrf;jcif;iSg usifhukefaomol[lorQ tm;vHk;wdkYudk axmuf axmuf tmoa0gukefNyD;aom
orPudkom txGwftjrwf[k qdk&\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\?
odkYvQif pum;udk xkdodkYqdkawmfrl wkdif;0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
udk;ckajrmuf t**orPyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- yyP
Pmmrrdw
dw00**f f ======
10 - 0PbPeyOm (*kPfudk ajymqdkjcif; jyem)
10/ toQifbk&m;em*aoe ]]&[ef;wdkY olwpfyg;wdkYonf igbk&m;\ *kPfudk jzpfap?
w&m;awmf\ *kPfudk jzpfap? oHCmawmf\ *kPfudk jzpfap ajymMuvQif xkd (ajymMu&m) oifwdkY
onf ESpfoufjcif;? 0rf;omjcif;? pdwfwuf<ujcif; rjzpfoifh}} [k pum;udkvnf; jrwfpGmbk&m;
a[mawmfrltyfyg\/ aovykPm;onf [kwfrSefwdkif;aom *kPfaus;Zl;udk ajymqdkonf&Sdaomf
jrwfpGmbk&m;onf 0rf;ajrmuf0rf;om pdwfxm;Munfvif ay:vGifysHUwuf - ]]aovykPm;
igbk&m;onf rif;jzpf\? twkr&Sdaom w&m;rif;jzpf\? olwpfyg;wdkY rvnfapEdkifaom pMum
&wemozG,fjzpfaom olwpfyg;wdkY ra[mEdkifaom a'oempufBuD;udk oAnKw Pfawmfjzifh
vSnfhvnfa[mMum; Edkifay\}} [k aovykPm;tm; twkdif;xuftvGef rdrd*kPfaus;Zl;udk csD;usL;
ajymqdkyg\/
toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m;onf ]]&[ef;wdkY olwpfyg;wdkYonf igbk&m;\ *kPfudk
jzpfap? w&m;awmf\ *kPfudk jzpfap? oHCmawmf\ *kPfudk jzpfap ajymMuvQif xkd (ajymMu&m)
oifwdkYonf ESpfoufjcif; 0rf;omjcif; pdwfwuf<ujcif; rjzpfapoifh}} [k jrwfpGmbk&m;onf

tu,f a[mawmfrlonf jzpftHh? xkdodkYjzpfygrl aovykPm;onf [kwfrSefwkdif;aom *kPf


aus;Zl;udk ajymqdkonf&Sdaomf jrwfpGmbk&m;onf 0rf;ajrmuf0rf;om pdwfxm; Munfvifay:vGif
ysHUwuf twkdif;xuftvGef rdrd*kPfaus;Zl;udk aovykPm;tm; csD;rGrf; ajymqdkawmfrl\[laom
pum;onf rSm;&m\/ aovykPm;onf [kwfrSefwkdif;aom *kPfaus;Zl;udk ajymqdkonf&Sdaomf
jrwfpGmbk&m;onf 0rf;ajrmuf0rf;om pdwfxm;Munfvif ay:vGifysHUwuf twkdif;xuftvGef
rdrd*kPfaus;Zl;udk aovykPm;tm; tu,f ajymqdkonfjzpftHh? xkdodkYjzpfygrl ]]&[ef;wdkY
olwpfyg;wdkYonf igbk&m;\ *kPfudk jzpfap? w&m;awmf\ *kPfudk jzpfap? oHCmawmf\ *kPfudk
jzpfap ajymMuvQif xkd (ajymMu&m) oifwdkYonf ESpfoufjcif; 0rf;omjcif; pdwfwuf<ujcif;
rjzpfapoifh}} [laom xkdpum;onf rSm;&m\/ tpGef;ESpfzufxGufaom jyemonfvnf;
toQifbk&m;xHodkY tpOfa&mufyg\? toQifbk&m;onf xkdjyemudk ajz&Sif;awmf rlygavmh[k
(avQmuf\)/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf ]]&[ef;wdkY olwpfyg;wdkYonf igbk&m;\ *kPfudk jzpfap? w&m;
awmf\ *kPfudk jzpfap? oHCmawmf\ *kPfudk jzpfap ajymMuvQif xkd(ajymMu&m) oifwdkYonf
ESpfoufjcif; 0rf;omjcif; pdwfwuf<ujcif; rjzpfapoifh}} [k pum;udkvnf; jrwfpGmbk&m;
a[mawmfrltyfyg\? aovykPm;onf [kwfrSefwkdif;aom *kPfaus;Zl;udk csD;rGrf;ajymqdkonf
&Sdaomf - ]]aovykPm; igbk&m;onf rif;jzpf\? twkr&Sdaom w&m;rif;jzpf\? olwpfyg;wdkY
rvnfapEdkifaom pMum&wemozG,fjzpfaom olwpfyg;wdkY ra[mEdkifaom a'oempufBuD;udk
oAnKwPfawmfjzifh vSnfhvnfa[mMum;Edkifay\}} [k twkdif;xuftvGef rdrd*kPfudk aov
ykPm;tm; ajymqdkawmfrl\/
rif;jrwf w&m;awmf\ obm0 rdrdudpvuPm obm0twkdif; rcRwfr,Gif; rSefuefaom
ajzmifhpif;aom t"dyg,feufudk azmfjyawmfrlvdkojzifh ]]&[ef;wdkY olwpfyg;wdkYonf igbk&m;\
*kPfudk jzpfap? w&m;awmf\ *kPfudk jzpfap? oHCmawmf\ *kPfudk jzpfap ajymMuvQif xkd
(ajymMu&m) oifwdkYonf ESpfoufjcif; 0rf;omjcif; pdwfwuf<ujcif; rjzpfoifh}} [k yxrpum;
udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\?[kwfrSefwkdif;aom *kPfaus;Zl;udk aovykPm;u csD;rGrf;
ajymqdkonf&Sdaomf ]]aovykPm; igbk&m;onf rif;jzpf\? twkr&Sdaom w&m;rif;jzpf\}} [k
aovykPm;tm; twkdif;xuftvGef rdrd*kPfudk jrwfpGmbk&m; ajymqdkawmfrljcif;onf vmbf[l
aom taMumif;aMumifh? tausmftapm[laom taMumif;aMumifh? rdrd (tusKd;)[laom
taMumif;aMumifh? toif;tyif;[laom taMumif;aMumifh? wynfh jyKapvdkaomaMumifh ajymqdk
awmfrlonf r[kwfay? pifppfaomfum; tpOfapmifha&Smufvdkojzifh? oem;ojzifh? tpD;tyGg;\
tpGrf;jzifh? odkY vdkufavsmajymqdkojzifh aovykPm;\ vnf;aumif;? wynfhvkvif oHk;&m
wdkY\ vnf;aumif; opmav;yg;udk odjcif;jzpfvwHU[k ESvHk;oGif;vsuf ]]aovykPm; igbk&m;
onf rif;jzpf\? twkr&Sdaom w&m;rif;jzpf\}} [k twkdif;xuftvGef aovykPm;tm; rdrd*kPf
udk ajymqdk csD;rGrf;awmfrltyf\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\? odkY
vQif pum;udk xkdodkY qdkawmfrlwkdif; 0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
q,fckajrmuf 0PbPeyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- yyP
Pmmrrdw
dw00**f f ======
11 - t[omed*[yOm (rnOf;qJjcif;ESifh zdESdyfjcif; jyem)
11/ toQifbk&m;em*aoe ]]avmu olwpfyg;udk rnOf;qJolonf cspfxkdufol? jrwfEdk;
xkdufoljzpfvwHU}} [laom pum;udk jrwfpGmbk&m;onf a[mawmfrltyf\? ]]zdESdyfxkdufaom
oludk zdESdyf&m\? csD;ajrmufxkdufaomoludk csD;ajrmuf&m\}} [lvnf; wpfzef a[mawmfrljyef\/
toQifbk&m;em*aoe zdESdyfjcif;onfum; vufudk jzwfjcif;? ajcudk jzwfjcif;? dkufjcif;? zGJUaESmif
jcif;? aESmiftdrfodkY oGif;jcif;paom txl;xl;jyKjcif;? owfjcif;? ZD0dwda`EtpOfudk zsufjcif;wnf;?
zdESdyfxkdufaom oludk zdESdyf&m\[laom pum;onf jrwfpGmbk&m;tm; roifhawmf? jrwfpGm
bk&m;onfvnf; pum;udk qdkawmfrljcif;iSg rxkduf/ toQifbk&m;em*aoe ]]avmu
olwpfyg;udk rnOf;qJolonf cspfxkdufol? jrwfEdk;xkdufol jzpfvwHU}} [k tu,f jrwfpGmbk&m;
onf a[monf jzpftHh? xkdodkYjzpfygrl zdESdyfxkdufaom oludk zdESdyf&m\? csD;ajrmufxkdufaomoludk
csD;ajrmuf&m\[laom pum;onf rSm;&m\/ zdESdyfxkdufoludk zdESdyf&m\? csD;ajrmufxkdufoludk
csD;ajrmuf&m\[laom pum;udk tu,f jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfonf jzpftHh? xkdodkY
jzpfygrl ]]avmu olwpfyg;udk rnOf;qJolonf cspfxkdufol? jrwfEdk;xkdufol jzpfvwHU}} [laom
xkdpum;onfvnf; rSm;&myg\/ tpGef;ESpfzuf xGufaom jyemonfvnf; toQifbk&m;xH
odkY tpOfa&mufyg\? toQifbk&m;onf xkdjyemudk ajz&Sif;awmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]avmu olwpfyg;udk rnOf;qJolonf cspfxkdufol? jrwfEdk;xkdufol jzpfvwHU}} [k
pum;udk jrwfpGmbk&m;onf a[mawmfrltyf\? ]]zdESdyfxkdufaom oludk zdESdyf&m\? csD;ajrmuf
xkdufaomoludk csD;ajrmuf&m\}} [lvnf; a[mawmfrltyf\/ rif;jrwf ]]avmu olwpfyg;udk
rnOf;qJaom olonf cspfxkdufol? jrwfEdk;xkdufol jzpfvwHU}} [laom pum;awmfonf
tvHk;pHkaom jrwfpGmbk&m;wdkY\ tEl;tGwf cGifhvTwfvdkvm;aom pum;awmfaywnf;? pum;
awmfonf qHk;rdk; pum;awmfaywnf;? pum;awmfonf w&m;a'oem a[mdk;aywnf;?
rif;jrwf xkdpum; [kwfrSef\? w&m;awmfonf rnOf;qJ rESdyfpufjcif; vuPm&Sd\? pum;
awmfonf oabm[kwfrSefaom pum;awmfaywnf;? rif;jrwf ]]zdESdyfxkdufoludk zdESdyf&m\?
csD;ajrmufxkdufoludk csD;ajrmuf&m\}} [laom tMuifpum;udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrl\?
pum;awmfonf avmutavhtvm qdkkd;pum;wnf;? rif;jrwf wuf<uaom pdwfudk zdESdyf&m
\? wGefYqkwfaom pdwfudk csD;ajrm uf&m\? tukokdvfpdwfudk zdESdyf&m\? ukokdvfpdwfudk csD;ajrmuf
&m\? roifhavsmfaom ESvHk;oGif;udk zdEdSyf&m\? oifhavsmfaom ESvHk;oGif;udk csD;ajrmuf&m\?
rSm;,Gif;aom tusifhudk zdESdyf&m\? rSefuefaom tusifhudk csD;ajrm uf&m\? olawmfr[kwf
ol,kwfudk zdESdyf&m\? olawmfoljrwfudk csD;ajrmuf&m\? cdk;oludk zdESdyf&m\? cdk;ol r[kwfoludk
csD;ajrmuf&m\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe &Sdygapawmh? ,cktcg toQifbk&m;onf tuREkfyf\ t&mtcGifhodkY
a&S;I a&mufvmvwfNyD? tuREkfyfonf tMuif zdESdyfjcif;rsKd;udk ar;yg\? tuREkfyf\ xkdar;vdkaom
t"dyg,fonf qdkufa&mufvmyg\? toQifbk&m;em*aoe cdk;oludk zdESdyfvdkaom olonf tb,f
odkY zdESdyftyfygoenf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf cdk;oludk zdESdyfvdkaom olonf odkY zdESdyf&m\?
qJa&; a&&Gwfxkdufoludk qJa&; a&&Gwf&m\? 'Pfay;xkdufoludk 'Pfay;&m\? ESifxkwfxkdufol
udk ESifxkw&f m\? csKyfaESmifxkdufou
l dk csKyfaESmif&m\? owfxkdufoludk owf&m\[k (rdefYawmf

rl\)/ toQifbk&m;em*aoe cdk;olwdkYtm; owfjcif;udk jrwfpGmbk&m;wdkY tEl;tGwf cGifhvGwftyf


yg oavm[k (avQmuf\)/ rif;jrwf r[kwfyg[k (rdefYawmfrl\)/ jrwfpGmbk&m;wdkYonf cdk;oludk
qHk;ruHjrpftyf\[k tb,faMumifh cGifhjyKawmfrltyfygoenf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
owfxkdufaom cdk;oludk jrwfpGmbk&m;wdkY\ tvdkawmfjzifh owftyfonf r[kwf? rdrdjyKtyfaom
cdk;rIaMumifhom xkdcdk;oludk owftyf\? wpfenf;aomfum; w&m;ESifhavsmfaom tqHk;tr (Oya'
t&) jzifhom qHk;ruHjrpftyf\? rif;jrwf oifonf jyKvkyfolr[kwfaom tjypfuif;aom c&D;
vrf; oGm;aom a,musfm;udk zrf; owfjcif;iSg wwfEdkifygtHhavm[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; owfjcif;iSg rwwfaumif;yg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf tb,ftaMumif;aMumifh
enf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; jyKvkyfol r[kwfaomaMumifhygwnf;[k (avQmuf\)/
rif;jrwf twlomvQif cdk;oludk jrwfpGmbk&m;wdkY\ tvdkawmfjzifh owftyfonf r[kwf?
udk,fwkdif jyKtyfaom trIaMumifhom xkdckd;oludk owftyf\? todkYenf;? cdk;oludk owf&m
(trIudk usK;vGefvQif tjypfjzpfonf[k) qHk;ruHjrpfaom olonf wpfpHkwpfckaom tjypfodkY
a&mufxkdufygoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; ra&mufxkdufyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
odkYjzpfvQif jrwfpGmbk&m;wdk\
Y tqHk;tronf aumif;aom tqHk;tryif jzpf\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\? odkYvQif pum;udk xkdodkY qdkawmfrlwkdif; 0efcHyg\[k
(avQmuf\)/ /
wpfq,fhwpfckajrmuf t[omed*[yOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- yyP
Pmmrrdw
dw00**f f ======
12 - bduKyPmrdwyOm
(&[ef;wdkYudk jrwfpGmbk&m; ESifxkwfjcif; jyem)
12/ toQifbk&m;em*aoe ]]igbk&m;onf trsufxGufavh r&Sd? uif;aom 'kpdkufajimifh
opfikwf&Sd\}} [k pum;udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ wpfzefvnf; jrwfpGmbk&m;onf
toQifom&dykw&m? toQifr[marm*vmefrax&fwdkYudk y&dowfESifhwuG ESifxkwfawmfrl\/
toQifbk&m;em*aoe todkYygenf; jrwfpGmbk&m;onf trsufxGufonf jzpf y&dowfudk
ESifxkwfawmfrlygoavm? odkYr[kwf auseyfESpfoufonf jzpf ESifxkwfawmfrlygoavm?
a&S;OD;pGm taMumif; udk rnfaom taMumif;[k odawmfrlygOD;avmh? toQifbk&m;em*aoe
trsufxGufonf jzpf tu,f ESifxkwfawmfrlonf jzpftHh? xkdodkYjzpfygrl jrwfpGmbk&m;onf
trsufxGufrIudk rEkwfy,ftyfao;? auseyfESpfoufonf jzpf tu,f ESifxkwfawmfrlonf
jzpftHh? xkdodkYjzpfygrl taMumif; r[kwf&m rodojzifh ESifxkwfawmfrltyf\/ tpGef;ESpfzufxGuf
aom jyemonfvnf; toQifbk&m;xHodkY tpOfa&mufyg\? toQifbk&m;onf xkdjyem
udk ajz&Sif;awmfrlygavmh[k (avQmuf\)/

rif;jrwf ]]igbk&m;onf trsufxGufavhr&Sd? 'kpdkufajimifh opfikwfuif;\}} [k pum;udk


jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ toQifom&dykw&m? toQifr[marm*vmefrax&fwdkYudkvnf;
y&dowfESifhwuG ESifxkwfawmfrl\/ xkdodkY ESifxkwfjcif;onfum; trsufxGufjcif;aMumifh ESifxkwf
awmfrlonf r[kwf/ rif;jrwf avmu wpfpHkwpfa,mufaom a,musfm;onf opfjrpfaMumifh
aomfvnf;aumif;? opfikwfaMumifhaomf vnf;aumif;? ausmufaMumifhaomf vnf;aumif;?
tdk;jcrf;uJGaMumifhaomf vnf;aumif;? rnDrGwfaom ajrtzdkYaMumifhaomf vnf;aumif; ajrBuD;
ay: acsmf vJus\? rif;jrwf ajrBuD;onf trsufxGufonf jzpf xkdoludk vJapoavm[k
(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; r[kwfyg? ajrBuD;tm; trsufa'goonf vnf;aumif;? 0rf;ajrmuf
Munf&Tifjcif;onf vnf;aumif; r&Sdyg? r[myx0DajrBuD;onf cspfjcif;? rkef;jcif;rS vGwfyg\?
xkdnHhzsif;olonf rdrdtvdkvdkomvQif acsmf vJyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif
jrwfpGmbk&m;wdkYtm; trsufxGufjcif;onf vnf;aumif;? Munfvif &Tifysjcif;onf vnf;aumif;
r&Sdyg/ ylaZmftxl;udk cHawmfrlxkdufukefaom? (tvkH;pkHaomw&m;wdkYudk) udk,fwkdifrSefpGm odawmfrl
ukefaom jrwfpGmbk&m;wdkYonf cspfjcif;? rkef;jcif;rS vGwfawmfrlukef\? pifppfaomfum; udk,fwkdif
jyKtyfaom rdrd\ tjypfaMumifhomvQif xkdolwdkYudk ESifxkwftyfukef\/
rif;jrwf avmu r[mork'&monf aoaom taumifykyfESifh twlrae? r[mork'&m
tMuifaoaom taumifykyfonf &Sd\? xkdaoaom taumifykyfudk vsifpGmomvQif xkwfy,f
\? ukef;odkY (wifydkY) z,f&Sm;\? rif;jrwf r[mork'&monf trsufxGufonf jzpf xkdtaumif
ykyfudk xkwfy,foavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; r[kwfyg? r[mork'&mtm; trsuf
xGufjcif;onf vnf;aumif;? Munfvif&Tifysjcif;onf vnf;aumif; r&Sdyg? r[mork'&monf
cspfjcif;? rkef;jcif;rS vGwfyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;wdkYtm;
trsufxGufjcif;onf vnf;aumif;? Munfvif&Tifysjcif;onf vnf;aumif; r&Sd? ylaZmftxl;udk
cHawmfrlxkdufukefaom? (tvkH;pkHaomw&m;wdkYudk) udk,fwkdifrSefpGm odawmfrlukefaom jrwfpGm
bk&m;wdkYonf cspfjcif;? rkef;jcif;rS vGwfawmfrlukef\? pifppfaomfum; udk,fwkdifjyKtyfaom rdrd\
tjypfaMumifhomvQif xkdolwdkYudk ESifxkwftyfukef\/
rif;jrwf ajr acsmfonf jzpf vJus ouJhoYd?k xdkYtwl jrwfpGmbk&m; omoemawmfjrwf
acsmfonf jzpf ESifxkwftyf\/ rif;jrwf r[mork'&m taoaumifykyfudk xkwfy,fouJhodkY?
xdkYtwl jrwfpGmbk&m; omoemawmfjrwf cRwfacsmfoludk ESifxkwftyf\/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;
onf xkd&[ef;wdkY\ tusKd;udk tvdk&Sdawmfrl? tpD;tyGg;udk tvdk&Sdawmfrl? csrf;omjcif;udk
tvdk&Sdawmfrl? pifMu,fjcif;udk tvdk&Sdawmfrl ]]odkY ESifxkwfojzifh &[ef;wdkYonf
y#doaE aejcif;? tdkjcif;? aojcif;wdkYrS vGwfukefvwHU}} [k ESvHk;oGif;vsuf ESifxkwfawmfrl\[k
(rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\? odkYvQif pum;udk xkdodkY qdkawmfrl
wkdif; 0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
wpfq,fhESpfckajrmuf bduKyPmrdwyOm NyD;\/
oHk;ckajrmuf yPmrdw0*f NyD;\/
yPmrdw0*f tar;ykpm jyem wpfq,fhESpfyg;wdkUwnf;/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- o
oAAn
nKw
Kw
P
P00**f f ======
1 - 'dur0dyguyOm (wefcdk;ESifh uH\tusKd; jyem)
1/ toQifbk&m;em*aoe ]]&[ef;wdkY igbk&m;\ wynfhjzpfaom wefcdk;BuD;aom &[ef;wdkY
wGif r[marm*vmefonf tjrwfqHk;wnf;}} [k pum;udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/
wpfzefvnf; xkdtoQifr[marm*vmefonf aqmufykwfwdkYjzifh (cdk;om;ig;&mwdkY) dkufykwfcH&onf
jzpf OD;acgif;awmf uJGvsuf tkd;tom; nufnufaMuNyD;vQif taMumjywfaom udk,f&Sdonf
jzpf y&dedAmef jyKawmfrl&owwf? toQifbk&m;em*aoe r[marm*vmefrax&fonf wefcdk;\
txGwftxdyfodkY a&mufonfjzpfygrl aqmufykwfwdkYjzifh tdkuftykwf cH&onf jzpf y&dedAmef
jyKawmfrl&\[laom xkdpum;onf rSm;&m\/ aqmufykwfwdkYjzifh tdkuftykwfcH&onf jzpf
y&dedAmef jyK&onfjzpfygrl wefcdk;\ txGwftxdyfodkY a&muf\[laom xkdpum;onf rSm;&myg\/
rdrdtm; ESdyfpuf owfjzwfjcif;udk wefcdk;jzifh [efYwm;y,fjrpfjcif;iSg rpGrf;Edkifavoavm? ewfESifh
wuGaom vltaygif;\vnf; udk;uG,f&mjzpfjcif;iSg xkdufawmfrlonf r[kwfygavm[k tpGef;
ESpfzufxGufaom jyemonfvnf; toQifbk&m;xHodkY tpOfa&mufyg\? toQifbk&m;onf
xkdjyemudk ajz&Sif;awmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf &[ef;wdkY igbk&m;\ wynfhjzpfaom wefcdk;BuD;aom &[ef;wdkYwGif r[m
arm*vmefonf tjrwfqHk;wnf;}} [k pum;udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ toQifr[m
arm*vmefonfvnf; aqmufykwfjzifh tdkuftykwfcH&onf jzpf y&dedAmef jyKawmfrl&\?
xkdaqmuf ykwf'PfaMumifh y&dedAmef jyK&jcif;onfvnf; tukokdvfuH zdpD; ESdyfpufcH&aomaMumifh
jzpf&ay\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe wefcdk;BuD;aomol\ wefcdk;t&mESifh uH\ tusKd;ESpfyg;pHkwdkYonf
rMuHpnftyfaom t&mwdkYcsnf; r[kwfygukefavm? rMuHpnftyfaom wefcdk;jzifh rMuHpnftyf
aom uHtusKd;udk y,fEdkif&rnfr[kwfygavm? toQifbk&m; Oyrmtm;jzifh toD;udk tvdk&Sdaom
tcsKdU olwdkYonf oD;oD;jzifh oD;oD;udk ypfcwfukef\? o&ufoD;jzifh o&ufoD;udk ypfcwfukef\?
toQifbk&m;em*aoe twlomvQif rMuHpnftyfaom wefcdk;jzifh rMuHpnftyfaom uHtusKd;
udk ypfcwf y,fEdkif&rnf r[kwfygavm[k (avQmuf\)/ rif;jrwf rMuHpnftyfonfcsnf;
jzpfaomfvnf; wpfyg;onf twkdif;xuftvGef tm;BuD;vS\? rif;jrwf Oyrmtm;jzifh ajrtjyif
wlrQaom Zmwf&Sdukefaom rif;wdkYonf dSukef\? wlrQaom Zmwf&Sdukefaom xkdrif;wdkYwGifvnf;
wpfOD;aom rif;onf tvHk;pHkaom rif;wdkYudk vTrf;rdk; vGefuJ tmPmpufudk jzpfap\/ rif;jrwf
twlomvQif xkdrMuHpnftyfaom t&mwdkYwGif uH\ tusKd;onfomvQif twkdif;xuftvGef
tm;BuD;vS\? uH\ tusKd;onfomvQif tvHk;pHkaom tpdEd,t&mwdkYudk vTrf;rdk; tmPmudk
jzpfap\? tukokdvfuH ESdyfpufaomoltm; (uHrS) <uif;aom trIrsKd;wdkYonf tcGifhr&Edkifukef/
rif;jrwf avmu wpfpHkwpfa,mufaom a,musfm;onf wpfpHkwpfckaom t&m
usL;vGefjypfrSm;\? xkdusL;vGefjypfrSm;aom a,musfm;\ trdonf vnf;aumif;? tzonf vnf;
aumif;? nDr tpfrwdkYonf vnf;aumif;? nDtpfudkwdkYonf vnf;aumif;? taqGcifyGef;wdkYonf
vnf;aumif;? taygif;tazmfwdkYonf vnf;aumif; rapmifha&SmufEdkifukef? pifppfaomfum;
rif;onfomvQif xkda,musfm;trI vTrf;rdk; tmPmudk jzpfap\? xkdt&m rif;tmPm
jzpfaMumif;um; tb,fhaMumifhenf;? xkda,musfm;\ tjypfusL;vGefrdonf\ tjzpfaMumifhwnf;?

rif;jrwf twlomvQif xkdrMuHpnftyfaom t&mwdkYwGif uH\ tusKd;onfomvQif twkdif;


xuf tvGet
f m;BuD; vS\? uH\ tusKd;onfomvQif tvHk;pHkaom tpdEd,t&mwdkYudk vTrf;rdk;
tmPmudk jzpfap\? tukokdvfuH ESdyfpufaomoltm; (uHrS) <uif;aom trIrsKd;wdkYonf tcGifh
r&Edkifukef/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; ajrtjyif awmrD; awmufavmifvwfaomf tdk;wpf
axmif a&onfvnf; Nidrf;apjcif;iSg rwwfEdkif? pifppfaomfum; rD;onfomvQif xkdt&m
vTrf;rdk; tmPmudk jzpfap\? xkdt&m taMumif;um; tb,fhaMumifhenf;? rD;\ tm;BuD;aom
aMumifhygwnf;/ rif;jrwf twlomvQif xkdrMuHpnftyfaom t&mwdkYwGif uH\ tusKd;onf
omvQif twkdif;xuftvGef tm;BuD;vS\? uH\ tusKd;onfomvQif tvHk;pHkaom tpdEd,t&m
wdkYudk vTrf;rdk; tmPmudk jzpfap\? tukokdvfuH ESdyfpufaomoltm; (uHrS) <uif;aom trIrsKd;
wdkYonf tcGifhr&Edkifukef/ rif;jrwf xdkYaMumifh tukokdvfuH ESdyfpufonf jzpf aqmufykwfwdkYjzifh
tkduf tykwfcH&aom toQifr[marm*vmeftm; wefckd;jzifh aqmifpGrf;EdkifrI rjzpfEdkifawmhay[k
(rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\? odkYvQif pum;udk xkdodkY qdkawmfrl
wkdif; 0efcHyg \[k (avQmuf\)/ /
a&S;OD;pGmaom 'dur0dyguyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- o
oAAn
nKw
Kw
P
P00**f f ======
2 - "r0de,y#dpEmy#dpEyOm
("r0de,udk zHk;xm;oifh rxm;oifh jyem)
2/ toQifbk&m;em*aoe ]]&[ef;wdkY jrwfpGmbk&m; a[mMum;awmfrlaom okwf? tbd"rm?
0denf;onf zGifhxm;aomfomvQif wifhw,f\? zHk;xm;cJhaomf rwifhw,f}} [k pum;udk
jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfyg\/ wpfzefvnf; ygwdarmufjyjcif;udk vnf;aumif;? tvHk;pHkaom
0denf; yd#uudk vnf;aumif; ydwfxm;tyf\? zHk;xm;tyf\/ toQifbk&m;em*aoe jrwfpGm
bk&m; omoemawmf oifhavsmfaom tcGifhudk vnf;aumif;? avsmufywfaom tcGifhudk
vnf;aumif; tu,f &cJhrl 0denf;ynwfawmfonf zGifhxm;aomfom wifhw,f&m\/ tb,f
taMumif;aMumifh wifhw,f&moenf;? xkd0denf; yd#u tusifhodum apmifhpnf;rI a&SmifMuOfrI
oDv*kPfESifh tusifh tmpm&udk ynwfrItjyif tw&o? "r&o? 0drkwd& owdkY tjynfhtpkH
&SdaomaMumifhwnf;/ toQif bk&m;em*aoe ]]&[ef;wdkY jrwfpGmbk&m; a[mMum;awmfrlaom
okwf? tbd"rm? 0denf;onf zGifhxm;aomfomvQif wifhw,f\? zHk;xm;cJhaomf rwifhw,f}} [k
jrwfpGmbk&m; a[mawmfrlonf jzpfygrl ]]ygwdarmufjyjcif;udk vnf;aumif;? tvHk;pHkaom 0denf;
yd#uudk vnf;aumif; ydwfxm;tyf\? zHk;xm;tyf\}} [laom pum;onf rSm;&m\/ ygwdarmuf
jyjcif;ukd vnf;aumif;? tvHk;pHkaom 0denf;yd#uukd vnf;aumif; ydwfxm;tyf\? zHk;xm;tyf\}}
[k a[mawmfrlonf jzpfygrl ]]&[ef;wdkY jrwfpGmbk&m; a[mMum;awmfrlaom okwf? tbd"rm?

0denf;onf zGifhxm;aomfomvQif wifhw,f\/ zHk;xm;cJhaomf rwifhw,f}} [laom pum;onf


vnf; rSm;&m\/ tpGef;ESpfzufxGufaom jyemonfvnf; toQifbk&m;xHodkY tpOfa&muf
yg\/ toQifbk&m;onf xdkjyemukd ajz&Sif;awmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]&[ef;wdkY jrwfpGmbk&m; a[mMum;awmfrlaom okwf? tbd"rm? 0denf;onf
zGifhxm;aomfomvQif wifhw,f\/ zHk;xm;cJhaomf rwifhw,f}} [k pum;ukd jrwfpGmbk&m;
a[mawmfrltyf\/ wpfzefvnf; ygwdarmufjyjcif;ukd vnf;aumif;? tvHk;pHkaom 0denf; yd#u
ukd vnf;aumif; ydwfxm;tyf\? zHk;xm;tyf\/ xdkodkY ydwfzHk;xm;aomfvnf; xdkydwfzHk;jcif;
onfum; tvHk;pHkwdkYtm; ydwfzHk;xm;onf r[kwfay/ tydkif;tjcm;jyK ydwfzHk;xm;tyf\/
rif;jrwf taMumif;oHk;rsKd;wdkYjzifh ygwdarmufjyjcif;ukd tydkif;tjcm; jyK jrwfpGmbk&m;onf
ydwfxm;awmfrltyf\/
(1) a&S;bk&m;wdkY\ tpOftvm\ tpGrf;aMumifh ygwdarmufjyjcif;ukd tydkif;tjcm; jyK
ydwfxm;awmfrltyf\/
(2) ygwdarmufw&m;awmf\ tav;jyKtyfonf\ tjzpfaMumifh (ygwdarmufjyjcif;ukd)
ydwfxm;awmfrltyf\/
(3) &[ef;tjzpf\ tav;jyKtyfonf\ tjzpfaMumifh (ygwdarmufjyjcif;ukd) ydwfxm;awmf
rltyf\/
(1) a&S;bk&m;wdkY\ tpOftvm\ tpGrf;aMumifh ygwdarmufjyjcif;ukd tydkif;tjcm;jyK todkY
ydwfxm;tyfoenf;/ rif;jrwf &[ef;wdkY tv,f ygwdarmufjy? &[ef;rS <uif;aomolwdkYtm;
ydwfxm;jcif;onf tvHk;pHkaom a&S;bk&m;wdY\
k tpOftvmaywnf;/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh
rif;wdkY\ cwd,rm,monf rif;wdkYomvQif jzpf\/ odkYvQif rif;wdkY\ avmutpOf tvmukd
<uif;aom vlwdkYtm; ydwfxm;tyf\/ rif;jrwf twlomvQif &[ef;wdkY tv,f ygwdarmuf
jy? &[ef;rS <uif;aomolwdkYtm; ydwfxm;jcif;onf tvHk;pHkaom a&S;bk&m;wdkY\ tpOf tvm
aywnf;/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; ajrtjyif rvm*kdPf;? tawmP*dkPf;? yAw*kdPf;?
"r*d&d,*dkPf;? jA[*d&d,*dkPf;? e#u*dkPf;? epu*dkPf;? vCFu*dkPf;? ydomp*dkPf;? rPdb'
*dkPf;? ykPA'*dkPf;? pEdrol&d,*dkPf;? od&da'0wm*dkPf;? umvda'0wm*dkPf;? od0*dkPf;? 0oka'0
*dkPf;? Cedum*dkPf;? todygo*dkPf;? b'dykw*dkP;f [laom *dkPf;wdkYonf &Sdukef\/ xdkxdk*dkPf;
vQKdU0Sufcsufonf xdkxdk*dkPf;wdkYomvQif jzpf\/ <uif;aom *kdPf;wdkYtm; ydwfxm; tyf\/
rif;jrwf twlomvQif &[ef;wdkYtv,f ygwdarmufukd jy? &[ef;rS <uif;aomolwdkYtm;
ydwfxm;jcif;onf tvHk;pHkaom a&S;bk&m;wd\
kY tpOftvmwnf;/ odkYvQif a&S;bk&m;wdkY\
tpOftvm\ tpGrf;aMumifh ygwdarmufjyjcif;ukd tydkif;tjcm;jyK ydwfxm;tyf\/
(2) ygwdarmufw&m;awmf\ tav;jyKtyfonf\ tjzpfaMumifh ygwdarmufjyjcif;ukd tydkif;
tjcm; jyK tb,fodkY ydwfxm;tyfoenf;[lrl-rif;jrwf ygwdarmufw&m;awmfonf av;\?
wm0efBuD;\/ xdkygwdarmufw&m;awmf rSefuefpGm vkdufemusifhMuHolonf t&[wzdkvfodkY
a&mufEdkif\/ xdkygwdarmuf tqufquf rSefuefpGm vkdufemusifhMuHonf\ tjzpfaMumifh
xdkt&[wzdkvfodkY a&mufEdkif\/ xdkygwdarmuf tqufquf rSefuefpGm rvkdufem? rusifhMuH
onf\ tjzpfaMumifh xdkt&[wzdkvfodkY ra&mufEdkif/ tESpfESifh jynfhpHkaom w&m;? jrwfaom
w&m;onf rSefuefpGm vkdufem usifhMuHavh r&Sdukefaom olwdkY\ vufodkY a&mufonf&Sdaomf

txifao;tyf onf? rxDrJhjrif jyKtyfonf? Iwcf styfonf? tjypfwiftyfonf? uJh&JUtyfonf


rjzpfygapvifh/ tESpfESifh jynfhpHkaomw&m;? jrwfaom w&m;onf ol,kwfrmwdkYxHodkY a&muf
onf&Sdaomf txifao;tyfonf? rxDrJhjrif jyKtyfonf? Iwfcstyfonf? tjypfwiftyfonf?
uJh&JUtyfonf rjzpfapownf;/ odkY w&m;awmf\ tav;tjrwf jyKtyfonf\ tjzpfaMumifh
ygwdarmufjyjcif;ukd tydkif;tjcm;jyK ydwfxm;tyf\/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh tESpfjzpf? tjrwfqHk; jzpf? aumif;pGm aygufa&mufaom trsKd;
Zmwf&Sdaom &J&JeDaom pEul; eHYomrnfonfum; vldkif;wdkY\ vufodkY a&mufonf&Sdaomf txif
ao;tyfonf? rxDrJhjrif jyKtyfonf? Iwfcstyfonf? tjypfwiftyfonf? uJh&JUtyfonf jzpf\/
rif;jrwf twlomvQif tESpfESifh jynfhpHkaom w&m;? jrwfaom w&m;onf tqufquf
rSefuefpGm jyKusifhavh r&Sdukefaom olwdkY\ vufodkY a&mufonf&Sdaomf txifao;tyfonf?
rxDrJhjrif jyKtyfonf? Iwfcstyfonf? tjypfwiftyfonf? uJh&JUtyfonf rjzpfygapvifh/
tESpfESifh jynfhpHkaom w&m;? jrwfaom w&m;onf ol,kwfwdkY\ vufodkY a&mufonf jzpf
txifao;tyfonf? rxDrJhjrif jyKtyfonf? Iwfcstyfonf? tjypfwiftyfonf? uJh&JUtyfonf
rjzpfygapvifh/ odkYvQif w&m;awmf\ tav;jyKtyfonf\ tjzpfaMumifh ygwdarmuf jyjcif;ukd
tydkif;tjcm; jyK ydwfxm;tyf\/
(3) &[ef;tjzpf\ tav;tjrwf jyKtyfaomaMumifh ygwdarmufjyjcif;ukd tydkif;tjcm;jyK
tb,fodkY ydwfxm;tyfoenf;[lrl-rif;jrwf pifppf avmu &[ef;\ tjzpfonf rcsdefpufEdkif?
rEIdif;&SnfhEdkif? tzdk;rjzwfEdkif/ wpfpHkwpfa,mufaomolonf tzdk;jzwfjcif;iSg? csdefpufjcif;iSg?
EIdif;&Snhfjcif;iSg rwwfaumif;/ odkY oabm&Sdaom? &[ef;tjzpf wnfaom &[ef;onf
ewfvltaygif;ESifh wlwefnDrQonf rjzpfygapownf;[k ESvHk;oGif;? &[ef;wdkY\ twGif;om
vQif ygwdarmufjyjcif;onf jzpf\/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh avmu tjrwfqHk; b@m[laom
t0wfaomfvnf; jzpfap? tcif;aomfvnf; jzpfap? qif jrif; &xm; a&T aiG ywjrm; ykvJ
rdef;r&wemponfwdkYaomfvnf; jzpfap? &efatmifEdkifaom trI &J&ifhukefolwdkY aomfvnf;
jzpfap xdktvHk;pHkwdkYonf rif;xHodkY a&muf&ukef\/ rif;jrwf twlomvQif avmu rkcygXf
ygVdawmfukd oifMum;rI? usifhMuHrI? a`Eukd qHk;rrI? oDdv apmifhpnf;rI[laom *kPfaus;Zl;[lorQ
wdkYonf &[ef;oHCmxHodkY qdkufa&muf&ukef\/ odkYvQif &[ef;tjzpf\ tav;jyKtyfonf\
tjzpfaMumifh ygwdarmufjyjcif;ukd tydkif;tjcm;jyK ydwfxm;tyf\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ odkYvQif pum;ukd xdkodkY qdkawmfrlwdkif; 0efcHyg\
[k (avQmuf\)/ /
ESpfckajrmuf "r0de,y#dpEmy#dpEyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- o
oAAn
nKw
Kw
P
P00**f f ======
3 - rkom0g'*k v[kbm0yOm
(rkom;pum;\ tav; tayghjzpfyHk jyem)
3/ toQifbk&m;em*aoe ]]odvsuf rkom;pum;ukd ajymqkdkjcif;aMumifh omoemawmfrS
qHk;HI;\}} [k pum;ukd jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ ]]odvsuf rkom;pum;ukd ajymqkdkjcif;
aMumifh &[ef;wpfyg;\ txH a'oemMum;jcif;vQif taMumif;&if;&Sdaom v[kutmywfodkY
a&muf\}} [lvnf; wpfzef a[mawmfrljyef\/ toQifbk&m;em*aoe ]]rkom;pum;wpfrsKd;ukd
ajymqkdkjcif;aMumifh omoemawmfrS t&if;tjrpf jywf\/ rkom;pum;wpfrsKd;ukd ajymqkdkjcif;
aMumifh ukpm;jcif;ESifhwuG jzpf\}} [laom rkom;ESpfrsKd;wdkY txl;um; tb,fygenf;/
taMumif;um; tb,fygenf;/ toQifbk&m;em*aoe ]]odvsuf rkom;pum;ukd ajymqkdkjcif;
aMumifh omoemawmfrS qHk;HI;\}} [k tu,f a[mawmfrlonf jzpftHh/ xdkodkYjzpfygrl ]]odvsuf
rkom;pum;ukd ajymqkdkjcif;aMumifh &[ef;wpfyg;\ txH a'oemMum;jcif;vQif taMumif;&if;
&Sdaom v[ku (ygpdwf) tmywfodkY a&muf\}} [laom pum;onf rSm;&m\/ ]]odvsuf rkom;
pum;ukd ajymqkdkjcif;aMumifh &[ef;wpfyg;\ txH a'oemMum;jcif;vQif taMumif;&if;&Sdaom
v[ku (ygpdwf) tmywfodkY a&muf\}} [k jrwfpGmbk&m;onf tu,f a[mawmfrlonf
jzpftHh/ xdkodkYjzpfrl ]]odvsuf rkom;pum;ukd ajymqkdkjcif;aMumifh omoemawmfrS qHk;HI;\}} [laom
xdkpum;onfvnf; rSm;&m\/ tpGef;ESpfzufxGufaom jyemonfvnf; toQifbk&m;xHodkY
tpOfa&mufyg\/ toQifbk&m;onf xdkjyemukd ajz&Sif;awmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]odvsuf rkom;pum;ukd ajymqkdkjcif;aMumifh omoemawmfrS qHk;HI;\}} [k
pum;ukd jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ ]]odvsuf rkom;pum;ukd ajymqkdkjcif;aMumifh &[ef;
wpfyg;\ txH a'oemMum;jcif;vQif taMumif;&if;&Sdaom v[ku tmywfodkY a&muf\}}
[laom pum;ukdvnf; jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ xdkodkY a[mjcif;onfum; vGefusL;ajym
qdkaom taMumif;&if; 0wK\ tpGrf;jzifh *ku v[ku jzpf\/ rif;jrwf xdkqdkvwHUaom pum;
ukd todkY rSwfxifoenf;/ avmu wpfpHkwpfa,mufaom a,musfm;onf vlwpfOD;tm;
vufjzifh dkufykwfjim;tHh/ xdka,musfm;tm; oifwdkYonf tb,frQaom 'Pfukd aqmifapukef
oenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; xdktdkufcH&olonf ]]onf;rcHEdkifyg}} [k tu,f qdk
tHh? onf;rcH onf&Sdaomf xdkkdufaomoltm; tuREfkyfwdkYonf tojym'Pfukd aqmifapygukef
\[k (avQmuf\)/
rif;jrwf avmu xdka,musfm;onfyifvQif oifrif;jrwftm; vufjzifh dkufykwfjim;tHh/
xdka,musfm;tm; tb,f'Pf xdkufoenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; xdka,musfm;\
vufukdaomfvnf; jzwfapukef&myg\/ ajcukdaomfvnf; jzwfapukef&myg\/ OD;acgif;jywfonf
wdkifatmif jzwfapukef&myg\/ dkufaom a,musfm;\ tdk;tdrf tm;vHk;ukdaomfvnf; zsufqD;ap
ukef&myg\/ aqGrsKd;ESpfzuf trsKd;ckepfquf wdkifatmifaomfvnf; owfjzwf zsufqD;apukef&m
yg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf wpfOD;aomoltm; vufjzifh dkufykwf&m tenf;i,faom
tojymrQ 'Pfwyfjcif;ESifh oifhtm; vufjzifh dkufykwf&m vufjzwfjcif;? ajcjzwfjcif;? OD;acgif;
jzwfjcif;? tdk;tdrftm;vHk;ukd odrf;,ljcif;? aqGrsKd;ESpfzuf trsKd;ckepfqufwdkif owfjzwfzsufqD;

jcif;[laom tjypf'Pf ay;jcif;ESpfrsKd; txl;um; tb,fenf;/ taMumif;um; tb,fenf;


[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; vlcsif; xl;jcm;aomaMumifhygwnf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
twlomvQif odvsuf rkom;pum;ukd ajymqdkjcif;onf taMumif;&if; 0wK\ tpGrf;jzifh *ku
v[ku jzpf\[k (rdefYawmfrl\)/ /
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ odkYvQif pum;ukd xdkodkY qdkawmfrlwdkif; 0efcHyg\
[k (avQmuf\)/ /
oHk;ckajrmuf rkom0g'*kv[kbm0yOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- o
oAAn
nKw
Kw
P
P00**f f ======
4 - aAm"dow"rwmyOm (bk&m;avmif;"rwm jyem)
4/ toQifbk&m;em*aoe "rwmtjym;ukd qdk&m w&m;a'oemawmf ]](Asm'dwfMum;&m)
a&S;OD;pGmyif bk&m;avmif;wdkY\ trdtzwdkYonf jrJukef\/ oAnKwPfawmfonf jrJ\/ t*
om0uwdkYonf jrJukef\/ om;awmfonf jrJ\/ tvkyt
f auR;onf jrJ\}} [k pum;ukd
jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ wpfzef bk&m;avmif;onf ]]wkodwmewftjzpf wnfvsuf
&Spfyg;aom Munfhjcif;BuD;wdkYukd Munfh\/
(1) bk&m;jzpf&ef tcgukd Munfh\/ (2) bk&m;jzpf&m uRef;ukd Munfh\/
(3) zGm;awmfrl&m t&yfukd Munfh\/ (4) jzpf&m trsKd;Zmwfukd Munfh\/
(5) r,fawmfukd Munfh\/ (6) touftydkif;tjcm;ukd Munfh\/
(7) zGm;rnfhvukd Munfh\/ (8) awmxGufjcif;ukd Munfh\}} [k
toQifbk&m;wdkY qdkawmfrlMujyefygukef\/
toQifbk&m;em*aoe Pf r&ifhusufcJhaomf odjrifEdkifjcif; r&Sday/ Pf&ifhusufonf
&Sdaomf taMumif;t&m txl;ukdvnf; qdkif;iHhjcif;iSg rwwfaumif;/ &ifhusufaom pdwfukd
rvGeftyf/ tb,fhaMumifh bk&m;avmif;onf ]]tb,ftcg ig jzpf&tHhenf;}} [k tcgukd
Munfh&avoenf;/ Pfr&ifhusufcJhaomf odjrifEdkifjcif; r&Sday/ Pf&ifhusufonf&Sdaomf
taMumif; t&mtxl;ukdvnf; qdkif;iHhjcif;iSg rwwfaumif;/ tb,fhaMumifh bk&m;avmif;onf
]]tb,ftrsKd; ig jzpf&tHhenf;}} [k trsKd;ukd Munfh&avoenf;/ toQifbk&m;em*aoe (Asm'dwf
Mum;&m) a&S;OD;pGmyif bk&m;avmif;\ trdtzwdkYonf tu,f jrJukefonf jzpftHh/ xdkodkY
jzpfrl ]]trsKd;ukd Munfh\}} [laom pum;onf rSm;&m\/ trsKd;ukd tu,f Munfhonf jzpftHh/
xdkodkY jzpfrl ]](Asm'dwfMum;&m) a&S;OD;pGmyif bk&m;avmif;\ trdtzwdkYonf jrJukef\}} [laom
xdkpum;onfvnf; rSm;&myg\/ tpGef;ESpfzufxGufaom jyemonfvnf; toQifbk&m;
xHodkY tpOfa&mufyg\/ toQifbk&m;onf xdkjyemukd ajz&Sif;awmfrlygavmh[k (avQmuf\)/

rif;jrwf (Asm'dwfMum;&m) a&S;OD;pGmyif bk&m;avmif;\ trdtzwdkYonf jrJukef\/ bk&m;


avmif;onf trsKd;ukdvnf; Munfhay\/ tb,fodkYvQif trsKd;ukd Munfhayoenf; ]]ig\ trdtz
wdkYonf rif;rsKd;wdkYavm/ odkYr[kwf ykPm;rsKd;wdkYavm}} [k odkYvQif bk&m;avmif;onf trsKd;ukd
Munfhay\/
rif;jrwf &Spfa,mufukefaom olwdkYonf tem*wfta&;ukd a&S;rqGuyif MunfhItyf\/
tb,f&Spfa,mufwdkYenf;/ rif;jrwf
(1) ukefonfonf a&mif;&ef Opmukd a&S;rqGuyif Munfhtyf\/
(2) qifajymifBuD;onf ESmarmif;jzifh ra&mufrD a&S;rqGuyif c&D;ukd Munfhtyf\/
(3) vSnf;ukefonfonf tem*wf (vSnf;pcef;) qdyfukd a&S;rqGuyif Munfhtyf\/
(4) avSolBuD;onf ra&mufao;aom urf;ukd a&S;rqGuyif Munfh avSukd vTifhtyf\/
(5) aq;orm;onf a&S;rqGuyif toufukd Munfh olemxHodkY csOf;uyftyf\/
(6) wHwm;ukd ul;aomolonf a&S;rqGuyif cdkifonf? rcdkifonfukd odNyD;rS wuftyf\/
(7) &[ef;onf a&S;rqGuyif ra&mufao;aom tcgukd qifjcif oHk;aqmifzG,fukd oHk;
aqmiftyf\/
(8) bk&m;avmif;wdkYonf a&S;rqGuyif rif;rsKd;ukd vnf;aumif;? ykPm;rsKd;ukd vnf;aumif;
Munfhtyf\/ rif;jrwf &Spfa,mufaom olwdkYonf tem*wfta&;ukd a&S;rqGuyif MunfhI
tyf\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ odkYvQif pum;ukd xdkodkY qdkawmfrlwdkif; 0efcHyg\
[k (avQmuf\)/ /
av;ckajrmuf aAm"dow"rwmyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- o
oAAn
nKw
Kw
P
P00**f f ======
5 - twedygweyOm (rdrdukd,fukd owfjcif; jyem)
5/ toQifbk&m;em*aoe ]]&[ef;wdkY rdrdukd,fukd rowftyf? tMuif&[ef;onf owfjim;
tHh? tjypftm;avsmfpGm jyKaptyf\}} [k pum;ukd jrwfpGmbk&m; a[mawmfrl\/ wpfzefvnf;
]]trSwfr&Sdaom t&yf jrwfpGmbk&m;onf wynfhom;wdkYtm; w&m;a[mawmfrlonf&Sdaomf
taMumif;trsKd;rsKd;jzifh y#doaEaejcif;? tdkjcif;? emjcif;? aojcif;ukd t<uif;rJh jzwfjcif;iSg w&m;
a[mawmfrltyf\/ trSwfr&Sdaom olonf y#doaEaejcif;? tdkjcif;? emjcif;? aojcif;ukd
aumif;pGm vGefajrmuf\/ xdkolukd vGefuJpGmaom csD;rGrf;jcif;jzifh csD;rGrf;\}} [k toQifbk&m;wdkY
qdkawmfrlukef\/ toQifbk&m; em*aoe ]]&[ef;wdkY rdrdukd,fukd rowftyf/ tMuif&[ef;onf
owfjim;tHh/ tjypftm;avsmfpGm jyKaptyf\}} [k tu,f jrwfpGmbk&m; a[mawmfrlonf
jzpftHh/ xdkodkY jzpfygrl ]]y#doaEaejcif;? tdkjcif;? emjcif;? aojcif;ukd t<uif;rJh jzwfjcif;iSg w&m;
a[mawmfrl\}} [laom xdkpum;onf rSm;&myg\/ y#doaEaejcif;? tdkjcif;? emjcif;? aojcif;ukd
t<uif;rJh jzwfjcif;iSg w&m;ukd tu,f a[mawmfrlonf jzpftHh/ xdkodkY jzpfygrl ]]&[ef;wdkY rdrd
ukd,fukd rowftyf/ tMuif&[ef;onf owfjim;tHh/ tjypftm;avsmfpGm jyKaptyf\}} [laom
xdkpum;onfvnf; rSm;&myg\/ tpGef;ESpfzufxGufaom jyemonfvnf; toQifbk&m;
xHodkY tpOfa&mufyg\/ toQifbk&m;onf xdkjyemukd ajz&Sif;awmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]&[ef;wdkY rdrdukd,fukd rowftyf/ tMuif&[ef;onf owfjim;tHh/ tjypftm;
avsmfpGm jyKaptyf\}} [k pum;ukd jrwfpGmbk&m;onf a[mawmfrltyf\/ trSwfr&Sdaom
t&yf jrwfpGmbk&m;onf wynfhom;wdkYtm; w&m; a[mawmfrlonf&Sdaomf taMumif;trsKd;rsKd;
jzifh y#doaEaejcif;? tdkjcif;? emjcif;? aojcif;ukd t<uif;rJh jzwfjcif;iSg w&m;a[mawmfrl\/
xdkodkY a[m&m tMuiftaMumif;jzifh jrwfpGmbk&m;onf y,fvnf; y,fawmfrl\/ aqmufwnf
vnf; aqmufwnfapawmfrl\/ xdktaMumif;um; &Sday\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe t&m tMuiftaMumif;jzifh jrwfpGmbk&m;onf y,fvnf;
y,fawmfrl\/ aqmufwnfvnf; aqmufwnfapawmfrl\/ xdktaMumif;onf tb,fygenf;[k
(ar;avQmuf\)/ rif;jrwf oDv&Sdol? oDvESifh jynfhpHkolonf ow0gwdkY\ udavom tqdyfukd
zsufqD;&m tqdyfajzaq;ESifh wlay\/ ow0gwdk\
Y udavom temukd uif;Nidrf;ap&m AdaEm
aq;ESifhwl\/ ow0gwdkY\ udavomjrL tnpftaMu;ukd aq;aMum&m a&ESifh wl\/ ow0gwdkY
tm; tvHk;pHkaom pnf;pdrfcsrf;omudk ay;&m ywjrm;&wemESifh wl\/ ow0gwdkYtm; MoC
av;yg;wdkYrS urf;wpfzufodkY ul;&m avSESifh wl\/ ow0gwdkYtm; Zmwdc&D;cJrS u,fwif&m
vSnf;rSL;ESifh wl\/ ow0gwdkYtm; oHk;yg;aom aomurD;ylukd Nidrf;ap&m avESifhwl\/ ow0g
wdkY\ pdwfESvHk;ukd jynfhap&m rkd;BuD;ESifh wl\/ ow0gwdkYtm; ukodkvfukd usifhap&m q&mESifh
wl\/ ow0gwdkYtm; ab;uif;&m c&D;ukd ajymMum;&m aumif;aom c&D;TefESifh wl\/ rif;jrwf
odkY oabm&Sdaom? rsm;aom aus;Zl;&Sdaom? wpfyg;ru aus;Zl;&Sdaom? twdkif;rod aus;Zl;
&Sdaom? aus;Zl;tpk aus;Zl;tyHk jzpfaom? ow0gwdkY BuD;yGm;atmif jyKEdkifaom? oDv&Sdaom
olonf ]]rysufpD;ygapvifh}} [k ow0gwdkYtm; oem;awmfrlojzifh ]]&[ef;wdkY rdrdukd,fukd rowf
tyf/ tMuif&[ef;onf owfjim;tHh/ tjypftm;avsmfpGm jyKaptyf\}} [k jrwfpGmbk&m;onf
odumyk'fukd ynwfawmfrl\/ rif;jrwf tMuif taMumif;jzifh jrwfpGmbk&m;onf y,fawmfrl\/

onfyif t&m taMumif;wnf;/ rif;jrwf yg,mod&mZnrif;tm; wrvGef avmuukd


aqmifjyawmfrlaom? qef;Mu,faom w&m;pum;ukd a[mMum;awmf rlwwfaom ukrm&uy
rax&fonf- ]]&mZnrif; tMuif tMuifodkYaom tjcif;t&mjzifh oDv&Sdukefaom? aumif;aom
oabm &Sdukefaom orPjAm[PwdkYonf &SnfjrifhpGmaom umvywfvHk; wnfaeukef\/ xdkxdk
odkYaom tjcif;t&mjzifh ukodkvfrsm;pGm yGm;pD;ukef\/ rsm;pGmaom vlwdkY\ tpD;tyGm; &Sdjcif;iSg?
rsm;pGmaom vlwdkY\ csrf;omjcif;iSg? avmuukd tpOfapmifhjcif;iSg? ewfvlwdkY\ tusKd; jzpfjcif;iSg?
tpD;tyGm; jzpfjcif;iSg? csrf;omjcif;iSg usifhukef\}} [k pum;ukdvnf; a[mawmfrltyf\/
tb,ftaMumif;aMumifh jrwfpGmbk&m;onf aqmufwnfapoenf;[lrl- rif;jrwf y#doaE
ae&jcif;onfvnf; qif;&J\/ tdk&jcif;onfvnf; qif;&J\/ em&jcif;onfvnf; qif;&J\/ ao&
jcif;onfvnf; qif;&J\/ ylaqG;&jcif;onfvnf; qif;&J\/ idka<u;&jcif;onfvnf; qif;&J\/
ukd,fqif;&Jjcif;onfvnf; qif;&J\/ pdwfqif;&Jjcif;onfvnf; qif;&J\/ jyif;pGm yifyef;jcif;
onfvnf; qif;&J\/ rcspfolwdkYESifh aygif;azmf&jcif;onfvnf; qif;&J\/ cspfolwdkYESifh auGuGif;
&jcif;onfvnf; qif;&J\/ trdaojcif;onfvnf; qif;&J\/ tzaojcif;onfvnf; qif;&J\/
tpfukd aojcif;onfvnf; qif;&J\/ ESraojcif;onfvnf; qif;&J\/ om;orD; aojcif;onf
vnf; qif;&J\/ r,m;aojcif;onfvnf; qif;&J\/ aus;uRefaojcif;onfvnf; qif;&J\/
aqGrsKd; aojcif;onfvnf; qif;&J\/ taqGtrsKd; ysufpD;jcif;onfvnf; qif;&J\/ tema&m*g
ESdyfpuf zsufqD;jcif;onfvnf; qif;&J\/ pnf;pdrfOpm ysufpD;jcif;onfvnf; qif;&J\/ tusifh
oDv ysufpD;jcif;onfvnf; qif;&J\/ t,lrSm;,Gif; ysufpD;jcif;onfvnf; qif;&J\/ rif;rSjzpf
aom ab;onfvnf; qif;&J\/ cdk;olrSjzpfaom ab;onfvnf; qif;&J\/ &efolrS jzpfaom
ab;onfvnf; qif;&J\/ iwfrGwfjcif;ab;onfvnf; qif;&J\/ rD;ab;onfvnf; qif;&J\/
a&ab; onfvnf; qif;&J\/ vIdif;wHydk;ab;onfvnf; qif;&J\/ a&0Jpkyfaom ab;onfvnf;
qif;&J \/ rdausmif;ab;onfvnf; qif;&J\/ ig;&Jab;onfvnf; qif;&J\/ rdrdukd,fukd rdrd
pGyfpJGjcif; ab;onfvnf; qif;&J\/ rdrdukd,fukd olwpfyg; pGyfpJGjcif; ab;onfvnf; qif;&J\/
'Pfoifhjcif; ab;onfvnf; qif;&J\/ raumif;aom *wdab;onfvnf; qif;&J\/ y&dowfukd
aMumuf&GHU jcif; ab;onfvnf; qif;&J\/ tjcm;olwdkYukd rSD toufarG;&jcif; ab;onfvnf;
qif;&J\/ ao&jcif; ab;onfvnf; qif;&J\/ BudrfvHk;wdkYjzifh dkufESufcH&jcif;onfvnf; qif;&J
\/ tql;&Sdaom BudrfwdkYjzifh dkufESufcH&jcif;onfvnf; qif;&J\/ av;awmifhxuf0uf wkwfwdk
wdkYjzifh dkufESufcH&jcif;onfvnf; qif;&J\/ vufjzwfcH&jcif;onfvnf; qif;&J\/ ajcjzwfcH&
jcif;onfvnf; qif;&J\/ vufajcjzwfcH&jcif;onfvnf; qif;&J\/ em;jzwfcH&jcif;onfvnf;
qif;&J\/ ESmacgif;jzwfcH&jcif;onfvnf; qif;&J\/ em; ESmacgif;jzwfcH&jcif;onfvnf; qif;&J
\/ (OD;acgif;cGHwGif oHylcJxnfh usKdufusKdufqal om) ykef;&nftdk;uJhodkY jyKvkyfcH&jcif;onfvnf;
qif;&J\/ (OD;acgif;cGHukd cGg) ckoif;uJhodkY OD;acgif;jynf;atmif jyKvkyfcH&jcif;onfvnf;
qif;&J\/ (v aeukd iHkaom)&m[kcHwGif;uJhodkY jyKvkyfcH&jcif;onfvnf; qif;&J\/ (ukd,fukd
qDywf&pf) rD;yef;uJhodkY jyKvkyfcH&jcif;onfvnf; qif;&J\/ vuf (qDywf&pf) qDrD;cGufuJhodkY
jyKvkyfcH&jcif;onfvnf; qif;&J\/ vnfrsKdrS zrsufwdkif ta&ukd cGgqkwfvsuf ydef;&GufuJhodkY
jyKvkyfcH&jcif;onfvnf; qif;&J\/ ta&ukd cGgqkwfvsuf avQmfawuJhodkY jyKvkyfcH&jcif;onfvnf;
qif;&J\/ ajcvuf oHuGif;wyf oHacsmif;ESuf rD;IdUvsuf av;zufaxmufwGm; {PDom;uJhodkY
jyKvkyfcH&jcif;onfvnf; qif;&J\/ ESpfzufoGm; oHjrm;csdwfjzifh ta&tom;taMumukd cGgap?
tdk;MuJMuJ&Sdatmif jyKvkyfcH&jcif;onfvnf; qif;&J\/ xufaom yJcGyfjzifh wpfusyfom;rQ usap
vsuf tom;a&G cH&jcif;onfvnf; qif;&J\/ vHSponfjzifh rTrf; qyfjymqm;wdkYjzifh yufjzL;cH&
jcif;onfvnf; qif;&J\/ ab;apmif;tdyfapvsuf wHoif;ESuf wHcg;usnf;uJhodkY tvSnfhcH

&jcif;onfvnf; qif;&J\/ ta&rqkwfbJ tdk;ukd nufpGmxkum ypfcs? aumufdk;acGuJhodkY


jyKvkyfcH&jcif;onfvnf; qif;&J\/ qDyljzifh oGef;avmif;cH&jcif;onfvnf; qif;&J\/ acG;pm;cH
&jcif;onfvnf; qif;&J\/ touf&SifpOf wHusif tvQKdcH&jcif;onfvnf; qif;&J\/ oefvsuf
jzifh OD;acgif;ukd tjzwfcH&jcif;onfvnf; qif;&J\/ rif;jrwf odkY oabm&Sdukefaom? rsm;aom
tjym;&Sdukefaom? wpfyg;ru rsm;ukefaom qif;&JrsKd;wdkYukd oHo&m usifvnfaomolonf
tpOf cHpm;ae&\/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh [dr0Emawmif onf;pGm&Gmaom rkd;a&onf **Fgjrpf ausmufcJ?
ausmufp&pf? Murf;aom oJausmuf? a&0JvIdif;? wHykd;? uHoif;? qnfdk;? opfjrpf? opfcufwdkYukd
xuf0ef;usif zdpD;vTrf;rkd;\/ rif;jrwf twlomvQif odkY oabm &Sdukefaom? rsm;aom
tjym; &Sdukefaom? wpfyg;ru rsm;ukefaom qif;&JrsKd;wdkYukd oHo&m usifvnfaom olonf
tpOf cHpm;ae&\/ rif;jrwf 0#ftpOf jzpfjcif;onf qif;&J\/ 0#ftpOf jywfjcif;onf csrf;om
\/ rif;jrwf 0#ftpOf jywfjcif;\ *kPfaus;Zl;ukd vnf;aumif;? 0#ftpOf jzpfjcif;\ ab;ukd
vnf;aumif; jyawmfrlvsuf? jrwfpGmbk&m;onf 0#ftpOfjywf&m edAmefukd rsufarSmufjyKjcif;iSg
y#doaEaejcif;? tdkjcif;? emjcif;? aojcif;ukd vGefajrmufjcif;iSg aumif;pGm aqmufwnfap\/
rif;jrwf tMuif taMumif;jzifh jrwfpGmbk&m;onf aumif;pGm aqmufwnfap\/ aqmufwnf
apjcif;onf t&m taMumif;wnf;[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ jyemukd aumif;pGm ajz&Sif;tyfygay\/
taMumif;ukd aumif;pGm ajymqdkEdkifygay\/ odkYvQif pum;ukd xdkodkY qdkawmfrlwdkif; 0efcHyg
\[k (avQmuf\)/ /
ig;ckajrmuf twedygweyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- o
oAAn
nKw
Kw
P
P00**f f ======
6 - arwmbm0emedoHoyOm (arwmyGm;rsm;usKd; jyem)
6/ toQifbk&m;em*aoe ]]&[ef;wdkY (aum" ponfrS) pdwf\ xGufajrmufaMumif;jzpfaom
arwmukd tzefwvJvJ rSD0Jonf&Sdaomf? yGm;rsm;onf&Sdaomf? Budrfzefrsm;pGm jyKvkyfonf&Sdaomf?
,mOfuJhodkY jyKonf&Sdaomf? rSD&muJhodkY jyKonf&Sdaomf? pJGjrJ wnfcJhaomf? yGm;pD;aptyfaomf?
aumif;pGm tm;xkwfonf&Sdaomf wpfq,fhwpfyg;aom tusKd;tmedoifwdkYukd (rcRwf&vdrfhrnf
[k) arQmfvifhtyfukef\/ tb,f wpfq,fhwpfyg;wdkYenf;[lrl-csrf;ompGm tdyf&\/ csrf;ompGm
Edk;&\/ ,kwfnHhaom tdyfrufukd rjrifruf/ vlwdkY cspf\/ ewfwdkY cspf\/ ewfwdkY apmifha&Smuf
ukef\/ xdk(arwmyGm;rsm;aom) oltm; rD;onf vnf;aumif;? tqdyfonf vnf;aumif;?
vufeufonf vnf;aumif; rusa&mufEdkif/ vsifpGm pdwfwnfMunf\/ rsufESmtqif;onf
txl;Munfvif\/ rawGra0 ao&\/ psmefrS tvGefjzpfaom r*fzdkvfukd xdk;xGif; rodEdkifcJh
aomf jA[mhjynfwdkifatmif a&mufEdkif\}} [k pum;ukd jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfyg\/

wpfzefvnf; ]]arwmjzifh aeavh&Sdaom ]]omr}} owdkYom;onf oriftaygif; jcH&Hvsuf


(rd*or'gjrpfteD;) awmwGif; vSnfhvnfvwfaomf yDVd,urif;onf qdyfvl;jrm;jzifh ypftyf
onf jzpf&um; xdkypfaom ae&myifvQif rdef;arm vJusavNyD}} [k toQifbk&m;wdkY qdkawmfrl
ygukef\/
toQifbk&m;em*aoe ]]&[ef;wdkY arwmjzifh/y/ jA[mhjynfwdkifatmif a&mufEdkif\}} [k
jrwfpGmbk&m;onf tu,f a[mawmfrltyfonf jzpfygtHh/ xdkodkY jzpfygrl ]]arwmjzifh aeavh
&Sdaom omrowdkYom;onf oriftaygif; jcH&Hvsuf (rd*or'gjrpfteD;) awmwGif; vSnfhvnf
vwfaomf yDVd,urif;onf qdyfvl;jrm;jzifh ypftyfonf jzpf&um; xdkypfaom ae&myifvQif
rdef;arm vJusavNyD}} [laom pum;onf rSm;&myg\/ arwmjzifh aeavh&Sdaom omr owdkY
om;onf oriftaygif; jcH&Hvsuf (rd*or'gjrpfteD;) awmwGif; vSnfhvnfvwfaomf yDVd,u
rif;onf qdyfvl;jrm;jzifh ypftyfonf jzpf&um; xdkypfaom ae&myif rdef;armum tu,f
vJusonf jzpfygtHh/ xdkodkY jzpfygrl ]]&[ef;wdkY arwmjzifh/y/ xdkolUtm; vufeufonf
rusa&mufEdkif}} [laom xdkpum;onfvnf; rSm;&myg\/ tpGef;ESpfzufxGufaom jyem
onfvnf; tvGefodrfarGUvSyg\/ xuf0ef;usif El;nHhyg\? odrfarGUvSyg\? eufeJyg\/ odrfarGU
aom ynm&SdwdkYaomfvnf; ukd,f acR;,dkxGufap&myg\/ xdkjyemonf toQifbk&m;xHodkY
tpOf a&mufyg\/ rsm;pGmaom tIyftaxG;wdkYjzifh IyfaxG;aom xdkjyemukd ajz&Sif;awmfrlyg
avmh/ vmvwHUaom jrwfpGmbk&m; om;awmfwdkYtm; Nidrf;at;apjcif;iSg ynmrsufpdukd ay;awmf
rlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]&[ef;wdkY arwmjzifh/y/ xdk (arwmyGm;rsm;aom) oltm; vufeufonf rus
a&mufEdkif}} [k xdkpum;ukd jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ arwmjzifh aeavh&Sdaom omr
owdkYom;onf oriftaygif; jcH&Hvsuf (rd*or'gjrpfteD;) awmwGif; vSnfhvnfvwfaomf
yDVd,urif;onf qdyfvl;jrm;jzifh ypftyfonf jzpf xdkypfaom ae&myif rdef;armum vJus
ay\/ rif;jrwf xdkt&m taMumif;&Sday\/ xdkt&m taMumif;um; tb,fenf;[lrl-rif;jrwf
csrf;ompGm tdyf&jcif;paom *kPfaus;Zl;wdkYonf yk*dKvf\ *kPfaus;Zl;wdkY r[kwfukef/
(csrf;ompGm tdyf&jcif;paom) *kPfaus;Zl;wdkYonf arwmbm0em\ *kPfaus;Zl;wdkYwnf;/
rif;jrwf omrowdkYom;onf a&tdk;ukd csDr xdkcsDrcdkuf arwmyGm;rsm;rI arhavsmhcJh\/
rif;jrwf tMuifcP yk*dKvfonf arwmukd qdkufa&muf yGm;rsm;\/ xdkcP xdkyk*dKvftm;
rD;onf vnf;aumif;? tqdyfonf vnf;aumif;? vufeufonf vnf;aumif; rusa&muf/
xdkarwm yGm;rsm;aom ol\ tpD;tyGm;rJhukd tvkd&Sdukefaom? trSwfr&Sdukefaom olwdkYonf
uyfa&mufvmukefaomf xdk (arwmyGm;rsm;aom) olukd rjrif&ukef/ xdk (arwmyGm;rsm;aom)
tcdkuf tcGifhukd r&ukef/ rif;jrwf (csrf;ompGm tdyf&jcif;paom) *kPfaus;Zl;wdkYonf yk*dKvf
\ *kPfaus;Zl;wdkY r[kwfukef/ *kPfaus;Zl;wdkYonf arwmyGm;rsm;jcif;\ *kPfaus;Zl;wdkYay
wnf;/ rif;jrwf avmu ppfom;onf ruJGrysufaom csyf0wfwefqm uGef&ufukd 0wf
ppfajrjyifodkY oufqif;&m\/ ypfvkdufaom jrm;wdkYonf xdkppfom;xHodkY a&mufvmukefaomf
jyefusukef\/ jyefYusJukef\/ xdkcsyf0wfwefqmukd zJGU0wfxm;cdkuf jrm;rSefcGifhukd r&ukef/
rif;jrwf tMuif*kPf aus;Zl;aMumifh ypfvkdufaom jrm;wdkYonf xdkppfom;xHodkY uyfa&mufvm
ukefaomf jyef usukef\? jyefYusJukef\/ (jrm;rpl;aom) *kPfaus;Zl;onf ppfom;\
*kPfaus;Zl; r[kwf? ruJGrysufaom csyf0wfwefqmuGef&uf\ *kPfaus;Zl;aywnf;/ rif;jrwf
twlomvQif (csrf;ompGm tdyf&jcif;paom) *kPfaus;Zl;wdkYonf yk*dKvf\ *kPfaus;Zl;wdkY
r[kwfukef/ *kPfaus;Zl;wdkYonf arwmyGm;rsm;jcif;\ *kPfaus;Zl;wdkYaywnf;/

rif;jrwf tMuifcP yk*dKvfonf arwmyGm;rsm;ae\/ xdkcP xdkyk*dKvftm; rD;onf


vnf;aumif;? tqdyfonf vnf;aumif;? vufeufonf vnf;aumif; rusa&mufEdkif/ xdkarwm
yGm;rsm;aom ol\ tpD;tyGm;rJhukd tvkd&Sdukefaom? trSwf r&Sdukefaom olwdkYonf uyfa&muf
vmukefaomf xdk (arwmyGm;rsm;aom) olukd rjrif&ukef/ xdk(arwmyGm;rsm;aom) tcdkuf jrifcGifh
ukd r&ukef/ rif;jrwf (csrf;ompGmtdyf&jcif;paom) *kPfaus;Zl;wdkYonf yk*dKvf\ *kPfaus;Zl;wdkY
r[kwfukef/ *kPfaus;Zl;wdkYonf arwmyGm;rsm;jcif;\ *kPfaus;Zl;wdkYaywnf;/ rif;jrwf
avmu a,musfm;onf ewf jzpfaom ukd,faysmufaq;jrpfukd vuf xm;&m\/ wdkewf
jzpfaom ukd,faysmufaq;jrpfonf xdka,musfm;\ vuf wnforQ umvywfvHk; tjcm;wpfOD;
wpfa,mufaom yuwdvlonf xdka,musfm;ukd rjrifEdkif/ rif;jrwf tMuifhaMumifh xdkaq;jrpf
vufudkif&Sdolonf yuwdvlwdkY\ rsufpdtjrif rxifEdkif/ (rxifaom) *kPfaus;Zl;onf
xdka,musfm;\ *kPfaus;Zl;r[kwf/ *kPfaus;Zl;onf xdkukd,faysmufaq;jrpf\ *kPfaus;Zl;
wnf;/ rif;jrwf twlomvQif (csrf;ompGm tdyf&jcif;paom) *kPfaus;Zl;wdkYonf yk*dKvf\
*kPfaus;Zl;wdkY r[kwfukef/ *kPfaus;Zl;wdkYonf arwmyGm;rsm;jcif;\ *kPfaus;Zl;wdkYaywnf;/
rif;jrwf tMuifcP yk*dKvfonf arwmyGm;rsm;ae\/ xdkcP xdkyk*dKvftm; rD;onf
vnf;aumif;? tqdyfonf vnf;aumif;? vufeufonf vnf;aumif; rusa&mufEdkif/ xdkarwm
yGm;rsm;aom ol\ tpD;tyGm;rJhukd tvkd&Sdukefaom? trSwfr&Sdukefaom olwdkYonf uyfa&mufvm
ukefaomf xdk(arwmyGm;rsm;aom) olukd rjrif&ukef/ xdk(arwmyGm;rsm;aom) tcdkuf jrifcGifhukd
r&ukef/ rif;jrwf (csrf;ompGm tdyf&jcif;paom) *kPfaus;Zl;wdkYonf yk*dKvf\ *kPfaus;Zl;wdkY
r[kwfukef/ *kPfaus;Zl;wdkYonf arwmyGm;rsm;jcif;\ *kPfaus;Zl;wdkYaywnf;/ rif;jrwf Oyrm
wpfenf;aomfum; aumif;pGm jyKxm;aom vkdPf*lBuD;odkY 0ifaom a,musfm;ukd onf;pGmaom
rkd;onf &GmoGef;vsuf pGwfpdkpdrfhaomiSg rwwfEdkif/ rif;jrwf tMuifhaMumifh onf;pGm&Gmaom
rkd;onf &GmoGef;onf &Sdaomf xdkolukd rpGwfpdkapEdkif/ rkd;rpGwfaom *kPfaus;Zl;onf
xdka,musfm;\ *kPfaus;Zl; r[kwf/ rkd;rpGwfaom *kPfaus;Zl;onf vkdPf*lBuD;\ *kPfaus;Zl;
aywnf;/ rif;jrwf twlomvQif (csrf;ompGmtdyf&jcif;paom) *kPfaus;Zl;wdkYonf yk*dKvf
\ *kPfaus;Zl;wdkY r[kwfukef/ *kPfaus;Zl;wdkYonf arwm yGm;rsm;jcif;\ *kPfaus;Zl;wdkY
aywnf;/
rif;jrwf tMuifcP yk*dKvfonf arwmyGm;rsm;ae\/ xdkcP xdkyk*dKvftm; rD;onf
vnf;aumif;? tqdyfonf vnf;aumif;? vufeufonf vnf;aumif; rusa&mufEdkif/ xdk(arwm
yGm;rsm;aom) ol\ tpD;tyGm;rJhukd tvkd&Sdukefaom? trSwfr&Sdukefaom olwdkYonf uyfa&muf
vmukefaomf xdkarwm yGm;rsm;aomolukd rjrif&ukef/ xdk(arwmyGm;rsm;aom) ol\ tpD;tyGm;
rJhukd jyKjcif;iSg rwwfEdkifukef/ rif;jrwf *kPfaus;Zl;wdkYonf yk*dKvf\ *kPfaus;Zl;wdkY r[kwf
ukef/ *kPfaus;Zl;wdkYonf arwm yGm;rsm;jcif;\ *kPfaus;Zl;wdkYaywnf;[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe tHhzG,f&Sdygay\/ toQifbk&m;em*aoe rjzpfzl;jrJ jzpfygay\/
arwm yGm;rsm;jcif;onf raumif;rI tm;vHk;ukd wm;jrpfEdkifygay\[k (avQmuf\)/
rif;jrwf arwm yGm;rsm;jcif;onf tpD;tyGm;ukd tvdk&SdolwdkY\ vnf;aumif;? tpD;tyGm;ukd
tvkdr&Sd olwdkY\ vnf;aumif; ukodkvf aus;Zl;tm;vHk;ukd &GufaqmifEdkifygay\/ tMuifolwdkY
onf 0dnmOfESifh pyf,SOfukef\/ tvHk;pHkaom wdkolwdkYonf tusKd;tmedoif BuD;rm;vSpGmaom
arwmyGm;rsm;jcif;ukd aumif;pGm rSD0Jtyf\[k (rdefYawmfrl\)/ /
ajcmufckajrmuf arwmbm0emedoHoyOm NyD;\/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- o
oAAn
nKw
Kw
P
P00**f f ======
7 - ukovmukovor0doryOm
(ukodkvfESifh tukodkvf tusKd;wl? rwl jyem)
7/ toQifbk&m;em*aoe ]]ukodkvfjyKolESifh tukodkvfjyKolwdkY\ tusKd;w&m;onf wlnDyg
oavm/ odkYr[kwf wpfpHkwpf&m txl;&Sdygao;oavm}} [k (avQmuf\)/ rif;jrwf ukodkvfESifh
tukodkvfwdkY\ txl;onf &Sday\/ rif;jrwf ukodkvfonf aumif;usKd;ukd ay;\/ ewf&Gm ok*wd
jzpfapwwf\/ tukodkvfonf raumif;usKd;ukd ay;\/ i&J'k*wd jzpfapwwf\[k (rdefYawmf
rl\)/
toQifbk&m;em*aoe ]]a'0'wfonf pifppf rnf;npf,kwfrm\/ pifppf rnf;npf,kwfnHh
aom w&m;wdkYESifh jynfhpHk\/ bk&m;avmif;onf pifppf jzLpif aumif;jrwf\/ pifppf jzLpif
aumif;jrwfaom w&m;wdkYESifh jynfhpHk\}} [k toQifbk&m;wdkY qdkawmfrlukef\/ wpfzefvnf;
a'0'wfonf b0wdkif; b0wdkif; tjcHt&H pnf;pdrftm;jzi vnf;aumif;? toif;tyif;
tm;jzifh vnf;aumif; bk&m;avmif;ESifh wlnD\? wpf&Hwpfcg bk&m;avmif;xufyif vGefuJay
ao;\/ a'0'wfonf Am&mPoDNrKdU0,f jA['wfrif;\ yka&m[dwf\ om;jzpfpOftcg bk&m;
avmif;onf rEeftwwfukd aqmifaom ,kwfnHhaom 'Gef;p@m;rsKd; jzpfcJh\/ rEefpkwf
tcgrJh o&ufoD;wdkYukd oD;ap\/ Zmwf bk&m;avmif;onf a'0'wfatmuf trsKd;tm;jzifh
,kwfedrfh\/ tjcHt&H pnf;pdrftm;jzifhvnf; ,kwfedrfhyg\/
xdkrSwpfyg;vnf; a'0'wfonf jrifhjrwfaom? ajrBuD;ukd tpdk;&aom? tvHk;pHkaom tvkdESifh
jynfhpHkaom rif;jzpfpOftcgu bk&m;avmif;onf xdkrif;\ toHk;taqmif jzpfaom? tvHk;pHkaom
vuPmESifh jynfhpHkaom qifajymifBuD; jzpfcJh\/ rif;onf xdkqifajymifBuD;\ wifhw,faom
oGm;jcif;\ uGefYjrL;jcif;wdkYukd onf;rcHEkdifonf jzpf owfvkd&um; ]]qifq&m oifonf
qifajymifBuD;ukd (toGm; tvmtwwfynm) roiftyfao;/ xdkqifajymifBuD;tm; aumif;uif
oGm;vmjcif;rnfaom twwftaMumif;ukd oifay;avmh}} [k qifq&mukd rdefYawmfrl\/ xdkZmwf
vnf; bk&m;avmif;onf a'0'wfatmuf Zmwftm;jzifh tvGef,kwfedrfhaom wd&pmefrsKd;
jzpfyg\/
xdkrSwpfyg;vnf; a'0'wfonf awmxJ EGm;aysmufukd &Smaom vljzpfpOftcgu bk&m;
avmif;onf r[myx0Drnfaom arsmufjzpfcJh\/ ae&mvnf; vlESifh wd&pmefwdkY\ xl;jcm;
onfh tjzpfukd awGUjrif&\/ xdkZmwfvnf; xdkrQavmuf bk&m;avmif;onf a'0'wfatmuf
trsKd;Zmwftm;jzifh ,kwfedrfhcJhyg\/
xdkrSwpfyg;vnf; a'0'wfonf qifajymifBuD;uJhodkY tm;BuD;aom? aomPkw&rnfaom
vlom;rkqdk; jzpfpOftcgu bk&m;avmif;onf q'Ernfaom qifrif; jzpfcJh\/ xdktcgu
xdkrkqdk;onf xdkqifajymifukd owf\/ xdkZmwfvnf; a'0'wfuomvQif bk&m;avmif;xuf
omvGefyg\/
xdkrSwpfyg;vnf; a'0'wfonf tdk;tdrfrJh aeavh&Sdaom? awm usufpm;aom vljzpfpOf
tcgu bk&m;avmif;onf rEef o&Zm,fwwfaom cgiSuf jzpfcJh\/ xdktcguvnf; xdkawm

usufpm;aom rkqdk;onf xdkcgiSufukd owf\/ xdkZmwfvnf; a'0'wfuomvQif trsKd;Zmwf


tm;jzifh bk&m;avmif;xuf omvGefyg\/
xdkrSwpfyg;vnf; a'0'wfonf uvmAkrnfaom umodrif; jzpfpOftcgu bk&m;avmif;
onf cED0g'D&aoh jzpfcJh\/ xdktcgu xdkrif;onf xdk&aohtm; trsufxGufonf jzpf
vufajcwdkYukd 0g;rQpfpdkYwdkYuJhodkY jzwfap\/ xdkZmwfvnf; a'0'wfuomvQif trsKd;Zmwftm;jzifh
vnf;aumif;? tjcHt&H pnf;pdrftm;jzifh vnf;aumif; bk&m;avmif;xuf omvGefyg\/
xdkrSwpfyg;vnf; a'0'wfonf vlom; rkqdk;jzpfpOftcgu bk&m;avmif;onf eEd,rnf
aom arsmufrif; jzpf\/ xdktcguvnf; xdkawm usufpm;aom rkqdk;onf xdkarsmufrif;ukd
trd nDwdkYESifhtwl owf\/ xdkZmwfvnf; a'0'wfuomvQif trsKd;Zmwftm;jzifh bk&m;avmif;
xuf omvGefyg\/
xdkrSwpfyg;vnf; a'0'wfonf t0wfr0wfaom um&rd,rnfaom &aoh pOf;vJjzpfpOf
tcgu bk&m;avmif;onf y@&urnfaom e*g;rif; jzpfcJh\/ xdkZmwfvnf; a'0'wfu
omvQif trsKd;Zmwftm;jzifh bk&m;avmif;xuf omvGefyg\/
xdkrSwpfyg;vnf; a'0'wfonf awm vlom;&aohjzpfpOftcgu bk&m;avmif;onf wpu
trnf&Sdaom 0ufBuD; jzpfcJh\/ xdkZmwfvnf; a'0'wfuomvQif trsKd;Zmwftm;jzifh bk&m;
avmif;xuf omvGefyg\/
xdkrSwpfyg;vnf; a'0'wfonf apwDwdkif;0,f wolrQavmufaom txufaumif;uifjyif
oGm;vmEdkifaomol&y&dp&rnfaom rif;jzpfpOftcgu bk&m;avmif;onf uydvrnfaom ykPm;
jzpfcJh\/ xdkZmwfvnf; a'0'wfuomvQif trsKd;Zmwftm;jzifh vnf;aumif;? tjcHt&H pnf;pdrf
tm;jzifh vnf;aumif; bk&m;avmif;xuf omvGefyg\/
xdkrSwpfyg;vnf; a'0'wfonf omrrnfaom vljzpfpOftcgu bk&m;avmif;onf kk rnf
aom orifrif; jzpfcJh\/ xdkZmwfvnf; a'0'wfuomvQif trsKd;Zmwftm;jzifh bk&m;avmif;
xuf omvGefyg\/
xdkrSwpfyg;vnf; a'0'wfonf awm usufpm;aom vlom;rkqdk; jzpfpOftcgu bk&m;
avmif;onf qifajymifBuD; jzpfcJh\/ xdkrkqdk;onf xdkqifajymifBuD;\ tpG,fwdkYukd ckepfBudrf
wdkifwdkif jzwf aqmif,l\/ xdkZmwfvnf; a'0'wfuomvQif trsKd;Zmwftm;jzifh bk&m;
avmif;xuf omvGefyg\/
xdkrSwpfyg;vnf; a'0'wfonf rif;rsKd;oabm&Sdaom (yx0DZ,rEefwwfaom) ajracG;
jzpfcJh? ZrL'dyfuRef;0,f &SdorQ ya'o&mZf rif;tm;vHk;wdkYukd ppfNyKdifonfwdkYukd jyKpOftcgu
bk&m;avmif;onf 0d"k&rnfaom ynm&Sd jzpfcJh\/ xdkZmwfvnf; a'0'wfuomvQif tjcHt&H
tm;jzifh bk&m;avmif;xuf omvGefyg\/
xdkrSwpfyg;vnf; a'0'wfonf qifajymifBuD; jzpf? ESHpkwfiSufr\ om;i,fwdkYukdowf\/
xdktcgu bk&m;avmif;onfvnf; qifajymifBuD;yif jzpf? qiftaygif;wdkY\ t&Sifjzpf\/
xdkZmwfvnf; ESpfOD;ukefaom xdkolwdkYonfum; wlnDyguke\
f /
xdkrSwpfyg;vnf; a'0'wfonf t"rrnfaom ewfjzpfpOftcgu bk&m;avmif;onfvnf;
"rtrnf&Sdaom ewf jzpfcJh\/ xdkZmwfvnf; ESpfOD;aomolwdkYonfum; wlnDMuygukef\/

xdkrSwpfyg;vnf; a'0'wfonf trsKd;om;ig;&mwdkYukd tpdk;&aom avSolBuD;jzpfpOftcgu


bk&m;avmif;onfvnf; trsKd;om;ig;&mwdkYukd tpdk;&aom avSolBuD; jzpfcJh\/ xdkZmwfvnf;
ESpfOD;aomolwdkYonf wlnDMuygukef\/
xdkrSwpfyg;vnf; a'0'wfonf vSnf;ig;&mwdkYukd tpdk;&aom vSnf;rSL;jzpfpOftcgu bk&m;
avmif;onfvnf; vSn;f ig;&mwdkYukd tpdk;&aom vSnf;rSL; jzpfcJh\/ xdkZmwfvnf; ESpfOD;aom
olwdkYonf wlnDMuygukef\/
xdkrSwpfyg;vnf; a'0'wfonf omcrnfaom orifrif; jzpfpOftcgu bk&m;avmif;onf
vnf; edaj*m"rnfaom orifrif; jzpfcJh\/ xdkZmwfvnf; ESpfOD;aomolwdkYonf wlnDMuyg
ukef\/
xdkrSwpfyg;vnf; a'0'wfonf omcrnfaom ppfolBuD;jzpfpOftcgu bk&m;avmif;onf
vnf; edaj*m"rnfaomrif; jzpfcJh\/ xdkZmwfvnf; ESpfa,mufaom olwdkYonf wlnDMuygukef
\/
xdkrSwpfyg;vnf; a'0'wfonf c@[mvrnfaom ykPm;jzpfpOftcgu bk&m;avmif;onf
pErnfaom rif;om; jzpfcJh\/ xdktcgu c@[mvykPm;uomvQif omvGefyg\/
xdkrSwpfyg;vnf; a'0'wfonf xdkjA['wfrnfaom rif;jzpfpOftcgu bk&m;avmif;onf
xdkjA['wfrif;\ om;awmfjzpfaom r[my'krrnfaom rif;om; jzpfcJh\/ xdktcgu xdkjA['wf
rif;onf rdrd\ om;awmfukd apm&yygbrnfaom acsmuf ypfcsapav\/ tzonfom om;
orD;wdkYxuf wpfpHkwpfckjzifh omvGef xl;uJonfomwnf;/ xdkZmwfvnf; a'0'wfuomvQif
bk&m;avmif;xuf omvGefyg\/
xdkrSwpfyg;vnf; a'0'wfonf r[mywmyrnfaom rif;jzpfpOftcgu bk&m;avmif;onf
xdkr[mywmyrif;\ om;jzpfaom "rygvrnfaom rif;om; jzpf\/ xdktcgu xdkr[mywmy
rif;onf rdrdom;\ vufajcwdkYukd vnf;aumif;? OD;acgif;ukd vnf;aumif; jzwfapyg\/ xdkZmwf
vnf; a'0'wfuomvQif bk&m;avmif;xuf omvGefyg\/
,ck (aemufqHk;) b0 ESpfOD;aomolwdkYonfvnf; omuD0ifrif; trsKd; jzpfMuygukef\/
bk&m;avmif;onf tvHk;pHkaom w&m;ukd odawmfrlaom? avmu\ tBuD;trSL; jzpfawmfrlaom
bk&m; jzpfawmfrlyg\/ a'0'wfonf xdkewfxufewfjzpfaom jrwfpGmbk&m;\ omoemawmf
&[ef;jyK? wefcdk;ukd jzpfapvsuf bk&m;twkukd jyKyg\/
toQifbk&m;em*aoe tuREfkyf ajymqdkavQmufxm;aom pum;tm;vHk;onf rSefygoavm/
odkYr[kwf cRwf,Gif;ygoavm[k (avQmuf\)/ rif;jrwf oifrif;jrwfonf rsm;pGmaom taMumif;
ukd aqmifjyay\/ xdktm;vHk;onf rSefonfomwnf;/ rrSm;ay[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;
em*aoe rnf;npf,kwfnHhaom w&m;ESifh jzLpifoefY&Sif;aom w&m;wdkY wlrQaom oabm&SdcJhrl
ukodkvfESifh tukodkvfonf wlrQaom tusKd;&Sdonf jzpf&m\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf ukodkvf
ESifh tukodkvf wlrQaom tusKd;&Sdonf rjzpfEdkif/ rif;jrwf a'0'wfonf tvHk;pHkaom olwdkYESifh
qefYusifonf r[kwf/ bk&m;avmif;ESifhom qefYusif\/ xdka'0'wftm; bk&m;avmif;ESifh
qefYusifjcif;onf xdkxdkb0omvQif cH&\? tusKd;ay;\/ rif;jrwf a'0'wfonfvnf; tpdk;&
aom t&m wnfpOf Zeyk'fwdkY tapmifhta&Smufukd ay;ay\/ wHwm;ukd? obifukd? tvSL
wif;ukyf (tvSLr@yf) ukd jyKvkyfapay\/ orPjAm[P? txD;usefol? c&D;oGm;? olawmif;
pm;? ukd;uG,f&m&Sdol? ukd;uG,f&mrJholwdkYtm; awmifhwwdkif;aom tvSLukd ay;vSLay\/ xdktvSL

\ tusKd;aMumifh xdka'0'wfonf b0wdkif; b0wdkif; pnf;pdrfcsrf;omwdkYukd &\/ rif;jrwf


tvSLay;jcif;? a`Eukd qHk;rjcif;? ukd,fEIwfukd apmifhpnf;jcif;? Oykof apmifhoHk;jcif;ukd zJMuOfxm;
pnf;pdrfcsrf;omukd cHpm;&vwHU[k pum;ukd qdkjcif;iSg tb,foltm; pGrf;aqmifEdkiftHhenf;/
rif;jrwf ]]a'0'wfESifh bk&m;avmif;wdkYonf twlwuG tpOfrjywf jzpfukef\}} [k oif
rif;jrwfonf ,if;aygif;qHkrdjcif;ukd qdk\/ xdkMuHKBuKduf aygif;qHkrdjcif;onf b0wpf&m vGefaomf
vnf; rjzpfEdkifay/ b0wpfaxmif vGefaomfvnf; rjzpfEdkifay/ b0wpfodef; vGefaomfvnf;
rjzpfEdkifay/ wpfcgwpf&H wpfBudrfwav tcsdefumvrsm;pGm ukefvGefojzifh MuHKBuKduf aygif;qHkrd
jcif;onf jzpfay\/ {uefaomfum; jrwfpGmbk&m;onf vlUtjzpfukd &&Sdjcif; vdyfuef; Oyrmukd
Tefjyawmf rltyfouJhodkY? rif;jrwf bk&m;avmif;ESifh a'0'wfwdkY\ MuHKBuKduf aygif;qHkrdjcif;ukd
xdkOyrm twlyif rSwfavmh/
rif;jrwf bk&m;avmif;tm; a'0'wfESifhomvQiftwl MuHKBuKdufaygif;qHkrdjcif; jzpfonf
r[kwfao;/ rif;jrwf om&dykw&mrax&fonfvnf; rsm;pGmukefaom b0todef;wdkY bk&m;
avmif;\ tzjzpfcJhzl;\/ bBuD; jzpfcJhzl;\/ baxG; jzpfcJhzl;\/ nDtpfukd jzpfcJhzl;\/ om; jzpfcJh
zl;\/ wl jzpfcJhzl;\/ taqGcifyGef; jzpfcJhzl;\/
rif;jrwf bk&m;avmif;onfvnf; rsm;pGmukefaom b0todef;wdkY om&dykw&mrax&f\
tz jzpfcJhzl;\/ bBuD; jzpfcJhzl;\/ baxG; jzpfcJhzl;\/ nDtpfukd jzpfcJhzl;\/ om; jzpfcJhzl;\/ wl
jzpfc Jhzl;\/ taqGcifyGef; jzpfcJhzl;\/ rif;jrwf owavmu tusKH;0ifukef? oHo&m t,OfodkY
tpOfvkdufyg&ukefvsuf? oHo&mt,Ofjzifh arsmyg&ukefaom oltm;vHk;wdkYonfyif rcspfrESpf
ouf olwdkYESifh vnf;aumif;? cspfcifESpfoufolwdkYESifh vnf;aumif; MuHKBuKduf aygif;qHkrdMu&ukef
\/ rif;jrwf t,Ofjzifh arsmygaom a&onf pifMu,faom 0wK? rpifMu,faom 0wK? aumif;
aom 0wK? raumif;aom 0wKESifh MuHKBuKduf aygif;qHkouJhodkY? rif;jrwf twlyif owavmu
tusKH;0ifukef? oHo&mt,OfodkY tpOfvkdufyg&ukefvsuf? oHo&mt,Ofjzifh arsmygukefaom
oltm;vHk;wdkYonfyif rcspfrESpfoufolwdkYESifh vnf;aumif;? cspfcifESpfoufolwdkYESifh vnf;aumif;
MuHKBuKdufaygif;qHkjcif;odkY a&mufukef\/ rif;jrwf a'0'wfonf ewfjzpfonf&Sdaomf rdrdonf
rw&m;bJ olwpfyg;wdkYukd rw&m; wdkufwGef;? ESpfaygif;ig;q,fh ckepfuka# tESpfajcmufoef;
wdkY ywfvHk; t0Dpdi&JBuD; usuf&\/ rif;jrwf bk&m;avmif;onfvnf; ewfjzpfonf&Sdaomf
rdrdonf w&m;onf jzpf? olwpfyg;wdkYukd w&m; wdkufwGef;vsuf? ESpfaygif;ig;q,fhckepfuka#
tESpfajcmufoef;wdkYywfvHk; tvHk;pHkaom umr*kPfESifh jynfhpHkonf jzpf ewfjynf arGUavsmf
0rf;ajrmuf&ay\/ rif;jrwf pifppfaomum; a'0'wfonf b0 rjypfrSm;xdkufaom bk&m;ukd
jypfrSm; vnf;aumif;? nDGwfaom oHCmukd oif;cJG vnf;aumif; ajrrsKdcH&\/ jrwfpGmbk&m;
onf tvHk;pHkaom w&m;wdkYukd odawmfrl? Oy"dr&Sdaom edAmef y&dedAmef 0ifpHawmfrl&\[k
(rdefawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ odkYvQif pum;ukd xdkodkY qdkawmfrlwdkif; 0efcHyg\
[k (avQmuf\)/ /
ckepfckajrmuf ukovmukovor0doryOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- o
oAAn
nKw
Kw
P
P00**f f ======
8 - tr&ma'0DyOm
(tr&ma'0D ]]raumif;rIrjyKaom} jyem)
8/ toQifbk&m;em*aoe]]rdef;rtm;vHk;wdkYonfyif tcGifhtcgukdvnf;aumif;? qdwfuG,f zHk;vTrf;&mukd vnf;aumif;
tu,f &ukefonf jzpftHh? rdrdvifESifhwlaom zdwfrefolukdrlvnf; tu,f &ukefonf jzpftHh?
raumif;rIukd jyKukef&m\/ wpfyg;aom olukd r&omcJhaomf ajcvufqGHUolESifhaomfvnf;
twlwuG raumif;rIukd jyKukef&m\}} [k pum;ukd jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/
wpfzefvnf; ]]ra[mo"mynm&Sd\ r,m; ]]tr&m}} rnfaom rdef;ronf &Gmi,f ypfxm;
cJh? vifESifhauGuGif; vGwfvyfvsuf qdwfuG,f&m ae&? qdwfNidrfygvsuf rif;ESifhwlaom
vifukd jyK? wpfaxmifaom tojymjzifh zdwfreftyfygvsuf raumif;rIukd rjyKay}} [k qdkjyefyg
\/ toQifbk&m;em*aoe rdef;rtm;vHk;wdkYonfyif/y/ ajcvufqGHUolESifhaomfvnf; twlwuG
raumif;rIukd jyKukef&m\}} [k tu,f jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfonf jzpfygtHh/ xdkodkY
jzpfygrl ]]ra[mo"mynm&Sd\ r,m; tr&mrnfaom rdef;ronf/y/ raumif;rIukd rjyK}} [laom
pum;onf rSm;&myg\/ ra[mo"mynm&Sd\ r,m; tr&mrnfaom rdef;ronf/y/ raumif;rI
ukd rjyK}} [k tu,f a[mawmfrlonf jzpfygtHh/ xdkodkY jzpfygrl ]]tvHk;pHkaom rdef;rwdkYonf
yif/y/ ajcvufqGHUolESifhaomfvnf; twlwuG raumif;rIukd jyKukef&m\}} [laom xdkpum;onf
vnf; rSm;&myg\/ tpGef;ESpfzufxGufaom jyemonfvnf; toQifbk&m;xHodkY tpOfa&muf
yg\/ toQifbk&m;onf xdkjyemukd ajz&Sif;awmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]tvHk;pHkaom rdef;rwdkYonfyif/y/ ajcvufqGHUolESifhaomfvnf; twlwuG raumif;
rIukd jyK&m\}} [laom pum;ukd jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ ra[mo"m ynm&Sd\
r,m; tr&mrnfaom rdef;ronf/y/ raumif;rIukdrjyK}} [k jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfyg\/
rif;jrwf tMuifrdef;ronf tcGifhtcgukd vnf;aumif;? qdwfuG,f zHk;vTrf;&mukd vnf;aumif;?
rdrdvifESifhwlaom zdwfrefolukd vnf;aumif; tu,f &jim;tHh/ xdkrdef;ronf tojym
wpfaxmifukd &vwfrlum; rdrdvifESifhwlaom a,musfm;ESifh twlwuG raumif;rIukd jyK&m\?
rif;jrwf xdktr&mrnfaom rdef;ronf qdwfuG,f&mtcgukd pdppf pl;prf;vwfaomf tcGifhtcgukd
vnf;aumif;? qdwfuG,f&mukd vnf;aumif;? xdkvifESifhwlaom zdwfrefolukd vnf;aumif;
rjrifav/ xdkYaMumifh xdktr&mrnfaom rdef;ronf raumif;rIukd rjyKay/
vlUjynfavmu olwpfyg;uJh&JUrnfrS aMumufaomaMumifh tcGifhtcgukd rjrifav/ wr
vGef avmu i&Jab;rS aMumufaomaMumifh tcGifhtcgukd rjrifav/ raumif;rIonf cg;pyf
aom tusKd;&Sd\[k pdppf tcGifhtcgukd rjrifav/ cspfaom vifukd rvTwfvkdaomaMumifh tcGifh
tcgukd rjrifav/ vifukd tav;tjrwf jyKonf\ tjzpfaMumifh tcGifhtcgukd rjrifav/ w&m;
ukd dkaoonf jzpf tcGifhtcgukd rjrifav/ rpifMu,faom tusifhukd uJh&JUpufqkyfonf jzpf
tcGifhtcgukd rjrifav/ rdrdjyKoifhonfh 0wftusifhukd rzsufqD;vkdonf jzpf tcGifhtcgukd rjrif
av/ odkY oabm&Sdukefaom rsm;jym;ukefaom taMumif;wdkYaMumifh tcGifhtcgukd rjrifav/

xdktr&monf avmu pdppfplprf;onf&Sdaomf qdwfuG,f&mukd rjrifonf jzpfvnf;


raumif;rIukd rjyK/ xdktr&monf vlwdkYrS qdwfuG,f&mukd tu,f &jim;tHh/ ewfwdkYrS
qdwfuG,f&mukd r&&m/ ewfwdkYrS qdwfuG,f&mukd tu,f &jim;tHh/ olwpfyg;pdwfudk odukef
aom &[ef;wdkYrS qdwfuG,f&mukd r&&m/ olwpfyg;pdwfudk odukefaom &[ef;wdkYrS qdwfuG,f
&mukd tu,f &jim;tHh/ olwpfyg;pdwfudk odukefaom ewfwdkYrS qdwfuG,f&mukd r&&m/
olwpfyg; pdwfudk odukefaom ewfwdkYrS qdwfuG,f&mukd tu,f &jim;tHh/ rdrdonfyifvQif
raumif;rIwdkYrS qdwfuG,f&mukd r&&m/ rdrdonfyifvQif raumif;rIwdkYrS qdwfuG,f&mukd tu,f
&jim;tHh/ rw&m;jzifh qdwfuG,f&mukd &onf jzpf&m\/ odkY oabm&Sdukefaom rsm;jym;
ukefaom taMumif;wdkYaMumifh qdwfuG,f&mukd r&onf jzpf raumif;rIukd rjyK/
xdktr&monf avmu pdppfonf&Sdaomf xdkrdrdvifESifh wlaom zdwfrefolukd r&onf jzpf
raumif;rIukd rjyK/ rif;jrwf ra[mo"mynm&Sdonf ESpfq,fh&Spfyg;aom *kPft*FgwdkYESifh jynfhpHk
\/ tb,fESpfq,fh&Spfyg;aom *kPft*FgwdkYESifh jynfhpHkoenf;[lrl-rif;jrwf ra[mo"monf (1)
&J&ifh\? (2) raumif;rIrS &Sufwwf\/ (3) raumif;rIrS aMumufvefYwwf\/ (4) toif;
tyif;&Sd\/ (5) taqG cifyGef;ESifh jynfhpHk\/ (6) onf;cHwwf\/ (7) oDv &Sd\/ (8) rSefaom
pum;ukd qdkwwf\/ (9) pifMu,faom tusifhESifh jynfhpHk\/ (10) trsuf ]a'go} r&Sd/ (11)
axmifvTm;rI rme r&Sd/ (12) jiLpl apmif;ajrmif;rI r&Sd/ (13) vkHYv&Sd\/ (14) tm;xkwf\/ (15)
olwpfOD;ukd csD;jrifhwwf\/ (16) cJGjcrf; a0zefavh&Sd\/ (17) tajymtqdk ajyjypf\/ (18)
ESdrfhcsxm;aom oabm&Sd\/ (19) odrfarGU\/ (20) pOf;vJjcif; r&Sd/ (21) vSnfhywfjcif; r&Sd/
(22) vGefuJaom ynmESifh jynfhpHk\/ (23) ausmfapmjcif; &Sd\/ (24) twwfynmESifh jynfhpHk\/
(25) rSDcdkvmaom olwdkY\ tpD;tyGm;ukd &SmrSD;vkdvm;avh &Sd\/ (26) vltm;vHk;u awmifhwtyf
\/ (27) ypnf;Opm &Sd\/ (28) tjcHt&H rsm;\/ rif;jrwf ra[mo"mynm&Sdonf ESpfq,fh
&Spfyg;aom *kPft*FgwdkYESifh jynfhpHk\/ xdktr&monf rdrdvifrS wpfyg;aom rdrdvifESifh wlaom
zdwfrefolukd r&onf jzpf raumif;rIukd rjyK[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ odkYvQif pum;ukd xdkodkY qdkawmfrlwdkif; 0efcHyg\
[k (avQmuf\)/ /
&Spfckajrmuf tr&ma'0DyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- o
oAAn
nKw
Kw
P
P00**f f ======
9 - t&[Etbm,eyOm
(&[Emyk*dKvf aMumuf&GHUjcif; uif;? ruif; jyem)
9/ toQifbk&m;em*aoe ]]&[Emyk*dKvfwdkYonf aMumufjcif;? xdwfvefYjcif;rS uif;vGwf
ukef\}} [k pum;ukd jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfyg\/ wpfzefvnf; &mZN*Kd[fNrKdU jrwfpGm
bk&m;xHodkY a&S;Ivmvwfaom "eygvutrnf&Sdaom qifMurf;udk jrifukef? &[Em
ig;&mwdkYonf jrwfpGmbk&m;udk pGefYukefvsuf? tmeEmrax&f wpfyg;wnf;udk xm;? xkdxkdt&yfodkY
zJoGm;ukef\[k a[mawmfrlyg\/ toQifbk&m;em*aoe tb,fodkYygenf;/ xkd&[EmwdkYonf
aMumufukefonf jzpf zJoGm;ygukefoavm/ rdrdwdkY jyKtyfaom trIjzifh xif&Sm;vwHU[k ESvHk;
oGif;? jrwfpGmbk&m;udk (ZD0dwda`ErS) usapvdkukefonf jzpfvsuf zJoGm;ygukefoavm/ odkYr[kwf
jrwfpGmbk&m;\ twkr&Sdaom? jyefYajymaom? &[EmwdYEk Sifh rwlwefaom wefcdk;jym#d[mudk Ijrif
vdkukefonf jzpf zJoGm;ygukefoavm/ toQifbk&m;em*aoe ]]&[Emyk*dKvfwdkYonf aMumuf
jcif; xdwfvefYjcif;rS uif;ukef\}} [k tu,f jrwfpGmbk&m; a[mawmfrlonf jzpftHh/ xkdodkY
jzpfygrl ]]&mZN*Kd[fNrdKU/y/ tmeEm wpfyg;wnf;udk xm;cJhukef xkdxkdt&yfodkY zJoGm;Muukef\}}
[laom xkdpum;onf rSm;&myg\/&mZN*Kd[fNrdKU jrwfpGmbk&m;xHodkY a&S;Ivmvwfaom "eygv
u trnf&Sdaom qifMurf;udk jrifukef? &[Emig;&mwdkYonf jrwfpGmbk&m;udk pGefYukefvsuf?
tmeEmrax&f wpfyg;wnf;udk xm;cJhukef? xkdxt
kd &yfodkY tu,f zJoGm;Muukefonf jzpftHh/
xkdodkY jzpfygrl ]]&[Emyk*KdvfwdkYonf aMumufjcif; xdwfvefYjcif;rS uif;vGwfukef\}} [laom
xkdpum;onfvnf; rSm;&myg\/ tpGef;ESpfzufxGufaom jyemonfvnf; toQif bk&m;xH
odkY tpOfa&mufyg\/ toQifbk&m;onf xkdjyemudk ajz&Sif;awmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]&[Emyk*dKvfwdkYonf aMumufjcif; xdwfvefYjcif;rS uif;vGwfukef\}} [l
pum;udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/&mZN*Kd[fNrdKU jrwfpGmbk&m;xHodkY a&S;Ivmvwf
aom "eygvutrnf&Sdaom qifMurf;udk jrifuke
f ? &[Emig;&mwdkYonf jrwfpGmbk&m;udk
pGefYukefvsuf? tmeEmrax&f wpfyg;wnf;udk xm;cJhukef? xkdxkdt&yfodkY zJoGm;ukef\/ xdkYodkY
zJoGm;jcif;onfum; aMumufaomaMumifh r[kwf/ jrwfpGmbk&m;udk (ZD0dwda`ErS) usapvdkaom
aMumifhvnf; r[kwf/ rif;jrwf pifppfaomfum; tMuif taMumif;aMumifh &[EmwdkYonf aMumuf
rlvnf; aMumufukef&m\/ xdwfvefYrlvnf; xdwfvefYukef&m\/ &[EmwdkYonf xkdtaMumif;udk
t<uif;rJh y,fjzwftyfNyD/ xdkYaMumifh &[EmwdkYonf aMumufjcif; xdwfvefYjcif;rS uif;vGwfukef
\/ rif;jrwf ajrBuD;onf wl;qGaomf vnf;aumif;? cJGaomf vnf;aumif;? ork'&mESifh
awmifxGwfudk &Gufaqmifxm;&aomf vnf;aumif; aMumufoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQif
bk&m; raMumufyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf tb,f taMumif;aMumifhenf;[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; tMuiftaMumif;aMumifh ajrBuD;onf aMumufvnf; aMumuf&m\/ xdwfvefYvnf;
xdwfvefY&m\/ xkdtaMumif;onf ajrBuD; r&Sdyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif
tMuif taMumif;aMumifh &[EmwdkYonf aMumufvnf; aMumufukef&m\/ xdwfvefYvnf; xdwf
vefYukef&m\/ xkdtaMumif;onf &[EmwdkYtm; r&Sdukef/

rif;jrwf awmifxGwfonf jzwfaomf vnf;aumif;? cJGaomf vnf;aumif;? NyKdusaomf


vnf;aumif;? rD;jzifh IdUNrKdufaomf vnf;aumif; aMumufoavm[k(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m;
raMumufyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf tb,ftaMumif;aMumifhenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQif
bk&m; tMuif taMumif;aMumifh awmifxGwfonf aMumufvnf; aMumuf&m\/ xdwfvefYvnf;
xdwfvefY&m\/ xkdtaMumif;onf awmifxGwftm; r&Sdyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlom
vQif tMuiftaMumif;aMumifh &[EmwdkYonf aMumufvnf; aMumufukef&m\/ xdwfvefYvnf;
xdwfvefYukef&m\/ xkdtaMumif;onf &[EmwdkYtm; r&Sd/
rif;jrwf avmu"mwf wpfodef;0,f ow0gtaygif; tusKH;0ifukefaom oltm;vHk;wdkYonf
vSHwH udkifpGJukefvsuf? &[Em wpfyg;xHodkY a&S;Iajy;vmukef xdwfvefYapukefjim;tHh/ &[Em\
pdwf wpfrsKd;wpfrnf jzpfjcif;onf pdk;pOf;rQ rjzpfEdkif&m/ taMumif;tb,fenf;[lrl - taMumif;
r[kwf? t&mr[kwfaomaMumifhwnf;/
rif;jrwf pifppfaomfum; xkd&[EmwdkYtm; qdkvwHUtwkdif; pdwftMuHonf jzpf\ ]],aeY
jrwfaom olwdkYxuf txl;ojzifh jrwfaom? jrwfonfxuf jrwfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf
&mZN*Kd[fNrKdUawmf jrwfodkY tpOfavQmuf 0ifawmfrlvwfaomf "eygvuqifMurf;onf c&D;vrf;
rjzifh a&S;IvmvwHU/ ewfxuf ewfjzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;udk tvkyftauR;jzpfaom
nDawmf tmeEmonfum; {uef pGefYcGgvdrfhrnf r[kwf/ igwdkYtm;vHk;onfvnf; jrwfpGmbk&m;udk
tu,f rpGefYukefonf jzpftHh/ toQiftmeEm\ *kPfaus;Zl;onf rxif&Sm;vwHU/ qifajymif
BuD;onf jrwfpGmbk&m;txHodkY aumif;pGm ra&mufEdkifvwHU/ ,ck igwdkY zJoGm;ukeftHh/ odkY
zJoGm;ukefonf&Sdaomf rsm;pGmaom vltaygif;tm; udavomwnf;[laom taESmiftzGJUrS vGwf
onf jzpfvwHU/ toQiftmeEm\ *kPfaus;Zl;onfvnf; xif&Sm;vwHU}} [k tMuHjzpf\/ odkY
vQif xkd&[EmwdkYonf tusKd;tmedoifudk jrifukef xkdxkdt&yfodkY zJoGm;ukef\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe jyemudk aumif;pGm a0zefawmf rlEdkifygay\/ &[EmwdkYtm;
aMumufjcif;onf vnf;aumif;? xdwfvefYjcif;onf vnf;aumif; r&Sd[laom pum;onf rSefyg
ay\/ &[EmwdkYonf tusKd;tmedoifudk jrifuke
f xkdxkdt&yf&yfodkY zJoGm;ygukef\[k (avQmuf
\)/ /
udk;ckajrmuf t&[Etbm,eyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- o
oAAn
nKw
Kw
P
P00**f f ======
10 - Ak'oAnKbm0yOm
(jrwfpGmbk&m; tvHk;pHkudk odawmfrlyHk jyem)
10/ toQifbk&m;em*aoe ]]jrwfpGmbk&m;onf tvHk;pHkukd odawmfrl\}} [k toQifbk&m;wdkY
qdkawmfrlukef\/ wpfzefvnf; jrwfpGmbk&m;onf om&dykw&m? arm*vmef trSL;&Sdaom &[ef;
oHCmudk ESifxkwfawmfrlonf&Sdaomf pmwkrNrKdUae omuD0ifrif;wdkYonf vnf;aumif;? o[rwd
jA[mrif;onf vnf;aumif; rsKd;aphOyrm? EGm;i,fOyrmudk Tef;jyavQmufxm;? jrwfpGmbk&m;udk
Munfvif&TifysapukefNyD? onf;cH aMucsrf;apukefNyD? odapukefNyD}} [k qdkawmfrlukef\/ toQif
bk&m; em*aoe jrwfpGmbk&m;onf tMuifOyrmwdkYjzifh ESpfoufapvsuf? onf;cHaMucsrf;
apvsuf? Nidrf;at;apvsuf odjrifjcif;odkY a&mufawmfrl\/ xkdOyrmwdkYudk jrwfpGmbk&m;onf
rodrjrif tyfygukefoavm/ toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m;onf xkdOyrmwdkYudk tu,f
rodonfjzpftHh/ xkdodkYjzpfygrl jrwfpGmbk&m;onf tvHk;pHkudk odawmfrrl&m/ tu,f odawmfrl
onf jzpftHh/ xkdodkY jzpfygrl qGJiif ESdyfpufvsuf pHkprf;awmfrlvdkonf jzpf ESifxw
k fawmfrl\/
xkdodkY jzpfygrl jrwfpGmbk&m;tm; ukPmawmfr&Sdaom tjzpf jzpfoifhyg\/ tpGef;ESpfzufxGuf
aom jyemonfvnf; toQifbk&m;xHodkY tpOfa&mufyg\/ toQifbk&m;onf xkdjyem
udk ajz&Sif;awmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf tvHk;pHkudk odawmfrl\/ xkdOyrmwdkYjzifhvnf; jrwfpGmbk&m;onf
Munfvif&Tifysvsuf? ESpfoufvsuf? onf;cHaMucsrf;vsuf? Nidrf;at;vsuf odjrifjcif;odkY a&muf
awmfrl\/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf w&m;awmf\t&Sif jzpfawmfrl\/ jrwfpGmbk&m; a[m
awmfrlNyD;onfomvQif jzpfukefaom OyrmwdkYjzifh xkdomuD0ifrif;ESifh o[rwdjA[mwdkYonf
jrwfpGmbk&m;udk tm;&apukefNyD? ESpfoufapukefNyD? Munfvif&TifysapukefNyD/ jrwfpGmbk&m;
MunfMunf vifvifjzpf&um; xkdomuD0ifrif;ESifh o[rwd jA[mwdkYtm;vnf; ]]aumif;NyD}} [k
0rf;ajrmufjcif; jzpfavNyD/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh rdef;ronf vif\ypnf;jzpfaom Opmjzifhom vifudk tm;&ap\?
ESpfoufap\? Munfvif&Tifysap\/ xkdr,m;udkvnf; vifonf ]]aumif;NyD}} [k 0rf;ajrmuf\/
rif;jrwf twlomvQif pmwkrNrKdUae omuD0ifrif;wdkYonf vnf;aumif;? o[rwdjA[monf
vnf;aumif; jrwfpGmbk&m; a[mMum;awmf rlNyD;onfom jzpfaom OyrmwdkYjzifh jrwfpGmbk&m;udk
tm;&apukef\? ESpfoufapukef\? Munfvif&Tifysapukef\/ jrwfpGmbk&m;onf Munfvif &Tifys
onf jzpf xkdolwdkYtm;vnf; ]]aumif;NyD}} [k 0rf;ajrmufawmfrl\/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; qwmonfonf rif;\ ypnf;omjzpfaom a&TbD;jzifh
rif;\ OD;acgif;udk jyKjyifNzD;vdrf;vsuf rif;udk tm;&ap\? ESpfoufap\? Munfvif&Tifysap\/
rif;onf Munfvif&Tifysonf jzpf xkdqwmonftm;vnf; ]]aumif;NyD}} [k 0rf;ajrmuf\? tvdk
&Sdwkdif; ay;urf;\? rif;jrwf twlomvQif pmwkrNrdKUae omuD0ifrif;wdkYonf vnf;aumif;?
o[rwdjA[monf vnf;aumif; jrwfpGmbk&m; a[mawmfrlNyD;onfom jzpfaom OyrmwdkYjzifh
jrwfpGmbk&m;udk tm;&apukef\? ESpfoufapukef\? Munfvif &Tifysapukef\/ jrwfpGmbk&m;onf
Munfvif&Tifysonf jzpf xkdolwdkYtm;vnf; ]]aumif;NyD}} [k 0rf;ajrmufawmfrl\/

rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; twlaewynfhonf OyZm,fq&m aqmif,lvmaom


qGrf;udk ,l OyZm,fq&mtm; uyfvsuf OyZm,fq&mudk tm;&ap\? ESpfoufap\? Munf
vif &Tifysap\/ xkdtwlae wynfhudkvnf; OyZm,fq&monf Munfvif&Tifysonf jzpf
]]aumif;NyD}} [k 0rf;ajrmuf\? rif;jrwf twlomvQif pmwkrNrdKUae omuD0ifrif;wdkYonf vnf;
aumif;? o[rwdjA[monf vnf;aumif; jrwfpGmbk&m; a[mawmf rltyfNyD;omvQif jzpfaom
OyrmwdkYjzifh jrwfpGmbk&m;udk tm;&apukef\? ESpfoufapukef\? Munfvif &Tifysapukef\/
jrwfpGmbk&m;onf Munfvif &Tifysawmfrlonf jzpf? xkdolwdkYtm;vnf; ]]aumif;NyD}} [k
0rf;ajrmufawmfrl qif;&J 'kutm;vHk;rS vGwfjcif;iSg w&m;a[mawmfrl\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ odkYvQif pum;udk xkdodkY qdkawmfrlwkdif;
0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
q,fckajrmuf Ak'oAnKbm0yOm NyD;\/
av;ckajrmuf oAnKwP0*f NyD;\/
oAnKwP0*f tar;ykpmjyem q,fyg;wdkYwnf;/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- o
oEE0000**f f ======
1 - oE0yOm
(oE0 paom *gxmESifh pyfaom jyem)
1/ toQifbk&m;em*aoe - ]]aygif;oif; qufqHjcif;aMumifh ab;jzpf&\/ ae&mtdrfaMumifh
udavomjrL jzpfay:&\/ ae&mtdrf r&Sdaom? aygif;oif;qufqHrI r&Sdaom edAmefudk jrwfpGm
bk&m;onf pifppf jrifawmfrlygay\}} [k pum;udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/
wpfzefvnf; jrwfpGmbk&m;onf ]]arGUavsmfzG,f &Sdukefaom ausmif;wdkYudk aqmufvkyf
(vSL'gef;)&m\/ ausmif; rsm;aom tMum;tjrif &Sdukefaom &[ef;wdkYudk aeap&m\}} [k
a[mawmfrljyef\/ toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m;onf ]]aygif;oif; qufqHjcif;aMumifh
ab;jzpf&\/ ae&mtdrfaMumifh udavomjrL jzpfay:&\/ ae&mtdrf r&Sdaom? aygif;oif;
qufqHrI r&Sdaom edAmefudk jrwfpGmbk&m;onf pifppf jrifawmfrlygay\}} [k tu,f
jrwfpGmbk&m; a[mawmf rltyfonf jzpftHh/ xkdodkY jzpfygrl ]]arGUavsmfzG,f &Sdukefaom ausmif;wdkY
udk aqmufvkyf (vSL'gef;)&m\/ ausmif; rsm;aom tMum;tjrif &Sdukefaom &[ef;wdkYudk
aeap&m\}} [laom xkdpum;onf rSm;&m\/ jrwfpGmbk&m;onf arGUavsmfzG,f &Sdukefaom
ausmif;wdkYudk aqmufvkyf(vSL'gef;)&m\/ ausmif; rsm;aom tMum;tjrif &Sdukefaom
&[ef;wdkYudk aeap&m\}} [k tu,f jrwfpGmbk&m; a[mawmfrlonf jzpftHh/ xkdodkY jzpfygrl
]]aygif;oif; qufqHjcif;aMumifh ab;jzpf&\/ ae&mtdrfaMumifh udavomjrL jzpfay:&\/
ae&mtdrf r&Sdaom? aygif;oif;qufqHrI r&Sdaom edAmefudk jrwfpGmbk&m;onf jrifawmfrlyg
ay\}} [k jrwfpGmbk&m; a[mawmfrlaom xkdpum;onfvnf; rSm;&myg\/ tpGef;ESpfzufxGuf
aom jyemonfvnf; toQifbk&m;xHodkY tpOfa&mufyg\/ toQifbk&m;onf xkdjyem
udk ajz&Sif;awmf rlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf ]]aygif;oif; qufqHjcif;aMumifh ab;jzpf&\/ ae&mtdrfaMumifh
udavomjrL jzpfay:&\/ ae&mtdrf r&Sdaom? aygif;oif;qufqHrI r&Sdaom edAmefudk pifppf
jrwfpGmbk&m;onf jrifawmfrlygay\}} [laom pum;udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/
]]arGUavsmfzG,f &Sdukefaom ausmif;wdkYudk aqmufvkyf (vSL'gef;)&m\/ ausmif; rsm;aom
tMum;tjrif &Sdukefaom &[ef;wdkYudk aeap&m\}} [lvnf; jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf ]]aygif;oif;qufqHjcif;aMumifh ab;jzpf&\/ ae&mtdrfaMumifh
udavomjrL jzpfay:&\/ ae&mtdrfr&Sdaom? aygif;oif;qufqHrI r&Sdaom edAmefudk pifppf
jrwfpGmbk&m;onf jrifawmfrlygay\}} [laom tMuifpum;udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrl\/
xkdpum;onf oabmrSef pum;wnf;/ t<uif;r&Sdaom pum;wnf;/ tusefr&Sdaom pum;
wnf;/ rkcspum;wnf;/ &[ef;wdkYtm; avsmufywfaom pum;wnf;/ &[ef;wdkYtm; oifhwifh
aom pum;wnf;/ &[ef;wdkYtm; xkdufwefaom pum;wnf;/ &[ef;wdkY\ usufpm;&mwnf;/
&[ef;wdkY\ tusifhwnf;/ &[ef;wdkY\ usifh0wfwnf;/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh awm usufpm;
aom orifonf awm vSnfhvnfvsuf ae&mr&Sdonf jzpf tdrfr&Sdonf jzpf tvdktwkdif;
ae&\/ rif;jrwf twlomvQif &[ef;onf ]]aygif;oif; qufqHrIaMumifh ab;jzpf&\/ ae&m

tdrfaMumifh udavomjrL jzpfay:&\/ ae&mtdrf r&Sdaom? aygif;oif; qufqHrI r&Sdaom


edAmefudk pifppf jrwfpGmbk&m;onf jrifawmfrlygay\}} [k MuHtyf MuHoifh\/
rif;jrwf xdkYjyif ]]ESvHk;arGUavsmfzG,f &Sdukefaom ausmif;wdkYudk aqmufvkyf (vSL'gef;)&m\/
ausmif; rsm;aom tMum;tjrif &Sdukefaom &[ef;wdkYudk aeap&m\}} [laom xkdpum;udkrl
um; tusKd;xl;ESpfyg;wdkYudk aumif;pGm jrifawmfrlonf jzpf? jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/
tusKd; xl;ESpfyg;wdkY[lonf tb,fwdkYenf; (1) ausmif;tvSLrnfonfudk tvHk;pHkaom bk&m;&SifwdkYonf csD;rGrf;awmfrltyf\? cGifhjyK
awmfrltyf\? axmremawmfrltyf\? csD;usL;awmfrltyf\/ xkd'g,umwdkYonf xkdausmif;tvSL
udk ay;vSL&aomaMumifh y#doaEaejcif;? tdkjcif;? aojcif;rS vGwfukefvwHU/ onfum;
ausmif;tvSL a&S;OD;pGmaom tusKd;tmedoifwnf;/
(2) aemufwpfrsKd;aomfum; ausmif;&Sdvwfaomf bduKeDrwdkYonf ]]&[ef;wdkYae&m}} [k
trSwfoauFw xif&Sm;MuukefvwHU/ zl;jrifvdkaomolwdkYtm; zl;jrif&vG,fonf jzpfvwHU/
ausmif;r&Sdaomf zl;jrif&ef cufcJukefvwHU/ onfum; ausmif;tvSL ESpfckajrmufjzpfaom
tusKd;tmedoifwnf;/ ESpfyg;aom tusKd;xl;wdkYudk aumif;pGm jrifawmfrlaom jrwfpGmbk&m;
onf ]]ESvHk;arGUavsmfzG,f &Sdukefaom ausmif;wdkYudk aqmufvkyf (vSL'gef;)&m\/ ausmif;
rsm;aom tMum;tjrif&Sdaom &[ef;wdkYudk aeap&m\}} [k a[mawmfrltyf\/ xkdausmif;
jrwfpGmbk&m; om;awmfonf Niduyf wyfrufrIudk rjyKoifh[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ odkYvQif pum;udk xkdodkY qdkawmfrlwkdif;
0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
a&S;OD;pGmaom oE0yOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- o
oEE0000**f f ======
2 - O'&oH,wyOm
(0rf; ]tpmtdrf} apmifhpnf;rI jyem)
2/ toQifbk&m;em*aoe - ]]qGrf;cHtusifh rarhravsmh&m/ 0rf; tpm;rBuD; apmifhpnf;
onf jzpf&m\}} [k pum;udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/
wpfzefvnf; ]]O'g,D igonfum; wpf&Hwpfcg oydwf tem;a&;ESifh nDrQaom qGrf;udk
vnf; bkOf;ay;\/ xdkYxuf vGefpGmvnf; bkOf;ay;\}} [k jrwfpGmbk&m; a[mawmfrljyefyg\/
toQifbk&m; em*aoe ]]qGrf;cHtusifh rarhravsmh&m/ 0rf; tpm;rBuD; apmifhpnf;onf
jzpf&m\}} [k tu,f jrwfpGmbk&m; a[mawmfrlonf jzpfygtHh/ xkdodkY jzpfygrl O'g,D ]]igonf
um; wpf&Hwpfcg oydwf tem;a&;ESifh nDrQaom qGrf;udkvnf; bkOf;ay;\/ xdkYxuf vGefpGm
vnf; bkOf;ay;\}} [laom xkdpum;onf rSm;&m\/ O'g,D ]]igonfum; wpf&Hwpfcg oydwf
tem;a&;ESifh nDrQaom qGrf;udkvnf; bkOf;ay;\/ xdkYxuf vGefpGmvnf; bkOf;ay;\}} [k tu,f
jrwfpGmbk&m; a[mawmfrlonf jzpfygtHh/ xkdodkY jzpfygrl ]]qGrf;cH tusifh rarhravsmh&m/
0rf; tpm;rBuD; apmifhpnf;onf jzpf&m\}} [laom xkdpum;onfvnf; rSm;&myg\/ tpGef;
ESpfzufxGufaom jyemonfvnf; toQifbk&m;xHodkY tpOfa&mufyg\/ toQifbk&m;onf
xkdjyemudk ajz&Sif;awmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]qGrf;cHtusifh rarhravsmh&m/ 0rf; tpm;rBuD; apmifhpnf;onf jzpf&m\}}
[laom pum;udkvnf; jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ O'g,D ]]igonfum; wpf&Hwpfcg
oydwf tem;a&;ESifh nDrQaom qGrf;udkvnf; bkOf;ay;\/ xdkYxuf vGefpGmvnf; bkOf;ay;\}} [k
vnf; a[mawmfrltyf\/ rif;jrwf ]]qGrf;cHtusifh rarhravsmh&m/ 0rf; tpm;rBuD; apmifhpnf;
onf jzpf&m\}} [k tMuifpum;udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ xkdpum;onf oabmrSef
pum;wnf;/ t<uif;r&Sdaom pum;wnf;/ tusefr&Sdaom pum;wnf;/ y&d,m,fr[kwf rkcs
jzpfaom pum;wnf;/[kwfaom pum;wnf;/ rSefaom pum;wnf;/ razmufrjyef oabm
rSefaom pum;wnf;/ rcRwf,Gif;aom pum;wnf;/ oDvpaom *kPfudk &SmrSD;olwdkY\ pum;
wnf;/ rkedig;yg;wdkYxuf jrwfaom bk&m;jrwf\ pum;wnf;/ bkef;awmfajcmufyg;ESifh jynfhpHkaom
jrwfpGmbk&m;wdkY\ pum;wnf;/ &[EmwdkY\ pum;wnf;/ yapuAk'gwdkY\ pum;wnf;/ rm&f
ig;yg;udk atmifawmfrlaom bk&m;&SifwdkY\ pum;wnf;/ tvHk;pHkaom w&m;udk odawmfrlaom
oAnKjrwfpGmbk&m;wdkY\ pum;wnf;/ a&S;bk&m;wdkYuJhodkY vmjcif;aumif;awmfrlaom? ylaZmf
txl;udk cHawmfrlxkdufaom bk&m;&SifwdkY\ pum;awmfwnf;/
rif;jrwf 0rf; rapmifhrpnf; tpm;BuD;aomolonf ol\ toufudk vnf;owf\/ olray;
aom Opmudkvnf; cdk;,l\/ olwpfyg; om;r,m;udkvnf; vGefusL;oGm;vm\/ rrSef cRwf,Gif;
aom pum;udkvnf; ajymqdk\/ aot&ufudkvnf; aomuf\/ trdudkvnf; toufrS cs\/
tzukdvnf; toufrS cs\/ &[Emudkvnf; toufrS cs\/ oHCmudkvnf; oif;cJG\/ jypfrSm;
aom pdwfjzifh jrwfpGmbk&m;tm; aoG; (pdrf;wnfjcif;)udkvnf; jzpfap\/ rif;jrwf a'0'wfonf
0rf; rapmifhpnf;onf jzpf? oHCmudk oif;cJGaomaMumifh wpfurmywfvHk; wnf&aom
raumif;rI uHudk tm;xkwfonf r[kwfavm/ rif;jrwf odkY oabm&Sdukefaom? tjcm; rsm;pGm

aom taMumif;wdkYudk jrifawmfr


l ]]qGrf;cH tusifh rarhravsmh&m/ 0rf; tpm;rBuD;
apmifhpnf;onf jzpf&m\}} [k jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/
rif;jrwf 0rf; apmifhpnf;aom olonf xkd;xGif; odxkdufaom opmav;yg;w&m;udk
xkd;xGif; od\/ av;yg;ukefaom r*fzdkvfwdkYudk rsufarSmufjyKEdkif\/ y#dord'gav;yg;? ormywf
&Spfyg;? tbdnmOf ajcmufyg;wdkY yGg;xHkonfh tjzpfodkY a&muf\/ tvHk;pHkaom &[ef;w&m;udk
vnf; jynfhap\/ rif;jrwf aus;om;i,fonf 0rf; apmifhpnf;onf jzpf? wm0womewf
jynfwkdifatmif wkefvIyfapvsuf? ewfwdkYt&Sif odMum;rif;udk tvkyftauR; tjzpfodkY a&mufap
Edkifonf r[kwfavm/ rif;jrwf odkY oabm&Sdukefaom? tjcm;rsm;pGmaom taMumif;wkdUudk
jrifawmfrl ]]qGrf;cHtusifh rarhravsmh&m/ tpm;rBuD; 0rf; apmifhpnf;onf jzpf&m\}} [k
jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/
rif;jrwf ]]O'g,D igonfum; wpf&Hwpfcg oydwf tem;a&;ESifh nDrQaom qGrf;udkvnf;
bkOf;ay;\/ xdkYxuf vGefpGmvnf; bkOf;ay;awmfrl\}} [k tMuifpum;udk jrwfpGmbk&m; a[m
awmf rltyf\/ xkdpum;udk jyKNyD;aom udp &Sdawmfrlaom? NyD;NyD;aom jyKzG,f &Sdawmfrlaom?
tusKd;NyD;awmf rlNyD;aom? oDwif;oHk;rI NyD;qHk;awmf rlNyD;aom? eD0&P uif;awmf rlNyD;aom?
tvHk;pHkaom w&m;udk odawmfrlNyD;aom? q&mr&Sd udk,fwkdif odawmfrlNyD;aom jrwfpGmbk&m;onf
rdrdudk,fawmfudk axmufEIdif; a[mawmfrltyf\/
rif;jrwf Oyrmaomfum; ysKdUtefaom tema&m*g rjywfaom? tjrJrjywf a&m*g pJGuyf
aeaom olemtm; oifhavsmfavsmufywfaom tpmtm[m& jyKusifhzG,fudk tvdk&Sdtyf\/
rif;jrwf twlomvQif udavom&Sdaom? opmav;yg;udk rodrjrifao;aom oltm; 0rf;
tpm;rBuD; apmifhpnf;jcif;udk jyKtyf\/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh ta&mif&Sdaom? trsKd;rSefaom?
trsKd;ppf pifMu,faom ywjrm;&wemudk okwfjcif;? yGwfwkdufjcif;? pifMu,fapjcif;jzifh jyKvkyf
zG,f r&Sd/ rif;jrwf twlomvQif bk&m;t&m txGwftxdyfodkY a&mufawmfrlNyD;aom jrwfpGm
bk&m;tm; jyKvkyfzG,f jyKoifhjyK&mwdkYudk jyKvkyfjcif;wdkY taESmifht,Suf tydwftyif rjzpfay[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ odkYvQif pum;udk xkdodkY qdkawmfrlwkdif; 0efcHyg\
[k (avQmuf\)/ /
ESpfckajrmuf O'&oH,wyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- o
oEE0000**f f ======
3 - Ak'tygAm"yOm
(jrwfpGmbk&m;ESifh temuif;ol jyem)
3/ toQifbk&m;em*aoe ]]&[ef;wdkY igonf raumif;rIrS tyjyKNyD;aom? t&d,m olawmf
aumif;wdkY\ awmif;jcif; tm;xkwfaom? tcgcyfodrf; jzefYxm;aom vuf&Sdaom? tqHk;pGef
aom udk,fudk aqmifaom? twkr&Sdrl a&m*gudk Ekwfy,fEdkifaom aq;q&m jzpf\}} [k
pum;udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfyg\/ wpfzefvnf; ]]&[ef;wdkY ig\ wynfh ]om0u}
jzpfukefaom? temuif;ukefaom &[ef;wdkYwGif Amukvonf tjrwfqHk;wnf;}} [k jrwfpGm
bk&m; a[mawmfrljyefyg\/ jrwfpGmbk&m;\ udk,fawmfvnf; tBudrfrsm;pGm temjzpfjcif;onf
xifcJhyg\/ toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m;onf tu,f twkr&Sdonf jzpfygtHh/ xkdodkY
jzpfygrl ]]&[ef;wdkY ig\ wynfhjzpfukefaom/y/ Amukvonf tjrwfqHk;wnf;}} [laom
xkdpum;onf rSm;&myg\/ Amukvrax&fonf temuif;aom &[ef;wdkYwGif tjrwfqHk; jzpfygrl
]]&[ef;wdkY igonf/y/ a&m*gudk Ekwfy,fEdkifaom aq;q&m jzpf\}} [laom xkdpum;onfvnf;
rSm;&myg\/ tpGef;ESpfzufxGufaom jyemonfvnf; toQifbk&m;xHodkY tpOfa&mufyg\/
toQifbk&m;onf xkdjyemudk ajz&Sif;awmf rlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]&[ef;wdkY igonf/y/ a&m*gudk Ekwfy,fEdkifaom aq;q&m jzpf\}} [laom
pum;udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ ]]&[ef;wdkY ig\ wynfh ]om0u} jzpfukefaom/y/
Amukvonf tjrwfqHk;wnf;}} [kvnf; a[mawmfrltyf\/ pifppfaomfum; xkdpum;udkvnf;
tyjyKtyf y,ftyfukeaf om w&m;wdkY\vnf;aumif;? a&mufaMumif; w&m;wdkY\ vnf;aumif;?
vufa&muf&NyD;aom w&m;wdkY\ vnf;aumif;? y&d,wfw&m;wdkY\ vnf;aumif; rdrd xif&Sm;
&Sdonf\ tjzpfudk &nf&G,f csifhEIdif;awmfrl a[mawmfrltyf\/
rif;jrwf &yfjcif;? pBuoGm;jcif;om &SdMuukefaom jrwfpGmbk&m;\ wynfh ]om0u} wdkYonf
&SdMuukef\/ xkdwynfh ]om0u} wdkYonf &yfjcif;? pBuoGm;jcif;jzifh aeYnOfUudk vGefapukef\/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onfum; &yfawmfrljcif;jzifh vnf;aumif;? pBuoGm;awmfrljcif;jzifh vnf;
aumif;? xkdifawmfrljcif;jzifh vnf;aumif;? avsmif;awmfrljcif;jzifh vnf;aumif; aeYnOfhudk vGefap
awmfrl\/ rif;jrwf tMuif&[ef;wdkYonf &yfjcif; pBuoGm;jcif;om &Sdukef\/ xkd&[ef;wdkYonf
xkd&d,mykxf tpdwftydkif;jzifh vGefuJukef\/
rif;jrwf {umoeduf"lwifudk aqmufwnfukefaom jrwfpGmbk&m;\ wynfh ]om0u}
wdkYonf &Sdukef\/ xkd&[ef;wdkYonf touf[laom taMumif;aMumifhaomfvnf; ESpfxyfaom
abmZOfudk roHk;aqmifukef/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onfum; ESpfxyf vnf;aumif;? oHk;xyfwkdif
vnf;aumif; abmZOfudk bkOf;ay; oHk;aqmifawmfrl\/ rif;jrwf tMuif&[ef;wdkYonf {umo
eduf"lwif aqmufwnfukef\/ xkd&[ef;wdkYonf xkd"lwif tpdwftydkif;jzifh vGefuJukef\/
rif;jrwf rsm;jym;ukefaom xkd ("kw*F) taMumif;wdkYudk xkdxkd&[ef;wdkY\ xkdxkdvGefuJaom *kPfudk
&nf qdktyfukef\/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf oDvtm;jzifh vnf;aumif;? orm"dtm;jzifh
vnf;aumif;? ynmtm;jzifh vnf;aumif;? t&[wzdkvftm;jzifh vnf;aumif;? t&[wzdkvfudk
qifjcifaom yapa0uPm Pftm;jzifh vnf;aumif;? tm;awmfq,fyg;wdkYjzifh vnf;aumif;?

a0om&Z Pfav;yg;wdkYjzifh vnf;aumif;? wpfq,fh&Spfyg;aom bk&m;*kPf aus;Zl;w&m;wdkYjzifh


vnf;aumif;? tom"m&P Pfajcmufyg;wdkYjzifh vnf;aumif; twkr&Sday/ tvHk;pHkaom bk&m;
t&mvnf; twkr&Sday/ xkdodkYaom t&mudk &nf&G,f ]]igonf/y/ a&m*gudk Ekwfy,fEdkifaom
aq;q&m jzpf\}} [k a[mawmfrl\/
rif;jrwf avmu vlwdkYwGif wpfa,mufaom olonf trsKd;ZmwfESifh jynfhpHk\/ wpf
a,mufaom olonf Opm &Sd\/ wpfa,mufaom olonf ynm &Sd\/ wpfa,mufaom olonf
vufrI twwf &Sd\/ wpfa,mufaom olonf &JpGrf;owd &Sd\/ wpfa,mufaom olonf
ajrmfjrifwwf\/ xkdtvHk;pHkaom olwdkYudkvnf; vTrf;rdk;vGefuJ rif;onfomvQif xkdolwdkY xuf
jrwf\/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;onf tvHk;pHkaom ow0gwdkYxuf jrwf\? BuD;\?
xl;\/
toQifAmukvonf temuif;\/ xkdodkY temuif;jcif;onf qkawmif;\ tpGrf;jzifh jzpf\/
rif;jrwf taMumif;um; xdktoQif Amukvrax&fonf taemr'D jrwfpGmbk&m;tm; avem
jzpfpOf tcg vnf;aumif;? 0dyDjrwfpGmbk&m;ESifh ajcmufoef; &Spfodef;aom &[ef;wdkYtm;
jrufyGifheHYaMumifh a&m*gjzpfaom tcgvnf;aumif; olukd,fwkdif &aohjzpf (&aohb0jzifh)
txl;xl;aom aq;wdkYjzifh xkdtema&m*gudk y,fazsmufcJhaomaMumifh tema&m*g uif;onf\
tjzpfodkY a&muf\/ &[ef;wdkY ]]ig\ wynfh ]om0u} jzpfukefaom/y/ Amukvonf tjrwfqHk;
wnf;}} [kvnf; a[mawmfrltyf\/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;tm; tema&m*g jzpfaomf vnf;aumif;? rjzpfaomf vnf;aumif;?
"lwiftusifhudk usifhaomf vnf;aumif;? rusiafh omf vnf;aumif; jrwfpGmbk&m;ESifhwlaom
wpfODf;wpfa,mufaom ow0g[lonf r&Sday/ rif;jrwf ewfxufewf jzpfawmfrlaom jrwfpGm
bk&m;onf oH,kwedum,f[k jrwfaom wHqdyftrSwf&Sdaom ygVdawmf- ]]&[ef;wdkY tajcr&Sd
onfvnf; jzpfukefaom? tajcESpfacsmif; &Sdonfvnf; jzpfukefaom? tajcav;acsmif; &Sdonf
vnf; jzpfukefaom? tajcrsm;pGm &Sdonfvnf; jzpfukefaom? kyf&Sdonfvnf; jzpfukefaom? Emrf
&Sdonfvnf; jzpfukefaom? onm &Sdonfvnf; jzpfukefaom? onm r&Sdonfvnf; jzpfukefaom?
onm &Sdonfvnf; r[kwf onm r&Sdonfvnf; r[kwfukefaom tMuifrQavmuf ukefaom
ow0gwdkYonf &Sdukef\/ xkdow0gwdkYxuf ylaZmftxl;udk cHawmfrlxkdufaom? (opmav;yg;
w&m;wdkYudk) udk,fwkdifrSefpGm odawmfrlaom jrwfpGmbk&m;udk ]tjrwfqHk;} [k qkdtyf\}} [k
xkdpum;udkvnf; a[mawmfrltyf\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ odkYvQif pum;udk xkdodkY qdkawmfrlwkdif; 0efcHyg\
[k (avQmuf\)/ /
oHk;ckajrmuf Ak'tygAm"yOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- o
oEE0000**f f ======
4 - r*Kyg'eyOm (r*fudk jzpfapyHk jyem)
4/ toQifbk&m;em*aoe ]]&[ef;wdkY ylaZmftxl;udk cHawmfrlxkdufaom (opmav;yg;
w&m;wdkYudk) udk,fwkdifrSefpGm odawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf rjzpfay:ao;aom r*fvrf;pOfudk
jzpfay:apEdkif\}} [k pum;udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfyg\/ wpfzefvnf; ]]&[ef;wdkY
a&S; yGifhawmfrlukefNyD;aom jrwfpGmbk&m;wdkY <uoGm;awmfrljrJ c&D;a[mif;jzpfaom a&S;r*f vrf;
pOfudk igbk&m; jrifNyD}} [k a[mawmfrljyefyg\/ toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m;onf
rjzpfay:ao;aom r*fvrf;pOfudk tu,f jzpfay:apawmfrlEdkifonf jzpftHh/ xkdodkY jzpfygrl
]]&[ef;wdkY a&S; yGifhawmfrlukefNyD;aom jrwfpGmbk&m;wdkY <uoGm;awmfrljrJ c&D;a[mif;jzpfaom a&S;
r*fvrf;pOfudk igbk&m; jrifNyD}} [laom xkdpum;onf rSm;&myg\/ jrwfpGmbk&m;onf ]]&[ef;wdkY
a&S; yGifhawmfrlukefNyD;aom jrwfpGmbk&m;wdkY <uoGm;awmfrljrJ c&D;a[mif;jzpfaom a&S; r*fvrf;
pOfudk igbk&m; jrifNyD}} [k tu,f a[mawmfrltyfonf jzpftHh/ xkdodkY jzpfygrl ]]&[ef;wdkY
ylaZmftxl;udk cHawmfrlxkdufaom (opmav;yg;w&m;wdkYudk) udk,fwkdifrSefpGm odawmfrlaom
jrwfpGmbk&m;onf rjzpfay:ao;aom r*fvrf;pOfudk jzpfay:apEdkif\}} [laom xkdpum;onf
vnf; rSm;&myg\/ tpGef;ESpfzufxGufaom jyemonfvnf; toQifbk&m;xHodkY tpOf
a&mufyg\/ toQifbk&m;onf xkdjyemudk ajz&Sif;awmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]&[ef;wdkY ylaZmftxl;udk cHawmfrlxkdufaom (opmav;yg;w&m;wdkYudk) udk,fwkdif
rSefpGm odawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf rjzpfay:ao;aom r*fvrf;pOfudk jzpfay:apEdkif\}}
[laom pum;udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ ]]&[ef;wdkY a&S; yGifhawmfrlukefNyD;aom
jrwfpGmbk&m;wdkY <uoGm;awmfrljrJ c&D;a[mif;jzpfaom a&S;r*f vrf;pOfudk igbk&m;jrifNyD}} [kvnf;
a[mawmfrltyf\/ xkdpum; ESpf&yfvHk;yif oabmajzmifhrSefaom pum;csnf;wnf;? rif;jrwf
a&S; yGifhawmfrlukefNyD;aom jrwfpGmbk&m;wdkY y&dedAmef pHvGefawmfrlojzifh qHk;rwwfaom q&m
r&Sdvwfaomf r*fvrf;pOfonf uG,faysmufavNyD/ ysupf D;avNyD;? jywfpJavNyD;? wdrfjrKyfavNyD;?
ydwfuG,favNyD;? zHk;vTrf;avNyD;? toGm;tvm jywfavNyD;aom xkdr*fvrf;pOfudk ynmrsufpdjzifh
aumif;pGm jrifawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf a&S; yGifhawmfrlukefNyD;aom jrwfpGmbk&m;wdkY
<uoGm;awmfrljrJ vrf;pOfudk jrifawmfrlNyD/ xkdtaMumif;aMumifh ]]&[ef;wdkY a&S; yGifhawmfrl
ukefNyD;aom jrwfpGmbk&m;wdkY <uoGm;awmfrljrJ c&D;a[mif;jzpfaom a&S;r*fvrf;pOfudk igbk&m;
jrifNyD}} [k a[mawmfrl\/
rif;jrwf a&S; yGifhawmfrlukefNyD;aom jrwfpGmbk&m;wdkY y&dedAmef pHvGeaf wmfrlojzifh qHk;r
wwfaom q&m r&Sdvwfaomf ysufpD;avNyD;? jywfpJavNyD;? wdrfjrKyfavNyD;? ydwfuG,favNyD;?
zHk;vTrf;avNyD;? toGm;tvm jywfavNyD;aom r*fvrf;pOfudk ,cktcg tMuiftaMumif;aMumifh
jrwfpGmbk&m;onf <uoGm;jcif;udk jyKawmfrl\/ xkdtaMumif;aMumifh &[ef;wdkY ]]ylaZmftxl;udk
cHawmfrlxkdufaom (opmav;yg;w&m;wdkYudk) udk,fwkdifrSefpGm odawmfrlaom igbk&m;onf
rjzpfay:ao;aom r*fvrf;pOfudk jzpfay:apEdkif\}} [k a[mawmfrl\/
rif;jrwf avmu pMu0aw;rif; uG,fvGefojzifh ywjrm;&wemonf awmifxGwfMum;
zHk;vTrf;uG,faysmufae\/ tjcm;aom pMu0aw;rif;\ aumif;pGm usifhjcif;jzifh qdkufa&mufvm
jyef\/ rif;jrwf xkdywjrm; &wemonf aemufpMu0aw;rif;tm; topf jzpfay:vmoavm[k

(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; r[kwfyg/ jyuawh &SdNyD;om;jzpfaom xkdywjrm; &wemudkom


aemuf pMu0aw;rif;onf jzpfaptyfyg\/ rif;jrwf twlomvQif jyuawh&SdNyD; jzpf a&S;
bk&m;&SifwdkY avhusuftyfaom at;jraom qHk;rwwfaom q&m r&SdaomaMumifh ysufpD;avNyD;?
jywfpJavNyD;? wdrfjrKyfavNyD;? ydwfuG,favNyD;? zHk;vTrf;avNyD;? toGm;tvm jywfavNyD;aom
r*fvrf;pOfudk jrwfpGmbk&m;onf ynmrsufpdjzifh aumif;pGm jrifawmfrlonf jzpf jzpfapawmf
rl\/ <uoGm;awmfrljcif;udk jyKawmfrl\/ xkdtaMumif;aMumifh &[ef;wdkY ]]ylaZmftxl;udk cHawmf
rlxkdufaom (opmav;yg;w&m;wdkYudk) udk,fwkdifrSefpGm odawmfral om jrwfpGmbk&m;onf
rjzpfay:ao;aom r*fvrf;pOfudk jzpfay:apEdkif\}} [k (a[mawmfrl\)/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; xif&Sm;&SdonfomvQif jzpfaom om;udk (a,med) r*fjzifh
arG;zGm;wwfaomaMumifh trdudk ]]jzpfapwwfol}} [k qdktyf\/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGm
bk&m;onf ysufpD;avNyD;? jywfpJavNyD;? wdrfjrKyfavNyD;? ydwfuG,favNyD;? zHk;vTrf;avNyD;? toGm;
tvm jywfavNyD;aom xif&Sm;&SdNyD;omvQif jzpfaom r*fvrf;pOfudk ynmrsufpdjzifh aumif;pGm
jrifawmfrlonf jzpf jzpfay:apEdkif\/ <uoGm;jcif;udk jyKawmfrl\/ xkdtaMumif;aMumifh
]]&[ef;wdkY ylaZmftxl;udk cHawmfrlxkdufaom (opmav;yg;w&m;wdkYudk) udk,fwkdifrSefpGm odawmf
rlaom jrwfpGmbk&m;onf rjzpfay:ao;aom r*fvrf;pOfudk jzpfay:apEdkif\}} [k (a[mawmf
rl\)/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; wpfpHkwpfa,mufaom a,musfm;onf aysmufaom
ypnf;b@m wpfpHkwpfckudk jyef awGUjrif\/ ]]xdkYaMumifh xkda,musfm;onf xkdypnf;b@mudk
jzpfap\}} [k vltaygif;u ac:a0:\/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;onf ysufpD;av
NyD;? jywfpJavNyD;? wdrfjrKyfavNyD;? ydwfuG,favNyD;? zHk;vTrf;avNyD;? toGm;tvm jywfavNyD;aom
xif&Sm;&SdNyD;omvQif jzpfaom r*fvrf;pOfudk ynmrsufpdjzifh aumif;pGm jrifawmfrlonf jzpf
jzpfay:ap\/ <uoGm;jcif;udk jyKawmfrl\/ xkdtaMumif;aMumifh ]]&[ef;wdkY ylaZmftxl;udk
cHawmfrlxkdufaom (opmav;yg;w&m;wdkYudk) udk,fwkdifrSefpGm odawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf
rjzpfay: ao;aom r*fvrf;pOfudk jzpfay:apEdkif\}} [k (a[mawmfrl\)/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; wpfpHkwpfa,mufaom a,musfm;onf awmudk okwfoif
&Sif;vif; ajr&mudk wDxGif\/ xkdae&mudk ]]xkad ,musfm;\ ajr}} [k vltaygif;u ac:a0:\/
pifppfaomfum; ajrudk xkda,mus fm;onf jzpfaptyfonf r[kwf/ xkdajrudk taMumif;jyK
ajr&Sifom rnf\/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;onf ysufpD;avNyD;? jywfpJavNyD;?
wdrfjrKyfavNyD;? ydwfuG,favNyD;? zHk;vTrf;avNyD;? toGm;tvm jywfavNyD;aom xif&Sm;&SdNyD;
omvQif jzpfaom r*fvrf;pOfudk ynmrsufpdjzifh aumif;pGm jrifawmfrlonf jzpf jzpfay:ap\/
<uoGm;jcif;udk jyKawmfrl\/ xkdtaMumif;aMumifh ]]&[ef;wdkY ylaZmftxl;udk cHawmfrlxkdufaom
(opmav;yg;w&m;wdkYudk) udk,fwkdifreS fpGm odawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf rjzpfay:ao;aom
r*fvrf;pOfudk jzpfay:apEdkif\}} [k (a[mawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ odkYvQif pum;udk xkdodkY qdkawmfrlwkdif; 0efcHyg
\[k (avQmuf\)/ /
av;ckajrmuf r*Kyg'eyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- o
oEE0000**f f ======
5 - Ak't0da[XuyOm
(jrwfpGmbk&m; ow0gwdkYudk rnOf;qJyHk jyem)
1/ toQifbk&m;em*aoe ]]igonf a&S;a&S;b0 vljzpfpOfu ow0gwdkYtm; rnOf;qJjcif;
oabm&Sdonf jzpfcJhNyD} [k pum;udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfyg\/ wpfzefvnf; ]]avmr
ouyrnfaom &aohjzpfpOfu t&mru rsm;pGmukefaom ow0gwdkYudk owf 0gZay,s
trnf&Sdaom ,ZfBuD;udk ylaZmfcJhNyD}} [k a[mawmfrljyefyg\/ toQifbk&m;em*aoe ]]igonf
a&S;a&S;b0 vljzpfpOfu ow0gwdkYtm; rnOf;qJjcif; oabm&Sdonf jzpfcJhNyD}} [k tu,f
jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfonf jzpfygtHh/ xkdodkY jzpfygrl ]]avmrouyrnfaom &aoh
onf t&mru rsm;pGmukefaom ow0gwdkYudk owf 0gZay,s,ZfBuD;udk ylaZmftyfNyD}}[laom
pum;onf rSm;&myg\/ avmrouy&aohonf t&mru rsm;pGmukefaom ow0gwdkYudk
owf 0gZay,strnf&Sdaom ,ZfBuD;udk tu,f ylaZmftyfonf jzpfygtHh? xkdodkY jzpfygrl
]]igonf a&S;a&S;b0 vljzpfpOfu ow0gwdkYtm; rnOf;qJjcif; oabm&Sdonf jzpfcJh\}} [laom
xkdpum;onfvnf; rSm;&myg\/ tpGef;ESpfzufxGufaom jyemonfvnf; toQifbk&m;xH
odkY tpOfa&mufyg\/ toQifbk&m;onf xkdjyemudk ajz&Sif;awmf rlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]igonf a&S;a&S;b0 vljzpfpOfu ow0gwdkYtm; rnOf;qJjcif; oabm&Sdonf
jzpfcJh\}} [k pum;udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ ]]avmrouyrnfaom &aoh
onf t&mru rsm;pGmukefaom ow0gwdkYudk owf 0gZay,s,ZfBuD;udk ylaZmftyfNyD/ pifppf
tm;jzifh xkd,Zf ylaZmfjcif;udkvnf; &m*\ tpGrf;aMumifh rdef;armonf jzpf ylaZmftyf\/
(aoapvdkaom) apwem&Sdonf jzpfvsuf ylaZmftyfonfum; r[kwf}} [k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe &Spfa,mufaom yk*KdvfwdkYonf olwpfyg; toufudk owfwwf
ukef\/
tb,f &Spfa,mufwdkYenf;[lrl - (1) wyfrufaom olonf wyfrufrI ]&m*} \ tpGrf;jzifh
ow0gwdkY\ toufudk owf\/ (2) trsufxGufaom olonf trsuf ]a'go} \ tpGrf;jzifh
ow0gwdkY\ toufudk owf\/ (3) awGa0rdkufrJaom olonf awGa0rdkufrJrI ]arm[} \
tpGrf;jzifh ow0gwdkY\ toufudk owf\/ (4) rmefaxmifwuf<uolonf rme\ tpGrf;jzifh
ow0gwdkY\ toufudk owf\/ (5) avmb&ruf BuD;olonf avmb\ tpGrf;jzifh ow0gwdkY\
toufudk owf\/ (6) qif;&JrGJawolonf toufarG;jcif; tusKd;iSg ow0gwdkY\ toufudk
owf\/ (7) rdkufaom olonf &TifjrL;vdkonf\ tpGrf;jzifh ow0gwdkY\ toufudkowf\/ (8)
rif;onf qHk;r (ESdrfeif;) vdkonf\ tpGrf;jzifh ow0gwdkY\ toufudk owf\/ toQifbk&m;
em*aoe &Spfa,mufaom yk*KdvfwdkYonf ow0gwdkY\ toufudk owfwwfukef\/ toQif
bk&m;em*aoe bk&m;avmif;onf touf owfolwdkY\tavh jyuawh oabmtwkdif;om
jyKonf r[kwfygavm[k (avQmuf\)/ rif;jrwf bk&m;avmif;onf touf owfolwdkYtavh
jyuawh oabmtwkdif;om jyKtyfonf r[kwf/ rif;jrwf bk&m;avmif;onf yuwdaom tjzpf
tm;jzifh ,ZfBuD;ylaZmfjcif;iSg tu,f GwfcJhtHh/ odkY Gwfygrl - ]]ork'&mt&HESifh wuGaom
ork'&mwnf;[laom em;awmif;&Sdaom ajrBuD;udk uJh&JUjcif;ESifhwuG jzpfaomaMumifh ig tvdk

r&Sday/ ao,Strwf odkY igtvdkr&Sdaom oabmudk odrSwfavmh}} [laom *gxmudk


rqdk&m/
rif;jrwf bk&m;avmif;onf odkY qdkavh&Sdygvsuf pE0wDrif;orD;udk jrifonfESifh wpfNyKdif
euf rdef;armawGa0 jzpf&av\/ ysH UvGifhaom pdwf&Sdol wyfrufarmol jzpf onm cRwf,Gif;
ouJhodkY jzpfum aemufaemufusKusK acsmufcsm; wkefvIyfav\/ ysHUvGifh wkefvIyf Iyf,Suf
aemufusKaom xkdpdwfjzifh rsm;vSSpGmaom om;aumif taygif;udk owf vnfacsmif;aoG;udk
pkaygif;&aom 0gZay,srnfaom ,ZfBuD;udk ylaZmfvwfownf;/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh oll;onf ysHUvGifhaom pdwf&Sdonf jzpf awmufavmifaeaom
rD;udkaomfvnf; eif;\/ trsufxGufaom a>rudkaomfvnf; ukdif\/ trkef,pfaom qifajymif
BuD;odkYaomfvnf; csOf;uyf\/ urf;rjrif&aom ork'&modkYaomfvnf; ajy;qif;\/ wHpD;wGif;udk
vnf;aumif;? tnpftaMu;pD;qif;&m Geftdkifudk vnf;aumif; eif;e,f\/ ql;pdkufxm;&mudk
vnf; wufeif;\/ urf;yg;jywfaomfvnf; ckefcs\/ rpifudkaomfvnf; pm;\/ tcsnf;ESD;
t0wfr0wfbJvnf; vrf;r vSnfhvnf oGm;vm\/ tjcm;rsm;jym;aom rjyKtyfonfudkaomf
vnf; jyK\/ rif;jrwf twlomvQif bk&m;avmif;onf pE0wDrif;orD;udk jrifonfESifh
wpfNyKdifeuf rdef;armawGa0 jzpf&av\/ ysHUvGifhaom pdwf&Sdol wyfrufarmol jzpf onm
cRwf,Gif;ouJhodkY jzpfum aemufaemufusKusK acsmufcsm; wkefvIyfav\/ ysHUvGifh wkefvIyf
Iyf,Suf aemufusKaom xkdpdwfjzifh rsm;vSSpGmaom om;aumif taygif;udk owf vnfacsmif;
aoG;udk pkaygif;&aom 0gZay,srnfaom ,ZfBuD;udk ylaZmfvwfownf;/
rif;jrwf ysHUvGifhaom pdwfjzifh jyKtyfaom raumif;rIonf rsufarSmufb0vnf; BuD;av;
aom tjypf rjzpf/ wrvGefb0 tusKd;tm;jzifhvnf; xdkYtwl BuD;av;aom tjypfrjzpf/
rif;jrwf avmu wpfpHkwpfa,mufaom oll;onf tjypfodkY a&mufjim;tHh/ oifrif;jrwfwdkY
onf xkdoll;tm; tb,f'Pfudk aqmifapoenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m tl;tm;
'Pfay;jcif;onf tb,frSm jzpfygvwHUenf;/ tuREkfyfwdkYonf xkdoll;udk ykwfcwfap ESifxkwf
apygukeftHh/ dkufESuf ykwfcwfjcif;onfomvQif xkdoll;tm; xkdufoifhaom tjypf'Pfyg
wnf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf odkYvQif oll;\ vGefusL;aom tjypfaMumifh 'Pfay;jcif;aomf
vnf; rjzpf/ xdkYaMumifh oll;onf wpfpHkwpfckjyKaomfvnf; tjypfrjzpf ukpm;aumif;\/ rif;jrwf
twlomvQif avmrouytrnf&Sdaom &aohonf pE0wDrif;orD;udk jrifonfESifh
wpfNyKdifeuf rdef;armawGa0 jzpf&av\/ ysHUvGifhaom pdwf&Sdol wyfrufarmol jzpf onm
cRwf,Gif; ouJhodkY jzpfum aemufaemufusKusK acsmufcsm; wkefvIyfav\/ ysHUvGifh wkefvIyf
Iyf,Suf aemufusKaom xkdpdwfjzifh rsm;pGmaom om;aumif taygif;udk owf vnfacsmif;
aoG;udk pkaygif;&aom 0gZay,s trnf&Sdaom ,ZfBuD;udk ylaZmfav\/ tMuiftcgum;
oabmrSefaom (yuwd) pdwf&Sd wpfzef owd&\/ xkdtcg wpfzefvQif &[ef;jyK
tbdnmOfig;yg;wdkYudk jzpfapvsuf jA[mhbHkodkY vm;&\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ odkYvQif pum;udk xkdodkY qdkawmfrlwkdif; 0efcHyg\
[k (avQmuf\)/ /
ig;ckajrmuf Ak't0da[XuyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- o
oEE0000**f f ======
6 - q'EaZmwdygvm&AyOm
(q'efqifrif;ESifh aZmwdygvvkvifwdkY\ tjyKtrl jyem)
6/ toQifbk&m;em*aoe q'efqifrif;onf- ]] (av;ESifhypf) oludk owfaytHh[k
qGJxkwf oHk;oyfvwfaomf yapuAk'g bk&m;&SifwdkY\ wHcGef (atmifvH) jzpfaom rkqdk;0wfxm;
aom ouFef;udk jrif&av\/ (jrifaomaMumifh) jrm;'Pf'kujzifh awGUMuHK&aom qifrif;tm;
bk&m;&SifwdkY\ wHcGef (atmifvH) jzpfaom ouFef;onfum; aumif;jrwfonf jzpf rowftyf
aom oabm&Sday\[k trSwfonm xifpGm jzpf\}} [laom pum;udk jrwfpGmbk&m; a[m
awmfrltyf\/
wpfzefvnf; ]]aZmwdygvvkvifjzpfpOfu ylaZmftxl;ukd cHawmfrlxdkufaom? (opmav;yg;
w&m;wdkYukd) ukd,fwdkifrSefpGm odawmfrlaom uyjrwfpGmbk&m;ukd OD;jynf; (acgif;wHk;)[laom
ac:a0:jcif; &Sifa,mif (&[ef;,kwf)[laom ac:a0:jcif;jzifh ,kwfrmukefaom? Murf;wrf;ukef
aom pum;wdkYjzifh qJa&;cJh\/ a&&GwfcJh\}} [k a[mawmfrljyefyg\/ toQifbk&m;em*aoe
bk&m;avmif; (q'efqifrif;) onf wd&pmefjzpfvsuf zef&nfpGef;aom t0wf(ouFef;)ukd
tu,f ylaZmfonf jzpftHh/ xdkodkYjzpfrl ]]aZmwdygvvkvifonf ylaZmftxl;ukd cHawmfrlxdkuf
aom? (opmav;yg;w&m;wdkYukd) ukd,fwdkifrSefpGm odawmfrlaom uyjrwfpGmbk&m;ukd OD;jynf;
(acgif;wHk;)[laom ac:a0:jcif;? &Sifa,mif (&[ef;,kwf)[laom ac:a0:jcif;jzifh ,kwfrmukef
aom? Murf;wrf;ukefaom pum;wdkYjzifh qJa&;cJh\/ a&&GwfcJh\}} [laom pum;onf rSm;&myg\/
]]aZmwdygvvkvifonf ylaZmftxl;ukd cHawmfrlxdkufaom? (opmav;yg;w&m;wdkYukd) ukd,fwdkif
rSefpGm odawmfrlaom uyjrwfpGmbk&m;ukd OD;jynf; (acgif;wHk;)[laom ac:a0:jcif;? &Sifa,mif
(&[ef;,kwf)[laom ac:a0:jcif;jzifh ,kwfrmukefaom? Murf;wrf;ukefaom pum;wdkYjzifh
tu,f qJa&; a&&GwfcJhonf jzpftHh/ xdkodkY jzpfygrl ]]q'efqifrif;onf zef&nfpGef;aom
t0wf(ouFef;)ukd ylaZmftyf\}} [laom xdkpum;onfvnf; rSm;&myg\/ wd&pmefjzpfaom?
kefY&if;Murf;MuKwf cg;pyfaom a0'emukd cHpm;&aom bk&m;avmif;onf rkqdk;0wfaom zef&nf
pGef;aom t0wf(ouFef;)ukd tu,f ylaZmftyfonf jzpftHh? vljzpf jzpfaom aZmwdygv
vkvifonf &ifhusufNyD;aom aAm"dPfjzifh &ifhusufNyD; Pf&Sdol jzpfygvsuf ylaZmftxl;ukd
cHawmfrlxdkufaom? (opmav;yg;w&m;wdkYukd) ukd,fwdkifrSefpGm odawmfrlaom? tm;q,fyg;ESifh
jynfhpHkawmfrlaom? avmu\ tBuD;trSL; jzpfawmfrlaom? tvGefausmfapm xif&Sm;aom?
ajymifajymif awmufaom ukd,fawmfa&mif &Sdawmfrlaom? tvGefjrwfawmfrlaom rGefjrwfaom
ESpfoufpzG,f umodwdkif;jzpf ouFef;ukd 0wfaHk wmfrlaom uy jrwfpGmbk&m;ukd zl;jrif&yg
vsuf tb,fhaMumifh rylaZmfbJ &Sdygoenf;/ tpGef;ESpfzufxGufaom jyemonfvnf;
toQifbk&m;xHodkY tpOfa&mufyg\/ toQifbk&m;onf xdkjyemukd ajz&Sif;awmf rlygavmh[k
(avQmuf\)/
rif;jrwf q'efqifrif;onf ]] (av;ESifhypf) olukd owfaytHh[k/y/ rowftyfaom
oabm&Sd\[k trSwfonm xifpGmjzpf\}} [laom pum;awmfukd jrwfpGmbk&m; a[mawmf
rltyf\/ xdkYjyif aZmwdygvvkvifonf ylaZmftxl;ukd cHawmfrlxdkufaom? (opmav;yg;w&m;

wdkYukd) ukd,fwdkifrSefpGm odawmfrlaom uyjrwfpGmbk&m;ukd OD;jynf; (acgif;wHk;)[laom


ac:a0:jcif;? &Sifa,mif (&[ef;,kwf)[laom ac:a0:jcif;jzifh ,kwfrmukefaom? Murf;MuKwfukef
aom pum;wdkYjzifh qJa&;cJh\/ a&&GwfcJh\/ xdkqJa&; a&&Gwfjcif;onfum; Zmwf\ tpGrf;?
trsKd;\ tpGrf;jzifh jzpf\/ rif;jrwf aZmwdygvvkvifonf ,HkMunfrI ]o'g} r&Sdaom rMunfdk
aom ykPm;rsKd; jzpf\? xdkaZmwdygvvkvif\ trd tzwdkYonf vnf;aumif;? nDr tpfr
tpfukdwdkYonf vnf;aumif;? uRefrdef;r uRefa,musfm; taptyg; tjcHt&Hjzpfaom vlwdkYonf
vnf;aumif; jA[mvQif ukd;pm;&mewf &Sdukef\/ jA[mukdom tav;jyKukef\/ xdktrsKd;wdkYonf
]]ykPm;wdkYonfom vGefjrwfukef\/ rGefjrwfukef\}} [k pJG,lukef ykPm;rS <uif;aom &[ef;wdkY
ukd uJh&JUukef\/ pufqkyfukef\/ xdktrsKd; taptyg;wdkY\ xdkuJh&JU pum;ukd Mum;& aZmwdygv
vkvifukd C#dum& tdk;xdef;onfonf jrwfpGmbk&m;ukd zl;jrifjcif;iSg ac:tyfonf&Sdaomf
]]OD;jynf; (acgif;wHk;) jzpfaom xdk&[ef;,kwfukd zl;jrifjcif;jzifh tb,ftusKd;&SdtHhenf;}} [k ajymqdk
\/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh tNrKdufok"mbkwfonf tqdyfESifh a&m,Sufjcif;odkY a&mufvwfaomf
cg;aom t&om jzpfvm\/ Oyrmwpfenf;aomfum; a&at;onf rD;ESifh eD;uyfvwfaomf yl\/
rif;jrwf twlomvQif aZmwdygvvkvifonf MunfdkrI ]o'g} r&Sdaom rMunfdkaom
ykPm;rsKd; jzpf\/ xdkaZmwdygvvkvifonf ykPm;rsKd;\ tpGrf;jzifh rdkufuef;onf jzpf jrwfpGm
bk&m;ukd qJa&; a&&Gwf\/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh ta&mifESifhwuGjzpfaom ajymifajymif awmufaom rD;yHkBuD;onf
a&odkU uyfa&mufvwfaomf ta&mifwefcdk; uif;Nidrf;onf jzpf\/ at;jr rSnfhaom aMumifyef;
oD;ESifhwlpGm rnf;euf\/ rif;jrwf twlomvQif aZmwdygvvkvifonf bkef;&Sd\? ,HkMunfrI
]o'g} &Sd\/ PfjyefYajymaom ta&mif&Sd\/ ,HkMunfrI ]o'g} r&Sdaom rMunfdkaom ykPm;
rsKd; jzpf\/ xdkaZmwdygvvkvifonf trsKd;\ tpGrf;jzifh rkdufuef;onf jzpf jrwfpGmbk&m;ukd
qJa&;\? a&&Gwf\/ xdkrS aemufum; qnf;uyfrdaomf bk&m;*kPfawmfukd odav tapcH
uJhodkY jzpf\/ jrwfpGmbk&m; omoemawmf &[ef;jyK tbdnmOfwdkYukd vnf;aumif;? ormywf
wdkYukd vnf;aumif; jzpfap jA[mhjynfodkY vm;a&muf&\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\? odkYvQif pum;ukd xdkodkY qdkawmfrlwdkif; 0efcHyg\
[k (avQmuf\)/ /
ajcmufckajrmuf q'EaZmwdygvm&AyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- o
oEE0000**f f ======
7 - C#dum&yOm
(C#dum&tdk;xdef;onf ]tdrf } jyem)
7/ toQifbk&m;em*aoe ]]C#dum& tdk;xdef;onf\ tdrfwpfckvHk;onf rkd;oHk;vywfvHk;
aumif;uifvQif trkd;&Sdonf jzpf wnf\/ rkd;a&rpGwf}} [k pum;ukd jrwfpGmbk&m; a[m
awmfrltyfyg\/ wpfzefvnf; ]]uyjrwfpGmbk&m;\ ausmif;awmfonf rkd;a&pGwf\}} [k
a[mawmfrl jyefyg\/ toQifbk&m; em*aoe rQavmuf rsm;jym;aom ukodkvfjrpf&if;
&Sdawmfrlaom jrwfpGmbk&m;\ ausmif;awmfonf tb,fhaMumifh rkd;a& pdkpGwf&ygoenf;/
jrwfpGmbk&m;\ xdkuJhodkYaom wefcdk; tmEkabmfrnfonfukd tvkd&Sdtyfonf r[kwfygavm/
toQifbk&m;em*aoe C#dum& tdk;xdef;onf\ tdrfonf rkd;a&rpdkpGwfbJ aumif;uifvQif
trkd;&Sdonf tu,f jzpfcJhygtHh/ xdkodkY jzpfygrl ]]jrwfpGmbk&m;\ ausmif;awmfonf rkd;a&pGwf\}}
[laom xdkpum;onf rSm;&myg\/ jrwfpGmbk&m;\ ausmif;awmfonf tu,f rkd;a&pdkpGwfonf
jzpfygtHh/ xdkodkY jzpfygrl ]]C#dum& tdk;xdef;onf\ tdrfonf rkd;a&rpdkpGwfbJ aumif;uifvQif
trkd;&Sd\}} [laom xdkpum;onfvnf; rSm;&myg\/ tpGef;ESpfzufxGufaom jyemonf
vnf; toQifbk&m;xHodkY tpOf a&mufyg\/ toQifbk&m;onf xdkjyemukd ajz&Sif;awmfrlyg
avmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]C#dum&tdk;xdef;onf\ tdrfwpfckvHk;onf rkd;oHk;vywfvHk; aumif;uifvQif trkd;
&Sdonf jzpf wnf\/ rkd;a&rpdkpGwf}} [k pum;ukd jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ ]]uy
jrwfpGmbk&m;\ ausmif;awmfonf rkd;a&pkdpGwf\}} [lvnf; a[mawmfrltyf\? rif;jrwf
C#dum& tdk;xdef;onfonf oDv &Sd\/ aumif;aom oabm&Sd\/ rsm;jym;aom ukodkvft&if;
rlv&Sd\/ rsufrjrif jzpfukefaom? tdkrif;ukefaom trd tzwdkYukd vkyfauR;\? xdkC#dum&\
rsufuG,f ryefMum;bJomvQif xdktdk;xdef;onf\ tdrf (rdk;xm;aom) jrufoufi,fukd
aqmif jrwfpGmbk&m;\ ausmif;awmfukd rkd;ukef\/ xdkC#dum&tdk;xdef;onfonf xdkjrufouf
i,fukd aqmifjcif;aMumifh rwkefvIyf ra&GU&Sm;bJ aumif;pGm wnfwHhaom? jyefYajymaom? twk
r&Sdaom ESpfodrfhrI ]yDwd} ukd &\ ]]avmu xGwfjrwfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf ightay:
tvGefYtvGef tuRrf;0ifonf jzpf ightm; t&awmfavpGwum;}} [k twkrJh 0rf;ajrmufrIukd
vnf; jzpfapNyD/ xdkYaMumifh xdktdk;xdef;onftm; rsufarSmuf cHpm;&aom (tdrfrdk;a&rpdkpGwfjcif;)
tusKd;jzpf& av\/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf xdkrQavmuf ausmif;awmf rkd;a&pGwf
azmufjyefumrQjzifh wkefvIyfawmfrrl/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh jrif;rkd&fawmifrif;onf todef;ru rsm;pGmaom avwkdufcwfjcif;
aMumifh rwkefvIyf? ra&GU&Sm;? rsm;aoma&\ wnf&mjzpfaom jrwfonf xufjrwfaom ork'&m
onf oef;aygif;rsm;pGm r[m**Fgjrpfaygif; todef;wdkYjzifhvnf; rjynfhEdkif? azmufjyefjcif;odkY
ra&mufEkdif/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;onf xkdrQavmuf ausmif;awmf rdk;a&pGwf
azmufjyefumrQjzifh wkefvIyfawmfrrl/
rif;jrwf pifppfaomfum; jrwfpGmbk&m;\ ausmif;awmfukd rkd;a&pGwfjcif;onf rsm;pGmaom
vltaygif;tm; tpOf apmifha&Smufjcif;iSg jzpf\? rif;jrwf tusKd;xl;ESpfyg;wdkYukd aumif;pGm

jrifawmfrlonf jzpf jrwfpGmbk&m;wdkYonf ukd,fwdkif zefqif;aom ypnf;ukd rrSD0Jukef/


]]jrwfpGmbk&m;onf jrwfaom tvSLukd cHawmfrlxku
d f\}} [k jrwfpGmbk&m;tm; ewfvlwdkYonf
ypnf;ukd ay;vSLukef tvHk;pHkaom raumif;aom vm;a&muf&m ]'k*wd} rS vGwfukef vwHU
[l vnf;aumif;? wefcdk;jym#d[mukd jy toufarG;jcif;ukd &SmrSD;ukef\[k ]]olwpfyg;wdkY
rpGyfpJGapukef&mownf;}} [l vnf;aumif; tusKd;ESpfyg;wdkYukd aumif;pGm jrifawmfrlukefaom
jrwfpGmbk&m;wdkYonf udk,fawmfwdkif zefqif;awmfrlaom ypnf;udk rSD0Jawmfrrlukef/ rif;jrwf
odMum;rif;onfrlvnf; xdkausmif;awmfudk rdk;a&rpGwfatmif tu,f jyKjim;tHh/ jA[monfrl
vnf; rdk;a& rpGwfatmif tu,f jyKjim;tHh/ udk,fawmfwdkifrlvnf; rdk;a&rpGwfatmif tu,f
jyKjim;tHh/ xdkodkY rdk;a&rpGwfatmif jyKjcif;onfyif ajymqdkzG,f&Sdonf? tjypf&Sdonf? ESdrfeif;
zG,f&Sdonf jzpf&m\/ taMumif;aomfum; odMum;? jA[mwdkYonf xif&Sm;pGmjyK vltaygif;udk
awGa0apukef\/ twdkif;xuf tvGefudk jyKukef\/ odkYaom taMumif;aMumifh xdkrdk;a& rpGwf
atmif jyKjcif;onf ajymzG,f&Sdonf jzpf&m\/ xdkYaMumifh xdktaMumif;udk MuOfa&Smiftyf\/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;wdkYonf ypnf;av;yg;wnf;[laom 0wKudk awmif;awmf rrlukef/
xdkypnf;av;yg;wnf;[laom 0wKudk rawmif;jcif;aMumifh rpGyfpGJ? rMuHpnftyfukef[k (ajzawmf
rl\))/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSygay\/ odkYvQif pum;udk xdkodkY qdkawmfrlwdkif; 0efcH
yg\[k (avQmuf\)/
ckepfckajrmuf C#dum&yOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- o
oEE0000**f f ======
8 - jAm[P&mZ0g'yOm
(jrwfpGmbk&m;\ jAm[P &mZ[laom pum;jyem)
8/ toQifbk&m;em*aoe ]]&[ef;wdkY igonf awmif;pm;jcif;ESifh ,SOfaom jAm[Pjzpf\}}
[k pum;udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ wpfzefvnf; ]]aovykPm; igonf&mZm
jzpf\}} [k a[mawmfrljyefyg\/ toQifbk&m;em*aoe ]]&[ef;wdkY igonf awmif;pm;jcif;ESifh
,SOfaom jAm[P jzpf\}} [k tu,f jrwfpGmbk&m; a[mawmfrlonf jzpftHh/ xdkodkY jzpfygrl
]]aovykPm; igonf &mZmjzpf\}} [laom pum;onf rSm;&myg\/ ]]aovykPm; igonf &mZm
jzpf\}} [k tu,f jrwfpGmbk&m; a[mawmfrlonf jzpftHh/ xdkoYdk jzpfygrl ]]&[ef;wdkY igonf
awmif;pm;jcif;ESifh ,SOfaom jAm[Pjzpf\}} [llaom xdkpum;onfvnf; rSm;&myg\/ &mZmrsKd;
aomfvnf; jzpf&m\/ jAm[PrsKd;aomfvnf; jzpf&m\/ wpfckaom b0 ESpfyg;aom trsKd;wdkY
rnfonf r&Sdukef/ tpGef;ESpfzufxGufaom jyemonfvnf; toQifbk&m;xHodkY tpOfa&muf
yg\/ toQifbk&m;onf xdkjyemudk ajz&Sif;awmf rlygavmh[k (avQmuf\)/

rif;jrwf ]]&[ef;wdkY igonf awmif;pm;jcif;ESifh ,SOfaom jAm[Pjzpf\}} [k pum;udk


jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ wpfzefvnf; ]]aovykPm; igonf &mZm jzpf\}} [k a[m
awmfrljyef\/ tMuiftaMumif;jzifh jrwfpGmbk&m;onf jAm[Pvnf; jzpf\/&mZmvnf; jzpf\/
jAm[P &mZmESpfrsKd; jzpf&m taMumif;&Sd\[k (rdefYqdk\)/
toQifbk&m;em*aoe tMuiftaMumif;jzifh jrwfpGmbk&m;onf jAm[Pvnf; jzpf\/ &mZm
vnf; jzpf\/ xdktaMumif;um; tb,fygenf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf
,kwfHhukefaom tukodkvfw&m; tm;vHk;wdkYudk tyjyKtyfukefNyD? y,ftyfukefNyD? uif;ukefNyD?
txl;ojzifh uif;ukefNyD? jywfukefNyD? ukefcef;ukefNyD? ysufjcif;odkY a&mufukefNyD? Nidrf;ukefNyD? at;jr
ukefNyD/ xdkYaMumifh jrwfpGmbk&m;udk ]]jAm[P}} [l qdktyf\/
jAm[Prnfonfum; ,HkrSm;rI? rqHk;jzwfEdkifrI? ESvHk; ESpfcGjzpfrIudk vGefajrmuf\/ rif;jrwf
jrwfpGmbk&m;onfvnf; ,HkrSm;rIudk? rqHk;jzwfEdkifrIudk? ESvHk; ESpfcGjzpfrIudk vGefajrmufawmfrl\/
xdktaMumif;aMumifhvnf; jrwfpGmbk&m;udk ]]jAm[P}} [l qdktyf\/
jAm[Prnfonfum; tvHk;pHkaom b0udk;yg;? *wdig;yg;? a,medav;yg;rS vGwfajrmuf\/
(udavom) jrL tnpftaMu;odkY a&mufjcif;rS vGwfajrmuf\? tazmfr&Sd/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;
onfvnf; tvHk;pHkaom b0udk;yg;? *wdig;yg;? a,medav;yg;rS vGwfajrmufawmfrl\/ udavom
jrL tnpftaMu;odkY a&mufjcif;rS vGwfajrmufawmfrl\? tazmf &Sdawmfrrl/ xdktaMumif;aMumifh
jrwfpGmbk&m;udk ]]jAm[P}} [l qdktyf\/
jAm[Prnfonfum; tvGefYtvGef jrifhjrwfaom ewfwdkY\ aejcif;rsKd; ]'dA0d[m&} jzifh
taersm;\? rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onfvnf; tvGefYtvGef jrifhjrwfaom ewfwdkY\ aejcif;rsKd;
]'dA0d[m&} jzifh taersm;\? xdktaMumif;aMumifhvnf; jrwfpGmbk&m;udk ]]jAm[P}} [l qdktyf
\/
jAm[Prnfonfum; aA'if&Gwfjcif;? &Gwfqdkapjcif;? tvSLcHjcif;? a`Eudk qHk;rjcif;?
apmifhpnf;jcif;? jrJaom tusifh&Sdjcif;? a&S;tqHk;tr tpOftEG,fudk aqmifjcif;&Sd\/ rif;jrwf
jrwfpGmbk&m;onfvnf; w&m;a[mjcif;? a[mapjcif;? tvSLcHjcif;? a`Eudk qHk;rjcif;? apmifhpnf;
jcif;? jrJaom tusifh&Sdjcif;? a&S;bk&m;wdkY\ tavhtusifh jzpfaom tqHk;tr tpOftEG,fudk
aqmifjcif; &Sdawmfrl\/ xdktaMumif;aMumifhvnf; jrwfpGmbk&m;udk ]]jAm[P}} [l qdktyf\/
jAm[P rnfonfum; BuD;yGg;aom? csrf;ompGm aejcif;[laom psmefudk Iqifjcifavh&Sd\/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onfvnf; BuD;yGg;aom? csrf;ompGm aejcif;[laom psmefudk Iavh &Sdawmfrl
\/ xdktaMumif;aMumifhvnf; jrwfpGmbk&m;udk ]]jAm[P}} [l qdktyf\/
jAm[Prnfonfum; tvHk;pHkaom b0BuD;i,f vm;a&muf&m ]*wd} wdkY b0Zmwf jzpf
aom? tpOfjzpfaom pkduftavhtusifhudk odwwf\/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onfvnf; tvHk;pHk
aom b0BuD;i,f vm;a&muf&m ]*wd} wdkY b0Zmwf jzpfaom? tpOfjzpfaom pkduf tavh
tusifhudk odawmfrl\/ xdktaMumif;aMumifhvnf; jrwfpGmbk&m;udk ]]jAm[P}} [l qdktyf\/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;\ ]]jAm[P}} [laom trnfawmfudk r,fawmfu rSnfhac:tyf
onf r[kwf/ crnf;awmfu rSnfhac:tyfonf r[kwf/ nDawmfu rSnfhac:tyfonf r[kwf/
ESrawmf? tpfrawmfu rSnfhac:tyfonf r[kwf/ taqGcifyGef; cspfuRrf;0ifolwdkYu rSnfhac:tyf
onf r[kwf/ aqGawmfrsKd;awmfwdkYu rSnfhac:tyfonf r[kwf/ orP? jAm[PwdkYu rSnfhac:
tyfonf r[kwf/ ewfwdkYu rSnfhac:tyfonf r[kwf/ ]]jAm[P}} [laom tMuif trnfawmf

onf &Sd\/ xdktrnfawmfonf bkef;awmfajcmufyg;ESifh jynfhpHkawmf rlukefaom jrwfpGmbk&m;wdkY\


t&[wr*f\ tqHk; wnfaom? aAm"dyif&if;omvQif rm&fppfonfudk zsufqD;? twdwf?
tem*wf? ypKyef jzpfukefaom? ,kwfnHhukefaom tukodkvfw&m;wdkYudk tyjyKNyD;vQif? oAnKw
Pfudk &awmfrlonfESifh wpfNydKifeuf &tyfumrQ? xif&Sm;pGm jzpfumrQ rsufarSmufjyKtyfaom
trnf ynwfawmfwnf;/ xdktaMumif;aMumifhvnf; jrwfpGmbk&m;udk ]]jAm[P}} [l qdktyf\/
toQifbk&m;em*aoe tb,ftaMumif;aMumifh jrwfpGmbk&m;udk ]]&mZm}} [l qdktyfyg
oenf;/ rif;jrwf &mZmrnfonfum; trSwfr&Sd (wpfOD;wpfa,muf)aomolonf rif;jyK\/
(xdkrif;onf) vltaygif;udk qHk;r\/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onfvnf; wpfaomif;aom avmu
"mwf w&m;jzifh rif;jyK\/ ewf? rm&fewf? jA[mESifhwuGaom ewfavmu? orP? jAm[P?
rif;rsm;? vlrsm;ESifhwuGaom owavmuudk qHk;rawmfrl\/ xdktaMumif;aMumifhvnf; jrwfpGm
bk&m;udk ]]&mZm}} [l qdktyf\/
rif;jrwf &mZmrnfonfum; tvHk;pHkaom vloltaygif;wdkYudk vTrf;rdk;? aqGrsKd;taygif;udk
ESpfoufapvsuf? &efoltaygif;udk pdk;&drfapvsuf? BuD;us,f rsm;jym;pGmaom tjcHt&H? toa&udk
aqmifEdkifaom? jrJjrHcdkifcHhaom tESpftkd;&Sdaom? wpf&matmuf r,kwfaom ckdiftcsufwdkYjzifh
wefqmqiftyfaom? jzLjzLpifpif npfaMu;rwifaom xD;jzLawmfudk pdkufxl\/ rif;jrwf jrwfpGm
bk&m;onfvnf; rSm;,Gif;aom tusifh&Sdaom rm&fppfonfudk pdk;&drfapvsuf? aumif;aom
tusifh &Sdukefaom ewfvlwdkYudk ESpfoufapvsuf? wpfaomif;aom avmu"mwf BuD;us,f
rsm;jym;pGmaom tjcHt&H? toa&udk aqmifawmfrlEdkifaom? onf;cHjcif;wnf; [laom jrJjrHcdkifcHh
aom tESpftkd;&Sdaom? Pfawmfjrwfwnf; [laom t&mruaom ckdiftcsuw
f dkYjzifh wefqm
qif tyfaom? tvGefYtvGef jrwfaom? t&[wzdkvfwnf;[laom npfaMu;rwif jzLpifaom
xD;jzLawmfudk pdkufxlawmfrl\/ xdktaMumif;aMumifhvnf; jrwfpGmbk&m;udk ]]&mZm}} [l qdktyf
\/
&mZmrnfonfum; rsm;pGmukefaom? qnf;uyf a&mufvmukefaom vlwdkYonf &Sdcdk;xdkuf\/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onfvnf; rsm;pGmukefaom? qnf;uyf a&mufvmukefaom ewfvlwdkYonf
tvGefkdusKd; &Sdcdk;xdkuf\/ xdktaMumif;aMumifhvnf; jrwfpGmbk&m;udk ]]&mZm}} [l qdktyf\/
&mZmrnfonfum; ESpfouf auseyfapwwfol wpfpHkwpfa,muftm; Munf&Tifap?
awmifhw vdkvm;aom qkudk ay;vsuf? vdktifqEjzifh a&mifh&Jap\/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf
vnf; udk,fjzifh vnf;aumif;? EIwfjzifh vnf;aumif;? pdwfjzifh vnf;aumif; ESpfouf auseyfap
wwfol wpfpHkwpfa,muftm; Munf&Tifap? awmifhw vdkvm;aom? twkr&Sdaom? tvHk;pHkaom
0#fqif;&JrS vGwf&m t&[wzdkvfqkudk ay;awmfrlvsuf? t<uif;rJh tvdk&Sdtyfaom qkjzifhvnf;
wif;wdrfa&mifh&Jap\/ xdktaMumif;aMumifhvnf; jrwfpGmbk&m;udk ]]&mZm}} [l qdktyf\/
&mZm rnfonfum; tmPmudk vGefusL;aomoludk Iwfcs\? ylavmifap\? zsufqD;\/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;\ omoemawmfjrwfvnf; tmPma'oemudk vGefusL;aom tvZD
yk*dKvfudk rsufESmrvS t&Suf&apaom tjzpfjzifh zdESdyfawmfrl? Iwcf sawmfrl? uJh&JUawmfrv
l suf
ESdyfpuf jrwfpGmbk&m;\ omoemawmfjrwfrS MuOfxkwaf wmfrl\/ xdktaMumif;aMumifhvnf;
jrwfpGmbk&m;udk ]]&mZm}} [l qdktyf\/
&mZm rnfonfum; a&S; jzpfukefaom? w&m;apmifhukefaom rif;wdkY\ tpOftqufudk
qHk;rojzifh w&m;onf? rw&m;onfudk avsmfpGmTefjy? w&m;jzifh rif;jyKvsuf vlol taygif;wdkY
cspfciftyfol? jrwfEdk;tyfol? awmifhwtyfol jzpfvsuf? rif;rsKd;tpOftqufudk w&m;*kPf

tpGrf;jzifh MumjrifhpGm wnfap\/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onfvnf; a&S; jzpfukefaom jrwfpGm


bk&m;wdkY\ tpOftqufudk qHk;rojzifh w&m;onf? rw&m;onfudk avsmfpGm Tefjyawmfrl?
w&m;jzifh avmuudk qHk;rawmfrlvsuf ewfvlwdkY cspfciftyfol? jrwfEdk;tyfol? awmifhwtyfol
jzpf omoemawmfudk w&m;*kPfawmf tpGrf;jzifh MumjrifhpGm wnfap\/ xdktaMumif;aMumifh
vnf; jrwfpGmbk&m;udk ]]&mZm}} [l qdktyf\/
rif;jrwf tMuif taMumif;jzifh jrwfpGmbk&m;onf jAm[Prnfonfvnf; jzpf&m\/&mZm
rnfonfvnf; jzpf&m\/ odkY taMumif;onf rsm;jym;\/ tvGefynm&Sdaom &[ef;onf
wpfurmywfvHk;vnf; rjynfhpHkapEdkif&m/ tvGefrsm;pGm ajymqdkjcif;jzifh tb,ftusKd;&SdtHhenf;/
tusOf;rQudk vufcHtyf\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ odkYvQif pum;udk xdkodkY qdkawmfrlwdkif; 0efcHyg\
[k (avQmuf\)/
&Spfckajrmuf jAm[P&mZ0g'yOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- o
oEE0000**f f ======
9 - *gxmbd*DwabmZeuxmyOm
(*gxmwdkYudk oDqdk &tyfaom abmZOfudk roHk;aqmif[laom pum;qdkif&m jyem)
9/ toQifbk&m;em*aoe- ]]ykPm; ightm; *gxmwdkYudk oDqdk &tyfaom abmZOfudk
pm;jcif;iSg rxdkuf/ abmZOfudk pm;jcif; oabmonf (pifMu,fjcif;udk) aumif;pGm Ijrifukef
aom bk&m;&SifwdkY\ oabm r[kwf/ jrwfpGmbk&m;wdkYonf *gxm oDqdk &tyfaom abmZOfudk
y,fawmfrlukef\/ ykPm; (toufarG;rI pifMu,fjcif;)oabm&Sdvwfaomf w&m;ojzifh &SmrSD;
jcif;onf bk&m;&SifwdkY\ toufarG;jcif;wnf;}} [k pum;udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfyg
\/
wpfzefvnf; jrwfpGmbk&m;onf y&dowftm; w&m; a[majymawmfrlonf&Sdaomf tpOf
twdkif; pum;awmfjzpfaom a&S;OD;pGm ay;vSLjcif;ESifh pyfaom pum; ]'geuxm} udk a[mawmf
rl\/ aemufrS apmifhxdef;jcif;ESifh pyfaom pum; ]oDvuxm} udk a[mawmfrl\/ avmu
tm;vHk;udk tpdk;&awmfrlaom xdkjrwfpGmbk&m;\ a[mawmfrlaom w&m;awmfudk Mum;em&?
ewfvlwdkYonf jyKjyifpDrHvsuf tvSLudk ay;vSLukef\/ xdkjrwfpGmbk&m;\ wdkufwGef;tyfaom
xdktvSLudk wynfh ]om0u} wdkYonf oHk;aqmifukef\/ toQifbk&m;em*aoe ]]ykPm; ightm;
*gxmwdkYudk oDqdk &tyfaom abmZOfudk pm;jcif;iSg rxdkuf}} [k tu,f jrwfpGmbk&m;
a[mawmfrltyfonf jzpfygtHh/ xdkodkYjzpfygrl ]]'geuxmudk a&S;OD;pGm jrwfpGmbk&m; a[mawmf
rl\}} [laom xdkpum;onf rSm;&myg\/ tu,f 'geuxmudk a&S;OD;pGm a[mawmfrlonf
jzpfygtHh/ xdkodkY jzpfygrl ]]ykPm; ightm; *gxmwdkYudk oDqdk &tyfaom abmZOfwdkYudk pm;jcif;iSg

rxdkuf}} [laom xdkpum;onfvnf; rSm;&myg\/ taMumif;tb,fenf;[lrl- toQifbk&m;


tMuif tvSLcHyk*dKvfonf vlwdkYtm; qGrf;'ge\ tusKd;udk a[m\/ xdkyk*dKvf\ w&m;pum;udk
Mum;em& MunfnKdaom pdwf&Sdukefaom xdkewfvlwdkYonf tqufquf tvSL'geudk ay;vSLMu
ukef\/ tMuif yk*dKvfwdkYonf xdk'geudk oHk;aqmifukef\/ xdktvHk;pHkaom yk*dKvfwdkYonf *gxmwdkY
udk oDqdk &tyfaom abmZOfudk oHk;aqmifygukef\/ tpGef;ESpfzufxGufaom jyemonf
vnf; odrfarGUyg\? eufeJyg\/ toQifbk&m;xHodkY tpOfa&mufyg\/ toQifbk&m;onf
xdkjyemudk ajz&Sif;awmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]ightm; *gxmwdkYudk oDqdk &tyfaom abmZOfudk pm;jcif;iSg rxdkuf/ abmZOf
udk pm;jcif;oabmonf pifMu,fjcif;udk aumif;pGm Ijrifukefaom bk&m;&SifwdkY\ oabmr[kwf/
jrwfpGmbk&m;wdkYonf *gxmwdkYudk oDqdk &tyfaom abmZOfudk y,fawmfrlukef\/ ykPm;
(toufarG;rI pifMu,fjcif;) oabm&Sdvwfaomf w&m;ojzifh &SmrSD;jcif;onf bk&m;&SifwdkY\
toufarG;jcif;wnf;}} [laom pum;udkvnf; jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfygay\/
jrwfpGmbk&m;onf ]]'geuxmudk a&S;OD;pGma[mvnf; a[mawmfrltyfay\/ ,if;odkY a[mawmf
rljcif;onfum; tvHk;pHkukefaom jrwfpGmbk&m;wdkY\ tjyKtrlaywnf;/ a&S;OD;pGm ay;vSLjcif;ESifh
pyfaom pum; ]'geuxm} jzifh xdk'geuxm pdwfudk arGUavsmfap? aemufrS apmifhxdef;rSK
]oDv} ,SOfapawmfrlukef\/ rif;jrwf Oyrmaomfum; vlwdkYonf uav;oli,fwdkYtm;
a&S;OD;pGm upm;zG,f t&m0wKwdkYudk ay;ukef\/ upm;zG,fwdkYonf tb,fenf;/ xGefi,f?
usnf;om;wkwf? pMum? jcifcGufi,f? &xm;i,f? av;i,fudk (ay;ukef\)/ aemufrS xdkoli,fwdkYudk
rdrd rdrdwdkY\ trI ,SOfapukef\/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;onf a&S;OD;pGm ay;vSL
jcif;ESifh pyfaom ]'geuxm}jzifh pdwfudk arGUavsmfap? aemufrS apmifhxdef;rI ]oDv} ,Sofap
awmfrl\/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; aq;q&mrnfonf olemwdkYtm; a&S;OD;pGm tm;&Sdatmif
jyKjcif;iSg? aysmhaysmif;apjcif;iSg av;ig;&ufywfvHk; qDudk aomufap\/ aemufrS 0rf;avQmap\/
rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;onf a&S;OD;pGm ay;vSLjcif;ESifh pyfaom ]'geuxm} jzifh
pdwfudk arGUavsmfap? aemufrS apmifhxdef;rl ]oDv} ,SOfapawmfrl\/ rif;jrwf tvSLay;ukef
aom tvSL&SifwdkY\ pdwfonf El;nHh\? aysmhaysmif;\? ajyjypf\/ xdktvSLay;olwdkYonf xdk'ge
wnf;[laom wHwm;? 'gewnf;[laom avSjzifh oHo&mwnf;[laom ork'&m urf;wpfzuf
edAmefodkY tpOfoGm;&ukef\/ xdkYaMumifh xdkolwdkYtm; a&S;OD;pGm bm0emuH\ jzpfajrmuf&m
jzpfaom 'gejzifh qHk;rawmfrl\/ wpfpHkwpfcak om taMumif;tm;jzifh 0dnwfodkY ra&muf[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe ]]0dnwf}} [l tMuif pum;udk qdk\/ xdk0dnwfwdkYonf tb,frQwdkY
jzpfygukefoenf;/ rif;jrwf 0dnwfwdkYonf um,0dnwf? 0pD0dnwf ESpfyg;wdkYwnf;/ xdkESpfyg;wdkY
wGif tjypf&Sdaom um,0dnwfonf &Sd\/ tjypfr&Sdaom um,0dnwfonf &Sd\/ tjypf&Sdaom
0pD0dnwfonf &Sd\/ tjypfr&Sdaom 0pD0dnwfonf &Sd\/
tjypf&Sdaom um,0dnwfonf tb,fenf;[lr-l omoemawmf tcsKdUaom &[ef;onf
'g,umwdkYodkY uyf r&yfoifh&m &yfvsuf &yfjcif;ESifhpyfaom odumyk'fudk csKd;zsuf\/ onf
um; tjypf&Sdaom um,0dnwfwnf;/ xdktjypf&Sdaom um,0dnwfjzifhvnf; odaptyf jzpfap
tyfaom ypnf;udk t&d,myk*dKvfwdkYonf roHk;aqmifukef/ xdkyk*dKvfudkvnf; t&d,mwdkY\ t,l
rxDrJhjrif jyKtyf\? uJh&JUtyf\? Iwfcstyf\? tjypfqdktyf\? ESdyfpuftyf\? tdktao rjyKtyf/
]]toufarG;rI ysufpD;ol}} [lomvQif ac:a0:jcif;odkY a&muf\/

rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; omoemawmf tcsKdUaom &[ef;onf 'g,umwdkYodkY uyf


r&yfoifh&m &yfvsuf vnfyif;udk Gwf ]]odkY Munfhonf&Sdaomf 'g,umwdkYonf jrifEdkif
ukef\}} [k Oa'gif;Munfh[efjzifh Munfh\/ xdkodkY Munfjcif;jzifhvnf; xdk'g,umwdkYonf jrifukef
\/ onfvnf; tjypf&Sdaom um,0dnwfwnf;/ xdk0dnwfjzifhvnf; odaptyf jzpfaptyf
aom ypnf;udk t&d,myk*dKvfwdkYonf roHk;aqmifukef/ xdkyk*dKvfudkvnf; t&d,mwdkY\ t,l
rxDrJhjrif jyKtyf\? uJh&JUtyf\? Iwfcstyf\? tjypfqdktyf\? ESdyfpuftyf\? tdktao rjyKtyf/
]]toufarG;rI ysufpD;ol}} [lomvQif ac:a0:jcif;odkY a&muf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; omoemawmf tcsKdUaom &[ef;onf ar;jzifh vnf;aumif;?
rsufarSmifjzifh vnf;aumif;? vufacsmif;jzifh vnf;aumif; odap jzpfap\/ onfvnf; tjypf
&Sdaom um,0dnwfwnf;/ xdk0dnwfjzifhvnf; odaptyf jzpfaptyfaom ypnf;udk t&d,m
yk*dKvfwdkYonf roHk;aqmifukef/ xdkyk*dKvfudkvnf; t&d,mwdkY\ t,l rxDrJhjrif jyKtyf\? uJh&JU
tyf\? Iwfcstyf\? tjypfqdktyf\? ESdyfpuftyf\? tdktao rjyKtyf/ ]]toufarG;rI ysufpD;
ol}} [lomvQif ac:a0:jcif;odkY a&muf\/
tjypfr&Sdaom um,0dnwfonf tb,fenf;[lrl- omoemawmf &[ef;onf 'g,um
wdkYodkY uyf owd&Sdonf? wnfMunfonf? ynmtqiftjcif&Sdonf jzpf t&m[kwfonf
vnf;aumif;? t&mr[kwfonf vnf;aumif; bk&m;qHk;ronfh twdkif; oGm;vsuf &yfoifhaom
t&yf &yf\/ ay;vSLvdkukefaomf &yf\/ ray;vSLvdkukefaomf zJoGm;\/ onfum; tjypf r&Sd
om um,0dnwfwnf;/ xdkum,0dnwfjzifhum; odaptyf jzpfaptyfaom ypnf;udk t&d,m
yk*dKvfwdkYonf oHk;aqmifukef\/ xdkyk*dKvfudkvnf; t&d,mwdkY\ t,l csD;rGrf;tyf\? axmrem
tyf\? csD;ajrmuf qdktyf\/ acgif;yg;aom tusifh&Sdonf jzpf? ]]pifMu,faom toufarG;rI
&Sdol}} [lomvQif ac:a0:jcif;odkY a&muf\/ rif;jrwf ewfxufewf jzpfawmfrlaom jrwfpGm
bk&m;onf- ]]ynm&Sd oljrwfwdkYonf pifppf rawmif;ukef? ynm&Sdonf odjcif;iSg xdkuf\/
t&d,myk*dKvfwdkYonf &nfTef; &yfukef\/ odkY &yfjcif;onfum; t&d,mwdkY\ awmif;cHjcif;
yif rnf\}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/
tjypf&Sdaom 0pD0dnwfonf tb,fenf;[lrl- omoemawmf &[ef;onf EIwfjzifh
rsm;jym;aom ouFef;? qGrf;? ausmif; tdyf&m ae&m? olem\ taxmuftyHh aq;toHk;taqmif
udk awmif;\/ onfum; tjypf&Sdaom 0pD0dnwfwnf;/ xdktjypf&Sdaom 0pD0dnwfjzifhvnf;
awmif;&aom ypnf;udk t&d,myk*dKvfwdkYonf roHk;aqmifMuukef/ xdkyk*Kdvfudkvnf; t&d,mwdkY
\ t,l rxDrJhjrif jyKtyf\? uJh&JUtyf\? Iwfcstyf\? tjypfqdktyf\? ESdyfpuftyf\? tdk
tao rjyKtyf/ ]]toufarG;rI ysufpD;ol}} [lomvQif ac:a0:jcif;odkY a&muf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; omoemawmf tcsKdUaom &[ef;onf olwpfyg;wdkYtm;
EIwf>ruf ajymMum;vsuf ]]igonf rnfaom ypnf;udk tvdk&Sd\}} [k odkY qdk\/ olwpfyg;wdkY
tm; EIwf>ruf ajymMum;tyfaom xdk0pD0dnwfjzifhvnf; xdk&[ef;tm; vmbfvmb jzpf\/
onfvnf; tjypf&Sdaom 0pD0dnwfwnf;/ xdk0dnwfjzifh awmif; &aomypnf;udk t&d,m
yk*dKvfwdkYonf roHk;aqmifMuukef/ xdkyk*Kdvfudkvnf; t&d,mwdkY\ t,l rxDrJhjrif jyKtyf\?
uJh&JUtyf\? Iwfcstyf\? tjypfqdktyf\? ESdyfpuftyf\? tdktao rjyKtyf/ ]]toufarG;rI
ysufpD;ol}} [lomvQif ac:a0:jcif;odkY a&muf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; omoemawmf tcsKdUaom &[ef;onf EIwf>rufojzifh
y&dowftm; ]]odkY odkYvnf; &[ef;wdkYtm; ay;vSLtyf\}} [k ajymMum;\/ xdkvlwdkYonf

xdkpum;udk Mum;ukefonf&Sdaomf ajymMum;tyfaom tvSLypnf;udk a&S;Iaqmifukef\/ onf


vnf; tjypf&Sdaom 0pD0dnwfwnf;/ xdk0dnwfjzifhvnf; awmif;&aom ypnf;udk t&d,myk*dKvf
wdkYonf roHk;aqmifukef/ xdkyk*Kdvfudkvnf; t&d,mwdkY\ t,l rxDrJhjrif jyKtyf\? uJh&JUtyf\?
Iwfcstyf\? tjypfqdktyf\? ESdyfpuftyf\? tdktao rjyKtyf/ ]]toufarG;rI ysufpD;ol}} [l
omvQif ac:a0:jcif;odkY a&muf\/
rif;jrwf om&dykw&m rax&fonfvnf; ae0ifNyD;aemuf nOfhtzdkY avema&m*g&Sdonf
jzpf? r[marm*vmefrax&fu aysmufzl;aom aq;udk ar;onf&Sdaomf (EdkYxrif;jzifh aysmufzl;
onf[laom) pum;udk EIwf>rufajymqdk\/ xdkom&dykw&mrax&f\ xdkodkY EIwf>ruf ajymqdkjcif;
jzifh (EdkYxrif;) aq;onf jzpf\/ xdktcg om&dykw&mrax&fonf ig\ EIwf>rufjcif;aMumifh
aq;onf jzpf\/ ]]ightm; toufarG;rI rysufapvifh}} [k toufarG;rI ysuftHhonfrS
aMumufaomaMumifh xdkaq;udk pGefY\? rrSD0J/ odkYvQif 0pD0dnwfonf tjypf&Sd\/ xdk0dnwf
jzifhvnf; awmif; &aom ypnf;udk t&d,myk*dKvfwdkYonf roHk;aqmifMuukef/ xdkyk*Kdvfudkvnf;
t&d,mwdkY\ t,l rxDrJhjrif jyKtyf\? uJh&JUtyf\? Iwfcstyf\? tjypfqdktyf\? ESdyfpuftyf\?
tdktao rjyKtyf/ ]]toufarG;rI ysufpD;ol}} [l omvQif ac:a0:jcif;odkY a&muf\/
tjypf r&Sdaom 0pD0dnwfonf tb,fenf;[lrl- rif;jrwf omoemawmf &[ef;onf
taMumif; &Sdvwfaomf aqGrsKd;awmfol? zdwMf um;tyfaom olwdkY aq;udk awmif;\/ onf
um; tjypfr&Sdaom 0pD0dnwfwnf;/ xdk0dnwfjzifh awmif;&aom ypnf;udkum; t&d,myk*dKvf
wdkYonf oHk;aqmifukef\/ xdkyk*Kdvfudk t&d,mwdkY\ t,l csD;rGrf;tyf\? axmremtyf\?
csD;ajrmuf ajymqdktyf\/ acgif;yg;aom tusifh&Sdonf jzpf? ]]pifMu,faom toufarG;rI&Sdol}}
[l omvQif ac:a0:jcif;odkY a&muf\/ ylaZmftxl;udk cHawmfrlxdkufukefaom? (opmav;yg;
w&m;wdkYudk) udk,fwdkifrSefpGm odawmfrlukefaom jrwfpGmbk&m;wdkYonf cGifhjyKawmfrltyf\/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf uodbm&'GgZtrnf&Sdaom ykPm;\ qGrf;abmZOfudk y,fawmf
rl\/ xdkqGrf;onf pum;jzifh &pfywfjcif;? ajzcRwfjcif;? qGJiifjcif;? ESdyfjcif;? ukpm;ajz&Sif;jcif;
aMumifh jzpf&um; jrwfpGmbk&m;onf xdkqGrf;udk y,fawmfrl\/ rSD0J oHk;aqmifawmfrrl[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m; qGrf;bkOf;ay;awmfrlonf &Sdaomf ewfwdkYonf ewf
MoZmudk tcgcyfodrf; oydwf avmif;xnfhMuygukefoavm/ odkYr[kwf 0ufysKdom;>yrf; qGrf;
vnf;aumif;? EdkYCemqGrf; vnf;aumif; odkY ESpfyg;aom qGrf;wdkYomvQif avmif;xnfhMuyg
ukefoavm[k (avQmuf\)/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf qGrf;bkOf;ay;awmfrlonf &Sdaomf tcg
cyfodrf; ewfwdkYonf ewfMoZmudk ,lukef teD; wnfvsuf xkwf,lwdkif; xkwf,lwdkif;aom
qGrf;vkyf avmif;xnfhukef\/
rif;jrwf Oyrmaomfum; rif;\ pm;awmfcsufonf bk&ifyGJawmfwnfpOf [if;udk ,l? teD;
wnfvsuf xrif;vkyfwdkif; xrif;vkyfwdkif; [if;vsmudk avmif;xnfh\/ rif;jrwf twlom
vQif jrwfpGmbk&m;onf qGrf;bkOf;ay;awmf rlonf&Sdaomf tcgcyfodrf; ewfwdkYonf ewfMoZmudk
,lukef teD; wnfvsuf xkwf,lwdkif; xkwf,lwdkif;aom qGrf;vkyf ewfMoZmudk avmif;
xnfhukef\/ rif;jrwf a0&mNrdKUvnf; jrwfpGmbk&m;\ ajcmufaom rka,mqefwdkYudk bkOf;ay;
awmfrlpOf ewfwdkYonf ewfMoZmjzifh qGwfjzef;ay;ukef\/ xdkYaMumifh jrwfpGmbk&m;\ udk,fawmf
onf yGg;pD;av\[k (rdefYawmfrl\)/

toQifbk&m;em*aoe xdkewfwdkYtm; jrwfpGmbk&m;\ udk,fawmfudk vkyfauR;jcif; tjrJ


rjywf aMumifhMupdkufxkwfjcif;odkY a&mufjcif;onf t&awmfavpGwum;/ toQifbk&m;em*aoe
aumif;vSyg\/ odkYvQif pum;udk xdkodkY qdkawmfrlwdkif; 0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
udk;ckajrmuf *gxmbd*DwabmZeuxmyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- o
oEE0000**f f ======
10 - "ra'oem, taygkuyOm
(jrwfpGmbk&m; w&m;a[mrI aMumifhMurJh aevdkjcif; jyem)
10/ toQifbk&m;em*aoe ]]jrwfpGmbk&m;onf av;oacFsESifh urmwpfodef; twGif;
rsm;pGmaom vltaygif;udk u,fwifxkwfaqmifjcif;iSg oAnKwPfawmfudk qnf;yl;awmf
rltyf\}} [k toQifbk&m;wdkY qdkawmfrlukef\/ wpfzefvnf; ]]bk&m;tjzpfodkY a&mufaom jrwfpGm
bk&m;\ pdwfawmfonf aMumifhMurJh aejcif;iSg Gwfawmfrl\/ w&m;a[mawmfrljcif;iSg Gwf
awmf rrl}} [k qdkawmfrlukef\/
toQifbk&m;em*aoe av;orm;onf vnf;aumif;? av;orm;\ wynfhonf vnf;
aumif; rsm;pGmaom aeYwdkYywfvHk; ppfwdkufjcif;tusKd;iSg jrm;ypf avhvmjcif;udk oifNyD;rS ppfyGJBuD;
Budrf a&mufcJhonf&Sdaomf qkwfepfav&m ouJhodkY? toQifbk&m;em*aoe twlomvQif
jrwfpGmbk&m;onf av;oacFsESifh urmwpfodef;twGif; rsm;pGmaom vltaygif;udk u,fwif
xkwfaqmifjcif;iSg oAnKwPfawmfudk &ifhusufapvsuf oAnKbk&m;tjzpfodkY a&mufNyD;
w&m;a[mawmfrl vdkjcif;rS qkwfepfawmfrlbd\/
toQifbk&m;em*aoe Oyrmwpfenf;aomfum; vufa0SUorm;onf vnf;aumif;? vufa0SU
orm;\ wynfhonf vnf;aumif; rsm;pGmaom aeYwdkYywfvHk; vufa0SUtwwfudk oifNyD;rS
vufa0SUyGJBuD;Budrf a&mufcJhonf&Sdaomf qkwfepfav&m\? toQifbk&m;em*aoe twlom
vQif jrwfpGmbk&m;onf av;oacFsESifh urmwpfodef;twGif; rsm;pGmaom vltaygif;udk
u,fwif xkwfaqmifjcif;iSg oAnKwPfawmfudk &ifhusufapvsuf oAnKbk&m; tjzpfodkY
a&mufNyD; w&m;a[mawmfrlvdkjcif;rS qkwfepfawmfrlbd\/
toQifbk&m;em*aoe todkYygenf;/ jrwfpGmbk&m;onf aMumufaomaMumifh qkwfepfawmfrl
ygoavm/ odkYr[kwf Pf ray:vGif rxif&Sm;aomaMumifh qkwfepfawmf rlygoavm/
odkYr[kwf tm;enf;aomaMumifh qkwfepfawmf rlygoavm/ odkYr[kwf oAnKbk&m; r[kwfaom
aMumifh qkwfepfawmfrlygoavm/ xdkt&m taMumif;um; todkYygenf;/ toQifbk&m;onf
tuREkfyf\ ,HkrSm;jcif;udk y,fazsmufjcif;iSg taMumif;udk qdkawmfrlygavmh/ toQifbk&m;
em*aoe jrwfpGmbk&m;onf av;oacFsESifh urmwpfodef;twGif; rsm;pGmaom vltaygif;udk
u,fwifjcif;iSg oAnKwPfawmfudk tu,f &ifhusufapawmfrlonf jzpftHh/ xdkodkY jzpfygrl

]]oAnKbk&m; tjzpfodkY a&mufawmfrlaom jrwfpGmbk&m;\ pdwfawmfonf aMumifhMurJhaejcif;iSg


Gwfawmfrl\/ w&m;a[mjcif;iSg Gwfawmfrrl}} [laom pum;onf rSm;&myg\/ oAnKbk&m;
tjzpfodkY a&mufawmfrlaom jrwfpGmbk&m;\ pdwfawmfonf aMumifhMurJh aejcif;iSg tu,f
Gwfawmfrlonf jzpftHh/ w&m;a[mjcif;iSg tu,f Gwfawmfrrlonf jzpftHh/ xdkodkY jzpfygrl
]]jrwfpGmbk&m;onf av;oacFsESifh urmwpfodef;twGif; rsm;pGmaom vltaygif;udk u,fwif
xkwfaqmifjcif;iSg oAnKw Pfudk qnf;yl;awmfrl\}} [laom xdkpum;onfvnf; rSm;&myg\/
tpGef;ESpfzufxGufaom jyemonfvnf; eufeJvSyg\? ajzEdkifcJvSyg\/ toQifbk&m;xHodkY
tpOfa&mufyg\/ toQifbk&m;onf xdkjyemudk ajz&Sif;awmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf av;oacFsESifh urmwpfodef;twGif; rsm;pGmaom vltaygif;udk
u,fwif xkwfaqmifjcif;iSg oAnKwPfawmfudk qnf;yl;awmfrltyf\/ xdkYjyif oAnKbk&m;
tjzpfodkY a&mufawmfrlaom jrwfpGmbk&m;\ pdwfawmfonf aMumifhMurJhaejcif;iSg Gwfawmfrl\/
w&m;a[mjcif;iSg Gwfawmfrrl/ xdkodkY jzpfjcif;onfum; w&m;awmf\ eufeJonf\ tjzpf?
odrfarGUonf\tjzpf? jrifEdkifcJonf\ tjzpf? odEkdifcJonf\ tjzpf? El;nHhonf\ tjzpf? xdk;xGif;
odEdkifcJonf\ tjzpfudkvnf;aumif;? ow0gwdkY\ wPSm aysmfydkufonf\ tjzpfudk
vnf;aumif;? (igig[kpGJvrf;aom) oum,'d|d\ jyif;xefpGJjrJpGm ,lonf\ tjzpfudk vnf;
aumif; jrifawmfrl ]]todkY a[m&tHhenf;/ tb,ftaMumif;jzifh a[m&tHhenf;}} [k pl;prf;
awmfrlvdk? w&m;a[m&ef vkHYvjyKawmf rrlao;aomtm;jzifh pdwfGwfawmfrl\/ (vsifvsif
jrefjref) w&m;a[mjcif;iSg Gwfawmfrrl/ odkY MuHpnfjcif;? w&m;a[m&ef pdwfrGwfjcif;
onfum; ow0gwdkY (w&m;udk) odjrifEdkif&ef MuHpnfaom pdwfjzpfHkrQomwnf;/
rif;jrwf Oyrmaomfum; a&m*gudk y,fxkwfwwfaom aq;orm;onf rsm;pGmaom tem
jzifh Esdyfpufaom olodkY csOf;uyf ]]tb,fodkYaom vkHYvjzifh? tb,fodkYaom aq;jzifh olem
\ temudk Nidrf;ap&tHhenf;}} [k odkY MuHpnf\/ rif;jrwf twlomvQif tvHk;pHkaom
udavomwnf; [laom temonf ESdyfpuftyfaom vltaygif;udk vnf;aumif;? w&m;awmf\
eufeJonf\ tjzpf? odrfarGUonf\ tjzpf? jrifEdkifcJonf\ tjzpf? odEdkifcJonf\ tjzpf? El;nHh
onf\ tjzpf? xdk;xGif; odEdkifcJonf\ tjzpfudk vnf;aumif; jrifawmfrl ]]todkY a[m&tHh
enf;/ tb,f taMumif;jzifh a[m&tHhenf;}} [k pl;prf;awmfrlvdk? jrwfpGmbk&m;\ pdwfawmf
onf w&m;a[m&ef vkHYv jyKawmf rrlao;aomtm;jzifh pdwfGwfawmfrl\/ (vsifvsif jrefjref)
w&m;a[mjcif;iSg Gwfawmfrrl/ odkY MuHpnfjcif;? w&m;a[m&ef pdwfrGwfjcif;onfum;
ow0gwdkY (w&m;udk) odjrifEdkif&ef MuHpnfaom pdwfjzpfHkrQomwnf;/
rif;jrwf Oyrmaomfum; OD;xdyf tbdodufoGef;tyfNyD;aom? rif;rsKd;jzpfaom rif;tm; wHcg;
apmifh? udk,f&Hawmf? tjcHt&Hy&dowf? ed*Hk;ol? tcpm;? ppfonfAdkvfyg? trwftaygif;?
vufatmufcHrif;? rif;udk rSD toufarG;aom olwdkYudk jrifawmfrl olwdkYudk ]]todkYvQif
csD;ajrmuf&tHhenf;/ tb,ftaMumif;jzifh csD;ajrmuf&tHhenf;}} [k odkY pdwfjzpf&m\/ rif;jrwf
twlomvQif w&m;awmf\ eufeJonf\ tjzpf? odrfarGUonf\ tjzpf? jrifEdkifcJonf\
tjzpf? odEdkifcJonf\ tjzpf? El;nHhonf\ tjzpf? xdk;xGif; odEdkifcJonf\ tjzpf? ow0gwdkY\
wPSm aysmfydkufonf\ tjzpfudk vnf;aumif;? oum,'d|d\ jrJjrHjyif;xefpGm pGJ,lonf\
tjzpfudk vnf;aumif; jrifawmfrl ]]todkYa[m&tHhenf;/ tb,ftaMumif;jzifh a[m&tHhenf;}}
[k jrwfpGmbk&m;\ pdwfawmfonf w&m;a[m&ef vkHYvjyKawmf rrlao;aomtm;jzifh pdwfGwf
awmfrl\/ (vsifvsif jrefjref) w&m;a[mjcif;iSg Gwfawmfrrl/ odkY MuHpnfjcif;? w&m;a[m&ef
pdwfrGwfjcif;onf ow0gwdkY (w&m;udk) odjrifEdkif&ef MuHpnfaom pdwfjzpfHkrQomwnf;/

rif;jrwf pifppfaomfum; jA[mawmif;yeftyfonf jzpf w&m;udk a[mawmfrlukef\/


odkY jA[mawmif;yefrS w&m;a[mawmfrljcif;onf bk&m;tm;vHk;wdkY\ xHk;pH ("rwm)aywnf;/
xdkt&m taMumif;um; tb,fenf;[lrl- xdkpOftcgu tMuif &aohy&dAdkZf orPjAm[P
jzpfukefaom vltm;vHk;wdkYonf jA[mvQif ewf&Sdukef\/ jA[mudk tav;jyKukef\/ jA[mvQif
vnf; avsmif;&m &Sdukef\/ xdkYaMumifh tm;BuD;aom tjcHt&H? tausmftapm&Sdaom? trsm;
odaom? xif&Sm;aom? vGefuJaom? tvGefjrihfjrwf xif&Sm;aom xdkjA[m\ OD;GwfESdrfhcsojzifh
ewfESifhwuGaom vltaygif;onf OD;GwfESdrfhcsvwHU? ouf0if ,HkMunfvwHU? pdwf0ifpm;vwHU/
rif;jrwf odkYaom taMumif;aMumifhvnf; jrwfpGmbk&m;wdkYonf jA[mawmif;yefrS w&m;udk
a[mawmfrlukef\/
rif;jrwf Oyrmaomfum; wpfpHkwpfa,mufaom rif;onf vnf;aumif;? rif;trwfBuD;onf
vnf;aumif; tMuifyk*dKvftm; OD;GwfESdrfhcs\? tkdtaojyK\/ tm;BuD;aom xdk (rif;trwf
BuD;)\ OD;GwfESdrfhcsjcif;aMumifh <uif;aom vltaygif;onf OD;GwfESdrfhcs\? tkdtaojyK\/
rif;jrwf twlomvQif jA[monf OD;GwfESdrfhcsaomf jrwfpGmbk&m;wdkYtm; ewfESifhwuGaom
vltaygif;onf OD;GwfESdrfhcsvwHU/ rif;jrwf vltaygif;onf ylaZmftyfoludkom ylaZmf\/
xdkYaMumifh xdkjA[monf tvHk;pHkaom jrwfpGmbk&m;wdkYtm; w&m;a[mawmfrljcif;iSg awmif;yef\/
xdktaMumif;aMumifhvnf; jrwfpGmbk&m;wdkYonf jA[mawmif;yefrSom w&m;udk a[mawmfrlukef
\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ jyemudk aumif;pGm ajzqdktyfygay\/ tajz
0doZemonf tvGefaumif;ygay\/ odkYvQif pum;awmfudk xdkodkY qdkawmfrlwdkif; 0efcHyg\
[k (avQmuf\)/
q,fckajrmuf "ra'oem, taygkuyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- o
oEE0000**f f ======
11 - tmp&d,memp&d,yOm
(jrwfpGmbk&m;tm; q&m &Sd? r&Sd jyem)
11/ toQifbk&m;em*aoe- ]]ewfESifhwuGaom avmu ightm; q&mr&Sd/ ightm; wlaom
ol r&Sd/ ightm; NydKifbufyk*dKvf r&Sd}} [k pum;udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfyg\/
wpfzefvnf; ]]&[ef;wdkY odkYvQif umvmr\ om;jzpfaom tmVm&&aohonf ig\ q&m
jzpfvsuf? wynfhjzpfaom ighudk rdrdESifh xyfwlxyfrQ xm;\/ rGefjrwfaom ylaZmfjcif;jzifhvnf;
ighudk ylaZmf\}} [k a[mawmfrljyefyg\/ toQifbk&m;em*aoe ]]ewfESifhwuGaom avmu
ightm; q&mr&Sd/ ightm; wlaomol r&Sd/ ightm; NydKifbufyk*dKvf r&Sd}} [k jrwfpGmbk&m; a[m
awmfrlonf jzpfygtHh/ xdkodkY jzpfygrl ]]&[ef;wdkY odkYvQif umvmr\ om;jzpfaom tmVm&
&aohonf ig\ q&mjzpfvsuf? wynfhjzpfaom ighudk rdrdESifh xyfwlxyfrQ xm;\}} [laom
pum;onf rSm;&myg\/ ]]&[ef;wdkY odkYvQif umvmr\ om;jzpfaom tmVm&&aohonf ig\
q&mjzpfvsuf? wynfhjzpfaom ighudk rdrdESihf xyfwlxyfrQ xm;\}} [k tu,f jrwfpGmbk&m;
a[mawmfrlonf jzpfygtHh/ xdkodkY jzpfygrl ]]ewfESifhwuGaom avmu ightm; q&m r&Sd/ ightm;
wlaomol r&Sd/ igtm; NydKifbufyk*dKvf r&Sd}} [laom xdkpum;onfvnf; rSm;&myg\/ tpGef;
ESpfzufxGufaom jyemonfvnf; toQifbk&m;xHodkY tpOfa&mufyg\/ toQifbk&m;onf
xdkjyemudk ajz&Sif;awmf rlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]ewfESifhwuGaom avmu ightm; q&m r&Sd/ ightm; wlaomol r&Sd/ ightm;
NydKifbufyk*dKvf r&Sd}}[laom pum;udk jrwfpmG bk&m; a[mawmfrltyfyg\/ ]]&[ef;wdkY odkY
vQif umvmr\ om;jzpfaom tmVm&&aohonf ig\ q&mjzpfvsuf? wynfhjzpfaom ighudk
rdrdESifh xyfwlxyfrQ xm;\/ rGefjrwfaom ylaZmfjcif;jzifhvnf; ighudk ylaZmf\}} [k jrwfpGmbk&m;
a[mawmfrltyf\/
xdkpum;udkum; opmav;yg;udk rodrD? opmav;yg;udk xif&Sm; rodao;aom bk&m;avmif;
jzpfpOfu q&mtjzpfudk &nf&G,fawmfrl a[mawmfrl\/
]]rif;jrwf opmav;yg;udk rodrD? opmav;yg;udk xif&Sm;rodao;aom bk&m;avmif; jzpfpOf
u tMuifq&mwdkYonf qHk;rtyfonf jzpf? bk&m;avmif;onf xdkq&mhtxH aeYudkukefap\/
q&mwdkYonf ig;OD;wdkYwnf;/ tb,fig;OD;wdkYenf;[lrl- (1) rif;jrwf bk&m;avmif; zGm;umrQ
vuPmzwfukefaom &mrykPm;? "ZykPm;? vuP ykPm;? rEDykPm;? ,nykPm;? ok,mr
ykPm;? okabmZykPm;? ok'wykPm;[laom &Spfa,mufaom ykPm;wdkYonf xdkbk&m;avmif;
\ csrf;omjcif;udk Mum;avQmufukef apmifha&SmufrIudk jyKukef\/ xdkykPm;wdkYonfum; yxr
q&mwdkYwnf;/
(2) rif;jrwf xdkrSwpfyg; bk&m;avmif;\ crnf;awmfoka'g'erif;onf xdktcgu aumif;
aom Zmwf&Sdaom? O'dpykPm;rsKd;jzpfaom? yk'fudk wwfaom? AsmukPf;wwfaom? qV*Fusrf;
twwf&Sdaom oArdwrnfaom ykPm;udk yifhaqmif a&Tu&m;jzifh a&udk oGefcsvsuf
rif;om;udk twwfynm oifay;avmh[k tyfESif;\/ ykPm;onfum; 'kwd,q&mwnf;/

(3) rif;jrwf xdkrSwpfyg; tMuifewfom;onf bk&m;avmif;udk xdwfvefYap\/ tMuif


ewfom;\ pum;udk Mum; bk&m;avmif;onf xdwfvefY wkefvIyfvsuf xdkcPyifvQif
awmxGufawmfrl &[ef;jyK\/ ewfom;onfum; wwd,q&mwnf;/
(4) rif;jrwf xdkrSwpfyg; umvmr\ om;jzpfaom tmVm&&aohonf tmudnm,we
psmef\ y&duHudk ajymMum;\/ &aohonfum; pwkwq&mwnf;/
(5) rif;jrwf xdkrSwpfyg;&mr\ om;jzpfaom O'u&aohonf ae0onmemonm,we
psmef\ y&duHudk ajymMum;\/ &aohonfum; yrq&mwnf;/ rif;jrwf ig;a,mufaom
q&mwdkYonf opmav;yg;udk rodrD? opmav;yg;udk xif&Sm;rodao;aom bk&m;avmif;jzpfpOfu
q&mwdkYwnf;/
xdkq&mwdkYonfum; avmuDw&m; q&mwdkY rnfukef\/ rif;jrwf avmukw&m w&m;
um; oAnKwPfawmfudk &jcif;iSg jrwfpGmbk&m;tm; vGefjrwfaom qHk;rEdkifol r&Sd/ rif;jrwf
jrwfpGmbk&m;onf opmav;yg;udk tvdkvdk odjrifaom bk&m;jzpf q&mr&Sday/ xdktaMumif;
aMumifh jrwfpGmbk&m;onf ]]ewfESifhwuGaom avmu ightm; q&m r&Sd/ ightm; wlaomol
r&Sd/ ightm; NydKifbufyk*dKvf r&Sd}} [k a[mawmfrl\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ odkYvQif pum;udk xdkodkY qdkawmfrlwdkif; 0efcHyg\
[k (avQmuf\)/ /
wpfq,fhwpfckajrmuf tmp&d,memp&d,yOm NyD;\/
ig;ckajrmuf oE00*f NyD;\/
oE00*f tar;ykpmjyem wpfq,fhwpfckwdkYwnf;/
ar@uyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
5 - tEkrmeyOm
====== 11 -- AAk'k'00**f f ======
1 - 'GdEH Ak'geH tEkyZrmeyOm
(bk&m;ESpfql wpfNydKifeuf ryGifhjcif; jyem)
1/ toQifbk&m;em*aoe ]]&[ef;wdkY wpfckaom avmu"mwf ylaZmftxl;udk cHawmfrl
xdkufukefaom jrwfpGmbk&m;ESpfqlwdkYonf ra&S;raESmif; wpfNydKifeuf yGifhukef&m\ [laom
taMumif;rsKd;onf taMumif;r[kwf? tcGifhr[kwf/ xdktaMumif;rsKd; r&SdEdkif}} [k pum;udk
jrwfpGmbk&m; a[mawmfrlyg\/ toQifbk&m;em*aoe tvHk;pHkaom jrwfpGmbk&m;wdkYonf
a[mMum;awmfrlvQifvnf; oHk;q,fhckepfyg;aom aAm"dyud,w&m;wdkYudk a[mawmfrlukef\/
ajzMum;awmfrlvQifvnf; t&d,opmav;yg;wdkYudk ajzMum;awmfrlukef\/ usifhapawmfrlvQif
vnf; oHk;yg;ukefaom odumwdkY usifhapawmfrlukef\/ qHk;rawmfrlvQifvnf; rarhavsmhrI
]tyrm'} y#dywf qHk;rawmfrlukef\/ toQifbk&m;em*aoe tvHk;pHkvnf; jzpfukefaom
jrwfpGmbk&m;wdkY\ wpfckaom a'oemawmf? wpfckaom tajzawmf? wpfckaom tusifhodum?
wpfckaom tqHk;trawmfonf tu,f jzpfygukeftHh/ tb,ftaMumif;aMumifh jrwfpGmbk&m;
ESpfqlwdkYonf wpfNydKifeuf cP ryGifhygukefoenf;/ bk&m;wpfqlwnf;om yGifhawmfrljcif;jzifh
vnf; avmuonf xdka&GUavmuf ajymifajymifawmufaom w&m;ta&miftvif; jzpfay:
acsao;\/ ESpfqlajrmuf bk&m;onf tu,f yGifhawmfrljim;tHh/ bk&m;ESpfqlwdkY\ w&m;
ta&miftvif;jzifh avmuonf twdkif;xuftvGef w&m;ta&miftvif; jzpf&myg\/
qHk;rawmf rlukefonf&Sdaomf ESpfqlaom bk&m;wdkYonf csrf;ompGm qHk;rawmf rlukef&myg\/
oGefoifawmf rlukefonf&Sdaomf csrf;ompGm oGefoifawmfrlukef&myg\/ tMuiftjcif;t&mjzifh
tuREkfyfonf ,HkrSm;uif;onf jzpf&m\/ xdkpum; tuREkfyftm; taMumif;udk a[mawmfrlyg
avmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf wpfaomif;aom avmu"mwfonf bk&m;wpfqludkom aqmifEdkif\/ bk&m;
wpfql\ *kPfudkomvQif aqmifEdkif\/ ESpfqal jrmufbk&m;onf tu,f yGifhawmfrljim;tHh/
wpfaomif;aom avmu"mwfonf raqmifEdkif&m/ vIyf&m\? wkef&m\? edrfhIdif;&m\?
Gwfudkif;&m\? ,drf;,dkif&m\? zkdz&J jzpf&m\? vGifhus&m\? ysufpD;&m\? rdrdwnfae&modkY
ruyfa&mufEdkifay&m/
rif;jrwf Oyrmaomfum; avSonf a,musfm;wpfa,mufudkom aqmifEdkif&m\/ wpfa,muf
aom a,musfm;onf wufpD;onf&Sdaomf xdkavSonf a&ESifh nDrQ&m\/ toufjzifh vnf;
aumif;? tqif;jzifh vnf;aumif;? t&G,fjzifh vnf;aumif;? oPmefjzifh vnf;aumif;? tMuHK
tql (tydef t0) jzifh vnf;aumif; tvHk;pHkaom t*FgBuD;i,fjzifh xdka&S;a,musfm;ESifh wlaom
oabm&Sdaom ESpfa,mufajrmuf a,musmf;onf vm&m\? xdka,musfm;onf xdkavSudk tu,f
wufpD;jim;tHh/ rif;jrwf xdkavSonf a,musfm; ESpfa,mufwdkYtm; aqmifEdkif&mtHhavm[k
(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; raqmifEdkif&myg/ vIyf&myg\? wkef&myg\? edrfhIdif;&myg\?
Gwfudkif;&myg\? ,drf;,dkif&myg\? zdkz&J jzpf&myg\? vGifhus&myg\? ysufpD;&myg\? rdrdwnf

ae&modkY ruyfa&muf Edkif&myg? a& epf&myg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif


wpfaomif;aom avmu"mwfonf bk&m;wpfqludkom aqmifEdkif&m\/ bk&m;wpfql\
*kPfaus;Zl;udkomvQif aqmifEdkif&m\/ ESpfqlajrmufbk&m;onf tu,f yGifhawmfrljim;tHh/
wpfaomif;aom avmu"mwfonf raqmifEdkif&m/ vIyf&m\? wkef&m\? edrfhIdif;&m\?
Gwfudkif;&m\? ,drf;,dkif&m\? zkdz&J jzpf&m\? vGifhus&m\? ysufpD;&m\? rdrdwnfae&modkY
ruyfa&mufEdkif&m/
rif;jrwf Oyrmwpfenf;aomfum; a,musfm;onf tvdk&Sdwdkif; pm;zG,fudk vnfrsKdwdkifatmif
tjynfhtodyf pm;jim;tHh/ xdka,musfm;onf wif;wdrf tm;&jynfh0vsuf ysif;&d xdkif;rIdif;onfudk
rjywfjyK rudkif;rGwfEdkifaom wkwfacsmif;ozG,f jzpfapNyD;vQif xdkrQavmufaom pm;zG,fudk
xyf pm;jim;tHh/ rif;jrwf xdka,musfm;onf csr;f omjcif; jzpfEdkif&mtHhavm[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; csrf;omjcif; rjzpfEdkif&myg/ wpfBudrfxyf pm;jyefvQif aoqHk;&myg\[k (avQmuf
\)/ rif;jrwf twlomvQif wpfaomif;aom avmu"mwfonf bk&m;wpfqludkom
aqmifEdkif&m\/ bk&m;wpfql\ *kPfudkomvQif aqmifEdkif\/ ESpfqlajrmufbk&m;onf tu,f
xyf yGifhawmfrljim;tHh/ wpfaomif;aom avmu"mwfonf raqmifEdkif&m/ vIyf&m\?
wkef&m\? edrfhIdif;&m\? Gwfudkif;&m\? ,drf;,dkif&m\? zkdz&J jzpf&m\? vGifhus&m\? ysufpD;&m
\? rdrdwnfae&modkY ruyfa&mufEdkif&m[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe todkYenf;? vGefuJaom w&m;wnf;[laom 0efaMumifh ajrBuD;onf
wkefvIyfygoavm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf avmu vSnf;ESpfpD;wdkYonf vSnf;rsufESm0
ESifh trQwdkifatmif &wemwdkYjzifh jynfhonf jzpfukeftHh/ vSnf;wpfpD;rS &wemudk ,l vSnf;
wpfpD; avmif;ukefjim;tHh/ rif;jrwf xdkvSnf;onf vSnf;ESpfpD;wdkY\ &wemudk aqmifEdkif&mtHh
avm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe raqmifEdkif&myg/ xdkvSnf;\ ykefawmif;aomf
vnf; uGJxGuf&myg\/ xdkvSnf;\ tuefYaxmufwdkYonfvnf; usKd;ukef&myg\/ xdkvSnf;\
tuGyfwHulonfvnf; uRwfus&myg\/ xdkvSnf;\ 0ifdk;onfvnf; usKd;us&myg\[k (avQmuf
\)/ rif;jrwf todkYenf; vGefuJaom &wemwnf;[laom 0efaMumifh vSnf;onf usKd;onf
r[kwfavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; [kwfyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif
vGefuJaom w&m;wnf;[laom 0efaMumifh ajrBuD;onf wkefvIyf\[k (rdefYawmfrl\)/
rif;jrwf xdkYjyifvnf; jrwfpGmbk&m;\ tpGrf;owdudk jyjcif;iSg taMumif;udk xnfhoGif;
tyf\/ xdkt&m bk&m;ESpfqlwdkY wpfNydKifeufaom cP yGifhawmfrrlEdkifaom tjcm;avsmufywf
aom taMumif;udkvnf; emOD;avmh/ rif;jrwf bk&m;ESpfqlwdkYonf wpfNydKifeufaom cP
tu,f yGifhawmfrlukefjim;tHh/ xdkjrwfpGmbk&m;wdkY\ y&dowf ]]oifwdkY\ bk&m;wnf;/ igwdkY\
bk&m;wnf;}} [k jiif;cHkjcif;onf jzpf&m\/ ESpfzdkYESpfoif; jzpfukef&m\/ rif;jrwf Oyrmaomfum;
tiftm;BuD;ukefaom trwfESpfa,mufwdkY\ y&dowf ]]oifwdkY\ trwfwnf;/ igwdkY\
trwfwnf;}} [k jiif;cHkjcif; jzpfay: ESpfzdkY ESpfoif; jzpfukef&m\/ rif;jrwf twlomvQif
bk&m;ESpfqlwdkYonf wpfNydKifeufaomcP tu,f yGifhawmfrlukefjim;tHh/ xdkjrwfpGmbk&m;wdkY\
y&dowf ]]oifwdkY\ bk&m;wnf;/ igwdkY\ bk&m;wnf;}} [k jiif;cHkjcif;onf jzpfay: ESpfzdkY
ESpfoif; jzpfukef&m\/ rif;jrwf tMuiftaMumif;jzifh bk&m;ESpfqlwdkYonf wpfNydKifeufaom cP
ryGifhukef/ onfum; a&S;OD;pGmaom taMumif; jzpf\/
rif;jrwf xdkYjyifvnf; bk&m;ESpfqlwdkY wpfNydKifeufaom cP yGifhawmfrrlaom tjcm;
taMumif;udk emOD;avmh/ rif;jrwf bk&m;ESpfqlwdkYonf wpfNyKdifeufaom cP tu,f
yGifhawmf rlMuukefjim;tHh/ ]]jrwfpGmbk&m;onf tjrwfqHk;wnf;}} [laom tMuifpum;onf &Sd\?

xdkpum;onf trSm;jzpf&m\/ ]]jrwfpGmbk&m;onf tBuD;qHk; jzpf\}} [laom tMuifpum;onf


&Sd\/ xdkpum;onf trSm;jzpf&m\/ ]]jrwfpGmbk&m;onf tvGef csD;rGrf;tyf\}} [laom? ]]jrwfpGm
bk&m;onf xl;\}}[laom? ]]jrwfpGmbk&m;onf vGefjrwf\}} [laom? ]]jrwfpGmbk&m;onf
rGefjrwf\}} [laom? ]]jrwfpGmbk&m;onf twkr&Sd}} [laom? ]]jrwfpGmbk&m;onf twkrJhaom
a&S;bk&m;wdkYESifhom wlawmfrl\}}[laom? ]]jrwfpGmbk&m;onf EIdif;,SOfbuf r&Sd}}[laom? ]]jrwfpGm
bk&m;onf NyKdifbufr&Sd}} [laom? ]]jrwfpGmbk&m;onf wkNyKdifbuf yk*dKvfr&Sd}} [laom tMuif
pum;onf &Sd\/ xdkpum;onf trSm;jzpf&m\/ rif;jrwf tMuiftaMumif;jzifh bk&m;ESpfqlwdkY
onf wpfNydKifeufaom cP yGifhawmfrrlukef/ taMumif;udkvnf; oifrif;jrwfonf 0efcH
avmh/
rif;jrwf xdkYjyifvnf; avmu wpfqlaom bk&m;onfomvQif yGifhawmfrl\/ odkY
yGifhawmfrljcif;onf bkef;awmfajcmufyg;ESifh jynfhpHkawmf rlukefaom jrwfpGmbk&m;wdkY\ yuwd
oabmyifwnf;/ tb,ftaMumif;aMumifhenf;[lrl- oAnKwPf &awmfrlukefaom jrwfpGm
bk&m; *kPfawmfwdkY\ BuD;jrwfonf\ tjzpfaMumifhwnf;/ rif;jrwf (bk&m;rS)wpfyg;vnf;
avmu tMuift&monf BuD;jrwf\/ xdkBuD;jrwfaom t&monf wpfckwnf;omvQif jzpf\/
rif;jrwf ajrBuD;onf BuD;us,f\? xdkajrBuD;onf wpfckwnf;omvQif jzpf\/ ork'&monf
BuD;us,f\/ xdkork'&monf wpfpif;wnf;omvQif jzpf\/ jrif;rdk&fawmifrif;onf BuD;us,f\?
xdkjrif;rdk&f awmifrif;onf wpfckwnf;omvQif jzpf\/ aumif;uifonf BuD;us,f\/ xdkaumif;
uifonf wpfckwnf;omvQif jzpf\/ odMum;rif;onf BuD;jrwf\/ xdkodMum;rif;onf
wpfa,mufwnf;omvQif jzpf\/ rm&fewfonf BuD;jrwf\/ xdkrm&fewfonf wpfa,mufwnf;
omvQif jzpf\/ r[mjA[monf BuD;jrwf\/ xdkr[mjA[monf wpfa,mufwnf;omvQif
jzpf\/ ylaZmftxl;udk cHawmfrlxdkufaom? (opmav;yg;w&m;wdkYudk) udk,fwdkifrSefpGm odawmfrl
aom jrwfpGmbk&m;onf BuD;us,fjrifhjrwf\/ xdkjrwfpGmbk&m;onf avmu wpfqlwnf;om
vQif jzpf\/ tMuifXme xdkjrwfpGmbk&m;wdkYonf yGifhawmfrlukef\/ xdkXme wpfyg;aomol\
tcGifhonf rjzpf/ rif;jrwf xdkYaMumifh ylaZmftxl;udk cHawmfrlxdkufaom? (opmav;yg;w&m;
wdkYudk) udk,fwdkifrSefpGm odawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf avmu wpfqlwnf;omvQif yGifhawmf
rl\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe jyemudk OyrmtaMumif;wdkYjzifh aumif;pGm ajztyfygay\/ ynm
r&Sdol yifaomfrS taMumif;udk Mum;&rlum; 0rf;ajrmufjcif; jzpf&myg\/ tuREkfyfuJhodkY ynm
BuD;aom olum; tb,fqdkzG,f&m &SdygtHhenf;/ toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ odkY
vQif pum;udk xdkodkY qdkawmfrlwdkif; 0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
a&S;OD;pGmaom 'GdEH Ak'geH tEkyZrmeyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- AAk'k'00**f f ======
2 - a*gwrd0w'geyOm
(rdaxG;awmfa*gwrD ouFef;vSLjcif; jyem)
2/ toQifbk&m;em*aoe rdaxG;awmf r[myZmywda*gwrDu rdk;a&cHouFef;udk vSLtyf
onf&Sdaomf ]]a*gwrD oifonf oHCmtm; vSLavmh/ oifonf oHCmudk vSLtyfonf&Sdaomf
igbk&m;udk vnf;aumif;? oHCmudk vnf;aumif; ylaZmftyfonf jzpfvwHU}} [k pum;udk
jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfyg\/ toQifbk&m;em*aoe todkYygenf;/ jrwfpGmbk&m;onf
oHCm &wemxuf rav;pm;xdkufygoavm/ tav;rjyK xdkufygoavm/ jrwfaom tvSLudk
rcHxdkufygoavm/ tMuifhaMumifh jrwfpGmbk&m;onf rdrd\ rdaxG;awmfonf udk,fwdkifzeftyf?
ukd,fwdkif Budwftyf? udk,fwdkifzwftyf? udk,fwdkif iiftyf? udk,fwdkif &uftyfaom rdrdtm;
vSLaom rdk;a&cH ouFef;udk oHCmtm; vSLap\/ toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m;onf
oHCm&wemxuf tu,f jrwfonf jzpftHh/ vGefonfrlvnf; jzpftHh/ xl;onfrlvnf; jzpftHh/
]]ightm; vSLtyfonf&Sdaomf BuD;aom tusKd;&Sdonf jzpfvwHU}} [k jrwfpGmbk&m;onf rdaxG;awmf
a*gwrD udk,fwdkifzeftyfaom? ukd,fwdkifBudwftyfaom? udk,fwdkifzwftyfaom? udk,fwdkifiiftyf
aom? udk,fwdkif &uftyfaom rdk;a&cHouFef;udk oHCmtm; rvSLap&m/ toQifbk&m;em*aoe
tMuifhaMumifhvQif jrwfpGmbk&m;onf rdrdudk,fudk awmifhwawmfrrl/ tm;BuD;pGm trSDjyKawmfrrl/
xdkYaMumifh jrwfpGmbk&m;onf rdaxG;awmfa*gwrD\ xdkrdk;a&cHouFef;udk oHCmtm; vSLap\[k
(avQmuf\)/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf rdaxG;awmf r[myZmywda*gwrDu rdk;a&cH ouFef;udk vSLtyf
onfh&Sdaomf ]]a*gwrD oifonf oHCmtm; vSLavmh/ oifonf oHCmudk vSLonf&Sdaomf
igbk&m;udk vnf;aumif;? oHCmudkvnf;aumif; ylaZmftyfonf jzpfvwHU}}[k pum;udkvnf;
a[mawmfrltyfyg\/ xdkodkY a[mawmfrljcif;onfum; rdrdtm; a&S;IjrwfEdk;jcif;\ tusKd;r&Sdonf
\ tjzpfaMumifh a[mawmfrlonf r[kwfacs/ jrwfaom tvSLudk rcHxdkufaomaMumifh a[m
awmfrlonf r[kwfacs/ rif;jrwf pifppfaomfum; tpD;tyGg; tvdkYiSg? apmifha&Smufjcif;iSg
vmvwHUaom tcg iguG,fvGefojzifh oHCmonf tkdtaojyKcH&onf jzpfvwHU[k xif&Sm;
&SdonfomvQif jzpfukefaom *kPfaus;Zl;wdkYudk csD;usL;vdk&um; ]]a*gwrD oifonf oHCmtm;
vSLavmh/ oHCmudk vSLtyfonf&Sdaomf ighudkvnf;aumif;? oHCmudkvnf;aumif; ylaZmftyfonf
jzpfvwHU}}[k odkY (a[mawmfrl\)/
rif;jrwf ]]ighvufxuf jrifhwif xm;tyfonf&Sdaomf aemifvmvwHUaom tcg0,f
vlwdkY tv,f ylaZmfcH&onf jzpfvwHU}} [k zcrnf;awmfonf rdrdxif&Sm; &SdpOfyifvQif trwf
tcpm; Adkvfyg wHcg;apmifh udk,f&Hawmf tajcGt&Hvlrsm;\ tv,f rif;\ nDvmcHobif0,f
om;awmf\ xif&Sm;&Sdonf omvQi fjzpfaom *kPfaus;Zl;udk ajymMum;ouJhodkY? rif;jrwf twl
omvQif jrwfpGmbk&m;onf tpD;tyGm; tvdkYiSg tpOfapmifha&Smuf oem;awmfrljcif;iSg aemifvm
vwHUaom tcg iguG,fvGefawmfrlojzifh oHCmonf tdktao jyKcH&onf jzpfvwHU[k
xif&Sm;&SdonfomvQif jzpfukefaom *kPfaus;Zl;wdkYudk csD;usL; ajymMum;awmfrlvdk&um; ]]a*gwrD

oifonf oHCmtm; vSLavmh/ oifonf oHCmudk vSLonf&Sdaomf ig bk&m;udk vnf;aumif;?


oHCmudk vnf;aumif; ylaZmftyfonf jzpfvwHU}} [k (a[mawmfrl\)/
rif;jrwf xdkrQavmuf rdk;a&cH ouFef;udk vSL'gef;apumrQjzifh oHCmonf jrwfpGmbk&m;xuf
vGefuJonfrnfonf rjzpfacs/ xl;onfvnf; rjzpfacs/ rif;jrwf Oyrmaomfum; trdtzwdkY
onf om;orD;wdkYtm; (eHYomjzifh) yGwfoyfay;ukef\/ (qDjzifh) qkyfe,fay;ukef\/ (eHYomjzifh)
a&csKd;ay;ukef\/ (vufHk; BuD;xGm;&ef) xkdkufay;ukef\/ rif;jrwf xdkrQavmuf (eHYomjzifh)
yGwfoyfay;jcif;? (qDjzifh) qkyfe,fay;jcif;? (eHYomjzifh) a&csKd;ay;jcif;? (vufHk;BuD;xGm;&ef) xkdkuf
ay;jcif;rQjzifh ]]om;orD;onf rdbwdkYxuf vGefuJonfrv
l nf; jzpfoavm/ xl;cRefonfrlvnf;
jzpfoavm}} [k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rjzpfEdkifyg/ toQifbk&m; rdbwdkYonf om;orD;wdkY
u tvdk r&Sdaomfvnf; jyKtyfukef\/ xdkYaMumifh rdbwdkYonf om;orD;wdkYtm; (eHYomjzifh)
yGwfoyfay;jcif;? (qDjzifh) qkyfe,fay;jcif;? (eHYomjzifh) a&csKd;ay;jcif;? (vufHk;BuD;xGm;&ef) xkdkuf
ay;jcif;udk jyKMuygukef\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif xdkrQavmuf rdk;a&cH ouFef;
udk vSLapumrQjzifh oHCmawmfonf jrwfpGmbk&m;xuf vGefuJonfrlvnf; rjzpfacs/ xl;cRefonf
rlvnf; rjzpfacs/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf pifppfaomfum; tvdkr&Sd aomfvnf; jyKtyfaom
udpudk jyKawmfrlvsuf rdaxG;awmf a*gwrD\ xdkrdk;a&cHouFef;udk oHCmtm; vSLapawmfrl\/
rif;jrwf Oyrmwpfenf;aomfum; wpfpHkwpfa,mufaom a,mufsm;onf rif;\ vufaqmif
yPmudk aqmif,lcJh\/ rif;onf xdkvufaqmifyPmudk tjcm;aom tcpm;tm; vnf;aumif;?
Adkvfygtm; vnf;aumif;? ppfolBuD;tm; vnf;aumif;? yka&m[dwftm; vnf;aumif; ay;jim;tHh/
xdka,mufsm;onf xdkrQavmufaom vufaqmifudk &umrQjzifh rif;xuf vGefuJonfrlvnf;
jzpfoavm/ xl;cRefonfrlvnf; jzpfoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rjzpfyg/ toQif
bk&m; xdka,mufsm;onf rif;cpm;ygwnf;/ rif;udk rSD toufarG;&yg\/ xdkrif;cpm; t&m
xm;vdkaom rif;onf vufaqmifyPmudk ay;yg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif
xdkrQavmuf rdk;a&cH ouFef;udk vSLapumrQjzifh oHCmawmfonf jrwfpGmbk&m;xuf vGefuJonf
rlvnf; rjzpfacs/ xl;cRefonfrlvnf; rjzpfacs/ pifppfaomfum; jrwfpGmbk&m;\ tvkyftauR;
omwnf;/ jrwfpGmbk&m;udk rSD toufarG;&\/ xdkrdrdt&m xm;awmfrlvdkaom jrwfpGmbk&m;
onf oHCmtm; rdk;a&cHouFef;udk ay;vSLap\/
rif;jrwf xdkYjyifvnf; jrwfpGmbk&m;tm; odkYaom tMuHonf jzpf\/ ]]oHCmudk oabm
tm;jzifh ylaZmftyf\/ ig\ Opmjzifh oHCmudk a&S;I ylaZmftHh}} [k oHCmtm; rdk;a&cHouFef;udk
ay;vSLap\/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf rdrdtm;omvQif a&S;I ylaZmfjcif;udk csD;rGrf;awmfrrl/
pifppf aomfum; avmu tMuifolwdkYonf ylaZmfxdkufukef\/ xdkolwdkYtm;vnf; a&S;I
ylaZmfjcif;udk jrwfpGmbk&m;onf csD;rGrf;awmfrl\/
rif;jrwf ewfxufewf jzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf rZdredum,fjrwf[k wHqdyfcyf
tyfaom "r'g,m'okwf w&m; a'oemawmf tvdkenf;aom tusifhudk csD;usL;awmf
rlvdk&um; ]]pm;<uif;udk rpm;rl w&m;tm;xkwfaom a&S;OD;&[ef;udk txl;ojzifhvnf; ylaZmf
tyf\/ tvGefvnf; csD;rGrf;tyf\}} [laom pum;udk (a[mawmfrltyf\)/ rif;jrwf b0oHk;yg;
wdkY jrwfpGmbk&m;xuf tvSLudk cHxdkufonfvnf; jzpfaom vGefonfvnf; jzpfaom vGefuJ
onfvnf; jzpfaom xl;cRefonfvnf; jzpfaom wpfpHk wpfa,mufaom ow0gonf r&Sd/
jrwfpGmbk&m;onfomvQif vGef\? vGefuJ\? xl;cRef\/

rif;jrwf oH,kwedum,fjrwf rmP0*grdutrnf&Sdaom ewfom;onf jrwfpGmbk&m;\


a&SUawmfarSmuf ewfvlwdkY\ tv,f &yfwnfvsuf- ]]&mZN*dK[fNrdKU&Sd awmifig;vHk;wdkYwGif a0ykv
awmifudk tjrwfqHk;[l qdktyf\/ [dr0Em&Sd awmiftaygif;wdkYwGif auvmoawmifudk tjrwf
qHk;[l qdktyf\/ aumif;uif oGm;aom Mu,feuwf taygif;wdkYwGif aerif;udk tjrwfqHk;
[l qdktyf\/ jrpftaygif;wdkYwGif ork'&mudk tjrwfqHk;[l qdktyf\/ euwftaygif;wdkYwGif
vudk tjrwfqHk;[l qdktyf\/ ewfESifhwuGaom vltaygif;wGif bk&m;udk tjrwfqHk;[l
qdktyf\}} [l pum;udkvnf; qdktyf\/
rif;jrwf xdkrmP0*grdu trnf&Sdaom ewfom;onf xdk*gxmudk aumif;pGm oDuHk;tyf\/
raumif;ojzifh oDuHk;tyfonf r[kwf/ aumif;pGm &Gwfqdktyf\/ raumif;ojzifh &Gwfqdktyfonf
r[kwf/ jrwfpGmbk&m;uvnf; cGifhjyKawmfrltyf\/ rif;jrwf w&m;ppfolBuD; jzpfawmfrlaom om&d
ykw&mrax&fonf- ]]rm&fppfonf Adkvfygudk Ekwfy,fawmfrlNyD;aom bk&m;&Sif wpfBudrf wpfcgrQ
pdwfjzifh Munfdkjcif;onf vnf;aumif;? o&P*Hk aqmufwnfjcif;onf vnf;aumif;? vuftkyf
csDrdk; &Sdcdk;jcif;onf vnf;aumif; apmifha&Smuf u,fwifcH&jcif;iSg pGrf;aqmifEdkif\}} [k
(a[mawmfrltyf\)/
ewfxufewf jzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onfvnf; ]]&[ef;wdkY avmu wpfOD;wnf;
aom yk*dKvo
f nf jzpfay:vmonf&Sdaomf rsm;pGmaom vlwdkY\ tpD;tyGm; tvdkYiSg? rsm;pGmaom
vlwdkY\ csrf;omjcif;iSg? vltaygif;udk tpOf apmifha&Smufjcif;iSg? ewfvlwdkY\ tusKd;iSg? tpD;tyGm;
&Sdjcif;iSg? csrf;omjcif;iSg jzpfay:\/ wpfa,mufaom yk*dKvfonf tb,fenf;[lrlum;- ylaZmf
txl;udk cHawmfrlxdkufaom (opmav;yg;w&m;wdkYudk) udk,fwdkifrSefpGm odawmfrlaom jrwfpGm
bk&m;wnf;/y/ ewfvlwdkY\ tusKd;iSg? tpD;tyGm; &Sdjcif;iSg? csrf;omjcif;iSg jzpfay:\}} [k
a[mawmfrltyf\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ odkYvQif pum;
udk xdkodkY qdkawmfrlwdkif; 0efcHyg\[k (avQmuf\)/
ESpfckajrmuf a*gwrD0w'geyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- AAk'k'00**f f ======
3 - *d[dyAZdwormy#dywdyOm
(vlESifh &[ef;wdkY aumif;pGm usifhjcif; jyem)
3/ toQifbk&m;em*aoe ]]&[ef;wdkY vl\vnf;aumif;? &[ef;\ vnf;aumif; aumif;pGm
usifhjcif;udk igbk&m; csD;rGrf;\/ &[ef;wdkY vlonfrlvnf;jzpfap? &[ef;onf rlvnf;jzpfap
aumif;pGm usifhcJhaomf aumif;pGm usifhjcif;[laom taMumif;aMumifh r*fukodkvfw&m;udk NyD;pD;
apEdkif\}} [k pum;udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ toQifbk&m;em*aoe vlonf
t0wfjzLudk 0wfum umr*kPfcHpm; om;r,m;wdkYjzifh usOf;ajrmif;pGm tdrf&mwnfaxmif
aexdkifvsuf? umodwdkif;xGuf t0wf pEul;eHYomudk oHk;aqmif cHpm;NyD;vQif? yef; eHYom eHYom
aysmif;udk aqmifvsuf? a&T aiGudk om,mvsuf? ywjrm;em;awmif;udk yefqifvsuf? qef;Mu,f
aom OaoQmifudk xHk;vsuf aumif;pGm usifhonf&Sdaomf r*fukodkvfw&m;udk tu,f NyD;pD;
apjim;tHh/ &[ef;onfvnf; OD;acgif;wHk;um zef&nfqdk;aom t0wfudk 0wfvsuf? olwpfyg;wdkY\
xrif;udk &nf&G,f csOf;uyf&vsuf? av;yg;ukefaom oDvtpkwdkY aumif;pGm jznfhusifhavh&Sdonf
jzpf ESpf&mhESpfq,f ckepfoG,faom odumyk'fwdkY aqmufwnf usifhvsuf? wpfq,fhoHk;yg;
ukefaom "lwif*kPfwdkY t<uif;r&SdbJ usifhvsuf r*fukodkvfw&m;udk NyD;pD;apEdkifjim;tHh/ toQif
bk&m; odkYjzpfaomf xdkESpfOD;wdkYwGif vl\ vnf;aumif;? &[ef;\ vnf;aumif; txl;taxG
onf tb,fygenf;/ tusifhudk usifhoHk;&jcif;onf tusKd;r&Sd jzpf\/ &[ef;jyKjcif;onf tusKd;
r&/ odumyk'fudk apmifhxdef;&jcif;onf jrHKawmhonfwum;/ "lwif*kPfudk aqmufwnfjcif;onf
tcsnf;ESD;aywum;/ &[ef;tjzpf qif;qif;&J&J usifhoHk;&jcif;jzifh tb,ftusKd;&SdtHhenf;/
(umr)csrf;omjzifhomvQif (edAmef) csrf;omodkY a&mufEdkifonfrnfonf r[kwfygavm[k
(avQmuf\)/
rif;jrwf ]]&[ef;wdkY vl\ vnf;aumif;? &[ef;\ vnf;aumif; aumif;pGm usifhjcif;udk
igbk&m; csD;rGrf;\/ &[ef;wdkY vlonf rlvnf;jzpfap? &[ef;onf rlvnf;jzpfap aumif;pGm usifhcJh
omf aumif;pGm usifhjcif;[laom taMumif;aMumifh r*fukodkvfw&m;udk NyD;pD;apEdkif\}} [k
pum;udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ rif;jrwf pum;onf twdkif;yifwnf;/
aumif;pGm usifhaom olonfom jrwf\/ rif;jrwf &[ef; jyKolonfvnf; ]]ig &[ef; jzpf\}} [k
aumif;pGm rusifhjim;tHh/ ,if;odkY rusifhaomfum; xdkolonf &[ef;\ tjzpfrS a0;onfomvQif
wnf;/ jrwfaom tjzpfrS a0;onfomvQifwnf;/ t0wfjzLudk 0wfaom vlonf tb,f qdkzG,f
&m &SdtHhenf;/ rif;jrwf vljzpfaom olonfvnf; aumif;pGm usifhonf&Sdaomf r*fukodkvf w&m;
udk NyD;pD;apEdkif\/ rif;jrwf &[ef;jzpfaom olonfvnf; aumif;pGm usifhonf&Sdaomf r*fukodkvf
w&m;udk NyD;pD;apEdkif\/
rif;jrwf pifppfaomfum; &[ef;onfomvQif &[ef;\ tjzpfudk tpdk;&\? BuD;rSL;Edkif\/
rif;jrwf &[ef;tjzpfonf rsm;aom *kPf&Sd\/ wpfyg;ru rsm;jym;aom *kPf&Sd\/ rEdIif;&SnfhEdkif
aom *kPf&Sd\/ &[ef;\ *kPfudk EdIif;&Snfhjcif;iSg rwwfaumif;/
rif;jrwf ]]ywjrm;&wem\ tzdk;onf rQavmufyifwnf;}} [k tvdkqE [lorQudk
ay;pGrf;Edkifaom ywjrm;&wem\ wefzdk;udk Opmjzifh EdIif;&Snfhjcif;iSg rwwfEdkif ouJhodkY? rif;jrwf

twlomvQif &[ef;tjzpfonf rsm;aom *kPf&Sd\/ wpfyg;ru rsm;jym;aom *kPf&Sd\/


rEdIif;&Snfh Edkifaom *kPf&Sd\/ &[ef;\ *kPfudk EdIif;&Snfhjcif;iSg rwwfaumif;/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; ]]r[mork'&m vdIif;wHydk;wdkYonf a&GU rQ &Sdukef\}}
[k r[mork'&m vdIif;wHydk;wdkYudk EdIif;&Snfhjcif;iSg rwwfEdkif ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
&[ef;\ tjzpfonf rsm;aom *kPf&Sd\/ wpfyg;ru rsm;jym;aom *kPf&Sd\/ rEdIif;&SnfhEdkifaom
*kPf&Sd\/ &[ef;\ *kPfudk EdIif;&Snfhjcif;iSg rwwfaumif;/
rif;jrwf &[ef;tm; jyKzG,fudp wpfpHkwpf&m &Sdjim;tHh/ jyKzG,fudp tm;vHk;onf vsifjrefpGm
omvQif NyD;jynfhpHk\/ MumjrifhrS NyD;onf r[kwf/ tb,f taMumif;aMumifhenf;[lrl-rif;jrwf
&[ef; jzpfolonf tvdkenf;\? a&mifh&JvG,f\? umrrS uif;qdwf\? umrESifh rESD;aESm? jrJjrHaom
0D&d,&Sd\? NiduyfrI uif;vGwf\? wyfrufrI wPSm[laom tdrfr&Sd? jynfhpHkaom oDv&Sd\?
acgif;yg;aom tusifh&Sd\? "lwiftusifh vdrm\? xdkodkYaom taMumif;aMumifh &[ef;tm;
jyKzG,fudp wpfpHkwpf&m &Sdjim;tHh/ jyKzG,fudp tm;vHk;onf vsifjrefpGmomvQif NyD;jynfhpHk\/
MumjrifhrS NyD;onfr[kwf/ rif;jrwf tzktxpf r&Sdaom? aumif;pGm yGwfwdkuftyfonf jzpf
ajzmifhrwfvsuf tnpftaMu; uif;aom jrm;onf aumif;pGm jyifqiftyfaomf aumif;pGm
&GufaqmifEdkif ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif &[ef;tm; jyKzG,fudp wpfpHkwpf&m &Sdjim;tHh/
xdkjyKzG,fudptm;vHk;onf vsifjrefpGmomvQif NyD;jynfhpHk\/ MumjrifhrS NyD;onf r[kwf[k (rdefYawmf
rl\)/ toQifbk&m; em*aoe aumif;vSyg\/ odkYvQif pum;udk xdkodkY qdkawmfrlwdkif;
0efcHyg\[k(avQmuf\)/ /
oHk;ckajrmuf *d[dyAZdwormy#dywdyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- AAk'k'00**f f ======
4 - y#dy'ga'goyOm
('ku&p&d,mtusifh\ tjypf jyem)
4/ toQifbk&m;em*aoe tMuiftcg bk&m;avmif;onf 'ku&p&d,m tusifhudk
usifhawmfrl\/ xdk'ku&p&d,mtusifhudk MuOfxm; xdkodkY oabm&Sdaom tm;xkwfrIrsKd;? rwGefY
rqkwf tm;xkwfrIrsKd;? udavomudk wdkufcdkufrIrsKd;? rm&fppfonfudk zsufqD;rIrsKd;? tm[m&udk
csKyfwnf; odrf;qnf;rIrsKd; rnfonf r&Sd/ xdktcg odkY oabm&Sdaom tm;yg; pdkufxkwfjcif;
pdk;pOf;rQaom om,mzG,fudk r&EdkifaomaMumifh xdktm;xkwfaom pdwfawmfudkyif ,kwfavsmh
ap ]]igonf jyif;xef cg;pyfaom rQaom 'ku&p&d,mtusifhjzifh vlwdkY\ ukodkvf uryx
w&m;wdkYxuf vGefjrwfaom? t&d,mwdkY\ Pfjzifhom jrifpGrf;Edkifaom w&m;txl;udk r&Edkif
ay/ w&m;txl;udk odjrifjcif;iSg tjcm;vrf;onf &Sdao;oavm}} [k qdkcJh\/ xdk'ku& p&d,m
tusifh NiD;aiGU awmfrl tjcm;aom tusifhvrf;jzifh bk&m;tjzpfodkY a&mufawmfrl\/ wpfzef
xdkNiD;aiGUcJhaom tusifhjzifhyif wynfhom0uwdku
Y dk- ]]jrwfpGmbk&m; omoemawmf tm;xkwfMu

ukefavmh/ rwGefYrqkwf tm;xkwfMuukefavmh/ tjrJedp BudK;yrf;Muukefavmh/ qifajymifBuD;onf


usLtdrfudk eif;e,fajcrIef; ouJhodkY rm&frif;\ udavom ppfonfudk zsufqD; Muukefavmh}} [k
qHk;rawmfrljyef\/ aqmufwnfapawmfrljyef\/
toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m;onf tMuif 'ku&p&d,m tusifh udk,fwdkif NiD;aiGU
awmfrlcJh\/ wyfjcif; uif;awmfrlcJh\/ xdktusifhjzifhyif wynfhom0uwdkYudk tb,fhaMumifh
qHk;rawmf rljyefygoenf;/ aqmufwnfapawmf rljyefygoenf;[k (avQmuf\)/
rif;jrwf xdkpOftcguaomf vnf;aumif;? ,cktcgaomf vnf;aumif; xdk'ku&p&d,m
tusifhyifwnf;/ xdktusifhudk usifh bk&m;avmif;onf oAnKbk&m; tjzpfodkY a&muf\/
rif;jrwf pifppfaomfum; bk&m;avmif;onf vGefuJaom vkHYvudk jyKonf&Sdaomf t<uif;rJhtm;
jzifh tm[m&udk ydwfyif y,fjzwfawmfrl\/ xdkbk&m;avmif;tm; tm[m&udk jzwfjcif;aMumifh
pdwftm;enf;jcif;onf jzpfay:vm\/ xdkbk&m;avmif;onf ,if;odkY pdwftm;enf;jcif;aMumifh
oAnKbk&m; tjzpfodkY a&mufjcif;iSg rpGrf;Edkif/ xdkbk&m;avmif;onf tenf;i,f tenf;i,f
rQaom uAVDum& tm[m&udk rSD0Jonf&Sdaomf xdktusifhjzifhomvQif rMumjrifhrDyif oAnKbk&m;
tjzpfodkY a&muf\/ rif;jrwf xdktusifhonfyifvQif tvHk;pHkaom bk&m;&SifwdkYtm; oAnKw
Pfawmfudk &jcif;iSg jzpf\/
rif;jrwf Oyrmaomfum; tvHk;pHkaom ow0gwdkYtm; tpmtm[m&onf axmufyHhwwf\/
tm[m&udk rSDukefaom tvHk;pHkaom ow0gwdkYonf csrf;omudk cHpm;&ukef\/ rif;jrwf twl
omvQif xdktusifhonfyifvQif bk&m;&Siftm;vHk;wdkYtm; oAnKwPfawmfudk &jcif;iSg jzpf\/
rif;jrwf tMuiftaMumif;aMumifh jrwfpGmbk&m;onf xdk'ku&p&d,m tusifhudk usifhaomtcg
oAnKwPfawmfodkY ra&muf/ odkY ra&mufjcif;onf tm;xkwfjcif;\ tjypfr[kwf/ rwGefY
rqkwf tm;xkwfjcif;\ tjypfr[kwf/ udavomudk wdkufcdkufjcif;\ tjypfr[kwf/ pifppfaomf
um; odkY (oAnKwPfawmfodkY) ra&mufjcif;onf tm[m&udk ydwfyif y,fjzwfawmfrljcif;
\ tjypfomwnf;/ tusifhonf tcgcyfodrf; oAnKwPfESifh pyf,SOfonfom vQifwnf;/
rif;jrwf Oyrmaomfum; a,mufsm;onf t"GefY&Snfaom c&D;odkY tvGefvsifjrefpGm oGm;&m\/
xdkYaMumifh xdka,mufsm;onf ajcqGHUjcif;? ajcxdkif;jcif;onfrlvnf; jzpf&m\/ toGm; qGHUonfrl
vnf; jzpf&m\/ ajrtjyif roGm;Edkif/ rif;jrwf tMuif taMumif;aMumifh xdka,mufsm;onf
ajcqGHUjcif; jzpf\/ xdkajcqGHUjcif;onf ajrBuD; tjypf&Sd oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m;
tjypfr&Sdyg/ toQifbk&m; ajrBuD;onf tcgcyfodrf; oGm;jcif;ESifh pyf,SOf\/ xdkajrBuD;tm;
tb,frSm tjypf &SdEdkiftHhenf;/ tMuif (vsifpGmoGm;jcif;[laom) taMumif;aMumifh xdka,mufsm;
onf ajcqGHUjcif; jzpf\/ ajcqGHUjcif;onf tm;xkwfjcif;\omvQif tjypfygwnf;[k (avQmuf
\)/ rif;jrwf twlyif tMuif taMumif;aMumifh jrwfpGmbk&m;onf xdk'ku&p&d,m tusifhudk
usifhaomtcg oAnKw PfawmfodkY ra&muf/ odkY ra&mufjcif;onf tm;xkwfjcif;\ tjypf
r[kwf/ rwGefYrqkwf tm;xkwfjcif;\ tjypfr[kwf/ udavomudk wdkufcdkufjcif;\ tjypfr[kwf/
pifppfaomfum; odkY ra&mufjcif;onf tm[m&udk ydwfyif y,fjzwfawmfrljcif;\ omvQif
tjypfwnf;/ tusifhonf tcgcyfodrf; oAnKwPfESifh pyf,SOfonfomvQifwnf;/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; a,mufsm;onf npfEGrf;aom ykqdk;udk 0wf&m\/
xdka,mufsm;onf xdkykqdk;udk rzGyfravQmf&m/ odkY rzGyf ravQmfjcif;onf a&\ tjypfr[kwf/
a&onf tcgcyfodrf; pifMu,fjcif;ESifh pyf,SOf\/ ykqdk; npfEGrf;jcif;[laom xdktjypfonf
a,mufsm;\omvQif tjypfwnf;/ rif;jrwf twlomvQif tMuif taMumif;aMumifh jrwfpGm

bk&m;onf xdk'ku&p&d,m tusifhudk usifhaomtcg oAnKwPfawmfodkY ra&muf/ odkY


ra&mufjcif;onf tm;xkwfjcif;\ tjypfr[kwf/ rwGefYrqkwf tm;xkwfjcif;\ tjypfr[kwf/
udavomudk wdkufcdkufjcif;\ tjypfr[kwf/ pifppfaomfum; odkY ra&mufjcif;onf tm[m&udk
ydwfyif y,fjrpfawmf rljcif;\omvQif tjypfwnf;/ tusifhonf tcgcyfodrf; oAnKwPf
ESifh pyf,SOfonfomvQifwnf;/ xdkYaMumifh jrwfpGmbk&m;onf xdktusifhjzifhomvQif wynfh
om0uwdkYudk qHk;rawmfrl\/ aqmufwnfapawmfrl\/ rif;jrwf odkYvQif xdk'ku&p&d,m
tusifhonf oAnKwPfESifh pyf,SOf\? tjypfr&Sd[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; em*aoe
aumif;vSyg\/ odkY vQif pum;udk xdkodkY qdkawmfrlwdkif; 0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
av;ckajrmuf y#dy'ga'goyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- AAk'k'00**f f ======
5 - [Dem,m0weyOm
(omoemawmfrS jyefvnfqkwfepf ]vlxGuf} jcif; jyem)
5/ toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m;\ omoemawmfBuD;onf BuD;us,fvSygay\?
aumif;jrwfvSygay\? awmifhwtyfvSygay\? csD;rGrf;tyfvSygay\? tvGefjrwfvSygay\? EdIif;
&SnfhzG,f uif;ygay\? pifMu,fvSygay\? tnpftaMu; uif;ygay\? jzLpifvSygay\? tjypfrsKd;
rS uif;vGwfygay\/ xdkrQavmufaom vlomrefudk &Sif&[ef; jyKjcif;iSg roihfyg/ vlUb0u
yifvQif wpfckaom zdkvf wnfapNyD; wpfr*fwpfzdkvf &NyD; wpfzef qkwfepfjcif;oabm
r&Sdonfh vludkom &Sif&[ef; jyKay;oifh\/ tb,f taMumif;aMumifhenf;[lrl- ol,kwfwdkY
onf xdkdrQavmuf pifMu,faom xdkomoemawmf &[ef;jyKNyD;rS wpfzef qkwfepf vlxGuf
ukef\/ xdkol,kwfwdkY\ (vlUabmifodkY) wpfzef jyefvmjcif;aMumifh vltaygif;onf ]]tcsif;wdkY
&[ef;a*gwr\ omoemawmfonf pifppf tcsnf;ESD;jzpfvwHU/ ,if;odkY tcsnf;ESD; jzpfaom
aMumifh &[ef;wdkY onf jyefvnf qkwfepfuek f\}} [k MuHpnf atmufarhwwf\/ t&m
onfum; taMumif;ygwnf;[k (avQmuf\)/
rif;jrwf Oyrmaomfum; jynfhvQHonf jzpf pifMu,fum tnpftaMu; uif;vsuf at;jr
aom a&&Sdaom wpfzuf qnfuefonf &Sd&m\/ xdktcg npfEGrf;ayusHaom tnpftaMu;
Gef tvdrf;vdrf; uyfaom wpfpHkwpfa,mufaom olonf xdkwpfzuf qnfuefodkY oGm;
a&rcsKd;bJ npfEGrf;ayusHvsufyif wpfzef jyefvmjim;tHh/ rif;jrwf xkdodkY jyefvm&m vltaygif;
onf tb,fudk uJh&JU&moenf;/ npfEGrf; ayusHoludkaomfrlvnf; uJh&JU&moavm/ wpfzuf
qnfuefudk aomfrlvnf; uJh&JU&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; ]]olonf wpfzuf
qnfuefodkY oGm;\/ a&rcsKd;bJ npfEGrf; ayusHvsufyif jyefcJh\/ a&csKd;jcif;iSg tvdkr&Sdaom
oludk wpfzufqnfuefu tvdktavsmuf tb,frSm a&csKd;ay; Edkifvdrfhrnfenf;/ wpfzuf
qnfueftm; tb,frSm tjypf&SdtHhenf;}} [k vltaygif;u npfEGrf;ayusHoludkom uJh&JU&myg\/

rif;jrwf twl omvQif jrwfpGmbk&m;onf udavomrS vGwfajrmufrI ]0drkwd} [laom


jrwfaom a&jzifh jynfhvQHaom olawmfaumif; w&m;jrwfwnf;[laom wpfzufqnfuefudk
]]udavom tnpftaMu;jzifh npfEGrf;ayusHonf jzpf (pifMu,fvdkonfh) apwem &Sdukefaom
tMuif tcsKdUaom ynm&SdwdkY &Sdukef\/ xdkolwdkYonf olawmfaumif;w&m;wnf;[laom uef
a&csKd; udavom tm;vHk;wdkYudk arQmukefvwHU}} [k zefqif;awmfrl\/ wpfpHkwpfa,mufaom
olonf xdkolawmfaumif; w&m;jrwfwnf;[laom wpfzufqnfuefodkY oGm; a&rcsKd;bJ
udavomESifhwuGomvQif wpfzef jyefvnfqkwfepf vlxGuftHh/ ]]olonf jrwfpGmbk&m;
omoemawmf &[ef;jyKNyD;rS xdkomoemawmf axmufwnf&mudk r&onf jzpf vlxGufcJh\/
w&m; rusifhaom oludk jrwfpGmbk&m; omoemawmfu tvdktavsmuf tb,frSm odapEdkif
vdrfhrnfenf;/ jrwfpGmbk&m; omoemawmftm; tb,f tjypf&SdtHhenf;}} [k xdkvlxGufaom
oludkomvQif vltaygif;u uJh&JU&m\/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; tvGefa&m*g ESdyfpufaom a,mufsm;onf a&m*gjzpf
aMumif; vdrmaom? aq;ukrI tcsnf;ESD; rjzpfrl tjrJNyD;ajrmuf od'daygufvsuf a&m*gudk
y,fxkwfEdkifaom aq;orm;udk jrifvsuf aq;rukaprl temESifhwuGomvQif jyefcJhjim;tHh/
xdkodkY jyefvm&m vltaygif;u tb,foludk uJh&JU&moenf;/ tem Esdyfpufaom oludkaomfrl
vnf; uJh&JU&moavm/ aq;orm;udkaomfrlvnf; uJh&JU&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m;
]]olonf a&m*g jzpfaMumif; vdrmaom? aq;ukrI tcsnf;ESD; rjzpfrl tjrJ NyD;ajrmuf od'd
aygufvsuf a&m*gudk y,fxkwfEdkifaom aq;orm;udk jrifvsuf aq;rukaprl temESifh
wuGomvQif jyefcJh\/ aq;rukapaom olemudk aq;orm;u tvdktavsmuf tb,frSm
aq;ukay; Edkifvdrfhrnfenf;/ aq;orm;tm; tb,frSm tjypf&SdygtHhenf;}} [k temESdyfpuf
cH&oludkom vltaygif;u uJh&JU&m\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;
onf omoemawmfwnf;[laom aq;tpftwGif; udavom[laom tema&m*g tm;vHk;udk
Nidrf;apjcif;iSg pGrf;Edkifaom edAmeftNrdKufaq;udk xnfhxm;awmfrl\/ ]]udavomtem ESdyfpuf
cH&onf jzpf (temaysmufvdkonfh) apwem&Sdukefaom tcsKdUaom ynm&SdwdkYonf edAmef
tNrdKufaq;udk aomufukef udavom tem[lorQ tm;vHk;udk Nidrf;apukefvwHU}} [k edAmef
tNrdKufaq;udk xnfhxm;awmfrl\/ wpfpHkwpfa,mufaom olonf xdkedAmef tNrdKufaq;udk
raomufbJ udavomESifhwuGomvQif wpfzef jyefvnfqkwfepf vlxGuftHh/ ]]olonf
jrwfpGmbk&m; omoemawmf &[ef;jyKNyD;rS xdkomoemawmf axmufwnf&mudk r&onf jzpf
vlxGufcJh\/ w&m;rusifhaom oludk jrwfpGmbk&m;omoemawmfu tvdktavsmuf tb,f
rSm odapEdkifvdrfhrnfenf;/ jrwfpGmbk&m; omoemawmftm; tb,f tjypf&SdtHhenf;}} [k
xdkvlxGufaom oludkomvQif vltaygif;u uJh&JU&m\/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; qmavmif rGwfodyfaom a,mufsm;onf bkef;uHBuD;rm;
ol aumif;rI&SifwdkY\ xrif;auR;&modkY oGm; xdkauR;arG;aom xrif;udk rpm;bJ qmavmifrGwf
odyfvsufom jyefvnfqkwfepf&m\/ xdkodkY jyefvnfqkwfepf&m vltaygif;u tb,foludk
uJh&JU&moenf;/ qmavmifrGwfodyf oludkaomfrlvnf; uJh&JU&moavm/ aumif;rI&SifwdkY\ xrif;
udkaomfrlvnf; uJh&JU&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; ]]olonf qmavmifrGwfodyfrI
Esdyfpuftyfonf jzpf aumif;rI&SifwdkY\ xrif;udk &ygvsuf rpm;bJ qmavmif rGwfodyfvsuf
omvQif jyefvnfqkwfepfcJh\/ rpm;raomufaom a,mufsm;\ cHwGif;odkY abmZOfu tb,f
rSm tvdktavsmuf 0ifvmvwHUenf;/ abmZOftm; tb,frSm tjypf&SdtHhenf;}} [k qmavmif
rGwfodyfoludkom vltaygif;u uJh&JU\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;

onf omoemawmf[laom xrif;tkyfwGif; tvGeftMuL; aumif;jrwfaom? at;jraom?


ab;uif;aom? rGefjrwfaom? raoapEdkifaom? tvGef csKdNrdefaom? um,*wmowd [laom
abmZOfudk ]]twGif; udavom qmavmif rGwfodyfrI &Sdukefonf? wPSm ESdyfpuftyfaom pdwf
&Sdukefonf jzpf (vGwfvdkonfh) apwem&Su
d kefaom tcsKdUaom ynm&SdwdkYonf (um,
*wmowd[laom) abmZOfudk pm;& umr ly tlyb0wdkY wyfrufrI tm;vHk;udk y,fuke
vwHU}} [k xm;awmfhrlcJh\/ wpfpHkwpfa,mufaom olonf xdk(um,*wmowd[laom) abmZOf
udk roHk;aqmifbJ wPSm[laom qmavmifrGwfodyfrI &SdvsufomvQif jyefvnf qkwfepf
vlxGuftHh/ ]]olonf jrwfpGmbk&m; omoemawmf &Sif&[ef;jyKvsuf xdkomoemawmf
axmufwnf&m r&onfjzpf vlxGufcJh\/ w&m;rusifhaom oludk jrwfpGmbk&m; omoem
awmfu tvdktavsmuf tb,frSm odapEdkifvdrfhrnfenf;/ jrwfpGmbk&m; omoemawmftm;
tb,frSm tjypf&SdygtHhenf;}} [k xdkvlxGufaom oludkomvQif vltaygif;u uJh&JU&m\/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf wpfr*fwpfzdkvf wnfNyD;aom oludkom tu,f &[ef;jyK
ay;jim;tHh/ &[ef;tjzpfonf udavomudk y,fjcif;iSg vnf;aumif;? (udavomrS) pifMu,f
jcif;iSg vnf;aumif; rjzpfawmhay/ &[ef;tjzpf jyKzG,fudp r&Sdawmhay/ rif;jrwf Oyrmaomf
um; a,mufsm;onf t&mruaom jyKvkyfrIjzifh wpfzufqnfuefudk wl;ap y&dowftm;
]]tcsif;wdkY npfEGrf;ukefaom tcsKdUaom olwdkYonf ig\ wpfzufqnfuefodkY roufqif;
ukefvifh/ tnpftaMu; aq;aMumNyD; pifMu,fNyD;ukefaom? tnpftaMu; uif; acsmarGUukef
aom olwdkYonfom wpfzufqnfuefodkY oufqif;Muukefavmh}} [k a<u;aMumf&m\/ rif;jrwf
tnpftaMu; aq;aMumNyD; pifMu,fNyD;ukefaom? tnpftaMu;uif; acsmarGUukefaom
xdkolwdkYtm; xdkwpfzufqnfuefjzifh jyKzG,fudp &Sd&mao;oavm[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;
wpfzufqnfuefjzifh jyKzG,fudp r&Sdawmhyg/ xdkolwdkYonf tnpftaMu; pifMu,fjcif; tusKd;iSg
xdkwpfzufqnfuefodkY csOf;uyfukef&myg\/ xdkolwdkYonf xdkjyKvkyfz,
G fudk tjcm;t&yfomvQif
jyKtyfNyD;avNyD/ xdkolwdkYtm; xdkwpfzufqnfuefjzifh tb,fjyKzG,f &SdygtHhenf;[k (avQmuf\)/
rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;onf wpfr*fwpfzdkvf wnfNyD;aom vludkomvQif
tu,f &[ef; jyKay;jim;tHh/ xdkolwdkYonf xdkzdkvfomvQif jyKzG,fudk jyKNyD;jzpf\/ xdkolwdkYtm;
&[ef;\ tjzpfjzifh tb,fjyKzG,f&SdtHhenf;/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; obm0wnf;[laom &aohq&modkY qnf;uyfaom?
tMum;tjrif rEefyk'fudk aqmifaom? MuHqrae&bJ a&m*g jzpfaMumif; vdrmaom? aq;ukrI
tcsnf;ESD; rjzpfrl tjrJNyD;ajrmuf od'daygufvsuf a&m*gudk xkwfy,fwwfaom aq;orm;onf
a&m*g cyfodrf; NyD;Nidrf;apwwfaom aq;udk pkHk;azmfpyf ]]tcsif;wdkY tem&Sdukefaom tcsKdUolwdkY
onf ig\ txHodkY rcsOf;uyfMuukefvifh/ tem r&Sdukefaom a&m*g r&Sdukefaom olwdkYonf
ig\txHodkY csOf;uyfMuukefavmh}} [k y&dowftv,f a<u;aMumf&m\/ rif;jrwf tem r&Sdukef
aom? a&m*g r&Sdukefaom? jynfhNzdK;ukefaom? wuf<uukeaf om xdkolwdkYtm; xdkaq;orm;jzifh
jyKzG,fudp jzpf&mao;oavm[k (rdefYawmfr\
l )/ toQifbk&m; rjzpf&myg/ tMuif temaysmuf
uif;jcif; tusKd;iSg xdkolwdkYonf temudk xkwfy,fwwfaom xdkaq;orm;udk csOf;uyf ukef&myg
\/ xdkolwdkYonf xdka&m*g aysmufuif;rIudk tjcm;t&yfomvQif jyKtyfNyD;avNyD/ xdkolwdkYtm;
xdkaq;orm;jzifh tb,fjyKzG,f &SdygtHhenf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGm
bk&m;onf wpfr*f wpfzdkvf wnfNyD;aom vludkomvQif tu,f &[ef; jyKay;jim;tHh/
xdkolwdkYonf xdkzdkvfomvQif jyKzG,fudk jyKNyD;jzpf\/ xdkolwdkYtm; &[ef;tjzpfjzifh tb,f jyKzG,f
&SdtHhenf;/

rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; wpfpHkwpfa,mufaom a,mufsm;onf t&mruaom


xrif;tdk;jzifh csufNyD;aom abmZOfudk pD&ifapNyD; ]]tdkvltaygif;wdkY qmavmifrGwfodyfaom
olwdkYonf ig\ xrif;auR;&m t&yfodkU rcsOf;uyfMuukefvifh/ aumif;pGm pm;ukefNyD;aom?
(wif;wdrf) a&mifh&JukefNyD;aom? jynfhpHkukefNyD;aom? 0rf;0atmif aqmifukefNyD;aom? 0ajymukefNyD;
aom? xuf0ef;usif jynfhpHkukefNyD;aom tcsKdUolwdkYonfom ig\ xrif;auR;&modkY csOf;uyfMu
ukefavmh}} [k y&dowftv,f a<u;aMumf&m\/ rif;jrwf pm;ukefNyD;aom? (wif;wdrf) a&mifh&J
ukef NyD;aom? jynfhpHkukefNyD;aom? 0rf;0atmif aqmifukefNyD;aom? 0ajymukefNyD;aom? xuf0ef;
usif jynfhpHkukefNyD;aom xdkolwdkYtm; xdkabmZOfjzifh jyKzG,fudp &Sdao;oavm[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m; xdkabmZOfjzifh jyKzG,fudp r&Sdawmhyg/ tMuif qmavmifrGwfodyfrI aysmufjcif;
tusKd;iSg qmavmif rGwfodyfaom olwdkYonf xdkxrif;auR;&m t&yfodkU csOf;uyfukef&m\/
xdkolwdkYonf xdkxrif;pm;jcif; udpudk tjcm;t&yfomvQif jyKtyfNyD;avNyD/ xdkolwdkYtm;
xdkxrif;auR;&m t&yfodkU csOf;uyfojzifh tb,fjyKzG,f &SdygtHhenf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
twlomvQif jrwfpGmbk&m;onf wpfr*fwpfzdkvf wnfNyD;aom vludkomvQif tu,f
&[ef; jyKay;jim;tHh/ xdkolwdkYonf xdkzdkvfomvQif jyKzG,fudpudk jyKNyD;jzpf\/ xdkolwdkYtm; &[ef;
tjzpfjzifh tb,fjyKzG,f &SdtHhenf;/
rif;jrwf pifppfaomfum; tMuifolwdkYonf vlxGufvmukef\/ xdkolwdkYonf jrwfpGmbk&m;
omoemawmf\ ig;yg;ukefaom twkr&Sdaom *kPfaus;Zl;wdkYudk jyukef\/ tb,fig;yg;wdkYenf;
[lrl- (1) omoemawmf\ wnf&m jrifhjrwfonf\ tjzpfudk jyukef\/ (2) pifMu,foefY&Sif;
tnpftaMu; uif;onf\ tjzpfudk jyukef\/ (3) raumif;rIwdkYESifh ra&maESmonf\ tjzpfudk
jyukef\/ (4) xdk;xGif; odjrifEdkifcJonf\ tjzpfudk jyukef\/ (5) rsm;pGm xdef;odrf;
apmifha&Smuf&onf\ tjzpfudk jyukef\/
(1) tb,fodkYvQif jrwfpGmbk&m; omoemawmf\ wnf&m jrifhjrwfonf\ tjzpfudk jyukef
oenf;[lrl- rif;jrwf Oyrmaomfum; Opmr&Sdaom? trsKd;,kwfaom? *kPfxl;r&Sdaom? ynmcsKdUwJh
aom a,mufsm;onf BuD;us,fjrifhjrwfaom rif;tjzpfudk &aomfvnf; rMumjrifhrDyifvQif avsm
us\? ysufpD;\? tjcHt&HrS qkwf,kwf\/ tpkd;&jcif;udk aumif;pGm wnfpdrfhaomiSg rpGrf;Edkif/
taMumif; tb,fenf;[lrl- tpdk;&jcif;\ jrifhjrwfonf\ tjzpfaMumifhyifwnf;/ rif;jrwf
twlomvQif *kPfxl; r&Sdukefaom? qnf;yl;tyfaom aumif;rI r&Sdukefaom? ynmcsKdUwJh
ukefaom tcsKdUolwdkYonf jrwfpGmbk&m; omoemawmf &[ef;jyKukef\/ xdkolwdkYonf jrwfonf
xuf jrwfaom xdk&[ef;tjzpfudk wnfpdrfhaomiSg rpGrf;Edkifukefonf jzpf rMumjrifhrDyif jrwfpGm
bk&m; omoemawmfrS avsmusukefonf? ysufpD;ukefonf? qkwf,kwfukefonf jzpf vlxGuf
ukef\/ jrwfpGmbk&m; omoemawmfudk aumif;pGm xrf;aqmifjcif;iSg rpGrf;Edkifukef/ taMumif;
tb,fenf;[lrl - wnf&m omoemawmf\ jrifhjrwfonf\ tjzpfaMumifhyifwnf;/ odkYvQif
jrwfpGmbk&m; omoemawmf\ wnf&m jrifhjrwfonf\ tjzpfudk jyukef\/
(2) tb,fodkYvQif jrwfpGmbk&m; omoemawmf\ pifMu,foefY&Sif; tjypfuif;onf\
tjzpfudk jyukefoenf;[lrl-rif;jrwf Oyrmaomfum; a&aygufonf Mum&Guf ysHUMuJae\? vGifhus
\? aysmufysuf\? axmufwnf&modkY ruyfa&muf? rvdrf;usH/ taMumif;um; tb,fenf;[lrly'krmMum\ pifMu,foefY&Sif; tnpftaMu; uif;onf\ tjzpfaMumifhwnf;/ rif;jrwf twl
omvQif pOf;vJukefaom? aumufuspfukefaom? auG;ukefaom? vdrfwGefYukefaom? rnDGwfaom
t,l &Sdukefaom tcsKdUolwdkYonf jrwfpGmbk&m; omoemawmf &[ef; jyKukef\/ xdkolwdkYonf
pifMu,foefY&Sif; tnpftaMu; uif; ql;r&Sd jzLpifjrifhjrwfaom omoemawmfrS rMumjrifhrD

yifvQif ysHUMuJvGifhus aysmufysuf rwnfwHhEdik f? ruyfwG,fEdkifbJ vlxGufukef\/ taMumif;


tb,fenf;[lrl-jrwfpGmbk&m; omoemawmf\ pifMu,foefY&Sif; tnpftaMu; uif;onf\
tjzpfaMumifhyifwnf;/ odkYvQif jrwfpGmbk&m; omoemawmf\ pifMu,foefY&Sif; tnpftaMu;
uif;onf\ tjzpfudk jyukef\/
(3) tb,fodkYvQif jrwfpGmbk&m; omoemawmf\ raumif;rIwdkYESifh ra&maESmonf\
tjzpfudk jyukefoenf;[lrl- rif;jrwf Oyrmaomfum; r[mork'&monf taoaumifykyfESifh
twlrae/ r[mork'&m taoaumifykyfudk vsifpGmomvQif urf;odkY aqmifydkY\/ Munf;ukef;
xufodkY rlvnf; vTifhwifz,f&Sm;\/ taMumif; tb,fenf;[lrl-r[mork'&monf BuD;ukefaom
ow0gwdkY\ ae&mjzpfaomaMumifhwnf;/ rif;jrwf twlomvQif ,kwfrmukefaom? (udk,fEIwf)
rapmifh pnf;ukefaom? t&Sufr&Sdukefaom? rusifhEdkifukefaom? qkwfepfaom vkHYv&Sdukefaom?
ysif;&dukefaom? npfEGrf;ukefaom? ol,kwfrmjzpfukefaom tcsKdUvlwdkYonf jrwfpGmbk&m;
omoemawmf &[ef; jyKukef\/ xdkolwdkYonf rMumjrifhrDyifvQif ylaZmftxl;udk cHawmfrx
l dkuf
aom? tnpftaMu; uif;aom? tmoa0gukefNyD;aom? BuD;jrwfaom &[EmwdkY\ ae&mjzpfaom
jrwfpGmbk&m;\ omoemawmfrS xGuf twlraeEdkifbJ vlxGufukef\/ taMumif; tb,fenf;
[lrl - jrwfpGmbk&m; omoemawmfonf raumif;rIwdkYESifh aygif;azmfa&maESmjcif; r&Sdonf\
tjzpfaMumifhwnf;/ odkYvQif jrwfpGmbk&m; omoemawmf\ raumif;rIwdkYESifh ra&maESmonf\
tjzpfudk jy\/
(4) tb,fodkYvQif jrwfpGmbk&m; omoemawmf\ xdk;xGif; odjrifEdkifcJonf\ tjzpfudk
jyoenf;[lrl- rif;jrwf Oyrmaomfum; rvdrmukefaom? twwf roifukefaom? twwfrJhukef
aom? ynmPf csKdUwJhukefaom tcsKdUaom av;orm;wdkYonf om;NrD;zsm;ukd ypfcGif;xGif;azmuf
jcif;iSg rpGrf;Edkifukefonf jzpf avsmusuke\
f ? zJoGm;Muukef\/ taMumif;tb,fenf;[lrlom;NrD;zsm;\ El;nHhodrfarGUonf jzpf ypfcGif;xdk;azmufjcif;iSg cJ,Of;onf\ tjzpfaMumifhwnf;/
rif;jrwf twlomvQif ynmrJhukefaom? xlxdkif;ukefaom? tukefaom? rdkufrJ awGa0ukef
aom? EkHYaES;aom ynm&Sdukefaom tcsKdaom vlwdkYonf jrwfpGmbk&m; omoemawmf &[ef;
jyKukef\/ xdkolwdkYonf xdkvGefpGm El;nHhodrfarGUaom opmav;yg;w&m;udk xdk;xGif; odjcif;iSg
rpGrf;Edkifukefonf jzpf jrwfpGmbk&m; omoemawmfrS avsmusukefvsuf zJoGm;ukefNyD;vQif
rMumjrifhrDyif vlxGufukef\/ taMumif; tb,fenf;[lrl - opmav;yg;w&m;wdkY\ vGefpGm
odrfarGUEl;nHhonf jzpf xdk;xGif;odEdkifcJonf\ tjzpfaMumifhyifwnf;/ odkYvQif jrwfpGmbk&m;
omoemawmf\ xdk;xGif;odEdkifcJonf\ tjzpfudk jyukef\/
(5) tb,fodkYvQif jrwfpGmbk&m; omoemawmf\ rsm;pGm xdef;odrf; apmifha&Smuf&onf\
tjzpfudk jyoenf;[lrl-rif;jrwf Oyrmaomfum; BuD;us,faom ppfajrjyifodkY a&mufaom wpfpHk
wpfa,mufaom a,mufsm;onf wpfzufppfonfu xuf0ef;usif t&yf&SpfrsufESmwdkYrS 0ef;&Htyf
onf jzpf vSHvufpGJvsuf teD;odkY a&mufvmaom ppfonftaygif;udk jrif&aomf aMumuf&GHU&
um; qkwfepf\? wkHYvnf\? xGufajy;\/ taMumif;tb,fenf;[lrl- rsm;pGm Adkvfxk&Sdaom
wyfOD;udk apmifha&Smufjcif;rS aMumufaomaMumifhwnf;/ rif;jrwf twlomvQif ,kwfrmukef
aom? (udk,fEIwf) apmifhpnf;jcif; r&Sdukefaom? t&Suf r&Sdukefaom? rusifhEdkifukefaom? onf;cH
jcif; r&Sdukefaom? vQyfay:ukefaom? wkefvIyu
f kefaom? acwcPrQ jzpfukefaom tcsKdUaom
olrdkufwdkYonf jrwfpGmbk&m; omoemawmf &[ef;jyKukef\/ xdkolrdkufwdkYonf rsm;pGmaom
odumyk'fudk tjynfhtpHk apmifha&Smuf xdef;odrf;jcif;iSg rpGrf;Edkifukefonf jzpf qkwfepfvsuf
wkHYvnf xGufajy;NyD;vQif rMumjrifhrDyif vlxGufukef\/ taMumif;tb,fenf;[lrl -jrwfpGmbk&m;

omoemawmf\ rsm;pGmaom apmifhpnf;jcif;jzifh apmifhpnf;tyfonf\ tjzpfaMumifhwnf;/ odkY


vQif jrwfpGmbk&m; omoemawmf\ rsm;pGm xdef;odrf;apmifha&Smuf&jcif; oabm&Sdonf\ tjzpf
udk jyukef\/
rif;jrwf Munf;ukef; jzpfaom yef;wdkYwGif txGwfjrwfqHk;jzpfaom jrwfav;yef;csKHvnf;
ydk;udkufukefaom yef;wdkYonf &Sdukef\/ xdkyef;GefYwdkYonf wGefYvdyf aumufauG;ukefvsuf r&ifh
a&mfrD twGif;yif a<uusukef\/ pifppf xdka<uusaom yef;wdkYaMumifh jrwfav;yef;csKHonf
IwfcsuJh&JUtyfonf rnfonfrjzpf/ xdkjrwfav;yef;csKH wnf&Sdaeukefaom yef;wdkYonf aumif;
aom teHYjzifh xdkxdk t&yfrsufESmwdkYudk ESHYapukef\/ rif;jrwf twlomvQif tMuifolwdkYonf
jrwfpGmbk&m; omoemawmf &[ef;jyK vlxGufukef\/ xdkolwdkYonf jrwfpGmbk&m; omoem
awmf ydk;udkufukefaom? tqif;teHYrS uif;ukefaom jrwfav;yef;wdkYuJhodkY oDvwnf;[laom
tqif; r&Sdukefonf jzpf jyefYajymjcif;iSg rxdkufukef/ xdkolwdkY\ vlxGufjcif;aMumifh jrwfpGm
bk&m; omoemawmfonf Iwfcs uJh&JUtyfonf rnfonf rjzpf/ xdkomoemawmf wnf&Sd
aeao;aom &[ef;aumif;wdkYonf ewfESifhwuGaom avmuudk oDvwnf;[laom jrwfaom
teHYjzifh ysHUESHYapukef\/
rif;jrwf aumufemuif; csif;csif;eDukefaom oav;pyg;wdkY\ twGif;vnf; ukru
rnfaom oav;rsKd;onf aygufa&muf jzpfay:vm r&ifha&mfrD twGif;yifvQif ysufpD;\/
xdkukrurnfaom oav;rsKd;\ ysufpD;onfh tjzpfaMumifh csif;csif;eDaom oav;pyg;rsKd;onf
Iwfcs uJh&JUtyfonfrnfonf rjzpf/ xdkoav;cif; wnfukefaom tMuif oav;eD pyg;rsKd;wdkY
onf &Sdukef\/ xdkoav;eD pyg;wdkYonfom rif;oHk;rif;aqmifwdkY jzpfukef\/ rif;jrwf twl
omvQif tMuifolwdkYonf jrwfpGmbk&m; omoemawmf &[ef;jyKNyD;rS vlxGufukef\/ xdkolwdkY
onf oav;eDwdkY\ twGif; ukrurnfaom oav;rsKd;uJhodkY jrwfpGmbk&m; omoemawmf
rBuD;yGm;bJ jyefYajymonf\ tjzpfodkY ra&mufrl tMum;yifvQif vlxGufukef\/ xdkolwdkY\
vlxGufjcif;aMumifh jrwfpGmbk&m; omoemawmfonf Iwfcs uJh&JUtyfonfrnfonf rjzpf/
xdkomoemawmf wnfaeao;aom &[ef;aumif;wdkYonf t&[wr*ftm; avsmufywfukef\/
rif;jrwf tvdk&Sd&m ay;wwfaom ywjrm;&wem\vnf; wpfpdwfwpfa'o Murf;wrf;
cufrmonf jzpf\/ xdkywjrm; Murf;wrf;cufrmaom t&mjzpfaomaMumifh ywjrm;&wemonf
Iwfcs uJh&JUtyfonf rnfonf rjzpf/ ywjrm;Oyrm ywjrm;&wem\ oefY&Sif; pifMu,fjcif;
onf vltaygif;tm; &Tifysjcif;udk jyKwwf\/ rif;jrwf twlomvQif tMuifolwdkYonf
jrwfpGmbk&m; omoemawmf &[ef;jyKNyD;rS vlxu
G fukef\/ xdkolwdkYonf jrwfpGmbk&m; omoem
awmf Murf;wrf;aom ausmufvTm ausmufcsyfwdkYyifwnf;/ xdkolwdkY\ vlxGufjcif;aMumifh
jrwfpGmbk&m; omoemawmfonf Iwfcs uJh&Jutyfonf rnfonf rjzpf/ xdkomoemawmf
wnf&Sdaeao;aom &[ef;aumif;wdkYonf ewfvlwdkY\ &Tifysjcif;udk jzpfapwwfuke\
f /
rif;jrwf ZmwfESifh jynfhpHkaom (trsKd;aumif;aom) pEul;eDtm;vnf; wpfpdwfwpfa'o
aqG;ajrUonf jzpf tarT;eHY enf;\/ xdkodkY tarT; eHYenf;jcif;aMumifh pEul;eDonf IwfcsuJh&JU
tyfonfrnfonf rjzpf/ xdkpEul;eD rykyfraqG;aom teHYaumif;aom pEul;onf xuf0ef;
usif vdIifap\/ tvGef ysHUESHYap\/ rif;jrwf twlomvQif tMuifolwdkYonf jrwfpGmbk&m;
omoemawmf &[ef; jyKNyD;rS vlxGufukef\/ xdkolwdkYudk pEul;eD tESpftwGif; ykyfaqG;aom
t&yfudk pGefY&ouJhodkY jrwfpGmbk&m; omoemawmfvnf; pGefYtyfukef\/ xdkolwdkY\ vlxGufjcif;
aMumifh jrwfpGmbk&m; omoemawmfonf IwfcsuJh&JU tyfonfrnfonf rjzpf/ xdkomoemawmf

wnf&Sdaeao;aom &[ef;aumif;wdkYonf ewfESifhwuGaom avmuudk oDvwnf;[laom


jrwfaom pEul;eDteHYjzifh vdrf;usHapukef\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ avsmufywfaom xdkxdktaMumif;? wlnDaom xdkxdk
taMumif;jzifh jrwfpGmbk&m; omoemawmfudk tjypfrJhjcif;odkY tpOfa&mufaptyfyg\/ jrifhjrwf
onfh tjzpfjzifh xif&Sm;jytyfyg\/ xdkolwdkYonf vlxGufukefaomfvnf; jrwfpGmbk&m; omoem
awmf\ jrifhjrwfonf\ tjzpfudkomvQif jyygukef\[k (avQmuf\)/ /
ig;ckajrmuf [Dem,m0weyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- AAk'k'00**f f ======
6 - t&[Ea0'ema0'd,eyOm
(&[Ema0'emcHpm;jcif; jyem)
6/ toQifbk&m;em*aoe ]]&[Emyk*dKvfonf udk,f jzpfaom wpfckwnf;aom a0'emudk
cHpm;\/ pdwf jzpfaom a0'emudk rcHpm;}} [k toQifbk&m;wdkY qdkawmfrlygukef\/ toQifbk&m;
em*aoe todkYygenf; &[Em\ pdwfonf tMuifudk,fudk rSD jzpf\/ &[Emonf xdkudk,f
tpdk;r&avoavm/ udk,fydkif r[kwfavoavm/ tvdkodkY rvdkufapEdkifav oavm[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf aMomf[kwf\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe xdk&[Emonf
rdrdpdwf\ jzpf&mjzpfaom udk,f tpdk;r&? udk,fydkifr[kwf/ tvdkodkY rvdkufapEdkif/ odkY jzpf&
jcif;onf roifhavsmfay/ toQifbk&m; iSufaomfrSvnf; todkufaeorQ umvywfvHk;
xdkiSufonf xdktodkuf tpdk;&bdao;\/ udk,fyidk f jzpfbdao;\/ tvdkodkY vdkufapEdkifbd ao;\
[k (avQmuf\)/
rif;jrwf udk,fodkY tpOfvdkufwwfukefaom q,fyg;aom w&m;wdkYonf jzpfav&m&m
b0 udk,fodkY tpOfajy;vdkufukef\? tpOfvnf vdkufygukef\/ tb,fq,fyg;wdkYenf;[lrltcsrf;? tyl? qmavmifjcif;? a&rGwfodyfjcif;? usifBuD;? usifi,f? idkufrsOf;jcif;? tdkjcif;? zsm;emjcif;?
aojcif;wdkYwnf;/ rif;jrwf udk,fodkY tpOfvdkufukefaom q,fyg;aom w&m;wdkYonf jzpfav
&m&m b0 udk,fodkY tpOfajy;vdkufukef\/ tpOfvnf vdkufygukef\/ &[Emonf w&m;
q,fyg; tpdk;r&ay/ udk,fydkifr[kwaf y/ tvdkodkY rvdkufapEdkifay[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe tb,ftaMumif;aMumifh &[Emonf udk,f tmPmrjzpfyg
oenf;/ tpdk;w& rjzpfygoenf;/ xdkpum; tuREkfyftm; taMumif;udk a[mawmfrlygavmh[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmaomfum; ajrBuD;udk rSD jzpfukefaom ow0g[lorQtm;vHk;wdkYonf
ajrBuD;udk rSD oGm;ukef\? aeukef\/ toufarG;jcif;udk jyKukef\/ rif;jrwf xdkow0gwdkYtm;
ajrBuD; tmPmonf jzpfoavm/ tpdk;&jcif;onfvnf; jzpfoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQif
bk&m; rjzpfyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif &[Em\ pdwfonf udk,fudk rSDum;

jzpf\/ odkYaomf &[Emyk*dKvftm; udk,f tmPmrjzpf/ tpdk;&jcif;onfvnf; rjzpf[k (rdefYawmf


rl\)/
toQifbk&m;em*aoe tb,ftaMumif;aMumifh ykxkZOfyk*dKvfonf udk,fvnf;jzpf? pdwf
vnf; jzpfaom a0'emudk cHpm;ygoenf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf pdwfudk ryGm;rsm; rxHktyf
onf\ tjzpfaMumifh ykxkZOfyk*dKvfonf udk,fvnf;jzpf? pdwfvnf; jzpfaom a0'emudk
cHpm;\/ rif;jrwf Oyrmaomfum; qmavmifrGwfodyfaom EGm;udk tm;enf;csKdUwJh tenf;i,f
aom jrufyifwdkY vnf;aumif;? EG,f vnf;aumif; zGJUcsnfxm;onf jzpf&m\/ xdkEGm;onf
trsufxGufaomtcg zGJUcsnfxm;aom jruf EG,fESifhwuG xGufoGm;\/ rif;jrwf twlomvQif
ryGm;aptyfaom pdwf&Sdaom ykxkZOfyk*dKvftm; cHpm;rI ]a0'em} onf jzpf pdwfazmufjyef\/
pdwfazmuf jyefvwfaomf udk,fudk wefYap\? rapmifhxdef;Edkif? wajymif;jyefjyef jzpf\/ xdktcg
xdkyk*dKvfonf ryGm;aptyfaom pdwf&Sdonf jzpf xdwfvefY\? jrnfwrf;\/ aMumufzG,af om
toHudk atmf\/ rif;jrwf tMuif taMumif;aMumifh ykxkZOfonf udk,fvnf; jzpf? pdwfvnf;
jzpfaom a0'emudk cHpm;\/ t&m onfum; taMumif;wnf;/
tMuif taMumif;aMumifh &[Emonf udk,f jzpfaom wpfckwnf;aom a0'emudkom cHpm;
\/ pdwf jzpfaom a0'emudk rcHpm;/ xdktaMumif;um; tb,fygenf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
&[Em\ pdwfonf yGm;rsm;tyfNyD;? aumif;pGm yGm;rsm;aptyfNyD;? qHk;r,Ofaus;NyD;? aumif;pGm
qHk;r,Ofaus;NyD;? aumif;pGm em,lNyD;? qdkqHk;rwdkif; vdkufemNyD; jzpf\/ xdk&[Emyk*dKvfonf 'ku
a0'emjzifh awGUxdonf&Sdaomf tjrJr&Sd ]]tedp}} [l jrJpGm pGJ,l\/ orm"dwnf;[laom wdkif
pdwfudk jrJpGm zGJUcsnfxm;\/ xdk&[Emyk*dKvf\ xdkpdwfonf orm"dwnf;[laom wdkif jrJpGm
zGJUcsnfxm;tyfonf&Sdaomf r,drf;r,dkif? rwkefvIyf? wnfwHh\? rysHUvGifh/ xdk&[Em\ udk,fonf
a0'emjzifh azmufjyef ysHUESHYjcif;aMumifh wGefYacG\? rapmifhxdef;Edkif? wajymif;jyefjyef jzpf\/
rif;jrwf tMuif taMumif;aMumifh &[Emonf udk,f jzpfaom wpfckwnf;aom um,du
a0'emudkom cHpm;\/ pdwf jzpfaom (apwodua0'em)udkum; rcHpm;/ t&m onf
um; taMumif;wnf;[k ajzawmfrl\/
toQifbk&m;em*aoe udk,fwkefvIyfygvsuf pdwfrwkefvIyfjcif;onf tHhzG,f&Sdyg\/ xdkodkY
jzpf&m tuREkfyftm; taMumif;udk qdkawmfrlygavmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmaomfum;
yifpnftcuf t&GufESifh jynfhpHkaom opfyifBuD;udk tm;BuD;aom avwdkufcwfaomf tudkif;
tcufonf wkefvIyf\/ xdkopfyifBuD;\ yifpnfonfvnf; wkefvIyfoavm[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; rwkefvIyfyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif &[Emonf qif;&Jaom
'kua0'emESifh awGUxdonf&Sdaomf ]]tedp}} [l jrJpGm pGJ,l\/ orm"dwnf;[laom wdkif pdwfudk
zGJUcsnfxm;\/ xdk&[Emyk*dKvf\ xdkpdwfonf orm"dwnf;[laom wdkif zGJUcsnfxm;tyfonf
&Sdaomf rwkefrvIyf? wnfwHh\? rysHUvGifh/ xdk&[Emyk*dKvf\ udk,fonf a0'emazmufjyefjcif;\
ysHUESHYaomaMumifh wGefYacG\? rapmifhxdef;Edkif? wajymif;jyefjyef jzpf\/ rif;jrwf xdk&[Emyk*dKvf\
pdwfonfum; opfyifBuD;\ yifpnfuJhodkY rwkefrvIyf[k (ajzawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe
tHhzG,f&SdygaypG/ toQifbk&m;em*aoe rjzpfzl;jrJ jzpfygaypG/ tuREkfyfonf odkY oabm&Sdaom?
tcgcyfodrf; wnfaom? w&m;wnf;[laom qDrD;udk rjrifzl;yg[k (avQmuf\)/ /
ajcmufckajrmuf t&[Ea0'ema0'd,eyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- AAk'k'00**f f ======
7 - tbdor,E&m,u&yOm
(w&m;udk xdk;xGif;odjrifjcif;\ tE&m,f jyem)
7/ toQifbk&m;em*aoe avmu wpfpHkwpfa,mufaom vlonf omoemawmfrS
qHk;HI;jcif; ]yg&mZdu} odkY a&muf&m\/ xdkolonf tcgwpfyg; &[ef;jyK&m\/ rdrdudk,fwdkifu
vnf; ]]vltjzpfjzifhyif yg&mZduodkY ig a&muf\}} [k rod&m/ tjcm;wpfpHkwpfa,mufaom
oluvnf; ]]vltjzpfjzifhyif yg&mZduodkY oif a&muf\}} [k xdkolUtm; rajymMum;&m/ xdkolonf
xdk (psmefr*fzdkvf) tusKd;iSg usifh&myg\/ xdkolUtm; (opmav;yg;) w&m;udk odjcif;onf
jzpfEdkif&mygoavm[k (avQmuf\)/ rif;jrwf rjzpfEdkif&myg[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;
tb,f taMumif;aMumifhygenf;[k (avQmuf\)/ xdkolonf (opmav;yg;) w&m;udk odjcif;\
taMumif;udk jzwfNyD;jzpf\/ xdkYaMumifh (opmav;yg;)w&m;udk xdk;xGif; odjcif;onf rjzpfEdkif[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe ]]odaomoltm; aemifwylyefrI ]ukuKp} onf jzpf\/ aemifw ylyef
rI ]ukuKp} jzpfvwfaomf wm;jrpf ydwfyifjcif;onf jzpf\/ wm;jrpf ydwfyifaom pdwfjzpfcJhaomf
(opmav;yg;) w&m;udk odjcif;onf rjzpf}} [k toQifbk&m;wdkY qdkawmfrlukef\/ trSeftm;jzifh
aomfum; yg&mZdu a&mufonfudk rodaom? aemifwylyefrI ]ukuKp} rjzpfaom? Nidrfoufaom
pdwf&Sdonf jzpf aeaom olUtm; tb,ftaMumif;aMumifh (opmav;yg;) w&m;udk odjcif;
rjzpfygoenf;/ jyemum; rnDrGwfaomtm;jzifh (toQifbk&m;xHodkY) a&mufvmyg\/
MuHpnf pOf;pm; ajzMum;awmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf aumif;pGm xGef,ufxm;aom wref;Gef&Sdaom Munfvif oefYpifaom v,f
o&'&wkywfvHk; aumif;pGm wnfae&NyD;aom rsKd;aphonf tyifaygufEdkifonf r[kwfavm[k
(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; aygufEdkifyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdkrsKd;aphyifvQif wpfcJ
eufaom ausmufawmifxuf&Sd ausmufcJtjyifrl tyifaygufEdkif&moavm[k (ar;awmfrl\)/
toQif bk&m; raygufEdkif&myg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdkrsKd;aphyifvQif wref;Gefum;
tb,fhaMumifh tyifaygufa&mufEdkif wpfcJeufaom ausmufawmifrlum; tb,fhaMumifh
tyif raygufa&mufEdkifoenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; wpfcJeufaom ausmufawmif
xdkrsKd;aph tyif aygufa&mufjcif;\ taMumif; r&Sd/ taMumif; r&SdaomaMumifh rsKd;aphonf tyif
raygufa&mufEdkifyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif xdkyk*dKvfonf (opmav;yg;)
w&m;udk odjcif;\ taMumif;udk jzwftyfNyD/ taMumif; r&SdaomaMumifh (opmav;yg;) w&m;udk
odjcif;onf rjzpfEdkif[k (rdefYawmfrl\)/ rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; wkwf cJ wif;ykwf
vufdkufwdkYonf ajrBuD; wnfjcif;odkY a&mufukef\/ rif;jrwf xdkwkwf cJ wif;ykwf vufdkuf
wdkYonfyifvQif aumif;uif wnfjcif;odkY a&mufukefoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m;
ra&mufyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdkwkwf cJ wif;ykwf vufdkufwdkYonfyif ajr wnfjcif;odkY
a&mufukef\/ t&m taMumif;um; tb,fenf;/ tb,ftaMumif;aMumifh aumif;uif
rwnfukefoenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; xdkwkwf cJ wif;ykwf vufdkufwdkY\ wnfae
&ef aumif;uif taMumif; r&Sdyg/ taMumif; r&Sdjcif;aMumifh rwnfygukef[k (avQmuf\)/

rif;jrwf twlomvQif xdkyk*dKvfonf xdkyg&mZdu usjcif;[laom tjypfaMumifh (opmav;yg;)


w&m;udk xdk;xGif; odjcif;\ taMumif;udk jzwftyf\/ taMumif; jywfonf&Sdaomf taMumif;
r&SdaomaMumifh (opmav;yg;) w&m;udk odjcif;onf rjzpf[k (rdefYawmfrl\)/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; rD;onf Munf;ukef; awmufavmif\/ rif;jrwf
xdkrD;onfyifvQif a& awmufavmifoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rawmuf
avmifyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdkrD;onfyifvQif Munf;ukef; awmufavmif\/ tb,f
taMumif;aMumifh a& rawmufavmifoenf;/ t&m taMumif;um; tb,fenf;[k
(ar;awmf rl\)/ toQifbk&m; a& rD;\ awmufavmifjcif;iSg taMumif; r&Sdyg/ taMumif;
r&Sdjcif;aMumifh rawmufavmifyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif xdkyk*dKvfonf
xdkyg&mZdu usjcif;[laom tjypfaMumifh (opmav;yg;) w&m;udkodjcif;\ taMumif;udk jzwftyf
\/ taMumif;jywfonf&Sdaomf taMumif; r&Sdjcif;aMumifh (opmav;yg;) w&m;udk odjcif;onf
rjzpf[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe wpfzefvnf; taMumif;udk MuHygOD;avmh/ rodaom oltm;
aemifw ylyefrI ]ukuKp} r&Sdvwfaomf ydwfyifrI jzpf\[k xdkt&m0,f tuREkfyf\ pdwf pGJrSwfrI
rjzpfEdkifyg/ taMumif;jzifh tuREkfyfudk odapygavmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf vwfwavmcsif;
aoapwwfaom tqdyfonf (tqdyf[k)rodojzifh cJpm;rdaomfvnf; aoapEdkifonf r[kwf
avm[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; aoapEdkifyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif
rodojzifh jyKtyfaom raumif;rI uHonfvnf; (opmav;yg;) w&m;udk odjcif;\ tE&m,fudk
jyKwwf\/
rif;jrwf rD;onf rodojzifh eif;aomoludk avmifonf r[kwfavm[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; avmifyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif rodojzifh jyKtyfaom
raumif;rI uHonfvnf; (opmav;yg;) w&m;udk odjcif;\ tE&m,fudk jyKwwf\/
rif;jrwf a>ra[mufonf (a>r[k) rodaomoludk udkufvQif aoapEdkifonf r[kwfavm[k
(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; aoapEdkifyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif rod
ojzifh jyKtyfaom raumif;rI uHonfvnf; (opmav;yg;) w&m;udk odjcif;\ tE&m,fudk
jyKwwf\/
rif;jrwf &aohwdkY\ om;jzpfaom umvd*FpMumrif;onf &wemckepfyg;wdkYjzifh >yrf;vsuf
qif&wemudk wufpD; r,fawmf crnf;awmfwdkYudk MunfhIzl;jrifjcif;iSg (aumif;uifc&D;jzifh) oGm;
onf&Sdaomf rodbJvsufvnf; aAm"dr@dKif\ txufrS oGm;jcif;iSg rwwfEdkifonf r[kwfavm/
rif;jrwf rodojzifh jyKtyfaom raumif;rI uHonfvnf; (opmav;yg;) w&m;udk odjcif;\
tE&m,fudk jyKwwf\/ onfum; t&m taMumif;wnf;[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyfaom taMumif;udk wm;jrpfjcif;iSg
rwwfaumif;yg/ toQif rdefYqdkwkdif;omvQif xkdykpm\ [kwfrSefaom t"dyg,fygwnf;/ xkdodkY
qdkawmfrlwkdif; 0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
ckepfckajrmuf tbdor,E&m,u&yOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- AAk'k'00**f f ======
8 - 'kDvyOm
('kDv ]&[ef;ESifh vl txl;} jyem)
8/ toQifbk&m;em*aoe vl'kDvESifh &[ef;'kDvwdkY\ txl;um; tb,fygenf;/
xl;aom taMumif;um; tb,fygenf;/ ESpfOD;aom olwdkYonf wlrQaom jzpfjcif;? wlrQaom
tvm;tvm &Sdygukefoavm/ ESpfOD;aom olwdkY\vnf; wlrQaom tusKd; jzpfEdkifygoavm/
odkYr[kwf wpfpHkwpf&m xl;aomtaMumif; &Sdygao;oavm[k (ar;avQmuf\)/
rif;jrwf &[ef;'kDv\ q,fyg;aom *kPfwkYo
d nf vl'kDvxuf txl;ojzifh vGefuJ
ukef\/ q,fyg;aom taMumif;wdkYjzifhvnf; vGefuJpGm jrwfaom tvSLudk okwfoifEdkif\/
tb,fodkYvQif &[ef;'kDv\ q,fyg;aom *kPfwdkYonf vl'kDvxuf txl;ojzifh
vGefuJukef oenf;[lrl- rif;jrwf omoemawmf &[ef;'kDvonf(1) bk&m; kdaojcif; &Sd\/
(2) w&m; kdaojcif; &Sd\/
(3) oHCm kdaojcif; &Sd\/
(4) oDwif;oHk;azmfwdkY kdaojcif; &Sd\/
(5) ygVdoifMum;jcif; t|uxmoifMum;jcif; vkHYvxkwf\/
(6) Mum;em&jcif; rsm;\/
(7) rif;jrwf oDvysufaomfvnf; 'kDvonf y&dowfabmifodkY a&mufvwfaomf
(oDv0ef) toGiftjyifwdkYudk jzpfap\/ uJh&JUjcif;rS aMumufaomaMumifh udk,frI? EIwfrIudk
apmifha&Smuf\/
(8) xdkYjyif xkd'kDv&[ef;\ pdwfonf ur|mef;odkY a&S;Ionfvnf; jzpf\/
(9) &[ef;omrefodkY uyfa&muf\/
(10) rif;jrwf &[ef;'kDvonf raumif;rIudk jyKaomfvnf; ykef;vQKd;uG,fvQKd; usifh\/
rif;jrwf Oyrmaomfum; vif&Sdaom rdef;ronf ykef;uG,f vQKdU0SufojzifhomvQif raumif;
rIudk usifh\/ rif;jrwf twlomvQif &[ef;'kDvonf raumif;rIudk jyKaomfvnf; ykef;vQKd;
uG,fvQKd; usifh\/ rif;jrwf &[ef;'kDv\ *kPfq,fyg;wdkYonf vl'kDvxuf txl;ojzifh
vGefuJukef\/
tb,fodkYvQif q,fyg;aom taMumif;wdkYjzifh vGefuJpGm tvSLudk okwfoifEdkifoenf;/
(1) tjypfuif;aom csyfrdefdkESifhwlaom ouFef;udk aqmifonf\ tjzpfaMumifhvnf;
jrwfaom tvSLudk okwfoifEdkif\/
(2) bk&m;t&d,mwdkYESifh wlpGm OD;jynf;aom toGifudk aqmifaomaMumifhvnf; jrwfaom
tvSLudk okwfoifEdkif\/

(3) &[ef;oHCmtaygif;odkY ouf0ifonfh tjzpfaMumifhvnf; jrwfaom tvSLudk okwfoif


Edkif\/
(4) bk&m;w&m; oHCmudk udk;uG,fqnf;uyfjcif;odkY uyfa&mufonfh tjzpfaMumifhvnf;
jrwfaom tvSLudk okwfoifEdkif\/
(5) ur|mef; tvkyf&SdolwdkY\ wnfae&m ausmif;uef aexkdifonfh tjzpfaMumifhvnf;
jrwfaom tvSLudk okwfoifEdkif\/
(6) bk&m;omoemawmf\ wnfwHhjcif;udk vdkvm; &SmrSD;aomaMumifhvnf; jrwfaom tvSL
udk okwfoifEdkif\/
(7) jrwfaom w&m;udk a[mMum;wwfaomaMumifhvnf; jrwfaom tvSLudk okwfoifEdkif
\/
(8) w&m;vQif rSDcdk&m vm;&m vnf;avsmif;&m&Sdonfh tjzpfaMumifhvnf; jrwfaom tvSLudk
okwfoifEdkif\/
(9) bk&m;onf tjrwfqHk;[k {uefpifppf ajzmifhrwfaom t,l&Sdonfh tjzpfaMumifhvnf;
jrwfaom tvSLudk okwfoifEdkif\/
(10) (wpfvvQif ESpfBudrf yg&dok'dpaom) Oykofudk aqmufwnf aomaMumifhvnf;
jrwfaom tvSLudk okwfoifEdkif\/ rif;jrwf odkYvQif q,fyg;aom taMumif;wdkYjzifh vGefuJ
pGm jrwfaom tvSLudk okwfoifEdkif\/
rif;jrwf &[ef;'kDvonf tvGef tusifh azmufjyefaomfvnf; 'g,umwdkY\ tvSLudk
okwfoifEdkif\/ rif;jrwf Oyrmaomfum; a&onf tvGef aemufusKcRJyspfaomfvnf; Gefaysmif;
&THUMurf; jrLtnpftaMu;udk y,fEdkif\/ rif;jrwf twlomvQif &[ef;'kDvonf tusifh
tvGef azmufjyefaomfvnf; 'g,umwdkY\ jrwfaom tvSLudk okwfoifEdkif\/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; a&aEG;onf usKdufusKdufqlaomfvnf; tvQHwajymif
ajymif awmufavmifaom rD;yHkBuD;udk Nidrf;apEdkif\/ rif;jrwf twlomvQif &[ef;'kDvonf
tvGef tusifhysufaomfvnf; 'g,umwdkY\ jrwfaom tvSLudk okwfoifEdkif\/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; abmZOfonf t&om r&Sdaomfvnf; qmavmifjcif;tm;
enf;jcif;udk y,fEdkif\/ rif;jrwf twlomvQif &[ef;'kDvonf tusifhysufaomfvnf;
'g,umwdkY\ jrwfaom tvSLudk okwfoifEdkif\/
rif;jrwf ewfxuf ewfjzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf rZdredum,fjrwf[k wHqdyfcwf
tyfaom 'udP0db*Fokwf ygVdawmf- ]]oDv&Sdaom tMuif'g,umonf tvGefMunfvifaom
pdwf&Sdonf jzpf rGefjrwfaom uH\ tusKd;udk ,HkMunfvsuf w&m;ojzifh &tyfaom vSLzG,fudk
'kDv &[ef;wdkYtm; ay;vSL\/ xkdtvSLonf 'g,umaMumifh pifMu,f\}} [k pum;udkvnf;
a[mawmfrltyf\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe tHhzG,f&Sdygay\/ toQifbk&m;em*aoe rjzpfzl;jrJ jzpfygay\/
tuREkfyfwdkYonf xkdrQavmufaom jyemudk toQifbk&m;tm; ar;avQmufcJhygukefNyD/ xkd
jyemudk toQifbk&m;onf OyrmwdkYjzifh vnf;aumif;? taMumif;wdkYjzifh vnf;aumif; xif&Sm;
pGm jyawmfrlvsuf tNrKdufok"mbkwfuJhodkY csKdNrdefaumif;jrwfpGm emMum;Edkifavmufaom tajc
a&mufatmif jyKawmfrlygay\/ toQifbk&m; Oyrmrnfonfum; pm;awmfuJonf vnf;aumif;?

pm;awmfuJ\ wynfhonf vnf;aumif; xkdrQavmufaom trJ[if;vsmudk & txl;xl; tjym;


jym;aom [if;taqmuftODwdkYjzifh pD&ifcsufjyKwfNyD;vQif rif;oHk;rif;aqmifudk jyK\/ toQifbk&m;
em*aoe twlomvQif tuREkfyfonf xkdrQavmufaom jyemudk ar;avQmufcJhygukefNyD/
xkdjyemudk toQifbk&m;onf OyrmwdkYjzifh vnf;aumif;? taMumif;wdkYjzifh vnf;aumif;
xif&Sm;pGm jyawmfrlvsuf tNrKdufok"mbkwfuJhodkY csKdNrdef aumif;jrwfpGm emMum;Edkifavmufaom
tajca&mufatmif jyKawmfrlygay\[k (avQmuf\)/ /
&Spfckajrmuf 'kDvyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- AAk'k'00**f f ======
9 - O'uowZD0yOm
(a&onf owZD0 [kwf? r[kwf jyem)
9/ toQifbk&m;em*aoe a&onf rD; usKdcsuftyfaomf pd#fpd#f toHxGuf\/ pd#fpd#f
ppfppf jrnf\/ toHtrsKd;rsKd; xGuf\/ toQifbk&m;em*aoe todkYygenf; a&onf touf &Sdyg
oavm/ jrL;xl;onf jzpf toHjyKygoavm/ odkYr[kwfrl tjcm;aom 0wKu ESdyfpuftyfonf
jzpf toHjyKygoavm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf a&onf toufr&Sd/ a& touf ]ZD0}
onf vnf;aumif;? ow0gonf vnf;aumif; r&Sd/ rif;jrwf pifppfaomfum; rD;ylt[kef\
BuD;rm; (jyif;xef) onf\ tjzpfaMumifh a&onf pd#fpd#f toHxGuf\/ pd#fpd#fppfppf j rnf\/
toHtrsKd;rsKd; xGuf\[k (ajzawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe avmu tcsKdUaom wdwdwdkYonf a&udk touf&Sd\[k a&at;
udk y,fvsuf a&udk ylapNyD;vQif a&udk azmufjyef ajymif;vJonfudk jyK oHk;aqmifMuukef\/
]]omuD0ifrif;om; &[ef;wdkYonf (kyf)a`Ewpfckom&Sdaom touf ]ZD0} udk nOf;qJMuukef\}}
[k xkdwdwdwdkYonf toQifbk&m;wdkYudk uJh&JUukef\? ESdrfhcsukef\/ xkdwdwdwdkY\ xkduJh&JU jcif;?
ESdrfhcsjcif;udk azsmufawmfrlygavmh? y,fawmfrlygavmh? rdefY>rufawmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf a&onf toufr&Sd/ a& touf ]ZD0} onf vnf;aumif;? ow0gonf vnf;aumif;
r&Sd/ rif;jrwf pifppfaomfum; rD;ylt[kef\ BuD;rm; (jyif;xef) onf\ tjzpfaMumifh a&onf
pd#fpd#f toHxGuf\/ pd#fpd#fppfppf j rnf\/ toHtrsKd;rsKd; xGuf\/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh xHk;tdkif? a&uef? jrpfacsmif;? tdkifBuD;? wpfzufqnfuef? acsmuf?
acsmufvufwuf? a&wGif;? edrfhIdif;&m av;axmifhuefwdkY wnf&Sdaom a&onf av aeyl
t[kef\ BuD;rm; (jyif;xef) onf\ tjzpfaMumifh avsmhyg;\/ukefjcif;odkY a&muf\/ xkdxHk;tdkif
ponfwdkY a&onf pd#fpd#f toHxGufoavm/ pd#fpd#fppfppf j rnfoavm/ toHtrsKd;rsKd; xGuf
oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; toHrxGufyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf a&onf
tu,f touf&Sdonf jzpftHh/ xkdxHk;tdkifponfvnf; a&onf toH jzpf&m\/ rif;jrwf
odkYaom taMumif;aMumifhvnf; ]]a& touf ]ZD0} onf vnf;aumif;? ow0gonf vnf;

aumif; r&Sd/ rD;ylt[kef\ BuD;rm; (jyif;xef) onf\ tjzpfaMumifh a&onf pd#fpd#f toH
xGuf\/ pd#fpd#fppfppf jrnf\/ toHtrsKd;rsKd; xGuf\}} [k odavmh[k (rdefYawmfrl\)/
rif;jrwf xdkYjyifvnf; ]]a& touf ]ZD0} onf vnf;aumif;? ow0gonf vnf;aumif;
r&Sd/ rD;ylt[kef\ BuD;rm; (jyif;xef) onf\ tjzpfaMumifh a&onf toHxGuf\}} [laom
tjcm;taMumif;udkvnf; emOD;avmh/ rif;jrwf tMuiftcgum; a&udk qefwdkYESifh a&maESmvsuf
tdk;xnfhum ydwfxm;tyf\/ zdkcHkavmufum; rxm;&ao;/ xkdtdk; a&onf toHxGuf
oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; toHrxGufyg/ rwkefrvIyf NidrfNidrfoufouf jzpfyg\[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf pifppfaomfum; tdk; xnfhxm;aom xkda&udkyifvQif rD;xkd;vsuf
zdkcHkavmuf xm;onf jzpftHh/ xkdtdk; a&onf rwkefrvIyf NidrfNidrfoufouf jzpfoavm[k
(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rwkefrvIyf NidrfNidrfoufouf rjzpfyg? vIyfyg\? acsmufcsm;yg\?
vdrfhpD;yg\? aemufusKyg\? vIdif;xyg\? txuf atmuf wll zDvmt&yfodkY ajy;oGm;yg\?
qlwufyg\? a0wufyg\? tjrKyfxyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf jyuawha&onf tb,fh
aMumifh rvIyfoenf;/ NidrfNidrfoufouf jzpfoenf;/ rD;odkY a&mufonf&Sdaomf tb,fhaMumifh
vIyfoenf;? acsmufcsm;oenf;? vdrfhpD;oenf;? aemufusKoenf;? vIdif;xoenf;? txufatmuf
wll zDvmt&yfodkY ajy;oGm;oenf;? qlwufoenf;? a0wufoenf;? tjrKyfxoenf;[k
(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; jyuawha&onf rvIyfyg/ rD;odkY a&mufaomfum; a&onf rD;yl
t[kef\ BuD;rm; (jyif;xef) onf\ tjzpfaMumifh pd#fpd#f toHxGuf\/ pd#fpd#fppfppf jrnf\/
toHtrsKd;rsKd; xGufyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf taMumif;aMumifhvnf; ]]a& touf ]ZD0}
onf vnf;aumif;? ow0gonf vnf;aumif; r&Sd/ rD;ylt[kef\ BuD;rm; (jyif;xef)onf\
tjzpfaMumifh a&onf toHjzpf\}} [k odavmh[k (rdefYawmfrl\)/
rif;jrwf xdkYjyifvnf; tjcm;taMumif;udkvnf; emOD;avmh/ a& touf ]ZD0} onf vnf;
aumif;? ow0gonf vnf;aumif; r&Sd/ rD;ylt[kef\ BuD;rm; (jyif;xef) onf\ tjzpfaMumifh
a&onf toH jzpf\/ rif;jrwf a&tdk; xnfhxm;onf jzpf ydwfxm;tyfaom a&onf
tdrfwkdif; tdrfwkdif; &Sdonf r[kwfavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; &Sdyg\[k (avQmuf\)/
rif;jrwf xkda&onf vIyfoavm? acsmufcsm;oavm? vdrfhpD;oavm? aemufusKoavm? vIdif;x
oavm? txufatmufwll zDvmt&yfodkY ajy;oGm;oavm? qlwufoavm? a0wufoavm?
tjrKyfx oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifb&k m; xkda&tdk; wnfaom jyuawhaom xkda&
onf rwkefvIyfyg[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ]]r[mork'&m a&onf vIyf\? acsmufcsm;\? vdrfhpD;\? aemufusK\? vIdif;x\?
txuf atmuf wll zDvmt&yfodkY ajy;oGm;\? qlwuf\? a0wuf\? tjrKyfx\? qefwuf
vnf;aumif;? avQmus vnf;aumif; urf; ykwfcwf\? toHrsm;pGm jyK\}} [k oifrif;jrwf
Mum;zl;ygoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; Mum;zl;yg\/ xkdtjcif;t&mudk tuREkfyfonf
jrifvnf; jrifzl;yg\/ r[mork'&m a&onf tawmifwpf&m wkdifatmif vnf;aumif;?
tawmif ESpf&mwkdifatmif vnf;aumif; aumif;uif wufyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf tdk;
wnfaom a&onf tb,fhaMumifh rvIyfoenf;/ tb,fhaMumifh toHrjzpfoenf;/ rif;jrwf
r[mork'&m a&onf tb,fhaMumifh vIyfoenf;/ tb,fhaMumifh toHjyKoenf;[k (ar;awmf
rl\)/ toQifbk&m; avt[kef jyif;xefonf\ tjzpfaMumifh r[mork'&m a&onf vIyfyg\?
toHjzpfyg\/ a&tdk; wnfaom a&onf wpfpHkwpf&mwdkYjzifh rxdcdkufjcif;aMumifh rvIyfyg?
toHrjyKyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf avt[kef jyif;xefonf\ tjzpfaMumifh r[mork'&m

a&onf vIyfouJhodkY? toHjzpfouJhodkY twlomvQif rD;ylt[kef\ BuD;rm;jyif;xefonf\


tjzpfaMumifh a&onf toHjyK\[k (rdefYawmfrl\)/
rif;jrwf aoGUajcmufaom pnftacgif;pnfcGufudk ajcmufaom EGm;a&jzifh zGJUusuftyfonf
r[kwfavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; [kwfyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf pnf touf
]ZD0} onf vnf;aumif;? ow0gonf vnf;aumif; &Sdoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m;
r&Sdyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf pnfonf tb,fhaMumifh toHjyKoenf;[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; rdef;r\aomf vnf;aumif;? a,musfm;\aomf vnf;aumif; xkdtoH tm;avsmf
aom vkHYvjzifh pnfonf toHjzpfyg\[k(avQmuf\)/ rif;jrwf rdef;r\aomf vnf;aumif;?
a,musfm;\aomf vnf;aumif; xkdtoH tm;avsmfaom vkHYvjzifh pnfonf toHjzpf ouJhodkY?
twlomvQif rD;ylt[kef\ BuD;rm;jyif;xefonf\ tjzpfaMumifh a&onf toHjzpf\/ rif;jrwf
taMumif; aMumifhvnf; ]]a& touf ]ZD0} onf vnf;aumif;? ow0gonf vnf;aumif;
r&Sd/ rD;ylt[kef\ BuD;rm;jyif;xefonf\ tjzpfaMumifh a&onf toHjyK\}} [k (rdefYawmfrl\)/
rif;jrwf oifrif;jrwftm; ig\ ar;jref;zG,fonf &Sdayao;\/ odkY ar;ojzifh xkdjyem
udk aumif;pGm qHk;jzwftyfonf jzpfayvwHU/ rif;jrwf todkYenf;? tdk;tm;vHk;wdkYrS ylaoma&onf
toHjyKoavm/ odkYr[kwf tcsKdUtdk;wdkYrSom ylaom a&onf toHjyKoavm[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; tdk;tm;vHk;wdkYrS ylaom a&onf toHrjyKyg/ tcsKdUtdk;wdkYrSom ylaoma&onf toH
jyKyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf odkYjzpfvQif rdrdt,ludk pGefYtyf\/ ig\ t&modkY wpfzef
a&mufvmNyD/ a& touf ]ZD0} onf vnf;aumif;? ow0gonf vnf;aumif; r&Sd/ rif;jrwf
tdk;tm;vHk;wdkYrS ylaom a&onf tu,f toHjyKjim;tHh/ a&onf touf ]ZD0} &Sd\[k pum;
udk qdkjcif;iSg oifh\/ rif;jrwf ]]toHjyKaom a&onf touf ]ZD0} &Sd\/ toHrjyKaom a&onf
touf ]ZD0} r&Sd}} [k a&onf ESpfrsKd; rjzpfpaumif;/ rif;jrwf a&onf tu,f touf ]ZD0}
&Sdjim;tHh/ BuD;us,fukefaom? yGg;pnf;aom udk,f&Sdukefaom? trkef,pfukefaom? ESmarmif;jzifh
yifhwif pkwf,l cHwGif; xnfhoGif;vsuf 0rf;odkY oGif;ukefaom qifwdkY\ xkda&onfvnf;
oGm;Mum; pkwf Budwftyfonf&Sdaomf toHjyK&m\/ tawmifwpf&m &Sdukefaom avS oabFm
wdkYonf av;ukefonfh 0efwdkYjzifh jynfhukefonfjzpf todef;ruaom 0efwdkYjzifh jynfhESuf
ukefvsuf r[mork'&m vSnfhvnfukef\/ xkdavS oabFmwdkYjzifhvnf; Budwfrdonf&Sdaomf
a&onf toHjyK&m\/ ,lZem t&mruaom udk,f&Sdukefaom wdrD? wdrd*Fv? wdrd&yd*Fv trnf
&Sdukefaom ig;BuD;wdkYonfvnf; ork'&mtwGif; ikyfukefvsuf r[mork'&m ae&mXme tjzpf
jzifh aeukefvsuf rsm;pGmaom a&t,OfwdkYudk iHkxm;ukef\/ axG;xkwfvnf; axG;xkwfukef\/
xkdig;BuD;wdkY\ oGm;Mum; vnf;aumif;? 0rf;wGif; vnf;aumif; Budwftyfaomf xkda&onf
toHjyK&m\/ rif;jrwf pifppfvQif tMuif taMumif;aMumifhvnf; odkY odkYoabm &Sdukef
aom BuD;rm;ukefaom ESdyfpufjcif;wdkYjzifh ESdyfpuftyfaom xkda&onf toHrjyK/ xdkYaMumifhvnf;
a& touf ]ZD0} onf vnf;aumif;? ow0gonf vnf;aumif; r&Sd/ rif;jrwf odkYvQif
xkdtaMumif;udk rSwfavmh[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ tjypfodkY a&mufaom jyemudk avsmufywfaom
a0zefjcif;jzifh a0zefawmf rlygay\/ toQifbk&m;em*aoe Oyrmrnfonfum; tzdk;rsm;pGmxkduf
aom ywjrm;&wemonf uRrf;usifaom? oiftyfNyD;aom ausmufaoG; twwf&Sdaom?
vdrmaom q&mvufodkY a&muf ausmfapmjcif;udk &&myg\/ csD;rGrf;jcif; csD;usL;jcif;udk &&myg
\/ ykvJ &wemonfvnf; ykvJ aoG;q&mvufodkY? ykqdk; &wemonfvnf; ykqdk;&uf q&mvuf
odkY? pEul;eDonfvnf; eHYomqdkifodkY a&muf ausmfapmjcif;udk &&myg\/ csD;rGrf;jcif; csD;usL;jcif;

udk &&myg\/ toQifbk&m;em*aoe twlomvQif tjypfodkY a&mufaom jyemudk


avsmufywfaom a0zefjcif;jzifh a0zefawmfrlygay\/ odkYvQif pum;udk xkdodkY qdkawmfrlwkdif;
0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
udk;ckajrmuf O'uowZD0yOm NyD;\/
a&S;OD;pGmaom Ak'0*f NyD;\/
Ak'0*f tar;ykpmjyem udk;ckwdkYwnf;/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- eedydyyyOO00**f f ======
1 - edyyOyOm
(oHo&mrcsJUwwfaom w&m; jyem)
1/ toQifbk&m;em*aoe ]]&[ef;wdkY oHo&mudk tus,rf csJUwwfaom ]edyy} w&m;wdkY
arGUavsmfukefonf? edyyw&m;wdkY aysmfydkufukefonfjzpf aeMuukefavmh}} [k pum;udk
jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\/ xkdedyyw&m;[lonf tb,fygenf;[k (ar;avQmuf\)/
rif;jrwf aomwmywdzkdvfonf edyyw&m;wnf;/ ou'grdzdkvfonf edyyw&m;wnf;/ tem*g
rdzdkvfonf edyyw&m;wnf;/ t&[wzdkvfonf edyyw&m;wnf;[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aomwmywdzkdvfonf tu,f edyyw&m; jzpftHh/ ou'grdzdkvf
onf? tem*grdzdkvfonf? t&[wzdkvfonf tu,f edyyw&m; jzpftHh/ tb,fhaMumifh
&[ef;wdkYonf okwfudk? a*,sudk? a0,smukPf;udk? *gxmudk? O'gef;udk? wd0kwfudk? Zmwfudk?
tAKw"rudk? a0'vudk oifukefoenf;? ar;jref;ukefoenf;/ trIopfjzifh vnf;aumif;? tvSL
ay;jcif;jzifh vnf;aumif;? ylaZmfjcif;jzifh vnf;aumif; aMumifhMu pdkufMuukefoenf;/ xkd&[ef;wdkY
onf jrwfpGmbk&m; y,fawmfrltyfaom trIudk jyKukefonf r[kwfygavm[k (avQmuf\)/
rif;jrwf tMuif &[ef;wdkYonf okwfudk? a*,sudk? a0,smukPf;udk? *gxmudk? O'gef;udk?
wd0kwfudk? Zmwfudk? tAKw"rudk? a0'vudk oifukef\? ar;jref;ukef\/ trIopfjzifh vnf;
aumif;? tvSLay;jcif;jzifh vnf;aumif;? ylaZmfjcif;jzifh vnf;aumif; aMumifhMupdkufMuukef\/ xkd
&[ef; tm;vHk;wdkYonf edyyw&m;odkY a&mufjcif;iSg jyKvkyfMuukef\/ rif;jrwf tMuif&[ef;wdkY
onf oabmtm;jzifh pifMu,fukef\/ a&S;b0u xHkcJhaom txHk ]0goem} &Sdukef\/ xkd&[ef;wdkY
onf pdwuPwpfcsufjzifh edyyyk*dKvfwdkY jzpfMuukef\/ tMuif &[ef;wdkYonfum; ynmrsufpd
udavomjrL tm;BuD;ukef\/ xkd&[ef;wdkYonf (ygVdoifMum;jcif;paom) vkHYvwdkYjzifh edyy
jzpfukef\/
rif;jrwf Oyrmaomfum; a,musfm; wpfa,mufonf v,f rsKd;aphudk pdkufysKd; rdr\
d pGrf;
tm; tavsmufjzpfaom vkHYvjzifh t&Hapmif&ef;rSuif; pyg;udk xkwfaqmif&m\/ a,musfm;
wpfa,mufonf v,f rsKd;aphudk pdkufysKd; awmodkY 0ifvsuf opfom;udk vnf;aumif;? opfcuf
udk vnf;aumif; jzwfvsuf pnf;apmif&ef;udk jyKvkyf pyg;udk xkwfaqmif&m\/ xkdt&m
xkda,musfm;\ tMuif pnf;apmif&ef;udk &SmrSD;jcif;onf &Sd\/ xkd&SmrSD;jcif;onf pyg;tvdkYiSg
&SmrSD;\/ rif;jrwf twlomvQif tMuif&[ef;wdkYonf oabmtm;jzifh pifMu,fukef\/
a&S;b0u xHkcJhaom txHk ]0goem} &Sdukef\/ xkd&[ef;wdkYonf pnf;apmif&ef;t&HrS uif; pyg;
udk xkwfaqmifaom a,musfm;uJhodkY pdwuP wpfcsufjzifhyif edyy jzpfukef\/ tMuif &[ef;
wdkYonfum; ynmrsufpd udavomjrL tm;BuD;ukef\/ xkd&[ef;wdkYonf pnf;apmif&ef; t&Hudk
jyK pyg;udk xkwfaqmifaom a,musfm;uJhodkY (ygVdoifMum;jcif;paom) vkHYvwdkYjzifh edyy
jzpfukef\/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; tvGefBuD;rm;aom o&ufyif xdyfzsm; toD;cdkif toD;
>ywfonf jzpfjim;tHh/ xkdodkY jzpfaomf xkdopfyif tMuif trSwfr&Sd wpfOD;wpfa,mufaom

wefcdk;&Sdolonf vm xkdtyif\ toD;udk aqmif,l&m\/ tMuif olonfum; xkdodkY aqmif


,ljcif; wefcdk;r&Sd/ xkdolonf opfom;udk vnf;aumif;? EG,fudk vnf;aumif; jzwf avSum;
udk zGJUNyD;vQif xkdavSum;jzifh xkdo&ufyifokYd wuf o&ufoD;udk qGwfcl;,l&m\/ xkdt&m
xkda,musfm;\ avSum;udk &SmrSD;jcif;onf o&ufoD; tusKd;iSg jzpf\/ rif;jrwf twlomvQif
tMuif &[ef;wdkYonf oabmtm;jzifh pifMu,fukef\/ a&S;b0u xHkcJhaom txHk ]0goem}
&Sdukef\/ xkd&[ef;wdkYonf wefcdk;BuD;ol opfoD;udk aqmif,louJhodkY pdwuP wpfcsufjzifhyif
edyy jzpfukef\/ tMuif &[ef;wdkYonfum; ynmrsufpd udavomjrL tm;BuD;ukef\/
xkd&[ef;wdkYonf a,musfm;onf avSum;jzifh opfoD;udk qGwfcl;ouJhodkY (ygVdoifMum;
jcif;paom) vkHYvwdkYjzifh opmav;yg;wdkYudk xkd;xGif; odukef\/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; a,musfm; wpfa,mufonf rdrdtusKd;udk jyKvkyfvdkonf
jzpf wpfa,mufwnf;omvQif t&Sifocif\ txHodkY uyfvsuf tusKd;udkd NyD;ap\/
wpfa,mufonfum; Opm&Sdonf jzpf Opm\ tpGrf;jzifh y&dowfudk yGg;apvsuf y&dowfjzifh
tusKd;udk NyD;ap\/ xkdt&m xkdOpm&Sdaom a,musfm;\ y&dowfudk &SmrSD;jcif;onf rdrdtusKd;iSg
jzpf\/ rif;jrwf twlomvQif tMuif &[ef;wdYo
k nf oabmtm;jzifh pifMu,fukef\/ a&S;b0
u xHkcJhaom txHk ]0goem} &Sdukef\/ xkd&[ef;wdkYonf a,musfm;onf wpfa,mufwnf; tusKd;
NyD;jcif;udk jyKouJhodkY pdwuP wpfcsufjzifh tbdnmOf ajcmufyg;wdkY avhvmonf\ tjzpfodkY
a&mufukef\/ tMuif &[ef;wdkYonfum; ynmrsufpd udavomjrL tm;BuD;ukef\/ xkd&[ef;wdkY
onf y&dowfjzifh tusKd;NyD;jcif;udk jyKaom a,musfm;uJhodkY (ygVdoifMum;jcif;paom) vkHYvwdkY
jzifh t&[wzdkvfwnf;[laom &[ef;jyKjcif; tusKd;udk NyD;apukef\/
rif;jrwf xkdxkdjyKzG,f udpwdkY ygVdoifjcif;onfvnf; aus;Zl;rsm;\/ ar;jref;jcif;onfvnf;
aus;Zl;rsm;\/ trIopfonfvnf; aus;Zl;rsm;\/ vSL'gef;jcif;onfvnf; aus;Zl;rsm;\/ ylaZmf
jcif;onfvnf; aus;Zl;rsm;\/ rif;jrwf Oyrmaomfum; a,musfm;onf trwf? tcpm;? Adkvfyg?
wHcg;apmifh? udk,f&Hawmf? y&dowfjzpfol vlwdkYESifhtwlyif rif;tm; qnf;uyf cpm;avh&Sd\/
rif;\ udpudk jyKvkyfavh&Sd\/ jyKzG,fudp a&mufvwfaomf xkdtvHk;pHkaom olwdkYonfvnf;
xkda,musfm;tm; aus;Zl;jyKukef\/ rif;jrwf twlomvQif xkdxkdjyKzG,f udpwdkY ygVd oifjcif;
onfvnf; aus;Zl;rsm;\/ ar;jref;jcif;onfvnf; aus;Zl;rsm;\/ trIopfonfvnf; aus;Zl;
rsm;\/ vSL'gef;jcif;onfvnf; aus;Zl;rsm;\/ ylaZmfjcif;onfvnf; aus;Zl;rsm;\/ rif;jrwf
tu,f tvHk;pHkaom yk*dKvfwdkYonfvnf; y#doaEtm;jzifh pifMu,fukefrl tqHk;trpum;jzifh
jyKusifhzG,f r&Sd/ rif;jrwf pifppfaomfum; y#doaEtm;jzifh pifMu,fjcif; rjzpfao; aomaMumifh
om Mum;emjcif;jzifh jyKusifh&\/ rif;jrwf toQifom&dykw&m rax&fonf rEIdif;&Snfh Edkifaom
urmtoacFsudk tpjyK qnf;yl;tyfNyD;aom ukokdvft&if;cH &Sd\/ ynmyg&rD\ txGwftxdyf
odkY a&mufawmfrl\/ xkdom&dykw&m toQifjrwfBuD;aomfrSvnf; Mum;emjcif;ESifh uif;
tmoa0g ukefcef;jcif;odkY a&mufjcif;iSg rpGrf;Edkifay/ rif;jrwf xdkYaMumifh Mum;em&jcif;onf
aus;Zl;rsm;\/ xdkYtwl ygVdoifjcif;onf vnf;aumif;? ar;jref;jcif;onf vnf;aumif; aus;Zl;
rsm;\/ xdkYaMumifh ygVdoifjcif;? ar;jref;jcif;udv
k nf; edyyw&m;[k a&wGuftyf\[k (rdefYawmf
rl\)/
toQifbk&m;em*aoe jyemudk aumif;pGm odaptyfygNyD? odkY pum;udk xkdodkY
qdkawmfrlwkdif; 0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
a&S;OD;pGmaom edyyyOm NyD;\/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- eedydyyyOO00**f f ======
2 - cDPmo0bm0yOm
(vlUtoGifjzifh &[Emtjzpf jyem)
2/ toQifbk&m;em*aoe ]]tMuifolonf vlUtoGiftjyifjzifhyif t&[wzdkvfodkY a&muf\/
xkdoltm; ESpfyg;omvQif jzpfukefaom *wdwdkYonf jzpfukef\/ tjcm;*wd r&Sdukef/ xkd
(t&[wzdkvfodkY a&mufonfh) aeYyifvQif &[ef;aomfvnf; jyK&m\/ y&dedAmefaomfvnf;
jyK&m\/ xkdaeYudk vGefjcif;iSg rwwfaumif;}} [k toQifbk&m;wdkY qdkawmfrlukef\/ toQifbk&m;
em*aoe xkdvl&[Emonf xkdaeY ur0gq&mudk vnf;aumif;? OyZm,fq&mudk vnf;aumif;?
oydwf ouFef;udk vnf;aumif; tu,f r&onf jzpftHh/ xkdvl&[Emonf udk,fwkdifvnf;
&[ef; jyK&moavm/ aeYudkaomfvnf; vGefap&moavm/ tjcm;wpfpHkwpfa,mufaom? wefcdk;
ESifh jynfhpHkaom &[Emonf <uvm xkdvl&[Emudk &[ef;aomfvnf; jyKay;&mygoavm/ xkdvl
&[Emonf y&dedAmefaomfvnf; pH&moavm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf xkdvl&[Emonf
udk,fwdkif &[ef;rjyK&m/ udk,fwkdif &[ef; jyKonf&Sdaomf &[ef;toGif cdk;rIodkY a&muf\/ aeYudk
rlvnf; rvGefap&m/ tjcm;aom &[Em\ vmjcif;onf jzpfrlvnf; jzpf&m\/ rjzpfrlvnf;
rjzpf&m/ xkd&[Emjzpfonfh aeYyifvQif y&dedAm efjyK&m\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; em*
aoe t&[wzdkvfaMumifh t&[wzdkvfudk &aom yk*dKvf\ toufudk aqmifonf jzpfcJhrl?
t&[wzdkvf\ Nidrf;csrf;onfhtjzpfudk pGefYtyfonf r[kwfygavm[k (avQmuf\)/
rif;jrwf vl\toGiftjyifonf rnDGwf/ rnDGwfaom toGiftjyif toGiftjyif
tm;enf;onf\ tjzpfaMumifh t&[wzdkvfodkY a&mufaom vlyk*dKvfonf xkdaeYyifvQif &[ef;
aomfvnf; jyK&\/ y&dedAmefaomfvnf; jyK&\/ rif;jrwf toGiftjyif tm;enf;onf\ tjzpf
onf vlUtoGiftjyif\ tjypfom jzpf\/ t&[wzdkvf\ tjypfr[kwf/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh ow0gtm;vHk;wdkY\ toufudk apmifhwwfaom? ZD0dwda`Eudk apmifh
wwfaom pm;zG,fabmZOfonf raususufojzifh rnDGwfaom 0rf;&Sdol? EkHYnHh tm;enf;aom
0rf;rD;&Sdaom ol\ toufudk aqmif,lwwf\/ rif;jrwf 0rf;rD; tm;enf;aom tjzpfonf
0rf;\ tjypfomwnf;/ pm;zG,fabmZOf\ tjypfr[kwf/ rif;jrwf twlomvQif rnDGwf
aom vlUtoGiftjyif toGiftjyif\ tm;enf;onf\ tjzpfaMumifh t&[wzdkvfodkY a&muf
aom vlyk*dKvfonf xkdaeYyifvQif &[ef;aomfvnf; jyK&\/ y&dedAmefaomfvnf; jyK&\/
rif;jrwf toGiftjyif tm;enf;onf\ tjzpfonf vlUtoGiftjyif\ tjypfom jzpf\/
t&[wzdkvf\ tjypfr[kwf/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; tenf;i,faom jruf? 0g;jcrf;onf txuf av;aom
ausmufcJudk wifxm;tyfonf&Sdaomf tm;enf;onf\ tjzpfaMumifh NydK us\/ rif;jrwf
twlomvQif t&[wzdkvfodkY a&mufaom vlyk*dKvfonf xkdvlUtoGiftjyifjzifh t&[wzdkvf
udk aqmifjcif;iSg rpGrf;Edkifonf jzpf xkdaeYyifvQif &[ef;aomfvnf; jyK&\/ y&dedAmefaomf
vnf; jyK&\/

rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; bkef;uHenf;yg;aom trsKd;,kwfaom a,musfm;onf


tm;r&Sdonf? tm;enf;onf jzpf BuD;pGmaom rif;tjzpfudk &vwfaomf cPcsif;jzifh avsmus
\? ysufpD;\? qkwfepf\/ rif;pnf;pdrfudk aqmifjcif;iSg rpGrf;Edkif/ rif;jrwf twlomvQif
t&[wzdkvfodkY a&mufaom vlyk*dKvfonf xkdvlUtoGiftjyifjzifh t&[wzdkvfudk aqmifjcif;iSg
rpGrf;Edkif/ xkdtaMumif;aMumifh xkdaeYyifvQif &[ef;aomfvnf; jyK&\/ y&dedAmefaomfvnf;
jyK&\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ odkYvQif pum;udk xkdodkY qdkawmfrlwkdif; 0efcHyg\
[k (avQmuf\)/ /
ESpfckajrmuf cDPmo0bm0yOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- eedydyyyOO00**f f ======
3 - cDPmo0owdoarmoyOm
(&[EmESifh owdarhavsmhrIjyem)
3/ toQifbk&m;em*aoe &[Emtm; owdarhavsmhrI &Sdygao;oavm[k (ar;avQmuf\)/
rif;jrwf &[EmwdkYonf owdarhavsmhrIrS uif;ukef\/ &[EmwdkYtm; owdarhavsmhrI r&Sd[k
(rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; &[EmwdkYonf tmywf oifhygao;oavm[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
tmywfoifhao;\[k (rdefYawmfrl\)/ tb,f taMumif;aMumifh tmywfoifhygoenf;[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf uk#dum&odumyk'faMumifh vnf;aumif;? atmifwref tvkyf o&dw
odumyk'faMumifh vnf;aumif;? aevGJaomtcg aervGJao;[laom trSwfonmaMumifh vnf;
aumif;? (pm;zG,fudk) wm;jrpfrd&m rwm;jrpfrd[laom trSwfonmaMumifh vnf;aumif;? twd
&dwf0denf;uH rjyK&ao;bJ twd&dwf0denf;uH jyKNyD;[laom trSwfonmaMumifh vnf;aumif;
tmywfoifh\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe ]]tmywfoifhjcif;odkY a&mufukefaom xkd&[ef;wdkYonf rkdaojcif;
aMumifh vnf;aumif;? rodjcif;aMumifh vnf;aumif; ESpfyg;aom taMumif;wdkYaMumifh oifhukef\}}
[k toQifbk&m;wdkY qkdawmfrlMuygukef\/ toQifbk&m; &[Emtm; (odumyk'fudk) rkdaorI
&Sdygao;oavm/ ,if;rkdaorI[laom taMumif;aMumifh &[Emtm; tmywfoifhygao; oavm
[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf roifh[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe &[Emonf tmywfoifhjcif;odkY tu,f a&mufonfjzpftHh/
&[Emtm; odumyk'fudk rkdaorI r&Sdonf jzpftHh/ xkdodkYjzpfrl &[Emyk*dKvftm; owd arhavsmh
jcif; &Sdao;onf r[kwfygavm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf &[Emtm; owdarhavsmhrI r&Sd/
&[Emonf tmywf oifhjcif;odkYum; a&mufao;\[k (rdefYawmfrl\)/

toQifbk&m; odkYjzpfrl taMumif;jzifh tuREkfyfudk odapawmfrlygavmh/ xkdowdoarmo


r&SdbJ tmywfoifh&m taMumif;um; tb,fygenf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf npfEGrf;rI tjypf
wdkYonf avmujypf? ynwfawmfjypf[k ESpfyg;&Sdukef\/ rif;jrwf avmujypfonf tb,fenf;
[lrl- tukokdvf uryxw&m; q,fyg;wdkYwnf;/ tukov uryx w&m;q,fyg;udk
avmujypf[k qdktyf\/ ynwfawmf jypfonf tb,fenf;[lrl- avmu vlwdkYtm; tjypf
r&Sdapumrl &[ef;wdkYtm;om ravsmufywf ravsmfuefaom trI jrwfpGmbk&m;onf wynfh
om0uwdkYtm; ]]touf xufqHk; rvGefusL;tyf}} [k odumyk'fudk ynwfawmfrl\/ rif;jrwf
aeYvGJnpm pm;jcif;onf vl tjypfr&Sd/ xkdaeYvGJnpm pm;jcif;onf jrwfpGmbk&m; omoem
awmfum; tjypf&Sd\/ rif;jrwf jrufopfyiftaygif;udk zsufqD;jcif;onf vl tjypfr&Sd/
xkdzsufqD;jcif;onf jrwfpGmbk&m; omoemawmfum; tjypf&Sd\/ rif;jrwf a& &TifjrL;
upm;jcif;onf vl tjypf r&Sd/ xkda& &TifjrL;upm;jcif;onf jrwfpGmbk&m; omoemawmfum;
tjypf&Sd\/ rif;jrwf odkY odkY oabm&Sdukefaom trIwdkYonf jrwfpGmbk&m; omoemawmf
tjypfwdkYwnf;/ trIudk ynwfawmfjypf[k qdktyf\/ avmujypfudk &[Emyk*dKvfonf vGefusL;
usifhjcif;iSg rxkduf/ ynwf awmfjypfudkrlum; &[Emonf rodonf jzpf a&mufaomf
a&muf&m\/ rif;jrwf tcsKdUaom &[Emtm; tvHk;pHkudk odjcif;iSg t&mtcGifh r[kwfacs/
xkd&[Emtm; tvHk;pHkudk odjcif;iSg tm;tpGrf;onf r&SdEdkifay/ rif;jrwf &[Emonf rdef;r
a,musfm;wdkY\ trnfudk vnf;aumif;? tEG,fudk vnf;aumif; rodtyf rodEdkifay/ xkd&[Em
onf ajrtjyifvnf; vrf;c&D;udk rodEdkifay/ rif;jrwf tcsKdUaom &[Emonf r*fzdkvf edAmefudk
om odEdkif&m\/ tbdnmOf ajcmufyg;ESifh jynfhpHkaom &[Emonf rdrd\ t&mudk odEdkif&m\/
rif;jrwf oAnKwPfawmf&Sif jzpfaom jrwfpGmbk&m;onfom tvHk;pHkudk odjrifEdkifay\[k
(ajzawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ odkYvQif pum;udk xkdodkYqdkawmfrlwkdif; 0efcHyg\
[k (avQmuf\)/ /
oHk;ckajrmuf cDPmo0owdoarmoyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- eedydyyyOO00**f f ======
4 - avmau ewdbm0yOm
(avmu r&Sdaom 0wK jyem)
4/ toQifbk&m;em*aoe avmu jrwfpGmbk&m;wdkYonf xif&Sm;&Sdukef\/ yapuAk'gwdkY
onf xif&Sm;&Sdukef\/ jrwfpGmbk&m;\ wynfhom0uwdkYonf xif&Sm;&Sdukef\/ pMu0aw; rif;wdkY
onf xif&Sm;&Sdukef\/ ya'o&mZfrif;wdkYonf xif&Sm;&Sdukef\/ ewfvlwdkYonf xif&Sm;&Sdukef\/
Opm&Sdaom olwdkYonf xif&Sm;&Sdukef\/ Opmr&Sdaom olwdkYonf xif&Sm;&Sdukef\/ aumif;aom
oabm&Sdaom olwdkYonf xif&Sm;&Sdukef\/ raumif;aom oabm&Sdaom olwdkYonf xif&Sm;
&Sdukef\/ a,musfm;tm; wdvdifjzpfay:vmjcif;onf xif&Sm;&Sd\/ rdef;rtm; yk&dovdif jzpfay:
vmjcif;onf xif&Sm;&Sd\/ aumif;pGm jyKtyf? raumif;ojzifh jyKtyfaom uHonf xif&Sm;&Sd\/
aumif;aom uH? raumif;aom uHwdkY\ tusKd;udk cHpm;ukefaom ow0gwdkYonf xif&Sm;
&Sdukef\/ avmu tO jzpfaom ow0g? om;tdrf jzpfaom ow0g? a&ndponf jzpfaom
ow0g? udk,fxif&Sm;jzpfukefaom ow0gwdkYonf &Sdukef\/ tajcr&Sdukefaom ow0g? tajc
ESpfacsmif;&Sdukefaom ow0g? tajcav;acsmif; &Sdukefaom ow0g? tajcrsm;pGm &Sdukefaom
ow0gwdkYonf &Sdukef\/ avmu bDvl;? &udKof? ukrPf? tok&m? 'gaem? *EAewf? Nydwm?
ajrzkwfbDvl;wdkYonf &Sdukef\/ udE&m? a>rBuD;? e*g;? *VKef? od'ewfrsKd;? 0dZm"dk&fwdkYonf &Sdukef\/
qif? jrif;? EGm;? uRJ? ukvm;tkwf? jrnf;? qdwfESifhokd;? orif? 0uf? jcaoFh? usm;opf? 0H? awmacG;?
atmif;? tdrfacG;? ajracG;wdkYonf &Sdukef\/ rsm;aom tjym;&Sdukefaom iSufwdkYonf &Sdukef\/ a&T?
aiG? ykvJ? ywjrm;? ckoif;? ausmufovif;?oEm? ywjrm;eD? ywjrm;ajymuf? aMumifrsuf&GJ? pdef?
zef? aMu;rnf;? aMu;eD? aMu;ykyf? aMu;jzLwdkYonf &Sdukef\/ acgrtxnf? ydk;csnfxnf? 0gcsnf
xnf? avQmfjriftxnf? a&mpyf &ufaom txnf? om;arG; urvmtxnfonf &Sd\/ oav;
pyg;? aumufpyg;? rka,mpyg;? qwfpyg;? vl;? ajymif;? ewfaumuf? yJaemuf? yJBuD;? ESrf;?
ukvm;yJonf &Sd\/ tjrpfeHYom? tESpfeHYom? tumeHYom? tacgufeHYom? t&GufeHYom? tyGifh
eHYom? toD;eHYom? tvHk;pHkaom eHYomonf &Sd\/ jruf? EG,fjcHK? opfyif? aq;yif? awmpdk;opfyif?
jrpf? awmif? ork'&m? ig;? vdyfwdkYonf &Sdukef\/ avmu tvHk;pHkonf &Sd\/ toQifbk&m;
avmu r&Sdaom t&mudk tuREkfyftm; ajymMum;awmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf avmu oHk;rsKd;wdkYonf r&Sdukef/ tb,foHk;rsKd;wdkYenf;[lrlum;(1) pdwf apwem &Sdonfrlvnf;jzpfap? pdwf apwem r&Sdonfrlvnf;jzpfap rtdk
rao&aom t&mrsKd;onf avmu r&Sd/
(2) ocFg&w&m;wdkY\ jrJaom tjzpfonf r&Sd/
(3) razmufrjyef trSefoabm ]y&rw}tm;jzifh ow0g[k &Edkifjcif; r&Sd/
rif;jrwf oHk;rsKd;aom t&mwdkYonf avmu r&Sdukef[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ odkYvQif pum;udk xkdodkY qdkawmfrlwkdif; 0efcHyg\
[k (avQmuf\)/ /
av;ckajrmuf avmau ewdbm0yOm NyD;\/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- eedydyyyOO00**f f ======
5 - turZm'dyOm
(uHponfaMumifh rjzpfaom t&m0wK jyem)
5/ toQifbk&m;em*aoe avmu uHaMumifhjzpfaom t&mwdkYonf xif&Sm; &Sdukef\/
taMumif;aMumifh jzpfukefaom t&mwdkYonf xif&Sm;&Sdukef\/ OwkaMumifh jzpfukefaom t&mwdkY
onf xif&Sm;&Sdukef\/ avmu tMuift&monf uHaMumifh rjzpf/ taMumif;aMumifh rjzpf/
xkdt&mudk tuREkfyftm; a[mMum;awmfrlygavmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf avmu ESpfyg;wdkY
onf uHaMumifhvnf; rjzpfukef/ taMumif;aMumifhvnf; rjzpfukef/ OwkaMumifhvnf; rjzpfukef/
tb,fESpfyg;wdkYenf;[lrl(1) rif;jrwf aumif;uifonf uHaMumifhvnf; rjzpf/ taMumif;aMumifhvnf; rjzpf/ Owk
aMumifhvnf; rjzpf?
(2) rif;jrwf edAmefonf uHaMumifhvnf; rjzpf/ taMumif;aMumifhvnf; rjzpf/ OwkaMumifh
vnf; rjzpf/ rif;jrwf ESpfyg;wdkYonf uHaMumifhvnf; rjzpfukef/ taMumif;aMumifhvnf;
rjzpfukef/ OwkaMumifhvnf; rjzpfukef[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m; pum;awmfudk racszsufygvifh/ rodbJvsuf jyemudk
rajzqdkygvifh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf oifrif;jrwfonf ighudk ]]toQifbk&m;em*aoe jrwfpGm
bk&m; pum;awmfudk racszsufygvifh/ rodbJvsuf jyemudk rajzygvifh}} [k qdkbd\/ igonf
todkY qdk&tHhenf;[k (rdefYawmfrl\)/ toQib
f k&m;em*aoe ]]aumif;uifonf uHaMumifhvnf;
rjzpf/ taMumif;aMumifhvnf; rjzpf/ OwkaMumifhvnf; rjzpf}} [k a&S;OD;pGm pum;udk qdkjcif;iSg
oifhwefygap/ toQifbk&m;em*aoe t&mru rsm;pGmukefaom taMumif;wdkYjzifh jrwfpGmbk&m;
onf wynfhom0uwdkYtm; edAmefudk rsufarSmufjyKjcif;iSg taMumif;jzpfaom r*fudk a[mawmf
rltyfyg\/ xkdodkY a[mtyfygvsuf toQifbk&m;u ]]edAmefonf taMumif;aMumifh rjzpf}} [k
qdkbd\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf t&mru rsm;pGmaom taMumif;wdkYjzifh
wynfh om0uwdkYtm; edAmefudk rsufarSmufjyKjcif;iSg taMumif;jzpfaom r*fudk a[mawmfrlonf
um; rSefay\/ xkdodkY a[maomfvnf; edAmef\ jzpfaMumif;udkum; ra[may[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe t&m tuREkfyfwdkYonf trdkufarSmifxuf tvGefrdkufaom arSmif
rdkufBuD;odkY 0if&ygukef\/ awmwumxuf tvGefeufaom awmBuD;odkY 0if&ygukef\/ tIyf
wumxuf Iyfaom tIyfodkY 0if&ygukef\/ tMuifhaMumifh edAmefudk rsufarSmufjyKjcif;iSg
taMumif;&Sd\/ xkdedAmefw&m;\ jzpfaMumif;onfum; r&Sd/ toQifbk&m; em*aoe edAmefudk
rsufarSmuf jyKjcif;iSg taMumif;onf tu,f &Sdonf jzpftHh/ xkdodkY &Sdygrl edAmef\ jzpfaMumif;
udkvnf; tvdk&Sdtyfyg\/
toQifbk&m;em*aoe Oyrmaomfum; om;\ tzonf &Sd\/ xkd (om;\tz&Sdaom)
aMumifh tz\ tzudkvnf; tvdk&Sdtyfay\? Oyrm wpfenf;aomfum; wynfh\ q&monf
&Sd\/ xkd(wynfh\q&m&Sdaom)aMumifh q&m\ q&mudkvnf; tvdk&Sdtyf\/ Oyrm wpfenf;aomf
um; tGefYtanmuf\ rsKd;aphonf &Sd\/ xdkYaMumifh rsKd;aph\ rsKd;aphudkvnf; tvdk&Sdtyf\/

toQifbk&m; em*aoe twlomvQif edAmefudk rsufarSmufjyKjcif;iSg taMumif;onf tu,f


&Sdonf jzpftHh/ xkdtaMumif;aMumifh edAmef\ jzpfaMumif;udkvnf; tvdk&Sdtyf\/
Oyrm wpfenf;aomfum; opfyif\ vnf;aumif;? EG,f\ vnf;aumif; tzsm;onf &SdcJh
aomf xkdtaMumif;aMumifh tv,fonfvnf; &Sd\/ t&if;onfvnf; &Sd\/ toQifbk&m; em*
aoe twlomvQif edAmefudk rsufarSmufjyKjcif;iSg taMumif;onf tu,f &SdonfjzpftHh/
xkdtaMumif;aMumifh edAmef\ jzpfaMumif;udkvnf; tvdk&Sdtyfyg\[k (avQmuf\)/
rif;jrwf edAmefudk wpfpHkwpfckaom taMumif;u rjzpfaptyf/ xdkYaMumifh edAmef\ jzpf
aMumif;udk a[mawmfrrltyf[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; em*aoe wkdufwGef;yg\/ edAmefudk
rsufarSmufjyKjcif;iSgom taMumif;&Sd edAmef\ jzpfaMumif;onfum; r&Sd[k odEdkif&maom
taMumif;udk jyvsuf tuREkfyftm; odapawmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf xkdodkY odvdkrlum; kdaopGm em;axmifavmh/ aumif;pGm emavmh/ xkdt&m
taMumif;udk a[maytHh/ rif;jrwf a,musfm;onf yuwdaom tiftm;jzifh t&yfrS [dr0Em
awmifrif;odkY csOf;uyfjcif;iSg pGrf;Ekdif&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; pGrf;Edkif&myg\[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf xkda,musfm;onf yuwdaom tiftm;jzifh [dr0Emawmifrif;udk t&yf
odkY aqmif,ljcif;iSg pGrf;Ekdif&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rpGrf;Edkif&myg[k (avQmuf
\)/ rif;jrwf twlomvQif edAmefudk rsufarSmufjyKjcif;\ taMumif;jzpfaom r*fudk a[mMum;
jcif;iSg wwfEdkifaumif;\/ edAmef\ jzpfaMumif;udk jyjcif;iSgum; rwwfaumif;/
rif;jrwf a,musfm;onf yuwdaom tiftm;jzifh r[mork'&mudk avSjzifh ul; xkdrSm
bufurf;odkY oGm;jcif;iSg wwfaumif;&m oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; wwfaumif;&m
yg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xkda,musfm;onf yuwdaom tiftm;jzifh r[mork'&m\ xkdrSm
zufurf;udk t&yfodkY aqmif,ljcif;iSg wwfaumif;&moavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m;
rwwfaumif;&myg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif edAmefudk rsufarSmufjyKjcif;\
taMumif;jzpfaom r*fudk a[mMum;jcif;iSg wwfaumif;\/ edAmef\ jzpfaMumif;udk jyjcif;iSgum;
rwwfaumif;/ tb,ftaMumif;aMumifhenf;[lrl- edAmefw&m;\ tocFw jzpfaomaMumifh
wnf;[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe edAmefudk taMumif;w&m; av;yg;wdkYu rjyKjyiftyfygoavm[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf edAmefudk taMumif;w&m; av;yg;wdkYu rjyKjyiftyf/ edAmefudk wpfpHk
wpfckaom taMumif;w&m;wdkYu rjyKjyiftyf/ rif;jrwf edAm efudk cPw,odkY a&mufqJ ]OyE}
[l vnf;aumif;? cPw,odkY a&mufNyD; a&mufqJ r[kwf ]tEkyE } [lvnf;aumif;? rcRwf
jzpfvwHU [l vnf;aumif;? twdwf tem*wf ypKyef [l vnf;aumif;? puK0dnmPfjzifh
odtyf\ [l vnf;aumif;? aomw0dnmPfjzifh odtyf\ [l vnf;aumif;? Cme0dnmPfjzifh
odtyf\ [l vnf;aumif;? Zd0Sg0dnmPfjzifh odtyf\ [l vnf;aumif;? um,0dnmPfjzifh
odtyf\ [l vnf;aumif; rqdktyf[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe edAmefonf
tu,f cPw,odkY a&mufqJ ]OyE} r[kwfcJhrl? cPw,odkY a&mufNyD; a&mufqJ r[kwfaom
]tEkyE} r[kwfcJhrl? rcRwfjzpfvwHU r[kwfcJhrl? twdwf tem*wf ypKyef r[kwfcJhrl? puK
0dnmPf? aomw0dnmPf? Cme0dnmPf? Zd0Sg0dnmPf? um,0dnmPfjzifh odtyfaom w&m;
r[kwfcJhrl toQifbk&m;em*aoe xkdodkY r[kwfaomaMumifh toQifbk&m;wdkYonf r&Sdaomw&m;
onf edAmefyifwnf; ]]edAmefonf r&Sd}} [k Tefjyawmfrlygukefavmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
edAmefonf &Sday\/ edAmefudk raem 0dnmPfjzifh odtyf\/ txl;ojzifh pifMu,faom? rGefjrwf

aom? ajzmifhrwfaom? urm0&P ponf tydwftyifuif;aom? umr*kPf(tmrdo) uif;


aom? pdwfjzifh aumif;pGm usifhaom t&d, om0uonf edAmefudk jrif&\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m; tMuifedAmefudk OyrmwdkYjzifh aumif;pGm jytyf\/ xkdedAmefonf tb,fodkY
oabm &Sdygoenf;/ OyrmwdkYjzifh aumif;pGm jytyfaom edAmefudk taMumif;wdkYjzifh tuREkfyftm;
odapawmf rlygavmh/ xkdedAmefonf todkY jzpfavoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf avrnf
onf&Sd\ r[kwfavm[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; &Sdyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf ig
wkdufwGef;\/ avudk tqif;tm;jzifhvnf;aumif;? oPmeftm;jzifh vnf;aumif; jyygavmh/ i,f
oavm? BuD;oavm? &Snfoavm? wkdoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; em*aoe avudk
(tqif;oPmefponfjzifh) Tefjyjcif;iSg rwwfaumif;yg/ xkdavonf vufjzifh qkyfudkifEdkifjcif;
odkY vnf;aumif;? oHk;oyfqkyfe,fEdkifjcif;odkY vnf;aumif; ra&mufEdkifyg/ xkdodkY ra&mufEdkifaomf
vnf; xkdavonf &Sdyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf avudk (tqif;oPmefponfjzifh) jyjcif;iSg
tu,f rwwfaumif;onf jzpftHh/ xkdodkYjzpfrl avonf r&Sdoavm[k (rdefYawmfrl\)/ toQif
bk&m;em*aoe tuREkfyfonf av&Sd\[k od&yg\? av&Sd\[k tuREkfyf\ ESvHk; pGJjrJaeyg\/
odkYyif odygaomfvnf; tuREkfyfonf avudk (tqif;oPmefponfjzifh) jyjcif;iSg rwwfEdkifyg[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif edAmefonf &Sd\/ xkdodkY&Sdaomfvnf; edAmefudk tqif;
tm;jzifh vnf;aumif;? oPmeftm;jzifh vnf;aumif; jyjcif;iSg rwwfaumif;[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ Oyrmudk aumif;pGm jytyfygay\/ taMumif;udk
aumif;pGm xkwfjyawmfrlygay\/ odkYvQif pum;udk xkdodkYqdkawmfrlwkdif; 0efcHyg\[k
(avQmuf\)/ /
ig;ckajrmuf turZm'dyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- eedydyyyOO00**f f ======
6 - urZm'dyOm
(uHponfaMumifh jzpfaom t&m0wK jyem)
6/ toQifbk&m;em*aoe w&m;taygif;wdkYwGif tb,fw&m;wdkYonf uHaMumifh jzpfyg
ukefoenf;/ tb,fw&m;wdkYonf taMumif;aMumifh jzpfygukefoenf;/ tb,fw&m;wdkYonf
OwkaMumifh jzpfygukefoenf;/ tb,fw&m;wdkYonf uHaMumifh rjzpfygukefoenf;/ taMumif;
aMumifh rjzpfygukefoenf;/ OwkaMumifh rjzpfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf pdwf
apwem &Sdukefaom tMuiftrSwfr&Sdaom ow0gwdkYonf &Sdukef\/ xkdtvHk;pHkaom ow0gwdkY
onf uHaMumifh jzpfukef\/ rD;onf vnf;aumif;? tvHk;pHkaom rsKd;aphtaygif;wdkYonf vnf;
aumif; taMumif;aMumifh jzpfukef\/ ajronf vnf;aumif;? awmifwdkYonf vnf;aumif;?
a&onf vnf;aumif;? avonf vnf;aumif; xkdtvHk;pHkwdkYonf OwkaMumifh jzpfukef\/
aumif;uifonf vnf;aumif;? edAmefonf vnf;aumif; ESpfyg;wdkYonf uHaMumifhvnf;
rjzpfukef/ taMumif;aMumifhvnf; rjzpfukef/ OwkaMumifhvnf; rjzpfukef/ rif;jrwf edAmefudkum;
uHaMumifh jzpf\[l vnf;aumif;? taMumif;aMumifh jzpf\[l vnf;aumif;? OwkaMumifh
jzpf\[l vnf;aumif;? cPw,odkY a&mufqJ ]OyE} [l vnf;aumif;? cPw,odkY
a&mufNyD; a&mufqJr[kwf ]tEkyE} [l vnf;aumif;? rcRwfjzpfvwH ]Oyg'ed,} [l vnf;
aumif;? twdwf[l vnf;aumif;? tem*wf[l vnf;aumif;? ypKyef[l vnf;aumif;?
puK0dnmPfjzifh odtyf\[l vnf;aumif;? aomw0dnmPfjzifh odtyf\ [l vnf;aumif;?
Cme0dnmPfjzifh odtyf\ [l vnf;aumif;? Zd0Sg0dnmPfjzifh odtyf\ [l vnf;aumif;?
um,0dnmPfjzifh odtyf\ [l vnf;aumif; rqdktyf rqdkxkduf/ rif;jrwf pifppfaomfum;
edAmefudk raem0dnmPfjzifh odtyf\/ tMuif edAmefonf &Sd\/ xkdedAmefudk aumif;pGm usifhaom
t&d,om0uonf txl;ojzifh pifMu,faom r*fPf? zdkvfPfjzifh jrif&\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe jyemudk aumif;pGm qHk;jzwfawmf rltyfonf jzpf ESpfoufzG,f
&SdvSygay\/ (tuREkfyfonf) ,HkrSm;uif;&ygay\/ {uef[k qHk;jzwfEkdifjcif;odkY a&muf&ygay\/
*kdPf;q&mjrwfwdkYxuf jrwfaom toQifbk&m;udk qnf;uyf& ,HkrSm; uif;jywf&ygNyD[k
(avQmuf\)/ /
ajcmufckajrmuf urZm'dyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- eedydyyyOO00**f f ======
7 - ,uyOm (bDvl; &Sd? r&Sd jyem)
7/ toQifbk&m;em*aoe avmu bDvl;wdkYrnfonf &Sdygukefoavm[k (ar;avQmuf\)/
rif;jrwf avmu bDvl;wdkYrnfonf &Sdukef\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; xkdbDvl;wdkYonf
xkdbDvl;rsKd;rS pkawMuygukefoavm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf xkdbDvl;wdkYonf xkdbDvl;rsKd;rS
pkawMuukef\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe aoukefaom xkdbDvl;wdkY\ udk,faumif
udk tb,fhaMumifh rawGUjrif&ygoenf;/ tykyfeHYonfvnf; tb,fhaMumifh rvIdifygoenf;[k
(ar;avQmuf\)/ rif;jrwf aoukefaom bDvl;wdk\
Y udk,faumifudk awGUjrif&\/ xkdbDvl;wdkY\
tykyfeHYonfvnf; vIdif\/ rif;jrwf aoukefaom bDvl;wdkY\ udk,faumifudk ydk;aumiftoGifjzifh
vnf; awGUjrif&\/ aygufzwftoGifjzifhvnf; awGUjrif&\/ jcykef;toGifjzifhvnf; awGUjrif&\/
ydk;ESHaumif toGifjzifhvnf; awGUjrif&\/ a>rtoGifjzifhvnf; awGUjrif&\/ uif;NrD;aumuf
toGifjzifhvnf; awGUjrif&\/ uif;ajcrsm; toGifjzifhvnf; awGUjrif&\/ iSuftoGifjzifhvnf;
awGUjrif&\/ oriftoGifjzifhvnf; awGUjrif&\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe toQifbk&m; uJhodkYaom ynm&Sdudk z,fxm; tjcm;tb,folonf
ar;tyfaom jyemudk ajzqdkEdkif&mtHhenf;[k (avQmuf\)/ /
ckepfckajrmuf ,uyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- eedydyyyOO00**f f ======
8 - te0aooodumy'yOm
(odumyk'fukd t<uif;rJh ynwfcJhjcif; jyem)
8/ toQifbk&m;em*aoe aq;orm;wdkY\ a&S;OD;jzpfuek faom q&mBuD;wdkYonf &Sdukef\/
tb,fq&mBuD;wdkYenf;[lrl- em&'aq;q&mBuD;? "EGE&Daq;q&mBuD;? t*&oaq;q&mBuD;?
uydvaq;q&mBuD;? u@&*domraq;q&mBuD;? twkvaq;q&mBuD;? ykAupm,eaq;
q&mBuD;wdkYwnf;/ xdktvHk;pHkaom q&mBuD;wdkYonf wpfBudrfomvQif a&m*g\ jzpfay:jcif;ukd
vnf;aumif;? a&m*g\ jzpfaMumif;ukd vnf;aumif;? a&m*g\ obm0ukd vnf;aumif;? a&m*g
jzpfapwwfaom 0wKukd vnf;aumif;? aq;ukojcif;ukd vnf;aumif;? a&m*g (tx t<u
twdk; tqkwf) trlt&mukd vnf;aumif;? aq;jzifh uko NyD; rNyD;ukd vnf;aumif; xdktvHk;pHk
ukd t<uif;rJh odukefNyD; ]]ukd,f rQavmufukefaom a&m*gwdkYonf jzpfukefvwHU}} [k
wpfNyKdifeuf Pf aygif;pkpJG,ljcif;ukd jyK aq;usrf;ukd pDuHk;zJGUxm;ukefNyD/ q&mtm;vHk;wdkY
onf oAnKr[kwfukef (tvHk;pHkukd rodukef)? jrwfpGmbk&m;onf tvHk;pHkaom w&m;wdkYukd
odaom oAnK jzpfygvsuf ra&mufao;aom jyKzG,fudprsKd;ukd bk&m;Pfawmfjzifh odawmfr
l
]]a&GU rQaom taMumif;aMumifh a&GU rQavmufaom odumyk'fukd ynwftyfonf
jzpfvwHU}} [k ydkif;jcm;vsuf t<uif;r&Sdaomtm;jzifh odumyk'fukd tb,fhaMumifh ynwfawmf
rrlygoenf;/ (ynwf&ef) taMumif;jzpfay:rS? t&SdeftapmfrJh jzpfay:xif&Sm;vmrS? tjypfjyefYyGm;
vsuf rsm;pGmjzpfrS? vlwdkY uJh&JUukefrS xdkxdktcgom wynfhom0uwdkYtm; odumyk'fukd tb,fh
aMumifh ynwfawmfrl&yg oenf;[k (avQmuf\)/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf ]],cktcg vlwdkY wpf&mhig;q,fausmfaom odumyk'fukd
ynwftyfonf jzpfvwHU}} [k taMumif;ukd odawmfrltyf\/ xdkodkY odawmfrlaomfvnf;
jrwfpGmbk&m;tm; odkY tMuH jzpfawmfrl\ ]]igbk&m;onf wpf&mhig;q,fausmfaom odumyk'f
ukd tu,f wpfNyKdifeuf ynwfvdkufrl vlrsm;taygif;onf omoemawmf apmifhpnf;zG,f
rsm;vS\/ tcsif;wdkY &[ef;a*gwr\ omoemawmf &[ef;jyKjcif;iSg cJ,Of;pGwum;}} [k
xdwfvefYjcif;odkY a&mufvwHU/ &[ef; jyKvkdolwdkUonfvnf; &[ef; rjyKukefvwHU/ igbk&m;\
pum;ukdvnf; r,HkMunfMuukefvwHU/ r,HkMunfMuukefaom xdkvlwdkYonf tyg,fodkY vm;ukef
vwHU/ ynwf&ef taMumif;jzpfay: jzpfay:umrS w&m; a'oemawmfjzifh odap tjypf
xif&Sm;rS odumyk'fukd ynwftHh}} [k tMuHjzpf\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m;wdkY\ tjzpfonf tHhzG,f&SdygaypG/ toQifbk&m;
em*aoe jrwfpGmbk&m;wdkY\ tjzpfonf rjzpfzl;jrJ jzpfygaypG/ jrwfpGmbk&m;\ oAnKw Pf
awmfonf tvGefvQif BuD;us,fygaypG/ toQifbk&m;em*aoe pum;onf odkY rdefYawmf
rlwdkif; rSefygay\/ jrwfpGmbk&m;onf teufoabmukd odkUvQif aumif;pGm jrifawmf
rlygay\/ ]]&[ef;a*gwr omoemawmf rsm;pGmusifh&\}} [k Mum;ukefonf&Sdaomf ow0gwdkY
tm; xdwfvefYjcif; jzpf&myg\/ wpfOD;wpfa,mufaom olrQvnf; jrwfpGmbk&m; omoemawmf
&[ef;rjyK&myg/ odkYvQif pum;ukd xdkodkYqadk wmfrlwdkif; 0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
&Spfckajrmuf te0aooodumy'yOm NyD;\/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- eedydyyyOO00**f f ======
9 - ol&d,wyeyOm
(ae\ xGef;vif;awmufyrI jyem)
9/ toQifbk&m;em*aoe aeonf tcgcyfodrf; jyif;xefpGm xGef;vif; awmufyyg
oavm/ odkYr[kwf wpf&Hwpfcg EkHYEkHYnif;nif; xGef;vif; awmufyygao;oavm[k (ar;avQmuf
\)/ rif;jrwf aeonf tcgcyfodrf; jyif;xefpGm xGef;vif;awmufy\/ wpf&H wpfcgrQ
EkHYEkHYnif;nif; rxGef;vif; rawmufyay[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aeonf tcgcyfodrf; jyif;xefpGm tu,f xGef;vif;awmufyonf
jzpftHh? tb,fhaMumifh aeonf wpf&Hwpfcg jyif;xefpGm xGef;vif;awmufyygoenf;/ tb,fh
aMumifh wpf&Hwpfcg EkHYEkHYnif;nif; xGef;vif;awmufyygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf ae\
a&m*gwdkYonf av;yg;wdkYwnf;/ tMuifa&m*gwdkYwGif wpfyg;yg;aom a&m*gjzifh ESdyfpuftyf
aom aeonf EkHYEkHYnif;nif; xGef;vif;awmufy\/ tb,fav;yg;wdkYenf;[lrl(1) rif;jrwf wdrfwdkufonf ae\ a&m*gwnf;/ xdka&m*gjzifh ESdyfpuftyfaom aeonf EkHYEkHY
nif;nif; xGef;vif;awmufy\/
(2) rif;jrwf qD;ESif;onf ae\ a&m*gwnf;/ xdka&m*gjzifh ESdyfpuftyfaom aeonf EkHYEkHY
nif;nif; xGef;vif;awmufy\/
(3) rif;jrwf rkd;onf ae\ a&m*gwnf;/ xdka&m*gjzifh ESdyfpuftyfaom aeonf EkHYEkHY
nif;nif; xGef;vif;awmufy\/
(4) rif;jrwf&m[ktok&defonf ae\ a&m*gwnf;/ xdka&m*gjzifh ESdyfpuftyfaom aeonf
EkHYEkHY nif;nif; xGef;vif;awmufy\/
rif;jrwf pifppfvQif ae\ a&m*gwdkYonf av;yg;wdkY jzpfukef\/ tMuifa&m*gwdkYwGif
wpfyg;yg;aom a&m*gjzifh ESdyfpuftyfaom aeonf EkHYEkHYnif;nif; xGef;vif;awmufy\[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe tHhzG,f &SdygaypG/ toQifbk&m;em*aoe rjzpfzl;jrJ jzpfygaypG/ wefcdk;
ESifh jynfhpHkaom aerif;tm;vnf; xdkrQavmufaom a&m*gonf jzpfbdao;\/ tjcm;aom
ow0gwdkYtm; a&m*gonf tb,frSm rjzpfbJ &Sdvdrfhrnfenf;/ toQifbk&m;ESifh wlaom ynm&Sd
ukd xm; tjcm;oltm; odkYaom a0zefEdkifjcif; r&Sdyg[k (avQmuf\)/ /
ukd;ckajrmuf ol&d,wyeyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- eedydyyyOO00**f f ======
10 - uXdewyeyOm
(ae\ jyif;pGm xGef;vif;awmufyrI jyem)
10/ toQifbk&m;em*aoe aqmif;wGif; aeonf tb,fhaMumifh jyif;xefpGm xGef;vif;
awmufyygoenf;/ aEGvtcg xdkaqmif;wGif;twl tb,fhaMumifh rxGef;vif; rawmufyyg
oenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf aEGvtcg jrLrIef tnpftaMu;onf tpOf uyfNidpka0;\/
avaMumifh acsmufcsm;x<uukefaom jrLwdkYonf aumif;uifodkY tpOf wufa&mufukef\/
aumif;uifvnf; wdrfwdkufwdkYonf tvGef xlxyfukef\/ avjyif;onfvnf; vGefpGm wdkufcwf
vm\/ xdktvHk;pHkwdkYonf txl;xl;tm;jzifh a&m,Sufukefvsuf tnDtrQyif pyf,SOfukef
aea&mifjcnfwdkYukd qdkYydwfukef\/ xdkYaMumifh aEGvtcg aeonf EkHYEkHYnif;nif; xGef;vif;
awmufy\/
rif;jrwf aqmif;wGif;rl atmuf ajrBuD;onf at;jr\/ txufaumif;uif BuD;pGmaom
rkd;wdrfonf vTrf;rkd; wnf\/ jrLrIef tnpftaMu;onf Nidrfouf\/ jrLrIefonfvnf; NidrfNidrf
aumif;uif a&GU&Sm;\/ aumif;uifonfvnf; wdrfwdkuf uif;\/ avonfvnf; at;at;
nif;nif; wdkuf\/ xdk (wdrfpaom) ab;&efwd\
kY uif;jcif;aMumifh aea&mifjcnfwdkYonf txl;
ojzifh pifMu,fukef\/ ab;&efrS vGwfaom ae\ ta&miftvif;onf vGefpGm xGef;vif;
awmufy\/ rif;jrwf aqmif;wGif; aeonf jyif;xefpGm xGef;vif;awmufy\? aEGvtcg
xdkaqmif;wGif;twl rxGef;vif; rawmufy/ onfvQif t&m taMumif;wnf;[k (rdefYawmf
rl\)/
toQifbk&m; ab;&eftm;vHk;rS vGwfaom aeonf jyif;xefpGm xGef;vif;awmufy\/
rdk;paom ab;&efESifhwuGjzpfaom aeonf jyif;xefpGm rxGef;vif; rawmufyyg[k (avQmuf\)/
q,fckajrmuf uXdewyeyOm NyD;\/
ESpfckajrmuf edyy0*f NyD;\/
edyy0*f tar;ykpmjyem q,fyg;wdkYwnf;/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- aa00
EE&&00**f f ======
1 - a0E&yOm
(a0E&mrif;BuD;\ ay;vSLrI jyem)
1/ toQifbk&m;em*aoe bk&m;avmif; tm;vHk;wdkYonfyif om; r,m;ukd ay;vSLMuygo
avm/ odkYr[kwf a0E&mrif;onfom om;r,m;ukd ay;vSLygoavm[k (ar;avQmuf\)/
rif;jrwf bk&m;avmif; tm;vHk;wdkYonfyif om;r,m;ukd ay;vSLMuukef\/ a0E&mrif;onfom
om;r,m;ukd ay;vSLonf r[kwf[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe pifppfaomfum;
(xdkbk&m;avmif;wdkYonf) xdkom;r,m;wdkY\ cGifhjyKcsufjzifh ay;vSLMuygukefoavm[k (ar;
avQmuf\)/ rif;jrwf r,m;onf tvkdwl\/ oli,fwdkYonfum; rod rvdrmao;onf\ tjzpf
aMumifh idkjrnfwrf;ukef\/ xdkoli,fwdkYonf tusKd;tm;jzifh tu,f odukefjim;tHh? 0rf;ajrmuf
ukef&m\/ ridk,dk rjrnfwrf;ukef&m[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe xdkbk&m;avmif;onf rdrd\ &ifaoG;jzpfukefaom cspfvSpGmukefaom
om;orD;wdkYukd (ZlZum) ykPm;tm; uReftvdkYiSg ay;vSLav\/ (xdkay;vSLjcif;jzifh) bk&m;avmif;
onf jyKEdkifcJaom trIukd jyKawmfrlygay\/
xdkbk&m;avmif;onf rdrd\ &ifaoG;jzpfukefaom? cspfvSpGmukefaom? rvdrmao;ukefaom?
Eke,fukefaom om;orD;wkdkYukd EG,fjzifh wkyfaESmif EG,fjzifh qJGiifonfwdkYukd jrifygvsuf vspfvsL
I aeEdkifbd\/ vspfvsLI aejcif;onfvnf; ESpfBudrfajrmuf jyKEdkifcJonfxuf tvGefjyKEdkif
cJaom jyKjcif;yifwnf;/
xdkbk&m;avmif;onf rdrdtm;tpGrf;jzifh taESmiftzJGUrS vGwf ajy;vmukefaom? aMumuf
vefY uyfvmukefaom om;orD;wdkYukd wpfzefvQif EG,fjzifh wkyfaESmif ay;\/ odkY ay;jcif;
onfvnf; oHk;Budrfajrmuf jyKEdkifcJonfxuf txl;ojzifh jyKEdkifcJaom trIukd jyKjcif;yifwnf;/
xdkbk&m;avmif;onf ]]crnf;awmf olum; bDvl;ygwnf;? tuREfkyfwdkYukd pm;jcif;iSg
aqmif,lyg\}} [k idk,dkjrnfwrf;ukefaom om;orD;wdkYukd raMumufMuukefvifh}} [k oufom&m
ukd r&ap/ odkY r&apjcif;onfvnf; av;BudrfajrmufjyKEdkifcJonfxuf txl;ojzifh jyKEdkifcJ
aom trIukd jyKjcif;yifwnf;/
xdkbk&m;avmif;onf ZmvDrif;om;uav;u idk,dkvsuf ajctpHkwdkY 0yfwGm; ]]crnf;awmf
roifhawmfyg? uPSmZdef (ESri,f) ukd jyefvmygapavmh/ tuREfkyfonfom bDvl;ESifh twlwuG
vkdufygoGm;ygtHh/ bDvl;onf tuREfkyfukd pm;ygapavmh}} [k awmif;yefvsuf vufrcH/ odkY
vufrcHjcif;onfvnf; ig;Budrfajrmuf jyKEdkifcJonfxuf txl;ojzifh jyKEdkifcJaom trIukd jyKjcif;
yifwnf;/
xdkbk&m;avmif;onf ZmvDrif;om;u ]]crnf;awmf oifcrnf;awmfonf qif;&Jjcif;odkY
a&mufukefaom tuREfkyfwdkYukd awGUjrif&ygvsuf vlr&Sdaom awmBuD;NrKdif,H bDvl;aqmif,l
onf&Sdaomf wm;jrpfawmfrrlay/ oifcrnf;awmf\ ESvHk;awmfonf ausmufcJtwd jzpfavbd
oavm}} [k idk,dkjrnfwrf;pOf iJhnmoem;jcif; trIukd rjyK/ odkY rjyKjcif;onfvnf; ajcmufBudrf
ajrmuf jyKEdkifcJonfxuf txl;ojzifh jyKEdkifcJaom trIukd jyKjcif;yifwnf;/

xdkbk&m;avmif;onf aMumufaMumufvefYvefY IdufBuD;wiif idk,dkaepOf aqmif,ltyfukef


aom oli,fwdkYonf rjrif&jcif;odkY a&mufukefvwfaomf (bk&m;avmif;\) ESvHk;awmfonf
tpdwfwpf&m vnf;aumif;? tpdwfwpfaxmif vnf;aumif; ruJGcJhay/ odkY ruJGjcif;onfvnf;
ckepfBudrfajrmuf jyKEdkifcJonfxuf txl;ojzifh jyKEdkifcJaom trIukd jyKjcif;yifwnf;/ aumif;rIukd
tvkd&Sdaom olonf olwpfyg;ukd qif;&Japojzifh tb,ftusKd; &SdtHhenf;? pifppf rdrdukd,fukd
om ay;vSLtyf onf r[kwfygavm[k (avQmuf\)/
rif;jrwf jyKEdkifcJaom trIukd jyKEdkifonf\ tjzpfaMumifh bk&m;avmif;\ ausmfapmoHonf
wpfaomif;aom avmu"mwf0,f ewfjA[mESifhwuGaom vlwdkY ysH UESHY wuf\/ ewfwdkYonf
ewfjynf csD;usL;axmremukef\/ tok&mwdkYonf tok&mjynf csD;usL;axmremukef\/
*VKefwdkYonf *VKefjynf csD;usL;axmremukef\/ e*g;wdkYonf e*g;jynf csD;usL;axmrem ukef
\/ bDvl;wdkYonf bDvl;jynf csD;usL; axmremukef\/ tpOfojzifh xdkbk&m;avmif;\
ausmfapmoHonf ,ck tcg t&yf igwdkY\ tcGifhtcdkufodkY qdkufa&mufcJh\/ xdktvSLonf
aumif;pGm ay;vSLtyfaom tvSLwnf;/ odkYr[kwf raumif;ojzifh ay;vSLtyfaom tvSLwnf;
[k xdktvSLukd igwdkY csD;usL;uJh&JUukefvsuf aeMuayukef\/ rif;jrwf pifppfvQif xdkcsD;usL;oHonf
odrfarGUukefaom? odMum;vdrmukefaom? odjrifEdkifukefaom? ynm&Sdukefaom bk&m;avmif;wdkY\
q,fyg;aom *kPfaus;Zl;wdkYukd xifpGm azmfjy\/ tb,f q,fyg;wdkYenf;(1) wyfrufrIr&Sdjcif;? (2) ruyfNidjcif;?
(3) ay;urf;Edkifjcif;? (4) pGefYvGwfEdkifjcif;?
(5) aemufrqkwfjcif;? (6) odrfarGUEl;nHhjcif;?
(7) BuD;us,fjrifhjrwfjcif;? (8) odEdkifcJjcif;?
(9) &Edkif&ef cJ,Of;jcif;? (10) bk&m;jzpfaMumif;w&m;\ twkr&Sdjcif;wdkYwnf;/
rif;jrwf pifppfvQif xdkcsD;usL;oHonf odrfarGUukefaom? odMum;vdrmukefaom? odjrifEdkifukef
aom? ynm&Sdukefaom bk&m;avmif;wdkY\ q,fyg;aom *kPfaus;Zl;wdkYukd xifpGm azmfjy\[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe tMuifolonf olwpfyg;ukd qif;&Jap tvSLukd ay;vSL\/ xdktvSL
onf aumif;aom tusKd;&Sdygoavm/ ewfjynf jzpfapwwfygoavm[k (ar;avQmuf\)/
rif;jrwf jzpfapwwfay\/ tb,fqdkzG,f &Sdoenf;[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe
taMumif;ukd aqmifjyawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf avmu wpfpHkwpfa,muf
aom orPonf vnf;aumif;? jAm[Ponf vnf;aumif; oDv &Sd\/ aumif;aom oabm
&Sd\/ xdkorPjAm[Ponf ajcxdkif;vsuf toGm;ysufolrlvnf; jzpf&m\/ toGm;qGHUolrlvnf;
jzpf&m\/ wpfpHkwpfckaom tema&m*godkYrlvnf; a&mufol jzpf&m\/ xdkorPjAm[Pukd
aumif;rI vkdvm;aom wpfpHkwpfa,mufaom a,musfm;onf ,mOfxufodkY wif tvkd&Sd&m
t&yfodkY a&mufap&m\/ rif;jrwf xkda,musfm;tm; xdkaumif;rIukd jyKjcif;wnf;[laom
taMumif;aMumifh wpfpHkwpfckaom csrf;omonf jzpf&moavm/ xdktrIonf ewfjynf jzpfap&m
oavm[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; jzpfap&myg\/ tb,fqdkzG,f &Sdygoenf;/ toQifbk&m;
xdka,musfm;onf qif,mOfukdaomf vnf;aumif;? jrif;,mOfukdaomf vnf;aumif;? &xm;,mOfukd
aomfvnf;aumif; &&myg\/ Munf;ukef; ukef;,mOfukd aomfvnf;aumif;? a& a&,mOfukdaomf
vnf;aumif;? ewfjynfwdkY ewf,mOfukdaomf vnf;aumif;? vlUjynfwdkY vl,mOfukdaomf vnf;a

umif; &&myg\/ (xdka,musfm;onf) xdktm; avsmufywfaom? xdktm;avsmfaom tusKd;onf


b0wdkif; b0wdkif; jzpf&myg\/ xdka,musfm;tm; xdktm; avsmufywfukefaom? xdktm;
avsmfukefaom csrf;omwdkYonf jzpfukef&myg\/ ok*wdbHkwpfckrS ok*wdbHkwpfckodkY oGm;&myg\/
xdkuH\ tusKd;qufaMumifhom 'd,mOfukd wufpD; awmifhwaom edAmefNrKdUawmfodkY
a&muf&myg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xdkodkY jzpfrl olwpfyg;ukd qif;&Japojzifh ay;vSLaom
tvSLonf aumif;aom tusKd;ukd ay;avh&Sd\/ ewfjynf jzpfapwwf\/ ,if;odkY aumif;usKd;
&SdaomaMumifh xdka,musfm;onf 0efaqmifEGm;wdkYukd qif;&Jap qdkcJhNyD;aom oabm&Sdaom
csrf;omukd cHpm; &\/
rif;jrwf tMuiftjcif;t&mjzifh olwpfyg;ukd qif;&Japojzifh ay;vSLaom tvSLonf
aumif;aom tusKd;&Sd\/ ewfjynf jzpfapwwf\/ xdktjcif;t&mjzifh xdkYxufvGefaom tjcm;
taMumif;ukdvnf; emOD;avmh/ rif;jrwf avmu wpfpHkwpfa,mufaom rif;onf Zeyk'frS
w&m;ESifh avsmfaom tcGeftwkwfukd xkwfaqmifap tmPmjzpfapojzifh tvSLukd ay;vSL&m
\/ rif;jrwf xdkrif;onf xdkodkY ay;vSLjcif;wnf;[laom taMumif;aMumifh wpfpHkwpf&maom
csrf;omukd cHpm;&&moavm/ xdktvSLonf ewfjynf jzpfap&moavm[k (ar;awmfrl\)/
toQif bk&m; jzpfap&myg\/ tb,fqdkzG,f &Sdygoenf;/ toQifbk&m; xdkodkY ay;vSLjcif;wnf;
[laom taMumif;aMumifh xdkrif;onf vGefpGm todef;ruaom *kPfaus;Zl;ukd &&myg\/ rif;wdkY
xuf vGefuJaom rif; jzpf&myg\/ ewfwdkYxuf vGefuJaom ewf jzpf&myg\/ jA[mwdkYxuf
vGefuJaom jA[m jzpf&myg\/ orPwdkYxuf vGefuJaom orP jzpf&myg\/ jAm[PwdkYxuf
vGefuJaom jAm[P jzpf&myg\/ &[EmwdkYxuf vGefuJaom &[Em jzpf&myg\[k (avQmuf\)/
rif;jrwf xdkodkY jzpfrlum; olwpfyg;ukd qif;&Japojzifh ay;vSLtyfaom tvSLonf aumif;aom
tusKd; &Sd\/ ewfjynf jzpfapwwf\/ ,if;odkY aumif;usKd;&SdaomaMumifh xdkrif;onf tcGef
twkwfjzifh vltaygif;ukd ESdyfpuf ay;vSLaom tvSLaMumifh odkY oabm&Sdaom tjcHt&H
csrf;omukd cHpm;&\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe a0E&mrif;onf vGefuJaom tvSLukd ay;vSLtyfyg\/ tMuifh
aMumifh xdka0E&mrif;onf rdrdr,m;ukd wpfyg;aom ol\ r,m;tvdkYiSg ay;vSL\/ rdrd&ifESpf
jzpfukefaom om;orD;wdkYukd ykPm;tm; uReftvdkYiSg ay;vSL\/ toQifbk&m;em*aoe avmu
vGefuJaom tvSLrnfonfukd ynm&SdwdkYonf uJh&JU Iwfcstyfyg\/ toQifbk&m;em*aoe Oyrm
aomfum; tvGef 0efav;ojzifh vSnf;\ 0efdk;onf usKd;\? tvGef0efav;ojzifh avSonf
epfjrKyf\/ tvGefpm;ojzifh tpmonf rnDGwf aMuusuf\/ tvGef rdk;&Gmojzifh pyg;onf
ysufpD;\/ tvGefay;vSLojzifh Opmpnf;pdrfukefjcif;odkY a&muf\/ tvGefylojzifh ajrBuD;onf
avmifuRrf;\/ tvGefwyfrufojzifh l;oGyf\/ tvGef trsufxGufojzifh owfxdkufol jzpf\/
tvGefawGa0ojzifh ysufpD;jcif;odkY a&muf\/ tvGef vkdcsifojzifh cdk;,lcH&\/ tvGefaMumuf
ojzifh csKyfysuf&\/ tvGef jynfhvQHojzifh jrpfonf urf;ukd vGef\/ tvGef avwdkufojzifh
rkd;BuKd;us\/ tvGef rD;jyif;ojzifh xrif;a0us\/ tvGef vSnfhvnf oGm;vmojzifh MumjrifhpGm
toufr&SnfEdkif/ toQifbk&m;em*aoe twlomvQif avmu vGefuJaom ay;vSLjcif;ukd
ynm&SdwdkY uJh&JUIwfcstyfyg\/ toQifbk&m;em*aoe a0E&mrif;onf vGefuJaom tvSLukd
ay;vSLtyfyg\/ xdkodkY ay;vSL&m wpfpHkwpf&maom tusKd;ukd tvkdr&Sdtyfyg[k (avQmuf\)/
rif;jrwf avmu vGefuJaom ay;vSLjcif;ukd ynm&SdwdkY csD;usL;tyf\/ axmremtyf\/
txl;ojzifh csD;usL;tyf\/ tvHk;pHkaom vlomrefwdkYonf [l;[l;jim;jim; (rnfumrw) tvSLukd
ay;vSLukef\/ vGefuJaom tvSLukd ay;vSLaom olonf avmu ausmfapmjcif;odkY a&muf\/

rif;jrwf Oyrmaomfum; ewfaq;jrpfonf tvGef aumif;jrwfjcif;aMumifh ewfaq;ukdifxm;olukd


aomfvnf; [wygoftwGif; wnfukefaom wpfyg;aom olwdkYtm; rjrifap/ aq;onf tvGef
trsKd;rSefjcif;aMumifh tdkif;trmukd y,fazsmufEdki\
f / a&m*gwdkY\ aysmufjcif;ukd jyKEdkif\/ rD;onf
tvGefylaomaMumifh avmifNrKduf\/ a&onf tvGefat;aomaMumifh tylukd Nidrf;apEdkif\/
y'krmMumonf tvGef pifMu,faomaMumifh a& Gefjzifh rvdrf;usH/ ywjrm;onf *kPfvGefuJ
aom aMumifh tvkdqEukd ay;Edkif\/ pdefonf tvGef xufjrufaomaMumifh ywjrm;? ykvJ? zvf?
rSefukd xGif;azmufEdkif\/ ajrBuD;onf tvGefBuD;aomaMumifh vl? a>r? om;iSuf? a&? ausmuf
awmif? opfyifwdkYukd aqmifEdkif\/ ork'&monf tvGef us,faomaMumifh rjynfhEdkif/ jrif;rkd&f
awmifonf tvGef av;aomaMumifh rwkefvIyf/ aumif;uifonf tvGef us,faomaMumifh
tqHk;r&Sd/ aeonf tvGef ta&mifawmufaomaMumifh trkdufwdkufukd y,fzsufEdkif\/
jcaoFhonf ZmwfjrifhaomaMumifh aMumufjcif; uif;\/ vufa0SUorm;onf tvGef tm;BuD;aom
aMumifh NyKdifbuf vufa0SUorm;ukd vsifjrefpGm ypfcsEdkif\/ bk&ifonf tvGef bkef;BuD;aom
aMumifh wpfyg;aom olwdkYukd tpdk;&\/ &[ef;onf tvGef oDv&SdaomaMumifh e*g;? bDvl;?
vlewfwdkY &Sdcdk;xdkuf\/ jrwfpGmbk&m;onf tvGefjrwfaomaMumifh EIdif;ckdif;p&m Oyrmr&Sd/
rif;jrwf twlomvQif avmu vGefuJaom ay;vSLjcif;ukd ynm&SdwdkY csD;usL;tyf\/
axmremtyf\/ txl;ojzifh csD;usL;tyf\/ tvHk;pHkaom vlomrefwdkYonf [l;[l;jim;jim;
(rnfumrw) tvSLukd ay;vSLukef\/ vGefuJaom tvSLukd ay;vSLaom olonf avmu
ausmfapmjcif;odkY a&muf\/ vGefuJaom tvSLaMumifh a0E&mrif;ukd wpfaomif;aom
avmu"mwf csD;usL;tyf\/ axmremtyf\/ txl;ojzifh csD;usL;tyf\/ ylaZmftyf\/ csD;yifh
ajymMum;tyf\/ xdkvGefuJaom tvSLaMumifhomvQif a0E&mrif;onf ,cktcg ewfESifh
wuGaom avmu tjrwfqHk;aom bk&m;jzpfawmfrl\/
rif;jrwf tvSLcHyk*dKvf a&mufvmonf&Sdaomf tMuif tvSLukd ray;rvSLtyf/ ray;rvSLbJ
xm;tyfaom xdktvSLonf avmu &Sdoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe
q,fyg;aom tvSLwdkYonf &Sdygukef\/ ,if;tvSLwdkYukd avmu ray;vSLoifhaom tvSL[k
orkwf tyfukef\/ tMuifolonf xdktvSLwdkYukd ay;vSL\? xdkolonf tyg,fodkY vm;\/
tb,f q,fyg;wdkYenf;[lrl- toQifbk&m;em*aoe (1) aot&uf tvSLukd avmu ray;vSL
oifhaom tvSL[l orkwftyf\/ tMuifolonf xdk (aot&uf) tvSLukd ay;vSL\? Xdkol
onf tyg,fodkY vm;\/ (2) obiftvSLukd/y/ (3) rdef;rtvSLudkd? (4) EGm;vm;OobtvSLukd?
(5) yef;csDaq;a&;tvSLukd? (6) vufeuftvSLukd? (7) tqdyftvSLukd? (8) oHajcusif; tvSLukd?
(9) Muuf 0uf tvSLukd? (10) csdefpOf;vJ awmif;pOf;vJ tvSLukd avmu ray;vSLoifhaom
tvSL[l orkwftyf\/ tMuifolonf xdktvSLukd ay;vSL\/ xdkolonf tyg,fvm;\/
toQifbk&m; em*aoe avmu ray;vSLoifhaom tvSL[k orkwftyfukefaom tvSLwdkYonf
q,fyg;wdkYwnf;/ tMuifolonf xdktvSLwdkYukd ay;vSL\/ xdkolonf tyg,fodkY vm;\[k
(avQmuf\)/
rif;jrwf igonf xdkray;vSLoifhaom tvSL[k orkwfonfukd rar;/ rif;jrwf igonf qdk
vwHUaom 'geukdom oifhtm; ar;\ ]]rif;jrwf tvSLcHyk*dKvf a&mufvmonf&Sdaomf tMuif
tvSLukd ray;vSLtyf/ ray;vSLbJ xm;tyfaom xdktvSLonf avmu &Sdoavm[kom igonf
oifhtm; ar;\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe tvSLcHyk*dKvf a&mufvmonf&Sdaomf
tMuif tvSLukd ray;vSLtyf? ray;vSLbJ xm;tyfaom xdktvSLonf avmu r&Sdyg/ pdwf
Munfdkjcif; jzpfonf&Sdaomf tcsKdUaomolwdkYonf tvSLcHyk*dKvfwdkYtm; abmZOfukd ay;vSLygukef

\/ tcsKdUaomolwdkYonf t0wftxnfukd ay;vSLygukef\/ tcsKdUaomolwdkYonf tdyf&m


ae&mukd ay;vSLygukef\/ tcsKdUaomolwdkYonf Z&yf wefaqmif; ausmif;uefukd ay;vSLygukef\/
tcsKdUaomolwdkYonf tcif;tHkukd ay;vSLygukef\/ tcsKdUaomolwdkYonf uRefrdef;r uRef
a,musfm;ukd/ tcsKdUaomolwdkYonf v,f,mjcHajrukd/ tcsKdUaomolwdkYonf tajcESpfacsmif;
tajcav;acsmif;&Sdaom ow0gukd/ tcsKdUaomolwdkYonf t&mukd taxmifukd todef;ukd/
tcsKdUaomolwdkYonf BuD;pGmaom rif;tjzpfukd ay;vSLukef\/ tcsKdUaomolwdkYonf toufukd
aomfvnf; ay;vSLygukef\/ rif;jrwf tcsKdUaomolwdkYonf toufukdaomfvnf; tu,f
ay;vSLukeftHh/ om;i,f orD;i,fwdkYukdvnf;aumif; r,m;ukdvnf;aumif; aumif;pGm ay;vSLtyf
onf&Sdaomf tvSL&Sifjzpfaom a0E&mrif;ukd tb,fhaMumifh tvGefjyif;xefpGm ESdrfhcs&ay
oenf;/
rif;jrwf avmuoabm avmu tavhtusifhonf &Sdoavm/ tzonf a<u;NrD ESdyfpuf
aomf vnf;aumif;? toufarG;rI cufcJaomfvnf;aumif; om;orD;ukd aygifESHjcif;iSg jzpfap?
a&mif;pm;jcif;iSg jzpfap&ygoavm[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; &yg\/ tzonf a<u;NrD
Esdyfpufaomf vnf;aumif;? toufarG;rI cufcJaomf vnf;aumif; om;orD;ukd aygifESHjcif;iSg
jzpfap? a&mif;pm;jcif;iSg jzpfap&yg\[k(avQmuf\)/ rif;jrwftzonf a<u;NrDESdyfpufaomf
vnf;aumif;? toufarG;rIcufcJaomf vnf;aumif; om;orD;ukd aygifESHjcif;iSgjzpfap?
a&mif;pm;jcif;iSg jzpfap tu,f&cJhrl rif;jrwf a0E&mrif;onfvnf; oAnKwPfawmfukd
r&onf jzpf ESdyfpuftyfonf qif;&Jjcif;odkY a&mufonfjzpf&um; xkdkw&m;wnf;[laom
Opmukd &jcif;iSg om;r,m;ukd aygifvnf; aygifESHNyD/ a&mif;vnf; a&mif;NyD? rif;jrwf odkYvQif
a0E&mrif;onf wpfyg;aomolwdkY ay;vSLtyfonfukdomvQif ay;vSLtyf\/ wpfyg;aom
olwdkY jyKtyfonfukdomvQif jyKtyf\/ rif;jrwf odkYjzpfvsuf oifrif;jrwfonf xdktvSLjzifh
tvSL&Sif a0E&mrif;ukd tvGefjyif;xefpGm tb,fhaMumifh armif;rJ jypfwif&oenf;[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe tuREfkyfonf tvSL&Sif a0E&mrif;\ tvSLukd ruJh&JUyg/ pifppf
aomfum; om;r,m;ukd awmif;vmonf&Sdaomf EIdif;csdef rdrdudk,fukd ay;vSLtyfyg\[k
(avQmuf \)/ rif;jrwf om;r,m;ukd awmif;vmonf &Sdaomf rdrdukd,fukd ay;vSLjcif;onf pifppf
ol,kwfwdkY jyKvkyfrIwnf;/ xdkpum;oifhyg\/ tMuif tMuifypnf;ukd awmif;onf&Sdaomf xdkxdk
awmif;aom ypnf;ukdomvQif ay;vSLtyf\/ odkY ay;vSLjcif;onfom olawmfaumif;wdkY\
trIwnf;/ rif;jrwf Oyrmaomfum; wpfpHkwpfa,mufaom a,musfm;onf a&ukd aqmif,l
apjim;tHh/ xdkoltm; tMuifolonf oHk;aqmifzG,f abmZOfukd ay;&m\/ rif;jrwf xdkay;aom
a,musfm;onf xkdtvkd&Sdaom a,musfm;\ udpukd jyKvkyfonf jzpfaytHhavm[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m; jyKvkyfonf rjzpfyg/ xdkolonf tMuif ypnf;0wKukd aqmif,lap\/ xdkypnf;
0wKukdomvQif xdkoltm; ay;onf&Sdaomf udpu
kd jyKvkyfonf jzpf&myg\[k (avQmuf\)/
rif;jrwf twlomvQif a0E&mrif;onf ykPm;u om;r,m;ukd awmif;vmonf&Sdaomf
om; r,m;ukdomvQif ay;vSL\/ rif;jrwf (ZlZum) ykPm;onf a0E&mrif;\ ukd,fukd
tu,f awmif;jim;tHh/ rif;jrwf xdka0E&mrif;onf rdrdukd,fukd rapmifha&Smuf&m? rwkef
vIyf&m? rwyfruf&m? xdkykPm;tm; rdrdukd,fukdyif ay;vSLtyf pGefYvTwftyfonfom jzpf&m\/
rif;jrwf wpfpHkwpfa,mufaomolonf tvSL&Sif a0E&mrif;xHodkY csOf;uyf ]]ig\ uRef
tjzpfodkY a&mufygavmh}} [k tu,f awmif;jim;tHh/ xdka0E&mrif;\ ukd,fukd ay;vSLtyf

pGefYvTwftyfonfom jzpf&m\/ xdka0E&mrif;onf ay;vSLNyD; rylyef&m/ rif;jrwf


a0E&mrif;\ ukd,fonf trsm;ESifh qufqH\/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh usufNyD;aom tom;wpf tom;wHk;onf trsm;ESifh qufqH\/
rif;jrwf twlomvQif a0E&mrif;\ ukd,fonf trsm;ESifh qufqH\/ rif;jrwf Oyrm
wpfenf;aomfum; toD;&Sdaom opfyifonf txl;xl;aom iSuftaygif;wdkUESifh qufqH\/
rif;jrwf twlomvQif a0E&mrif;\ ukd,fonf trsm;ESifh qufqH\/ tb,ftaMumif;
aMumifhenf;[lrl-igonf odkY usifhonf&Sdaomf oAnKbk&m; tjzpfodkU a&muf&vwHU[k pdwf
xm;aomaMumifhwnf;/
rif;jrwf Oyrmaomfum; Opmr&Sdaom a,musfm;onf Opmukd tvkd&Sdonfjzpf Opm &SmrSD;
jcif;iSg vSnfhvnfonf&Sdaomf qdwfjzifh oGm;&aom c&D;odkY? cRef;aumufcsdwfjzifh csdwfqJG oGm;&
aom c&D;odkY? BudrfEG,fwdkYjzifh qJGwuf oGm;&aom c&D;odkY oGm;\/ a&vrf;c&D; ukef;vrf;c&D;
ukefoG,fjcif;ukd jyK\/ ukd,fjzifh vnf;aumif;? EIwfjzifh vnf;aumif;? pdwfjzifh vnf;aumif;
Opmukd ESpfouf NyD;pD;ap\? Opmukd &jcif;iSg vkHYvxkwf\/ rif;jrwf twl omvQif tvSL&Sif
a0E&mrif;onf oAnKwPfwnf;[laom Opm r&Sdonfjzpf bk&m; tjzpfwnf;[laom
Opmjzifh oAnKwPfawmf &wemukd &jcif;iSg zkef;awmif;,mpumwdkYtm; Opmpyg;ukd vnf;
aumif;? uRefrdef;r uRefa,musfm;ukd vnf;aumif;? ,mOf a0gukd vnf;aumif;? tvHk;pHkaom
OpmESpfukd vnf;aumif;? rdrd\ om;r,m;ukd vnf;aumif;? rdrdukd,fukd vnf;aumif; pGefY
oAnKbk&m; tjzpfukdomvQif &SmrSD;awmfrl\/
rif;jrwf Oyrmwpfenf;aomfum; bJGUwHqdyfukd tvkd&Sdaom trwfonf bJGUwHqdyf[laom
taMumif;aMumifh tdrf &Sdaom a&TaiG tvHk;pHkukd ay;aomfvnf; bJGUwHqdyfukd &jcif;iSg vkHYv
xkwf\/ rif;jrwf twlomvQif tvSL&Sifa0E&mrif;onf xdktwGif;tyjzpfaom Opm
tm;vHk;ukd ay;vSL toufukdaomfvnf; olwpfyg;wdkYtm; ay;vSL NyD;vQif oAnKbk&m;tjzpfukd
omvQif &SmrSD;awmfrl\/
rif;jrwf pifppfaomfum; tvSL&Sif a0E&mrif;tm; odkYaom tMuHonf jzpf\]]xdkykPm;onf tMuif vSLzG,f0wKukd awmif;cH\/ igonf xdkykPm;tm; awmif;cHaom vSLzG,f
0wKukdom ay;vSLonf&Sdaomf vkdaom trIudpukd jyKol rnf\}} [k tMuHjzpf\/ odkY tMuH
jzpfojzifh xdktvSL&Sif a0E&mrif;onf xdk (ZlZum) ykPm;tm; om;r,m;ukd ay;vSL\/
rif;jrwf tvSL&Sif a0E&mrif;onf rkef;onf\ tjzpfaMumifh ykPm;tm; om;r,m;ukd ay;vSL
onf r[kwf/ rawGUrjrifvkdonf\ tjzpfaMumifh om;r,m;ukd ay;vSLonf r[kwf/ ightm; om;
r,m;wdkYonf tvGefrsm;ukef\? xdkom;r,m;wdkYukd auR;arG;jcif;iSg rwwfEdkif[k om;r,m; ukd
ay;vSLonf r[kwf/ igonf rcspfawmhNyD[k NiD;aiGUonf jzpf ESifxkwfvkdaomaMumifh om;r,m;
ukd ay;vSLonf r[kwf/ pifppfaomfum; oAnKwPfawmf &wemukdomvQif a0E&mrif;
onf odkY oabm&Sdaom twkr&Sdaom? jyefYajymaom? tvGefjrwfaom? cspfpzG,faom?
ESpfoufzG,faom? oem;zG,faom? toufESifh wlaom om;r,m;wnf;[laom tvSLjrwfukd
ykPm;tm; ay;vSL\/
rif;jrwf ewfxuf ewfjzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf p&d,myd#uygVdawmf- ]]igonf
ESpfa,mufukefaom om;orD;i,fwdkYukd rkef;onf r[kwf/ r'Drdzk&m;ukd rkef;onfhr[kwf/ igonf
oAnKwPfawmfukd cspfciftyf\/ xdkYaMumifh cspfvSpGmaom om;r,m;wdkYukd ig ay;vSLzl;cJh
avNyD}} [k pum;ukd a[mawmfrltyf\/

rif;jrwf xdkYaMumifh a0E&mrif;onf om;orD;tvSLukd ay;vSLNyD;aemuf ocFrf;ausmif;odkY


0if avsmif;puf\/ tvGef cspfcifjcif;aMumifh qif;&JodkY a&mufaom xdka0E&mrif;tm;
BuD;pGmaom pdk;&drfjcif; jzpfavNyD/ ESvHk;om; ylavmifjcif; jzpfavNyD/ ESmacgif;jzifh rqHhEdkif cHwGif;
jzifh ylavmifaom xGufouf 0ifoufavwdkYukd vTwf&avNyD/ rsuf&nfwdkYonf ,dkpD;usukefonf
&Sdaomf aoG;aygufwdkY jzpfukef rsufpdwdkYrS xGufukefNyD/ rif;jrwf rQavmufyif qif;&J 'ku
a&mufojzifh ig\ tvSL0wfonf rqkwf,kwfapownf;}} [k a0E&mrif;onf ykPm;tm;
om;r,m;ukd ay;vSL\/
rif;jrwf pifppfaomfum; a0E&mrif;onf ESpfyg;aom tusKd;xl;wdkYukd pJG ykPm;tm;
ESpfa,mufaom oli,fwdkYukd ay;vSL\/ tb,fESpfyg;wdkYenf;[lrl- (1) ig\ tvSL0wfonfvnf;
r,kwfavsmhjcif; jzpfvwHU? (2) awmopfjrpf awmopfoD;wdkYjzifh qif;&Jjcif;odkY a&mufukefaom
ig\ om;orD;wdkYukd odkY qif;&Jjcif;taMumif;aMumifh bdk;awmf odnf;rif;BuD;onf (ykPm;
vufrS) vGwfapvwHU/ ESpfyg;wdkYwnf;/ rif;jrwf a0E&mrif;onf ]]ig\ om;i,f orD;
i,fwdkYukd wpfpHkwpfa,mufaom olonf uReftoHk;taqmifjzifh oHk;aqmifjcif;iSg rwwfEdkif&m/
pifppftm;jzifhvnf; om;i,f orD;i,fwdkYukd bdk;awmf odnf;rif;BuD;onf a&G;EkwfvwHU/
odkY om;i,f orD;i,fwdkYukd vSL&jcif;aMumifh igwdkYrSmvnf; (wdkif;awmfjynfawmfodkY) jyefoGm;&
jcif; jzpfvwHU}} [k oday\/ rif;jrwf pifppfvQif ESpfyg;aom tusKd;xl;wdkYukd pJG ykPm;tm;
ESpfa,mufaom om;i,f orD;i,fwdkYukd ay;vSL\/
rif;jrwf wpfenf;aomfum; a0E&mrif;onf pifppf ]]ykPm;onf tdkrif;NyD? t&G,f
BuD;NyD? &ifha&mfNyD? tm;enf;\? cg;ukdif;\? awmifa0S;vQif rSDcdk&m&Sd\/ touf ukefcgeD;jzpf\/
bkef;uHenf;\/ ykPm;onf oli,fwdkYukd uReftjzpfjzifh oHk;aqmifjcif;iSg rpGrf;Edkif&m}} [k
od\/ rif;jrwf a,musfm;onf yuwdaom tm;tpGrf;jzifh odkY wefcdk;BuD;ukefaom? odkY
tmEkabmfBuD;ukefaom vaewdkYukd ,l yjcKyf vnf;aumif;? uvyf vnf;aumif; xnfh
ta&mif r&Sdatmif jyKNyD;vQif cGufi,f[laom oHk;aqmifjcif;jzifh oHk;aqmifjcif;iSg pGrf;Edkif&m
oavm[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; rpGrf;Edkif&myg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif
avmu xdkvaeESifhwlaom a0E&mrif;\ oli,fwdkYukd wpfpHkwpfa,mufaom olonf
uReftoHk; taqmifjzifh oHk;aqmifjcif;iSg rpGrf;Edkif[k (rdefYawmfrl\)/
rif;jrwf a0E&mrif;\ om;orD;i,fwdkYukd wpfpHkwpfa,mufaom olonf uReftoHk;
taqmifjzifh oHk;aqmifjcif;iSg rpGrf;Edkifaom taMumif;wpfyg;ukdvnf; em;axmifOD;avmh/
rif;jrwf aumif;jrwfaom? trsKd;rSefaom? &Spfajrmifh&Sdaom? aumif;pGm yGwfwdkuf aoG;tyfaom?
av;awmifcefY tvsm;&Sd vSnf;ykHawmif;rQ t0ef;&Sdaom pMu0aw;rif;\ ywjrm;&wemukd
wpfpHkwpfa,mufaom olonf ykqkd;ykdif;jzifh &pfywf yjcKyf xnfhNyD;vQif "m;aoG;ausmuf
toHk;taqmifjzifh oHk;aqmifjcif;iSg rpGrf;EdkifouJhodkY rif;jrwf twlomvQif avmu
pMu0aw;rif;\ ywjrm;&wemESifh wlukefaom xdka0E&mrif;\ oli,fwdkYukd wpfpHk
wpfa,mufaom olonf uReftoHk;taqmifjzifh oHk;aqmifjcif;iSg rpGrf;Edkif/
rif;jrwf a0E&mrif;\ om;orD;i,fwdkYukd wpfpHkwpfa,mufaom olonf uReftoHk;
taqmifjzifh oHk;aqmifjcif;iSg rpGrf;Edkifaom taMumif; wpfyg;ukdvnf; em;axmifOD;avmh/
rif;jrwf oHk;yg;aom t&yfrS rkef,dkaom? ukd,fvHk;jzLaom (tNrD; t*FgZmwf ESmarmif; ajcvuf
tm;jzifh) ckepfyg;aom xdjcif;&Sdaom? &Spfawmifjrifhaom? ukd;awmif&Snfvsm; xdktm;avsmfaom
ukd,fvHk; &Sdaom? pdwfMunf&TifzG,f&Sdaom? IcsifpzG,f&Sdaom? OaygoxrsKd;jzpfaom qifrif;ukd
wpfpHk wpfa,mufaom olonf qefaumjzifh vnf;aumif;? cGufjzifh vnf;aumif; zHk;ydwfjcif;iSg

jzpfap? EGm;i,fuJhodkY EGm;jcH xnfh aqmif,lxm;jcif;iSg jzpfap rpGrf;EdkifouJhodkY? rif;jrwf


twlomvQif avmu OaygoxrsKd;jzpfaom qifrif;ESifh wlaom a0E&mrif;\ om;orD;
i,fwdkYukd wpfpHkwpfa,mufaom olonf uReftoHk;taqmifjzifh oHk;aqmifjcif;iSg rpGrf;Edkif/
rif;jrwf a0E&mrif;\ om;orD;i,fwdkYukd wpfpHkwpfa,mufaom olonf uReftoHk;
taqmifjzifh oHk;aqmifjcif;iSg rpGrf;Edkifaom taMumif;wpfyg;ukdvnf; em;axmifOD;avmh/
rif;jrwf &Snfvsm; us,f0ef; jyefYajymaom? eufIdif;aom? rjcifwG,fEdkifaom? ul;cyfEdkifcJaom?
rouf0ifEdkifaom? rydwfyifEdkifaom r[mork'&mukd wpfpHkwpfa,mufaom olonf tvHk;pHk
aom a&qdyfwdkY ydwf wpfckaom a&qdyfjzifh oHk;aqmifjcif;ukd jyKjcif;iSg rpGrf;Edkif ouJhodkY?
twlomvQif r[mork'&mESifh wlaom a0E&mrif;\ om;orD;i,fwdkYukd wpfpHkwpfa,muf
aom olonf uRef toHk;taqmifjzifh oHk;aqmifjcif;iSg rpGrf;Edkif/
rif;jrwf a0E&mrif;\ om;orD;i,fwdkYukd wpfpHkwpfa,mufaom olonf uReftoHk;
taqmifjzifh oHk;aqmifjcif;iSg rpGrf;Edkifaom taMumif; wpfyg;ukdvnf; em;axmifOD;avmh/
rif;jrwf ,lZemig;&mwdkifwdkif aumif;uifodkY jrifhwufaom? ,lZemokH;axmif t&SnftjyefY
&Sdaom? &Spfaomif;av;axmifaom awmifxGwfwYdjk zifh wefqmqifxm;aom? ig;&maom jrpfBuD;
wdkY\ pD;xGuf&mjzpfaom? rsm;pGmaom ewfbDvl;taygif;wdkY\ rSDae&mjzpfaom? txl;xl;
tjym;jym;aom eHYomrsKd;ukd aqmifaom? ewfaq;yif t&mwdkYjzifh aumif;pGm wefqmqiftyf
aom [dr0Emawmifrif;onf aumif;uif wdrfwdkufuJhodkY tvGefjrifhwufonf jzpf xif&Sm;
ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif xdkavmu [dr0Emawmifrif;ESifh wlaom a0E&mrif;\
om;orD;i,fwdkYukd wpfpHkwpfa,mufaom olonf uReftoHk;taqmifjzifh oHk;aqmifjcif;iSg
rpGrf;Edkif/
rif;jrwf a0E&mrif;\ om;orD;i,fwdkYukd wpfpHkwpfa,mufaom olonf uReftoHk;
taqmifjzifh oHk;aqmifjcif;iSg rpGrf;Edkifaom taMumif;wpfyg;ukdvnf; em;axmifOD;avmh/
rif;jrwf nOhfarSmifrkduf0,f awmifxdyfxuf awmufavmifaom rD;yHkBuD;onf tvGefa0;aom
t&yfaomfvnf; xif&Sm;ouJhodkY rif;jrwf twlomvQif a0E&mrif;onf awmifxdyf
awmufavmifaom rD;yHkBuD;uJhodkY? a0;aom t&yfaomfvnf; xif&Sm;\/ xdka0E&mrif;\
om;orD; i,fwdkYukd wpfpHkwpfa,mufaom olonf uReftoHk;taqmifjzifh oHk;aqmifjcif;iSg
rpGrf;Edkif/
rif;jrwf a0E&mrif;\ om;orD;i,fwdkYukd wpfpHkwpfa,mufaom olonf uReftoHk;
taqmifjzifh oHk;aqmifjcif;iSg rpGrf;Edkifaom taMumif;wpfyg;ukdvnf; em;axmifOD;avmh/
rif;jrwf [dr0Emawmif uHhaumfyef; yGifhaomtcg avajzmifhajzmifh wdkufcwfonf&Sdaomf
q,f,lZem wpfq,fhESpf ,lZemwdkYwdkif yef;&eHYonf BuKdifvIdifouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
a0E&m rif;\ ausmfapmoHonfvnf; ,lZemtaxmifwdkY wdkifatmif vnf;aumif;? tued|
jA[mhjynf wdkifatmif vnf;aumif; twGif; ewfbHk tok&mbHk *VKefwdkYae&m *EAewfbHk
bDvl;wdkYae&m &uKdofwdkYae&m e*g;bHk udE&mbHk odMum;bHkwdkY ysHUESHY wuf\/ xdka0E&mrif;
oDv\ jrwfaom teHYonf vnf;aumif;pGm oif;vIdif\/ xdkYaMumifh xdka0E&mrif;\
om;orD;i,fwdkYukd wpfpHkwpfa,mufaom olonf uReftoHk;taqmifjzifh oHk;aqmifjcif;iSg
rpGrf;Edkif/ rif;jrwf ZmvDrif;om;ukd crnf;awmfjzpfaom a0E&mrif;onf ]]cspfom; oif
cspfom;\ bdk;awmfonf ykPm;tm; Opmukd ay; oif cspfom;wdkYukd a&G;Ekwfvkdonf&Sdaomf oif
cspfom;ukd a&Tpifedu wpfaxmifay; a&G;Ekwfygap/ uPSmZdefukd a&G;Ekwfvkdonf&Sdaomf
uRefa,musfm;wpf&m? uRefrdef;rwpf&m? qifwpf&m? jrif;wpf&m? EdkYnpfEGm;rwpf&m? EGm;vm;

Oobwpf&m? a&Tpif eduwpf&m odkY tvHk;pHk (ckepfckaygif;) wpf&mpD ay; a&G;Ekwfygap/


cspfom; oifwdkY\ tbdk;onf oifcspfom;wdkYukd ykPm;\ vufrS rif;tmPmjzifh tEdkiftxuf
tcsnf;ESD; tu,f ,lav jim;tHh? opfcspfom;wdkYonf bdk;awmf\pum;ukd rvkdufemMuukef
vifh? ykPm;odkYom tpOf vkdufMuukefavhm}} [k oGefoifqHk;rawmfrlvkduf\/ odkY oGefoifqHk;r
awmfrl om;awmforD; awmfwdkYukd apvTwfawmfrlvkduf\/ xdkYaemifrS ZmvDrif;om;onf oGm;
bdk;awmfu ar;tyfonf&Sdaomf- ]]bdk;awmfbk&m; crnf;awmfonf tuREfkyfukd a&Tpifedu
wpfaxmifzdk;ukdom ay;apygNyD/ xdkYjyif uPSmZdef ESrysKdukd qifwpf&mpaom ckepfyg;aygif;
wpf&mpDukd ay;apygNyD}} [k (avQmuf\)/
toQifbk&m; em*aoe jyemukd aumif;pGm ajztyfygNyD/ 'd|dwnf;[laom uGef&ufukd
aumif;pGm zsufqD;tyfygNyD/ olwpfyg;\ tpGyftpGJukd aumif;pGm ESdrfeif;tyfygNyD/ rdrd\ t,lukd
aumif;pGm jyawmfrltyfygNyD/ o'gukd aumif;pGm jyifqif okwfoiftyfygNyD? teufukd aumif;pGm
a0zeftyfygNyD? odkYvQif pum;ukd xdkodkY qdkawmfrlwdkif; 0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
a&S;OD;pGmaom a0E&yOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- aa00
EE&&00**f f ======
2 - 'ku&um&duyOm ('ku&p&d,m tusifh jyem)
2/ toQifbk&m;em*aoe bk&m;avmif;tm;vHk;wdkYonfyif jyKEdkifcJvSpGmaom 'ku&p&d,m
tusifhukd jyKusifhygukefoavm/ odkYr[kwf a*gwrbk&m; tavmif;awmfonfom 'ku&p&d,m
tusifhukd jyKusifh&ygoavm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf bk&m;avmif; tm;vHk;wdkYtm; 'ku&
p&d,mtusifhonf r&Sd/ a*gwr bk&m;avmif;onfomvQif 'ku&p&d,m tusifhukd jyKusifh\[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe odkYjzpfcJhrl bk&m;avmif;wdkY\ bk&m;avmif;wdkYESifh xl;jcm;onf\
tjzpfonf roifhawmfacs[k (avQmuf\)/ rif;jrwf taMumif;t&mav;yg;wdkYjzifh bk&m;avmif;
wdkY\ bk&m;avmif;wdkYESifh xl;jcm;aom tjzpfonf jzpf\/ tb,f av;yg;wdkYjzifhenf;[lrl-(1)
trsKd;Zmwf xl;jcm;aom tjzpf? (2) ur|mef;tusifh xl;jcm;aom tjzpf? (3) toufawmf
xl;jcm;aom tjzpf? (4) t&yfawmfyrmP xl;jcm;aom tjzpfwdkYwnf;/ rif;jrwf av;yg;aom
taMumif;wdkYjzifh bk&m;avmif;wdkY\ bk&m;avmif;wdkYESifh xl;jcm;aom tjzpfonfjzpf\/ rif;jrwf
tvHk;pHkaom bk&m;&SifwdkYtm; toGif vnf;aumif;? oDv vnf;aumif;? orm"d vnf;
aumif;? ynm vnf;aumif;? 0drkwdPf vnf;aumif;? 0drkwdPftjrif vnf;aumif;?
a0om &ZPfav;yg; vnf;aumif;? bk&m;&SifwdkY\ tm;awmfq,fyg; vnf;aumif;? tom
"m&P Pfawmfajcmufyg; vnf;aumif;? bk&m;Pfawmf wpfq,fhav;yg; vnf;aumif;?
bk&m;*kPf aus;Zl;w&m; wpfq,fh&Spfyg; vnf;aumif;? tvHk;pHkaom bk&m;*kPfawmf

vnf;aumif; xl;jcm;aom tjzpfonf r&Sd/ tvHk;pHkaom jrwfpGmbk&m;wdkYonfvnf; bk&m;&SifwdkY


\ *kPfaus;Zl;wdkYESifh wlrQMuukef\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe tvHk;pHkaom jrwfpGmbk&m;wdkYonfvnf; bk&m;&SifwdkY\ *kPfaus;Zl;
wdkYESifh tu,f wlrQMuygukefonf jzpftHh/ tb,ftaMumif;aMumifh a*gwr bk&m;tavmif;
onfom 'ku&p&d,m tusifhukd jyKusifhtyfygoenf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf a*gwrbk&m;
tavmif;awmfonf Pfr&ifhusufrD oAnKwPfawmf r&ifhusufao;rD awmxGufonf
jzpf&um; r&ifhusufao;aom Pfukd &ifhusufapaomaMumifh 'ku&p&d,mtusifhukd jyKusifh
awmfrl&\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m; em*aoe tb,ftaMumif;aMumifh bk&m;tavmif;onf Pfr&ifhusuf
ao;rD oAnKwPf r&ifhusufao;rD awmxGufbdoenf;/ Pfukd &ifhusufap Pf&ifh
usufrS xGufoifhonf r[kwfygavm[k (avQmuf\)/
rif;jrwf bk&m;avmif;onf azmufjyefaom armif;rtaygif;ukd jrif ESvHk;rom,mjcif;
jzpf\/ ESvHk; rom,mjcif;jzpfaom xdkbk&m;avmif;tm; rarGUavsmfjcif; jzpf\/ rarGUavsmfaom
pdwfjzpfonfukd jrif rm&fewf\ toif;tyif;jzpfaom wpfOD;aom ewfom;onf ]]tcgonf
um; pifppf rarGUavsmfaom pdwfukd azsmufy,fjcif;iSg tcgwnf;}} [k aumif;uif &yfvsuf
pum;ukd qdk\ ]]tavmif;rif; oif tavmif;rif;onf ysif;&djcif; rjzpfygvifh/ oiftavmif;rif;
tm; aeYrS ckepf&ufajrmufaom aeY tuefY wpfaxmif&Sdaom? tuGyfESifhwuGaom? ykHawmif;
ESifhwuGaom? tvHk;pHkaom tjcif;t&mESifh jynfhpHkaom? ewf jzpfaom pMum&wemonf
xif&Sm; jzpfygvwHU/ oiftavmif;rif;tm; ajr a&mufukefaom &wemwdkYonf vnf;aumif;?
aumif;uif wnfaom &wemwdkYonf vnf;aumif; tvkdvkdomvQif uyfa&mufvmygukef
vwHU/ uRef;i,fESpfaxmif tjcHt&H&Sdukefaom uRef;BuD;av;uRef;wdkY wpfOD;wnf; jy|mef;aom
tm;jzifh tmPmysHUESHYvwHU/ tavmif;rif;tm; &J&ifhukefaom? ol&Jaumif; t*Fkyf&Sdukefaom?
wpfzuf ppfonfwdkYukd ESdrfeif;Edkifukefaom? taxmifruaom om;awmfwdkYonf jzpfukefvwHU/
xdkom;awmfwdkY jcH&Hvsuf &wemckepfyg;ESifh jynfhpHkonf jzpf av;uRef;ol vltaygif;ukd qHk;r&
vwHU}} [k qdk\/
wpfaeYvHk; ylavmifxm;aom wpfckvHk; ylavmifaeaom oHwHusifonf em;wGif;odkY pl;0if&m
ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif xdkewfom;\ pum;onf bk&m;avmif;\ em;wGif;odkY pl;0if
av\/ odkYvQif xdkbk&m;avmif;onf jyuawhtm;jzifhomvQif ysif;&dNiD;aiGUaeonf jzpfvsuf
xdkewf\ pum;aMumifhum; twdkif;xuftvGef xdwfvefYaMumuf&GHU\? xdwfvefYjcif;odkY a&muf\/
rif;jrwf BuD;pGmaom rD;yHkBuD;onf awmufavmifaepOf wpfyg;aom xif;rD;pmjzifh xyfrH
awmufavmifapcJhaomf twdkif;xuftvGef awmufavmif&m ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
bk&m;avmif;onf jyuawhtm;jzifhomvQif NiD;aiGUaeonf jzpfvsuf xdkewf\ pum;aMumifhum;
twdkif;xuftvGef xdwfvefYaMumuf&GHU\? xdwfvefYjcif;odkY a&muf\/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; jyuawh pdkpGwfonf jzpf aumif;pGm aygufojzifh
pdrf;pdkaom aeZmjrufEk&Sdaom ajrBuD;onf aemufxyf a&avmif; tyfonf&Sdaomf &THUGeftwd
jzpfvsuf wpfzefvQif rkd;BuD;&GmoGef;jyefaomf twdkif;xuftvGef &THUGeftwd jzpf&m\? rif;jrwf
twlomvQif bk&m;avmif;onf jyuawhtm;jzifhomvQif NiD;aiGUaeonf jzpfvsuf xdkewf\
pum;aMumifhum; twdkif;xuftvGef xdwfvefYaMumuf&GHU\? xdwfvefYjcif;odkY a&muf\[k
(rdefYawmfrl\)/

toQifbk&m;em*aoe bk&m;avmif;tm; ckepf&ufajrmufaom aeY0,f ewf jzpfaom


pMum&wemonf tu,f jzpfjim;tHh/ bk&m;avmif;onf ewf jzpfaom pMum&wem jzpfay:
vwfaomf qkwfepfjyefvnf&m ygoavm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf ckepf&ufajrmufaomaeY
bk&m;avmif;tm; ewf jzpfaom pMum&wemonf rjzpf&m/ xdkodkY pMum&wem rjzpfbJvsuf
vnf; xdkewfonf jzm;a,mif; aoG;aqmifjcif;tusKd;iSg rrSefaom pum;ukd qdktyf\? rif;jrwf
ckepf&uf ajrmufaomaeY ewf jzpfaom pMum&wemonf tu,f jzpfapOD;awmh? bk&m;
avmif;onf rqkwfepf rjyefvnf&m/ taMumif;tb,fenf;[lrl-rif;jrwf bk&m;avmif;onf
]]tedp}} [k jrJjrHpGm pJG,l\/ ]]'ku}} [k? ]]tew}} [k jrJjrHpGm pJG,l\? (edp okc tw[k wPSm
'd|dtm;jzifh) jyif;pGm pJGvrf;rI ukefysufjcif;odkY a&muf\/ (xdkYaMumifh rqkwfepf rjyefvnf&m)/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh taemwwftdkifBuD;rSa&onf **FgjrpfodkY 0if\/ **FgjrpfrS r[m
ork'&modkY 0if\/ r[mork'&mrS (e*g;jynf) ygwmvrkcodkY 0if\/ rif;jrwf ygwmvrkcodkY
a&mufNyD;aom xdka&onf jyefvnf r[mork'&modkY 0ifEdkif&moavm/ r[mork'&mrS **Fgjrpf
odkY 0ifEdkif&moavm/ **FgjrpfrS wpfzef taemwwftdkifodkY 0ifEdkif&moavm[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m; r0ifEdkif&myg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif bk&m;avmif;onf
av;oacsFEiS fh urmwpfodef;wdkY ywfvHk; (ypdrb0dubk&m;jzpfrnfh) b0\ taMumif;aMumifh
ukodkvfukd qnf;yl;tyfNyD/ xdkbk&m;avmif;onf aemufqHk;b0odkY a&mufvwfNyD/ oAnKw
Pfawmfonf &ifhusufNyD/ ajcmufESpfwdkYjzifh w&m;tm;vHk;ukd xif&Sm;pGm od avmu txGwf
tjrwfqHk;yk*dKvf jzpfawmfrlaom bk&m;jzpfvwHU/ rif;jrwf bk&m;avmif;onf pMum&wem[l
aom taMumif;aMumifh qkwfepfjyefvnfEdkif&mtHhavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rqkwfepf
rjyef vnf&myg[k (avQmuf\)/
rif;jrwf pifppfaomfum; ajrBuD;onf awmESifhwuG awmifESifhwuG qkwfepfaomf qkwfepf
&mao;\? bk&m;avmif;onf oAnKwPfodkY ra&muf&bJ rqkwfepf&may/ rif;jrwf **Fg
jrpfa&onf a&qefa&nmodkY qefwufaomf qefwuf&m\? bk&m;avmif;onf oAnKwPfodkY
ra&muf&bJ rqkwfepf&may/ rif;jrwf rEIdif;&SnfhEdkifaom a&ukd aqmifaom r[mork'&monf
EGm;ajc&muGuf a&uJhodkY ajcmufcef;aomfvnf; ajcmufcef;&m\? bk&m;avmif;onf oAnKw
PfodkY ra&mufbJ rqkwfepf&may/ rif;jrwf jrif;rdk&fawmifrif;onf tpdwft&maomf
vnf;aumif;? tpdwftaxmifaomf vnf;aumif; uJGaomfvnf; uGJ&m\? bk&m;avmif;onf
oAnKw PfodkY ra&muf&bJ rqkwfepf&may/ rif;jrwf vaewdkYonf Mu,fwm&mwdkYESifhwuG
ajr cJuJhodkY usaomfvnf; us&m\? bk&m;avmif;onf oAnKwPfodkY ra&muf&bJ rqkwf
epf&may/ rif;jrwf aumif;uifonf zsmuJhodkY vdyfaomfvnf; vdyf&m\? bk&m;avmif;onf
oAnKwPfodkY ra&muf&bJ rqkwfepf&may/ tb,ftaMumif;aMumifhenf;[lrl-tvHk;pHkaom
taESmiftzJGUwdkYukd jzwfawmuftyfNyD;onf\ tjzpfaMumifhwnf;[k (rdefY awmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe avmu taESmiftzJGUwdkYonf tb,frQavmuf &Sdygukefoenf;[k
(ar;avQmuf\)? rif;jrwf avmu taESmiftzJGUwdkYonf q,fyg;wdkYaywnf;? ,if;taESmif
tzJGUwdkYjzifh aESmifzJGUtyfukefaom ow0gwdkYonf rxGufcGgEdkifukef/ xGufcGgygukefaomfvnf;
jyefvnf&ukef\/ tb,f q,fyg;wdkYenf;[lrl(1) rif;jrwf avmu trdonf taESmiftzJGUwnf;/
(2) rif;jrwf avmu tzonf taESmiftzJGUwnf;/
(3) rif;jrwf avmu r,m;onf taESiftzJGUwnf;/

(4) rif;jrwf avmu om;orD;wdkYonf taESmiftzJGUwnf;/


(5) rif;jrwf avmu aqGrsKd;wdkYonf taESmiftzJGUwnf;/
(6) rif;jrwf avmu rdwfaqGonf taESmiftzJGUwnf;/
(7) rif;jrwf avmu Opmonf taESmiftzJGUwnf;/
(8) rif;jrwf avmu vmbfylaZmfoumonf taESmiftzJGUwnf;/
(9) rif;jrwf avmu tpdk;&jcif;onf taESmiftzJGUwnf;/
(10) rif;jrwf avmu umr*kPfig;yg;wdkYonf taESmiftzJGUwnf;/
rif;jrwf avmu taESmiftzJGUwdkYonf q,fyg;wdkYwnf;/ ,if;taESmiftzJGUwdkYjzifh
aESmifzJGUtyfukefaom ow0gwdkYonf rxGufcGgEdkifMuukef/ xGufcGgygukefaomfvnf; jyefvnf&ukef
\/ xdkq,fyg;aom taESmiftzJGUwdkYukd bk&m;avmif;onf jzwftyfNyD;ukefNyD/ cJGzsuftyfNyD;ukefNyD/
rif;jrwf xdkYaMumifh bk&m;avmif;onf qkwfepfawmfrrl[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe bk&m;avmif;onf ewf\ pum;aMumifh rarGUavsmfaom pdwfjzpfay:
vwfaomf Pfr&ifhusufao;rD oAnKwPf r&ifhusufao;rD tu,f awmxGufcJhjim;tHh/
xdkbk&m;avmif; jyKvkyftyfaom 'ku&p&d,m tusifhjzifh tb,ftusKd;&SdtHhenf;/ tvHk;pHkaom
pm;aomufzG,fukd pm;aomufjcif;jzifh Pf&ifhusufjcif;ukd iHhvifhvsuf jzpf&rnf r[kwfygavm
[k (avQmuf\)/
rif;jrwf avmu rxDrJhjrif jyKtyfukefaom? t,kwf[k rSwftyfukefaom? Iwfcstyfukef
aom? uJh&JUtyfukefaom? jypfwiftyfukefaom? ESdyfpuftyfukefaom? tkdtao rjyKtyfukef
aom yk*dKvw
f dkYonf q,fa,mufwdkYwnf;/ tb,fq,fa,mufwdkYenf;[lrl(1) rif;jrwf vifuif;aom rdef;rudk avmu rxDrJhjrif jyKtyf\/ t,kwf[k rSwftyf\/
Iwfcstyf\? uJh&JUtyf\? jypfwiftyf\? ESdyfpuftyf\? tkdtaorjyKtyf/
(2) rif;jrwf tm;tifenf;yg;aom yk*dKvfudk/y/
(3) taqGtrsKd;rJhaom yk*dKvfudk/
(4) tpm;BuD;aom yk*dKvfudk/
(5) q&mhxH rqnf;uyfzl;aom yk*dKvfudk/
(6) ,kwfrmaom taqGcifyGef;&Sdaom yk*dKvfudk/
(7) Opmypnf;csKdUwJah om yk*dKvfudk/
(8) tusifh,kwfaom yk*dKvfudk/
(9) tvkyfvufrJh yk*dKvfudk/
(10) vkHYvcsKdUwJhaom yk*dKvfudk avmu rxDrJhjrif jyKtyf\/ t,kwf[k rSwftyf\/ Iwfcs
tyf\? uJh&JUtyf\? jypfwiftyf\? ESdyfpuftyf\? tkdtao rjyKtyf/
rif;jrwf avmu rxDrJhjrif jyKtyfukefaom? t,kwf[k rSwftyfukefaom? Iwfcstyfukef
aom? uJh&Jtyfukefaom? tjypfwiftyfukefaom? ESdyfpuftyfukefaom? tkdtao rjyKtyfukef
aom yk*dKvfwdkYonf q,fa,mufwdkYwnf;/

rif;jrwf q,fyg;aom taMumif;t&mwdkYudk atmufarhaom bk&m;avmif;tm; odkY


aom trSwfonm jzpf\/ igonf tvkyfvufrJh vkv
HY csKdUwhJ ewfvlwdkY uJh&JUtyfonf rjzpfygh
apvifh/ tu,f ]]igonf trIvkyft&Sif jzpftHh/ trIvkyfjcif;udk tav;jyKtHh/ trIvkyfjcif;vQif
tBuD;trSL;&Sdonf jzpftHh/ trIvkyfjcif;vQif tavhtusifh&Sdonf jzpftHh/ trIvkyfjcif;udk
aqmif&GuftHh/ trIvkyfjcif;vQif tdrfae&m&Sdonf jzpf rarhravsmhaeawmhtHh}} [k
(trSwfonm jzpf\)/ rif;jrwf odkYvQif bk&m;avmif;onf Pfudk &ifhusufapvsuf 'ku&
p&d,mtusifhudk jyKusifhawmfrl\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe bk&m;avmif;onf 'ku&p&d,m tusifhudk jyKonf&Sdaomf ]]igonf
qif;&J NidKjiifvSpGmaom 'ku&p&d,m tusifhudk usifhojzifh vlwdkY\ ukodkvfuryxw&m;xuf
vGefjrwfaom t&d,mwdkY\ Pftjriftxl;udk r&cJh/ opmav;yg;udk odjcif;iSg tjcm;vrf;&Sd&m
ao;oavm[k qdkyg\/ xdktcg bk&m;avmif;tm; r*fudk taMumif;jyK owdvGwfuif;awGa0
jcif; jzpfygao;oavm}}[k (ar;avQmuf\)/
rif;jrwf pdwfudk tm;enf;atmif jyKwwfukefaom w&m;wdkYonf ESpfq,fhig;yg;wdkYwnf;/
,if;ESpfq,fhig;yg;aom w&m;wdkYu tm;enf;atmif jyKtyfaom pdwfonf rwnfMunfEdkif/
tmoa0g w&m;wdkYukefjcif;iSg rjzpfEdkif/ tb,fESpfq,fhig;yg;wdkYenf;[lrl- rif;jrwf
(1) trsufa'goonf pdwfudk tm;enf;atmif jyKwwfaom w&m;wnf;/ ,if;trsuf
a'gou tm;enf;atmif jyKtyfaom pdwfonf rwnfMunfEdkif/ tmoa0gw&m;wdkY ukefjcif;iSg
rjzpf/
(2) &efNidK;zGJUjcif;onf/y/ (3) aus;Zl;udk acszsufjcif;onf/ (4) *kPfNyKdifjcif;onf/
(5) jiLplapmif;ajrmif;jcif;onf/ (6) 0efwdkjcif;onf/ (7) vSnfhywfjcif;onf/
(8) aumufuspfpOf;vJjcif;onf/ (9) cufxefwif;rmjcif;onf/ (10) jcKwfjc,fjcif;onf/
(11) rmefrljcif;onf/ (12) tvGefrmefrljcif;onf/ (13) rmef,pfjcif;onf/
(14) arhavsmhayghwefjcif;onf/ (15) av;vH xdkif;rIdif;jcif;onf/ (16) NiD;aiGUjcif;onf/
(17) ysif;&djcif;onf/ (18) ,kwfnHhaom taqGcifyGef;&Sdjcif;onf/
(19) tqif; ]lygHk}wdkYonf/
(20) toH]o'gHk} wdkYonf/ (21) teHY]*EmHk} wdkYonf/ (22) t&om]&omHk} wdkYonf/
(23) tawGUtxd ]azm|AmHk} wdkYonf/ (24) qmavmifrGwfodyfjcif;onf/
(25) rif;jrwf rarGUavsmfjcif;onf pdwfudk tm;enf;atmif jyKwwfaom w&m;wnf;/
,if;rarGUavsmfjcif;u tm;enf;atmif jyKtyfaompdwfonf rwnfMunfEdkif/ tmoa0gw&m;wdkY
ukefjcif;iSg rjzpfEdkif/
rif;jrwf ESpq
f ,fhig;yg;ukefaom w&m;wdkYonf pdwfudk tm;enf;atmif jyKwwfukefaom
w&m;wdkYwnf;/ ,if;w&m;wdkYu tm;enf;atmif jyKtyfaom pdwfonf rwnfMunf/ tmoa0g
w&m;wdkY ukefjcif;iSg rjzpfEdkif/
rif;jrwf bk&m;avmif;\ qmavmifrGwfodyfrIwdkYonf udk,fudk csHK;apukef\/ udk,fcsHK; vwf
aomf pdwfonf rwnfMunfEdkif/ tmoa0gw&m;wdkY ukejf cif;iSg rjzpfEdkif/ rif;jrwf av; oacFsESifh
urmwpfodef;ywfvHk; bk&m;avmif;onf xdkxdkb0wdkY t&d,opm av;yg;wdkYudkomvQif

xdk;xGif; odaMumif;udk &SmazGcJhvSavNyD/ odkYjzpfvsuf xdkbk&m;avmif;tm; tqHk;pGefb0jzpfaom


opmav;yg;udk xdk;xGif; od&rnfhb0 r*fudk tmHkjyK owdvGwfuif; awGa0jcif;onf
tb,frSm jzpfEdkifvwHUenf;/ rif;jrwf bk&m;avmif;tm; ]]opmav;yg;udk odjcif;iSg tjcm;vrf;
onf &Sd&mao;oavm}}[k trSwfonmrQonf jzpf\/ rif;jrwf bk&m;avmif;onf wpfvom;rQ
om jzpfvsuf? omuD0ifrif;jzpfaom zcrnf;awmf v,fxGefr*FvmtrIudk jyKvkyfpOf at;jraom
oajyyif&dyf0,f usuo
f a&&Sdaom ae&m xuf0,fzGJUacG xdkifaevsuf? umr*kPfwdkYrS uif;qdwf
vsufomvQif tukodkvfw&m;wdkYrS uif;qdwfomvQif MuHpnfrI ]0dwuf}? oHk;oyfqifjcifrI
]0dpm&}ESifhwuGjzpfaom? eD0&P uif;qdwfjcif;aMumifhjzpfaom? ESpfodrfhrI ]ywd}? csrf;omrI ]okc}
&Sdaom yXrpsmefudk jynfhpHkapae\/y/ pwkwpsmefudk jynfhpHkapae\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ odkYvQif pum;udk xdkodkY qdkawmfrlwdkif; 0efcHyg
\/ bk&m;avmif;onf Pfudk &ifhusufapawmfrlvsuf 'ku&p&d,mtusifhudk jyKusifhawmf
rlyg\[k (avQmuf\)/ /
ESpfckajrmuf 'ku&um&duyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- aa00
EE&&00**f f ======
3 - ukovmukovAv0w&yOm
(ukodkvf tukodkvf\ tm;BuD;rI jyem)
3/ toQifbk&m;em*aoe tb,fw&m;onf tvGeftuJ tm;BuD;avoenf;/ ukodkvf
onfrlvnf; tm;BuD;oavm/ tukodkvfonfrlvnf; tm;BuD;oavm[k (ar;avQmuf\)/
rif;jrwf ukodkvfonf tvGeftuJ tm;BuD;\/ xdkukodkvftwl tukodkvfonf tm;rBuD;[k
(rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe ]]ukodkvfonf tvGeftuJ tm;BuD;\/ xdkukodkvftwl
tukodkvfonf tm;rBuD;}} [laom xdkpum;udk tuREkfyf vufrcHEdkifyg/ toQifbk&m;em*aoe
avmu ol\ toufudk owfukefolwdkYonf xif&Sm;&Sdukef\/ ray;onfudk cdk;,lolwdkYonf
xif&Sm;&Sdukef\/ umrwdkY rSm;aomtm;jzifh usifholwdkYonf xif&Sm;&Sdukef\/ r[kwfrrSef ajymqdk
olwdkYonf xif&Sm;&Sdukef\/ &Gmudk wdkufzsufolwdkYonf xif&Sm;&Sdukef\/ vrf;c&D; vk,uf
olwdkYonf xif&Sm;&Sdukef\/ pOf;vJolwdkYonf xif&Sm;&Sdukef\/ vSnfhywf jzm;a,mif;olwdkYonf
xif&Sm;&Sdukef\/ xdktvHk;pHkaom olwdkYonf xdkrQavmufaom raumif;rIjzifh vufjzwfjcif;udk
cH&ukef\/ ajcjzwfjcif;udk? vufajcjzwfjcif;udk? em;jzwfjcif;udk? ESmacgif;jzwfjcif;udk? em; ESmacgif;
jzwfjcif;udk? ykef;&nftdk;ac: nOf;yef;rIudk? ckoif;OD;jynf;ac: nOf;yef;rIudk?&m[k cHwGif;ac:
nOf;yef;rIudk? rD;yef;ac: nOf;yef;rIudk? vufqDrD;ac: nOf;yef;rIudk? Nydef;&Gufac: nOf;yef;rIudk?
avsmfawt0wfac: nOf;yef;rIudk? {PDom;rD;NrdKufac: nOf;yef;rIudk? ig;rQm; csdwfjzifh tom;vTm
jcif;ukd? usyfjym;rQavmuf tom;jzwfjcif;udk? (tom;udk rGrf;) qm;iHa& avmif;jcif;udk? wHcg;
usnfvSnfhac: nOf;yef;rIudk? aumufdk;xHk;ac: nOf;yef;rIudk? qDyljzifh oGef;avmif;jcif;udk? acG;wdkY

udk udkufpm;aponfwdkYudk? t&Sifvwfvwf oHwHusifvQKdjcif;udk? oefvsufjzifh OD;acgif;jzwfjcif;udk


cH&ukef\/
tcsKdUaomolwdkYonf nOfhtcg raumif;rIudk jyK? nOfhtcgyifvQif raumif;usKd;udk
cHpm;&ukef\/ tcsKdUaomolwdkYonf nOfhtcg (raumif;rIudk) jyK? aeYtcgyifvQif (raumif;
usKd;udk) cHpm;&ukef\/ tcsKdUaomolwdkYonf aeYtcg (raumif;rIudk) jyK? aeYtcgyifvQif
(raumif;usKd;udk) cHpm;&ukef\/ tcsKdUaomolwkdYonf aeYtcg (raumif;rIudk) jyK? nOfhtcg
yifvQif (raumif;usKd;udk) cHpm;&ukef\/ tcsKdUaomolwdkYonf ESpf&uf oHk;&ufvGefonf&Sdaomf
(raumif;usKd;udk) cHpm;&ukef\/ xdktvHk;pHkaom olwdkYonfvnf; rsufarSmufjzpfaom udk,f\
tjzpfomvQif raumif;usKd;udk cHpm;&ukef\/ toQifbk&m;em*aoe wpfa,mufaom oltm;
vnf;aumif;? ESpfa,mufaom olwdkYtm; vnf;aumif;? oHk;a,mufaom olwdkYtm; vnf;aumif;?
av;a,mufaom olwdkYtm; vnf;aumif;? ig;a,mufaom olwdkYtm; vnf;aumif;?
q,fa,mufaom olwdkYtm; vnf;aumif;? wpf&maom oltm; vnf;aumif;? wpfaxmifaom
oltm; vnf;aumif;? wpfodef;aom oltm; vnf;aumif; tjcHt&HESifhwuGaom tvSLudk ay;?
oDvjzifh vnf;aumif;? OykofuHjzifh vnf;aumif;? rsufarSmufjzpfaom pnf;pdrfudk vnf;aumif;?
tjcHt&Hudk vnf;aumif;? csrf;omudk vnf;aumif; cHpm;&aomol wpfpHkwpfa,muf &Sdyg\avm
[k (ar;avQmuf\)/
rif;jrwf a,musfm; av;a,mufwdkYonf tvSLudk ay;aomaMumifh? oDvudk aqmufwnf
aomaMumihf? Oykof apmifhokH;rIudk jyKvkyfaomaMumifh rsufarSmufb0yif xdkvludk,fjzifhomvQif
wm0womewfjynfodkY a&mufzl;aom olwdkY &Sdukef\[k (rdefYawmfrl\)? toQifbk&m; tb,fol?
tb,folwdkYygenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf rEmwkpMumrif;? aerdrif;? om"derif;? *kwdv
apmif;orm;wdkYaywnf;[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe xdk'd|"rtusKd;onf rsm;pGmaom b0taxmifwdkY jcm;uGmae\/
toQifbk&m;jyaom taMumif;um; ESpfOD;aom tuREkfyfwdkY\ rsufuG,f jzpfacs\/ tu,f
pGrf;Edkifonf jzpfygtHh/ jrwfpGmbk&m; xif&Sm;&Sdawmf rlaomtcg ypKyefb0yif jzpfzl;onfudk
rdefYMum;awmf rlygavmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf ypKyefb0vnf; ykPuuRefonf toQif
om&dykw&mrax&ftm; abmZOfudk ay;vSLaomaMumifh xdkay;vSLaom aeYyifvQif olaX;
t&modkY a&muf&av\/ xdkykPuonf ,ckvufxuf ykPu olaX;[l xif&Sm;\/
a*gygvrmwm rnfaom rdzk&m;onf rdrd\ qHyifwdkYudk a&mif; &tyfukefaom &SpfojymwdkYjzifh
toQifr[m upnf; rax&ftygt0if rax&f&Spfyg;tm; qGrf;udk ay;vSLaomaMumifh xdkay;vSL
aom aeYyifvQif pEyaZmwrif;\ rdzk&m;t&modkY a&muf&\/ okyd,mOygodumronf
rusef;rmaom &[ef;wpfyg;tm; rdrd\ aygifom;jzifh tom;[if;udk ay;vSLaomaMumifh ESpf&uf
ajrmufaom aeYyifvQif tom;Ekwwfum aumif;aom tom;ta& jzpf temuif; &av\/
rvduma'0Donf jrwfpGmbk&m;tm; wpfnOfhvGefNyD;aom rka,mrkHYvHk;udk ay;vSLaomaMumifh
xdkay;vSLaom aeY yifvQif aumovrif;\ rdzk&m;acgifBuD; jzpf&av\/ okreyef;onfonf
&Spfqkyfaom rkav;yef;wdkYjzifh jrwfpGmbk&m;udk ylaZmfaomaMumifh xdkylaZmfaom aeYyifvQif
rsm;pGmaom pnf;pdrfcsrf;om jynfhpHkjcif;odkY a&muf&av\/ {uom#u ykPm;onf tay:Hk
ykqdk;jzifh jrwfpGmbk&m;udk ylaZmfaomaMumifh xdkylaZmfaom aeYyif tvHk;pHkaom qifponfwdkY\
&Spfck taygif;udk&\/ xdktvHk;pHkaom olwdkYonf rsufarSmufjzpfaom pnf;pdrfudk vnf;aumif;?
tjcHt&Hudk vnf;aumif; cHpm;&ukef\[k (rdefYawmfrl\)/

toQifbk&m;em*aoe ajcmufa,mufaom olwdkYudkomvQif a&G;cs,f&SmrSD; jyawmfrl&onf


r[kwfygavm[k (avQmuf\)/ rif;jrwf [kwfay\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe
xdkodkY jzpfygrl tukodkvfonfomvQif tvGeftuJ tm;BuD;\/ xdktukodkvftwl ukodkvfonf
tm;rBuD;/ toQifbk&m;em*aoe tuREkfyfonfum; wpfaeYwnf;yif raumif;rIuH\ tusKd;
aMumifh wHusifvQdK wifcH&ukefaom q,fa,mufaom a,musfm;wdkYudkvnf; jrif&yg\/ raumif;
rI uH\ tusKd;aMumifh wHusif vQdKwifcH&ukefaom ESpfq,faom a,musfm;wdkYudk vnf;aumif;?
oHk;q,faom a,musfm;wdkYudk vnf;aumif;? av;q,faom a,musfm;wdkYudk vnf;aumif;?
ig;q,faom a,musfm;wdkYudk vnf;aumif;? a,musfm;wpf&mudk vnf;aumif;? a,musfm;
wpfaxmifudk vnf;aumif; jrif&yg\/ toQifbk&m;em*aoe eEukvrnfaom rif;\
b'omvrnfaom ppfolBuD; om;onf &Sdav\/ xdkb'omvESifh pE*kwfrif;onf ppfajrjyif
wdkufcdkufjcif; jzpfav\/ toQifbk&m;em*aoe xdkppfajrjyif ESpfzufaom Adkvfygtaygif;0,f
&Spfq,faom acgif;jywftavmif;aumifwdkY jzpfavukef\/ acgif;jywftavmif;aumif wpfckvJ
usonf&Sdaomf acgif;jywftavmif;aumif wpfckonf x\/ xdktvHk;pHkaom olwdkYonfvnf;
raumif;rIuH\ tusKd;aMumifhyif tusKd;rJh ysufpD;jcif;odkY a&muf&ukef\/ toQifbk&m;em*aoe
taMumif; aMumifhvnf; tukodkvfonfomvQif tvGeftuJ tm;BuD;\/ xdktukodkvftwl
ukodkvfonf tm;rBuD;[k qdkyg\/
toQifbk&m;em*aoe jrwfpGmbk&m; omoemawmf aumovrif;onf to'do
tvSLBuD;udk ay;vSL\[k Mum;zl;ygoavm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf Mum;zl;\ ([k rdefYqdk\)/
toQif bk&m;em*aoe aumovrif;onf xdkto'dotvSLBuD;udk ay;vSL xdkodkY ay;vSLjcif;
[laom taMumif;aMumifh wpfpHkwpf&maom rsufarSmufjzpfaom pnf;pdrfudkaomf vnf;aumif;?
tjcHt&Hudkaomf vnf;aumif;? csrf;omudkaomf vnf;aumif; &ygoavm[k (ar;avQmuf\)/
rif;jrwf r&[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe aumovrif;onf odkYaom oabm
&Sdaom twkr&Sdaom tvSL'geudk ay;vSLvsufvnf; xdkodkY ay;vSLjcif;[laom taMumif;aMumifh
rsufarSmufjzpfaom pnf;pdrfudkaomf vnf;aumif;? tjcHt&Hudkaomf vnf;aumif;? csrf;omudk
aomfvnf;aumif; tu,f r&tHh? toQifbk&m;em*aoe xdkodkYjzpfygrl tukodkvfonfomvQif
tvGeftuJ tm;BuD;\/ xdktukodkvftwl ukodkvfw&m;onf tm;rBuD;yg[k (avQmuf\)/
rif;jrwf tukodkvf\ enf;yg;onf\ tjzpfaMumifh tukodkvfonf vsifjrefpGm tusKd;ay;
\/ ukodkvf\ rsm;jrwfjyefYyGg;onf\ tjzpfaMumifh umv&SnfMumrS tusKd;ay;\/ rif;jrwf
t&mudk Oyrmtm;jzifhvnf; pl;prf; qifjciftyf\/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh ty&EZeyk'f
ukrk'b@du trnf&Sdaom pyg;rsKd;onf (pdkuf) wpfvjynfhonf &Sdaomf tdrftwGif;odkY a&muf
\/ oav;pyg;wdkYonf ajcmufv ig;vMumrS rSnfh&ifhukef\/ rif;jrwf t&m ukrk'b@du
pyg;\ vnf;aumif;? oav;pyg;wdkY\ vnf;aumif; xl;jcm;csufum; tb,fenf;[k (rdefYawmf
rl\)/ toQifbk&m; ukrk'b@dupyg;\ tmedoif enf;yg;onf\ tjzpfaMumifh (pdkuf) wpfv
jynfhaomf tdrfwGif;odkY a&muf\/ oav;pyg;wdkY jyefYajymonf\ tjzpfaMumifh ajcmufv
ig;vMumrS rSnfh&ifh ygukef\/ toQifbk&m;em*aoe oav;pyg;wdkYonf rif;tm; xdkufygukef\/
rif;oHk;rif;aqmif abmZOfygwnf;/ ukrk'b@dupyg;rsKd;onf uReftrIvkyfwdkY\ tpmabmZOfyg
wnf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif tukodkvf\ enf;yg;onf\ tjzpfaMumifh
tukodkvfonf vsifjrefpGm tusKd;ay;\/ ukodkvf\ rsm;jrwf jyefYajymonf\ tjzpfaMumifh
umv&SnfMumrS tusKd; ay;\[k (rdefYawmfrl\)/

toQifbk&m;em*aoe xdkpum; tMuift&monf vsifjrefpGm tusKd;ay;\/ xdkt&mrnf


onf avmu tvGeftuJ tm;BuD;\/ xdkYaMumifh tukodkvfonf tvGeftuJ tm;BuD;\/
xdktukodkvftwl ukodkvfonf tm;rBuD;/ toQifbk&m;em*aoe Oyrmrnfonfum; wpfpHk
wpfa,mufaom ppfonfol&Jonf BuD;pGmaom ppfyGJodkY 0if &efol\ cg;awmif;usKdufudk udkif,l
qGJiifvsuf tvGefvsifpGm t&Sifociftm; aqmifESif;&m\/ xdkppfol&Jonf avmu pGrf;Edkif
aom &J&ifhaom ol&Jaumif; rnf\/ xdkYjyif tMuif aq;orm;onfvnf; ql;ajimifhudk vsifpGm
xkwfy,fEdkif\/ a&m*gudk y,fazsmufEdkif\/ xdkaq;orm;onf vdrm(uRrf;usif)ol rnf\/
tMuif*Pef; wGuform;onf tvGefvsifjrefpGm a&wGuf vsifpGmjy\? xdk*Pef;wGuform;
onf vdrm (uRrf;usif) ol rnf\/ tMuif vufa0SUorm;onf tNyKdifvufa0SUorm;udk vsifpGm
ajrmufcsD yufvufusap\/ xdkvufa0SUorm;onf pGrf;Edkifaom ol&Jaumif; rnf\/
toQifbk&m; em*aoe twlyifvQif tMuif ukodkvfonf vnf;aumif;? tMuif tukodkvf
onf vnf;aumif; vsifpGm tusKd;ay;\/ xdkukodkvf? tukodkvfuHonf avmu vGefuJpGm
tm;BuD;yg\[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ESpfyg;pHkvnf;jzpfaom xdkukodkvf? tukodkvfuHonf wrvGef tusKd;cHpm;&onf
csnf;omwnf;/ odkYjzpfaomfvnf; tukodkvfonf tjypfESifhwuG jzpfonf\ tjzpfaMumifh cP
csif;jzifhyif rsufarSmufb0 cHpm;&\/ rif;jrwf a&S;rif;wdkYonf ]]tMuifolonf olUtoufudk
owf\/ xdkolonf 'Pfxdkuf\/ tMuifolonf ray;onfudk cdk;,l\/ tMuifolonf olwpfyg;
\ r,m;udk oGm;vm vGefusL;\/ tMuifolonf r[kwfrrSefaom pum;udk ajymqdk\/ tMuifol
onf &Gmudk wdkufzsuf\/ tMuifolonf vrf;c&D;udk vk,uf\/ tMuifolonf pOf;vJjcif;udk
jyK\/ tMuifolonf vSnfhywfjcif;udk jyK\/ xdkolonf tjypf'Pfxdkuf\? owftyf\? jzwftyf
\? cGJtyf\? dkufykwftyf\}} [laom pnf;rsOf;Oya'udk xm;tyf\/ xdka&S;rif;wdkYonf xdkxm;
aom pnf;rsOf;Oya'udk pGJ,l pl;prf;pdppf 'Pfxm;ukef\/ owfukef\? jzwfukef\? cGJukef\?
dkufykwfukef\/ rif;jrwf wpfpHk wpfa,mufaom rif;ponfwdkYonf ]]tMuifolonf 'geudkrl
vnf; ay;\/ oDvudkrlvnf; apmifh\/ Oykof apmifhoHk;rIukdrlvnf; jyK\? xdkoltm; Opmudk
vnf;aumif;? tjcHt&Hudk vnf;aumif; ay;tyf\}} [k xm;tyfaom jrJaom pnf;rsOf;Oya'
onf &Sdoavm/ jyKtyfaom cdk;rI&Sdaom cdk;oltm; owfjcif;? aESmifzGJUjcif;uJhodkY? xdkukodkvfjyKoludk
pl;prf;pdppf Opmudk vnf;aumif;? tjcHt&Hudk vnf;aumif; ay;Muukefoavm[k (rdefYawmf
rl\)/ toQifbk&m; ray;Muyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf ay;vSLukefao molwdkYtm; pl;prf;pdppf
Opmudk vnf;aumif;? tjcHt&Hudk vnf;aumif; tu,f ay;ukefjim;tHh/ ukodkvfonfvnf;
rsufarSmufb0 cHpm;&onf jzpf&m\/ rif;jrwf tMuifhaMumifhvQif ]]Opmudk vnf;aumif;?
tjcHt&Hudk vnf;aumif; ay;ukeftHh}} [k ay;vSLaom olwdkYudk rpl;prf;? rpdppfukef/ xdkYaMumifh
ukodkvfonf rsufarSmuf b0 rcHpm;&ay/ rif;jrwf taMumif;aMumifhvnf; tukodkvfonf
'd|"r tusKd; cHpm;&\/ wrvGefb0 xdktukodkvfjyKolonf tvGeftuJ tm;BuD;aom qif;&J
a0'emudk cHpm;&\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ toQifbk&m;ESifh wlaom ynm&SdolESifh uif;
jyemudk aumif;pGm rajzqdkEdkifay&m/ toQifbk&m;em*aoe avmuDtaMumif;udk avmukw
&m taMumif;jzifh odaptyfygNyD[k (avQmuf\)/ /
oHk;ckajrmuf ukovmukovAv0w&yOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- aa00
EE&&00**f f ======
4 - ykAaywm'doyOm
(a&S;u aovGefNyD;olwdkYtm; &nfTef; vSLaom tvSLjyem)
4/ toQifbk&m;em*aoe ay;vSLaomolwdkYonf tvSLudk ay;vSLukef ]]tvSLonf
aovGefukefNyD;aom olwdkYtm; a&mufygapownf;}} [k a&S;u aovGefNyD;olwdkYtm; &nfTef;
ukef\/ xdkaovGefNyD;olwdkYonf xdkvSL'gef; &nfTef;jcif;vQif taMumif;&Sdaom wpfpHkwpf&maom
tusKd;udk &ygukefoavm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf tcsKdUaom olwdkYonf &ukef\/ tcsKdU
aomolwdkYonf r&ukef[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; tb,folwdkYonf &ygukefoenf;/
tb,folwdkYonf r&ygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf i&JodkY usa&mufukef olwdkYonf
r&ukef/ ewfjynfodkY a&mufukefolwdkYonf r&ukef/ wd&pmefrsKd; jzpfukefaom olwdkYonf
r&ukef/ Nydwmav;rsKd;wdkYwGif (1) tpmudk tef&aom 0EmoduNydwmrsKd;? (2) pm; r0if
iwfrGwfaom ckydygoNydwmrsKd;? (3) 0rf;acgif;ajymifajymif awmufavmifaeaom edZmrwPSdu
NydwmrsKd;? oHk;OD;aom NydwmrsKd;wdkYonf r&ukef/ (4)olwpfyg; ay;urf;onfudk rSD touf
arG;&ukefaom y&'wLyZD0DNydwmwdkYonfom &ukef\/ xdkNydwmwdkYonfvnf; ay;vSLonfudk
odukefaomfrSomvQif &ukef\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe xdkodkYjzpfygrl tMuifolwdkYtm; &nfrSwf jyKtyf\/ xdkolwdkYonf
tu,f r&ukefonf jzpftHh/ ay;vSLaom olwdkY\ tvSLonf cef;ajcmuf&myg\? tusKd;
r&Sd&myg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf tvSLonf tusK;d r&Sdonf r[kwf/ tusKd;ray;onf r[kwf/
ay;vSLaom 'g,umwdkYonfomvQif xdktvSL\ tusKd;udk cHpm;&ukef\[k(rdefYawmfrl\)/ toQif
bk&m;em*aoe xdkodkYjzpfygrl taMumif;jzifh tuREkfyfudk odapawmfrlygavmh[k (avQmuf\)/
rif;jrwf avmu tcsKdUaomolwdkYonf ig;? trJ? t&uf? xrif;? cJzG,fwdkYudk pD&if aqGrsKd;wdkY
xHodkY oGm;ukef\/ xdkaqGrsKd;wdkYonf xdkvufaqmifudk tu,f rcH,lukefonf jzpftHh/
xdkvufaqmifonf ajcmufuyfjcif;odkY a&mufrlvnf; a&muf&moavm/ ysufpD;rlvnf; ysufpD;&m
oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rysufpD;&myg/ xdkvufaqmifonf Opm&SifwdkYtm;om
vQif jzpfyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif ay;vSLolwdkYonfomvQif xdktvSL\
tusKd;udk cHpm;&ukef\/ rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; wdkufcef;odkY 0ifaom a,musfm;onf
a&SUrS xGuf&m wHcg;r&SdcJhaomf tb,fwHcg;jzifh xGuf&moenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m;
0if&mwHcg;jzifhomvQif xGuf&myg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif xdktvSL\
tusKd;udk ay;vSLolwdkYonf omvQif cHpm;&ukef\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe twdkif;jzpfapavmh/ odYkvQif pum;udk xdkodkY qdkawmfrlwdkif;
vufcHyg\/ xdktvSL\ tusKd;udk ay;vSLolwdkYonfom cHpm;&ukef\/ tuREkfyfwdkYonf
xdktaMumif;udk qefYusifbuf rjyKvdkygukef[k (avQmuf\)/
toQifbk&m;em*aoe ay;vSLaom olwdkY\ ay;vSLaom tvSLonf aooGm;olwdkYtm;
tu,f a&mufonf jzpftHh/ xdkaooGm;aom olwdkYonf xdktvSL\ tusKd;udk tu,f cHpm;
&ukeftHh/ xdkodkY jzpfygrl ol\toufudk owfavh&Sdaom? Murf;wrf;aom? aoG;pGef;aom vuf&Sd
aom? jypfrSm;wwfaom pdwf&Sdaom olwdkYonf vlwdkYudk owf Murf;MuKwfaom trIudk jyKvsuf

aooGm;olwdkYtm; ]]ig\ raumif;rIuH tusKd;onf aooGm;olwdkYtm; a&mufygapownf;}}


[k &nfTef;cJhtHh/ xdkraumif;rI\ tusKd;onf aooGm;olwdkYtm; a&mufygoavm[k (ar;
avQmuf\)/ rif;jrwf ra&muf[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe tMuifhaMumifh ukodkvfonf a&muf\/ tukodkvfonf ra&muf[l&m
taMumif;um; tb,fygenf;/ taxmuftxm;um; tb,fygenf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
jyemudk rar;xdkuf rar;oifh/ rif;jrwf oifonf ajzwwfaomol &Sd\[l rar;xdkuf
rar;oifhaom jyemudk rar;vifh/ aumif;uifonf tb,fhaMumifh rSD&m r&Sdoenf;/ **Fgjrpf
onf tb,fhaMumifh txufa&qefodkY a&S;IrpD;oenf;/ vlwdkYonf vnf;aumif;? iSufwdkY
onf vnf;aumif; tb,fhaMumifh tajcESpfacsmif; &Sdukefoenf;/ om; orifwdkYonf tb,fh
aMumifh tajcav;acsmif; &Sdukefoenf;/ odkY xdktaMumif;udkvnf; ighudk oif ar;vwHU[k
(rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe tuREkfyfonf xdkjyemudk nOf;qJvdk ar;avQmufonf
r[kwfyg/ pifppfaomfum; ,HkrSm;jcif; at;Nidrf;&ef tvdkYiSg ar;avQmufyg\/ avmu vuf0J
vrf;rSm;odkY vdkufukefaom PfpuK uif;ukeaf om vlwdkYonf rsm;jym;vSygukef\/ xdkvlwdkY
onf tb,fodkYvQif tcGifhr&bJ &SdukeftHhenf;[k ESvHk;oGif; tuREkfyfonf toQifbk&m;udk
ar;avQmufyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf raumif;rIudk rjyKusihfol? tvdkrwlolESifh tnDtrQ
raumif;rIuHudk cGJa0ay;jcif;iSg rwwfEdkifay/
rif;jrwf vlwdkYonf a&wHavQmufjzifh a&udk tvGefa0;aom t&yfodkYvnf; aqmif,lukef
ouJhodkY wpfcJeufaom ausmufawmifBuD;udk a&wHavQmufjzifh tvdk&Sd&m t&yfodkY ,laqmifjcif;
iSm wwfaumif;ygtHhavm[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; rwwfEdkifyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
twlomvQif ukodkvfudk cGJa0ay;jcif;iSg wwfEdkif\/ tukodkvfudk cGJa0ay;jcif;iSg rwwfEdkif/
rif;jrwf qDjzifh qDrD;udk ndxGef;jcif;iSg wwfaumif;ouJhodkY? rif;jrwf a&jzifh qDrD;udk ndxGef;jcif;
iSg wwfEdkifygoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rwwfEdkifyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
twlomvQif ukodkvfudk cGJa0ay;jcif;iSg wwfEdkif\/ tukodkvfudk cGJa0ay;jcif;iSg rwwfEdkif/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; v,form;wdkYonf wpfzufqnfuefrS a&udk xkwf pyg;udk
rSnfh&ifhapukefouJhodkY? rif;jrwf r[mork'&mrS a&udk xkwf pyg;udk rSnfh&ifhapjcif;iSg wwfEdkif
ygoavm[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; rwwfEdkifyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif
ukodkvfudk cGJa0ay;jcif;iSg wwfEdkif\/ tukodkvfudk cGJa0ay;jcif;iSg rwwfEdkif[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe tb,ftaMumif;aMumifh ukodkvfudk cGJa0ay;jcif;iSg wwfEdkifyg
oenf;/ tukodkvfudk cGJa0ay;jcif;iSg rwwfEdkifygoenf;/ taMumif;jzifh tuREkfyfudk odapyg
avmh/ tuREkfyfonf ynmrsufpd ruef;yg/ ynmtvif; r&ol r[kwfyg/ Mum;em&ygrl odEdkifyg
\[k(avQmuf\)/ rif;jrwf tukodkvfonf enf;yg;\/ ukodkvfonf rsm;jym;\/ tukodkvfonf
enf;yg;onf\ tjzpfaMumifh jyKwwfoludkom odrf;,lEdkif\/ ukodkvfonf rsm;jym;onf\ tjzpf
aMumifh ewfESifhwuGaom avmuudk vTrf;rdk;Edkif\[k (rdefYawmfrl\)/ Oyrm jyKawmfrlygOD;avmh[k
(avQmuf\)/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh a&aygufi,fwpfckonf ajr us&m\/ rif;jrwf xdka&ayguf a&puf
onf q,f,lZem? q,fhESpf,lZemwdkY wdkifatmif vTrf;rdk;Edkif&moavm[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; rvTrf;rdk;Edkif&myg/ xdka&aygufa&pufonf us&mt&yfyifvQif ukefaysmufoGm;yg
\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf tb,f taMumif;aMumifhenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m;
a&ayguf a&puf\ enf;vSonf\ tjzpfaMumifhygwnf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twl

omvQif tukodkvfonf enf;yg;onf\ tjzpfaMumifh jyKoludkomvQif odrf;,lEdkif\/ cGJa0ay;


jcif;iSg rwwfEdkif/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; onf;pGmaom rdk;BuD;onf ajrtjyifudk wif;wdrfa&mifh&J
apvsuf &GmoGef;&m\/ rif;jrwf xdkonf;pGmaom rdk;BuD;onf xuf0ef;usifrS &GmoGef;vTrf;rdk;&m
oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; &GmoGef; vTrf;rdk;&myg\/ rdk;BuD;onf xHk;tdkif? tdkifBuD;?
tdkifi,f? jrpfacsmif;? jrpfvufwuf? acsmif;Mum;? dI? ajrmif? wpfzufqnfuef? a&wGif;? a&uefwdkY
udk jynfhap q,f,lZemwdkY wdkifatmif vTrf;rdk;&myg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf tb,f
taMumif;aMumifhenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rdk;\ tm;BuD;rsm;jym;onf\ tjzpf
aMumifh ygwnf;[k(avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif ukodkvfonf rsm;jym;\/ rsm;jym;onf
\ tjzpfaMumifh ewfvlwdkYESifh twlwuGvnf; cGJa0jcif;iSg wwfEdkif\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe tb,ftaMumif;aMumifh tukodkvfonf enf;yg;ygoenf;? ukodkvf
onf rsm;jym;ygoenf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf avmu wpfpHkwpfa,mufaom olonf
tvSLudk ay;\/ oDvudk aqmufwnf\/ Oykofudk apmifhoHk;\/ xdkolonf &Tifys\/ tvGef
&Tifys\/ jyHK;&,f\/ 0rf;ajrmuf\/ Munfvifaom pdwf&Sd\/ ESpfoufpGm jzpf\/ xdkolUtm;
tqifhqifh ESpfodrfhrI ]yDwd} jzpf\/ ESpfodrfhaom pdwf&Sdaom oltm; tvGefYtvGef ukodkvfw&m;
wdk;yGg;\/
rif;jrwf Oyrmaomfum; rsm;pGmaom a&jynfhvQHaom a&wGif; a&onf wpfckaom t&yf
jzifh 0if&m\/ wpfckaom t&yfjzifh xGuf&m\/ xGufaomfvnf; tqifhqifh jzpf\/ukefcef;jcif;
odkY a&mufpdrfhaomiSg rwwfEdkif/ rif;jrwf twlomvQif ukodkvfonf tvGefY tvGef wdk;yGg;\/
rif;jrwf a,musfm;onf tESpfwpf&majrmufvnf; jyKtyfaom ukodkvfudk tu,f qifjcif
jim;tHh/ qifjcifwdkif; qifjcifwdkif; tvGefYtvGef ukodkvfw&m; wdk;yGg;\/ xdka,musfm;\
xdkukodkvfudk tvdk&Sdaom olwdkYESifhtwl trQcGJa0jcif;iSg wwfEdkif\/ rif;jrwf tMuif taMumif;
jzifh ukodkvfonf rsm;jym;\/ ukodkvfonf rsm;jym;\[laom pum; onfum; taMumif;
wnf;/
rif;jrwf tukodkvfudk jyKaomolonf aemuf ESvHk;rom,m/ ESvHk;rom,maom ol\
pdwfonf wGefY\? qkwf\? qkwfepf\? rysHUysL;? pdk;&drf\? ylyef\? tm;,kwf\? tm;ukef\?
rwdk;yGg;? xdkjzpfaom tcdkuftwefYom ukefcef;ae\/ rif;jrwf Oyrmaomfum; a&cef;ajcmuf
aom oJtm;BuD;aom ukef;BuD;&Sdaom aumufauGUaom jrpf txufrSvmaom a&tenf;i,f
onf qkwf,kwf\/ukefcef;\? rwdk;yGm;/ xdkvm&m t&yfom ukefcef;ae\/ rif;jrwf twl
omvQif tukodkvfjyKaom ol\ pdwfonf wGefYwdk\? qkwf\? qkwfepf\? rysHUysL;? pdk;&drf\?
ylyef\? tm;,kwf\? tm;ukef\? rwdk;yGg;? xdkjzpfaom tcdkuftwefYom ukefcef;\/ rif;jrwf
tMuif taMumif;aMumifh tukodkvfonf enf;\/ t&m qdkcJhNyD;onfum; taMumif;wnf;
[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ odkYvQif pum;udk xdkodkY qdkawmfrlwdkif; 0efcHyg\
[k (avQmuf\)/ /
av;ckajrmuf ykAaywm'doyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- aa00
EE&&00**f f ======
5 - okydeyOm (tdyfruf jyem)
5/ toQifbk&m;em*aoe avmu a,musfm;rdef;rwdkYonf aumif;onfvnf; jzpfaom?
raumif;onfvnf; jzpfaom? jrifzl;onfvnf; jzpfaom? rjrifzl;onfvnf; jzpfaom? jyKvkyfzl;
onfvnf;jzpfaom? rjyKvkyfzl;onfvnf; jzpfaom? ab;uif;onfvnf; jzpfaom? ab;ESifhwuG
vnf; jzpfaom tdyfrufudk jrifrufukef\/ a0;aomt&yf vnf;aumif;? eD;aomt&yf
vnf;aumif; rsm;jym;ukefaom? taxmifru rsm;vSaom taMumif;t&mwdkYudkvnf; awGUjrif
&ukef\/ tdyfrufrnfonf tb,fygenf;/ tdyfrufudk tb,folonfrlvnf; jrifrufyg
oenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf tMuiftmHkonf pdwftm; xifjcif;odkY a&muf\/
xdktmHkonf tdyfrufrnf\/ rif;jrwf ajcmufa,mufaom olwdkYonf tdyfrufjrifrufukef\/
(1) avem&Sdolonf tdyfrufudk jrifruf\/
(2) onf;ajcem&Sdolonf tdyfrufudk jrifruf\/
(3) ovdyfem&Sdolonf tdyfrufudk jrifruf\/
(4) ewfwdkYaqmifjyaomtm;jzifh tdyfrufudk jrifruf\/
(5) avhusufzl;aomtm;jzifh tdyfrufudk jrifruf\/
(6) a&SUajy;edrdwftm;jzifh tdyfrufudk jrifruf\/
rif;jrwf xdkajcmufyg;aom tdyfrufwdkYwGif a&SUajy;edrdwftm;jzifh jrifrufaom tdyfrufonf
omvQif rSef\/ xdkrS <uif;aom tdyfrufonf rrSef[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe tMuifolonf a&SUajy; edrdwftm;jzifh tdyfrufudk jrifruf\/ xdkol\
pdwfonf rdrdtvdkvdk oGm; xdktmHkudk pl;prf;oavm/ xdktmHkurlvnf; pdwftm; a&S;I
xifjcif;odkY a&mufygoavm/ wpfyg;aom olonfrlvnf; vm xdkoltm; ajymMum;ygoavm[k
(ar;avQmuf\)/ rif;jrwf xdktdyfrufrufaom ol\ pdwfonf tvdkvdk oGm; xdktmHkudk
rpl;prf;/ tjcm;wpfpHkwpfa,mufaom olonfrlvnf; vm xdkoltm; rajymMum;/ pifppfaomf
um; xdktmHkonfomvQif pdwftm; a&S;Ixifjcif;odkY a&muf\/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh aMu;rHkrSef
onf rdrdtvdkvdk wpfpHkwpf&maom t&yfodkY oGm; t&dyfudk rpl;prf;/ tjcm; wpfpHk wpfa,muf
aom olonfrlvnf; t&dyfudk aqmifcJh aMu;rHkrSefay:odkY rwif? pifppfaomfum; t&dyfonf
trSwfrxif wpfckckaom t&yfrSvm aMu;rHkrSeftm; a&S;Ixifjcif;odkY a&muf\/ rif;jrwf
twlomvQif xdktdyfrufrufaom ol\ pdwfonf rdrdtvdkodkY oGm; xdktmHkedrdwfukd
rpl;prf;/ tjcm;wpfpHkwpfa,mufaom olonfrlvnf; vm rajymMum;/ pifppfaomfum;
tmHkonf trSwfrxif wpfckckaom t&yfrS vm pdwftm; a&S;Ixifjcif;odkY a&muf\[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe tdyfrufjrifrufaom pdwfonf ]]rnfaom tusKd;onf jzpfvwHU/
ab;uif;onfrlvnf; jzpfvwHU/ ab;&Sdonfrlvnf; jzpfvwHU}} [k odEdkifygoavm[k (ar;
avQmuf\)/ rif;jrwf xdktdyfruf jrifrufaom pdwfonf ]]rnfaom tusKd;onf jzpfvwHU/

ab;uif;onfrlvnf; jzpfvwHU/ ab;&Sdonfrlvnf; jzpfvwHU}} [k rodEdkifyg/ pifppfaomfum;


tmHkedrdwf jzpfonf&Sdaomf wpfyg;aom olwdkYtm; ajymMum;\/ xdkYaemufrS xdkolwdkYonf tusKd;
tjypfudk ajymMum;ukef\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe wdkufwGef;yg\/ tuREkfyftm; taMumif;udk jyawmfrlygavmh[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmaomfum; udk,f rSJUwdkYonf vnf;aumif;? tzktydrfhwdkYonf vnf;
aumif;? ayG;wdkYonf vnf;aumif; vmbf&jcif;iSg vnf;aumif;? vmbfr&jcif;iSg vnf;aumif;?
tjcHt&H rsm;jcif;iSg vnf;aumif;? tjcHt&H rrsm;jcif;iSg vnf;aumif;? uJh&Jjcif;iSg vnf;aumif;?
csD;rGrf;jcif;iSg vnf;aumif;? csrf;omjcif;iSg vnf;aumif;? qif;&Jjcif;iSg vnf;aumif; ay:ayguf
ukef\/ rif;jrwf xdktzktydrfUwdkYonf ]]igwdkYonf rnfaom tusKd;udk NyD;apukeftHh}} [k od
ay:aygufukefoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; odkYvQif tusKd;udk od ay:aygufonf
r[kwfyg/ tMuifodkY oabm&Sdaom t&yfwdkY tzktydrfhwdkY jzpfay:ukef\/ xdkay:ayguf&m
t&yf xdktzk tydrfhwdkYudk jrif edrdwfzwfolwdkYonf ]]rnfaom tusKd;jzpfvwHU}} [k
ajymMum;ygukef\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif tdyfrufjrifrufaom pdwfonf
rnfaom tusKd;jzpfvwHU/ ab;uif;onfrlvnf; jzpfvwHU/ ab;&Sdonfrlvnf; jzpfvwHU}} [k
rod/ pifppfaomfum; tmHkedrdwf jzpfay:vmonf&Sdaomf wpfyg;aom olwdkYtm; ajymMum;\/
xdkYaemifrS xdkolwdkYonf tusKd;tjypfudk ajymMum;ukef\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe tdyfrufjrifrufaom olonf tdyfaysmfpOf jrifrufygoavm/ xdkodkY
r[kwf Edk;Mum;pOf jrifrufygoavm[k (avQmuf\)/ rif;jrwf tdyfrufjrifrufaom olonf
tdyfaysmfpOfvnf; rjrifruf/ Edk;Mum;pOfvnf; rjrifruf/ pifppfaomfum; idkufrsOf;jcif;odkY ouf
a&mufaomf b0ift,OfodkY ra&mufrD twGif; tdyfrufudk jrifruf\/ idkufrsOf;jcif;odkY ouf
a&mufaomol\ pdwfonf b0ift,OfodkY a&muf\/ b0ift,OfodkY a&mufaom pdwfonf
(aZm0Dxdtm;jzifh) rjzpfEdkif/ (aZm0Dxdtm;jzifh) rjzpfaom pdwfonf csrf;omqif;&Judk rod/
csrf;om qif;&Judk rodaomoltm; tdyfrufudk jrifrufjcif;onf rjzpf/ (aZm0Dxdtm;jzifh) pdwfjzpf
onf&Sdaomf tdyfrufudk jrifruf\/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh arSmifrdkufaom? ta&miftvif; r&Sdaom trdkufwdkuf tvGef
pifMu,faom aMu;rHk (rSef)aomfvnf; t&dyfonf rxif/ rif;jrwf twlomvQif idkufrsOf;jcif;
odkY oufa&mufaom pdwfonf b0ift,OfodkY a&mufonf&Sdaomf udk,fonf &yfwnfaeaomf
vnf; pdwfonf (aZm0Dxdtm;jzifh) rjzpf/ pdwfonf (aZm0Dxdtm;jzifh) rjzpfaomf tdyfrufudk
rjrifruf/ rif;jrwf aMu;rHk (rSef) twl udk,fudk rSwftyf\/ trdkufwdkuftwl tdyfaysmfjcif;udk
rSwftyf\/ ta&miftvif; twl pdwfudk rSwftyf\/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; qD;ESif;zHk;vTrf;aom ae\ ta&mifonf rxif/ aea&mif
jcnfonf wif&Sm;pGm &Sdvsufom rjzpfay:/ aea&mifjcnf rjzpfay:onf&Sdaomf ta&miftvif;
rjzpfay:/ rif;jrwf twlomvQif idkufrsOf;jcif;odkY oufa&mufaomol\ pdwfonf b0if
t,OfodkY a&muf\/ b0ift,OfodkY a&mufaom pdwfonf (aZm0Dxdtm;jzifh) rjzpf/ (aZm0Dxd
tm;jzifh) rjzpfaom pdwfonf tdyfrufudk rjrifruf/ rif;jrwf aeESifh twl udk,fudk rSwftyf\/
qD;ESif; zHk;vTrf;onfESifhtwl idkufrsOf;jcif;udk rSwftyf\/ aea&mifjcnfESifhtwl pdwfudk rSwftyf
\/
rif;jrwf ESpfOD;aom olwdkY\ udk,fonf xif&Sm;&Sdaomfvnf; pdwfonf rjzpfay:/ idkufrsOf;
jcif;odkY oufa&mufonf jzpf b0if t,Ofusaom ol\ udk,fonf xif&Sm;&Sdaomfvnf; pdwf

onf rjzpfay:/ eda&m"ormywfudk 0ifpm;aom yk*dKvf\ udk,fonf xif&Sm;&Sdaomfvnf; pdwf


onf rjzpfay:/ rif;jrwf Edk;Mum;aom ol\ pdwfonf vIyf\? yGifh\? ay:\? rjrJ/ odkY oabm
&Sdaomol\ pdwf tmHkonf xifjcif;odkY ra&muf/ rif;jrwf Oyrmaomfum; [if;vif; yGifhwwf
aom? ay:vG,faom? aumif;aom trlt&mr&Sdaom? rvQKdU0Sufwwfaom a,musfm;udk vQKdU0Suf
vdkolwdkYonf a&SmifMuOfukef\/ rif;jrwf twlomvQif Edk;Mum;aom oltm; ewf jzpfaom
taMumif;t&maomfvnf; xifjcif;odkY ra&muf/ xdkYaMumifh Edk;Mum;aom olonf tdyfrufudk
rjrifrufEdkif/ rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; tmZD0ysufaom? ravsmufywfaom tusifh
&Sdaom? taqGcifyGef; ,kwf&Sdaom? oDvuif;aom? ysif;&daom? vkHYvavsmhaom &[ef;udk
ukodkvf jzpfukefaom aAm"dyud,w&m;wdkYonf xifjcif;odkY ra&mufukef/ rif;jrwf twl
omvQif Edk;Mum;aom oltm; ewf jzpfaom taMumif;t&maomfvnf; xifjcif;odkY ra&muf/
xdkYaMumifh Edk;Mum;aom olonf tdyfrufudk rjrifrufEdkif[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe tdyfjcif;\ tp tv,f tqHk;onf &Sdygoavm[k (ar;avQmuf\)/
rif;jrwf tdyfjcif;\ tp tv,f tqHk;onf &Sd\/ toQifbk&m;em*aoe tb,fonf
tpygenf;/ tb,fonf tv,fygenf;/ tb,fonf tqHk;ygenf;[k (ar;avQmuf\)/
rif;jrwf udk,f\ av;vHxdkif;rIdif;jcif;? tvGef av;vH xdkif;rdIif;jcif;? tm;enf;jcif;? EkHYaES;jcif;?
rcHhjcif;onf tdyfjcif;\ tpwnf;/ tMuifolonf arsmuf\ tdyfjcif;uJhodkYaom tdyfjcif;ESifh
,SOfonfjzpf pdwftpOf b0if a&m>yrf;jcif;odkY a&muf\/ onfum; tdyfjcif;\ tv,f
wnf;/ b0ift,OfodkY a&mufjcif;onf tdyfjcif;\ tqHk;wnf;/ tdyfjcif;\ tv,f
a&mufvsuf arsmuf\ tdyfjcif;uJhodkYaom tdyfjcif;ESifh ,SOfaomolonf tdyfrufudk jrifruf\/
rif;jrwf Oyrmaomfum; wpfpHkwpfa,mufaom vkHYv tusifh&Sdaom olonf wnfMunfaom
pdwf&Sdvsuf wnfMunfaom w&m;&Sd rwkefvIyfaom Pftjrif&Sdvsuf y,ftyfNyD;aom
tkwftkwf usufusuf toH&Sdaom awmodkY ouf0if odrfarGUaom teuft"dyg,fudk MuH\/
xdkyk*Kdvfonf xdkawm tdyfaysmfjcif;odkY roufa&muf/ xdkolonf xdkawm wnfMunfaom
wpfckwnf;aom pdwf&Sdonfjzpf odrfarGUaom teuft"dyg,fukd xdk;xGif; od\/ rif;jrwf
twlomvQif Edk;Mum;aom tdyfaysmfjcif;odkY ra&mufaom tdyfjcif;\ tv,fodkY a&mufaom
arsmuf\ tdyfjcif;uJhodkY tdyfjcif;ESifh,SOfaom olonf tdyfrufudk jrifruf\/ rif;jrwf tkwftw
k f
usufusuf toHESifhtwl Edk;Mum;jcif;udk rSwftyf\/ qdwfNidrfaom awmESifhtwl arsmuf\
tdyfjcif; uJhodkYaom tdyfjcif;ESifh ,SOfaomoludk rSwftyf\/ xdkolonf tkwftkwf usufusuf
toHudk y,f tdyfaysmfjcif;udk MuOfvsuf vspfvsLIonf jzpf odrfarGUaom teuft"dyg,fudk
xdk;xGif; odonfESifhtwl Edk;Mum;aom tdyfaysmfjcif;odkY ra&mufao;aom? arsmuf\ tdyfjcif;
uJhodkYaom? tdyfjcif;ESifh,SOfaom olonf tdyfrufudk jrifruf\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ odkYvQif pum;udk xdkodkY qdkawmfrlwdkif; 0efcHyg\
[k (avQmuf\)/ /
ig;ckajrmuf okydeyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- aa00
EE&&00**f f ======
6 - tumvr&PyOm
(aocsdefra&mufrD aojcif; jyem)
6/ toQifbk&m;em*aoe aoaom ow0g tm;vHk;wdkYonf aocsdeftcgom aoygukef
oavm/ odkYr[kwf aocsdeftcg ra&mufrDvnf; aoygukefoavm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf
aocsdeftcg aojcif;vnf; &Sd\/ aocsdeftcg ra&mufrD aojcif;vnf; &Sd\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe tb,folwdkYonf aocsdeftcg aoygukefoenf;/ tb,folwdkY
onf aocsdeftcg ra&mufrD aoygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf o&ufyifrSaomf
vnf;aumif;? oajyyifrSaomf vnf;aumif;? xdjkY yif toD;&Sdaom tjcm;opfyifrSaomf vnf;
aumif; a<uusukefaom? pdrf;onfvnf; jzpfukefaom? rSnfhonfvnf; jzpfukefaom opfoD;wdkYudk
oif rif;jrwf jrifzl;oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; jrifzl;yg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
opfyifrS a<uusaom opfoD;tm;vHk;wdkYonf a<ucsdeftcgom a<uusygukefoavm/ odkYr[kwf
a<ucsdeftcg ra&mufrDvnf; a<uusygukefoavm[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe tMuifopfoD;wdkYonf rSnfh&ifh aysmhtdukefonf jzpf a<uusukef
aom opfoD;tm;vHk;wdkYonf a<ucsdeftcgom a<uusygukef\/ xdkrSwpfyg; rSnfhaom toD;rS
<uif;ukefaom opfoD;wdkYwGif tcsKdUaom opfoD;wdkYonf ydk;xdk;ukefonf jzpf a<uusygukef\/
tcsKdUaom opfoD;wdkYonf wkwf? aqmufykwfwdkY cwfrdukef a<uusygukef\/ tcsKdUaom
opfoD;wdkYonf avwdkufcwfukef a<uusygukef\/ tcsKdUaom opfoD;wdkYonf twGif;ykyfukef
onf jzpf a<uusygukef\/ xdktvHk;pHkaom opfoD;wdkYonf a<ucsdeftcg ra&mufrD a<uusyg
ukef\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif tdkjcif; ]Z&m} t[kef ykwfcwfukef
aoukefaom olwdkYonfom aocsdeftcg aoukef\/ <uif;aom ow0gwdkYonf tcsKdUwdkYum;
uHESdyfpuf aoukef\/ tcsKdUwdkYum; *wdESdyfpuf aoukef\/ tcsKdUwdkYum; tjyKtrl ESdyfpuf
aoukef\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe uHESdyfpuf aoaom ow0g? *wdESdyfpuf aoaom ow0g? tjyK
trl ESdyfpuf aoaom ow0g? tdkjcif; ]Z&m} t[kef ykwfcwf aoaom ow0g tm;vHk;wdkY
onf aocsdeftcgomvQif aoygukef\/ tMuifolonfum; trd0rf;odkY uyfa&mufpOf aoyg
\/ xdktcsdef xdktcgonf xdkol\ aocsdefygwnf;/ xdkolonf aocsdeftcgom aoyg\/
tMuifolonf zGm;&mtdrf aoyg\/ xdktcsdef xdktcgonf xdkol\ aocsdefygwnf;/ xdkolonf
vnf; aocsdeftcg aoyg\/ tMuifolonfum; touf wpfv&Sdonf jzpf aoyg\/y/
tMuifolonfum; tESpfwpf&m&Sdonf jzpf aoyg\/ xdkolonf aocsdeftcgom aoyg\/
toQifbk&m; em*aoe xdkodkY jzpfygrl aocsdeftcg ra&mufrD aoonfrnfonf rjzpfoifhNyD/
aoaom ow0g tm;vHk;wdkYonf aocsdeftcgom aoygukef\[k (avQmuf\)/
rif;jrwf ckepfOD;ukefaom olwdkYonf ydkvGefae&&ef touf &Sdao;aomfvnf; aocsdeftcg
ra&mufrD aoygukef\/ tb,fckepfOD;wdkYenf;[lrl-

(1) rif;jrwf iwfrGwf qmavmifaomolonf tpmudk r&cJhrl 0rf;wGif; avcwfonf jzpf


ydkvGefae&&ef touf &Sdao;aomfvnf; aocsdeftcg ra&mufrD aoyg\/
(2) rif;jrwf a&iwfaom olonf aomufa&udk r&cJhrl ajcmufuyfaom ESvHk;&Sdonf jzpf
ydkvGefae&&ef touf &Sdao;aomfvnf; aocsdeftcg ra&mufrD aoyg\/
(3) rif;jrwf a>rudkufcH&aom olonf tqdyf[kef ESdyfpufonf jzpf aq;q&mudk r&cJhrl
ydkvGefae&&ef touf &Sdao;aomfvnf; aocsdeftcg ra&mufrD aoyg\/
(4) rif;jrwf tqdyfudk pm;rdaomolonf t*FgBuD;i,fwdkY ylavmifukefonf&Sdaomf aq;udk
r&cJhrl ydkvGefae&&ef touf &Sdao;aomfvnf; aocsdeftcg ra&mufrD aoyg\/
(5) rif;jrwf rD; a&mufonf jzpf avmifNrdKufaom olonf at;Nidrf;aMumif;udk r&cJhrl
ydkvGefae&&ef touf &Sdao;aomfvnf; aocsdeftcg ra&mufrD aoyg\/
(6) rif;jrwf a&epfjrKyfaom olonf axmufwnf&mudk r&cJhrl ydkvGefae&&ef touf&Sdao;
aomfvnf; aocsdeftcg ra&mufrD aoyg\/
(7) rif;jrwf vufeuf xdcdkufrd tem&Sdaom olonf aq;orm;udk r&cJhrl ydkvGefae&&ef
touf &Sdao;aomfvnf; aocsdeftcg ra&mufrD aoyg\/
rif;jrwf ckepfOD;aom olwdkYonf ydkvGefae&&ef touf &Sdao;aomfvnf; aocsdeftcg
ra&mufrD aoygukef\/ rif;jrwf xdkt&mvnf; igonf {uefpifppftm;jzifh qdkOD;tHh/
rif;jrwf &Spfyg;aom taMumif;tm;jzifh ow0gwdkY\ aojcif;onf jzpf\/ avaMumifh vnf;
aumif;? onf;ajcaMumifh vnf;aumif;? ovdyfaMumifh vnf;aumif;? av onf;ajc ovdyfwdkY
aygif;qHkpka0;jcif; ]oEdygwf} aMumifh vnf;aumif;? Owk azmufjyefaomaMumifh vnf;aumif;?
rnDGwfaom tpmaMumifh vnf;aumif;? olwpfyg; vkHYv ya,m*aMumifh vnf;aumif;? uH\
tusKd;aMumifh vnf;aumif;? ow0gwdkY\ aojcif;jzpf\/ rif;jrwf xdk&SpfrsKd;wdkYwGif uH\ tusKd;
aMumifh aojcif;onfomvQif xdkaojcif;wdkYwGif tcgumvESifh ,SOfaom ao&jcif;rnf\/
<uif;aom aojcif;wdkYonf tcgumvESifh r,SOfaom ao&jcif; rnfukef\/
]]xdkodkYao&m xrif; iwfrGwfqmavmifjcif;aMumifh vnf;aumif;? a&iwfjcif;aMumifh vnf;
aumif;? a>rudkufjcif;aMumifh vnf;aumif;? tqdyfudk pm;rdaomaMumifh vnf;aumif;? rD;avmif
jcif; a&epfjcif; vufeufxdcdkufjcif;wdkYaMumifh vnf;aumif; aocsdeftcg ra&mufrD ao\/
xdkodkY ao&m av onf;ajcaMumifh vnf;aumif;? ovdyfaMumifh vnf;aumif;? av onf;ajc
ovdyfwdkY\ pkaygif;jcif; ]oEdygwf} aMumifh vnf;aumif;? OwkrnD Gwfjcif;wdkYaMumifh vnf;
aumif;? rnDGwfaom tm[m&? olwpfyg;vkHYv? uH\ tusKd;wdkYaMumifh vnf;aumif; aocsdef
tcg ra&mufrD ao\}} um; (tusOf;csKyf) o*F[*gxm jzpf\/
rif;jrwf tcsKdUaom ow0gwdkYonf a&S;b0u jyKcJhzl;aom xdkxdktukodkvfuH\ tusKd;
aMumifh ao&ukef\/ rif;jrwf avmu a&S;b0u olwpfygwdkYudk qmavmif iwfrGwfapjcif;
jzifh owfcJhaom olonf odef;aygif;rsm;pGmaom ESpfwdkYywfvHk; qmavmif iwfrGwfjcif;jzifh ESdyfpuf
onf jzpf qmavmif iwfrGwfvsuf yifyef;onf? ajcmufcef;SdK;EGrf;aom ESvHk;&Sdonf? tvGef
qmavmifonf? wpfudk,fvHk; ajcmufuyf avmif;uRrf;onf? 0rf;twGif; ylavmifonf jzpf
qmavmifjcif;jzifhomvQif i,f&G,f EkysKdpOfjzpfap? tv,ftvwft&G,f jzpfap? BuD;&ifh tdkrif;
aom t&G,fjzpfap ao&\/ odkYaom aojcif;onfvnf; xdkol\ tcgumvESifh ,SOfaom
aojcif;wnf;/

a&S;b0u olwpfyg;wdkYudk a&iwfapjcif;jzifh owfcJhaomolonf odef;aygif;rsm;pGmaom


ESpfwdkYywfvHk; edZmrwPdSurnfaom Nydwmjzpfvsuf acgif;yg;MuHKvSDonf ajcmufuyfaom ESvHk;
&Sdonf jzpf a&iwfjcif;jzifh omvQif i,f&G,fEkysKdpOf jzpfap? tv,f tvwft&G,f jzpfap?
BuD;&ifh tdkrif;aom t&G,fjzpfap ao&\? odakY om aojcif;onfvnf; xdkol\ tcgumvESifh
,SOfaom aojcif;wnf;/
a&S;b0u olwpfyg;wdkYudk a>rudkufap owfcJhaom olonf odef;aygif;rsm;pGmaom ESpfwdkY
ywfvHk; pyg;BuD; a>rcHwGif; wpfckrSomvQif pyg;BuD; a>rcHwGif;wpfckodkY? a>ra[mufcHwGif;
wpfckrSomvQif a>ra[mufcH wGif;wpfckodkY ajymif;vJTum xdka>rwdkY udkuftyfcJtyfonf jzpf&um;
a>rudkufcH&om i,f&G,fEkysKdpOf jzpfap? tv,ftvwf t&G,fjzpfap? BuD;&ifhtdkrif;aom
t&G,fjzpfap ao&\? odkYaom aojcif;onfvnf; xdkol\ tcgumvESifh ,SOfaom aojcif;
wnf;/
a&S;b0u olwpfyg;wdkYudk tqdyfudk ay;vsuf owfcJhaom olonf odef;aygif;rsm;pGmaom
ESpfwdkYywfvHk; ylavmifaom t*FgBuD;i,f uGJysufaom udk,fjzifh tykyfeHYudk vIdifapvsuf tqdyf
jzifh omvQif i,f&G,fEkysKdpOf jzpfap? tv,ftvwf t&G,f jzpfap? BuD;&ifhtdkrif;aom t&G,f
jzpfap ao&\/ odkYaom aojcif;onfvnf; xdkol\ tcgumvESifh ,SOfaom aojcif;wnf;/
a&S;b0u olwpfyg;wdkYudk rD;jzifh owfcJhaom olonf odef;aygif;rsm;pGmaom ESpfwdkYywfvHk;
rD;awmifwpfckrSomvQif rD;awmifwpfckodkY? ,rrif;EdkifiH wpfckrSomvQif ,rrif; EdkifiHwpfckodkY
ajymif;vSnfhum ylavmifuRrf;usufaom udk,f&Sdonf jzpf rD;jzifhomvQif i,f&G,fEkysKdpOf jzpfap?
tv,ftvwf t&G,fjzpfap? BuD;&ifhtdkrif;aom t&G,fjzpfap ao&\/ odkYaom aojcif;
onfvnf; xdkol\ tcgumvESifh ,SOfaom aojcif;wnf;/
a&S;b0u olwpfyg;wdkYudk a&jzifh owfcJhaomolonf odef;aygif; rsm;pGmaom ESpfwdkYywfvHk;
wdkufcdkuf ysuf,Gif; usKd;yJh tm;rJhaom ukd,f&Sdonfjzpf acsmufcsm;aom pdwf&Sdvsuf a&jzifhom
vQif i,f&G,fEkysKdpOf jzpfap? tv,ftvwf t&G,f jzpfap? BuD;&ifh tdkrif;aom t&G,f jzpfap
ao&\/ odkYaom aojcif;onfvnf; xdkol\ tcgumvESifh ,SOfaom aojcif;wnf;/
a&S;b0u olwpfyg;wdkYudk vHSjzifh owfcJhaomolonf odef;aygif;rsm;pGmaom ESpfwdkYywfvHk;
pkwfjywf uGJysuf xkESuf rIefYacstyfaom udk,f&Sd vSHoGm;jzifh txdk;cH&onf jzpfvsuf vSHjzifh
omvQif i,f&G,fEkysKdpOf jzpfap? tv,ftvwf t&G,f jzpfap? BuD;&ifhtdkrif;aom t&G,f jzpfap
ao&\/ odkYaom aojcif;onfvnf; xdkol\ tcgumvESifh ,SOfaom aojcif;wnf;[k
(rdefYawmfrl\)
toQifbk&m;em*aoe aocsdeftcg ra&mufrD aojcif;onf &Sd\[k tMuifpum;udk toQif
bk&m; qdk\/ wdkufwGef; awmif;yefyg\/ xdkpum; toQifbk&m;onf tuREkfyftm; taMumif;udk
Tefjyawmfrlygavmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmaomfum; BuD;pGmaom rD;yHkBuD;onf pGJavmif
tyfaom jruf xif; opfcuf opf&Guf&Sd avmifuRrf;NyD;aom rD;pm&Sdvsuf rD;avmifpmukefaom
aMumifh Nidrf;\/ xdkrD;ab;udk ]]ab;&efr&SdbJ Oy'fr&SdbJ Nidrf;csdefwefaom tcg Nidrf;at;aom rD;
rnf\}} [k qdktyf\/ rif;jrwf twlomvQif wpfpHkwpfa,mufaom olonf axmifaygif;
rsm;pGmaom aeYwdkYywfvHk; touf&Sif tdkrif; &ifha&mfvsuf toufukefjcif;aMumifh ab;&ef
r&SdbJ Oy'fr&SdbJ ao&\? xdkoludk ]]aocsdeftcg aojcif;odkY a&mufaomol}} [k qdktyf\/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; BuD;pGmaom rD;yHkBuD;onf pGJavmiftyfaom jruf xif;
opfcuf opf&Guf&Sdonf jzpf&m\/ xdkrD;yHkBuD;onf jruf xif; opfcuf opf&Guf avmif rukefrD

yif rdk;BuD;onf;pGm &Gm Nidrf;&m\/ rif;jrwf ar;OD;tHh/ xdkrD;yHkBuD;onf Nidrf;csdefwefaom tcg


Nidrf;at;onf rnfonf jzpfoavm[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; rjzpfyg[k (avQmuf\)/
rif;jrwf aemufqdkaom rD;yHkonf a&S;OD;qdkaom rD;yHkESifh wlrQaom oabm&Sdonf tb,fhaMumifh
rjzpfygoenf;[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; kwfw&uf &GmoGef;vmaom rdk;onf ESdyfpufonf
jzpf xdkrD;onf Nidrfcsdef ra&mufbJ Nidrf;\/ xdkYaMumifh a&S;rD;ykHESifh rwlyg[k (avQmuf\)/
rif;jrwf twlomvQif wpfpHkwpfa,mufaom olonf aocsdeftcg r[kwfbJ ao\/ xdkol
onf kwfw&uf jzpfay:vmaom a&m*gonf ESdyfpuftyfonfjzpf avaMumifh vnf;aumif;?
onf;ajcaMumifh vnf;aumif;? ovdyfaMumifh vnf;aumif;? av onf;ajc ovdyfaygif;qHkjcif;
]oEdygwf} aMumifh vnf;aumif;? Owkazmufjyefaom a&m*gaMumifh vnf;aumif;? rnDGwfaom
tpmaMumifh vnf;aumif;? olwpfyg;vkHYvaMumifh vnf;aumif;? iwfrGwf qmavmifaomaMumifh
vnf;aumif;? a&rGwfodyfaomaMumifh vnf;aumif;? a>rudkufaomaMumifh vnf;aumif;? tqdyf
udk pm;rdaomaMumifh vnf;aumif;? rD;avmifaomaMumifh vnf;aumif;? a&epfaomaMumifh
vnf;aumif;? vufeuf[kef EsdyfpuftyfaomaMumifh vnf;aumif; aocsdeftcg ra&mufrD
ao&\/ rif;jrwf onfum; aocsdeftcg ra&mufrD ao&jcif; taMumif;wnf;/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; aumif;uif rdk;BuD;onf;xefpGm wufvwf csKdifh0Srf;&m
t&yfudk vnf;aumif;? Munf;ukef;&m t&yfudk vnf;aumif; jynfhvQrf;apvsuf &GmoGef;\/
xdkrdk;udk ab;&efr&SdbJ Oy'fr&SdbJ &Gmaom rdk;[l qdktyf\/ rif;jrwf twlomvQif wpfpHk
wpfa,mufaom olonf MumjrifhpGm touf&Sif tdkrif;&ifha&mfvsuf toufukefjcif;aMumifh
ab;&ef Oy'fr&SdbJ ao&\? xdkoludk ]]aocsdeftcg aojcif;odkY a&mufaomol}} [l qdktyf\/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; aumif;uif rdk;BuD;onf;pGm &Gmwufvwf vrf;c&D;
Mum;yifvQif BuD;pGmaom avaMumifh uif;jywf ysufpD;jcif;odkY a&muf\/ rif;jrwf xkdrdk;BuD;onf
uif;jywf ysufpD;jcif;odkY a&mufoifhaom tcsdef uif;jywfonfrnfonf jzpf&moavm[k
(rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; rjzpf&myg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf aemufqdkaom rdk;onf a&S;OD;
qdkaom rdk;ESifh tb,fhaMumifh wlrQaom oabm&Sdonf rjzpfygoenf;[k (rdefYawmfrl\)/ toQif
bk&m; wpfcPcsif; wkdufcwfvmaom avonf ESdyfpuftyfonf jzpf xkdrdk;onf tcgodkY
ra&mufrDyif uif;jywfyg\? (xdkYaMumifh a&S;rdk;ESifh rwlyg[k avQmuf\)/ rif;jrwf twl
omvQif wpfpHkwpfa,mufaom olonf aocsdeftcg ra&mufrD ao&\/ xkdolonf kwfw&uf
a&mufvmaom a&m*gESdyfpuftyfonf jzpf avaMumifh vnf;aumif;/y/ vufeuf[kef ESdyfpuf
tyfaomaMumifh vnf;aumif; aocsdeftcg ra&mufrD ao&\? rif;jrwf onfum; aocsdef
tcg ra&mufrD ao&jcif; taMumif;wnf;/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; tm;BuD;aom tqdyfjyif;aom a>ronf trsufxGufonf
jzpf wpfpHkwpfa,mufaom a,musfm;udk udkuf&m\/ xkda,musfm;tm; xkdtqdyfonf tqdyf
ajzaq;paom txdtcdkufr&SdbJ aojcif;odkY a&mufap&m\/ xkdtqdyfudk tqdyfajzaq;paom?
txdtcdkuf r&Sdaom tqdyf? txufjrufqHk;jzpfaom tqdyf[l qdktyf\/ rif;jrwf twl
omvQif wpfpHkwpfa,mufaom olonf MumjrifhpGm touf&Sif tdkrif;&ifha&mfvsuf touf
ukefjcif;aMumifh ab;&ef Oy'fr&SdbJ ao&\/ xkdolUudk ]]txdtcdkufr&SdbJ touftqHk;odkY
a&mufaom? aocsdefESifh ,SOfaom aojcif;odkY a&mufaomol}} [l qdktyf\/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; tm;BuD;aom tqdyfjyif;aom a>rudkufcH&aom oltm;
udkufonfh twGif;yifvQif a>rq&monf tqdyfajzaq;udk ay; tqdyfr&Sdonfudk jyK&m\/
rif;jrwf xkdtqdyfonf tcsdeftcg uif;jywfonf rnfoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m;

rrnfyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf aemufqdkaom tqdyfonf a&S;qdkaom tqdyfESifh tb,fh


aMumifh wlrQaom oabm&Sdonf rjzpfoenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; wpfcPcsif;
a&mufvmaom tqdyfajzaq;u wkdufzsuftyfaom rlvtqdyfonf tqHk;odkY ra&mufbJ
omvQif uif;jywfyg\/ xdkYaMumifh wlrQaom oabmr&Sdyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twl
omvQif wpfpHkwpfa,mufaom olonf aocsdeftcg r[kwfbJ ao\/ xkdolonf wpfcPcsif;
a&mufvmaom a&m*g ESdyfpuftyfonf jzpf avaMumifh vnf;aumif;/y/ vufeuf[kef
ESdyfpufaomaMumifh vnf;aumif; aocsdeftcg ra&mufrD ao&\? rif;jrwf onfum; aocsdef
tcg ra&mufrD aojcif; taMumif; yifwnf;/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; av;orm;onf jrm;udk ypfvTwf&m\/ xkdjrm;onf oGm;jrJ
wkdif;aom c&D;vrf;tqHk;odkY uyfa&mufonf jzpftHh/ xkdjrm;udk ]]txdtcdkufr&SdbJ oGm;jrJwkdif;
aom c&D;vrf;tqHk;odkY a&mufaom jrm;rnf\}} [l qdktyf\/ rif;jrwf twl omvQif
wpfpHk wpfa,mufaom olonf MumjrifhpGm touf&Sif tdkrif;&ifha&mfvsuf toufukefjcif;
aMumifh ab;&efOy'f r&SdbJ ao&\/ xkdolUudk ]]txdtcdkuf r&SdbJ aocsdeftcg aojcif;odkY
a&mufol}} [l qdktyf\/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; av;orm;onf jrm;udk ypfvTwf&m\/ xkdol\ xkdjrm;udk
xkdypfaom cPyif wpfpHkwpfa,mufaom olonf qGJudkif&m\/ rif;jrwf xkdjrm;onf oGm;jrJ
wkdif;aom c&D;vrf; tqHk;odkY a&mufjcif;rnfonf jzpfoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m;
rjzpfyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf aemufqdkaom jrm;onf a&S;qdkaom jrm;ESifh tb,fhaMumifh
wlrQaom oabm&Sdonf rjzpfoenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; kwfw&uf jzpfay:vm
aom qGJudkifjcif;onf xkdjrm;\ oGm;jcif;udk jzwftyfyg\/ xdkYaMumifh wlrQaom oabmr&Sdyg[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif wpfpHk wpfa,mufaom olonf tcgra&mufrD ao&\/
xkdolonf kwfw&uf jzpfay:vmaom a&m*g ESdyfpuftyfonf jzpf avaMumifh vnf;aumif;
/y/ vufeuf[kef ESdyfpufaomaMumifh vnf;aumif; aocsdeftcg ra&mufrD ao&\? rif;jrwf
onfum; aocsdeftcg ra&mufrD ao&jcif; taMumif;yifwnf;/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; wpfpHkwpfa,mufaom olonf oHcGufudk wD;acguf&m\/
xkdol\ wD;acgufjcif;aMumifh toHjzpfay:vm oGm;jrJwkdif;aom c&D;vrf;tqHk;odkY a&muf\/
xkdtoHudk ]]txdtckduf r&SdbJ oGm;jrJwkdif;aom c&D;vrf;tqHk;odkY a&mufaom toHrnf\}} [l
qdktyf\/ rif;jrwf twlomvQif wpfpHkwpfa,mufaom olonf aeY&uf axmifaygif;rsm;pGm
wdkYywfvHk; touf&Sif tdkrif;&ifha&mfum toufukefjcif;aMumifh ab;&efOy'f r&SdbJ ao&\/
xkdolUudk ]]txdtcdkuf r&SdbJ ao&rnfh tcsdeftcg aojcif;odkY a&mufaomol}} [l qdktyf\/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; wpfpHkwpfa,mufaom olonf oHcGufudk wD;acguf&m\/
xkdol\ wD;acgufjcif;aMumifh toHonf jzpfay:vm&m\/ jzpfaom toHonf ta0;odkY ra&muf
rD wpfpHkwpfa,mufaom olu cGufudk udk,fwG,fjim;tHh/ udkifwG,fonfESifh wpfNyKdifeuf toHcsKyf
aysmuf&m\/ rif;jrwf toHonf oGm;jrJwkdif;aom c&D;vrf;tqHk;odkY a&mufjcif;rnfonf jzpf
oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rjzpfyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf aemufqdkaom toH
onf a&S;qdkaom toHESifh tb,fhaMumifh wlrQaom oabm&Sdonf rjzpfoenf;[k (ar;awmf
rl\)/ toQifbk&m; kwfw&uf jzpfay:vmaom oHk;oyf udkifwG,fjcif;aMumifh xkdtoHonf
uif;jywfyg\/ xdkYaMumifh wlrQaom oabmr&Sdyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif
wpfpHk wpfa,mufaom olonf aocsdeftcg ra&mufrD ao&\/ xkdolonf kwfw&uf
jzpfay:vmaom a&m*g ESdyfpuftyfonf jzpf avaMumifh vnf;aumif;/y/ vufeuf[kef

ESdyfpufaomaMumifh vnf;aumif; aocsdeftcg ra&mufrD ao&\? rif;jrwf onfum; aocsdef


tcg ra&mufrD ao&jcif; taMumif;yifwnf;[k (rdefYawmfrl\)/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; v,f aumif;pGm pnfyifaom pyg;rsKd;onf aumif;pGm
&Gmaom rdk;jzifh txufatmuf pnfyif xGm;usKdi;f yGg;rsm;um toD;tESH rsm;jym;onf jzpf pyg;
atmifjrifaom tcgodkY a&muf\/ xkdpyg;udk txdtcdkufr&SdbJ tcgodkY aumif;pGm a&mufaom
pyg;rnf\}} [k qdktyf\/ rif;jrwf twlomvQif wpfpHkwpfa,mufaom olonf axmifaygif;
rsm;pGmaom aeYwdkYywfvHk; touf&Sif tkdrif;&ifha&mfum toufukefjcif;aMumifh txdtcdkuf
r&SdbJ ao&\/ xkdolUudk txdtcdkufr&SdbJ aocsdeftcg aojcif;odkY a&mufol}} [l qdktyf\/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; v,f aumif;pGm pnfyifaom pyg;rsKd;onf rdk;a& csKdUwJh
onf jzpf ao&m\/ rif;jrwf xkdrdk;vdkaeaom pyg;onf tcsdeftcgodkY a&mufaompyg;
rnfoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rrnfyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf aemufqdkaom
pyg;onf a&S;qdkaom pyg;ESifh tb,fhaMumifh wlrQaom oabm&Sdonf rjzpfoenf;[k
(ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; kwfw&uf a&mufvmaom tylESdyfpuftyfonf jzpf xkdpyg;onf aoyg\
[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif wpfpHkwpfa,mufaom olonf aocsdeftcg ra&muf
rD ao&\/ xkdolonf a&S;I uyfa&mufvmaom a&m*g ESdyfpuftyfonf jzpf avaMumifh
vnf;aumif;? vufeuf[kef ESdyfpufaomaMumifh vnf;aumif; aocsdeftcg ra&mufrD ao&\/
rif;jrwf onfum; aocsdeftcg ra&mufrD ao&jcif; taMumif;yifwnf;/
rif;jrwf ]]aumif;pGm jynfhpHkaom aumufEkudk ydk;wdkYonf x<uukef tjrpf&if;ESifhwuG
zsufqD;ukef\}} [k oifMum;zl;oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; xkdtaMumif;udk tuREkfyf
wdkYonf Mum;vnf; Mum;zl;yg\/ jrifvnf; jrifzl;yg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xkdydk;zsufqD;aom
aumufonf tcsdeftcgodkY a&mufrS ysufpD;oavm/ odkYr[kwf tcsdeftcg ra&mufrD ysufpD;
oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; tcsdeftcg ra&mufrD ysufpD;yg\/ toQifbk&m;
xkdaumufyifudk ydk;wdkYonf tu,f rudkufukefjim;tHh/ aumufpyg; xkwf,l odrf;qnf;aom
tcsdeftcgodkY a&muf&myg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf kwfw&uf a&mufvmaom ab;&ef
tzsuftqD;aMumifh aumufyifonf ysufpD;&\/ ab;&ef tzsuftqD; uif;aom aumufyif
onf aumufpyg; xkwf,lodrf;qnf;aom tcsdeftcgodkY a&mufEdkifoavm[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; a&mufEdkifyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif wpfpHkwpfa,mufaom
olonf aocsdeftcg ra&mufrD ao&\/ xkdolonf kwfw&ufjzpfay:vmaom a&m*g
ESdyfpuftyfonf jzpf avaMumifh vnf;aumif;/y/ vufeuf[kef ESdyfpufaomaMumifh vnf;
aumif; ao&\/ rif;jrwf onfum; tcgr[kwfbJ ao&jcif; taMumif;yifwnf;/
rif;jrwf ]]aumufpyg;onf jynfhpHkvsuf toD;0efjzifh Gwfudkif;aom aumufESHcdkif tjzpfodkY
a&mufonf&Sdaomf a&Smuf&Gmrdk;rnfaom rdk;rsKd;onf us ysufpD;ap\/ toD; r&Sdonfudk jyK\}}
[k oifMum;zl;oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; xkdtaMumif;udk tuREkfyfwdkYonf
Mum;vnf; Mum;zl;yg\? jrifvnf; jrifzl;yg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf aumufyifonf tcsdef
tcg ysufpD;ygoavm/ odkYr[kwf tcsdeftcg ra&mufrD ysufpD;ygoavm[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; tcsdeftcg ra&mufrD ysufpD;yg\/ toQifbk&m; aumufpyg;onf tu,f
a&Smuf&Gm rdk;r&GmonfjzpftHh? aumufpyg;xkwf,l odrf;qnf;aom tcsdeftcgodkYa&muf&myg\[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf kwfw&uf jzpfay:a&mufvmaom ab;&ef tzsuftqD;aMumifh

aumufyifonf ysufpD;& ab;&ef tzsuftqD; uif;aom aumufyifonf aumufpyg;


xkwf,l odrf;qnf;aom tcsdeftcgodkY a&muf&monf r[kwfygavm[k (ar;awmfr\
l )/ toQif
bk&m; aumufpyg; xkwf,lodrf;qnf;aom tcsdeftcgodkY a&muf&myg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
twlomvQif wpfpHkwpfa,mufaom olonf aocsdef r[kwfbJ tcgra&mufrD ao&\/
xkdolonf kwfw&uf jzpfay:vmaom a&m*gjzifh ESdyfpuftyfonf jzpf avaMumifh vnf;
aumif;? onf;ajcaMumifh vnf;aumif;? ovdyfaMumifh vnf;aumif;? av onf;ajc ovdyfwdkY\
pka0;jcif; ]oEdygwf} aMumifh vnf;aumif;? OwkazmufjyefaomaMumifh vnf;aumif;? rnDGwf
aom tm[m&aMumifh vnf;aumif;? olwpfyg; vkHYvaMumifh vnf;aumif;? iwfrGwf qmavmif
aomaMumifh vnf;aumif;? a&rGwfodyfaomaMumifh vnf;aumif;? a>rudkufaomaMumifh vnf;
aumif;? tqdyfoifhaomaMumifh vnf;aumif;? rD;avmifaomaMumifh vnf;aumif;? a&epfaom
aMumifh vnf;aumif;? vufeuf[kef ESdyfpufaomaMumifh vnf;aumif; aocsdeftcg ra&mufrD
ao&\/ kwfw&uf jzpfay:vmaom a&m*g ESdyfpuftyfonf rjzpfhjim;tHh? aocsdeftcgom
aojcif;odkY a&muf&m\/ rif;jrwf onfum; aocsdeftcg ra&mufrD ao&jcif;
taMumif;yifwnf;[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe tHhzG,f&Sdygay\/ toQifbk&m;em*aoe rjzpfzl;jrJ jzpfygay\?
aocsdeftcg ra&mufrD aojcif;udk jyjcif;iSg taMumif;udk aumif;pGm jytyfay\/ Oyrmudk
aumif;pGm jytyfygay\/ ]]aocsdeftcg ra&mufrD aojcif;onf &Sd\}} [k ay:vGifpGm jyKtyfygNyD?
xif&Sm;pGm jyKtyfygNyD? xifpGm jzpfatmif jyKtyfygNyD/ toQifbk&m;em*aoe pdwfr&Sd ouJhodkY
ysHUvGifhaom vlaomfrSvnf; wpfckwpfckaom Oyrmjzifhyif ]]aocsdeftcg ra&mufrD ao&jcif;
onf &Sd\}} [k qHk;jzwfEdkifjcif;odkY a&muf&mygao;\/ pdwf&Sdaom vljzpfygrlum; tb,fqdkzG,f&m
&SdygtHhenf;/ toQifbk&m; tuREkfyfonf a&S;OD;pGmaom Oyrmjzifhyif ]]aocsdeftcg ra&mufrD
aojcif;onf &Sd\}} [k odrSwfNyD;ygNyD/ odkYaomfvnf; txyfxyf ajz&Sif;jcif;udk em,lvdk 0efrcH
cJhyg[k (avQmuf\)/ /
ajcmufckajrmuf tumvr&PyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- aa00
EE&&00**f f ======
7 - apwd,yg#d[m&d,yOm (apwD wefcdk;jyjcif; jyem)
7/ toQifbk&m;em*aoe y&dedAmef pHawmfrlukefNyD;aom bk&m;&Sif tm;vHk;wdkY\ apwDawmf
wefcdk;jym#d[monf jzpfygoavm/ odkYr[kwf tcsKdUaom bk&m;&SifwdkY\ apwDom wefcdk;
jym#d[monf jzpfygoavm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf tcsKdUaom bk&m;&SifwdkY\ apwD
jzpf\/ tcsKdUaom bk&m;&SifwdkY\ apwD rjzpf[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; tb,fbk&m;&Sif
wdkY\ apwD jzpfygoenf;/ tb,fbk&m;&SifwdkY\ apwD rjzpfygoenf;[k (ar;avQmuf\)/
rif;jrwf oHk;a,mufaom yk*dKvfwdkYwGif wpfa,mufa,mufaom yk*dKvf\ t"d|mefaMumifh
y&dedAmef pHawmfrlNyD;aom bk&m;&Sif\ apwDawmf wefcdk;jym#d[monf jzpf\/ tb,f

oHk;a,mufaom yk*dKvfwdkYenf;[lrl- rif;jrwf (1) omoemawmf &[Emyk*dKvfonf ewfvlwdkY


tm; tpOfoem;ojzifh &yfwnfawmfrlvsuf rnf rnfaom wefcdk;jym#d[monf ]]apwD
jzpfapownf;}} [k t"d|mef\/ xkd&[Em\ t"d|mef tpGrf;jzifh apwDawmf wefcdk;jym#d[m
onf jzpf\/ odkYvQif &[Emyk*dKvf t"d|mefjyKonf\ tpGrf;jzifh y&dedAmef pHawmfrlukefNyD;aom
bk&m;&Sif\ apwDawmf wefcdk;jym#d[monf jzpf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; (2) ewfwdkYonf vlwdkYtm; tpOfoem;ojzifh y&dedAmef pHawmf
rlNyD;aom bk&m;&Sif\ apwDawmf ]]wefcdk;jym#d[mjzifh olawmfaumif; w&m;wnf;[laom
omoemonf tjrJcsD;ajrmuftyfonf jzpfvwHU/ vlwdkYonfvnf; Munfdkukefonf jzpf
ukokdvf aumif;rI wkd;yGg;ukefvwHU}} [k wefcdk;jym#d[mudk jyukef\/ odkYvQif ewfwdkY t"d|mef\
tpGrf;jzifh y&dedAmef pHawmfrlNyD;aom bk&m;&Sif\ apwDawmf wefcdk;jym#d[monf jzpf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; (3) rdef;rrlvnf;jzpfap? a,musfm;rlvnf;jzpfap ,HkMunfrI
]o'g} tm;&Sdaom &wemoHk;yg; Munfdkwwfaom? ynm&Sdaom? vdrmaom? xkd;xGif;Edkifaom
ynm&Sdaom? todPfESifh jynfhpHkaomolonf oifhavsmfaomtm;jzifh MuHpnf eHYomudk vnf;
aumif;? yef;udk vnf;aumif;? t0wfykqdk;udk vnf;aumif;? wpfckckaom vSLzG,f0wK wpfpHk
wpf&mudk vnf;aumif; ]]odkYaom wefcdk;jym#d[mrnfonf jzpfygapownf;}} [k t"d|mef
apwDawmf wifajrmuf\/ xkdol\ t"d|mef tpGrf;jzifhvnf; y&dedAmef pHawmfrlNyD;aom
bk&m;&Sif\ apwDawmf wefcdk;jym#d[monf jzpf\/ odkYvQif vlwdkY\ t"d|meftpGrf;jzifh
y&dedAmef pHawmfrlNyD;aom bk&m;&Sif\ apwDawmf wefcdk;jym#d[monf jzpf\/
rif;jrwf odkYvQif oHk;a,mufaom yk*dKvfwdkYwGif wpfa,mufa,mufaom yk*dKvf\
t"d|meftpGrf;jzifh y&dedAmefpHawmfrlNyD;aom bk&m;&Sif\ apwDawmf wefcdk;jym#d[monf jzpf\/
rif;jrwf xkdyk*dKvfwdkY\ t"d|mefjyKjcif;onf tu,f rjzpfjim;tHh/ tbdnmOf ajcmufyg;ESifh
jynfhpHkaom pdwf\ 0oDabmfodkY a&mufNyD;aom? tmoa0g ukefcef;NyD;aom &[Emyk*dKvf\vnf;
apwDawmf wefcdk;jym#d[monf rjzpf/ rif;jrwf wefcdk;jym#d[m r&Sdaomfvnf; tvGef pifMu,f
aom tusifhudk jrif ]]jrwfpGmbk&m; om;awmfonf aumif;pGm y&dedAmefpHawmfrl\}} [k
ouf0if tyf\/ qHk;jzwfjcif;odkY a&muftyf\/ ,HkMunftyf\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ odkYvQif pum;udk xkdodkY qdkawmfrlwkdif; 0efcHyg\
[k (avQmuf\)/ /
ckepfckajrmuf apwd,yg#d[m&d,yOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- aa00
EE&&00**f f ======
8 - "rmbdor,yOm
(r*fzdkvfudk xkd;xGif; odjcif; jyem)
8/ toQifbk&m;em*aoe aumif;pGm usifhMuol tm;vHk;wdkYtm;yif r*fzdkvfw&m;udk xkd;xGif;
odjcif;onf jzpfygoavm/ odkYr[kwf tcsKdUaomoltm; w&m;udk xkd;xGif;odjcif;onf rjzpfyg
oavm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf tcsKdUaomoltm; w&m;udk xkd;xGif;odjcif;onf jzpf\/
tcsKdUaomoltm; rjzpf[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; tb,fyk*dKvftm; jzpfygoenf;/ tb,f
yk*dKvftm; rjzpfygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf aumif;pGmusifhaomfvnf; wd&pmeftm;
w&m;udk xkd;xGif; odjcif;onf rjzpfEdkif/ NydwmbHk jzpfoltm;/ rdpm'd|d t,l&Sdoltm;/
aumufuspfpOf;vJaom oltm;/ trdudk owfoltm;/ tzudk owfoltm;/ &[Emudk owfol
tm;/ oHCmudk oif;cGJoltm;/ bk&m;udk aoG;pdrf;wnfatmif jyKoltm;/ &[ef;toGifudk cdk;
aeoltm;? wdwdabmifodkY ajymif;oGm;oltm;/ bduKeDrudk zsufqD;oltm;/ wpfq,fhoHk;yg;
ukefaom oHCm'dodof tmywfwdkYwGif wpfyg;yg;aom tmywfodkY a&muf tmywfrS rxao;
aom oltm;/ y@Kufig;rsKd;tm;/ ObawmAsnf;tm; aumif;pGm usifhjim;aomfvnf; r*fzdkvf
w&m;udk xkd;xGif; odjcif;onf rjzpfEdkif/ ckepfESpfatmufi,f vljzpfaom oli,ftm;
aumif;pGm usifhaomfvnf; w&m;udk xkd;xGif; odjcif;onf rjzpfEdkif/ rif;jrwf wpfusdyf
ajcmufa,mufaom yk*dKvfwdkYtm; aumif;pGm usifhukefaomfvnf; w&m;udk xkd;xGif; odjcif;
onf rjzpfEdkif[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe tMuif wpfusdyfig;a,mufaom yk*dKvfwdkYonf (omoemawmfESifh)
qefYusifonfomvQif jzpfygapukef/ xkdyk*dKvfwdkYtm; w&m;udk xkd;xGif; odjcif;onf jzpfrv
l nf;
jzpfygap/ rjzpfvQifrlvnf; rjzpfygap/ ckepfESpfatmufi,fonfh vljzpfaom oli,ftm;
aumif;pGm usifhvsufvnf; w&m;udk xkd;xGif; odjcif;onf tb,ftaMumif;aMumifh rjzpfyg
oenf;/ t&m a&S;OD;pGm ar;tyfaom jyemonf jzpf\ ]]oli,ftm; wyfrufrI ]&m*}
onf rjzpf/ trsufxGufrI ]a'go} onf rjzpf/ awGa0rI ]arm[} onf rjzpf/ axmifvTm;rI
]rme} onf rjzpf/ rSm;aom t,lonf rjzpf/ rarGUavsmfjcif;onf rjzpf/umr*kPfudk MuHpnfrI
onf rjzpf/ udavomwdkYESifh ra&maESmao;/ xkdodkYaom oli,fjzpfvsufvnf; opmav;yg;wdkYudk
wpfBudrfwnf; xkd;xGif; odjcif;jzifh xkd;xGif; odjcif;iSg oifhavsmfvnf; oifhavsmf&rnf r[kwf
wHkavm/ avsmufywfvnf; avsmufywf&rnf r[kwfwHkavm/ xkdufwefvnf; xkdufwef&rnf
r[kwfwHk avm]][k (avQmuf\)/
rif;jrwf igonf tMuif taMumif;jzifh ]]ckepfESpfatmufi,faom oli,ftm; w&m;udk
xkd;xGif; odjcif;onf rjzpf}} [l qdk\/ xkdwifjyaom taMumif;onfyifvQif t&m
taMumif; yifwnf;/ rif;jrwf ckepfESpfatmufi,faom oli,fonf wyfrufzG,ftmHk tu,f
wyfrufjim;tHh/ jypfrSm;zG,f tmHk tu,f jypfrSm;jim;tHh/ awGa0zG,f tmHk tu,f
awGa0 jim;tHh/ rmef,pfzG,f tmHk tu,f rmef,pfjim;tHh/ t,lrSm; t,lrSefudk cGJjcm;
odjim;tHh/ arGUavsmfzG,f tmHkudk vnf;aumif;? rarGUavsmfzG,f tmHkudk vnf;aumif; cGJjcm;
odjim;tHh? ukokdvf tukokdvfudk MuHpnfjim;tHh? xkdoli,ftm; w&m;udk xkd;xGif; odjcif;onf

jzpf&m\/ rif;jrwf pifppfaomfum; ckepfESpfatmufi,faom oli,f\ pdwfonf tm;r&Sd/


tm;enf;\/ ao;\? i,f\? enf;yg;\? EkHYaES;\? rxif&Sm;ao;/ tocFwedAme"mwfonf av;
\? 0efav;\? jyefYajym\? BuD;us,f jrifhjrwf\/ rif;jrwf ckepfESpfatmufi,faom oli,fonf
tm;enf;aom? ao;i,faom? EkHYaES;aom? rxif&Sm;ao;aom? xkdpdwfjzifh av;aom? 0efav;
aom? jyefYajymaom? BuD;us,fjrifhjrwfaom tocFwedAme"mwfudk xkd;xGif; odjcif;iSg rpGrf;Edkif/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh jrif;rdk&fawmifrif;onf av;\? 0efav;\? jyefYajym\? BuD;us,f\/
rif;jrwf xkda,musfm;onf xkdjrif;rdk&fawmifrif;udk rdrd\ yuwdaom pGrf;tm; vkHYvjzifh xkwf
aqmif cif;iSg pGrf;Edkif&moavm[k (ar;awmfr\
l )/ toQifbk&m; rpGrf;Edkif&myg[k (avQmuf\)/
rif;jrwf tb,ftaMumif;aMumifhenf;[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; a,musfm;\ tm;ao;
onf\ tjzpfESifh jrif;rdk&fawmifrif;\ BuD;us,fonf\ tjzpfaMumifhygwnf;[k (avQmuf\)/
rif;jrwf twlomvQif ckepfESpf atmufi,faom oli,f\ pdwfonf tm;r&Sd? tm;enf;\?
ao;\? i,f\? enf;yg;\? EkHYaES;\? rxif&mS ;ao;/ tocFwedAme"mwfonf av;\? 0efav;\?
jyefaY jym\? BuD;us,f\? jrifjh rwf\/ ckepfESpfatmufi,faom oli,fonf tm;enf;aom?
ao;i,faom? EkHYaES;aom? rxif&Sm;ao;aom xkdpdwfjzifh av;aom? 0efav;aom? jyefYajymaom?
BuD;us,fjrifhjrwfaom tocFwedAme"mwfudk xkd;xGif; odjcif;iSg rpGrf;Edkif/ xkdtaMumif;aMumifh
ckepfESpf atmufi,faom oli,ftm; aumif;pGm usifhaomfvnf; w&m;udk xkd;xGif; odjcif;iSg
rjzpfEdkif/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; ajrBuD;onf &Snf\? vsm;\? xl\? ysHU\? us,f\?
us,f ajym\? us,fjyefY\? BuD;\/ rif;jrwf xkdajrBuD;udk tenf;i,faom a&aygufuav;jzifh
qGwfzsef; &THUGefudk jyKjcif;iSg wwfaumif;ygrnfavm[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; rwwf
aumif;yg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf tb,ftaMumif;aMumifhenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQif
bk&m; a&ayguf\ enf;onf\ tjzpfESifh ajrBuD;\ BuD;us,fonf\ tjzpfaMumifhygwnf;[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif ckepfESpf atmufi,faom oli,f\ pdwfonf tm;r&Sd?
tm;enf;\? ao;\? i,f\? enf;yg;\? EkHYaES;\? rxif&Sm;ao;/ tocFwedAme "mwfonf
&Snf\? vsm;\? xl\? ysHU\? us,f\? us,fajym\? us,fjyefY\? BuD;\/ ckepfESpfatmuf i,faom
oli,fonf tm;enf;aom? ao;i,faom? EkHYaES;aom? rxif&Sm;ao;aom xkdpdwfjzifh BuD;us,f
aom tocFwedAme"mwfudk xkd;xGif; odjcif;iSghrpGrf;Edkif/ xkdtaMumif;aMumifh ckepfESpf atmuf
i,faom oli,ftm; aumif;pGm usifhaomfvnf; w&m;udk xkd;xGif; odjcif;iSg rjzpfEdkif/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; pGrf;tm;r&Sdaom? tm;enf;aom? ao;i,faom? EkHYaES;
aom? rxif&Sm;ao;aom rD;onf &Sd&m\/ rif;jrwf xkdrQavmuf EkHYaES;aom rD;jzifh ewfESifh
wuGaom avmu trdkufwkdufudk rIwfvTifhy,fazsmuf ta&miftvif;udk jyjcif;iSg wwf
umif;yg rnfavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; rwwfaumif;yg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
tb,f taMumif;aMumifhenf;[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; rD;\ EkHYonf tjzpfESifh avmu\
BuD;us,f onf\ tjzpfaMumifhygwnf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif ckepfESpf
atmuf i,faom oli,f\ pdwfonfvnf; tm;r&Sd/ tm;ao;\? i,f\? enf;yg;\? EkHYaES;\?
rxif&Sm;ao;/ xdkYjyif BuD;pGmaom t0dZmwnf; [laom trdkufwkdufjzifh ydwfqdkYtyf\/ xdkYaMumifh
Pfwnf;[laom ta&miftvif;udk jyjcif;iSg cJ,Of;vSay\/ xkdtaMumif;aMumifh ckepfESpf
atmuf i,faom oli,ftm; aumif;pGm usifhaomfvnf; w&m;udk xkd;xGif; odjcif;iSg rjzpfEdkif/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; a&m*g&Sdaom? MuHKvSDaom? tPkjrLESifh EIdif;&Snfhtyfaom
udk,f&Sdaom ursOf;eDrnfaom ydk;onf oHk;yg;aom t&yf rkef,kd (OD;uif; &iftHk ausmjyif)

tus,foHk;yg;&Sdaom? tvsm;udk;awmif vHk;ywfq,fawmif tjrifh&Spfawmif&Sdaom? rdrdae&mXme


odkY uyfa&mufvmaom qifajymifBuD;udk jrif rsKdjcif;iSg qGJiifjim;tHh/ rif;jrwf xkdursOf;eDrnfa
om ydk;aumifonf xkdqifajymifBuD;udk rsKdjcif;iSg pGrf;EdkifygtHhavm[k (ar;awmfrl\)/ toQif
bk&m; rpGrf;Edkifyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf tb,f taMumif;aMumifhenf;[k (ar;awmfrl\)/
toQifbk&m; ursOf;eDrnfaom ydk;aumifum; ao;i,f qifajymifBuD;u BuD;rm;aomaMumifh
ygwnf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif ckepfESpfatmufi,faom oli,f\ pdwfonf
tm;r&Sd/ tm;ao;\? i,f\? enf;yg;\? EkaHY ES;\? rxif&Sm;ao;/ tocFwedAme"mwfonf
BuD;us,f jrifhjrwf\/ xkdoli,fonf tm;r&Sdaom? tm;ao;aom? i,faom? EkHYaES;aom?
rxif&Sm; ao;aom xkdpdwfjzifh BuD;us,fjrifhjrwfaom tocFwedAme"mwfudk xkd;xGif;
odjcif;iSg rpGrf;Edkif/ xkdtaMumif;aMumifh ckepfESpf atmufi,faom oli,ftm; aumif;pGm
usifhaomf vnf; w&m;udk xkd;xGif; odjcif;iSg rjzpfEdkif[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe
aumif;vSyg\? odkYvQif pum;udk xkdodkY qdkawmfrlwkdif; 0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
&Spfckajrmuf "rmbdor,yOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- aa00
EE&&00**f f ======
9 - {uEokcedAmeyOm
(edAmef\ pifppf csrf;omtwd jzpfyHk jyem)
9/ toQifbk&m;em*aoe edAmefonf pifppfcsrf;omtwd jzpfygoavm/ xkdodkY r[kwfrl
qif;&JESifh a&m>yrf;yg ao;oavm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf edAmefonf pifppf csrf;omtwd
jzpf qif;&JESifh ra&m>yrf;ay[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe ]]edAmefonf pifppf csrf;omtwd jzpf\}} [laom xkdpum;udk
tuREkfyf wdkY r,HkMunfEdkifygukef/ toQifbk&m;em*aoe ]]edAmefonf qif;&JESifh a&m>yrf;\}} [l
odkYvQif t&m tuREkfyfwdkYonf ,HkMunfygukef\/ ]]edAmefonf qif;&JESifh a&m>yrf;\}} [l
t&m taMumif;udkvnf; &ygukef\/ t&m taMumif;onf tb,fygenf;/ toQif
bk&m; em*aoe edAmefudk &SmrSD;aom olwdko
Y nf udk,f\ vnf;aumif;? pdwf\ vnf;aumif;
tm;xkwf jcif;? tvGeftm;xkwfjcif;? &yfjcif;? oGm;jcif;? xkdifjcif;? tdyfjcif;? pm;aomuf&jcif;wdkY
odrf;qnf;jcif;? ikdufrsOf;jcif;udk ydwfyif wm;qD;&jcif;? (puKpaom) tm,wewdkYudk zdESdyfjcif;?
Opmpyg; cspfcifol aqGrsKd;rdwfo*F[wdkYudk pGefyY pf&jcif;udk awGUjrif&yg\/ avmu csrf;omol?
csrf;omjcif;ESifh jynfhpHkol tm;vHk;wdkYonfvnf; umr*kPfig;yg;wdkYjzifh (puKpaom) tm,wewdkY
udk arGUavsmfapukef\/ wkd;yGg;apukef\/ om,mzG,f ESpfoufzG,f&Sdaom? rsm;jym;pGmaom?
okbedrdwf jzpfaom tqif;jzifh rsufpdudk arGUavsmfapygukef\/ wkd;yGg;apygukef\/ om,mzG,f
ESpfoufzG,f&Sdaom? oDqdkjcif;? wD;rIwfjcif; rsm;jym;pGmaom? okbedrdwf jzpfaom toHjzifh em;udk
arGUavsmfapygukef\/ wkd;yGg;apygukef\/ om,mzG,f ESpfoufzG,f&Sdaom? yef; opfoD; t&Guf

tacguf tjrpf tESpf rsm;jym;pGmaom? okbedrdwfjzpfaom teHYjzifh ESmacgif;udk arGUavsmfapyg


ukef\/ wkd;yGg;apygukef\/ om,mzG,f ESpfoufzG,f&Sdaom? cJzG,f pm;zG,f vsufzG,f aomufzG,f
om,mzG,f rsm;jym;pGmaom? okbedrdwf jzpfaom t&omjzifh vQmudk arGUavsmfapygukef\/
wkd;yGg;apygukef\/ om,mzG,f ESpfoufzG,f odrfarGUEl;nHhaysmhaysmif; acsmarGUaom? rsm;jym;aom?
okbedrdwfjzpfaom tawGUjzifh udk,fudk arGUavsmfapygukef\/ wkd;yGg;apygukef\/ om,mzG,f
ESpfoufzG,faom aumif; qdk; zG,f&m rzG,f&maom? rsm;jym;pGmaom tMuHtpnfudk ESvHk;jyK
ojzifh pdwfudk arGUavsmfapygukef\/ wkd;yGg;apygukef\/ toQifbk&m;wdkYonf xkdrsufpd? em;?
ESmacgif;? vQm? udk,f? pdwfwdkY\ wkd;yGg;jcif;udk y,fzsufygukef\/ ESdyfpufygukef\/ jzwfMuyg
ukef\/ jyif;pGm jzwfMuygukef\/ ydwfyifMuygukef\/ jyif;pGm ydwfyifMuygukef\/ xdkYaMumifh
udk,fonfvnf; ylavmifyg\/ pdwfonfvnf; ylavmifyg\/ udk,fylavmifonf &Sdaomf udk,f
jzpfaom 'kua0'emudk cHpm;&\/ pdwfylavmifonf&Sdaomf pdwfjzpfaom 'kua0'emudk cHpm;&
\/ rm*@durnfaom y&dAdkZfonfvnf; jrwfpGmbk&m;udk uJh&JUvsuf ]]&[ef;a*gwronf
BuD;yGg;rIudk zsufqD;wwf\}} [k qdkcJhonf r[kwfygavm/ t&m edAmefonf qif;&JESifh
a&m>yrf;\[k tuREkfyfqdkaom taMumif;um; onfyifwnf;[k (avQmuf\)/
rif;jrwf edAmefonf qif;&JESifh ra&m>yrf;/ edAmefonf pifppf csrf;omtwd jzpfay\/
rif;jrwf oifrif;jrwfonf ]]tMuifqif;&Judk edAmef}} [k qdk\/ xkdqif;&Jonf edAmefrrnfay/
pifppfaomfum; qif;&J'kuonf edAmefudk rsufarSmufjyKjcif;\ a&S;tzdkYaywnf;/ qif;&J'ku
onf edAmefudk &SmrSD;aom qif;&J'kuwnf;/ rif;jrwf edAmefonf pifppf csrf;om twdomvQif
jzpf\/ qif;&JESifh ra&m>yrf;/ ae&m taMumif;udk qdkOD;tHh/ rif;jrwf rif;wdkYtm; rif; pnf;pdrf
csrf;omrnfonf &Sdoavm[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; rif;wdkYtm; rif;pnf;pdrf csrf;omonf
&Sdyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xkdrif; pnf;pdrfcsrf;omonf qif;&JESifh a&m>yrf; oavm[k
(rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; ra&m>yrf;yg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf wkdif;pGefjynfem; vIyf&Sm;
x<ucJhaomf xkdrif;wdkYonf wkdif;pGefjynfem;udk rSDvsuf x<u aomif;usef;ukefaom xkdolwdkY udk
wm;jrpfjcif;iSg trwf AdkvfrSL; tcpm; AdkvfygwdkYjzifh jcH&Hvsuf wkdif;pGefjynfem;odkY oGm; jcif? rSuf?
av? aeylwdkY ESdyfpufcH&ukefvsuf nDGwfaom t&yf? rnDGwfaom t&yfodkY tb,fhaMumifh
ajy;oGm;&ukefoenf;/ tb,fhaMumifh BuD;us,faom ppfwkdufjcif;udkvnf; jyK&ukefoenf;/
tb,fhaMumifh toufao&rnf? &Sif&rnf awG;awm ,HkrSm;jcif;odkYvnf; a&muf&ukef oenf;[k
(rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe xkdodkY jyKvkyf&jcif;onf rif;csrf;omhr[kwfyg/ odkY
jyKvkyf&jcif;onf rif;csrf;omudk &SmrSD;jcif;\ a&S;tzdkYygwnf;/ toQifbk&m; em*aoe rif;wdkY
onf qif;&Jjzifh rif;tjzpfudk &SmrSD; rif;csrf;omudk cHpm;&ukef\/ toQifbk&m; em*aoe odkY
rif;csrf;omonf qif;&JESifh ra&m>yrf;yg/ xkdrif;csrf;omonf wjcm;ygwnf;/ qif;&J ]'ku} onf
wjcm;ygwnf;[k (avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif edAmefonf pifppf csrf;omtwd jzpf\/
qif;&JESifh ra&m>yrf;/ xkdedAmefudk &SmrSD;aomolwdkYonf udk,fudk vnf;aumif;? pdwfudk vnf;
aumif; ylavmifap &yfjcif;? oGm;jcif;? xkdifjcif;? tdyfjcif;? pm;aomufjcif;wdkYudk csKyfwnf;
odrf;qnf;um ikdufrsOf;jcif;udk ydwfyifwm;qD;vsuf (puKpaom) tm,wewdkYudk zdESdyfNyD;vQif
udk,fudk vnf;aumif;? toufudk vnf;aumif; pGefYvsuf &efoludk ESdrfeif;NyD;aomf rif;wdkYonf
rif;csrf;omudk cHpm;&ukefouJhodkY qif;&Jjcif;jzifh edAmefudk &SmrSD; pifppf csrf;omaom edAmefudk
cHpm;&ukef\/ rif;jrwf odkYvQif edAmefonf pifppf csrf;omtwd jzpf\/ qif;&JESifh ra&m>yrf;/
edAmefonf wjcm;? qif;&Jonf wjcm;wnf;/

rif;jrwf edAmefonf pifppf csrf;omtwd jzpf\/ qif;&JESifh ra&m>yrf;/ qif;&Jonf wjcm;?


edAmefonf wjcm;wnf;[laom xdkYxufvGefaom tjcm;taMumif;udkvnf; emOD;avmh/ rif;jrwf
twwfynm&Sif q&mwdkYtm; twwfynm csrf;omrnfonf &Sdonf r[kwfavm[k (ar;awmf
rl\)/ toQifbk&m; twwfynm&Sif q&mwdkYtm; twwfynmcsrf;omonf &Sdyg\[k (avQmuf
\)/ rif;jrwf xkdtwwfynm csrf;omonf qif;&JESifh a&m>yrf;oavm[k (ar;awmfrl\)/ toQif
bk&m; ra&m>yrf;yg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xkdtwwfynm&Sif q&mwdkYonf rdrd q&mBuD;wdkY
tm; &Sdcdk;jcif;? c&D;OD;BuKdqdkjcif;jzifh vnf;aumif;? a&cyfjcif;? tdrfudk wHjrufvSnf;jcif;? wHylurf;
jcif;? rsufESmopfa&udk ay;qufjcif;? pm;<uif;udk cH,ljcif;? t0wftjcKH jyKvkyfjcif;? csKd;a&ay;jcif;?
ajcvufqkyfe,fjcif;jzifh vnf;aumif; rdrd\ pdwfudk csxm; olwpfyg; pdwftvdkodkY vdkuf&ojzifh
qif;&JpGm tdyf&jcif;? rnDGwfaom tpmudk pm;&jcif;jzifh udk,fudk tb,fhaMumifh ylyefap
&ygukefoenf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe odkY jyKvkyf&jcif;onf twwfynm
csrf;om r[kwfyg/ odkY jyKvkyf&jcif;onf twwfynm csrf;omudk &SmrSD;jcif;\ a&S;tzdkY
ygwnf;/ toQifbk&m;em*aoe q&mwdkYonf qif;&Jojzifh twwfynmudk &SmrSD; twwfynm
csrf;omudk cHpm;&ygukef\/ toQifbk&m;em*aoe odkYvQif twwfynmcsrf;omonf
qif;&JESifh ra&m>yrf;/ xkdtwwfynm csrf;omonf wjcm;? qif;&Jonf wjcm;ygwnf;[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif edAmefonf pifppf csrf;omtwd jzpf\/ qif;&JESifh
ra&m>yrf;/ xkdedAmefudk &SmrSD;aom olwdkYonf udk,fudk vnf;aumif;? pdwfudk vnf;aumif;
ylavmifap &yfjcif;? oGm;jcif;? xkdifjcif;? avsmif;jcif;? pm;aomufjcif;wdkYudk csKyfwnf; odrf;qnf;
um ikdufrsOf;jcif;udk ydwfyifwm;qD;vsuf (puKpaom) tm,wewdkYudk zdESdyfNyD;vQif udk,fudk
vnf;aumif;? toufudk vnf;aumif; pGefYvsuf q&mBuD;wdkY\ twwfynm csrf;omudk cHpm;&
ukefaom q&muJhodkY qif;&Jjzifh edAmefudk &SmrS;D pifppf csrf;omtwdjzpfaom edAmefudk cHpm;&
ukef\/ rif;jrwf odkYvQif edAmefonf pifppf csrf;omtwd jzpf\/ qif;&JESifhra&m>yrf;/
qif;&Jonfwjcm;? edAmefonf wjcm;wnf;[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\? odkYvQif pum;udk xkdodkY qdkawmfrlwkdif;
0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
udk;ckajrmuf {uEokcedAmeyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- aa00
EE&&00**f f ======
10 - edAmelyoPmeyOm
(edAmef\ tqif; toGifoPmef jyem)
10/ toQifbk&m;em*aoe ]]edAmef edAmef}} [k qdk\/ xkdedAmef\ tqif;udk vnf;aumif;?
oPmefudk vnf;aumif;? t&G,fudk vnf;aumif;? twkdif;t&Snfudk vnf;aumif; Oyrmtm;jzifh
jzpfap? taMumif;tm;jzifh jzpfap? toifh,kwdtm;jzifh jzpfap? enf;tm;jzifh jzpfap aqmifjyjcif;
iSg wwfEdkifygavm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf edAmefonf twlr&Sd/ edAmef\ tqif;udk
vnf;aumif;? oPmefudk vnf;aumif;? t&G,fudk vnf;aumif;? twkdif;t&Snfudk vnf;aumif;
Oyrmtm;jzifh jzpfap? taMumif;tm;jzifh jzpfap? toifh,kwdtm;jzifh jzpfap? enf;tm;jzifh jzpfap
aqmifjyjcif;iSg rwwfEdkifay[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe t&Sdoabm jzpfaom
edAmef\ tqif;udk vnf;aumif;? oPmefudk vnf;aumif;? t&G,fudk vnf;aumif;? twkdif;
t&Snfudk vnf;aumif; Oyrmtm;jzifh jzpfap? taMumif;tm;jzifh jzpfap? toifh,kwdtm;jzifh
jzpfap? enf;tm;jzifh jzpfap xif&Sm;rjyEdkifaom pum;udkvnf; tuREkfyf vufrcHEdkifyg/
taMumif;jzifh tuREkfyfudk odrSwf apawmfrlygavmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf&Sdygap? taMumif;
jzifh oif rif;jrwfudk odaptHh/ rif;jrwf r[mork'&mrnfonf &Sdonf r[kwfavm[k
(ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; r[mork'&monf &Sdyg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf wpfpHk
wpfa,mufaom olonf oifhtm; odkY ar;&m\ ]]rif;jrwf r[mork'&m a&onf tb,frQ
avmuf &Sdoenf;/ r[mork'&m aeaom ow0gwdkYonf tb,frQavmuf &Sdukefoenf;}} [k
ar;tHh/ rif;jrwf odkY ar;onf&Sdaomf oifrif;jrwfonf xkdolUtm; tb,fodkY ajzMum;rnf
enf;[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; tuREkfyfudk wpfpHkwpfa,mufaom olonf ]]rif;jrwf r[m
ork'&m a&onf tb,frQavmuf &Sdoenf;/ r[mork'&m aeaom ow0gwdkYonf
tb,frQ avmuf &Sdukefoenf;}} [k tu,f ar;jim;tHh/ toQifbk&m; xkdolUudk ]]tdka,musfm;
oifonf rar;xkdufonfudk ightm; ar;\/ tar;udk wpfpHkwpfa,mufaom olonf rar;
xkduf/ tar;rsKd;udk rajzbJom xm;xkduf\/ avmuudk MuHpnfajymMum;aom vltaygif;wdkY
onf r[mork'&mudk ra0zefxkduf/ r[mork'&m a&udk jcifwG,fjcif;iSg rwwfEdkif/ xkdr[m
ork'&m aeMuukefaom ow0gwdkYudkvnf; a&wGufjcif;iSg rwwfEdkif}} [k qdk&myg\/ toQif
bk&m; tuREkfyfonf odkY xkdar;aom oltm; pum;wkHY ay;&myg\[k (avQmuf\)/
rif;jrwf oifrif;jrwfonf t&Sdoabm jzpfaom r[mork'&m tb,fhaMumifh odkY
pum;wkHY ay;&oenf;/ ]]r[mork'&m a&onf rQ&Sd\/ r[mork'&m rQavmuf ukef
aom ow0gwdkYonfvnf; aeMuukef\}} [k a&wGuf xkdolUtm; ajymMum;tyfonf r[kwf
avm[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; rwwfEdkifyg/ jyemonf ar;xkdufaom jyem
r[kwfyg[k (avQmuf\)/
rif;jrwf t&Sdoabmjzpfaom r[mork'&myif a&udk jcifwG,fwGufjcif;iSg rwwfEdkif ouJh
odkY vnf;aumif;? xkdr[mork'&m aeukefaom ow0gwdkYudk a&wGufjcif;iSg rwwfEdkifouJhodkY
vnf;aumif;? rif;jrwf twlomvQif t&Sdoabmjzpfaom edAmef\ tqif;udk vnf;aumif;?
oPmefudk vnf;aumif;? t&G,fudk vnf;aumif;? twkdif;t&Snfudk vnf;aumif; Oyrmtm;jzifh

jzpfap? taMumif;tm;jzifh jzpfap? toifh,kwdtm;jzifh jzpfap? enf;tm;jzifh jzpfap aqmifjyjcif;


iSg rwwfEdkif/ rif;jrwf pdwfudk avhvmNyD;aom wefcdk;ESifh jynfhpHkaom yk*dKvfonf r[mork'&m
a&udk jcifwG,frnfqdkaomf jcifwG,fEdkif&mao;\/ xkdr[mork'&m rSDaeaom ow0gwdkYudk
vnf; a&wGufrnfqdkaomf a&wGufEdkif&mao;\/ pdwfudk avhvmNyD;aom wefcdk;ESifh jynfhpHkaom
xkdyk*dKvfonf edAmef\ tqif;udk vnf;aumif;? oPmefudk vnf;aumif;? t&G,fudk vnf;
aumif;? twkdif;t&Snfudk vnf;aumif; Oyrmtm;jzifh jzpfap? taMumif;tm;jzifh jzpfap?
toifh,kwdtm;jzifh jzpfap? enf;tm;jzifh jzpfap xdkYjyifvnf; aqmifjyjcif;iSg rwwfEdkif/
rif;jrwf t&Sdoabmjzpfaom edAmef\ tqif;udk vnf;aumif;? oPmefudk vnf;aumif;?
t&G,fudk vnf;aumif;? twkdif;t&Snfudk vnf;aumif; Oyrmtm;jzifh jzpfap? taMumif;tm;jzifh
jzpfap? toifh ,kwdtm;jzifh jzpfap? enf;tm;jzifh jzpfap aqmifjyjcif;iSg rwwfEdkif[laom
tjcm; taMumif;udkvnf; emOD;avmh/ rif;jrwf jA[mwdkYwGif tlybHk jzpfukefaom jA[mwdkY
rnfonf &Sdonf r[kwfavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m; ]]jA[mwdkYwGif tlybHk jzpfukef
om jA[mwdkYrnfonf &Sd\}} [k Mum;zl;yg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xkdtlybHk jzpfukefaom
jA[mwdkY\ tqif;udk vnf;aumif;? oPmefudk vnf;aumif;? t&G,fudk vnf;aumif;? twkdif;
t&Snfudk vnf;aumif; Oyrmtm;jzifh jzpfap? taMumif;tm;jzifh jzpfap? toifh,kwdtm;jzifh
jzpfap? enf;tm;jzifh jzpfap aqmifjyjcif;iSg wwfEdkifygoavm[k (ar;awmfrl\)/ toQifbk&m;
rwwfEdkifyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf xkdodkY jzpfrlum; tlybHk jzpfukefaom jA[mwdkYonf
r&Sdygukefoavm[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; tlybHk jzpfukefaom jA[mwdkYonf &Sdygukef
\/ xkdjA[mwdkY\ tqif;udk vnf;aumif;? oPmefudk vnf;aumif;? t&G,fudk vnf;aumif;?
twkdif;t&Snfudk vnf;aumif; Oyrmtm;jzifh jzpfap? taMumif;tm;jzifh jzpfap? toifh,kwd
tm;jzifh jzpfap? enf;tm;jzifh jzpfap aqmifjyjcif;iSg rwwfEdkifyg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
xif&Sm; &Sdukefaom tlybHk jzpfukefaom jA[mwdkY\ tqif;udk vnf;aumif;? oPmefudk
vnf;aumif;? t&G,fudk vnf;aumif;? twkdif;t&Snfudk vnf;aumif; Oyrmtm;jzifh jzpfap?
taMumif;tm;jzifh jzpfap? toifh,kwdtm;jzifh jzpfap? enf;tm;jzifh jzpfap aqmifjyjcif;iSg
rwwfEdkif ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif t&Sdoabm omvQifjzpfaom edAmef\ tqif;udk
vnf;aumif;? oPmefudk vnf;aumif;? t&G,fudk vnf;aumif;? twkdif;t&Snfudk vnf;aumif;
Oyrmtm;jzifh jzpfap? taMumif;tm;jzifh jzpfap? toifh,kwdtm;jzifh jzpfap? enf;tm;jzifh jzpfap
aqmifjyjcif;iSg rwwfEdkif[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe edAmefonf pifppf csrf;omonf jzpfygapawmh/ xkdedAmef\ tqif;
udk vnf;aumif;? oPmefudk vnf;aumif;? t&G,fudk vnf;aumif;? twkdif;t&Snfudk vnf;
aumif; Oyrmtm;jzifh jzpfap? taMumif;tm;jzifh jzpfap? toifh,kwdtm;jzifh jzpfap? enf;tm;
jzifh jzpfap aqmifjyjcif;iSg rwwfEdkifonf jzpfygapawmh/ toQifbk&m; tjcm;olwdkYonf
ouf0ifEdkifaom Oyrm xkwfaqmifjyjcif;rQjzpfaom wpfpHkwpfckaom edAmef\ *kPfaus;Zl;onf
&Sdygoavm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf okyfoaumiftm;jzifh r&Sd/ *kPfaus;Zl;tm;jzifhrlum;
pdk;pOf;rQaom OyrmTefjyjcif;rQudk aqmifjyjcif;iSg wwfEdkif\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;
em*aoe aumif;vSygNyD/ tMuifodkYaom tjcif;t&mjzifh a[mjyonf&Sdaomf edAmef\
*kPfaus;Zl;tm;jzifhvnf; wpfpdwfwpfa'o jyqdkumrQudk tuREkfyf&yg\/ xkdodkYaom tjcif;t&m
jzifh vsifjrefpGm a[mjyawmfrlygavmh/ tuREkfyf\ ESvHk;ylyefjcif;udk Nidrf;apawmfrlygavmh/ at;jr
csKdomaom pum;avjynfjzifh y,fazsmufawmfrlygavmh[k (avQmuf\)/

rif;jrwf y'krmMum\ *kPfwpfyg;onf edAmefodkY (Oyrmtm;jzifh) ouf0if\/ a&\*kPf


ESpfyg;? aq;\ *kPfoHk;yg;? r[mork'&m\ *kPfav;yg;? abmZOf\ *kPfig;yg;? aumif;uif\
*kPfq,fyg;? ywjrm;&wem\ *kPfoHk;yg;? pEul;eD\ *kPfoHk;yg;? axmywfMunf\ *kPfoHk;yg;?
awmifxGwf\ *kPfig;yg;wdkYonf edAmefodkY (Oyrmtm;jzifh) ouf0ifukef\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe ]]y'krmMum\ *kPfwpfyg;onf edAmefodkY ouf0if\}} [l ,if;
pum;udk qdkawmfrl\/ y'krmMum\ tb,f*kPfwpfyg;onf edAmefodkY ouf0ifygoenf;[k
(ar;avQmuf\)/ rif;jrwf y'krmMumonf a&jzifh rvdrf;usHouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
edAmefonf tvHk;pHkaom udavomwdkYjzifh rvdrf;usH/ rif;jrwf y'krmMum\ *kPfwpfyg;onf
edAmefodkY ouf0if\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe ]]a&\ *kPfESpfyg;wdkYonf edAmefodkY ouf0ifukef\}} [l ,if;pum;
udk qdkawmfrl\/ a&\ tb,f*kPfESpfyg;wdkYonf edAmefodkY ouf0ifygukefoenf;[k (ar;avQmuf
\)/ rif;jrwf (1) a&onf at;jrouJhodkY ylavmifjcif;udk Nidrf;apouJhodkY? rif;jrwf twlom
vQif edAmefonf at;jr\? tvHk;pHkaom udavom ylavmifrIudk Nidrf;apwwf\/ rif;jrwf a&\
yXr*kPfonf edAmefodkY ouf0if\/ rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; (2) a&onf yifyef;jcif;?
ajcmufuyfjcif;? rGwfodyfjcif;? aeyljcif;wdkYjzifh ESdyfpuftyfukefaom vlESifh om;aumifwdkY\
rGwfodyfjcif;udk y,fazsmufEdkifouJhodkY rif;jrwf twlomvQif edAmefonf umrwPSm? b0
wPSm? 0db0 wPSmwnf;[laom rGwfodyfjcif;udk y,fazsmufwwf\/ rif;jrwf a&\ 'kwd,
*kPfaus;Zl;onf edAmefodkY ouf0if\/ rif;jrwf a&\ *kPfESpfyg;wdkYonf edAmefodkY ouf0if
ukef\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe ]]aq;\ *kPfoHk;yg;wdkYonf edAmefodkY ouf0ifukef\}} [l ,if;
pum;udk qdkawmfrl\/ aq;\ tb,f*kPf oHk;yg;wdkYonf edAmefodkY ouf0ifygukefoenf;[k
(ar;avQmuf\)/ rif;jrwf (1) aq;onf tqdyfjzifh ESdyfpufjcif; cH&ukefaom ow0gwdkY\
udk;uG,f&m jzpfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif edAmefonf udavom tqdyfjzifh ESdyfpufjcif;
cH&ukefaom ow0gwdkY\ udk;uG,f&mjzpf\/ rif;jrwf aq;\ yXr*kPfonf edAmefodkY ouf
0if\/ rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; (2) aq;onf tema&m*gwdkY\ tqHk;udk jyKwwfouJhodkY?
rif;jrwf twlomvQif edAmefonf tvHk;pHkaom 0#fqif;&JwdkY\ tqHk;udk jyKwwf\/ rif;jrwf
aq;\ 'kwd,*kPfonf edAmefodkY ouf0if\/ rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; (3) aq;onf
touf udk raoapEdkifouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif edAmefonf raoapEdkif/ rif;jrwf aq;
\ wwd,*kPfonf edAmefodkY ouf0if\/ rif;jrwf aq;\ *kPfoHk;yg;wdkYonf edAmefodkY
ouf0ifukef\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe ]]r[mork'&m\ *kPfav;yg;wdkYonf edAmefodkY ouf0ifukef\}} [l
,if;pum;udk qdkawmfrl\/ r[mork'&m\ tb,f*kPfav;yg;wdkYonf edAmefodkY ouf0ifygukef
oenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf (1) r[mork'&monf tvHk;pHkaom taumifykyfwdkYrS
qdwfokOf;ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif edAmefonf tvHk;pHkaom udavom tykyfwdkYrS qdwf
okOf;\/ rif;jrwf r[mork'&m\ yXr*kPfonf edAmefodkY ouf0if\/ rif;jrwf aemuf
wpfrsKd;um; (2) r[mork'&monf BuD;us,f\/ xkdrSmbufurf;r&Sd/ tvHk;pHkaom jrpfwdkYjzifh
(pD;0ifaomfvnf;) rjynfhEdkifouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif edAmefonf BuD;us,f\/ xkdrSm
bufurf;r&Sd/ tvHk;pHkaom ow0gwdkYjzifh rjynfhEdkif/ rif;jrwf r[mork'&m\ 'kwd,*kPf
onf edAmefodkY ouf0if\/ rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; (3) r[mork'&monf BuD;ukefaom
ow0gwdkY\ ae&mjzpfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif edAmefonf BuD;jrwfukefaom? tnpf

taMu; uif;ukefNyD;aom? tmoa0g ukefNyD;ukefaom? (t&[wzdkvfwnf;[laom) tm;tpGrf;odkY


a&mufNyD;ukefaom? avhvmNyD;jcif; ]0oDabmf} &Sdonf jzpfukefaom? BuD;jrwfaom ow0g
jzpfukefaom &[EmwdkY\ ae&mjzpf\/ rif;jrwf r[mork'&m\ wwd,*kPfonf edAmefodkY
ouf0if\/ rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; (4) r[mork'&monf rEIdif;&Snfhtyfaom? txl;xl;
tjym;jym; jyefYajymaom vIdif;wHydk;wdkYjzifh >yrf;ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif edAmefonf rEIdif;
&Snfhtyfaom? txl;xl; tjym;jym; jyefYajymaom? tnpftaMu;r&Sd pifMu,faom todPf
]0dZm} vGwfajrmufrI ]0drkwd} yef;wdkYjzifh >yrf;\/ rif;jrwf r[mork'&m\ pwkw*kPfonf
edAmefodkY ouf0if\/ rif;jrwf r[mork'&m\ *kPfav;yg;wdkYonf edAmefodkY ouf0ifukef\[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe ]]abmZOf\ *kPfig;yg;wdkYonf edAmefodkY ouf0ifukef\}} [l ,if;
pum;udk qdkawmfrl\/ abmZOf\ tb,f*kPf ig;yg;wdkYonf edAmefodkY ouf0ifygukefoenf;[k
(ar;avQmuf\)/ rif;jrwf (1)abmZOfonf tvHk;pHkaom ow0gwdkYtm; toufudk aqmifxm;
ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif edAmefonf rdrdudk rsufarSmufjyKolwdkYtm; tdkjcif;? aojcif;?
ysufpD;jcif;rS toufudk aqmifxm;wwf\/ rif;jrwf abmZOf\ yXr*kPfonf edAmefodkY ouf
0if\/ rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; (2) abmZOfonf tvHk;pHkaom ow0gwdkYtm; tm;udk wkd;yGg;
apouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif edAmefonf rdrdudk rsufarSmufjyKaom ow0gtm;vHk;wdkYtm;
wefcdk;tm;udk wkd;yGg;ap\/ rif;jrwf abmZOf\ 'kwd,*kPfonf edAmefodkY ouf0if\/ rif;jrwf
aemufwpfrsKd;um; (3) abmZOfonf tvHk;pHkaom ow0gwdkYtm; tqif;udk jzpfapouJhodkY?
rif;jrwf twlomvQif edAmefonf rdrdudk rsufarSmufjyKaom ow0gtm;vHk;wdkYtm; *kPfwnf;
[laom tqif;udk jzpfapwwf\/ rif;jrwf abmZOf\ wwd,*kPfonf edAmefodkY ouf0if\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; (4) abmZOfonf tvHk;pHkaom ow0gwdkY\ ylyefjcif;udk Nidrf;ap
ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif edAmefonf rdrdudk rsufarSmufjyKaom ow0gtm;vHk;wdkY\
udavom wnf;[laom ylyefrItm;vHk;udk Nidrf;apwwf\/ rif;jrwf abmZOf\ pwkw
*kPfonf edAmefodkY ouf0if\/ rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; (5) abmZOfonf tvHk;pHkaom
ow0gwdkY\ iwfrGwfjcif;? tm;enf;jcif;udk y,fazsmufouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif edAmef
onf rdrdudk rsufarSmufjyKaom ow0gtm;vHk;wdkY\ tvHk;pHkaom qif;&Jwnf;[laom qmavmif
tm;enf;rIudk y,fazsmufwwf\/ rif;jrwf abmZOf\ yr*kPfonf edAmefodkY ouf0if\/
rif;jrwf abmZOf\ *kPfig;yg;wdkYonf edAmefodkY ouf0ifukef\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe ]]aumif;uif\ *kPfq,fyg;wdkYonf edAmefodkY ouf0ifukef\}} [l
,if;pum;udk qdkawmfrl\/ aumif;uif\ tb,f*kPf q,fyg;wdkYonf edAmefodkY ouf0ifygukef
oenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf aumif;uifonf y#doaErae? rtdk? rao? rpkaw rjzpf
ay:? nOf;qJ ykwfcwfEdkif&ef cJ,Of;\/ cdk;olwdkY r,laqmifEdkif? wpfpHkwpf&m trSDr&Sd? iSuf
taygif;wdkY ysHwufoGm;a&muf&m jzpf\? tydwftyif r&Sd? tqHk;r&Sd ouJhodkY rif;jrwf twl
omvQif edAmefonf (1) y#doaE rae? (2) rtdk? (3) rao? (4) rpkaw rjzpfay:? (5)
olwpfyg;wdkY rnOf;qJEdkif? (6) cdk;olwdkY r,laqmifEdkif? (7) wpfpHkwpf&m trSDr&Sd? (8) t&d,m
yk*dKvfwdkY\ oGm;&mjzpf\? (9) tydwftyifr&Sd? (10) tqHk;r&Sd? rif;jrwf aumif;uif\
*kPfhq,fyg;wdkYonf edAmefodkY (Oyrmtm;jzifh) ouf0ifukef\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe ]]ywjrm;&wem\ *kPfoHk;yg;wdkYonf edAmefodkY ouf0ifukef\}} [l
,if;pum;udk qdkawmfrl\/ ywjrm;&wem\ tb,f*kPf oHk;yg;wdkYonf edAmefodkY ouf0ifygukef
oenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf (1) ywjrm;&wemonf tvdk&Sd&m ay;EdkifouJhodkY? rif;jrwf

twlomvQif edAmefonf tvdk&Sd&mudk ay;Edik f\/ rif;jrwf ywjrm;&wem\ yXr*kPfonf


edAmefodkY ouf0if\/ rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; (2) ywjrm;&wemonf Munfvif&Tifvef;jcif;
udk jyKwwfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif edAmefonf Munfvif&Tifvef;jcif;udk jyKwwf\/
rif;jrwf ywjrm;&wem\ 'kwd,*kPfonf edAmefodkY ouf0if\/ rif;jrwf aemufwpfrsKd;um;
(3) ywjrm;&wemonf xGef;vif;awmufyjcif;udk jyKwwfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
edAmefonf xGef;vif; awmufyjcif;udk jyKwwf\/ rif;jrwf ywjrm;&wem\ wwd,*kPfonf
edAmefodkY ouf0if\/ rif;jrwf ywjrm;&wem\ *kPfoHk;yg;wdkYonf edAmefodkY ouf0ifukef\[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe ]]pEul;eD\*kPfoHk;yg;wdo
kY nf edAmefodkY ouf0ifukef\}} [l ,if;
pum;udk qdkawmfrl\/ pEul;eD\ tb,f*kPf oHk;yg;wdkYonf edAmefodkY ouf0ifygukefoenf;[k
(ar;avQmuf\)/ rif;jrwf (1) pEul;eDonf &EdkifcJouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif edAmefonf
&EdkifcJ\/ rif;jrwf pEul;eD\ yXr*kPfonf edAmefodkY ouf0if\/ rif;jrwf aemufwpfrsKd;
um; (2) pEul;eDonf twlr&Sd aumif;aom teHY&SdouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif edAmef
onf twlr&Sd aumif;aom teHY &Sd\/ rif;jrwf pEul;eD\ 'kwd,*kPfonf edAmefodkY ouf
0if\/ rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; (3) pEul;eDudk vlaumif;olaumif;wdkY csD;rGrf;tyfouJhodkY?
rif;jrwf twlomvQif edAmefudk t&d,molawmfaumif;wdkY csD;rGrf;tyf\/ rif;jrwf pEul;eD\
wwd,*kPfonf edAmefodkY ouf0if\/ rif;jrwf pEul;eD\ *kPfoHk;yg;wdkYonf edAmefodkY
ouf0ifukef\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe ]]axmywfMunf\ *kPfoHk;yg;wdkYonf edAmefodkY ouf0ifukef\}} [l
,if;pum;udk qdkawmfrl\/ axmywfMunf\ tb,f*kPfoHk;yg;wdkYonf edAmefodkY ouf0ifygukef
oenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf (1) axmywfMunfonf tqif;ESifh jynfhpHkouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif edAmefonf *kPfwnf;[laom tqif;ESifh jynfhpHk\/ rif;jrwf axmywfMunf\
yXr*kPfonf edAmefodkY ouf0if\/ rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; (2) axmywfMunfonf
teHYESifh jynfhpHkouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif edAmefonf oDvwnf;[laom teHYESifh jynfhpHk\/
rif;jrwf axmywfMunf\ 'kwd,*kPfonf edAmefodkY ouf0if\/ rif;jrwf aemufwpfrsKd;um;
(3) axmywfMunfonf t&omESifh jynfhpHkouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif edAmefonf
vGwfajrmufrI ]0drkwd} t&omESifh jynfhpHk\/ rif;jrwf axmywfMunf\ wwd,*kPfonf
edAmefodkY ouf0if\/ rif;jrwf axmywfMunf\ *kPfoHk;yg;wdkYonf edAmefodkY ouf0ifukef\[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe ]]awmifxGwf\ *kPfig;yg;wdkYonf edAmefodkY ouf0ifukef\}} [l
,if;pum;udk qdkawmfrl\/ awmifxGwf\ tb,f*kPf ig;yg;wdkYonf edAmefodkY ouf0ifygukef
oenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf (1) awmifxGwfonf tvGefjrifhwuf ouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif edAmefonf tvGefjrifhwuf\/ rif;jrwf awmifxGwf\ yXr*kPfonf edAmef
odkY ouf0if\/ rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; (2) awmifxGwfonf rwkefrvIyf ouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif edAmefonf rwkefrvIyf/ rif;jrwf awmifxGwf\ 'kwd,*kPfonf edAmefodkY
ouf0if\/ rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; (3) awmifxGwfonf wufa&mufEdkifcJouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif edAmefonf tvHk;pHkaom udavomwdkY wufa&mufEdkifcJ\/ rif;jrwf awmifxGwf
\ wwd,*kPfonf edAmefodkY ouf0if\/ rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; (4) awmifxGwfonf
tvHk;pHkaom rsKd;aphwdkY\ aygufa&muf BuD;yGg;&m r[kwfouJhodkY rif;jrwf twlomvQif edAmef
onf tvHk;pHkaom udavomwdkY\ aygufa&muf BuD;yGg;&m r[kwf/ rif;jrwf awmifxGwf\

pwkw*kPfonf edAmefodkY ouf0if\/ rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; (5) awmifxGwfonf


cspfjcif;? rkef;jcif;rS uif;vGwfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif edAmefonf cspfjcif;? rkef;jcif;rS
uif;vGwf\/ rif;jrwf awmifxGwf\ yr*kPfonf edAmefodkY ouf0if\/ rif;jrwf
awmifxGwf\ *kPfig;yg;wdkYonf edAmefodkY (Oyrmtm;jzifh) ouf0ifukef\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\? odkYvQif pum;udk xkdodkY qdkawmfrlwkdif; 0efcHyg\
[k (avQmuf\)/ /
q,fckajrmuf edAmelyoPmeyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- aa00
EE&&00**f f ======
11 - edAmeopdu&PyOm
(edAmefodkY rsufarSmufjyKyHk jyem)
11/ toQifbk&m;em*aoe ]]edAmefonf twdwfvnf; r[kwf/ tem*wfvnf; r[kwfay/
ypKyefvnf; r[kwf/ cPw,odkY a&mufqJ ]OyE} w&m;vnf; r[kwf/ cPw,odkY a&mufNyD;
a&mufqJr[kwfaom ]tEkyE} w&m;vnf; r[kwf/ rcRwfjzpfvwHUvnf; r[kwf}} [k toQif
bk&m;wdkY qdkawmfrlukef\/ toQifbk&m;em*aoe omoemawmf trSwfr&Sd wpfpHk
wpfa,mufaom olonf aumif;pGm usifhonf&Sdaomf edAmefudk rsufarSmufjyK\/ xkdolonf
jzpfqJedAmefukd rsufarSmufjyKygoavm/ odkYr[kwf jzpfNyD; edAmefudk rsufarSmuf jyKygoavm[k
(ar;avQmuf\)/ rif;jrwf trSwfr&Sd wpfpHkwpfa,mufaom olonf aumif;pGm usifhonfjzpf
edAmefudk rsufarSmuf jyK\/ xkdolonf jzpfqJ edAmefukd rsufarSmuf rjyK? jzpfNyD; edAmefudkvnf;
rsufarSmufrjyK/ rif;jrwf pifppfaomfum; aumif;pGm usifhaomolonf tMuifedAmefudk
rsufarSmufjyK\/ xdkedAmef "mwfonf &Sd\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe jyemudk zHk;uG,fvQKdU0Suf rjyygvifh/ qE&Sdonfhtwdkif;
BudK;pm; yGifhvif;xif&Sm;pGm jyawmfrlygavmh/ toQifbk&m; oifMum;xm;aom enf;emtm;vHk;
udk edAmefjyemom avmif;xnfhvdkufygavmh/ t&m vltaygif;onf awGa0yg\/
,HkrSm; jcif;jzpfyg\/ oHo,odkY ajy;0ifyg\/ twGif; tjypfwnf;[laom ql;ajimifhudk
Ekwfy,fawmfrlygavmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Nidrf;at;aom csrf;omppfjzpfaom rGefjrwf
awmifhwtyfaom edAme"mwfonf &Sd\/ aumif;pGm usifhaomolonf jrwfpGmbk&m;
qHk;rawmf rlonfhtwdkif; ocFg&w&m;wdkYudk oHk;oyfvsuf ynmjzifh xdkedAme"mwfudk rsufarSmuf
jyK\/ rif;jrwf Oyrmaomfum; wynfhonf q&m qHk;rawmfrlonfh twdkif; twwfudk ynmjzifh
rsufarSmuf jyK\/ rif;jrwf twlomvQif aumif;pGm usifhaomolonf jrwfpGmbk&m; qHk;rawmf
rlonfh twdkif; edAmefudk ynmjzifh rsufarSmufjyK\/

xdkedAmefudk tb,fodkY Ijriftyfoenf;[lrl-xdkedAmefudk tjypfr&Sdaomtm;jzifh? Oy'fuif;


aomtm;jzifh? ab;r&Sdaomtm;jzifh? &efuif;aomtm;jzifh? at;Nidrf;aomtm;jzifh? csrf;omaom
tm;jzifh? om,mzG,ftm;jzifh? rGefjrwfaomtm;jzifh? pifMu,faomtm;jzifh? at;jraomtm;jzifh
Ijriftyf\/
rif;jrwf Oyrmaomfum; xif;rsm;pGmudk awmufavmifaeaom rD;onf a,mufsm;udk
avmifNrdKuftyfaomf (xdka,mufsm;onf) vkHYvjzifh xdkrD;rS vGwfatmif kef;xGuf rD;r&Sdaom
ae&modkY 0ifa&mufonf&Sdaomf xdkt&yf vGefuJaom csrf;omudk &&m\/ rif;jrwf twlom
vQif aumif;pGm usifhaomolonf oifhavsmfaom ESvHk;oGif;jzifh oHk;avmu rD;ylrS vGwfuif;aom
vGefpGm csrf;omaom edAmefudk rsufarSmufjyK\/ rif;jrwf jyuawh rD;ESifhtwl oHk;yg;aom rD;udk
rSwftyf\/ rD;yHktv,fodkY a&mufaom a,mufsm;ESifh twl aumif;pGm usifhaomoludk rSwftyf
\/ rD;uif;aom t&yfESifh twl edAmefudk rSwftyf\/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; a>raumifykyf? acG;aumifykyf? vlaumifykyf? udk,ftnpf
taMu;wdkY pkyHk&modkY a&muf tykyfrsKd; Iyf,Sufcyfaom t&yfodkY 0ifa&mufaom a,mufsm;onf
vkHYvjzifh xdktaumifykyf&Sd&m t&yfrS vGwfuif;atmif kef;xGuf taumifykyfr&Sd&m t&yfodkY
0ifa&mufonf&Sdaomf xdkt&yf vGefuJaom csrf;omudk &&m\/ rif;jrwf twlomvQif
aumif;pGm usifhaom olonf oifhavsmfaom ESvHk;oGif;jzifh udavom taumifykyfrS vGwfaom
vGefpGm csrf;omaom edAmefudk rsufarSmuf jyK\/ rif;jrwf taumifykyfESifh twl umr*kPf
ig;yg;wdkYudk rSwftyf\/ taumifyky&f Sd&modkY a&mufaom a,mufsm;ESifhtwl aumif;pGm usifhaom
oludk rSwftyf\/ taumifykyf uif;aom t&yfESifhtwl edAmefudk rSwftyf\/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; aMumuf&GHU xdwfvefY wkefvIyfaeaom? azmufjyefpGm
wkefvIyfonfh pdwf&Sdaom a,mufsm;onf vkHYvjzifh xdkaMumufzG,ft&yfrS vGwfatmif kef;xGuf
jrJjrH cdkifcHh rwkefvIyfaom ab;vGwf&m t&yfodkY 0ifa&mufonf&Sdaomf xdkt&yf vGefuJaom
csrf;omudk &&m\/ rif;jrwf twlomvQif aumif;pGmusifhaom olonf oifhavsmfaom ESvHk;
oGif;jzifh aMumuf&GHUxdwfvefYjcif; uif;aom vGefpGm csrf;omaom edAmefudk rsufarSmufjyK\/
rif;jrwf ab;ESifhtwl y#doaEaejcif; ]Zmwd}? tdkjcif; ]Z&m}? emjcif; ]Asm"d}? aojcif; ]r&P} udk
pGJ tqufquf (xyfumxyfum) jzpfaom ab;udk rSwftyf\/ aMumufaom a,mufsm;ESifh
twl aumif;pGm usifhaom oludk rSwftyf\/ ab;vGwf&m t&yfESifh twl edAmefudk rSwftyf\/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; npfEGrf;aemufusKaom Gefykyf&THUap;&Sd&m t&yfodkY
usa&muf aom a,mufsm;onf vkHYvjzifh xdkGefykyf&THUap;udk zJMuOf xkwfEkwf pifMu,foefY&Sif;
tnpftaMu; uif;aom t&yfodkY a&mufvsuf xdkt&yf vGefuJaom csrf;omudk &&m\/
rif;jrwf twlomvQif aumif;pGm usifhaomolonf oifhavsmfaom ESvHk;oGif;jzifh udavom
tnpf taMu;Gef ap;uif;aom vGefpGm csrf;omaom edAmefudk rsufarSmufjyK\/ rif;jrwf
Gefajymif;ESifhtwl vmbfylaZmfoum tausmftapmudk rSwftyf\/ GefykyfodkY a&mufaom
a,mufsm;ESifhtwl aumif;pGm usifhaomoludk rSwftyf\/ txl;ojzifh pifMu,foefY&Sif; tnpf
taMu; uif;aom t&yfESifhtwl edAm efudk rSwftyf\/
xdkedAmefudkvnf; aumif;pGm usifhaomolonf tb,fodkYvQif rsufarSmuf jyKygoenf;/
rif;jrwf aumif;pGm usifhaomolonf ocFg&w&m;wdkY\ jzpfjcif;udk oHk;oyf\/ jzpfjcif;udk oHk;oyf
onf&Sdaomf xdkocFg&w&m;wdk jzpfjcif; ]Zmwd} udk jrif\/ tdkjcif; ]Z&m} udk jrif\/ emjcif; ]Asm"d}
udk jrif\/ aojcif; ]r&P} udk jrif\/ xdkocFg&w&m;wdkY tprS vnf;aumif;? tv,frS

vnf;aumif;? tqHk;rS vnf;aumif; wpfpHkwpfckaom csrf;omzG,f om,mzG,fudk rjrif/ xdkol


onf ocFg&w&m;wdkY wpfpHkwpfck pGJ,lavmufaom t&mudk vHk;0 rjrif/ rif;jrwf Oyrm
aomfum; a,mufsm;onf wpfaeYvHk; jyif;pGm ylaeaom? awmufavmifaom? Ajymifajymif
awmufaom? jyif;xefaom oHawGcJ tprS vnf;aumif;? tv,frS vnf;aumif;? tqHk;rS
vnf;aumif; wpfpHkwpfck ,lavmuf&m t&yfudk rjrif/ twlomvQif ocFg&w&m;wdkY\
jzpfjcif;udk oHk;oyfaom olonf xdkocFg&w&m;wdk jzpfjcif; ]Zmwd} udk jrif\/ tdkjcif; ]Z&m} udk
jrif\/ emjcif; ]Asm"d} udk jrif\/ aojcif; ]r&P} udk jrif\/ xdkocFg&w&m;wdkY tprS
vnf;aumif;? tv,frS vnf;aumif;? tqHk;rSvnf;aumif; wpfpHkwpfck csrf;omzG,f
om,mzG,fudk rjrif/ xdkolonf xdkocFg&w&m;wdkY wpfpHkwpfck pGJ,lavmuf&mudk rjrif/
pGJ,lavmuf&mudk rjrifaom xdkol\ pdwf0,f ocFg&w&m;wdkY rarGUavsmfjcif;onf aumif;pGm
wnf\/ udk,f ylavmifvm\/ xdkolonf ykef;cdk&mr&? tm;xm;&m r&? udk;pm;&m r&SdouJhodkY
jzpf bHkoHk;yg;wdkU NiD;aiGU\/
rif;jrwf Oyrmaomfum; a,mufsm;onf awmufavmifaom rD;awmuf&Sdaom BuD;pGmaom
rD;yHkwGif;odkY 0ifjim;tHh/ xdka,mufsm;onf xdkrD;yHkwGif; ykef;cdk&mr&? tm;xm;&mr&? udk;pm;&m
r&SdouJhodkY jzpf rD; NiD;aiGU&m\/ rif;jrwf twlomvQif ,lavmuf&mudk rjrifaom xdkol\
pdwf rarGUavsmfjcif;onf aumif;pGm wnf\/ udk,f ylavmifvm\/ xdkolonf ykef;cdk&mr&?
tm;xm;&mr&? udk;pm;&m r&SdouJhodkY jzpf bHkoHk;yg;wdkU NiD;aiGU\/
ocFg&\ jzpfpOf ab;udk Ijrifaom xdkoltm; odkYaom pdwfonf jzpf\ ]]ocFg&wdkY\
jzpfpOfonf ylavmifvSonfomwnf;/ &J&Jawmufonfomwnf;/ tvQHajymifajymif awmuf
avmifonfomwnf;/ 'kursm;vSonfomwnf;/ ylyefjcif; rsm;vSonfomwnf;/ wpfpHk
wpfa,mufaom olonf ocFg&wdkY\ rjzpf&mudk &av&m\/ ocFg&tm;vHk;wdkY\ Nidrf;at;&m?
tvHk;pHkaom cEm ig;yg;wdkYudk vGwfvGwf pGefYypf&m? wPSmukefcef;&m?&m*uif;&m? ocFg&wdkY\
csKyf&m? wPSmrS xGufajrmuf&m edAmefonf Nidrfouf\? rGefjrwf\}} [k pdwfjzpf\/ odkYvQif
xdkol\ pdwfonf ocFg&tpOf rjzpf&m edAmef ajy;0if\/ Munfvif\/ &Tifys\/ ]]ightm;
ocFg&wdkYrS xGufajrmuf aMumif;udk &tyfayNyD}} [k ESpfouf\/
rif;jrwf Oyrmaomfum; ysufpD;aom c&D;rSm;t&yfodkY ajy;0ifrdaom a,mufsm;onf
xGufajrmufaMumif; c&D;vrf;udk jrif xdkvrf;c&D; ajy;0if\/ Munfvif\/ &Tifys\/ ]]igonf
xGufajrmufaMumif; c&D;vrf;udk &NyD}} [k ESpfouf\/ rif;jrwf twlomvQif ocFg&w&m;wdkY\
jzpfpOf ab;[k Iaomoltm; ocFg&wdkY\ tpOf rjzpf&m edAmef pdwfonf ajy;0if\/
Munfvif\/ &Tifys\/ ]]igonf xGufajrmuf&mudk &tyfNyD}} [k ESpfouf\/
xdkolonf ocFg&w&m;wdkY\ rjzpf&m edAmeftusKd;iSg a&mufaMumif; r*fudk tm;xkwf\/
&SmrSD;\/ yGm;rsm;\/ Budrfzefrsm;pGm jyK\/ xdkxGufajrmuf&m edAmeftusKd;iSg xdkoltm; atmufarh
rI ]owd} onf aumif;pGm wnf\/ xdkxGufajrmuf&m edAmef tusKd;iSg tm;xkwfjcif; ]0D&d,} onf
aumif;pGm wnf\/ xdk xGufajrmuf&m edAmef tusKd;iSg ESpfoufrI ]yDwd} onf aumif;pGm
wnf\/ tqifhqifh txyfxyf ESvHk;oGif;aom xdkol\ xdkpdwfonf ocFg&wdkY\ jzpfpOfudk
vGefajrmuf ocFg&tpOf rjzpf&m edAmefodkY ouf0if\/ rif;jrwf ocFg&tpOf rjzpf&m edAmefodkY
tpOfa&mufaom aumif;pGm usifhaomoludk edAmefudk rsufarSmufjyKol[k qdktyf\[k (rdefYawmf
rl\)/

toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ odkYvQif pum;udk xdkodkYqdkawmfrlwdkif; 0efcHyg\


[k (avQmuf\)/ /
wpfq,fhwpfckajrmuf edAmeopdu&PyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- aa00
EE&&00**f f ======
12 - edAmeoEd[dwyOm (edAmef\ wnf&m jyem)
12/ toQifbk&m;em*aoe ta&SUt&yf jzpfap? awmift&yf jzpfap? taemuft&yf
jzpfap? ajrmuft&yf jzpfap? txuft&yf jzpfap? atmuft&yf jzpfap? zDvmt&yf jzpfap?
tMuift&yf edAmefonf tjrJtpGJ wnfae\/ xdkedAmefwnf&Sd&m t&yfonf &Sdygoavm[k
(ar;avQmuf\)/ rif;jrwf ta&SUt&yf jzpfap? awmift&yf jzpfap? taemuft&yf jzpfap?
ajrmuft&yf jzpfap? txuft&yf jzpfap? atmuft&yf jzpfap? zDvmt&yf jzpfap tMuif
t&yf edAmefonf tjrJtpGJ wnfae\/ xdkedAmefwnf&Sd&m t&yfonf r&Sd[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe edAmef\ tjrJtpGJ wnfae&m t&yfonf tu,f r&Sdonf jzpfyg
tHh/ xdkodkY jzpfygrl edAmefonf r&Sd/ tMuifolwdkYonf xdkedAmefudk rsufarSmuf jyKtyfyg\/
xdkolwdkY\ rsufarSmuf jyKjcif;onfvnf; rSm;,Gif;&myg\/ xdktrSm;udk qdk&m taMumif;udk
avQmufqdkygtHh/ toQifbk&m;em*aoe ajr pyg;\jzpf&m v,fonf &Sd\/ teHYjzpf&m yef;onf
&Sd\/ yef;\jzpf&m yef;Hkonf &Sd\/ toD;\jzpf&m opfyifonf &Sd\/ &wem\jzpf&m jzpfaom
wnf&monf &Sd\/ xdkt&yf trSwfr&Sd wpfpHkwpfa,mufaomolonf tMuif0wKudk tvdk&Sd\/
xdkolonf xdkt&yfodkY oGm; xdkxdk vdk&m0wKudk aqmif,louJhodkY? toQifbk&m;em*aoe
twlomvQif edAmefonf tu,f &Sdonf jzpfygtHh/ xdkedAmef\ jzpfay:&m t&yfudkvnf;
tvdk&Sdtyfyg\/ toQifbk&m;em*aoe tMuifhaMumifhvQif edAmef\ jzpf&m t&yfonf r&Sd/
xdkYaMumifh edAmef r&Sd[l qdk&myg\/ tMuifolwYo
dk nf edAmefudk rsufarSmufjyKtyf\/ xdkolwdkY\
rsufarSmuf jyKjcif;onfvnf; rSm;,Gif;&myg\[k (avQmuf\)/
rif;jrwf edAmef\ tjrJtpGJ wnfae&m t&yfonf r&Sd/ xdkodkY wnf&mt&yf r&Sdaomfvnf;
edAmefonf &Sdonfomwnf;/ aumif;pGm usifhaomolonf oifhavsmfaom ESvHk;oGif;jzifh edAm ef
udk rsufarSmufjyK\/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh rD;rnfonf xif&Sm;&Sd\/ xdkrD;\ tjrJtpGJ wnfae
&m t&yfr&Sd/ xif;ESpfckwdkYudk yGwfwdkufonf&Sdaomf rD;udk&\/ rif;jrwf twlomvQif edAmef
onf xif&Sm;&Sd\/ xdkedAmef\ tjrJtpGJ wnfae&m t&yfonf r&Sd/ aumif;pGm usifhaomolonf
oifhavsmfaom ESvHk;oGif; jzifh edAmefudk rsufarSmufjyK\/
rif;jrwf Oyrmwpfenf;aomfum; &wemckepfyg;wdkYrnfonf &Sdukef\/ &wemckepfyg;wdkY
onf tb,fonfwdkYenf;/ pMum&wem? qif&wem? jrif;&wem? ywjrm;&wem? rdef;r &wem?
ol<u,f &wem? om;BuD; &wemwdkYwnf;/ xdk&wemckepfyg;wdkY\ tjrJtpGJ wnfae&m t&yfum;
r&Sd/ aumif;pGm usifhaom rif;tm; tusifh\ tpGrf;jzifh xdk&wemwdkYonf uyfa&muf vmukef\/

rif;jrwf twlomvQif edAmefonf xif&Sm;&Sd\/ xdkedAmef\ tjrJtpGJ wnfae&m t&yfum;


r&Sd/ aumif;pGm usifhaomolonf oifhavsmfaom ESvHk;oGif;jzifh edAmefudk rsufarSmuf jyK\[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe edAmef\ tjrJtpGJ wnfae&m t&yfonf r&SdvQif jzpfygapawmh/
tMuift&yf wnfvsuf aumif;pGm usifhaomolonf edAmefudk rsufarSmufjyK\/ xdkt&yfonf
&Sdygoavm[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf tMuift&yf wnfvsuf aumif;pGm usifhaomolonf
edAmefudk rsufarSmufjyK\/ xdkt&yfonf &Sd\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m; tMuift&yf wnfvsuf aumif;pGm usifhaom olonf edAmefudk rsufarSmuf
jyK\/ xdkt&yfonf tb,ft&yfygenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf oDvonf edAmefudk rsuf
arSmufjyK&m wnf&maywnf;/ oDv wnfvsuf oifhavsmfaomtm;jzifh ESvHk;oGif;aomf
ouwdkif; ,Gef;wdkif; jzpfap? pdefYwdkif; 0dvmwwdkif; jzpfap? tvoEt&yf jzpfap? ed*kr
t&yf jzpfap? umodwdkif; aumovwdkif; jzpfap? uoD&wdkif; jzpfap? *Em&wdkif; jzpfap?
awmifxdyf jzpfap? jA[mhjynf jzpfap trSwfr&Sd wpfpHkwpfckaom t&yf wnfvsuf
aumif;pGm usifhaomolonfvnf; edAmefudk rsufarSmufjyK\/ rif;jrwf Oyrmaomfum; trSwfr&Sd
wpfpHkwpfa,mufaom rsufpdtjrifESifh jynfhpHkaom a,mufsm;onf ouwdkif; ,Gef;wdkif; jzpfap?
pdefYwdkif; 0dvmwwdkif; jzpfap? tvoEt&yf jzpfap? ed*krt&yf jzpfap? umodwdkif;
aumovwdkif; jzpfap? uoD&wdkif; jzpfap? *Em&wdkif; jzpfap? awmifxdyf jzpfap?
jA[mhjynf jzpfap trSwfr&Sd wpfpHkwpfcak om t&yf wnfvsuf aumif;uifudk jrifEdkif\/
rif;jrwf twlomvQif oDv wnfvsuf oifhavsmfaom ESvHk;oGif; &Sdaomolonf ouwdkif;
,Gef;wdkif; jzpfap/y/ trSwfr&Sd wpfpHkwpfckaom t&yf wnfvsuf aumif;pGm usifhaom
olonfvnf; edAmefudk rsufarSmuf jyKEdkif\/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; ouwdkif; ,Gef;wdkif; jzpfap/y/ trSwfr&Sd wpfpHkwpfck
aom t&yf wnfaom oltm;vnf; ta&SUt&yfonf &Sd\/ rif;jrwf twlomvQif oDv
wnfvsuf oifhavsmfaomtm;jzifh ESvHk;oGif; &Sdaomoltm; ouwdkif; jzpfap? ,Gef;wdkif;
jzpfap/y/ trSwfr&Sd wpfpHkwpfckaom t&yf wnfvsuf aumif;pGm usifhaom oltm;vnf;
edAmefudk rsufarSmufjyKEdkif\[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ toQif
bk&m;onf edAmefudk a[mawmfrlEdkifay\/ edAmefudk rsufarSmuf jyKaMumif;udk a[mawmfrlEdkif
ay\/ oDv*kPfaus;Zl;wdkY xuf0ef;usif jcH&Htyfygukef\/ aumif;aom tusifhw&m;udk jyawmf
rltyfygay\/ w&m;wnf;[laom wHcGefudk pdkufxlawmf rltyfygay\/ w&m;wnf;[laom
a&ajrmif;udk aumif;pGm xm;awmfrltyfygNyD/ aumif;pGm usifholwdkY\ aumif;aom vkHYvonf
rjrHKygay/ *dkPf;\ tBuD;trSL;jzpf jrwfaom olwdkYxuf jrwfawmf rlayaom toQifbk&m;
twdkif; [kwfygay\/ twdkif; 0efcHyg\[k (avQmuf\)/ /
wpfq,fhESpfckajrmuf edAmeoEd[dwyOm NyD;\/
oHk;ckajrmuf a0E&0*f NyD;\/
a0E&0*f tar;ykpmjyem wpfq,fhESpfyg;wdkYwnf;/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- t
tEEkrkrmmee00**f f ======
1 - tEkrmeyOm
(rSef;q ]jrwfpGmbk&m;&SdaMumif;} od&yHk jyem)
1/ xdktcg rdvdErif;onf toQifem*aoe&Sd&modkY csOf;uyfNyD;vQif toQifem*aoe
rax&fudk &Sdcdk;vsuf wpfckaom ae&m xdkifaeNyD;aomf odvdkonf? Mum;emvdkonf? Aqmifvdk
onf? Pfa&mif tvif;udk Ijrifvdkonf? rod rjrifrI ]arm[} udk y,fzsufvdkonf? Pfa&mif
tvif;udk jzpfapvdkonf? t0dZmarSmifudk zsufqD;vdkonf jzpf vGefuJaom wnfMunfjcif;udk
vnf;aumif;? tm;xkwfrI ]0D&d,} udk vnf;aumif;? atmufarhrI ]owd} udk vnf;aumif;?
ynmudk vnf;aumif; jzpfapvsuf toQifem*aoetm; ]]toQifbk&m;em*aoe toQifbk&m;
onf jrwfpGmbk&m;udk jrifzl;ygoavm}} [k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf rjrifbl;yg[k (rdefYawmf
rl\)/ toQifbk&m;\ q&mwdkYonf jrwfpGmbk&m;udk jrifzl;ygoavm}} [k (ar;avQmuf\)/
rif;jrwf rjrifzl;yg[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; em*aoe toQifbk&m;onf jrwfpGmbk&m;udk
rjrifzl;avowwf/ toQifbk&m;\ q&mwdkYonfvnf; jrwfpGmbk&m;udk rjrifzl;avowwf/
toQifbk&m;em*aoe xdkodkY jzpfygrl jrwfpGmbk&m;onf r&Sdaywum;[k qdkoifhyg\/ ae&m
jrwfpGmbk&m;onf rxif&Sm;acs[k (avQmuf\)/
rif;jrwf oif\ rif;rsKd;rif;EG,f a&S;OD;tp jzpfukefaom a&S;a&S;rif;wdkYonf &Sdygukef
oavm[k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m; &Sdygukef\/ tb,folonf ,HkrSm;&SdygtHhenf;/ tuREkfyf
\ rif;rsKd;rif;EG,f a&S;OD;tp jzpfukefaom a&S;a&S;rif;wdkYonf &Sdygukef\[k (avQmuf\)/
rif;jrwf oifrif;jrwfonf a&S;a&S; rif;wdkYudk jrifzl;ygoavm}} [k (rdefYawmfrl\)/ toQifbk&m;
rjrifzl;yg[k (avQmuf\)/ rif;jrwf oifhudk qHk;rMuukefaom yka&m[dwf ppfolBuD; w&m; qHk;jzwf
wwfaom trwfBuD;wdkYonf a&S;a&S;rif;wdkYudk jrifzl;ygukefoavm}} [k (rdefYawmfrl\)/ toQif
bk&m; rjrifzl;ygukef[k (avQmuf\)/ rif;jrwf oifrif;jrwfonf a&S;a&S;rif;wdkYudk tu,f
rjrifzl;onf jzpftHh/ oifrif;jrwftm; qHk;rwwfukefaom olwdkYonfvnf; tu,f rjrifzl;
ukefonf jzpfukeftHh/ xdkodkYjzpfrl a&S;a&S;rif;wdkYonf r&Sdukef[k qdkoifhyg\/ t&m0,f a&S;a&S;
rif;wdkYonf rxif&Sm;ukefwum;[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe a&S;a&S;rif;wdkY\ toHk;taqmif jzpfukefaom xD;jzL? oif;uspf?
ajceif;? om;NrD;,yf? oefvsuf? ovGef anmifapmif;wdkYudk jrif&ygukef\/ ,if;toHk; taqmif
wdkYaMumifh tuREkfyfwdkYonf ]]a&S;a&S;rif;wdkY &Sdukef\}} [k od&ygukef\/ ,HkMunf&ygukef\[k
(avQmuf\)/ rif;jrwf twlomvQif tMuiftaMumif;aMumifh ]]xdkjrwfpGmbk&m; xif&Sm;&Sd\}}
[l igwdkY od&? ,HkMunf&aom taMumif;onf &Sdyg\/ xdktaMumif;um; tb,fenf;[lrlrif;jrwf opmav;yg;udk odawmfrlaom? opmav;yg;udk jrifawmfrlaom? ylaZmftxl;udk cHawmf
rlxdkufaom? (opmav;yg;w&m;wdkYudk) udk,fwdkifrSefpGm odawmfrlaom? xdkjrwfpGmbk&m; oHk;aqmif
cJhukefaom owdy|mefav;yg;? ory"mefav;yg;? 'dyg'fav;yg;? a`Eig;yg;? Adkvf ig;yg;?
aAmZif ckepfyg;? t&d,r*if &Spfyg;[laom toHk;taqmif b@mwdkYonf &Sdygukef\/ ,if;
toHk;taqmif b@mwdkYaMumifh ewfESifhwuGaom avmuonf ]]xdkjrwfpGmbk&m; &Sd\}} [k
od&\/ ,HkMunf&\/ rif;jrwf taMumif; taxmuftyHhjzifh odkYaomenf; odkYaom

rSef;qjcif;jzifh ]]xdkjrwfpGmbk&m;onf &Sd\}} [k odtyf\/ ]]tMuif jrwfpGmbk&m;onf rsm;pGmaom


ewfvltaygif;wdkYudk edAmefodkY u,fwifNyD; Oy"dukef&m edAmef y&dedAmef pH0ifawmfrlNyD/
xdkbk&m;&Sifonf &Sd\}} [k rSef;qaomtm;jzifh odtyf\/
toQifbk&m;em*aoe Oyrmudk jyKawmfrlygOD;avmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmaomf
um; NrdKUwnfaqmufaom vuform;onf NrdKUudk zefqif; wnfaqmufvdkonf&Sdaomf a&S;OD;pGm
rjrifhredrfh nDGwfaom? ausmufp&pf ausmufcJ r&Sdaom? ab;Oy'f uif;aom? tjypfuif;aom?
arGUavsmf aysmf&TifzG,f&mjzpfaom ajrtzdkYudk pdppfMunfUI xdkajrtzdkY rnDGwfaom ae&mudk
nDGwfatmif jyKap opfikwf ql;ajimifhwdkYudk wl;z,f okwfoifapvsuf xdkt&yf wifhw,f
aom tzdkYtm;jzifh a0zef cGJjcrf;tyfaom? EdIif;&Snfhtyfaom? aumif;pGm pdppftyfaom? usKH;w
wdkif;jzifh jcH&Htyfaom? jrJjrHaom wHcg;wdkif jytdk; wHcg;rkcf&Sdaom? rsm;pGmaom c&D;vrf;i,f
vrf;av;cGqHk &Sdaom? pifMu,faom tjyifrif;vrf; r&Sdaom? aumif;pGm a0zefxm;aom tdrfaps;
&Sdaom? t&HO,smOf wpfzufqnfuef av;axmifhuef a&wGif;ESifh jynfhpHkaom? rsm;pGmaom rif;\
ae&m eef;awmf tdrfawmfwdkYjzifh wefqmqiftyfaom? tvHk;pHk tjypfuif;aom NrdKUudk zefqif;
wnfaxmif&m\/ xdkvuform;onf xdkNrdKU cyfodrf;aom tjcif;t&mjzifh jyefYajymonf\
tjzpfodkY a&mufonf&Sdaomf wpfyg;aom t&yfodkY oGm;a&mufjyef\/ xdkYaemuf xdkNrdKUonf
tcgwpfyg; jynfhpHkonf/ pnfyifyGifhvif;onf/ &vG,faom xrif;&Sdonf/ ab;uif;onf/ uHkvHk
onf/ at;csrf;onf/ ab;&ef r&Sdonf/ Oy'fr&Sdonf jzpf txl;xl;aom vlrsKd;wdkYjzifh >yrf;
onf jzpf&m\/
rsm;pGmaom rif;? ykPm;?ukefonf? olqif;&Jrsm;? qifpD;ol&Jrsm;? jrif;pD;ol&Jrsm;? &xm;pD;
ol&Jrsm;? ajconfol&Jrsm;? av;onfrsm;? "m;udkiform;rsm;? atmifvHudkifrsm;? ppfqif olrsm;?
&dumydkYolrsm;? (ppf) xl;cRefausmfapmaom rif;om;rsm;? wpfzuf ppfwyfazmufxGif;NyD; 0ifEdkif
olrsm;? qifajymifBuD;uJhodkYaom ol&Jrsm;? vGefpGm&J&ifholrsm;? csyf0wfol&Jrsm;? ppfonfawmfrsm;?
uRef,Hkawmfrsm;? tcpm;\ om;rsm;? vufyef;orm;rsm;? *Pef;wwfolrsm;? xrif;csufolrsm;?
pm;zdkonfrsm;? qwmonfrsm;? a&csKd;ay;olrsm;? yef;yGwform;rsm;? yef;uHk;olrsm;? a&Tyef;xdrf
onfrsm;? aiGyef;xdrfonfrsm;? ovGJrnf;orm;rsm;? ovGJjzLorm;rsm;? yef;yJorm;rsm;? aMu;oGef;
orm;rsm;? oHxnform;rsm;? &GJxGif;orm;rsm;1? &ufuef;orm;rsm;? tdk;xdef;onfrsm;? a'gif;a&G
orm;rsm;2? qm;csuform;rsm;? om;a&e,form;rsm;? &xm;vkyform;rsm;? qifpG,fyGwform;rsm;?
BudK;uspform;rsm;? bD;vkyform;rsm;? csnform;rsm;? ESD;&uform;rsm;? av;vkyform;rsm;?
av;ndKUorm;rsm;? jrm;orm;rsm;? yef;csDorm;rsm;? yef;qdk;orm;rsm;? u0gzGwform;rsm;? csnfiif
orm;rsm;? tyfcsKyform;rsm;? aiGrIwform;rsm;? txnfukefonfrsm;? oeyfcg;aoG;orm;rsm;?
jrufxrf;orm;rsm;? xif;xrf;orm;rsm;? ol&if;iSg;rsm;? t&Gufa&mif;orm;rsm;? [if;ta&mif;
orm;rsm;? tjrpftO ta&mif;orm;rsm;? xrif; a&mif;orm;rsm;? rkefYonfrsm;? ig;a&mif;olrsm;?
trJ a&mif;olrsm;? t&uf a&mif;olrsm;? uacsonfrsm;? tNidrfhonfrsm;? uRrf;orm;rsm;?
rsufvSnfhorm;rsm;? armif;wD;orm;rsm;? vufa0SUorm;rsm;? olaumifNrdKuform;rsm;? yef;rdIufoGef
bifusKH;orm;rsm;? ESD;&uform;rsm;? rkqdk;rsm;? jynfhwefqmrsm;? ,drf;u[eform;rsm;? tdk;xdef;
uRefrrsm;? ouwdkif;,Gef;wdkif; pdefYwdkif; 0dvmwwdkif;om;rsm;? OaZeDwdkif;om;rsm;? bmkupu
t&yfom;rsm;? umodwdkif; aumovwdkif;om;rsm;? ty&Ewdkif;om;rsm;? rm*"wdkif;om;rsm;?
omauw NrdKUom;rsm;? aoma&,sNrdKUom;rsm;? yga0,su wdkif;om;rsm;? aum#Kr&wdkif;om;
rmxk&NrdKUom;rsm;? tvoEt&yf uoD&wdkif; *Em&wdkif;om;rsm;wdkYonf vnf;aumif;? xdkNrdKUodkY
aejcif;iSg uyfa&muf vmukefaom txl;xl;aom tmHk&Sdukefaom vlwdkYonf vnf;aumif;?

topf jzpfaom? aumif;pGm a0zeftyfaom? tjypf r&Sdaom? pGyfpGJ uJh&JU&ef r&Sdaom?


arGUavsmfzG,f&Sdaom xdkNrdKUudk jrif& ]]tcsif;wdkY NrdKUudk zefqif; wnfaqmufaom vuform;
onf uRrf;usifvdrmaypGwum;}} [k tjrifudk EdIif;qojzifh odEdkifukef&m\/
rif;jrwf twlomvQif olwpfyg;wdkYESifh wlawmfrrlaom? twlr&Sdonfh a&S;bk&m;wdkYESifhom
wlawmfrlaom? NydKifbuf uif;awmfrlaom? twkrJhawmfrlaom? EdIif;,SOfbuf uif;awmfrlaom?
ra&wGufEdkifaom? rEdIif;&SnfhEdkifaom? rwkEdIif;Edkifaom? rNydKif,SOfEdkifonfh *kPf&Sdawmfrlaom?
*kPfaus;Zl;\ txGwftjrwfodkY a&mufawmfrlNyD;aom? tqHk;r&Sdaom Pf&Sdawmfrlaom? tqHk;
r&Sdaom wefcdk;&Sdawmfrlaom? tqHk;r&Sdaom vkHYv&Sdawmfrlaom? tqHk;r&Sdaom tm;tpGrf;
&Sdawmfrlaom? bk&m;&SifwdkY\ tm;awmf yg&rDawmfwdkYodkY a&mufawmfrlayaom xdkjrwfpGmbk&m;
onf ppfonf taygif;ESifhwuGaom rm&frif;udk HI;ap rdpm'd|dwnf;[laom uGef&ufudk
azmufcGJvsuf t0dZmu ukefapNyD;vQif ynmPfudk jzpfap w&m;rD;&SL;wdkifudk aqmifawmfrl
oAnKbk&m; tjzpfodkY a&mufawmfrl atmifNyD;aom ppfxdk;jcif;&Sdonf jzpf w&m;NrdKUawmfBuD;
udk zefqif; wnfaxmifawmfrlay\/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;\ w&m;NrdKUawmfBuD;onf oDv[laom wHwdkif; &Sd\/ [d&D[laom
usKH;ajrmif; &Sd\/ Pfawmf[laom wHcg;rkcf &Sd\/ 0D&d,[laom jytdk; &Sd\/ o'g[laom
wkdkPfwdkif &Sd\/ owd[laom wHcg;apmifh &Sd\/ ynm[laom jymom'f &Sd\/ okwef[laom
vrf;oG,f &Sd\/ tbd"rm[laom vrf;qHk &Sd\/ 0denf;[laom tqHk;tjzwf rSwfwdkif &Sd\/
owdy|mef av;yg;[laom vrf;r &Sd\/ rif;jrwf xdkw&m;NrdKUawmfBuD;\ owdy|mef vrf;rawmf
yef;aps;Hk? eHYomaps;Hk? toD;aps;Hk? tqdyfajzaq; aps;Hk? aq;aps;Hk? tNrdKufa&pif aps;Hk?
&wemtrsKd;rsKd; aps;Hk? ukefpHkaps;Hk[laom aps;HkwdkYudk jzefYcif; a&mif;cstyfukef\/
toQifbk&m;em*aoe bkef;awmfBuD;awmfrlaom jrwfpGmbk&m;\ yef;aps;Hkawmf[lonf
tb,fygenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf opmav;yg;udk odawmfrl jrifawmfrl ylaZmf
txl;udk cHawmfrlxdkufaom (opmav;yg;w&m;wdkYudk) razmufrjyef odawmfrlaom xdkjrwfpGm
bk&m; a[mawmf rltyfukefaom tmHkudk a0zefjcif;wdkYonf &Sdukef\/ tmHkudk a0zefjcif;wdkYonf
tb,fenf;[lrl- tedponm? 'ku onm? tewonm? tokbonm? tm'De0onm? y[me
onm? 0d&m*onm? eda&m"onm? oAavmau tebd&wdonm? oAocFga&ok tedponm?
tmemygewd O'Krmwuonm? 0deDvuonm? 0dykAuonm? 0dpd 'uonm? 0dum,dwu
onm? 0dudwuonm? [w0dudwuonm? avm[dwuonm? ykV0uonm? t|duonm?
arwmonm? ukPmonm? rk'dwmonm? Oayumonm? r&PmEkwd? um,*wmowdwdkY
aywnf;/ rif;jrwf opmav;yg;udk odawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf ESpfq,fhckepfyg;aom
tmHka0zefjcif;wdkYudk a[mMum;awmf rltyfukef\/ xdktmHkESpfq,fhckepfyg;udk a0zef&m tdkjcif;?
aojcif;rSvGwfvdkol wpfpHkwpfa,mufonf xdktmHkESpfq,fhckepfyg;wdkYwGif wpfyg;yg;aomtmHkudk
,l\/ xdk (tedponmpaom) tmHkjzifh&m*rS vGwf\? a'gorS vGwf\? arm[rS vGwf\? rmerS
vGwf\? 'd|drS vGwf\/ oHo&mudk ul;ajrmufEdkif\/ wPSmtvsOu
f dk wm;jrpfEdkif\/ tnpf
taMu;oHk;rsKd;udk okwfoifEdkif\/ tvHk;pHkaom udavomwdkYudk owfjzwf udavom tnpf
taMu; uif;aom?&m*wnf;[laom jrLr&Sdaom? pifMu,faom? jzLazG;aom? y#doaEaejcif;
r&Sdaom? tdkjcif;r&Sdaom? aojcif;r&Sdaom? csrf;omaom? at;Nidrf;aom? ab;uif;aom? NrdKUawmf
jrwfjzpfaom edAmefNrdKUawmfodkY 0if t&[wzdkvf pdwfudk (udavomrS) vGwfajrmuf ap\/
rif;jrwf aps;Hkawmfudk ]]jrwfpGmbk&m;\ yef;aps;Hkawmf}} [l qdktyf\/ uHwnf;[laom

tzdk;aiGudk,l yef;aps;HkawmfodkY uyfa&mufMuukefaom xdkaps;HkawmfrS tedponmpaom


tmHkwnf;[laom yef;udk 0,f,l t&[wzdkvfjzifh arm[ponfwdkYrS vGwfajrmufMuukefavmh/
toQifbk&m;em*aoe bkef;awmfBuD;awmfrlaom jrwfpGmbk&m;\ eHYom aps;Hkawmf[lonf
tb,fygenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf xdkjrwfpGmbk&m;onf a[mMum;awmf rltyfukefaom
oDvudk a0zefrIwdkYonf &Sdukef\/ tMuif oDvwnf;[laom eHYomjzifh vdrf;usHtyfukefaom
jrwfpGmbk&m;\ om;awmfwdkYonf ewfESifhwuGaom avmuudk oDvwnf;[laom teHYjzifh
arT;BudKifapukef\/ aumif;pGm arT;BudKifapukef\/ wllt&yfudk vnf;aumif;? taxmifht&yfudk
vnf;aumif;? avatmufudk vnf;aumif;? avnmudk vnf;aumif; ysHUvdIifapukef\/ tvGef
ysHUvdIif apukef\/ ysHUESHY wnfapukef\/ xdkoDvudk a0zefjcif;wdkYonf tb,fonfwdkYenf;[lrlo&P*HkoDv? ig;yg;oDv? &Spfyg;oDv? q,fyg;oDv? Oa'oig;yg; tusKH;0ifaom ygwdarmu
oH0& oDvwdkYaywnf;/ rif;jrwf tvHk;pHkaom oDvudk ]]jrwfpGmbk&m;\ eHYomaps;Hkawmf}}
[l qdktyf\/ rif;jrwf ewfxuf ewfjzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf w&m;udkvnf;
a[mawmfrltyf\- ]]yef;wdkY\ teHYonf avnmodkY roGm;a&mufEdkif? pEul;yef;yif jzpfap?
awmifZvyfyef;yif jzpfap? Muufkef;yef;yif jzpfap avnmodkY roGm;a&mufEdkif/ olawmfaumif;
wdkY\ teHYonfum; avnmodkY oGm;a&mufEdkif\/ olawmfaumif;wdkY\ &eHYonf tvHk;pHkaom
t&yfodkY ysHUvdIif\/ pEul;yef;trsKd;rsKd;? awmifZvyfyef; trsKd;rsKd;? MumnKdyef;trsKd;rsKd;? jrwfav;
yef;trsKd;rsKd;? yef;eHYomrsKd;wdkYxuf oDvwnf;[laom yef;eHYomonf twdkif;xuftvGef
rGefjrwfvSay\/ tMuif awmifZvyfyef; pEul;yef; teHYonf &Sd\/ yef;\ teHYonf tenf;
i,frQomwnf;/ oDv&SdukefaomolwdkY\ xdkoDvwnf;[laom teHYonf jrwfonf jzpf
ewfjynf? jA[mhjynfwdkY ysHUvdIif\}} [k jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\[k (a[mawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe bkef;awmfBuD;awmfrlaom jrwfpGmbk&m;\ opfoD; aps;Hkawmf[lonf
tb,fygenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m; a[mMum;awmf rltyfukefaom zdkvf
w&m;wnf;[laom toD;wdkYonf &Sdukef\/ zdkvftoD;wdkYonf tb,fonfwdkYenf;[lrlaomwmywdzdkvf? ou'g*grdzdkvf? tem*grdzdkvf? t&[wzdkvf? oknwzvormywf? tedrdw
zvormywf? tyPd[dwzv ormywfwdkYaywnf;/ xdkzdkvftoD;wdkYwGif wpfpHkwpfa,mufaom
olonf tMuifzdkvf (toD;) udk tvdk&Sd\/ aomwmywdzdkvf (toD;) udk tu,f tvdk&SdtHh/
ou'g*grdzdkvf (toD;) udk tu,f tvdk&SdtHh/ tem*grdzdkvf (toD;) udk tu,f tvdk&SdtHh/
t&[wzdkvf (toD;) udk tu,f tvdk&SdtHh/ oknwzvormywfudk tu,f tvdk&SdtHh/
tedrdwzvormywfudk tu,f tvdk&SdtHh/ tyPd[dwzvormywfudk tu,f tvdk&SdtHh/
xdkolonf ukodkvfuHwnf;[laom t&if;Opmudk ay; awmifhwtyfaom zdkvftoD;udk 0,f,l
Edkif\/ rif;jrwf Oyrmaomfum; wpfpHkwpfa,mufaom a,mufsm;tm; tjrJoD;aom o&ufyif
onf &Sd&m\/ xdka,mufsm;onf 0,f,lvdkaomolwdkY ra&mufvmMuukefao;orQ umvywfvHk;
xdko&ufyifrS toD;wdkYudk rqGwfcl;ao;/ 0,f,lvdkaomolwdkY a&mufvmukefrlum; tzdk;aiGudk
,l ]]tcsif;a,mufsm; o&ufyifonf tjrJoD;\/ xdko&ufyifrS toD;pdrf;Ek (tuif;)udk
vnf;aumif;? taphr&Sufaom toD;pdrf;udk vnf;aumif;? taph&Sufaom toD;udk vnf;aumif;?
toD;pdrf;&ifhudk vnf;aumif;? toD;rSnfhudk vnf;aumif; tvdk&SdorQaom toD;udk ,lavmh}} [k
ajymMum;\/ xdka,mufsm;onf xdkrdrday;aom tzdk;aiGjzifh toD;pdrf;Ek (tuif;) udk tu,f
tvdk&SdtHh/ toD;pdrf;Ek (tuif;) udk ,l\/ taph r&Sufaom toD;pdrf;udk tu,f tvdk&SdtHh/
taph r&Sufaom toD;pdrf;udk ,l\/ taph&Sufaom toD;pdrf;udk tu,f tvdk&SdtHh/ taphh
&Sufaom toD;pdrf;udk ,l\/ toD;pdrf;&ifhudk tu,f tvdk&SdtHh/ toD;pdrf;&ifhudk ,l\/ toD;

rSnfhudk tu,f tvdk&SdtHh/ toD;rSnfhudk ,l\/ rif;jrwf twlomvQif tMuifolonf


tMuif zdkvf(toD;) udk tvdk&Sd\/ aomwmywdzdkvf (toD;) udk tu,f tvdk&Sdonf jzpftHh/y/
tyPd[dw zvormywfudk tu,f tvdk&Sdonf jzpftHh/ xdkolonf uHwnf;[laom tzdk;aiG
udk ay; awmifhwtyfaom zdkvf (toD;) udk ,lEdkif\/ rif;jrwf onfudk ]]jrwfpGmbk&m;\
opfoD; aps;Hkawmf}} [l qdktyf\/ vltaygif;wdkYonf ukodkvfuHwnf;[laom tzdk;aiGudk
ay; tNrdKufr*fzdkvf [laom toD;udk 0,f,lukef\/ tNrdKufr*fzdkvfwnf;[laom toD;udk
0,f,lukefolwdkYonf xdkr*fzdkvftoD;jzifh csrf;omukef\/
toQifbk&m;em*aoe bkef;awmfBuD;awmfrlaom jrwfpGmbk&m;\ tqdyfajzaq; aps;Hkawmf
[lonf tb,fygenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m; a[mMum;awmfrltyfukefaom
tqdyfajzaq;wdkYonf &Sdukef\/ ,if;tqdyfajzaq;wdkYjzifh xdkjrwfpGmbk&m;onf ewfESifhwuG
aom vltaygif;udk udavom tqdyfrS vGwfuif;apawmfrl\/ xdktqdyfajzaq;wdkYonf tb,f
onfwdkYenf;[lrl- rif;jrwf jrwfpGmbk&m;onf tMuif t&d,mopmav;yg;wdkYudk a[mawmfrltyf
ukef\/ t&d,opmav;yg;wdkYonf tb,fonfwdkYenf;[lrl- 'ku[laom t&d,opm? 'ku
jzpfay:aMumif;[laom t&d,opm? 'kucsKyf&m[laom t&d,opm? 'kucsKyf&m (edAmef) odkY
a&mufaMumif; tusifh[laom t&d,opmwdkYwnf;/ odvdkpdwf&Sd opmav;yg;w&m;udk emMum;
MuolwdkYonf y#doaEaejcif;rS vGwfukef\/ tdkjcif;rS vGwfukef\/ aojcif;rS vGwfukef\/
ylaqG; jcif;? idka<u;jcif;? qif;&Jjcif;? ESvHk;rom,mjcif;? jyif;pGm yifyef;jcif;wdkYrS vGwfukef\/
rif;jrwf onfudk ]]jrwfpGmbk&m;\ tqdyfajzaq; a&mif;aom aps;Hkawmf}} [l qdktyf\/
avmu tqdyfwdkYudk wm;jrpf y,fazsmufwwfukefaom tMuif trSwfr&Sdukefaom aq;wdkYo
nf &Sdukef\/ w&m;wnf;[laom tqdyfajzaq;ESifh wlaom aq;onf r&Sd/ &[ef;wdkY (oifwdkY
onf) w&m;wnf;[laom tqdyfajzaq;udk aomufMuukefavmh/
toQifbk&m;em*aoe bkef;awmfBuD;awmfrlaom jrwfpGmbk&m;\ (a&m*g) temudk
aysmufapwwfaom aq;trsKd;rsKd;aps; Hkawmf[lonf tb,fygenf;[k (ar;avQmuf\)/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m; a[mMum;tyfukefaom aq;trsKd;rsKd;wdkYonf &Sdukef\/ ,if;aq; trsKd;rsKd;
wdkYjzifh xdkjrwfpGmbk&m;onf ewfvlwdkYudk ukpm;awmfrl\/ aq;wdkYonf tb,fonfwdkY
enf;[lrl- owdy|mefav;yg;? ory"mefav;yg;? 'dyg'fav;yg;? a`Eig;yg;? Adkvfig;yg;? aAmZif
ckepfyg;? t&d,r*if &Spfyg;wdkYwnf;/ owdy|mefpaom w&m;aq;awmf trsKd;rsKd;wdkYjzifh jrwfpGm
bk&m;onf rdpm'd|dudk oufavQmusap\/ rdpmouFyudk oufavQmusap\/ rdpm0gpmudk
oufavQmusap\/ rdpmurEudk oufavQmusap\/ rdpmtmZD0udk oufavQmusap\/ rdpm
0g,mrudk oufavQmus ap\/ rdpmowdudk oufavQmusap\/ rdpmorm"dudk oufavQmusap
\/ avmbudk ysKdUtefap\/ a'goudk ysKdUtefap\/ arm[udk ysKdUtefap\/ rmeudk ysKdUtef
ap\/ 'd|dudk ysKdUtefap\/ 0dpdudpmudk ysKdUtefap\/ O'pudk ysKdUtefap\/ xderd'udk ysKdUtef
ap\/ t[d&dutaemwyudk ysKdUtefap\/ udavom tm;vHk;udk ysKdUtefap\/ rif;jrwf
onfudk ]]jrwfpGmbk&m;\ aq; trsKd;rsKd;a&mif;aom aps;Hkawmf}} [l qdktyf\/ avmu
trsKd;rsKd; rsm;pGmukefaom tMuifaq;wdkYonf &Sdukef\/ xdkaq;wdkYwGif w&m;ESifhwlaom aq;
onf r&Sd/ &[ef;wdkY oifwdkYonf w&m;wnf; [laom aq;udk aomufMuukefavmh/
w&m;wnf; [laom aq;udk aomuf rtdk rao&ukefonf jzpfukefavmh/ r*fudk yGm;
vnf;aumif;? edAmefudk rsufarSmufjrif& vnf;aumif;? Oy"d[laom cEmig;yg;ukef&m edAmef
Nidrf;Muukefavmh/

toQifbk&m;em*aoe bkef;awmfBuD;awmfrlaom jrwfpGmbk&m;\ tNrdKufa&pif a&mif;aom


aps;Hkawmf[lonf tb,fygenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m; a[mMum;awmf
rltyfaom tNrdKufa&pifonf &Sd\/ ,if;tNrdKufa&pifjzifh xdkjrwfpGmbk&m;onf ewfESifhwuG
aom avmuudk oGef;avmif;awmfrl\/ ,if;tNrdKufa&pifjzifh oGef;avmif; cH&ukefaom ewfvl
wdkYonf y#doaEaejcif;? tdkjcif;? emjcif;? aojcif;? ylaqG;jcif;? idka<u;jcif;? qif;&Jjcif;? ESvHk;rom
,mjcif;? jyif;pGm yifyef;jcif;wdkYrS vGwfukef\/ xdktNrdKufa&pifonf tb,fenf;[lrl- um,m
*wmowdyifwnf;/ rif;jrwf ewfxufewf jzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf ]]&[ef;wdkY tMuif
olwdkYonf um,m*wmowdudk oHk;aqmifukef\/ xdkolwdkYonf tNrdKufa&udk oHk;aqmif& onf
rnfukef\}}[k pum;udk jrwfpGmbk&m; a[mawmfrlcJh\/ rif;jrwf onfudk ]]jrwfpGmbk&m;\
tNrdKufa&pif a&mif;aom aps;Hkawmf}} [l qdktyf\/&m*empaom a&m*gESdyfpufaom
ow0gtaygif;udk jrifawmfrl tNrdKufa&pif aps;Hkawmfudk (bk&m;&Sif) jzefYcif;awmfrl\/ &[ef;
wdkY oifwdkYonf xdktNrdKufa&udk ukodkvfuHjzifh 0,f,lvsuf oHk;aqmifMuukefavmh/
toQifbk&m;em*aoe bkef;awmfBuD;awmfrlaom jrwfpGmbk&m;\ &wema&mif;aom aps;Hk
awmf[lonf tb,fygenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m; a[mMum;awmf rltyf
ukefaom &wemwdkYonf &Sdukef\/ ,if;&wemwdkjY zifh wefqmqif xm;ukefaom jrwfpGmbk&m;\
om;awmfwdkYonf ewfESifhwuGaom avmuudk wifhw,fapukef\/ awmufyapukef\/ tjym;
tm;jzifh awmufyapukef\/ xGef;vif;apukef\/ xGef;yapukef\/ txufatmuf zDvmt&yf
tvif;a&mifudk jyukef\/ xdk&wemwdkYonf tb,fonfwdkYenf;[lrl- oDv&wem? orm"d&wem?
ynm&wem? 0drkwd&wem? 0drkwdP 'e&wem? y#dord'g&wem? aAmZif&wemwdkYwnf;/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;\ oDv&wemonf tb,fenf;[lrl- ygwdarmuoH0&oDv? NEd,
oH0&oDv? tmZD0yg&dok'doDv? yp,oEddwoDv? plVoDv? rZdroDv? r[moDv? r*foDv?
zdkvfoDvwdkYaywnf;/ rif;jrwf oDvwnf;[laom &wemjzifh wefqmqiftyfaom yk*dKvftm;
ewf? rm&fewf? jA[mESifhwuGaom ewfavmuESifh orPjAm[P rif;rsm; vlrsm;ESifhwuGaom
vlUavmuonf cspfjrwfEdk;\/ awmifhw\/ rif;jrwf oDv&wemudk yefqifxm;aom &[ef;
onf wllt&yf? taxmifht&yf? txuft&yf? atmuft&yf? zDvmt&yf wifhw,f\/ tvGef
wifhw,f\/ atmuf t0DpdrS txufb0*f\ twGif; tvHk;pHkaom &wemwdkYudk vGef? zdpD;?
vTrf;rdk; wnf\/ rif;jrwf odkY oabm&Sdukefaom oDv&wemwdkYukd jrwfpGmbk&m;\ &wem
aps;Hkawmf jzefYcif;tyfukef\/ rif;jrwf onfudk ]]jrwfpGmbk&m;\ oDv&wem aps;Hkawmf}}
[l qdktyf\/ jrwfpGmbk&m;\ &wemaps;Hkawmf odkY oabm&Sdukefaom oDvwnf;[laom
&wemwdkYonf &Sdukef\/ (oifwdkYonf) ukodkvfwnf;[laom tzdk;aiGjzifh 0,f,l xdkoDv
wnf;[laom &wemudk yefqifMuukefavmh/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;\ orm"dwnf;[laom &wemonf tb,fenf;[lrl- MuHpnfjcif;
]0dwuf}? oHk;oyfjcif; ]0dpm&} ESifhwuGjzpfaom? wnfMunfjcif; ]orm"d}? MuHpnfjcif; ]0dwuf} r&Sd?
oHk;oyfjcif; ]0dpm&} rQom &Sdaom? wnfMunfjcif; ]orm"d}? MuHpnfjcif; ]0dwuf} vnf; r&Sd?
oHk;oyfjcif; ]0dpm&} vnf; r&Sdaom? wnfMunfjcif; ]orm"d}? twrS qdwfaom wnfMunfjcif;
]oknworm"d}? edpedrdwfponfrS uif;aom wnfMunfjcif; ]tedrdworm"d}? wPSm
awmifhwjcif; uif;aom wnfMunfjcif; ]tyPd[dw orm"d} wdkYwnf;/ rif;jrwf orm"d&wemudk
yefqifaom &[ef;tm; umrudk MuHpnfjcif; ]umr0dwuf}? ysufpD;ap&ef MuHpnfjcif; ]Asmyg'
0dwuf}? nOf;qJ&ef MuHpnfjcif; ]0d[om0dwuf}? axmifvTm;jcif; ]rme}? ysHUvGifhjcif; ]O'p}?
t,lrSm;jcif; ]'d|d}? rqHk;jzwf Edkifjcif; ]0dpdudpm} [laom npfEGrf;rI udavom0wKwdkYonf

vnf;aumif;? txl;xl; tjym;jym; pufqkyfzG,f tMuHtpnfwdkYonf vnf;aumif; &Sdukef\/


xdktvHk;pHkwdkYonf orm"dodkY uyfa&mufonf&Sdaomf zdkz&JMuJukef\/ vGifhxGufukef\/ ysufpD;
ukef\/ rwnfEdkifukef/ rvdrf;usHEdkifukef/ rif;jrwf Oyrmaomfum; a&onf Mum&Guf zdkz&J
MuJ\/ vGifhxGuf\/ ysufpD;\/ rwnfwHhEdkif/ rvdrf;usHEdkif/ xdkodkY rvdrf;usHEdkifjcif;onf tb,f
taMumif;aMumifhenf;[lrl- y'krmMum\ pifMu,fonf\ tjzpfaMumifhwnf;/ rif;jrwf twl
omvQif orm"d&wemudk yefqifaom &[ef;tm; tMuifumrudk MuHpnfrI ]umr0dwuf}? ysufpD;
ap&ef MuHpnfrI ]Asmyg'0dwuf}? nOf;qJ&ef MuHpnfrI ]0d[om0dwuf}? axmifvTm;jcif; ]rme}?
ysHUvGifhjcif; ]O'p}? t,lrSm;jcif; ]'d|d}? rqHk;jzwf Edkifjcif; ]0dpdudpm} [laom udavom0wKwdkYonf
vnf;aumif;? txl;xl;tjym;jym; pufqkyfzG,f tMuHtpnfwdkYonf vnf;aumif; &Sdukef\/
xdktvHk;pHkwdkYonf orm"dodkY uyfa&mufonf&Sdaomf zdkz&JMuJukef\/ vGifhxGufukef\/ ysufpD;
ukef\/ rwnfwHhEdkifukef/ rvdrf;usHEdkifukef/ xdkodkY rvdrf;usHEdkifjcif;onf tb,ftaMumif;aMumifh
enf;[lrl- wnfMunfrI ]orm"d} \ pifMu,fonf\ tjzpfaMumifhwnf;/ rif;jrwf onfudk
]]jrwfpGmbk&m;\ orm"d&wem}} [l qdktyf\/ rif;jrwf odkY oabm&Sdukefaom orm"d
&wemwdkYukd jrwfpGmbk&m;\ &wemaps;Hkawmf jzefYcif; tyfukef\/ wnfMunfrI ]orm"d}
&wemyef;udk yefqifaom &[ef;tm; pufqkyfzG,f tMuHtpnfwdkYonf rjzpfukef/ pdwfonf
vnf; ysHUvGifhjcif; r&Sd/ oifwdkYonf xdkorm"d &wemwnf;[laom yef;udk yefqifMuukefavmh/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;\ ynm&wemonf tb,fenf;[lrl- rif;jrwf tMuifynmjzifh
jrwfpGmbk&m;\ wynfhonf ]]um; ukodkvfwnf;}} [k [kwfrSefaom twdkif; od\/ ]]um;
tukodkvfwnf;}} [k [kwfrSefaomtwdkif; od\/ ]]um; tjypf&Sd\/ um; tjypfr&Sd/ onf
udk rSD0Jtyf\/ onfudk rrSD0Jtyf/ onfum; ,kwf\/ onfum; jrwf\/ onfum;
rnf;npf\/ onfum; jzLpif\/ onfum; trnf;tjzLESifhwlaom oabm &Sd\}} [k
[kwfrSefaom twdkif; od\/ ]]um; 'kuwnf;}} [k [kwfrSefaomtwdkif; od\/ ]]um;
'ku\ jzpfay:aMumif;wnf;}} [k [kwfrSefaomtwdkif; od\/ ]]um; 'kucsKyf&mwnf;}} [k
[kwfrSefaomtwdkif; od\/ ]]um; 'kucsKyf&m (edAmef) odkY a&mufaMumif; tusifhwnf;}} [k
[kwfrSefaomtwdkif; od\/ rif;jrwf w&m;udk ]]jrwfpGmbk&m;\ ynm&wem}} [l qdktyf\/
ynm&wemyef;udk yefqifoltm; b0onf MumjrifhpGm rjzpfEdkif/ xdkolonf vsifjrefpGm aojcif;
uif;aom edAmefudk jrifEdkif\/ b0oHk;yg; rESpfoufEdkif/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;\ udavomrS vGwfajrmufrI ]0drkwd} &wemonf tb,fenf;[lrlrif;jrwf ]]t&[wzdkvfudk udavomrS vGwfajrmufrI ]0drkwd} &wem[k qdktyf\/ rif;jrwf
t&[wzdkvfodkY a&mufaom &[ef;udk ]0drkwd} &wemudk yefqifaomol}} [l qdktyf\/
rif;jrwf Oyrmaomfum; ykvJuHk;? ywjrm;uHk;? oEmuHk; wefqmwdkYjzifh wefqmqif,iftyfaom?
tausmf? awmifZvyf? rkav;? pEul;eDwdkYjzifh vdrf;usHaom udk,f&Sdaom? uHhaumfyef;? ykef;nuf
yef;? tifMuif;yef;? o&zDyef;? pum;0gyef;? aemfZmyef;? yifv,fuopfyef;? MumnKdyef;? jrwfav;
yef;? Muufkef;yef;wdkYjzifh qef;Mu,fpGm wefqmqiftyfaom a,mufsm;onf <uif;aom
vltaygif;wdkYudk vGef yef;eHYom? &wemwefqmwdkYjzifh wifhw,f\/ tvGef wifhw,f\/ xGef;
vif;\/ xGef;y\/ aumif;pGm tjym;tm;jzifh xGef;y\/ xdefvif;\/ tjym;tm;jzifh xdefvif;\/
vTrf;rdk;\/ zHk;tkyf\/ rif;jrwf twlomvQif t&[wzdkvfodkY a&mufNyD;aom tmo0ukefNyD;
aom &[Emyk*dKvfonf udavomrS vGwfajrmufrI ]0drkwd} &wemudk wefqmqifvsuf axmuf
q axmufq vGefqJjzpfukefaom &[ef;wdkYudk vGef aumif;pGm vGef t&[wzdkvf jzifh
wifhw,f\/ tvGef wifhw,f\/ xGef;y\/ tjym;tm;jzifh xGef;y\/ aumif;pGm tjym;tm;jzifh

xGef;y\/ xdefvif;\/ tjym;tm;jzifh xdefvif;\/ vTrf;rdk;\/ zHk;tkyf\/ xdkdodkY vTrf;rdk;Edkifjcif;


onf tb,fhaMumifhenf;[lrl- rif;jrwf ,if;t&[wzdkvfwnf; [laom wefqmonf &Sd\/
t&[wzdkvfwnf; [laom wefqmonf tvHk;pHkaom wefqmwdkYxuf jrwf\/ rif;jrwf
onfudk ]]jrwfpGmbk&m;\ 0drkwd&wem}} [l qdktyf\/ ywjrm;yef;udk yefqifaom tdrf&Sifudk
vltaygif;onf armf Munfh\/ 0drkwd&wemyef;udk yefqifoludkum; ewfESifhwuGaom vlwdkY
onf armf Munfhukef\/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;\ udavomrS vGwfajrmufrIudk odaom Pftjrif ]0drkwdPf
'e} &wemonf tb,fenf;[lrl- rif;jrwf ypa0uPmPfudk jrwfpGmbk&m;\ udavom
rS vGwfajrmufrIudk odaom Pftjrif ]0drkwdP'e} &wem[l qdktyf\/ ,if;ypa0u
Pm Pfjzifh t&d,om0uonf r*f zdkvf edAmefwdkYudk vnf;aumif;? y,ftyfNyD;aom udav
om <uif;usefaom udavomwdkYudk vnf;aumif; qifjcif\/ tMuif ypa0uPmPfjzifh
t&d,myk*dKvfwdkYonf jyKtyfNyD;aom udp&Sdaom &[Em\ tjzpfudk odjrifEdkifukef\/
xdkPfawmf &wemudk &jcif;iSg bk&m;&Sif\ om;awmfjzpfMuukefaom oifwdkYonf tm;xkwfMu
ukefavmh/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;\ y#dord'g&wemonf tb,fenf;[lrl- rif;jrwf y#dord'gwdkYonf
twy#dord'g? "ry#dord'g? edkwdy#dord'g? y#dbmey#dord'g[l av;yg;wdkYwnf;/ rif;jrwf
av;yg;aom y#dord'g&wemwdkYjzifh aumif;pGm wefqmqifxm;aom &[ef;onf rif;y&dowf
odkY jzpfap? ykPm;y&dowfodkY jzpfap? ol<u,fy&dowfodkY jzpfap? &[ef;y&dowfodkY jzpfap
csOf;uyfvdk&m&m y&dowfodkY &J&J&ifh&ifh csOf;uyf&\/ rsufESmromr,m r&Sdonf? raMumufonf?
rwkefvIyfonf? rxdwfvefYonf? MuufoD;arG;nif; xjcif;rS uif;onf jzpf y&dowfodkY
csOf;uyf&\/
rif;jrwf Oyrmaomfum; ppfajrjyif t&yf &J&ifhaom ol&Jaumif;onf vufeufig;yg;udk
aqmif,lvsuf aMumuf&GHUjcif; r&Sdonf jzpf ppfajrjyifodkY csDwuf\/ &efolwdkYonf tu,f
ta0; &SdMuukefrl jrm;jzifh ypftHh/ xdkjrm;ypfavmufatmif a0;aomt&yfrS rSmbuf tu,f
jzpfcJhukefrl vSHjzifh xdk;tHh/ vSHjzifh xdk;avmufatmif a0;aomt&yfrS rSmbuf tu,f
jzpfcJhukefrl cuf&if;jzifh xdk;tHh/ xifxif&Sm;&Sm; teD;odkY uyfa&mufaomoludk oefvsufjzifh
ESpfydkif;jzwftHh/ rdrdudk,fteD;odkY a&mufvmoludk "m;ajrmifjzifh xdk;pdkuftHh[k ppfajrjyifodkY
csDwuf\/ rif;jrwf twlomvQif av;yg;aom y#dord'g&wemwdkYjzifh wefqmqifxm;aom
&[ef;onf wkefvIyfjcif; r&Sdonf jzpf y&dowfodkY uyf&\/ wpfpHkwpfa,mufaom olonf
ightm; twy#dord'g jyemudk ar;tHh/ xdkolUtm; igonf tusKd;jzifh tusKd;udk ajzqdktHh/
taMumif;jzifh taMumif;udk ajzqdktHh/ taxmuftxm;jzifh taxmuftxm;udk ajzqdktHh/ enf;
e,jzifh enf;e,udk ajzqdktHh/ oHo, uif;onfudk jyKtHh/ ,HkrSm;jcif;udk ajz&Sif;tHh/ jyemudk
ajzojzifh ESpfoufaptHh/
wpfpHkwpfa,mufaom olonf ightm; "ry#dord'g jyemudk ar;tHh/ xdkolUtm;
taMumif;jzifh taMumif;udk ajzqdktHh/ tNrdKufjzifh tNrdKufudk ajzqdktHh/ tocFwjzifh tocFwudk
ajzqdktHh/ edAmefjzifh edAmefudk ajzqdktHh/ oknwjzifh oknwudk ajzqdktHh/ tedrdwjzifh tedrdwudk
ajzqdktHh/ tyPd[dwjzifh tyPd[dwudk ajzqdktHh/ wPSmuif;aom w&m;jzifh wPSmuif;aom
w&m;udk ajzqdktHh/ oHo,r&Sdonfudk jyKtHh/ ,HkrSm;jcif;udk ajz&Sif;tHh/ jyemudk ajzojzifh
ESpfoufaptHh/

wpfpHkwpfa,mufaom olonf ightm; edkwdy#dord'g jyemudk ar;tHh/ xdkolUtm; o'g


jzifh o'gudk ajzqdktHh/ yk'fjzifh yk'fudk ajzqdktHh/ yk'fodkY tpOfvdkufaom 0dbwfypnf;jzifh yk'fodkY
tpOfvdkufaom 0dbwfypnf;udk ajzqdktHh/ tu&mjzifh tu&mudk ajzqdktHh/ tpyfoEdjzifh tpyf
oEdudk ajzqdktHh/ Asnf;jzifh Asnf;udk ajzqdktHh/ Asnf;odkYtpOfvdkufaom 0*fponfjzifh Asnf;odkY
tpOfvdkufaom 0*fponfudk ajzqdktHh/ 0Pjzifh 0Pudk ajzqdktHh/ o&jzifh o&udk ajzqdktHh/
ynwfjzifh ynwfudk ajzqdktHh/ a0g[m&jzifh a0g[m&udk ajzqdktHh/ oHo,uif;jcif;udk jyKtHh/
,HkrSm;jcif;udk ajz&Sif;tHh/ jyemudk ajzojzifh ESpo
f ufaptHh/
wpfpHkwpfa,mufaom olonf ightm; y#dbmey#dord'g jyemudk ar;tHh/ xdkolUtm;
y#dbmefjzifh y#dbmefudk ajzqdktHh/ Oyrmjzifh Oyrmudk ajzqdktHh/ trSwfvuPmjzifh trSwf
vuPmudk ajzqdktHh/ udpjzifh udpudk ajzqdktHh/ oHo,uif;jcif;udk jyKtHh/ ,HkrSm;jcif;udk ajz&Sif;
tHh/ jyemudk ajzojzifh ESpfoufaptHh/ rif;jrwf onfudk ]]jrwfpGmbk&m;\ y#dord'g &wem}}
[l qdktyf\/ tMuifolonf y#dord'gw&m;wdkYudk (ukodkvfuHwnf;[laom tzdk;aiGjzifh)
0,f,l Pfjzifh awGUxdjim;tHh/ xdkolonf rwkefvIyf rxdwfvefYbJ? ewfESifhwuGaom
avmu tvGef wifhw,f\/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;\ aAmZif&wemonf tb,fenf;[lrl- rif;jrwf aAmZifwdkYonf
owdoarmZif? "r0dp,oarmZif? 0D&d,oarmZif? yDwdoarmZif? y'doarmZif? orm"d
oarmZif? OayumoarmZif[l ckepfyg;wdkYwnf;/ rif;jrwf ckepfyg;aom aAmZif&wem
wdkYjzifh wefqmqifxm;aom &[ef;onf tvHk;pHkaom trdkufwdkufudk vTrf;rdk; ewfESifhwuGaom
avmuudk awmufyap\/ tjym;tm;jzifh awmufyap\/ ta&miftvif;udk jzpfap\/ rif;jrwf
onfudk ]]jrwfpGmbk&m;\ aAmZif&wem}} [l qdktyf\/aAmZif&wemyef;udk yefqifoltm;
ewfESifhwuGaom vltaygif;wdkYonf cpm;ukef\/ oifwdkYonf xdkaAmZif&wemudk ukodkvfuHjzifh
0,f,l yefqifMuukefavmh/
toQifbk&m;em*aoe bkef;awmfBuD;awmfrlaom jrwfpGmbk&m;\ ukefrsKd;pHka&mif;aom aps;Hk
[lonf tb,fygenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;\ t*Fgukd;yg;ESifh jynfhpHkaom
pum;awmfonf vnf;aumif;? udk,fawmfpm; jzpfukeaf om O'dapwD? "mwkapwDwdkYonf
vnf;aumif;? oHk;aqmifawmfrl&mjzpfaom oydwf ouFef;paom y&dabm* apwDwdkYonf vnf;
aumif;? oHCm&wemonf vnf;aumif; ukefrsKd;pHka&mif;aom aps;Hkrnf\/ rif;jrwf ukefrsKd;pHk
a&mif;aom aps;Hk jrwfpGmbk&m;onf ZmwfESifh jynfhpHkrI ]Zmwdorwd} [laom ukefudk jzefYcif;
tyf\/ pnf;pdrf OpmESifh jynfhpHkrI ]abm*orwd} [laom ukefudk jzefYcif;tyf\/ touf&Snfjcif;
ESifh jynfhpHkrI ]tm,k orwd} [laom ukefudk jzefYcif;tyf\/ temuif;jcif;ESifh jynfhpHkrI
]tma&m*sorwd} [laom ukefudk jzefYcif;tyf\/ tqif;ESifh jynfhpHkrI ]0Porwd} [laomukefudk
jzefYcif;tyf\/ ynmESifh jynfhpHkrI ]ynmorwd} [laom ukefudk jzefYcif;tyf\/ vl jzpfaom
csrf;omESifh jynfhpHkrI ]rmEkoduorwd} [laom ukefudk jzefYcif;tyf\/ ewf jzpfaom csrf;omESifh
jynfhpHkrI ]'dAorwd} [laom ukefudk jzefYcif;tyf\/ edAmefcsrf;omESifh jynfhpHkrI ]edAmeorwd}
[laom ukefudk jzefYcif;tyf\/ xdkaps;Hkawmf xdkxdkorwdudk tvdk&SdMuolwdkYonf uHwnf;
[laom tzdk;aiGudk ay;awmifhwwdkif; awmifw
h wdkif;aom orwdudk 0,f,lMuukef\/ tcsKdU
olwdkYonf oDv aqmufwnfjcif;jzifh 0,f,lMuukef\/ tcsKdUolwdkYonf OykofuHjzifh 0,f,lMu
ukef\/ tenf;i,faom ukodkvfuHwnf;[laom tzdk;aiGjzifhvnf; axmuf axmuf jynfhpHkrI
]orwd}wdkYudk &ukef\/

rif;jrwf Oyrmaomfum; tdrfaps;onf\ tdrfaps; ESrf;? yJaemuf? yJBuD;wdkYudk tenf;i,f


aom qef? yJaemuf? yJBuD;jzifh vnf;aumif;? tenf;i,faom tzdk;aiGjzifh vnf;aumif;
axmuf axmuf 0,f,lukef\/ rif;jrwf twlomvQif jrwfpGmbk&m;\ ukefrsKd;pHka&mif;
aom aps;Hkawmf tenf;i,faom ukodkvfuHwnf; [laom tzdk;aiGjzifhvnf; axmuf
axmuf jynfhpHkrI ]orwd}wdkYudk &ukef\/ rif;jrwf onfudk ]]jrwfpGmbk&m;\ukefrsKd;pHk
a&mif;aom aps;Hkawmf}} [l qdktyf\/ jrwfpGmbk&m;\ ukefrsKd;pHka&mif;aom aps;Hkawmf
touf&SnfaMumif; ukefrsKd;onf vnf;aumif;? temuif;aMumif; ukefrsKd;onf vnf;aumif;?
tqif;vSaMumif; ukefrsKd;onf vnf;aumif;? ewfjynf a&mufaMumif;ukefrsKd;onf vnf;aumif;?
trsKd;jrwfaMumif; ukefrsKd;onf vnf;aumif;? jyKjyifpD&ifjcif;uif;aom tNrKdufedAmef ukefrsKd;onf
vnf;aumif; &Sday\/ enf;onfvnf;jzpfaom? rsm;onfvnf;jzpfaom uHwnf;[laom tzdk;
aiGjzifh 0,f,lEdkif\/ &[ef;wdkY oifwdkYonf o'g[laom tzdk;aiGjzifh 0,f <u,f0csrf;omonf
jzpfMuukefavmh/
rif;jrwf jrwfpGmbk&m;\ w&m;NrKdUawmfBuD; odkYoabm &SdukefaomolwdkYonf aeukef\/
okwefaqmifolrsm;? 0denf;aqmifolrsm;? tbd"rmaqmifolrsm;? w&m;a[molrsm;? Zmwfawmfudk
aqmifolrsm;? 'DCedum,fudk aqmifolrsm;? rZd redum,fudk aqmifolrsm;? oH,kwedum,fudk
aqmifolrsm;? t*Fkw&edum,fudk aqmifolrsm;? ck'uedum,fudk aqmifolrsm;? oDvESifh jynfhpHk
olrsm;? orm"dESifh jynfhpHkolrsm;? ynmESifh jynfhpHkolrsm;? aAmZif arGUavsmfolrsm;? 0dyem
Iolrsm;? rdrdtusKd;udk BuKd;yrf;olrsm;? t&nuif"lwif aqmufwnfolrsm;? kurl"lwif
aqmufwnfolrsm;? taAmumodu"lwif aqmufwnfolrsm;? aumufdk;yHk usifholrsm;? okomef
"lwif aqmufwnfolrsm;? edoZf"lwif aqmufwnfolrsm;? r*ftusifhESifh jynfhpHkolrsm;? Zdkvf
wnfukefolrsm;? usifhqJ aouyk*dKvfrsm;? zdkvfESifh jynfhpHkolrsm;? aomwmyefyk*dKvfrsm;? ou'g*grf
yk*dKvfrsm;? tem*grfyk*dKvfrsm;? &[Emyk*dKvfrsm;? 0dZmoHk;yg;&Sdolrsm;? tbdnmOf ajcmufyg;&Sdolrsm;?
wefcdk;&Sdolrsm;? ynm\ urf;wpfzufodkY a&mufolrsm;? owdy|mef? ory"mef? 'dyg'f? a`E?
Adkvf? aAmZif? r*if? jrwfaompsmef? 0darmu? ly? tly? odrfarGU csrf;omaom ormywfwdkY
vdrmukefolwdkYonf aexkdifukef\/ w&m;NrKdUawmfonf usLawm jrm;qdyfawmuJhodkY &[EmwdkYjzifh
a&maxG;ae\/ tvGefa&maxG;\? >yrf;\/ tvGef>yrf;\/ t&m tusOf;csKyfum;- w&m;
NrKdUawmfBuD; &m*uif;ol? a'gouif;ol? arm[uif;ol? tmo0 uif;ol? wPSmuif;ol? jyif;pGm
pGJvrf;rI ]Oyg'gef} r&SdolwdkY aeMuukef\/ w&m;NrKdUawmfBuD; awmausmif;aeol? "lwifaqmifol?
psmef0ifpm;ol? acgif;yg;aom ouFef;&Sdol? qdwfNidrf&m arGUavsmfol ynm&SdwdkY aeMuuke\
f /
w&m; NrKdUawmfBuD; edoZf"lwifaqmifol? &orQ ausmif;ae&mom aexkdifol? &yfjcif; pBu
oGm;jcif;jzifhom aexkdifol? yHou
k l"lwifaqmif tm;vHk;wdkY aeMuukef\/ w&m;NrKdUawmfBuD;
prcPfom;a&vQif av;ckajrmuf jzpfukef ouFef;oHk;xnfudk aqmifukefaom olawmfaumif;
jzpfol? wpfae&mwnf; pm;jcif; aejcif; arGUavsmfol ynm&SdolwdkY aeMuukef\/ w&m;NrKdUawmf
BuD; tvdkenf;ol? ynm&ifhol? wnfMunfol? enf;yg;aom tpm&Sdol? tpm rvQyfay:ol?
vmbf&rI vmbfr&rIjzifh a&mifh&JvG,folwdkY aeMuukef\/ w&m;NrKdUawmfBuD; psmef0ifpm;avh&Sdol?
psmefarGUavsmfol? psmef wnfMunfol? Nidro
f ufaom pdwf&Sdol? wnfMunfrI ]orm"d} &Sdol?
tmudnm,wepsmefudk awmifhwukefolwdkY aeMuukef\/ w&m;NrKdUawmfBuD; r*ftusifh&Sdol
r*|mefyk*dKvf? aouyk*dKvf? zdkvfESifh jynfhpHkol? jrwfaom t&[wzdkvfudk awmifhwolwdkY
aeMuukef\/ w&m;NrKdUawmfBuD; tnpftaMu; uif;ukefaom aomwmyef? ou'g*grf?
tem*grf? &[Emjzpfukefaom olwdkY aeMuukef\/ w&m;NrKdUawmfBuD; owdy|mef vdrmol?
aAmZifudk yGg;jcif; arGUavsmfol? 0dyemudk Iol? w&m;awmfudk aqmifolwdkY aeMuukef\/

w&m;NrKdUawmfBuD; 'dyg'fwdkY vdrmol? orm"dbm0em arGUavsmfol? ory"mefvkHYvudk


tjrJ,SOfolwdkY aeMuukef\/ w&m;NrKdUawmfBuD; tbdnmOf txGwftxdyfodkY a&mufol? bk&m;
[laom crnf;awmf\ Opmjzpfaom owdy|mefpaom tmHk arGUavsmfol? aumif;uif
psmefjzifh oGm;vmEdkifolwdkY aeMuukef\/ w&m;NrKdUawmfBuD; cstyfaom rsufvTm&Sdol? twkdif;
t&SnfESifh ,SOfaom pum;&Sdol? vHkjcHKaom wHcg;&Sdol? aumif;pGm apmifhpnf;ol? tjrwfqHk;
jzpfaom a`Eudk qHk;rjcif; aumif;pGm qHk;r ,Ofaus;NyD;olwdkY aeMuukef\/ w&m;NrKdUawmfBuD;
xkdodkY oabm &Sdukefaom 0dZmoHk;yg;&Sdol? tbdnmOf ajcmufyg;&Sdol? wefcdk;'dyg'f vGefjrwf
onfh tjzpfodkY a&mufol? ynm vGefjrwfonfh tjzpfodkY a&mufolwdkY aeMuukef\[k jzpf\/
rif;jrwf tMuif &[ef;wdkYonfum; rEIdif;&SnfhEdkifaom? jrwfaom Pfudk aqmifukef\/
NidwG,fydwfyifjcif; r&Sdukef/ rEIdif;&SnfhEdkifaom *kPf&Sdukef\/ twkr&Sdaom tjcHt&H &Sdukef\/
twkr&Sdaom Pftm;tpGrf; &Sdukef\/ twkr&Sdaom wefcdk;&Sdukef\/ w&m;pufudk twkjyK
vnfapEdkifukef\/ ynmvGefjrwfonfh tjzpfodkY a&mufukef\/ rif;jrwf odkYoabm&Sdukefaom
&[ef;wdkYudk ]]jrwfpGmbk&m;\ w&m;NrKdUawmfBuD; w&m;ppfolBuD;wdkY}} [l qdktyfukef\/
rif;jrwf tMuif &[ef;wdkYonf wefcdk;ESifh jynfhpHkukef\/ &tyfaom y#dord'gPf &Sdukef\/
&tyf a&muftyfaom a0om&ZPf &Sdukef\/ aumif;uif ysHoGm;Edkifukef\/ olwpfyg;wdkY
rESdyfpufEdkifukef/ olwpfyg;wdkY rnOf;qJEdkifukef/ qGJudkif&m r&SdbJ oGm;vmEdkifukef\/ ork'&m
awmifxkESifhwuGaom ajrBuD;udk wkefvIyfapEdkifukef\/ vaewdkYudk oHk;oyfEdkifukef\/ txl;
zefqif;jcif;? wefcdk;aqmufwnfjcif;? wefcdk;udk a&S;Iaqmifjcif; vdrmukef\/ wefcdk;t&m
txGwftxdyfodkY a&mufukef\/ rif;jrwf odkYoabm&Sdukefaom &[ef;wdkYudk ]]jrwfpGmbk&m;\
w&m;NrKdUawmfBuD; yka&m[dwfwdkY}}[l qdktyfukef\/
rif;jrwf tMuif&[ef;wdkYonf "lwiftusifhodkY tpOfvdkufukef\/ tvdkenf;ukef\/ a&mifh&J
vG,fukef\/ rtyfaom odaprI rtyfaom &SmrSD;rIwdkYudk pufqkyfukef\/ qGrf;tvdkYiSg tdrfpOf
vSnfhvnfaom tusifh &Sdukef\/ ysm;ydwkef;wdkYonf &eHYudk pkyferf; awmodkY 0ifukefouJhodkY?
xdkYtwl qdwfNidrfaom awmt&yfodkY 0ifukef\/ udk,f vnf;aumif;? touf vnf;aumif;
iJhuGufjcif; r&SdukefbJ t&[wzdkvfodkY tpOfa&mufukef\/ "lwif*kPfaus;Zl;udk tjrwf[k
xm;ukef\/ rif;jrwf odkY oabm&Sdukefaom &[ef;wdkYudk ]]jrwfpGmbk&m;\ w&m;NrKdUawmfBuD;
w&m;qHk;jzwfaom w&m;olBuD;wdkY}} [l qdktyfukef\/
rif;jrwf tMuif &[ef;wdkYonf xuf0ef;usif oefY&Sif; pifMu,fukef\/ tnpftaMu;
uif;ukef\/ udavom r&Sdukef/ pkwdy#doaE vdrmukef\/ 'dApuKtbdnmOf txGwftxdyf
odkY a&mufukef\/ rif;jrwf odkY oabm&Sdukefaom &[ef;wdkYudk ]]jrwfpGmbk&m;\ w&m;
NrKdUawmfBuD; NrKdUtoa&udk xGef;vif;apwwfaom twGif;0efwdkY}} [l qdktyfukef\/
rif;jrwf tMuif &[ef;wdkYonf rsm;aom tMum;tjrif &Sdukef\/ EIwfwuf tm*Hkaqmif
ukef\/ okwf tbd"rmudk aqmifukef\/ 0denf;udk aqmifukef\/ rmwdumudk aqmifukef\/
avsmh? jyif;? &Snf? wkd? av;? aygh &Gwfzwftyfaom tu&m tydkif;tjcm;wdkY vdrmukef\/ t*Fg
udk;yg;&Sdaom omoemawmfudk aqmifukef\/ rif;jrwf odkY oabm&Sdukefaom &[ef;wdkYudk
]]jrwfpGmbk&m;\ w&m;NrKdUawmfBuD; w&m;NrKdUawmfapmifh trwfBuD;wdkY}} [l qdktyfukef\/
rif;jrwf tMuif &[ef;wdkYonfum; 0denf;udk wwfodukef\/ 0denf; vdrmukef\/ t&m
[kwfonf? r[kwfonf vdrmukef\/ tmywfoifhjcif;? tmywf roifhjcif;? *ku tmywf?
v[ku tmywf ukpm;aumif;? rukpm;aumif;aom tmywf? 0k|meuH? a'oemuH tmywf?

yk*dKvfudk ESdyfaom ed*[uH? ukpm;aom y#duruH? oHCmhabmifodkY oGif;aom Moom&PuH?


oHCmhabmifrS xkwfaom ed&PuH? atmufarhapjcif; y#dom&PuHwdkY vdrmukef\/ 0denf;
txGwftxdyfodkY a&mufukef\/ rif;jrwf odkY oabm&Sdukefaom &[ef;wdkYudk ]]jrwfpGmbk&m;
\ w&m; NrKdUawmfBuD; NrKdU\ tqif; ]lygHk} udk apmifha&Smufwwfaom trwfBuD;wdkY}} [l
qdktyfukef\/
rif;jrwf tMuif &[ef;wdkYonf udavomrS vGwfajrmufjcif; ]0drkwd} [laom jrwfaom
yef;uHk;udk zGJUwwfukef\/ jrwfonfxuf tvGefjrwf aMu;wefvSpGm jrwfonfh tjzpfodkY tpOf
a&mufukef\/ rsm;pGmaomolwdkY cspfciftyf awmifhwtyfukef\/ rif;jrwf odkYoabm &Sdukef
aom &[ef;wdkYudk ]]jrwfpGmbk&m;\ w&m;NrKdUawmfBuD; yef;aps;qdkif&SifwdkY}} [l qdktyfukef\/
rif;jrwf tMuif&[ef;wdkYonf opmav;yg;udk odjrifjcif; xGif;azmufEdkifukef\/ jrifNyD;
aom opmav;yg; &Sdukef\/ odNyD;aom y#da0"omoem &Sdukef\/ av;yg;aom r*fzdkvfwdkY
vGefajrmufNyD;aom 0dpdudpm &Sdukef\/ &tyfNyD;aom zdkvfcsrf;om &Sdukef\/ r*ftusifhudk
usifhukefaom olwpfyg;wdkYtm;vnf; xkdzdkvfwdkYudk a0zef cGJjcrf;ukef\/ rif;jrwf odkY oabm
&Sdukefaom &[ef;wdkYudk ]]jrwfpGmbk&m;\ w&m;NrKdUawmfBuD; opfoD;aps;qdkif&SifwdkY}} [l
qdktyfukef\/
rif;jrwf tMuif &[ef;wdkYonf apmifhxdef;rI ]oDv} wnf;[laom eHYomwdkYjzifh vdrf;usHukef
onf jzpf rsm;jym;aom *kPfaus;Zl;udk aqmifukef\/ udavom tnpftaMu;wnf;[laom
raumif;aom teHYudk rIwfvTifh zsufqD;wwfukef\/ rif;jrwf odkY oabm&Sdukefaom
&[ef;wdkYudk ]]jrwfpGmbk&m;\ w&m;NrKdUawmfBuD; eHYom aps;qdkif&SifwdkY}} [l qdktyfukef\/
rif;jrwf tMuif &[ef;wdkYonf w&m;udk vdkvm;ukefonf jzpf cspfcifzG,faom pum;jzifh
ac:a0: ajymqdkukef\/ xl;jrwfaom okwf tbd"rm vnf;aumif;? xl;jrwfaom 0denf;
vnf;aumif; tvGef0rf;ajrmufjcif; &Sdukef\/ awmodkY uyfa&mufukefaomf vnf;aumif;?
opfyif&if;odkY uyfa&mufukefaomf vnf;aumif;? qdwfNidrf&mt&yfodkY uyfa&mufukefaomf
vnf;aumif; w&m;jrwf t&omudk aomufukef\/ udk,fEIwfpdwfjzifh w&m;jrwf t&omodkY
ouf0ifukefonf jzpf vGefuJaom Pfy#dbmef &Sdukef\/ w&m;awmfwdkY w&m;awmfudk
&SmrSD;vsufom oGm;vm usifhMuHukef\/ t&yfrS vnf;aumif;? xkdt&yfrS vnf;aumif;? tMuif
tMuift&yf tvdkenf;onfudk csD;usL;ajymqdkukef\/ a&mifh&JvG,fonfudk csD;usL;ajymqdkukef\/
qdwfNidrf&mESifh pyfonfudk csD;usL;ajymqdkukef\/ vlwdkYESifh ra&maESmonfudk csD;usL;ajymqdkukef\/
vkHYvxkwfjcif;ESifh pyfonfudk csD;usL;ajymqdkukef\/ oDvESifh pyfaom pum;udk csD;usL;ajymqdk
ukef\/ orm"dESifhpyfaom pum;udk csD;usL;ajymqdkukef\/ ynmESifhpyfaom pum;udk csD;usL;ajym
qdkukef\/ udavomrS vGwfajrmufrI ]0drkwd} ESifhpyfaom pum;udk csD;usL;ajymqdkukef\/
udavomrS vGwfajrmufrI ]0drkwdPf} tjrifESifh pyfaom pum;udk csD;usL;ajymqdkukef\/ xkdxkd
t&yfodkY oGm; xkdxkdtydpuxm ponfwdkY\ t&omudk aomufukef\/ rif;jrwf odkY oabm
&Sdukefaom &[ef;wdkYudk ]]jrwfpGmbk&m;\ w&m;NrKdUawmfBuD; (w&m;t&omudk) aomufpm;
MuL;,pfolwdkY}} [l qdktyfukef\/
rif;jrwf tMuif &[ef;wdkYonf nOfh\ a&S;nOfhOD;,H rdk;aomuf,H Edk;Mum;rI vkHYvESifh
,SOfukefonfjzpf xkdifjcif;? &yfjcif;? oGm;jcif;wdkYjzifh nOfhaeYwdkYudk vGefapukef\/ yGg;rsm;rI
]bm0em} tm;xkwfjcif;ESifh ,SOfukefonf jzpf udavomudk wm;jrpfjcif;iSg rdrdtusKd;[laom

t&[wzdkvfudkom avhvm tm;xkwfukef\/ rif;jrwf odkY oabm&Sdukefaom &[ef;wdkYudk


]]jrwfpGmbk&m;\ w&m;NrKdUawmfBuD; w&m;NrKdUawmfapmifhwdkY}} [l qdktyfukef\/
rif;jrwf tMuif &[ef;wdkYonf t*Fgudk;yg;&Sdaom jrwfpGmbk&m; pum;awmfudk teuftm;
jzifh vnf;aumif;? o'gtm;jzifh vnf;aumif;? enf;e,tm;jzifh vnf;aumif;? taMumif;tm;jzifh
vnf;aumif;? taxmuftyHhtm;jzifh vnf;aumif;? O'g[kPf (yHkpHxkwfjyjcif;)tm;jzifh
vnf;aumif; ydkYcsukef\/ taxmufjyK ydkYcsukef\/ ajyma[mukef\/ taxmufjyK ajyma[m
ukef\/ rif;jrwf odkY oabm&Sdukefaom &[ef;wdkYudk ]]jrwfpGmbk&m;\ w&m;NrKdUawmfBuD;
w&m;aps;qdkif&SifwdkY}} [l qdktyfukef\/
rif;jrwf tMuif &[ef;wdkYonf w&m;&wem[laom Opmjzifh tm*Hky&d,wf tMum;tjrif
[laom Opmjzifh pnf;pdrf&Sdukef\/ Opm &Sdukef\/ tus,fTef;jytyfaom o&? Asnf;wdkY\
oabmvuPmudk xkd;xGif; odEdkifukef\/ ynm&Sdukef\/ Pfynm ysHUESHYukef\/ rif;jrwf
odkYoabm&Sdukefaom &[ef;wdkYudk ]]jrwfpGmbk&m;\ w&m;NrKdUawmfBuD; w&m;olaX;wdkY}} [l
qdktyfukef\/
rif;jrwf tMuif &[ef;wdkYonf jrwfaom a'oemudk xdk;xGif; odEdkifukef\/ tzefwpf
vJvJ avhusifhaom tmHkudk a0zef tus,f TefMum;Edkifukef\/ odum*kPf aus;Zl;wdkY\
txGwf txdyfodkY a&mufukef\/ rif;jrwf odkY oabm&Sdukefaom &[ef;wdkYudk ]]jrwfpGmbk&m;\
w&m; NrKdUawmfBuD; xif&Sm;aom w&m;usifholwdkY}} [l qdktyfukef\/
rif;jrwf odkYvQif jrwfpGmbk&m;\ w&m;NrKdUawmfBuD;udk aumif;pGm a0zeftyf\/ odkY
aumif;pGm zefqif;tyf\/ odkY aumif;pGm pD&iftyf\/ odkY aumif;pGm xuf0ef;usifrS jynfhpHk
aptyf \/ odkY aumif;pGm ydkif;jcm;rSwfom;tyf\/ odkY aumif;pGm apmifha&Smuftyf\/ odkY
aumif;pGm vHkjcHKaptyf\/ odkY qefYusifbufudk vdkvm;ukefaom &efolwdkY ESdyfpuf EdkifcJ\/
rif;jrwf odkYaom taMumif;? odkYaom taxmuftxm;? odkYaom enf;? odkYaom
rSef;qjcif;jzifh xkdjrwfpGmbk&m;onf xif&Sm;&Sd\[k odtyf\/ ]]aumif;pGm a0zefydkif;jcm;tyfaom
ESvHk; arGUavsmfzG,f&Sdaom NrKdUawmfudk jrif&onf&Sdaomf wnfaqmufaom vuform;\ vufrI
twwf jrifhjrwfBuD;us,fonf\ tjzpfudk rSef;qojzifh odEdkifayouJhodkY? xdkYtwlomvQif
vlwdkY\ udk;uG,f&m jzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;\ w&m;wnf;[laom NrKdUawmfjrwfudk jrif&
onf&Sdaomf xkdjrwfpGmbk&m;onf xif&Sm;&Sd\[l rSef;qojzifh od&ukef\/ ork'&m vIdif;wHydk;
udk jrifonf&Sdaomf tMuif tjcif;t&maMumifh vIdif; wHydk;udk Ijriftyf\/ xkdtjcif;t&m
aMumifh xkdork'&monf BuD;us,fonf jzpfvwHU[k rSef;qojzifh odEdkifukefouJhodkY? xdkYtwl
pdk;&drfrI ]aomu} udk y,fEkwfawmf rlwwfaom tvHk;pHkaom t&mXme &efolwdkY ratmifEdkif
aom? wPSm\ ukefjcif;odkY a&mufawmfrlaom? b0oHo&mrS vGwfawmfrlNyD;aom jrwfpGmbk&m;
udk rSef;qojzifh od&\/ ewfESifhwuGaom avmu ork'&m w&m;vIdif; wHydk;udk jrif tMuif
tjcif;t&maMumifh w&m;vIdif;\ jyefYus,fjcif;onf jzpf\/ xkdtjcif;t&maMumifh xif&Sm;
jrifhjrwfaom bk&m;jzpfvwHU[k rSef;qojzifh odtyf\/ jrifhwufaom awmifxGwfudk jrif
tMuif tjcif;t&maMumifh awmifonf jrifw
h uf\/ xkdtjcif;t&maMumifh xkdawmifonf
[dr0Emawmif jzpfvwHU[k rSef;qojzifh odukefouJhodkY? xdkYtwl &m*ponfrS Nidrf;at;onf
jzpf jzpfaom b0 pGJuyfrI Oy"dr&Sdaom jrifhwufaom wkefvIyfjcif; r&Sdaom aumif;pGm
wnfaom jrwfpGmbk&m;\ w&m;[laom awmifBuD;udk jrif&\/ xdkYtwlyifvQif w&m;awmifBuD;
udk jrif& BuD;aom vkHYv &Sdawmfrlaom xkdyk*dKvfonf jrwfaom bk&m;jzpfvwHU[k rSef;qojzifh
odtyf\/ vlwdkYonf qifrif;\ ajc&mudk jrifukef qifonf BuD;aom qifwnf;[k rSef;q

ojzifh odukefouJhodkY? xdkYtwlomvQif oAnKwPfynm &Sdayaom bk&m;wnf;[laom


qifrif;\ w&m;ajc&mudk jrif xkdbk&m;onf jrifhjrwfonf jzpfvwHU[k rSef;qojzifh odukef\/
aMumufvefYukefaom om;i,fwdkYudk jrif om;wdkYoeif; jcaoFhrif;\ toHaMumifh om;i,fwdkY
onf aMumufvefYukef\[k rSef;qojzifh oduek fouJhodkY? xdkYtwlomvQif aMumufaom pdwf&Sd
ukefaom wkefvIyf wGefY&GHUukefaom wdwdwdYu
k dk jrif w&m;rif; bk&m;onf MuHK;0g; a[mMum;
awmfrlaom w&m;awmfudk rSef;qojzifh odtyf\/ ajraiGUtylrS Nidrf;at;vsuf pdrf;pdkaom jruf
opf&Guf&Sdaom? rsm;aom a&vnf;&Sdaom ajrudk jrif onf;pGm &GmoGef;aom rdk;BuD;aMumifh
at;jr\ [k rSef;qojzifh odukefouJhodkY? xdkYtwlomvQif vGefpGmESpfouf 0rf;ajrmufaom
vltaygif;udk jrif w&m;rdk;BuD;aMumifh ESpfouf 0rf;ajrmuf\[k rSef;qojzifh odtyf\/
NidwG,f ap;uyfaom jyif;xef rsm;jym;aom &THUGef&Sdaom Gefjzifh pdkpGwfaom ajrtjyifudk jrif
rsm;jym;aom a&vHk;a&pkonf pD;oGm;\[k rSef;qojzifh od&ukef ouJhodkY? xdkYtwlomvQif
w&m;wnf;[laom jrpfa& arQmtyfaom w&m;ork'&mBuD; pGefYy,ftyfaom udavomjrL
Gefudk aq;aMum pGefYcstyfaom vltaygif;udk jrif w&m;tNrKduf&nfodkY a&mufaom
ewfESifhwuGaom ajrESifhwlaom vltaygif;udk jrif rsm;pGmaom "ruEmwnf;[laom
w&m;tpkonf pD;oGm;\[k rSef;qojzifh odtyf\/ jrwfaom teHYudk erf;&SL& tMuif
tjcif;t&maMumifh yef;\ teHYonf ysHUvIdif\/ xkdtjcif;t&maMumifh yef;yifwdkYonf yGifhonf
jzpfukefvwHU[k rSef;qojzifh odukefouJhodkY? xdkYtwlomvQif tMuiftjcif;t&maMumifh oDv
wnf;[laom yef;\ teHYonf ewfESifhwuGaom avmu ysHUvIdif\/ xkdtjcif;t&maMumifh
twkr&Sdaom bk&m;&Sd\[k rSef;qojzifh odtyf\/
rif;jrwf odkY oabm&Sdonfom jzpfaom taMumif;t&mjzifh vnf;aumif;? taMumif;
taxmifjzifh vnf;aumif;? taxmuftxm; t&mjzifh vnf;aumif;? taxmuftxm; taxmif
jzifh vnf;aumif;? enf;t&mjzifh vnf;aumif;? enf;taxmifjzifh vnf;aumif;? Oyrm t&mjzifh
vnf;aumif;? Oyrmtaxmifjzifh vnf;aumif; jrwfpGmbk&m;\ tm;tpGrf;udk xkwfaqmif
jyqdkjcif;iSg wwfEdkif\/ rif;jrwf vdrmaom yef;uHk;orm;onf trsKd;rsKd;aom yef;tpktyHkrS q&mh
tqHk;trjzifh vnf;aumif;? rsufarSmufjzpfaom a,musfm;vkHYvjzifh vnf;aumif;? qef;Mu,f
vSpGmaom yef;uHk;tpkukd oDuHk; jyKvkyf&mouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif xkdjrwfpGmbk&m;onf
qef;Mu,faom yef;pkyef;yHkuJhodkY tqHk;tydkif;tjcm; r&Sdaom *kPfaus;Zl; &Sdawmfrl\/ rEIdif;&Snfh
Edkifaom *kPfaus;Zl; &Sdawmfrl\/ igonf ,cktcg jrwfpGmbk&m; omoemawmf yef;udk oDuHk;
aomolonf yef;trsKd;rsKd;udk oDuHk;ouJhodkY a&S; jzpfukefaom q&mwdkY\ enf;Tefvrf;pjzifh
vnf;aumif;? ig\ ynmpGrf;jzifh vnf;aumif; ra&wGufEdkif ukefonfomjzpfaom taMumif;udk
csdefqojzifh jrwfpGmbk&m;\ tm;tpGrf;udk jyaytHh/ odkY jy&m oif rif;jrwfonfum;
emMum;jcif;iSg tvdkqEudk jzpfapavmh[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe wpfyg;aomolwdkYtm; odkY oabm&Sdaom taMumif;jzifh vnf;
aumif;? rSef;qjcif;jzifh vnf;aumif; jrwfpGmbk&m;\ tm;tpGrf;udk xkwfaqmif jyqdkjcif;iSg
cJcufvS yg\/ toQifbk&m;em*aoe toQifbk&m;wdkY\ tvGef qef;Mu,faom jyemudk
ajzojzifh Nidrf;csrf;jcif; jzpf&yg\ [k (avQmuf\)/ /
a&S;OD;pGmaom tEkrmeyOm NyD;\/
-----1/ ausmufaoG;orm;rsm;/

2/ ESD;orm;rsm;/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- t
tEEkrkrmmee00**f f ======
2 - "kw*FyOm ("lwiftusifh jyem)
]]rdvdErif;onf udavomudk cgwGufEdkifaMumif; "lwiftusifh (usifhMuHaomtm;jzifh)
ouf0if ukefvsuf t&nuif"lwif aqmufwnfaom &[ef;wdkYudk jrif&\/ wpfzef tem*grd
zdkvf wnfukefaom vlyk*dKvfwdkYudk jrif&jyef\/ xkdvl? &[ef; ESpfOD;aom olwdkYudkyif qifjcif
MunfhI vljzpfvsuf r*fzdkvf w&m;wdkYudk tu,f odEdkifjim;tHh/ "lwifusifh0wfonf tusKd;r&Sd
tcsnf;ESD; jzpf&m\[k BuD;pGmaom ,HkrSm;jcif; jzpfvwf\/ ,ck yd#uwfoHk;yHk y&0g'Dyk*dKvfwdkY\
0g'rSm;udk y,fzsufEdkifaom odrfarGUaom ynm&Sdaom a[mMum;wwfolwdkYxuf jrwfaom
toQifem*aoeudk ar;avQmufygtHh/ xkdtoQifem*aoeonf ig\ ,HkrSm;jcif;udk y,fazsmufay
vwHU}} [k MuHpnfowwf/
xkdodkY MuHNyD;aomf rdvdErif;onf toQifem*aoe&Sd&modkY csOf;uyfNyD;vQif toQifem*aoe
tm; &Sdcdk; wpfckaom ae&m xkdifaeNyD;aomf pum;udk avQmuf\- ]]toQifbk&m;em*aoe
tMuifolonf avmbponfrS Nidrf;at;aom? tjrwfqHk;aom tusKd;jzpfaom edAmefudk
rsufarSmuf jyKtyf\/ tdrf aexkdifum umr*kPfudk cHpm; om;r,m;wdkYjzifh usOf;ajrmif;pGm
aexkdifjcif;jzifh aexkdifvsuf umodwkdif;jzpf t0wf pEul;ESpf eHYomudk 0wfHk vdrf;usH
yef;tarT; eHYomaysmif;udk yefqif vdrf;usHNyD;vQif a&TaiGudk oHk;pGJ om,m ywjrm;? ykvJ?
a&TwdkYjzifh jc,fv,faom OaoQmifudk zGJUxHk;vsuf avmbponfrS Nidrf;at;&m y&rwedAmefudk
rsufarSmufjyKol vlyk*dKvf wpfpHkwpfa,muf &Sdygoavm[k (ar;avQmuf\)/
rif;jrwf wpf&mrQvnf;ru ESpf&m? oHk;&m? av;&m? ig;&m? wpfaxmif? wpfodef;? wpfoef;?
uka#wpf&m? uka#wpfaxmif? uka#wpfodef;vnf;ru (rsm;vSay\)/ rif;jrwf wpfusdyf?
ESpfusdyf? wpf&m? wpfaxmifaom vlwdkY\ opmav;yg;udk xkd;xGif; odjcif;onf wnf&Sdygap/
(q,f &m axmif oacFsrS <uif;aom aomif; odef;paom oacFswdkYwGif) tb,focFsm y&d,m,f
jzifh oifrif;jrwftm; tajzay;&rnfenf;[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;onfyifvQif ajzvdkaom ocFsmudk ajzqdkawmfrlygavmh[k (avQmuf\)/ rif;jrwf
xkdodkYjzpfrl oifrif;jrwftm; t&mjzifh vnf;aumif;? taxmifjzifh vnf;aumif;? todef;jzifh
vnf;aumif;? uka#jzifh vnf;aumif;? uka#t&mjzifh vnf;aumif;? uka#taxmifjzifh
vnf;aumif;? uka#todef;jzifh vnf;aumif; ajzqdkaytHh/ t*Fgudk;yg;&Sdaom jrwfpGmbk&m;
omoemawmf acgif;yg;aom tusifhy#dywd "lwiftusifhudk aqmifjcif; rSDukefaom trSwfr&Sd
tvHk;pHkaom pum;awmfwdkYonf qdkvwHUaom pum; aygif;Hk; ouf0ifukefvwHU/ rif;jrwf
Oyrmaomfum; edrfhIdif; jrifharmuf&m nDGwf rnDGwf&m Munf;ukef; csKdifh0Srf;&m t&yfa'o
&Gmaom rdk;a&tm;vHk;onf xkdMunf;ukef; t&yfrS avQmusoufqif; rsm;pGmaom a&\
wnf&m jzpfaom r[mork'&modkY aygif;Hk;ouf0if\/ rif;jrwf twlomvQif NyD;jynfhpHkjcif;udk
vdkvm;onf&Sdaomf t*Fgudk;yg;&Sdaom jrwfpGmbk&m; pum;awmf acgif;yg;aom tusifh y#dywd
"lwiftusifhudk aqmifjcif; rSDukefaom pum;tm;vHk;wdkYonf qdkvwHUaom pum; aygif;Hk;
ouf0ifukefvwHU/

rif;jrwf t&m ig\ xufjrufaom ynmpGrf;&nfjzifhvnf; taMumif;udk xifpGmjyjcif;


onf aygif;Hk; ouf0ifvwHU/ xdkYaMumifh jyemudk aumif;pGm a0zeftyfonf? tvGef
qef;Mu,f t"dyg,f jynfhpHkonf? oefY&Sif; pifMu,fonf? aumif;pGm xkwfaqmifonf jzpfvwHU?
rif;jrwf Oyrmaomfum; aumif;pGm oifMum;tyfNyD;onf jzpf vdrmwwfuRrf;aom pma&;q&m
onf a&;om;&ef taMumif;t&mudk trSwf&aponf&Sdaomf rdrd\ taMumif;udk jyumrQjzifh
jynfhpHkap\/ odkYvQif xkdta&;tom;onf NyD;ajrmufjynfhpHkonf r,kwfavsmhonf jzpfvwHU/
rif;jrwf twlomvQif t&m ig\ xufjrufaom ynmpGrf;&nfaMumifhvnf; taMumif;udk
xifpGm jyjcif;onf aygif;Hk;ouf0ifvwHU/ xdkYaMumifh jyemudk aumif;pGm a0zeftyfonf?
tvGef qef;Mu,f t"dyg,f jynfhpHkonf? oef&Y Sif;pifMu,fonf? aumif;pGm aqmifjytyfonf
jzpfvwHU/
rif;jrwf om0wdjynf bk&m;\ t&d,om0u jzpfukefaom ig;uka#rQavmufaom
Oygouma,musfm; Oygodumrdef;rwdkYonf &SdMuukef\/ oHk;odef; ig;aomif; ckepfaxmifwdkYonf
tem*grdzdkvf wnfukef\/ xkdtvHk;pHkaom olwdkYonfvnf; vlyk*dKvfwdkY csnf;omwnf;/ &[ef;
r[kwfukef/ xdkYjyif xkdom0wdjynfyif u@O,smOfrSL;\ o&ufjzLyif&if; tpHktpHkaom wefcdk;
jym#d[mudk jyawmfrlaom tcg0,f uka#ESpfq,faom ow0gwdkYonf opmav;yg;udk odMuukef
\/ xdkYjyif plV&m[kavm0g'okwfudk a[mawmfrlaom tcgvnf;aumif;? r[mr*Fvokwefudk
a[mawmfrlaom tcg vnf;aumif;? orpdwa'oemudk a[mawmfrlaom tcg vnf;
aumif;? y&mb0okwfudk a[mawmfrlaom tcg vnf;aumif;? yk&mab'okwfudk a[mawmf
rlaomtcg vnf;aumif;? uv[0d0g'okwfudk a[mawmfrlaom tcg vnf;aumif;? plVAsL[
okwfudk a[mawmfrlaom tcg vnf;aumif;? r[mAsL[okwfudk a[mawmfrlaom tcg
vnf;aumif;? wk0uokwfudk a[mawmfrlaomtcg vnf;aumif;? om&dykwokwfudk
a[mawmfrlaom tcg vnf;aumif;? ta&twGuf *Pef;udk vGefukefaom ewfwdkYonf opm
av;yg;udk xkd;xGif; odMuukef\/
&mZN*dK[fNrKdUawmf oHk;odef; ig;aomif;ukefaom Oygouma,musfm;? Oygodumrdef;rwdkYonf
jrwfpGmbk&m;\ t&d,om0u jzpfukef\/ xkd&mZN*dK[fNrKdUawmfyifvQif "eygvqifudk qHk;raom
tcg uka#udk;q,faom ow0gwdkYonf vnf;aumif;? yg&m,eykPm; tpnf;ta0; jzpfaom
ygomPuapwD wpfq,fhav;uka#aom ow0gwdkYonf vnf;aumif; opmav;yg;udk
xkd;xGif; odukef\/ xdkYjyif EomvvdkPf uka#&Spfq,faom ewfwdkYonf vnf;aumif;?
Am&mPoDNrKd Uawmf odywerd*'g0kef awm0,f a&S;OD;pGm w&m;a[mawmfrlaom tcg
wpfq,fh&Spfuka#aom jA[mwdkYonf vnf;aumif;? ra&rwGufEdkifaom ewfwdkYonf vnf;
aumif;? xdkYjyif wm0womewfjynf y@Kurvmausmufzsm (0gwGif;oHk;vywfvHk;) tbd"rm
a'oemudk a[mawmfrlaomtcg uka#&Spfq,faom ewfwdkYonf vnf;aumif;? ewfjynfrS
qif;oufawmf rlaomtcg ouFe*kd&fNrKdUawmf\ NrKdUwHcg;0,f avmu0d0&P wefcdk;jym#d[m
udk jyawmfrlaom tcg Munfdkukefaom ewf? vl? uka#oHk;q,fwdkYonf vnf;aumif;
opmav;yg;udk xkd;xGif; odMuukef\/
xdkYjyif ouwkdif; uydv0wfjynf edaj*m"mHk Ak'0ifa'oemudk a[mawmfrlaomtcg
vnf;aumif;? r[mor,okwfudk a[mawmfrlaom tcg vnf;aumif;? ta&twGuf *Pef;udk
vGefukefaom ewfwdkYonf opmav;yg;udk xkd;xGif; odMuukef\/ xdkYjyif okreyef;onf\
tpnf;ta0; vnf;aumif;? *&['dEol<u,f\ tpnf;ta0; vnf;aumif;? tmeEolaX;\
tpnf;ta0; vnf;aumif;? ZrKuwuwGef;\ tpnf;ta0; vnf;aumif;? zm;ewfom;\

tpnf;ta0; vnf;aumif;? r|uk@vDewfom;\ tpnf;ta0; vnf;aumif;? okvom


rnfaom jynfhwefqmr\ tpnf;ta0; vnf;aumif;? od&drmrnfaom jynfhwefqmr\
tpnf;ta0; vnf;aumif;? ayoum&Drnfaom ,ufuef;onf orD;\ tpnf;ta0;
vnf;aumif;? plVokb'g\ tpnf;ta0; vnf;aumif;? omauwykPm;\ ocFsKdif;udk MunfhI
&efvmaom tpnf;ta0; vnf;aumif;? okemy&Etpnf;ta0; vnf;aumif;? ouyO
tpnf;ta0; vnf;aumif;? wda&muk tpnf;ta0; vnf;aumif;? &weokwf tpnf;ta0;
vnf;aumif; toD;toD; &Spfaomif;av;axmifaom ow0gwdkYonf opmav;yg;w&m;udk
xkd;xGif; odMuukef\/ rif;jrwf tMuifrQavmuf jrwfpGmbk&m;onf avmu wnf&Sdawmfrl\/
xkdrQavmuf a'opm&D <ucsD&m r[mr@vpaom oHk;yg;wdkY jynfBuD; wpfq,fhajcmufjynf
wdkYwGif tMuif tMuifjynf jrwfpGmbk&m;onf aeawmfrl\/ xkdxkd t&yf rsm;aomtm;jzifh
ESpfa,muf? oHk;a,muf? av;a,muf? ig;a,muf? wpf&m? wpfaxmif? wpfodef;aom ewfwdkYonf
vnf;aumif;? vlwdkYonf vnf;aumif; Nidrf;at;aom y&rwedAmefudk rsufarSmuf jyKukef\/
rif;jrwf tMuif ewfwdkYonf &Sdukef\/ xkdewfwdkYonf vl(0wfaMumif)yk*dKvfwdkYomwnf;/ &[ef;
r[kwfMuukef/ rif;jrwf odkY jyqdkcJhNyD;aom ewfwdkYonf vnf;aumif;? rSwpfyg; ukefaom
rsm;pGmaom ewf uka#wpfodef;wdkYonf vnf;aumif; tdrf aeMu umr*kPfwdkYudk cHpm;Muol
vl(0wfaMumif) yk*dKvf jzpfMuukefvsuf Nidrf;at;aom y&rwedAmefudk rsufarSmuf jyKukef\[k
(rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe tdrf aeMu umr*kPfudk cHpm;Muol vlyk*dKvf jzpfMuaom vlwdkY
onf Nidrf;at;aom y&rwedAmefudk tu,f rsufarSmuf jyKukefonf jzpfygtHh/ xkdodkY jzpfygrl
"lwifwdkYonf tb,ftusKd;udk NyD;apEdkifygukefoenf;/ xdkYaMumifh "lwifwdkYonf jyKzG,fudpudk
rjyKEdkifMuygukef/ toQifbk&m;em*aoe rE&m;aq;0g;wdkYESifh uif; tema&m*gwdkYonf tu,f
Nidrf;ukeftHh/ odkY Nidrf;ukefrl ysKdUtefapjcif;? 0rf;avsmapjcif;ponfh udk,ftm;enf;atmif
jyKvkyfjcif;jzifh tb,ftusKd;&SdygtHhenf;/ vufoD;wdkYjzifh &efoludk ESdrfeif;EdkifcJhygrl oefvsuf? vSH?
jrm;? vif;av;? wl;av;? wkwf? aqmufykwfwdkYjzifh tb,ftusKd;&SdygtHhenf;/ opfzk? opfaumuf?
opfacgif;? ql;? EG,f? opfcufwdkYudk udkifqGJ opfyifodkY wufEdkifcJhygrl &Snfvsm; cdkifjrJaom
avSum;udk &SmrSD;jcif;jzifh tb,ftusKd;&SdygtHhenf;/ tdyf&ef jyKvkyfxm;aom ajrtjrifh tdyf
ojzifh "mwfobm0nDGwfrQwjcif; jzpfEdkifcJhygrl aumif;aom tawGU&Sdaom? BuD;jrwfaom
toa&&Sdaom tdyf&mudk &SmrSD;ojzifh tb,ftusKd;&SdygtHhenf;/ wpfa,mufwnf; &GH&SmzG,f
&Sdaom? ab;r&Sdaom? rnDGwfaom c&D;cJodkY ul;ajrmuf&ef pGrf;Edkifonf jzpfEkdifcJhygrl csyfrdefdk
0wfqifjcif; rsm;jym;aom vSnf;ukefonfwdkYudk &SmrSD;jcif;jzifh tb,ftusKd;&SdygtHhenf;/ jrpf?
xHk;tdkifudk vufypful;jcif;iSg pGrf;Edkifonf jzpfcJhygrl tjrJcif;xm;aom wHwm; avSudk &SmrSD;ojzifh
tb,f tusKd;&SdygtHhenf;/ rdrdOpmjzifh pm;aomuf 0wfqif&ef pGrf;Edkifonf jzpfcJhygrl olwpfyg;udk
rSD0J cspfzG,faom pum;udk ajymqdkjcif;? aemufvdkuf a&SUajy; jyK&jcif;jzifh tb,ftusKd; &SdygtHh
enf;/ rwl;&aom wpfzufqnfuef a&udk &EdkifcJhygrl? a&wGif; wpfzufqnfuef av;axmifh
uefudk wl;ojzifh tb,f tusKd;&SdygtHhenf;/ toQifbk&m;em*aoe twlomvQif tdrf
aeMu umr*kPfudk cHpm;ukefaom vlyk*dKvfwdkYonf Nidrf;at;aom y&rwedAmefudk tu,f
rsufarSmuf jyKEdkifukefonf jzpfygtHh/ "lwiftusifhudk aqmufwnfjcif;jzifh tb,ftusKd;&SdygtHh
enf;[k (avQmuf\)/

rif;jrwf tMuif *kPfaus;Zl;wdkYjzifh "lwiftusifhwdkYudk tvHk;pHkaom jrwfpGmbk&m;wdkY av;jrwf


tyfukef\/ awmifhwtyfukef\/[kwfrSefwkdif;aom *kPfjzpfukefaom "lwif\ *kPfaus;Zl;wdkY
onf ESpfq,fh&Spfyg;wdkYwnf;/ tb,f ESpfq,fh&Spfyg;wdkYenf;rif;jrwf omoemawmf "lwiftusifhonf(1) toufarG;pifMu,fjcif;?
(2) csrf;omaom tusKd;&Sdjcif;?
(3)tjypfa'go vGwfuif;jcif;?
(4) olwpfyg;udk rqif;&Jap&jcif;?
(5) ab;&ef uif;vGwf&jcif;?
(6) rESdyfpuf rnOf;yef;&jcif;?
(7) pifppf ukokdvfwkd;yGg;jcif;?
(8) rqkwf,kwfEdkifjcif;?
(9) rm,mr&Sdjcif;?
(10) udk,fudk apmifha&Smufjcif;?
(11) awmifhwtyfonfudk ay;Edkifjcif;?
(12) ow0gtm;vHk;udk qHk;rEdkifjcif;?
(13) apmifhpnf;rI[laom pD;yGg;&Sdjcif;?
(14) olawmfaumif;tm; avsmfuefjcif;?
(15) olwpfyg;udk rrSD&jcif;?
(16) vmbf rufarmjcif;rS uif;vGwfjcif;?
(17)&m*ukefcef;vG,fjcif;?
(18) a'goukefcef;vG,fjcif;?
(19) arm[ukefcef;vG,fjcif;?
(20) rmeudk y,fypfEdkifjcif;?
(21) raumif;aom tMuHudk y,fjzwfEdkifjcif;? (22) ,HkrSm;rIudk vGefajrmuf&jcif;?
(23) ysif;&drIudk zsufqD;Edkifjcif;?
(24) rarGUavsmfrIudk y,fEdkifjcif;?
(25) t&m&m0,f onf;cHEdkifjcif;?
(26) twkr&Sdjcif;?
(27) NyKdif,SOfbufuif;jcif;?
(28) tvHk;pHkaom qif;&Jukef&m edAmefayguf ajrmufjcif; [laom tusKd;&Sd\/
rif;jrwf tMuif *kPfaus;Zl;wdkYjzifh "lwiftusifhwdkYudk tvHk;pHkaom bk&m;&SifwdkY av;jrwf
tyfukef\/ awmifhwtyfukef\/ [kwfrSefwkdif;aom *kPfjzpfukefaom xkd"lwif\ *kPfaus;Zl;wdkY
onf ESpfq,fh&Spfyg;wdkYwnf;/
rif;jrwf "lwiftusifhudk aumif;pGm usifhoHk;rSD0Jukefaom olwdkYonf wpfq,fh&Spfyg;aom
*kPfaus;Zl;wdkYESifh jynfhpHkukef\/ tb,fwpfq,fh&Spfyg;wdkYESifh jynfhpHkukefoenf;[lrlxkd"lwifaqmifyk*dKvfwdkY\ (1) tusifhonf pifMu,f\/ (2) usifh0wfonf aumif;pGm jynfhpHk
\/ (3) um,uH 0pDuHudk aumif;pGm apmifha&Smuftyfonf rnf\/ (4) pdwf tavhtusifh
onf aumif;pGm pifMu,f\/ (5) vkHYvudk aumif;pGm csD;ajrmuftyf\/ (6) ab;Oy'f Nidrf;\/(7)
tw[k pGJ,lrI 'd|duif;\/ (8) &efNiKd;xm;jcif; uif;vGwf\/ (9) arwmw&m; a&S;&SLxif\/ (10)
oHk;aqmifzG,f(tm[m&) udk ydkif;jcm;Edkif\/ (11) ow0gtm;vHk; tav;jyKtyf\/ (12) pm;zG,f
(abmZOf) twkdif;t&Snfudk od\/ (13) Edk;Mum;rIudk tm;xkwfEdkif\/ (14) (pGJvrf;zG,f&m)
ae&mausmif; r&Sd/ (15) csrf;om&m t&yf aeEdkif\/ (16) raumif;rIudk pufqkyfwwf\/ (17)
qdwfNidrf&m arGUavsmf\/ (18) tjrJrjywf rarhravsmh/ rif;jrwf "lwiftusifhudk aumif;pGm
usifhoHk; rSD0Jukefaom &[ef;wdkYonf wpfq,fh&Spfyg;aom *kPfwdkYESifh aumif;pGm jynfhpHkukef\/

rif;jrwf wpfusdyfukefaom yk*dKvfwdkYonf "lwiftusifhudk usifhxkdufukef\/ tb,f


wpfusdyfwdkY enf;[lrl- ,HkMunfrI ]o'g} &Sdol? raumif;rIrS &Sufwwfol?
wnfMunfrI ]orm"d} &Sdol? tHhzG,fudk rjyKwwfol?
tusKd;udk xHkavh&Sdol? rvQyfay:ol?
odum tusifhudk vdkvm;ol? jrJpGm aqmufwnfrI &Sdol?
uJh&JUjcif;oabm r&Sdol? arwmyGg; aeavh&Sdolwnf;/
rif;jrwf wpfusdyfaom yk*dKvfwdkYonf "lwiftusifhudk usifhxkdufukef\/
rif;jrwf tdrf aeMu umr*kPfudk cHpm;Muvsuf Nidrf;at;aom y&rwedAmefudk
rsufarSmuf jyKMuol vlyk*dKvf tm;vHk;wdkYonf a&S;b0wdkY wpfq,fhoHk;yg; ukefaom "lwif
tusifhwdkYudk csOf;uyf usifhMuHcJh zl;ukef\/ edAmef a&mufaMumif; uH\ wnf&mudk jyKvkyfcJhzl;
ukef\/ xkdolwdkYonf xkda&S;b0wdkYu tavhtusufudk vnf;aumif;? tusifh y#dywfudk
vnf;aumif; okwfoif ,ck b0 vlyk*dKvfwdkYom jzpfMuukefvsuf Nidrf;at;aom
y&rwedAmefudk rsufarSmufjyKukef\/
rif;jrwf Oyrmaomfum; wwfuRrf;aom av;orm;onf wynfhwdkYudk a&S;OD;pGm jrm;
avhusifh&m wJr@yf av;udk jzefYcGJjcif;? av;wifjcif;? vufjzifh av;udk udkdif,ljcif;? qkyfnyf
jcif;? vufacsmif;jzifh wGef;z,fjcif;? ajcxm;jcif;? jrm;udk,ljcif;? av;wifxm;jcif;? ypf&ef
iifqGJjcif;? csdef&G,fjcif;? rSwfwkdifudk rSwfom;jcif;? ypfcwfjcif;wdkYudk vnf;aumif;? jrufkyf? EGm;acs;
yHk? jrufyHk? aumufkd;yHk? ysOfcsyf rSwfwkdifaygufwdkYudk vnf;aumif; txyfxyf ypfcwf oifMum;ap
rif;\txH jrm;twwfudk jyjcif;jzifh ESpfoufapvsuf tmZmenfjrif;uaom &xm;? qif?
jrif;? Opm? pyg;? aiG? a&T? uRefrdef;r? uRefa,musfm;? r,m;? &Gmqkudk &\/ rif;jrwf twlom
vQif tdrf aeMu umr*kPf cHpm;MuNyD;vQif Nidrf;at;aom y&rwedAmefudk rsufarSmufjyKMuol
vlyk*dKvf tm;vHk;wdkYonf a&S;b0wdkY wpfq,fh oHk;yg;ukefaom "lwiftusifhwdkYudk csOf;uyf
usifhMuHcJh zl;ukef\/ edAmefa&mufaMumif; uH\ wnf&mudk jyKvkyfcJhzl;ukef\/ xkdolwdkYonf
xkda&S;b0wdkYyif tavhtusufudk vnf;aumif;? tusifh y#dywfudk vnf;aumif; okwfoif
,ck b0 vlwdkYom jzpfMuukefvsuf Nidrf;at;aom y&rwedAmefudk rsufarSmuf jyKukef\/
rif;jrwf wpfq,fhoHk;yg;aom "lwif\ *kPfaus;Zl;wdkY a&S;b0u usifhMuHcJhzl;onfudk MuOfxm;
wpfb0wnf;yif t&[wzdkvfudk rsufarSmufrjyKEdkif/ jrwfaom tm;xkwfjcif;vkHYv jrwfaom
tusifh xkdodkYoabm&Sdaom q&maumif;aom taqGcifyGef;jzifh t&[wzdkvfudk rsufarSmuf
jyKEdkif\/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; temudk xkwfy,fwwfaom aq;orm;onf q&mudk
Opmjzifh vnf;aumif;? 0wfBuD;0wfi,fjzifh vnf;aumif; ESpfoufap "m;udkifjcif;? jzwfvSD;jcif;?
jcpfqGJjcif;? xkd;azmufjcif;? ajimifhxkwfjcif;? temudk zefa&aq;jcif;? jynfcef; ajcmufapjcif;?
aq;wifvdrf;usHjcif;? ysKdUtefapjcif;? 0rf;oufapjcif;? (tom;Ekwuf&ef) aq;jzifh xHkjcif; trI
rsKd;udk oifMum; aq;twwfwdkY oiftyfNyD;aom twwf&Sd jyKvkyfNyD;aom tavhtusuf
&Sdum vufusifh&NyD;aom tcgrS tem&Sdaom olwdkYxH aq;ukjcif;iSg csOf;uyf\/ rif;jrwf
twlomvQif tdrf aeMu umr*kPf cHpm;MuNyD;vQif Nidrf;at;aom y&rwedAmefudk
rsufarSmuf jyKMuol vlyk*dKvf tm;vHk;wdkYonf a&S;b0wdkYu wpfq,fhoHk;yg; ukefaom "lwif
tusifhwdkY csOf;uyf usifhMuHcJhzl;ukef\/ edAmef a&mufaMumif; uH\wnf&mudk jyKvkyfcJhzl;ukef\/

xkdolwdkYonf xkda&S;b0wdkYuyif tavhtusufudk vnf;aumif;? tusifhy#dywfudk vnf;aumif;


okwfoif ,ck b0 vlwdkYonfyif jzpfukefvsuf Nidrf;at;aom y&rwedAmefudk rsufarSmuf
jyKukef\/ rif;jrwf wpfq,fhoHk;yg;ukefaom "lwiftusifhudk rusifhzl;olwdkYtm; opmw&m;udk
xkd;xGif; odjcif;onf rjzpf/
rif;jrwf Oyrmaomfum; a&udk roGef;avmif;jcif;aMumifh rsKd;aph raygufa&mufEdkif/ rif;jrwf
twlomvQif "lwiftusifhudk rusifhzl;olwdkYtm; opmw&m;udk xkd;xGif; odjcif;onf rjzpf/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; ukokdvfrjyKzl;olwdkYtm;vnf;aumif;? aumif;rI rjyKzl;ol
wdkYtm; vnf;aumif; ok*wdodkY vm;jcif;onf rjzpf/ rif;jrwf twlomvQif "lwiftusifh
rusifhzl;olwdkYtm; opmw&m;udk xkd;xGif; odjcif;onf rjzpf/
rif;jrwf "lwiftusifhonf txl;ojzifh pifMu,f&m edAmefudk vdkvm;olwdkY\ wnf&moabm
&SdaomaMumifh ajrBuD;ESifh wl\/
rif;jrwf "lwiftusifhonf edAmefudk vdkvm;olwdkY\ tvHk;pHkaom udavom tnpftaMu;
udk aq;aMumokwfoifwwfaom oabm&SdaomaMumifh a&ESifh wl\/
rif;jrwf "lwiftusifhonf edAmefudk vdkvm;olwdkY\ tvHk;pHkaom udavomwnf;[laom
temudk avmifNrKdufapwwfaom oabm&SdaomaMumifh rD;ESifh wl\/
rif;jrwf "lwiftusifhonf edAmefudk vdkvm;olwdkY\ tvHk;pHkaom udavom tnpftaMu;
jrLrIefudk arQmwwf vTifhwwfaom oabm&SdaomaMumifh avESifh wl\/
rif;jrwf "lwiftusifhonf edAmefudk vdkvm;olwdkY\ tvHk;pHkaom udavom temudk Nidrf;ap
wwfaom oabm&SdaomaMumifh tqdyfajzaq;ESifh wl\/
rif;jrwf "lwiftusifhonf edAmefudk vdkvm;olwdkY\ tvHk;pHkaom udavom tqdyfudk
azsmufzsufwwfaom oabm&SdaomaMumifh tNrKduf&nfESifh wl\/
rif;jrwf "lwiftusifhonf edAmefudk vdkvm;olwdkY\ tvHk;pHkaom r*fzdkvf[laom aumufyif
\ aygufa&muf&mjzpfaom oabm&SdaomaMumifh v,fESifh wl\/
rif;jrwf "lwiftusifhonf edAmefudk vdkvm;olwdkY\ awmifhwwkdif; tvdk&Sdwkdif;aom tvHk;pHk
aom pnf;pdrfjrwfudk ay;wwfaom oabm&SdaomaMumifh raem[&ywjrm;ESifh wl\/
rif;jrwf "lwiftusifhonf edAmefudk vdkvm;olwdkY\ oHo&mwnf;[laom r[mork'&m\
urf;wpfzufodkY a&mufaMumif ;jzpfaom oabm&SdaomaMumifh avSESifh wl\/
rif;jrwf "lwiftusifhonf edAmefudk vdkvm;ukefaom tdkjcif; aojcif;rS aMumufukefaom
olwdkY\ oufom&mudk jyKwwfaom oabm&SdaomaMumifh aMumufzG,fab;&efrS apmifha&Smuf&m
ykef;atmif;&mESifh wl\/
rif;jrwf "lwiftusifhonf edAmefudk vdkvm;ukefaom udavomqif;&Jjzifh ESdyfpufcH&aom
olwdkYudk tpOfcsD;ajrmufaom oabm&SdaomaMumifh rdcifESifh wl\/
rif;jrwf "lwiftusifhonf edAmefudk vdkvm;ukefaom ukokdvf\ wdk;yGg;jcif;udk tvdk&Sdukef
aom olwdkY\ tvHk;pHkaom r*fzdkvfudk jzpfapwwfaom oabm&SdaomaMumifh tzESifh wl\/
rif;jrwf "lwiftusifhonf edAmefudk vdkvm;olwdkY\ tvHk;pHkaom &[ef;\ *kPfaus;Zl;udk
&Smjcif; rcRwf,Gif;apwwfaom oabm&SdaomaMumifh rdwfaqGESifh wl\/

rif;jrwf "lwiftusifhonf edAmefudk vdkvm;olwdkY\ tvHk;pHkaom udavom tnpftaMu;


wdkYjzifh rvdrf;usHaom oabm&SdaomaMumifh y'krmMumESifh wl\/
rif;jrwf "lwiftusifhonf edAmefudk vdkvm;olwdkY\ udavomwnf;[laom raumif;aom
teHYqdk;udk y,fazsmufwwfaom oabm&SdaomaMumifh eHYomrsKd;av;yg;\ jrwfaom teHYESifh
wl\/
rif;jrwf "lwif tusifhonf edAmefudk vdkvm;olwdkY\ avmu"Hw&m; &Spfyg;[laom
avwdkYjzifh rwkefvIyfaom oabm&SdaomaMumifh jrif;rdk&fawmifjrwfESifh wl\/
rif;jrwf "lwiftusifhonf edAmefudk vdkvm;olwkdY\ tvHk;pHk udkif,ljcif;rS uif; BuD;ysHU
&Snfvsm; us,f0ef;aom oabm&SdaomaMumifh aumif;uifESifh wl\/
rif;jrwf "lwiftusifhonf edAmefudk vdkvm;olwdkY\ udavom tnpftaMu;udk arQmwwf
aom oabm&SdaomaMumifh jrpfESifh wl\/
rif;jrwf "lwiftusifhonf edAmefudk vdkvm;olwdkY\ y#doaE ae&jcif; c&D;cJ udavom
awmjcHKrS xGufajrmufwwfaom oabm&SdaomaMumifh vrf;Tefvrf;jyaumif;ESifh wl\/
rif;jrwf "lwiftusifhonf edAmefudk vdkvm;olwdkYudk tvHk;pHkaom ab;wdkYrS uif;qdwf
csrf;at;&m ab;vGwf&m jzpfaom awmifhwtyf jrwfaom edAmefNrKdUawmfodkY a&mufapwwfaom
oabm &SdaomaMumifh vSnf;rSL;BuD;ESifh wl\/
rif;jrwf "lwif tusifhonf edAmefudk vdkvm;olwdkY\ ocFg& oabmukd jywwfaom oabm
&SdaomaMumifh aumif;pGm wkdufcRwfxm;aom tnpftaMu; uif;aomaMu;rHk (rSef)ESifh wl\/
rif;jrwf "lwiftusifhonf edAmefudk vdkvm;olwdkY\ udavom aqmufykwfjrm; vSHwdkYudk
wm;jrpfwwfaom oabm&SdaomaMumifh umESifh wl\/
rif;jrwf "lwiftusifhonf edAmefudk vdkvm;olwdkY\ udavomwnf; [laom rdk;ESifh rD;oHk;yg;
wdkY\ tyl[laom aeylrS wm;jrpfwwfaom oabm &SdaomaMumifh xD;ESifh wl\/
rif;jrwf "lwif tusifhonf edAmefudk vdkvm;olwdkY\ cspftyf awmifhwtyfaom oabm
&SdaomaMumifh vESifh wl\/
rif;jrwf "lwiftusifhonf edAmefudk vdkvm;olwdkY\ arm[[laom tvGefrdkufaom arSmifudk
y,fazsmufwwfaom oabm&SdaomaMumifh aeESifh wl\/
rif;jrwf "lwiftusifhonf edAmefudk vdkvm;olwdkY\ rsm;aom tjym;&Sdaom r*fzdkvf[laom
jrwfaom &wemudk jzpfay:apwwfaom oabm&SdaomaMumifh vnf;aumif;? rjcifwG,fEdkif
ra&wGufEdkif rEIdif;&SnfhEdkifaom oabm &SdaomaMumifh vnf;aumif; ork'&mESifh wl\/
rif;jrwf odkYvQif "lwiftusifhonf edAmefudk vdkvm;olwdkYtm; rsm;aom aus;Zl;&Sd\/
tvHk;pHkaom ylyefjcif;? yifyef;jcif;wdkYudk y,fazsmufEdkif\/ rarGUavsmfjcif;udk y,fazsmufEdkif\/
aMumufzG,fab;udk y,fazsmufEdkif\/ b0udk y,fazsmufEdkif\/ ajimifhwHoif;udk y,fazsmufEdkif
\/ tnpftaMu;udk y,fazsmufEdkif\/ ylaqG;pdk;&drfjcif;udk y,fazsmufEdkif\/ qif;&Jjcif;udk
y,fazsmuf Edkif\/&m*udk y,fazsmufEdkif\/ a'goudk y,fazsmufEdkif\/ arm[udk y,fazsmuf
Edkif\/ rmeudk y,fazsmufEdkif\/ 'd|dudk y,fazsmufEdkif\/ tvHk;pHkaom tukokdvf"rudk
y,fazsmufEdkif\/ tjcHt&H tausmftapmudk aqmif&GufEdkif\/ tpD;tyGg;udk aqmif&GufEdkif\/

csrf;omudk aqmif&GufEdkif\/ csrf;ompGm ae&jcif;udk jyKEdkif\/ ESpfoufrIudk jyKEdkif\/ a,m*\


ukefjcif;udk jyKEdkif\/ tjypfr&Sd tvdk&Sdtyfaom csrf;omjcif; tusKd;&Sd\/ aus;Zl;tpk aus;Zl;tyHk
ra&wGuftyf rEIdif;&Snfhtyfaom jrwfaom *kPf&Sdonf jzpf awmifhwtyf\/ tvGef awmifhw
tyf\/ jrwf\/
rif;jrwf Oyrmaomfum; vlwdkYonf taxmuftyHh tpGrf;tm;jzifh abmZOfudk rSD0Jukef\/
tpD;tyGg;\ tpGrf;jzifh aq;udk rSD0Jukef\/ aus;Zl;\ tpGrf;jzifh rdwfaqGudk rSD0Jukef\/
ul;ajrmufjcif;\ tpGrf;jzifh avSudk rSD0Jukef\/ aumif;aom teHY\ tpGrf;jzifh yef;eHYomudk
rSD0Jukef\/ ab;uif;onf\ tpGrf;jzifh ab;&ef wm;jrpfEdkifaomoludk rSD0Jukef\/ wnf&m
tpGrf;jzifh ajrBuD;udk rSD0Jukef\/ twwfynm\ tpGrf;jzifh q&mudk rSD0Jukef\/ tjcHt&H tausmf
tapm\ tpGrf;jzifh rif;udk rSD0Jukef\/ tvdk&Sdwkdif;udk ay;Edkifonf\ tpGrf;jzifh ywjrm;&wemudk
rSD0Jukef\/ rif;jrwf twlomvQif tvHk;pHkaom r*fzdkvfudk ay;wwfonf\ tpGrf;jzifh
t&d,mwdkYonf "lwiftusifhudk rSD0Jukef\/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; a&onf rsKd;aph aygufa&mufjcif;iSg jzpf\/ rD;onf
avmifuRrf;jcif;iSg jzpf\/ tm[m&onf cGeftm;udk aqmifjcif;iSg jzpf\/ EG,fyifonf zGJUcsnf
jcif;iSg jzpf\/ "m;onf ckwfjzwfjcif;iSg jzpf\/ aomufa&onf rGwfodyfjcif;udk y,fazsmufjcif;iSg
jzpf\/ a&Ttdk;onf oufom&mudk jyKjcif;iSg jzpf\/ avSonf urf;wpfzufodkY a&mufapjcif;iSg
jzpf\/ aq;onf temudk Nidrf;apjcif;iSg jzpf\/ ,mOfonf csrf;ompGm oGm;jcif;iSg jzpf\/
aMumufolwdkY\ cdkvHItm;udk;&monf aMumufvefYrIudk y,fazsmufjcif;iSg jzpf\/ rif;onf
apmifha&Smufjcif;iSg jzpf\/ umonf wkwf? cJ? aqmufykwf? jrm;? vSHudk wm;jrpfjcif;iSg jzpf\/
q&monf qHk;r oGefoifjcif;iSg jzpf\/ trdonf auR;arG;okwfoifjcif;iSg jzpf\/ aMu;rHk (rSef)
onf MunfhIjcif;iSg jzpf\/ wefqmonf wifhw,fapjcif;iSg jzpf\/ t0wfonf zHk;vTrf;jcif;iSg
jzpf\/ avSum;onf wufjcif;iSg jzpf\/ csdefonf rnDrQonfudk y,fjcif;iSg jzpf\/ rE&m;onf
ref;rIwfjcif;iSg jzpf\/ vufeufonf Ncdrf;acsmufjcif;udk wm;jrpfjcif;iSg jzpf\/ qDrD;onf
trdkufwkdufudk y,fazsmuf rIwfvTifhjcif;iSg jzpf\/ avonf yltdkufrIudk Nidrf;apjcif;iSg jzpf\/
twwfynmonf toufarG; rIudk NyD;apjcif;iSg jzpf\/ aq;onf toufudk apmifha&Smufjcif;iSg
jzpf\/ owKwGif;onf &wemudk jzpfapjcif;iSg jzpf\/ &wemonf wefqmqifjcif;iSg jzpf\/
tmPmonf rvGefusL; pdrfhaomiSg jzpf\/ tpdk;&rIonf tvdkodkY vdkufapjcif;iSg jzpf\/
rif;jrwf twlomvQif "lwiftusifhonf r*fzdkvfrsKd;aphudk aygufa&mufapjcif;iSg jzpf\/
udavom tnpftaMu;udk avmifuRrf;apjcif;iSg jzpf\/ wefcdk;tpGrf;udk aqmifjcif;iSg?
atmufarh apmifhpnf;rI ]owdoH0&} udk jrJjrHpGm zGJUjcif;iSg? awG;awmrI ra0cGJEdkifrIudk jzwfawmuf
jcif;iSg? wPSm rGwfodyfrIudk y,fazsmufjcif;iSg? opmav;yg; w&m;udk xkd;xGif; odrI[laom
oufom&m jyKjcif;iSg? MoCav;yg;rS xGufajrmufjcif;iSg? udavom temNidrf;jcif;iSg? edAmef
csrf;omudk &jcif;iSg? Zmwd? Z&m? Asm"d? r&P? aomu? y&da'0? 'ku? a'gre?
Oyg,mo[laom ab;wdkYudk y,fazsmufjcif;iSg? r*fzdkvfudk apmifha&Smufjcif;iSg? rarGUavsmfrI
raumif;aom MuHpnfrIudk y,fazsmufjcif;iSg? tvHk;pHkaom r*fzdkvf[laom tusKd;udk qHk;rjcif;iSg?
tvHk;pHkaom r*fzdkvf[laom *kPfaus;Zl;udk arG;jrLjcif;iSg? orx0dyem r*fzdkvfedAmefudk
jrifjcif;iSg? tvHk;pHkaom avmu\ csD;usL;axmremrI rsm;pGm wifhw,fru
I dk jyKjcif;iSg? tvHk;pHkaom
tyg,fudk ydwfyifjcif;iSg? r*fzdkvf[laom awmifxGwf awmifxdyfodkY wufa&mufjcif;iSg?
aumufuspfvdrfwGefY rnDrGwfaom pdwfudk y,fazsmufjcif;iSg? rSD0Jtyfaom w&m;? rrSD0Jtyf
om w&m;wdkYudk aumif;pGm o&Zm,frIudk jyKjcif;iSg? tvHk;pHkaom udavom &efoludk Ncdrf;acsmuf

jcif;iSg? t0dZmwnf;[laom trdkufwkdufudk y,fazsmuf zHk;vTrf;jcif;iSg? oHk;yg;aom rD;jzifh ylavmif


tkdufpyfrIudk Nidrf;apjcif;iSg? El;nHh odrfarGUNidrfoufaom ormywfudk NyD;apjcif;iSg? tvHk;pHkaom
r*fzdkvfudk xuf0ef;usif apmifha&Smufjcif;iSg? aAmZifjrwf &wemudk jzpfapjcif;iSg? a,m*Dyk*dKvf
wdkY\ wefqmqifjcif;iSg? tjypf r&Sdaom odrfarGUEl;nHh Nidrf;at;aom csrf;omudk rvGefjcif;iSg?
tvHk;pHkaom r*fzdkvf[laom t&d,"r\ tvdkodkY vdkufjcif;iSg jzpf\/ rif;jrwf odkYvQif wpfck
wpfckpDaom "lwiftusifhonf &Sd\/ qdktyfcJhNyD;aom *kPfaus;Zl;wdkYudk &jcif;iSg jzpf\/
rif;jrwf odkYvQif "lwif[laom *kPfaus;Zl;onf rcsdefpufEdkif/ rEIdif;&SnfhEdkif/ twkr&Sd NyKdifbuf
uif;\/ wlaom tzdkYr&Sd/ twkr&Sd csD;rGrf;tyf\/ vGefu\
J / jrwf\/ xl;\/ ydkvGef\/ &Snf\/
BuD;\/ ysHU\/ t&mus,f\/ av;\/ 0efav;\/ BuD;jrwfv\
S /
rif;jrwf ,kwfrmaom tvdk&Sdaom? tvdkqdk; ESdyfpufaom? tHhzG,fudk jyKwwfaom? avmb
BuD;aom? 0rf;a&;udk iJhuGufaom? vmbfudk wyfrufvdkvm;aom? tjcHt&H tausmftapmudk
vdkvm;aom? ausmfMum;onfudk vdkvm;aom? "lwifESifh ravsmfaom? "lwifusifhcGifh roifhaom?
"lwiftm; ravsmufywfaom? "lwifESifh rxkdufwefaom? "lwifESifh roifhavsmfaom tMuif
yk*dKvfonf "lwifudk aqmufwnf usifhoHk;\/ xkdyk*dKvfonf ESpfjyef ESpfqwufaom tjypf'Pf
odkY a&muf\/ tvHk;pHkaom *kPfudk zsufqD;&m a&muf\/ 'd|"rjzpfaom uJh&JUjcif;? Iwfcsjcif;?
tjypfqdkjcif;? rsufarSmuf jyuf&,fjyKjcif;? ESdyfcsjcif;? twlraygif;oif;jcif;? y,fxkwfjcif;? z,f&Sm;
jcif;? tyjyKjcif;? ESifxw
k fjcif;udk &\/ wrvGefb0vnf; ,lZemwpf&m &Sd ylavmifaom?
jyif;xefpGmylaom? &J&Jylaom? ajymifajymif awmufavmifaom? rD;awmufrD;vQH rD;yef;xGufaom
t0Dpdi&JBuD; uka#odef;aygif;rsm;pGmaom ESpfwkdYywfvHk; txufatmuf zDvmtm;jzifh zl;zl;a&mif
aom udk,f&Sdonf jzpf wajymif;jyefjyef usuf&ao;\/ xkdt0Dpdi&JBuD;rS vGwfjyefaomf MuHKvSD
Murf;MuKwf rnf;npfaom udk,ft*Fg&Sdonf jzpf? acG;aumifykyfuJhodkY zl;zl;armufarmuf tayguf
rsm;aom OD;acgif;&Sdvsuf qmavmifrGwfodyfum? rnDrGwf aMumufzG,faom tqif;
oPmef&Sd& em;jywf ESmacgif;BuKd;jzpfvsuf zGifhwHk rSdwfwHkjzpfaom rsufpd&Sd&vsuf? temrsm;
aom udk,fajcmufuyfaom udk,f&Sd& ydk;avmufwdkYjzifh >yrf;aom tvHk;pHkaom udk,f&Sd&um;?
avayguf0 awmufavmifaeaom rD;yHkpkuJhodkY udk,fwGif; awmufavmifvsuf? wajymifajymif
avmifuRrf; rSDcdk&mrJh udk;pm;&mr&SdbJ idkum ,kdum oem;p&maom toHudk [pfa<u; jrnf
wrf;vsuf? edZmrwPSdu trnf&Sdaom &[ef;NydwmBuD; jzpf& ajrtjyif xkdrS rS vSnfhvnf
oGm;vmvsuf emusifvSpGmaom toHudk jyK&av\/
rif;jrwf rif;ESifh ravsmfaom? rif;ESifh tcGifhroifhaom? rif;ESifh ravsmufywfaom? rif;ESifh
rxkdufwefaom? rif;ESifh roifhavsmfaom? ,kwaf om? raumif;aom trsKd;Zmwf&Sdaom? wpfpHk
wpfa,mufaomolonf rif;wdkY\ tbdodufjzifh tbdodufoGef;\/ xkdolonf vufjzwfjcif;?
ajcjzwfjcif;? vufajc jzwfjcif;? em;jzwfjcif;? ESmacgif;jzwfjcif;? em;ESmacgif;jzwfjcif;? ykef;&nftdk;
ac: nOf;yef;rIudk jyKjcif;? ckoif;OD;jynf;ac: nOf;yef;rIudk jyKjcif;?&m[kcHwGif;ac: nOf;yef;rI udk
jyKjcif;? rD;yef;ac: nOf;yef;rIudk jyKjcif;? vufqDrD;ac: nOf;yef;rIudk jyKjcif;? Nydef;&Gufac:
nOf;yef;rIudk jyKjcif;? avQmfawt0wfac: nOf;yef;rIudk jyKjcif;? {PDom;rD;jrdKufac: nOf;yef;rI udk
jyKjcif;? ig;rQm;csdwfjzifh tom;vTmrIukd jyKjcif;? usyfjym;rQavmuf tom;jywfrI jyKjcif;? tom;udk
rGef; qm;iH a&avmif;rIudk jyKjcif;? wHcg;usOfvSnfhac: nOf;yef;rIudk jyKjcif;? aumufdk;xHk;ac:
nOf;yef;rIudk jyKjcif;? qDyljzifh oGef;avmif;jcif;? acG;wdkYudk udkufpm;apjcif;? t&Sifvwfvwf
oHwHusifvQKdjcif;? oefvsufjzifh OD;acgif;udk jzwfjcif;[laom rsm;vSpGmaom nOf;yef;rIudkvnf;
cHpm;&\/ tb,ftaMumif;aMumifhenf;[lrl- rif;tjzpfESifh ravsmfaom? (rif;tjzpfESifh) tcGifh

roifhaom? rif;ESifh ravsmufywfaom? rif;ESifh rxkdufwefaom? rif;ESifh roifhavsmfaom?


,kwfaom? raumif;aom Zmwf&Sdaomolonf jrwfaom? tpdk;&aom t&m rdrdudk,fudk
wifxm;jcif;? avmupnf;urf;udk zsufqD;jcif;aMumifhwnf;/ rif;jrwf twlomvQif tMui
trSwfr&Sdaom yk*dKvfonf tvdkqdk;&Sdonf jzpf/y/ ajrtjyif emusifvSpGmaom toHudk
jyK&\/
rif;jrwf "lwifESifh avsmufywfaom? "lwif usifhcGifhoifhaom? "lwiftm; avsmufywfaom?
"lwiftm; xkdufwefaom? "lwiftm; oifhavsmfaom? tvdkenf;aom? a&mifh&JvG,faom?
qdwfNidrf&modkY uyfaom? vlwdkYESifh ra&maESmaom? xufoefaom 0D&d,&Sdaom? edAmefodkY apvTwf
aom pdw&f Sdaom? rpOf;vJaom? rm,muif;aom? 0rf;a&;udk iJhuGufrI r&Sdaom? vmbfudk
rvdkvm;aom? tjcHt&Hudk rvdkvm;aom? tausmftapmudk rvdkvm;aom? ,HkMunfrI ]o'g}
w&m;&Sdaom? ,HkMunf &[ef;jyKaom? tdkjcif;? aojcif;rS vGwfvdkaom tMuif yk*dKvfonfum;
omoemawmfudk csD;ajrmuftHh[k "lwifudk aqmufwnfusifhoHk;\? xdkolonf EspfjyefESpfq
wufaom ylaZmfjcif;ukd cHxdkuf\? (xdkolukd) ewfwdkYonf vnf;aumif; (vlwdkYonf vnf;aumif;)
cspfciftyf\? jrwfEdk;tyf\? cifriftyf\? awmifhwtyf\/ a&csKd; NzD;vdrf;NyD;aom oltm;
jrwfav; Muufkef;paom yef;ukd xdkufouJhodkY? pm;vkdaom oltm; rGefjrwfaom abmZOfukd
xkdufouJhodkY? a&iwfaomoltm; at;jroefY&Sif; &eHYoif;aom a&ukd xdkufouJhodkY? tqdyfrsKd
rdaomoltm; tqdyfajzaq;ukd xkdufouJhokdY? vsifjrefpGm c&D;oGm;vkdaom oltm; tmZmenfjrif;
uaom &xm;jrwfukd xdkufouJhodkY? tusKd;pD;yGm;ukd tvkd&Sdaomoltm; raem[& ywjrm;
&wemukd xkdufouJhodkY? tbdodufoGef;jcif;iSg tvdk&Sdaom rif;tm; jzLpifaom tnpftaMu;
rwifaom xD;jzLukd xdkufouJhodkY? w&m;ukd tvdk&Sdaomoltm; twkr&Sd jrwfaom t&[wzkdvf
&jcif;ukd xdkufouJhodkY xdk"lwifukd aqmifjcif;iSg xdkufaom yk*dKvftm; av;yg;aom owdy|mef
wdkYonf yGm;rsm;jynfhpHkjcif;odkY a&mufukef\/ ory"mefav;yg;? 'dyg'fav;yg;? a`Eig;yg;?
Adkvfig;yg;? aAmZifckepfyg;? t*Fg&Spfyg;&Sdaom t&d,r*fonf yGm;rsm; jynfhpHkjcif;odkY a&muf\/
orx 0dyemukd&\/ r*fzdkvf&aMumif; usifh0wfonf &ifhusuf\/ r*fzdkvfav;yg;? y#dord'g
av;yg;? 0dZmoHk;yg;? tbdnmOf ajcmufyg;wdkYonf vnf;aumif;? tvHk;pHkaom &[ef;w&m;onf
vnf;aumif; tvHk;pHkaom w&m;wdkYonf xdk&[ef;tm; a&S;Iwnfvmukef\/ t&[wzkdvfwnf;
[laom jzLpifoefY&Sif; tnpftaMu; uif;aom xD;jzLawmfjzifh tbdodufoGef;\/
rif;jrwf Oyrmaomfum; trsKd;*kPf Zmwfjrifhjrwfaom rif;tbdodufjzifh tbdodufoGef;
tyfaom rif;rsKd;jzpfaom rif;tm; wdkif;jynf ed*Hk; Zeyk'folwdkYESifhwuGaom rif;cpm; AdkvfygwdkY
onf vnf;aumif;? oHk;usdyf&SpfOD;aom rif;y&dowfwdkYonf vnf;aumif;? tNidrfhonf uajconf
wdkYonf vnf;aumif; vkyfauR;ukef\/ EIwfr*Fvmukd xkwfqdkukefvsuf at;csrf;om,m
aumif;pGm csD;usL;ukefvsuf orPjAm[P t,l0g' trsKd;rsKd;&SdMuonfh *kdPf;tm;vHk;wdkYonf
qnf;uyfukef\/ tvHk;pHkaom ajrtjyif qdyfurf; &wemwGif; NrKdUtaumufXme? wdkif;jcm;
e,fjcm;wdkY vltaygif;tm; qHk;rrI[lorQukd tpdk;&\/ rif;jrwf twlomvQif "lwifESifh
avsmufywfaom "lwiftusifhESifh oifhavsmfaom wpfpHkwpfa,mufaom yk*dKvfonf/y/
t&[wzkdvf wnf;[laom jzLpifoefY&Sif; tnpftaMu;uif;aom xD;jzLawmfjzifh tbdodufoGef;
\/
rif;jrwf tMuif "lwifwdkYjzifh pifMu,fpGm jyKtyfaom yk*dKvfonf edAmef[laom r[m
ork'&modkY ouf0if rsm;aom tjym;&Sdaom w&m;wnf;[laom arGUavsmfaysmfyg;jcif;jzifh
aysmfyg; upm;Edkif\/ lypsmef av;yg;? tlypsmef av;yg;tm;jzifh ormywf&Spfyg;wdkYukd oHk;aqmif

Edkif\/ 'd0d"tbdnmOf 'dAaomwtbdnmOf y&pdw0dZmeetbdnmOf ykaAed0gomEkwd


tbdnmOf 'dApuKtbdnmOfodkY vnf;aumif;? tvHk;pHkaom tmoa0gw&m;wdkY ukef&m t&[w
zdkvfodkY vnf;aumif; a&muf\/ "lwifwdkYonf wpfq,fhoHk;yg;wdkYwnf;/ tb,fwpfq,fh
oHk;yg;wdkYenf;[lrlyHokul"lwif wdpD0&duf"lwif yd@ygwf"lwif oy'gepm&du"lwif {umoeduf"lwif
ywykdPf"lwif cvkypmbwdu"lwif t&nuif"lwif kurl"lwif taAmumodu"lwif
aomomedu"lwif ,xmoEwd"lwif edoZf"lwifwdkYwnf;/
rif;jrwf a&S;b0u rSD0Jtyfukefaom? tjrJqnf;uyftyfukefaom? avhusuftyfukefaom?
tzefzef avhusuftyfukefaom? tzefzef qnf;yl;tyfukefaom? yGm;rsm;tyfukefaom? jynfhpHkap
tyfukefaom wpfq,fhoHk;yg;aom "lwiftusifhwdkYjzifh t&d,om0uonf tvHk;pHkaom
r*fzdkvfukd &\/ odrfarGUcsrf;omukefaom ormywftm;vHk;wdkYonf xdkt&d,om0utm; qufpyf
ukef\/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh Opm&Sdaom avSolBuD;onf qdyfurf; tcGeftwkwf ay;aqmif
tyfNyD;onf jzpf r[mork'&modkY ouf0ifvsuf 0*Fwdkif; waumvwdkif; pdefYwdkif; aom0d&
wdkif; ok&|wdkif; tvoEuRef; aumvqdyf ok0PblrdodkY oGm;\/ xdkrSwpfyg;vnf; avS
oabFm oGm;EdkiforQ t&yftvHk;pHkodkY oGm;\/ rif;jrwf twlomvQif a&S;b0u rSD0Jtyfukef
aom? tjrJqnf;uyf tyfukefaom? Avhusuf tyfukefaom? tzefzef avhusuf tyfukefaom?
qnf;yl;tyfukefaom? yGm;rsm;tyfukefaom? jynfhpHkaptyfukeaf om wpfq,fhoHk;yg;aom "lwif
tusifhwdkYjzifh t&d,om0uonf tvHk;pHkaom r*fzdkvfukd &Edkif\/ odrfarGU csrf;omukefaom
ormywf tm;vHk;wdkYonf xdkt&d, om0utm; qufpyfukef\/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh v,form;onf v,f\ tjypf temtqmjzpfaom jruf opfikwf
ausmufcJukd a&S;OD;pGm xkwfy,f xGef,ufNyD;aomf pdkufysKd;NyD;vQif a&ukd aumif;pGm oGif;
apmifha&Smuf vHkjcHKapNyD;aemuf &dwfjcif; e,fjcif;jzifh rsm;pGmaom pyg;&Sdol jzpf\/ xdkv,form;
tm; pyfqdkifukefaom? OpmrJhukefaom? txD;usefukefaom? qif;&JrJGawukefaom vltm;vHk;wdkY
onf xdkv,form;tm; qdkufa&mufvmukef\/ rif;jrwf twlomvQif a&S;b0u rSD0Jtyfukef
aom wpfq,fhoHk;yg;aom "lwiftusifhwdkYjzifh/y/ tvHk;pHkukefaom? odrfarGUcsrf;om ukefaom
ormywf tm;vHk;wdkYonf xdkt&d,om0utm; qufpyfukef\/
rif;jrwf Oyrm wpfenf;aomfum; OD;xdyf tbdoduf oGef;NyD;aom? trsKd;*kPfZmwf
jrifhjrwfaom rif;onf jzwfjcif; cJGjcif; vltaygif;ukd qHk;rjcif; tpdk;&\/ tvkdodkY vkdufap
Edkif\/ t&Sifjzpf\/ tvkdtwdkif; jyKEdkif\? tvHk;pHkaom ajrBuD;onf xdkrif;tm; qdkufa&muf\/
rif;jrwf twlomvQif a&S;b0u rSD0Jtyfukefaom? tjrJqnf;uyf tyfukefaom? Avhusihftyf
ukefaom? tzefzef avhusihftyfukefaom? qnf;yl;tyfukefaom? yGm;rsm;tyfukefaom? jynfhpHkap
tyf ukefaom wpfq,fhoHk;yg;aom "lwiftusifhwdkYjzifh jrwfpGmbk&m; omoemawmfjrwf
tpdk;&\/ tvkdodkY vkdufapEdkif\/ t&Sifjzpf\/ tvkdtwdkif; jyKEdkif\? tvHk;pHkaom &[ef;*kPf
aus;Zl;wdkYonfvnf; xdkt&d,om0utm; qufpyfukef\/
rif;jrwf 0*FEykPm;\ om;jzpfaom Oyaoerax&fonf oavc*kPf "lwif*kPfwdkY
jznfhusifhjcif;ukd jyKavh&Sdonf\ tjzpfaMumifh om0wdjynf oHCm\ ygpdwf tmywfukd a'oem
Mum;pwrf;[laom uwdu0wfukd rem,lbJ y&dowfESifhwuG wpfyg;wnf; udef;aeawmfrlaom?
qHk;rwwfaom? &xm;xdef;ozG,f jzpfaom jrwfpGmbk&m;odkY csOf;uyf jrwfpGmbk&m;\ ajcawmf

wdkYukd OD;ckduf&Sdcdk;NyD;vQif wpfckaom ae&m xdkifae\/ jrwfpGmbk&m;onfvnf; aumif;pGm qHk;r


xm;aom xdky&dowfukd Munfh &TifysESpfouf ESpfNcKduf0rf;ajrmuf y&dowfESifhtwl pum;
ajymqdkawmfrlNyD; ruJGrysufaom jA[m\ toHESifh wlaom toHawmfjzifh ]]Oyaoe oif\
y&dowfonf MunfdkzG,f &SdpGwum;? Oyaoe oifonf todkYvQif y&dowfukd qHk;roenf;}}[k
pum;ukd rdefYawmfrl\/ xdkOyaoerax&fonfvnf; tvHk;pHkaom w&m;ukd odawmfrlaom?
tm;q,fyg;ESifh jynfhpHkawmfrlaom? ewfxufewf jzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf ar;awmf
rltyf aomf[kwfrSefwdkif; oabmjzpfaom *kPf\tpGrf;jzifh jrwfpGmbk&m;tm; pum;ukd
avQmufxm;\toQifbk&m; tMuif trSwfr&Sdaom olonf tuREfkyfxHodkY csOf;uyf &Sif&[ef;tjzpfukd
aomf vnf;aumif;? ed&nf;ukdaomf vnf;aumif; awmif;tHh? xdkolUtm; tuREkfyfonf odkY
qdkyg\- ]]ighoQif igonf t&nuif"lwif aqmufwnf\? yd@ygwf"lwif aqmufwnf\?
yHokul "lwif aqmufwnf\? wdpD0&duf"lwif aqmufwnf\? oifonfvnf; tu,f
t&nuif"lwif aqmufwnftHh? yd@ygwf"lwif aqmufwnftHh? yHokul"lwif aqmufwnftHh?
wdpD0&duf"lwif aqmufwnftHh? odkY aqmufwnfcJhaomf igonf oifhukd &Sif&[ef;jyKay;tHh?
ed&nf;ay;tHh}}[k ajymqdkyg\/ toQifbk&m; xdkolonf tuREfkyf\ pum;ukd Mum;&
ESpfoufauseyfcJhrl tuREfkyfonf xdkolUukd &Sif&[ef;jyKay;yg\? ed&nf; ay;yg\? tu,f
rESpfouf rauseyfcJhrl xdkolUukd &Sif&[ef; jyKray;yg? ed&nf; ray;yg/ toQifbk&m; odkYvQif
tuREfkyfonf y&dowfukd qHk;ryg\[k (avQmuf\)/ rif;jrwf odkYvQif "lwiftusifhjrwfukd
aqmufwnfaom yk*dKvfonf jrwfpGmbk&m;omoemawmfjrwf tpdk;&\/ tvkdvkdufapEdkif\/
t&Sifjzpf\/ tvkdtwdkif; jyKEdkif\/ odrfarGU csrf;omukefaom ormywf tm;vHk;wdkYonf xdkyk*dKvf
tm; qufpyfukef\/
rif;jrwf Oyrmtm;jzifh y'krmMumonf tvGefBuD;yGm; oefYpifaom ZmwfvQif jzpfaMumif;
&Sd\? El;nHh\? vkdcsifzG,f&Sd\? &eHYaumif;\? cspftyf\? awmifhwtyf\? csD;rGrf;tyf\? a&Gefjzifh
rvdrf;usH? 0wfrIH Mumzwf Mum0wfqH MumcsyfwdkYjzifh wefqmqiftyf\? ydwkef;taygif;onf
rSD0Jtyf\? at;jraom a& BuD;yGm;\/ rif;jrwf twlomvQif a&S;b0u rSD0Jtyfukefaom?
tjrJqnf;uyf tyfukefaom? avhusihf tyfukefaom? tzefzef avhusihftyfukefaom? qnf;yl;
tyfukefaom? yGm;rsm;tyfukefaom? jynfhpHkaptyf ukefaom wpfq,fhoHk;yg;aom "lwif*kPf
aus;Zl;wdkYjzifh t&d,om0uonf oHk;q,faom *kPfaus;Zl;jrwfwdYkESifh jynfhpHk\/
tb,foHk;q,faom *kPfaus;Zl;wdkYESifh jynfhpHkoenf;[lrl(1) ajyjypf El;nHhaysmhaysmif;aom arwmpdwf&Sdol jzpf\/ (2)udavomwdkYukd zsufqD;
owfykwf y,fEkwfNyD;ol jzpf\/ (3)rmefaxmifjcif; rmefrljcif;ukd y,fNyD;ol jzpf\/ (4) rwkef
rvIyf jrJjrHpGm ouf0if ,HkrSm;uif;aom o'gw&m;&Sdol jzpf\/ (5) jynfhvQrf; ESpfNrKdUMunf&Tif
cifrifpzG,f at;jrodrfarGUcsrf;omaom ormywfukd &ol jzpf\/ (6) oDv[laom tvGef jrwf
aom twkr&Sd pifMu,faom teHYjzifh xHktyfol jzpf\/ (7)ewfvlwdkY cspfcif jrwfEdk;tyfol jzpf\/
(8)&[Emocif t&d,mt&Sif jrwfaom yk*dKvfwdkY awmifhwtyfol jzpf\/ (9)ewfvlwdkY &Sdcdk;
ylaZmftyfol jzpf\/ (10) tvGefYtvGef ynm&Sdaom y@dwfjzpfolwdkY tvGefYtvGef csD;usL;
axmrem vGefpGmcsD;rGrf;tyfol jzpf\/ (11)vlUjynf vnf;aumif;? xdkewfjynf jA[mhjynf
vnf;aumif; avmuESifh rvdrf;usHol jzpf\/ (12) tvGeftenf;i,frQaom tjypf aomfvnf;
ab;[k Iavh&Sdol jzpf\/ (13) jyefYajym rsm;jrwfaom orwdukd vkdvm;olwdkY\ r*fzdkvf[laom
tusKd;ukd NyD;apEdkifol jzpf\/ (14) awmifhwtyf jyefYajym rGefjrwfaom ypnf;ukd &ol jzpf\/

(15) jrJaom ausmif;tdyf&mae&m r&Sdol jzpf\/ (16) psmef ouf0if xdkpsmefjrwfjzifhom


aexdkifavh&Sdol jzpf\/ (17) jzwf&Sif;tyfaom udavom uGef&ufvQif wnf&m&Sdol jzpf\/ (18)
aumufauGU zHk;vTrf;aom *wd eD0&PwdkYukd cJGzsufNyD; aumufauG; apNyD; aumif;pGm jzwfNyD;ol
jzpf\/ (19) rysufpD;jcif; oabm&Sdol jzpf\/ (20) tvGefESdrfcsaom aexdkifjcif;&Sdol jzpf\/
(21) tjypfuif;aom toHk;taqmif&Sdol jzpf\/ (22) ed&,*wd paom *wdig;yg;rS vGwfol
jzpf\/ (23)tvHk;pHkaom ,HkrSm;ukd vGefajrmufNyD;ol jzpf\/ (24)t&[wzdkvfvQif awmifhw
tyfaom tusKd;&Sdol jzpf\/ (25) r*fzkdvfw&m;ukd jrifNyD;ol jzpf\/ (26) rwkefrvIyf jrJjrH
aMumufvefYolwdkY\ tm;ukd;&m taMumufuif;&m edAmefodkY uyfa&mufol jzpf\/ (27) tEko,
ukd ykdif;jzwfEdkifol jzpf\/ (28) tvHk;pHkaom tmoa0g ukefcef;jcif;odkY a&mufol jzpf\/ (29)
at;jrcsrf;omaom ormywfukd 0ifpm; aexdkifjcif;rsm;ol jzpf\/ (30) tvHk;pHkaom &[ef;\
*kPfaus;Zl;taygif;ESifh aumif;pGm jynfhpHkol jzpf\/ oHk;q,faom *kPfaus;Zl;jrwfwdkYESifh jynfhpHk
\/
rif;jrwf toQifom&dykw&mrax&fonf wpfaomif;aom avmu"mwf avmuoHk;yg;\
q&mjzpfaom bk&m;&Sifukd xm; tjrwfqHk; r[kwfygavm? xdktoQifom&dykw&m rax&fonf
yifvnf; rEIdif;&Snfh ra&wGufEdkifaom urmwdkYywfvHk; aumif;pGm qnf;yl;tyfaom ukodkvfvQif
t&if;cH&Sdonf jzpf jrwfaom ykPm;rsKd;jzpfvsuf ESpfNcKdufzG,f&m umr*kPf arGUavsmfjcif;ukd
vnf;aumif;? &maygif;rsm;pGm ta&twGuf&Sdaom Opmjrwfukd vnf;aumif; pGefYy,f jrwfpGm
bk&m; omoemawmf &[ef; jyKcJhNyD;vQif wpfq,fhoHk;yg;aom "lwiftusifhwdkYjzifh ukd,f EIwf
pdwfukd qHk;rvsuf ,ckxufwdkif tqHk;r&Sdaom *kPfaus;Zl;wdkYESifh jynfhpHkawmfrl a*gwr
jrwfpGmbk&m;\ omoemawmfjrwf0,f w&m;pufBuD;ukd twkvkduf vnfapEdkifol jzpfay\/
rif;jrwf ewfxuf ewfjzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf ]]{u*Fkw&edum,f}} [k wHqdyfcwf
tyfaom ygVdawmf- ]]&[ef;wdkY om&dykw&monf jrwfpGmbk&m; vnfaptyfaom twk
r&Sdaom "rpufukd aumif;pGmomvQif twkvkduf vnfapEdkifouJhodkY? twl jrwfpGmbk&m;
vnfaptyfaom twkr&Sdaom "rpufukd aumif;pGmomvQif twkvkduf vnfapEdkifaom
tjcm; wpfOD;aom yk*dKvfukdrQvnf; igrjrif? &[ef;wdkY om&dykw&monf jrwfpGmbk&m; vnfap
tyfaom twkr&Sdaom "rpufukd aumif;pGmomvQif twkvkduf vnfap\}} [k pum;
awmfukd jrwfpGmbk&m; a[mawmfrltyf\[k (rdefYawmfrl\)/
toQifbk&m;em*aoe aumif;vSygay\/ tvHk;pHkaom t*Fgukd;yg;&Sdaom jrwfpGmbk&m;
pum;awmfonf vnf;aumif;? avmukw&mjzpfaom tMuif jyKzG,fonf vnf;aumif;? avmu
tMuif &tyfaom jyefYajymrGefjrwfaom csrf;omrsKd;wdkYonf vnf;aumif; &Sdukef\/ xdktvHk;pHk
onf wpfq,fhoHk;yg;aom "lwiftusifhwdkY pkaygif;qdkufa&mufyg\[k (avQmuf\)/ /
ESpfckajrmuf "kw*FyOm NyD;\/
av;ckajrmuf tEkrme0*f NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 66 Mo
Moyyrru
ux
xmmyyOOmm rrmmw
wdu
dumm ======
toQifbk&m;em*aoe tb,frQavmufaom t*FgwdkYESifh jynfhpHkaom &[ef;onf t&[w
zdkvfukd rsufarSmufjyKEdkifygoenf;[k (ar;avQmuf\)/
rif;jrwf omoemawmf t&[wzdkvfukd rsufarSmufjyKvkdaom &[ef;onfjrnf;\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
Muuf\ t*Fgig;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
&SOfheuf\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
opfr\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
opfzkd\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
vdyf\ t*Fgig;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
0g;yif\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
av;\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
usD;\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
arsmuf\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
a&S;OD;pGmaom *j'b0*f NyD;\/
Al;EG,f\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
y'krmMum\ t*FgoHk;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
rsKd;aph\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
omvuvsmPDyif\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
avS\ t*FgoHk;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
ausmufql;\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
vif;,Ofwdkif\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
avSolBuD;\ t*FgoHk;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
trIvkyf avSxdk;om;\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
ork'&m\ t*Fgig;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
ESpfckjrmuf ork'0*f NyD;\/
ajrBuD;\ t*Fgig;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
a&\ t*Fgig;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
rD;\ t*Fgig;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/

av\ t*Fgig;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/


awmif\ t*Fgig;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
aumif;uif\ t*Fgig;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
v\ t*Fgig;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
ae\ t*Fgckepfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
odMum;rif;\ t*FgoHk;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
pMu0aw;rif;\ t*Fgav;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
oHk;ckajrmuf yx0D0*f NyD;\/
jc\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
aMumif\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
<uuf\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
uif;NrD;aumuf\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
a>ryg\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
ajracG;tdk\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
orif\ t*FgoHk;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
EGm;taygif;\ t*Fgav;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
0uf\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
qif\ t*Fgig;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
av;ckajrmuf Oypdum0*f NyD;\/
jcaoFh\ t*Fgckepfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
pu0ufiSuf\ t*FgoHk;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
atmufcsif;iSuf\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
tdrfckd\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
cifykyfiSuf\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
acguf&SmiSu\
f t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
vif;EdkY\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
arQmh\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
a>r\ t*FgoHk;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
pyg;BuD;a>r\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
ig;ckajrmuf oD[0*f NyD;\/

yifhul\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/


EdkYpdkYoli,f\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
ukef;vdyfajymuf\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
awmtkyf\ t*Fgig;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
opfyif\ t*FgoHk;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
rkd;\ t*Fgig;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
ywjrm;&wem\ t*FgoHk;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
om;rkqdk;\ t*Fgav;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
ig;rQm;ol\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
wpnf;orm;\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
ajcmufckajrmuf ru#0*f NyD;\/
tdk;\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
wD;wkwfiSuf\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
xD;\ t*FgoHk;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
v,f\ t*FgoHk;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
tqdyfajzaq;\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
abmZOf\ t*FgoHk;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
av;orm;\ t*Fgav;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
ckepfckajrmuf ukr0*f NyD;\/
rif;\ t*Fgav;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
wHcg;apmifh\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
"m;aoG;ausmuf\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
qDrD;\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
Oa'gif;\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
jrif;\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
xHk;tdkif\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
wHcg;cHk\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
csdefcGif\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
oefvsuf\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/

ig;\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/


NrDpm;\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
olem\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
aool\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
jrpf\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
EGm;vm;Oob\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
c&D;vrf;\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
tcGefcJGcHaomol\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
cdk;ol\ t*FgoHk;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
odrf;iSuf\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
acG;\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
aq;orm;\ t*FgoHk;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
ukd,f0efaqmifrdef;r\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
pmr&Dom;\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
wDwDwGwfiSuf\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
ckdr\ t*FgoHk;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
rsufpdwpfzufom&Sdaomol\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
v,fxGeform;\ t*FgoHk;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
ajracG;r\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
p*F0g&u\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
a,mufr\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
a<u;csay;aomol\ t*FgoHk;yg;wdkYukd ,ltyfukef\/
w&m;pdppfol\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
&xm;xdef;\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
pm;zG,fukd pm;aomufaomol\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\/
tyfcsKyform;\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
avSolBuD; avSpD;ol\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/
ysm;ydwkef;\ t*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfukef\ [k (rdefYawmfrl\)/ /
tusOf;acgif;pOf ]rmwdum} NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- **j'j'b
b00**f f ======
1 - *j'b*FyOm (jrnf;\ t*Fg jyem)
1/ toQifbk&m;em*aoe ]]jrnf;\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\}} [l qdkawmfrl\? tb,f
t*Fg wpfyg;ukd ,ltyfygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf Oyrmtm;jzifh jrnf;rnfonfum;
wHjrufacs;pGefY&m (trIdufyHk) vnf;aumif;? c&D;vrf;qHk vnf;aumif;? c&D;pyf vrf;Mum;
vnf;aumif;? &GmwHcg; vnf;aumif;? zJGyHk vnf;aumif; trSwfr&Sd wpfckckaom ae&m
tdyfEdkif\? ttdyfrrsm;/ rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf
jruftcif; jzpfap? opf&Guftcif; jzpfap? opfcif; anmifapmif; jzpfap? ajr jzpfap
trSwfr&Sd wpfckckaom ae&m om;a&e,fukd cif; tdyf&m\/ (xdkodkY tdyfaomfvnf;) rsm;pGm
rtdyf&m/ rif;jrwf jrnf;\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/ rif;jrwf ewfxufewf jzpfawmfrlaom
jrwfpGmbk&m;onf ]]&[ef;wdkY ,cktcg igbk&m;\ wynfh ]om0u} wdkYonf xif;aqG;wHk;ESifh
wlukef ur|mef;ukd tm;pdkufjcif; rarhravsmhukefbJ vkHYv BuKd;ukwftm;xkwf aexdkifukef\}}
[k (rdefYawmfrl\)/ rif;jrwf w&m;ppfolBuD; jzpfawmfrlaom toQifom&dykw&mrax&fonf
vnf;- ]]xuf0,fzJGUacG xdkifaeaom a,m*D&[ef;tm; ykqpf'l;0ef; ESpfzufwdkYukd rdk;a& rpGwf?
(rQavmuf rdk;vHkaom ae&m &umrQjzifh) edAmefodkY apvTwf tyfaom pdwf&Sdaom &[ef;tm;
csrf;ompGm aejcif;iSg oifhavsmfay\}}[laom pum;ukdvnf; a[mawmfrltyf\/ /
a&S;OD;pGmaom *j'b*FyOm NyD;\/
------

2 - ukuK#*FyOm (Muuf\ t*Fg jyem)


2/ toQifbk&m;em*aoe ]]Muuf\ t*Fgig;yg;wdkYukd ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl\/
tb,ft*Fgig;yg;wdkYukd ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf Muufonf avsmufywf
oifhavsmfaom tcsdeftcg tdyfwef;wufouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;
aom a,m*Dyk*dKvfonf avsmufywfoifhavsmfaom tcsdeftcg apwD&ifjyifukd wHjrufvSnf;
aomufa& oHk;aqmifa&ukd xnfhxm;NyD;aemuf ukd,fukd okwfoifNyD;vQif apwDawmfukd &Sdcdk;
oDwif;BuD; &[ef;wdkYtm; zl;jrif&ef oGm; avsmufywfoifhavsmfaom tcsdeftcg qdyfNidrf&m
t&yfodkY 0if&m\/ rif;jrwf Muuf\ a&S;OD;pGmaom t*Fgukd ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; Muufonf avsmufywfoifhavsmfaom tcsdeftcgyif xouJh
odkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf avsmufywfoifhavsmf
aom tcsdeftcgyif tdyf&mrS x apwD&ifjyifukd wHjrufvSnf; aomufa& oHk;a&ukd
xnfhxm;NyD;aemuf ukd,fukd okwfoifNyD;vQif apwDawmfukd &Sdcdk;NyD; wpfzef qdyfNidrf&m t&yfodkY
0if&m\/ rif;jrwf Muuf\ ESpfckajrmufaom t*Fgukd ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; Muufonf ajrukd ,ufum ,ufum tpmudk aumuf,lpm;rsKd
ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf qifjcif qifjcif

tpmtm[m&ukd oHk;aqmif&m\? jrL;&Tifjcif;iSg roHk;aqmiftyf? rmef,pfjcif;iSg roHk;aqmiftyf?


ta&tom; Munfvifapjcif;iSg roHk;aqmiftyf? wefqmqif,ifjcif;iSg roHk;aqmiftyf?
ukd,f\ wnfwHhcdkifjrJHkom rQwHkom qmavmifrIjzifh nOf;qJjcif;ukd y,fazsmufHkrQom
jrwfaom tusifhukd csD;ajrmuf axmufyHhEdkifHkrQom oHk;aqmif&m\? qGrf;tm[m&jzifh a0'em
a[mif;ukdvnf; y,fEdkiftHh? "mwfazmufjyefjcif;paom a0'emopfukdvnf; rjzpfyGm;aptHh? ightm;
wpf&uf wpfv rQwEdkifjcif;onf vnf;aumif;? tjypf uif;vGwfjcif;onf vnf;aumif;?
csrf;csrf;omom aexdkifjcif;onf vnf;aumif; jzpfvwHU[k oHk;aqmif&m\/ rif;jrwf Muuf\
oHk;ckajrmufaom t*Fgukd ,ltyf\/ rif;jrwf ewfxufewf jzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;
onf- ]]c&D;cJ rdrdom;i,f\ tom;uJhodkY vnf;aumif;? vSnf;0ifdk;\ okwfvdrf;aom vSnf;pm
qDuJhokdY vnf;aumif;? twl qGrf;abmZOfukd rwyfrufbJ rQwjcif;iSg oHk;aqmif&m\}} [k
pum;ukdvnf; a[mawmfrltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; Muufonf rsufpd&Sdaomfvnf; nOfhtcg uef;ouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf ruef;bJvsuf uef;ouJhodkY jzpf&m\/
awm jzpfap? qGrf;cH&Gm jzpfap? qGrf;tvdkYiSg vSnfhvnf&m jzpfap wyfrufzG,f jzpfukefaom
lygHk o'gHk *EmHk &omHk azm|AmHk "rmHkwdkY uef;ouJhodkY? em;yif;ouJhodkY touJhodkY
jzpf&m\? a,musfm; rdef;r tqif; toHpaom trSwfedrdwfukd r,l&m? vufajcpaom
oPmefukd r,l&m/ rif;jrwf Muuf\ av;ckajrmufaom t*Fgukd ,ltyf\/ rif;jrwf toQif
r[mupm,erax&fonf- ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf rsufpd&Sdvsufvnf; uef;ol
uJhodkY jzpf&m\? em;&Sdvsufvnf; em;yif;oluJhodkY jzpf&m\? ynm&Sdvsufvnf; oltuJhodkY jzpf&m\?
tm;&Sdvsufvnf; tm;enf;oluJhodkY jzpf&m\? ukd,fusKd; jzpfay:vwfaomf olaotdyfjcif;uJhodkY
tdyf&m\}} [k pum;ukdvnf; a[mawmfrltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; Muufonf cJ wkwf aqmufykwf wif;ykwfwdkYjzifh ypfcwfcs
aomfvnf; rdrdtdrfukd rpGefYouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvf
onf ouFef;csKyfjcif; trIukd jyKaomf vnf;aumif;? trIopfukd jyKaomf vnf;aumif;? 0wfBuD;
0wfi,f jyKaomf vnf;aumif;? ygVdoifaomf vnf;aumif;? ygVdoifapaomf vnf;aumif;
oifhavsmfaomtm;jzifh ESvHk;oGif;jcif;ukd rpGefY&m? rif;jrwf oifhavsmfaomtm;jzifh ESvHk;oGif;rI
]a,medaomreodum&} onfum; a,m*Dyk*dKvf\ ukd,fydkiftdrfwnf;/ rif;jrwf Muuf\
ig;ckajrmufaom t*Fgukd ,ltyf\/ rif;jrwf ewfxuf ewfjzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;
onf- ]]&[ef;wdkY rdrdtz jrwfpGmbk&m;\ Opmjzpfaom &[ef;\ usufpm;&m tmHkjyK&monf
tb,fenf;? owdy|mef av;yg;wdkYyifwnf;}} [k pum;ukdvnf; a[mawmfrltyf\/
rif;jrwf w&m;ppfolBuD; jzpfawmfrlaom toQifom&dykw&mrax&fonfvnf;- ]]aumif;pGm
,Ofaus;NyD;aom qifonf rdrd\ ESmarmif;ukd reif;ouJhodkY vnf;aumif;? rdrd\ toufarG;jcif;
ukd jyKaMumif;jzpfaom pm;oifhaom tpm rpm;oifhaom tpmukd odouJhodkY vnf;aumif;?
xdkYtwlomvQif jrwfpGmbk&m; om;awmfonf rarhravsmhojzifhomvQif tvGefjrwfaom ESvHk;
oGif;jcif;[laom jrwfpGmbk&m; tqHk;tr pum;awmfukd rESdrfeif; rcsKd;zsuftyf}} [k pum;ukd
vnf; a[mawmfrltyf\/ /
ESpfckajrmuf ukuK#*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- **j'j'b
b00**f f ======
3 - uvEu*FyOm (&SOfh\ t*Fg jyem)
3/ toQifbk&m;em*aoe ]]&SOfh\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\}} [l qdkawmfrl\? tb,ft*Fg
wpfyg;ukd ,ltyfygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf &SOfhonf &efol a&S;Ia&mufvmonf
&Sdaomf tNrD;ukd cg BuD;atmifjyKvsuf xdktNrD; aqmufykwfjzifhom &efolukd y,fvSefouJhodkY?
rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf udavom&efol a&S;I
a&mufvmonf &Sdaomf owdy|mef aqmufykwfukd cgwGuf BuD;atmifjyKvsuf xdkowdy|mef
aqmufykwfjzifhomvQif tvHk;pHkaom udavomwdkYukd y,f&Sm;tyfukef\/ rif;jrwf &SOfh\ wpfyg;
aom t*Fgukd ,ltyf\/ rif;jrwf plVyEurax&fonf- ]]tMuiftcg &[ef;\ *kPfukd
zsufqD;wwfukefaom udavomwdkY a&S;I a&mufvmukef\? xdktcg udavomwdkYukd owdy|mef
aqmufykwfjzifh tzefzef txyfxyf owfykwt
f yfukef\}} [k pum;ukdvnf; a[mawmf
rltyf\/ /
oHk;ckajrmuf uvEu*FyOm NyD;\/
------

4 - 'Dyded,*FyOm (opfr\ t*Fg jyem)


4/ toQifbk&m;em*aoe ]]opfr\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\}} [l qdkawmfrl\? tb,f
t*Fgwpfyg;ukd ,ltyfygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf opfronf wpfBudrfomvQif
ukd,f0efukd ,l\? tzefzef txyfxyf opfzdkodkY rcsOf;uyfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
ur|mef; pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf aemiftcg y#doaE wnfaejzpfyGm;&jcif;? trd0rf;
udef;&jcif;? pkawa&GUavsm&jcif;? ysufpD;jcif;?ukefjcif;? ysufjym;jcif;ukd vnf;aumif;? oHo&mab;
ukd vnf;aumif;? raumif;aom b0ukd vnf;aumif;? rnDGwfonfukd vnf;aumif;? ESdyfpuf
tyfonfukd vnf;aumif; jrif ]]'kwd,b0 y#doaE raeawmhtHh}} [k oifhavsmfaomtm;jzifh
ESvHk;oGif;jcif;ukd jyK&m\/ rif;jrwf opfr\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\/ rif;jrwf ewfxuf ewf
jzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf okwedygwf "ed,a*gygvuokwf- ]]"ed, EGm;vm;Oob
onf zJGUBuKd;wdkYukd jzwfouJhodkY (O'Hbm*d, oHa,mZOfig;yg;[laom) taESmiftzJGU (zJGUBuKd;)wdkYukd
ydkif;jzwf vnf;aumif;? qifajymifBuD;onf qiforEG,fukd jzwfouJhodkY (Mo&rm*d, oHa,m
ZOf ig;yg;[laom) taESmiftzJGU (zJGUBuKd;)wdkYukd jzwf vnf;aumif; oGm;awmhtHh? igonf
trd0rf; wpfzef udef;atmif;jcif;odkY uyfa&mufawmhrnf r[kwf? odkYjzpfaomaMumifh rkd;rif;
tu,f &Gmvkdrl &Gmawmhavmh}} [k pum;ukdvnf; a[mawmfrltyf\/ /
av;ckajrmuf 'Dyded,*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- **j'j'b
b00**f f ======
5 - 'Dydu*FyOm (opfzkd\ t*Fg jyem)
5/ toQifbk&m;em*aoe ]]opfzkd\ t*FgESpyf g;wdkYukd ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl\?
tb,ft*FgESpfyg;wdkYukd ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf opfzdkonf awm
toGm;cufaom jrufawm opfawm awmifukd trSDjyK ykef;atmif;um om;aumifwdkYukd
zrf;,louJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf qdwfNidrf&m
awm opfyif&if; awmif acsmuf awmifacgif; okomef awmtkyf vGifwD;acgif aumufkd;yHkukd
vnf;aumif;? vloHenf;aom? a<u;aMumfoHenf;aom? vlwdkY\ oGm;vmrIaMumifh jzpfonfh avrS
uif;aom? vlwdkY\ vQKdU0SufrIukd jyKvkyfjcif;iSg avsmufywfaom? wpfa,mufwnf; udef;atmif
jcif;iSg avsmufywfaom ae&mukd vnf;aumif; rSD0J&m\/ rif;jrwf qdwfNidrf&mukd rSD0Jaom?
ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf rMumrDyif tbdnmOf ajcmufyg;wdkYvnf; avhvmNyD;jcif;
odkY a&muf\/ rif;jrwf opfzdk\ a&S;OD;pGmaom t*Fgukd ,ltyf\/ rif;jrwf o*Fg,emwif
rax&fwdkYonf- ]]opfzdkrnfonf (awmawmif) ykef;atmif; om;aumifwdkYukd zrf;ouJhodkY?
xdktwlomvQif tjrJ,SOfaom vkHYv&Sdaom? 0dyem yGm;xHkaom bk&m;&Sif\ om;awmfonf
awmodkY 0if jrwfaom zdkvfw&m;ukd zrf;,l\}} [k pum;ukdvnf; qdkawmfrltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; opfzdkonf trSwfr&Sdaom om;aumifukd owf vuf0JeHyg;jzifh
vJusaom om;aumifukd rpm;ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*D
yk*dKvfonf 0g;ay;jcif;jzifh vnf;aumif;? opf&Gufay;jcif;jzifh vnf;aumif;? yef;ay;jcif;jzifh
vnf;aumif;? opfoD;ay;jcif;jzifh vnf;aumif;? a&csKd;qyfjymay;jcif;jzifh vnf;aumif;? ajrnuf
ay;jcif;jzifh vnf;aumif;? a&csKd;uo,frIefYay;jcif;jzifh vnf;aumif;? wHylay;jcif;jzifh vnf;
aumif;? rsufESmopfa&ay;jcif;jzifh vnf;aumif;? ajrmufyifh ajymqdkjcif;jzifh vnf;aumif;?
yJaemuf[if;tvm; pum; rrSefwpfcGef; rSefwpfcGef; ajymqdkjcif;jzifh vnf;aumif;? txdef;ozG,f
oli,fukd jyKjyif qifjyif xdef;odrf;jcif;jzifh vnf;aumif;? 'g,umwdkY apyg;onfukd oGm;vm
jcif;jzifh vnf;aumif;? aq;0g;ukojcif;jzifh vnf;aumif;? wreftrIjzifh vnf;aumif;? apcdkif;
onfukd oGm;vmjcif;jzifh vnf;aumif;? qGrf;wkYaH y;jcif;jzifh vnf;aumif;? ay;wkHYay;ojzifh
vnf;aumif;? tdrf,majrponfukd pD&ifojzifh vnf;aumif;? euwfqdk; aumif; a[mojzifh
vnf;aumif;? t*F0dZm twwfa[mojzifh vnf;aumif; qkdNyD;onfrS wpfyg;tjcm;aom
bk&m;&Sif uJh&JU wm;jrpftyfaom rdpmZD0jzpfaptyfaom abmZOfukd vuf0JeHyg;jzifh vJusaom
om;aumifukd opfzdkonf rpm;ouJhodkY rpm;&m/ rif;jrwf opfzkd\ ESpfckajrmufaom t*Fgukd
,ltyf\/ w&m;ppfolBuD; jzpfawmfrlaom toQifom&dykw&mrax&fonf- ]]igonf EIwf>ruf
ajymqdk&jcif;aMumifhjzpfaom aumif;jrwfaom EdkYCemqGrf;ukd tu,f pm;onf jzpftHh? ig\
toufarG;rIonf uJh&JUtyfonf jzpf&m\/ ig\ ttlonf tjyifodkY xGuf usufpm;rlvnf;
usufpm;apumrl? toufukd pGefY&apumrl ig\ toufarG;rIukd rzsufqD;awmhtHh}} [k a[m
awmfrltyf\/ /
ig;ckajrmuf 'Dydu*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- **j'j'b
b00**f f ======
6 - ukr*FyOm (vdyf\ t*Fg jyem)
6/ toQifbk&m;em*aoe ]]vdyf\ t*Fgig;yg;wdkYukd ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl\/
tb,f t*Fgig;yg; wdkYukd ,ltyfygukefoenf; [k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf vdyfonf a&om
usufpm; a&omvQif aejcif;ukd jyKouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom
a,m*Dyk*dKvfonf ouf&Sd ow0g tm;vHk;wdkY\ tusKd;pD;yGm;ukd tpOfapmifhaom arwmESifh
wuGaom? jyefYajymaom? jrwfonfhtjzpfodkY a&mufaom? twdkif;t&Snf r&Sdaom? &efuif;aom?
aMumifhMu uif;aompdwfjzifh tvHk;pHkaom owavmuukd ysHUESHYap ae&m\/ rif;jrwf vdyf\
a&S;OD;pGmaom t*Fgukd ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; vdyfonf a& ay:vwfaomf OD;acgif;ukd csDyifhvsuf ay:\?
wpfOD;wpfa,mufaom olukd tu,f jriftHh? ]]xdkolwYdo
k nf wpfzef ighukd rjrifapownf;}} [k
xdkt&yfom ikyfvQKd;\? eufIdif;&modkY ouf0if\/ rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;
aom a,m*Dyk*dKvfonf udavomwdkY teD;odkY usa&mufvmukefaomf ]]udavomwdkYonf wpfzef
ighukd rjrifapownf;}} [k tmHk[laom a&tdkif ikyfvQKd;&m\? eufIdif;&modkY oufqif;&m\/
rif;jrwf vdyf\ ESpfckajrmufaom t*Fgukd ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; vdyfonf a&rS xGuf rdrdukd,fukd aevSef; ouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf xdkifjcif; &yfjcif; avsmif;jcif; pBu
oGm;jcif;rS pdwfukd xkwfaqmif ory"mef pdwfukd ajcmufaoGUap&m\/ rif;jrwf vdyf\ oHk;ck
ajrmufaom t*Fgukd ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; vdyfonf ajrukd wl; qdwfNidrf&m t&yf aeouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf vmbfylaZmfoum tausmftapmukd
pGefYy,f qdwfokOf;aom? qdwfNidrfaom awm awmtkyf awmif acsmuf awmifacgif;odkY
vnf;aumif;? vloHenf;aom? a<u;aMumfoHenf;aom qdwfNidrf&m t&yfodkY vnf;aumif; ouf
0if qdwfNidrf&mom ae&m\/ rif;jrwf vdyf\ av;ckajrmufaom t*Fgukd ,ltyf\/
rif;jrwf 0*FEykPm;\ om;jzpfaom Oyaoerax&fonf- ]]&[ef;onf wpfyg;wnf; udef;
atmif; aevkdaomaMumifh qdwfNidrfaom? a<u;aMumfoHenf;aom? om;&JorifwdkY rSD0J&mjzpfaom
ausmif;ukd rSD0J&m\}} [k pum;ukdvnf; a[mawmfrltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; vdyfonf usufpm;jcif;iSg oGm;vwfaomf wpfOD;wpfa,mufudkrl
vnf; tu,f jriftHh? toHukdrlvnf; tu,f Mum;tHh? vnfyif;vQif ig;ckajrmuf jzpfukef
aom t*FgwdkYukd rdrdtcGH oGif;xm;odk0Suf? aMumifhMurJh wdwfqdwpf Gm aevsuf? rdrdukd,fukd
apmifh a&Smufvsuf wnfaeouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvf
onf tqif; toH teHY t&om tawGUtxd oabmw&m;[laom tvHk;pHkaom tmHkwdkY
a&S;I usa&mufvmukefonf &Sdaomf ajcmuf'Gg&wdkY apmifhpnf;rI wHcg;&Gufukd rzGifhvSpfrl?
pdwfukd aumif;pGm okdrSD; apmifhpnf;jcif;ukd jyKvsuf? owdorZOfjzifh &[ef;w&m;ukd apmifha&Smuf
ojzifh ae&m\/ rif;jrwf vdyf\ ig;ckajrmufaom t*Fgukd ,ltyf\/ rif;jrwf ewfxufewf
jzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf oH,kwedum,fjrwf ukrLyrokwf- ]]vdyfonf rdrdykdif tcGH

wGif; t*FgwdkUukd oGwfoGif;xm; ouJhodkY &[ef;onf pdwftMuHtpnfwdkYukd aumif;pGm


xdef;xm;ygvQif wPSm'd|d trSDrcH&bJ wpfyg;yk*dKvfukd rxdcdkuf rnOf;qJrl csKyfNidrf;&\/ wpfpHk
wpfa,mufukdrQ rpGyfpJG rajymqdk&m}} [k pum;ukdvnf; a[mawmfrltyf\/ /
ajcmufckajrmuf ukr*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- **j'j'b
b00**f f ======
7 - 0Ho*FyOm (0g;\ t*Fg jyem)
7/ toQifbk&m;em*aoe ]]0g;\ t*Fgwpfyg;ukd ,ltyf\}} [l qdkawmfrl\/ tb,ft*Fg
wpfyg;ukd ,ltyfygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf 0g;onf avwdkuf&m t&yfodkY Gwfudkif;
aomtm;jzifh avsmfapouJhodkY? wpfyg;aom t&yfodkY rajy;oGm;ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
ur|mef; pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf bkef;awmfBuD;awmfrlaom jrwfpGmbk&m; a[mMum;awmf
rltyfaom t*Fgukd;yg;&Sdaom jrwfpGmbk&m;\ tqHk;trawmfudk avsmfap? tyfpyfaom tjypf
r&Sdaom t&yf wnf &[ef;w&m;udkomvQif &SmrSD;&m\/ rif;jrwf 0g;\ t*Fgwpfyg;udk
,ltyf\/ rif;jrwf toQif&m[kvmrax&fonf- ]]t*Fgudk;yg;&Sdaom jrwfpGmbk&m;\ pum;awmf
udk tcgcyfodrf; nDGwfoifhavsmfap? tyfpyfaom tjypfuif;aom t&yf wnfvsuf?
tyg,fudk vGefajrmufEdkif\}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
ckepfckajrmuf 0Ho*FyOm NyD;\/
------

8 - pmy*FyOm (av;\ t*Fg jyem)


8/ toQifbk&m;em*aoe ]]av;\ t*Fgwpfyg;udk ,ltyf\}} [l qdkawmfrl\/ tb,f
t*Fgwpfyg;udk ,ltyfygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf aumif;pGm a&Gtyfaom av;onf
Gwf auG;onf&Sdaomf tzsm;rSt&if;wkdifatmif tnDtrQom GwfauG; awmifhcdkifrae
ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf oDwif;BuD; oDwif;
vwf oDwif;i,fjzpfaom &[ef;wdkY avsmfpGm udkif;Gwf&m\? rawmifhcdkif&m/ rif;jrwfav;\
t*Fg wpfyg;udk ,ltyf\/ rif;jrwf ewfxuf ewf jzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf
0d"k&Zmwfawmf - ]]ynm&Sdonf av;uJhodkY ,kwfavsmhaom 0rf;&Sd&m\? 0g;uJhodkYvnf;
(avtvdkufoifh) vIyf&Sm;&m\? qefYusifbuf rusifh&m? xkdodkYaom olonf rif;xH cpm;aexkdif
&m\}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
&Spfckajrmuf pmy*FyOm NyD;\/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- **j'j'b
b00**f f ======
9 - 0g,o*FyOm (usD;iSuf\ t*Fg jyem)
9/ toQifbk&m;em*aoe ]]usD;iSuf\ t*FgESpfyg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qkdawmfrl\/
tb,ft*FgESpfyg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avsmuf\)/ rif;jrwf usD;iSufonf ,HkrSm;
pdk;aESmifhjcif;&Sdvsuf vkHYvxkwf usufpm;&ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;
aom a,m*Dyk*dKvfonf tyfoavm rtyfoavm[k ,HkrSm; pdk;aESmifhjcif;&Sdvsuf vkHYv xkwfum
xifaom owd&Sdonf jzpf a`EwdkYudk apmifhpnf;vsuf usifh&m\/ rif;jrwf usD;iSuf\ a&S;OD;
pGmaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; usD;iSufonf wpfpHkwpfckaom abmZOfukd jrifonf&Sdaomf
aqGrsKd;jzpfaom usD;wdkYESifh cGJjcrf;a0zefom pm;ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;
pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf t,kwfojzifh oydwf tusLH;0ifumrQvnf; jzpfaom w&m;ESifh
avsmfnDpGm w&m;ojzifh &tyfukefaom vmbfwdkYjzifh oDv&Sdukefaom oDwif;oHk;azmfwdkYESifh twl
cJGjcrf; a0zefvsufom oHk;aqmifavh&Sdonf jzpf&m\/ rif;jrwf usD;iSuf\ ESpfckajrmufaom
t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf w&m;ppfolBuD; jzpfawmfrlaom toQifom&dykw&mrax&fonf ]]NcdK;jcHaom tusifh&Sdaom olwdkYonf &&orQaom abmZOfudk ig (om&dykw&m) tm; tu,f
vSL'gef; qufuyfukefjim;tHh? xkdabmZOfrS tvHk;pHkaom oDwif;oHk;azmfwdkYudk cGJjcrf;a0zefom
abmZOfudk pm;vdk\}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
udk;ckajrmuf 0g,o*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 11 -- **j'j'b
b00**f f ======
10 - ru#*FyOm (arsmuf\ t*Fg jyem)
10/ toQifbk&m;em*aoe arsmuf\ t*FgESpyf g;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qkdawmfrl\/
tb,ft*FgESpfyg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avsmuf\)/ rif;jrwf arsmufonf aexkdif&ef
uyfa&mufonf&Sdaomf qdwfNidrf opfcufwdkYjzifh wpfcJeufaxG;,Sufaom? aMumufolwdkY\
ykef;atmif;&mjzpfaom? BuD;pGmaom opfyifBuD;[kqkdtyfaom xkdodkY oabm&Sdaom t&yf
aexkdif&ef uyfa&mufouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf
raumif;rIrS &Sufwwfaom? oDvudk cspfaom? oDvESifh jynfhpHkaom? aumif;aom tusifh&Sdaom?
rsm;aom tMum;tjrif&Sdaom? okwf tbd"rmudk aqmifaom? 0denf;udk aqmifaom? cspfESpf
ouftyfaom? tav;jyKavmufaom? w&m;ojzifh qdkwwfaom? qdkjcif;vnf; cHhaom? qHk;r
wwfaom? odapwwfaom? aumif;pGm w&m;jywwfaom? aqmufwnfapwwfaom? aumif;pGm
xufoefapwwfaom? aumif;pGm &Tifapwwfaom odkY oabm&Sdaom taqGcifyGef;
aumif;jzpfaom q&mudk rSD ae&m\/ rif;jrwf arsmuf\ a&S;OD;pGmaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; arsmufonf opfyifomvQif oGm;\? &yf\? xkdif\? tu,f
tdyf&ef uyfa&mufonf jzpftHh? xkdopfyifomvQif nOhftcg ae\? xkdif\? rif;jrwf twl
omvQif ur|mef; pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf awmodkY a&S;Ionf jzpf&m\? awmomvQif
&yfjcif; oGm;jcif; xkdifjcif; avsmif;jcif; tdyfjcif;odkY oufa&muf&m\? xkdawmt&yf omvQif
owdy|mefw&m;udk cHpm;oHk;aqmif&m\/ rif;jrwf arsmuf\ ESpfckajrmufaom t*Fgudk
,ltyf\/ rif;jrwf w&m;ppfolBuD; jzpfawmfrlaom toQifom&dykw&mrax&fonf- ]]&[ef;onf
awmt&yf pBuoGm;vsuf vnf;aumif;? &yfvsuf vnf;aumif;? xdkifaejcif; avsmif;pufjcif;
jzifh vnf;aumif; wifhw,f\? awmwGif; aejcif;udkom csD;rGrf;tyf\}} [k pum;udkvnf;
a[mawmfrltyf\/ /
q,fckajrmuf ru#*FyOm NyD;\/
a&S;OD;pGmaom *j'b0*f NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- o
orrk'k'00**f f ======
1 - vmAkvw*FyOm (Al;EG,f\ t*Fg jyem)
1/ toQifbk&m;em*aoe ]]Al;EG,f\ t*Fgwpfyg;udk ,ltyf\}} [l qdkawmfrl\/ tb,f
t*Fgwpfyg;udk ,ltyfygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf Al;EG,fonf jrufyif vnf;aumif;?
opfyif vnf;aumif;? EG,f vnf;aumif; ESmarmif;wdkYjzifh qGJudkifrSDwG,f xdkjrufponf\
txuf BuD;yGg;ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mefpD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf
t&[wzdkvf tvGefBuD;yGg;vdkaom pdwfjzifh (ocFg&w&m;wdkY\) tmHkudk qGJudkifrSDwG,f
t&[wzdkvf tvGefBuD; yGg;onf jzpf&m\/ rif;jrwf Al;EG,f\ t*Fgwpfyg;udk ,ltyf\/
rif;jrwf w&m;ppfolBuD; jzpfawmfrlaom toQifom&dykw&mrax&fonf- ]]Al;EG,frnfonfum;
jruf vnf;aumif;? xif;wHk; opfyif vnf;aumif;? EG,f vnf;aumif; ESmarmif;wdkYjzifh
qGJudkif rSDwG,f xdkjrufopfyifponfwdkY\ txuf pnfyifBuD;yGg;ouJhodkY? xdkYtwlomvQif
t&[wzdkvfudk vdkvm;aom jrwfpGmbk&m; om;awmfonf (ocFg&w&m;wdkY\) tmHkudk qGJudkif
rSDwG,f t&[wzdkvf BuD;yGg;onf jzpf&m\}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
a&S;OD;pGmaom vmAkvw*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- o
orrk'k'00**f f ======
2 - y'kr*FyOm (y'krmMum\ t*Fg jyem)
2/ toQifbk&m;em*aoe ]]y'krmMum\ t*FgoHk;yg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl\/
tb,ft*FgoHk;yg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf y'krmMumonf a&
ayguf? a& BuD;yGg;vsuf a&jzifh rvdrf;usHouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;
aom a,m*Dyk*dKvfonf trsdK; vnf;aumif;? *kdPf; vnf;aumif;? vmbf vnf;aumif;?
tjcHt&H vnf;aumif;? ylaZmfoum& vnf;aumif;? av;jrwfjcif; vnf;aumif;? toHk;
taqmif ypnf;wdkY vnf;aumif; tvHk;pHkwdkY ruyfNid rvdrf;usHonf jzpf&m\/ rif;jrwf
y'krmMum\ a&S;OD;pGmaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; y'krmMumonf a&ay: wufa&muf wnfouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif ur|mefpD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf tvHk;pHkaom avmuudk vTrf;rdk;
(avmurS) txuf wufa&mufvsuf avmukw&mw&m; wnfonf jzpf&m\/ rif;jrwf
y'krmMum\ ESpfckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; y'krmMumonf tenf;i,frQaom avwdkufcwfjcif;aMumifh
vnf; wkefvIyfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf

tenf;i,frQaom udavomwdkYaomfvnf; apmifhpnf;rIudk jyKvsuf ab;[k Iavh&Sdonf jzpf


ae&m\/ rif;jrwf y'krmMum\ oHk;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf ewfxufewf
jzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf- ]]tEkjrLrQavmufukefaom (tenf;i,frQaom) tjypfwdkY
aomfvnf; ab;[k Iavh&Sdonf jzpf apmifha&Smuftyfaom odumyk'fwdkY aumif;pGm
aqmufwnf usifh\}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
ESpfckajrmuf y'kr*FyOm NyD;\/h
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- o
orrk'k'00**f f ======
3 - ADZ*FyOm (rsKd;aph\ t*Fg jyem)
3/ toQifbk&m;em*aoe ]]rsKd;aph\ t*FgESpfyg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl\/
tb,ft*FgESpfyg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf rsKd;aphonf tenf;i,f
jzpfaomfvnf; v,faumif; pdkufysKd;tyfaomf? rdk;onf vnf;aumif;pGm a&t,Ofudk &GmoGef;
vwfaomf tvGefrsm;ukefaom toD;wdkYudk tpOfwpdkuf ay;ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
tMuif tjcif;t&mjzifh usifhonf&Sdaomf apmifhxdef;tyfaom oDvonf tvHk;pHkaom t&[w
zdkvfwnf;[laom toD;udk tpOfwpdkuf ay;\/ ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf
xdktjcif;t&mjzifh aumif;pGm usifh&m\/ rif;jrwf rsKd;aph\ a&S;OD;pGmaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; rsKd;aphonf aumif;pGm xuf0ef;usif okwfoifNyD;aom v,f
pdkufysKd;tyfonf&Sdaomf vsifjrefpGmomvQif aygufa&muf pnfyifouJhodkY? rif;jrwf twlom
vQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf aumif;pGm odrf;qnf;tyfaom qdwfNidrf&m t&yf
aumif;pGm okwfoiftyfaom owdy|mefwnf;[laom v,fjrwf ypfcs pdkufysKd;tyfaom pdwf
onf vsifjrefpGmomvQif aygufa&mufpnfyif\/ rif;jrwf rsKd;aph\ ESpfckajrmufaom t*Fgudk
,ltyf\/ rif;jrwf toQiftEkk'grax&fonf- ]]opfikwfponfrS pifMu,faom v,f pdkufysKd;
csxm;tyfaom rsKd;aphonf jyefYyGm;aom toD;udk jzpfapvsuf v,form;udk ESpfoufapouJhodkY?
xdkYtwlomvQif a,m*Dyk*dKvf\ qdwfNidrf&m okwfoiftyfaom pdwfonf owdy|mefwnf;
[laom v,f vsifjrefpGmomvQif aygufa&mufpnfyif\}} [k pum;udkvnf; a[mawmf
rltyf\/ /
oHk;ckajrmuf ADZ*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- o
orrk'k'00**f f ======
4 - omvuvsmPdu*FyOm (omvuvsmPDyif\ t*Fg jyem)
4/ toQifbk&m;em*aoe ]]omvuvsmPDrnfaom opfyif\ t*Fgwpfyg;udk ,ltyf\}}
[l qdkawmfrl\/ tb,ft*Fgwpfyg;udk ,ltyfygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf omv
uvsmPDrnfaom opfyifonf ajrBuD;\ twGif;omvQif tawmifwpf&m vnf;aumif;?
xdktawmifwpf&mxuf tvGef vnf;aumif; pnfyif wdk;yGg;ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf zdkvfav;yg; y#dord'gav;yg; tbdnmOfajcmufyg;
&[ef; w&m;tvHk;pHkudk qdwfNidrf&m t&yfomvQif jznfhqnf;yl;tyf\/ rif;jrwf omvuvsmPD
rnfaom opfyif\ wpfckaom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf toQif&m[kvmrax&fonf]]aygufa&mufaom omvuvsmPDrnfaom opfyifonf ajrBuD;\ twGif;omvQif tawmif
wpf&mrQvnf; pnfyifBuD;yGg;\/ (bk&m;yGifhawmfrlaom) tcsdeftcg a&mufcJhaomf xdkopfyifonf
BuD;&ifhojzifh txufodkY jyefYyGg;vsuf wpf&ufrQjzifhyif tawmifwpf&mrQvnf; pnfyif BuD;yGg;
ouJhodkY? twlomvQif BuD;aom vkHYv&Sdawmfrlaom jrwfpGmbk&m; tuREkfyfonf omv
uvsmPDrnfaom opfyifuJhodkY twGif;oEmef qdwfNidrf&m0,f w&m;tm;jzifh wdk;yGg;&ygNyD}} [k
pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
av;ckajrmuf omvuvsmPdu*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- o
orrk'k'00**f f ======
5 - em0*FyOm (avS\ t*Fg jyem)
5/ toQifbk&m;em*aoe ]]avS\ t*FgoHk;yg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl\/
tb,ft*FgoHk;yg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf avSonf trsKd;rsKd;
aom opfwdkY pyf[yfaygif;zGJUojzifh rsm;pGmaom vlwdkYudkvnf; u,fwifouJhodkY? rif;jrwf twl
omvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf tusifoDv*kPf 0wfBuD; 0wfi,f[laom
trsKd;rsKd;aom w&m;wdkY pkaygif;nDGwfojzifh ewfESifhwuGaom vltaygif;udk (oHo&mwnf;
[laom 0#fqif;&JrS edAmefurf; wpfzufodk)Y u,fwif&m\/ rif;jrwf avS\ a&S;OD;pGmaom
t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; avSonf trsKd;rsKd;aom vIdif;vHk;\ kdufcwfaom t[kef?
us,fjyefY aom MoCt[kefudk onf;cHEdkifouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom
a,m*Dyk*dKvfonf trsKd;rsKd;aom udavom vIdif;vHk;\ t[kefudk vnf;aumif;? vmbfylaZmf
oum tjcHt&H tausmftapm ylaZmf&Sdcdk;jcif; wpfyg;olwdkY uJh&JUjcif; csD;rGrf;jcif; csrf;omjcif;
qif;&Jjcif; jrwfEdk;jcif; rjrwfEdk;jcif; trsKd;rsKd;aom tjypfa'go vIdif;wHydk; t[kefudk vnf;
aumif; onf;cHEdkif&m\/ rif;jrwf avS\ ESpfckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; avSonf rEIdif;&SnfhEdkif? tqHk;rxif urf;rjrifrl twdkif;rod
eufIdif;aom? jyif;xefaom toH&Sdvsuf wdrdig; wdrd*Fvig; ru&f;ig; taygif;wdkYjzifh a&m>yrf;
aom r[mork'&mBuD; oGm;vmEdkif\? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*D
yk*dKvfonf tjyefoHk;jzm tjcif;t&m wpfq,fhESpfrsKd;&Sdaom opmav;yg;udk odjrifxdk;xGif;jcif;
pdwfudk usufpm;oGm;vm ap&m\/ rif;jrwf avS\ oHk;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf ewfxufewf jzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf oH,kwedum,fjrwf opoH,kwf&[ef;wdkY oifwdkYonf MuHpnfMuukefonf&Sdaomfum; ]]w&m;onf qif;&Jwnf;}} [k MuHpnfMu
ukefavmh? ]]w&m;onf qif;&Jjzpfay:aMumif; w&m;wnf;}} [k MuHpnfMuukefavmh? ]]w&m;
onf qif;&J\ csKyf&mw&m;wnf;}} [k MuHpnfMuukefavmh? ]]w&m; onf qif;&JcsKyf&m
(edAmef)odkY a&mufaMumif; tusifhw&m;wnf;[k MuHpnfMuukefavmh}} [k pum;udkvnf;
a[mawmfrltyf\/ /
ig;ckajrmuf em0*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- o
orrk'k'00**f f ======
6 - em0gv*eu*FyOm (ausmufql;\ t*Fg jyem)
6/ toQifbk&m;em*aoe ]]ausmufql;\ t*FgESpfyg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl\/
tb,ft*FgESpfyg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf ausmufql;onf
rsm;jym;aom vIdif;uGef&ufwdkYjzifh Iyf,Suf acsmufcsm;aom a&tjyif&Sdaom r[mork'&mBuD;
avSudk Nidrfap\? &yfwnfapvsuf wllt&yf zDvmt&yfodkY aqmifjcif;iSg ray;ouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf&m*a'goarm[wnf;[laom vIdif;
uGef&uf&Sdaom? rsm;pGmaom 0dwufvIdif; ykwfcwftyfaom tmHk pdwfudk wnfatmifxm;&m\/
wllt&yf zDvmt&yfodkYvnf; aqmifjcif;iSg ray;&m/ rif;jrwf ausmufql;\ a&S;OD;pGmaom
t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; ausmufql;onf a&ay:odkY ray:epfjrKyf\? tawmifwpf&m
&Sdaom a&vnf; avSudk Nidap\? &yfwnfap\? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom
a,m*Dyk*dKvfonf vmbf tjcHt&H tausmftapm jrwfEdk;jcif; &Sdcdk;jcif; ylaZmfjcif; tkdtao
jyKjcif;wdkY jrwfaom vmbf jrwfaom tjcHt&Hyifaomfvnf; ray:vGif&m? udk,fESifh rQw
avmufHkaom ypnf;av;yg;omvQif pdwfudk xm;tyf\/ rif;jrwf ausmufql;\ ESpfck ajrmuf
aom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf w&m;ppfolBuD; jzpfawmfrlaom toQifom&dykw&m
rax&fonf- ]]ork'&m ausmufql;onf a&ay:odkY ray: epfjrKyfae ouJhodkY? xdkYtwl omvQif
oifwdkYonf vmbfylaZmf oum& ray:vGifukefvifh? epfjrKyfMuukefavmh}} [k pum;udkvnf;
a[mawmfrltyf\/ /
ajcmufckajrmuf em0gv*eu*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- o
orrk'k'00**f f ======
7 - uly*FyOm (vif;,Ofwdkif\ t*Fg jyem)
7/ toQifbk&m;em*aoe ]]vif;,Ofwdkif\ t*Fgwpfyg;udk ,ltyf\}} [l qdkawmfrl\/
tb,f t*Fgwpfyg;udk ,ltyfygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf vif;,Ofwdkifonf BuKd;udk
vnf;aumif;? om;a&vGefudk vnf;aumif;? &Gufudk vnf;aumif; aqmifouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf owdorZOfESifh jynfhpHkonf jzpf&m\/
a&SUodkYwuf&m aemufodkY qkwf&m wllMunfh&m wapmif;Munfh&m auG;&m qefY&m 'kuk#f
oydwf ouFef;udk 0wfHkaqmif,l&m pm;&m aomuf&m cJ&m vsuf&m usifBuD; usifi,fpGefY&m
oGm;&m &yf&m xdkif&m tdyf&m Edk;&m pum;ajym&m qdwfqdwfae&m ynmjzifh qifjcif
jyKavh&Sdonf jzpf&m\/ rif;jrwf vif;,Ofwdkif\ wpfyg;aom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf
ewfxuf ewfjzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf- ]]&[ef;wdkY &[ef;onf owd&Sdonf jzpf
ynmjzifh qifjcifvsuf ae&m\? onfum; igbk&m;wdkY\ tqHk;trwnf;}} [k pum;udk
vnf; a[mawmfrltyf\/ /
ckepfckajrmuf uly*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- o
orrk'k'00**f f ======
8 - ed,mru*FyOm (avSolBuD;\ t*Fg jyem)
8/ toQifbk&m;em*aoe ]]avSolBuD;\ t*FgoHk;yg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl\/
tb,ft*FgoHk;yg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf avSolBuD;onf aeYa&m
nOfhyg rjywfrvwf rarhravsmhonf jzpf? vkHYvBudK;ukwf tm;xkwfvsuf avSudk oGm;ap
ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf pdwfudk tjrJ rSwftyf
ojzifh aeYa&m nOfhyg rjywfrvyf rarhravsmh vkHYvBudK;ukwf tm;xkwfvsuf? oifhavsmfaom
ESvHk;oGif;jzifh pdwfudk rSwf&m\/ rif;jrwf avSolBuD;\ a&S;OD;pGmaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf ewfxufewf jzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf "ry'ygVdawmf - ]]&[ef;wdkY oifwdkY
onf rarhravsmhjcif; arGUavsmfMuukefavmh? rdrdwdkY\ pdwfudk apmifhpnf;Muukefavmh?
Gefaysmif; epfjrKyfaom rif;pD;qifawmf onf rdrdudk,fudk vGefajrmufEdkifcJaom Gefaysmif;rS
xkwfEkwfavouJhodkY? xdkYtwl rdrdudk,fudk vGefajrmufEdkifcJaom oHo&m0#frS q,fxkwfMu
ukefavmh}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; avSolBuD;onf r[mork'&m aumif; raumif; tvHk;pHkudk
odouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf ukodkvf tukodkvf

udk vnf;aumif;? tjypf&Sd r&Sdudk vnf;aumif;? t,kwf tjrwfudk vnf;aumif;? rnf;npfaom


tzdkY jzLpifaom tzdkYudk vnf;aumif; od&m\/ rif;jrwf avSolBuD;\ ESpfckajrmufaom t*Fg
udk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; avSolBuD;onf ]]wpfpHkwpfa,mufaom olrQ pufudk rudkifvifh}}
[k puf wHqdyfcyfxm;\/ rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf
]]wpfpHkwpf&m ,kwfrmaom tukodkvftMuHudk rMuHpnfvifh}} [k pdwf apmifhpnf;rI wHqdyfcyf
tyf\/ rif;jrwf avSolBuD;\ oHk;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf ewfxufewf
jzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf oH,kwedum,fjrwf- ]]&[ef;wdkY ,kwfrmukefaom tukodkvf
tMuHtpnfwdkYudk rMuHpnfMuukefvifh? tukodkvf tMuHtpnfwdkY[lonf tb,fonfwdkY
enf;[lrl- umr0dwuf Asmyg'0dwuf 0d[om 0dwufwdkYaywnf;}} [k pum;udkvnf;
a[mawmfrltyf\/ /
&Spfckajrmuf ed,mru*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- o
orrk'k'00**f f ======
9 - urum&*FyOm (avSxdk;om;\ t*Fg jyem)
9/ toQifbk&m;em*aoe ]]avSxdk;om;\ t*Fgwpfyg;udk ,ltyf\}} [l qdkawmfrl\/
tb,f t*Fgwpfyg;udk ,ltyfygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf avSxdk;om;onf ]]igonf
tcpm;jzpf avS tvkyfvkyf&\? igonf avSjzifh &Gufaqmifaom tpGrf;aMumifh xrif;
tcudk &\? igonf arhavsmhjcif;udk rjyKtyf? igonf rarhravsmhojzifh avSudk aqmif&Guf
tyf\}}[k odkY MuHpnfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*D
yk*dKvfonf ]]igonf r[mbkwfav;yg;vQif jzpfaMumif;&Sdaom udk,fudk oHk;oyfqifjcifonf&Sd
aomf rjywfrvwf rarhravsmhxifaom owd&Sdonf jzpf? owdorZOfESifh jynfhpHkonf
jzpfvsuf? wnfMunfonf wpfckwnf;aom tmHk&Sdaom pdwf&Sdonf jzpf? y#doaEaejcif;
tdkjcif; emjcif; aojcif; ylaqG;jcif; idka<u;jcif; ESvHk;rom,mjcif; jyif;pGmyifyef;jcif;wdkYrS
vGwf&vwHU[l rarhravsmh jyK&m\}} [k odkY MuHpnf&m\/ rif;jrwf avSxdk;om;\ wpfyg;
aom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf w&m;ppfolBuD; jzpfawmfrlaom toQif om&dykw&m
rax&fonf- ]]udk,fudk (vuPma&;oHk;yg;odkYwif) qifjcifoHk;oyfMuukefavmh? tzefzef
ydkif;jcm; odMuukefavmh? udk,f tedppaom obm0udk jrifEdkifrl um; 'ku\ tqHk;jzpfaom
edAmefudk rsufarSmufjyK&ukefvwHU}} [k pum; udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
udk;ckajrmuf urum&*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 22 -- o
orrk'k'00**f f ======
10 - ork'*FyOm (ork'&m\ t*Fg jyem)
10/ toQifbk&m;em*aoe ]]ork'&m\ t*Fgig;yg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl\/
tb,f t*Fgig;yg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf r[mork'&monf
olaumifykyfESifh twl raeouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvf
onf&m* a'go arm[ rme 'd|d ru yVmo m rp&d, rm,m omaX,s[laom
aumufuspf rnDrGwfaom raumif;rI 'kpdkuf udavom tnpftaMu;wdkYESifh twlrae&m/
rif;jrwf ork'&m\ a&S;OD;pGmaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; r[mork'&monf ykvJ ywjrm; aMumifrsuf&GJ ckoif;
ausmufovif; oEm zvf jr[laom txl;xl;aom &wempkudk aqmifvsuf ydwf\? tyodkY
rMuJjzefY ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef; pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf r*f zdkvf
psmef 0darmu orm"d ormywf 0dyem tbdnmOfwnf;[laom txl;xl;aom *kPf
aus;Zl;&wemwdkYudk &onf&Sdaomf ydwfzHk;xm;tyfukef\/ tyodkY rxkwfaqmiftyfukef/ rif;jrwf
ork'&m\ ESpfckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; r[mork'&monf rsm;jym;ukefaom? BuD;us,fvSukefaom
ow0gwdkYESifh twlaeouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf
tvdkenf;aom? a&mifh&JvG,faom? udavomcgwGufjcif;udk ajyma[mwwfaom? acgif;yg;aom
toufarG;jcif;&Sdaom? tusifhESifh jynfhpHkaom? &Sufwwfaom? oDvudk cspfcifaom? av;pm;tyf
aom? yGg;aptyfNyD;aom bm0em&Sdaom? qdkqHk;raom pum;udk onf;cHEdkifaom? tjypfwifwwf
aom? raumif;rIudk uJh&JUwwfaom? oGefoifwwfaom? qHk;rwwfaom? w&m;udk odapww
aom? w&m;udk jywwfaom? w&m;udk aqmufwnfapwwfaom? xufapwwfaom? &Tifapwwf
aom? rdwfaqGaumif; jzpfaom oDwif;oHk;azmfudk trSDjyK ae&m\/ rif;jrwf r[mork'&m\
oHk;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; r[mork'&monf topftopfjzpfaom a&wdkYjzifh jynfhukef
aom **Fg ,rkem tpd&0wD o&bl r[Dpaom jrpftodef;wdkYjzifh vnf;aumif;? aumif;uifrS
usaom a&t,OfwdkYjzifh vnf;aumif; jynfhaomfvnf; rdrdurf;udk rvGefouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf vmbfylaZmfoum tausmftapm
&Sdcdk;jcif; jrwfEdk;jcif; ylaZmfjcif;[laom taMumif;aMumifh vnf;aumif;? touf[laom
taMumif;aMumifh vnf;aumif; apwem&Sdonf jzpf odumyk'fawmfudk vGefusL;rI rjyK&m/
rif;jrwf r[mork'&m\ av;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf ewfxufewf
jzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf - ]]rif;jrwf ork'&monf jrJpGmwnfaom oabm&Sd\/
urf;udk rvGefouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif igbk&m;onf wynfhom0uwdkYtm; tMuif
odumyk'fawmfudk ynwftyf\/ igbk&m;\ wynfhom0uwdkYonf xdkodumyk'fawmfudk touf
[laom taMumif;aMumifhvnf; rvGefusL;Muukef}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; r[mork'&monf pD;0ifukefaom **Fg ,rkem tpd&0wD
o&bl r[Djrpftm;vHk;wdkYjzifh vnf;aumif;? aumif;uifrSusaom a&t,OfwdkYjzifh vnf;aumif;

rjynfhEdkif ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf ygVdoifjcif;


t|uxmoifjcif; em;axmifjcif; EIwfwuftm*Hkaqmifjcif; qHk;jzwfjcif; tbd"rm 0denf;
ouf0ifaejcif; okwefudk oif,ljcif; yk'fudk xm;jcif; yk'fudk qufpyfjcif; yk'fudk a0zefjcif;jzifh
rSwftyfaom t*Fgudk;yg;&Sdaom bk&m;\ y&d,wdomoemawmfjrwfudk em,lumrQjzifhvnf;
ra&mifh&J&m? rwif;wdrf&m/ rif;jrwf r[mork'&m\ ig;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf ewfxufewf jzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf okwaomrZmwfawmf- ]]crnf;awmf
rif;jrwf rD;onf jruf xif; rD;pmudk avmifNrdKuf ra&mifh&JouJhodkY vnf;aumif;? ork'&monf
jrpfa&wdkYjzifh ra&mifh&JouJhodkY vnf;aumif;? twl ynm&SdwdkYonf aumif;pGm qdkaom
w&m;pum;jzifh (tcgcg) Mum;em&ukefaomfvnf; ra&mifh&J? rwif;wdrfukef}} [k pum;udkvnf;
a[mawmfrltyf\/ /
q,fckajrmuf ork'*FyOm NyD;\/
ESpfckajrmuf ork'0*f NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- yyx
x00D0D0**f f ======
1 - yx0Dt*FyOm (ajrBuD;\ t*Fg jyem)
1/ toQifbk&m;em*aoe ]]ajrBuD;\ t*Fgig;yg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl\/
tb,ft*Fgig;yg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf ajrBuD;onf aumif;
raumif; jzpfukefaom ykwf tausmf awmifZvyf pEul; rmvmusdusKponfwdkYudk avmif;cs
aomf vnf;aumif;? onf;ajc ovdyf jynf aoG; acR; tqD wHawG; ESyf tap; usifi,f
usifBuD;ponfwdkYudk avmif;csaomf vnf;aumif; rwkefvIyf razmufrjym;onf jzpfouJhodkY?
rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf aumif;onf raumif;onf
vnf;aumif;? vmbf&jcif; vmbf r&jcif; vnf;aumif;? ausmfapm&Sd ausmfapmrJh vnf;
aumif;? uJh&JUjcif; csD;rGrf;jcif; vnf;aumif;? csrf;omjcif; qif;&Jjcif; vnf;aumif; tvHk;pHk
aom t&m rwkefvIyf razmufjym;onfom jzpf&m\/ rif;jrwf ajrBuD;\ a&S;OD;pGmaom
t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; ajrBuD;onf wefqmqifjcif; tajytjypf jyKjcif;rS uif;onf
jzpf rdrd\ teHYjzifh xuf0ef;usifrS ysHUESHY xHkaptyfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;
pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf tajytjypf jyKjcif;rS uif;onf jzpf rdrd\ oDvwnf;[laom
teHYjzifh xuf0ef;usif xHktyfonf jzpf&m\/ rif;jrwf ajrBuD;\ ESpfckajrmufaom t*Fgudk
,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; ajrBuD;onf tjywftjcm;r&Sd? tusKd;taygufr&Sd? tacgif;r&Sd?
xlxJ wpfcJeuf jyefYus,f\/ rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf
tjywf tjcm;r&Sd? tusKd;tayguf r&Sd? tacgif;r&Sd? xlxJ wpfcJeuf jyefYus,faom oDv&Sdonf
jzpf&m\/ rif;jrwf ajrBuD;\ oHk;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; ajrBuD;onf &Gm ed*Hk; Zeyk'f opfyif awmif jrpf wpfzuf
qnfuef av;axmifhuef om; iSuf vl a,musfm; rdef;rtaygif;udk xrf;aqmifae&aomf
vnf; NidKjiif yifyef;rI r&SdouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*D
yk*dKvfonf oGefoifqHk;rojzifh vnf;aumif;? odapojzifh vnf;aumif;? w&m;jyojzifh vnf;
aumif;? aqmufwnfapojzifh vnf;aumif;? xufoefapojzifh vnf;aumif;? &Tifvef;apojzifh
vnf;aumif; w&m;a'oemwdkY NidKjiif yifyef;rIr&Sdonf jzpf&m\/ rif;jrwf ajrBuD;\ av;ck
ajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; ajrBuD;onf cspfjcif; rkef;jcif;rS uif;ouJhodkY? rif;jrwf twl
omvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf cspfjcif; rkef;jcif;rS uif;vGwfaom ajrBuD;ESifh
wlaom pdwfjzifh ae&m\/ rif;jrwf ajrBuD;\ ig;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf
plVokb'grnfaom Oygodumronf rdrdudk;uG,fqnf;uyfaom &[ef;wdkYudk csD;usL;vdkonf
jzpf- ]]trsufxGufpdwfjzifh vufarmif; wpfzufudk yJcGyfjzifh tu,f a&Gapumrl? ESpfouf
&Tifysonfjzpf vufarmif;wpfzufudk tarT;eHYomjzifh tu,f okwfvdrf;apumrl rnfaom
vufarmif; wpfzufudk a&Gaomol &efvdkrkef; xm;jcif; r&Sdacs? xdkvufarmif;wpfzufudk tarT;

eHYom okwfvdrf;ol wyfESpfoufjcif; r&Sday? xdk&[ef;wdkYonf ajrBuD;ESifhwlaom pdwf&Sdygukef\/


ig\ &[ef;wdkYonf xdkodkY oabm&Sdygukef\}} [k pum;udkvnf; qdktyf\/ /
a&S;OD;pGmaom yx0Dt*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- yyx
x00D0D0**f f ======
2 - tmy*FyOm (a&\ t*Fg jyem)
2/ toQifbk&m;em*aoe ]]a&\ t*Fgig;yg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl\/ tb,f
t*Fgig;yg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf a&onf aumif;pGm wnfjcif;?
rwkefvIyfjcif;? raemufusKjcif;? obm0tm;jzifh pifMu,fjcif; &SdouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
ur|mef; pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf [efaqmifjcif;? 0g<um;jcif;? t&dyfedrdwfjyKjcif;? zdESdyf
ajymjcif;udk y,f? aumif;pGmwnfjcif;? rwkefvIyfjcif;? raemufusKjcif;? obm0tm;jzifh
xuf0ef;usif pifMu,faom tusifh&Sdonf jzpf&m\/ rif;jrwf a&\ a&S;OD;pGmaom t*Fgudk
,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; a&onf at;jrjcif;oabm wnf&mouJhodkY? rif;jrwf twl
omvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf ow0gtm;vHk;wdkY onf;cHjcif; cspfjcif; oem;
jcif;ESifh jynfhpHkol? tpD;tyGg;udk &SmrSD;ol? tpOfapmifha&Smufol jzpf&m\/ rif;jrwf a&\ ESpfck
ajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; a&onf rpifMu,fonfudk pifMu,fatmif jyKouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf &Gm jzpfap? awm jzpfap OyZm,f
vnf;aumif;? OyZm,fESifh wef;wlyk*dKvfwdkY vnf;aumif;? q&m vnf;aumif;? q&mESifh
wef;wl yk*dKvfwdkY vnf;aumif; tvHk;pHkaom yk*dKvfwdkY rjiif;rcHkonf t<uif;rJh jyKavh&Sdonf
jzpf&m\/ rif;jrwf a&\ oHk;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; a&udk vltrsm; awmifhwtyfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
ur|mef; pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf tvdkenf;jcif; a&mifh&JvG,fjcif; qdwfNidrf&m t&yf
udef;atmif;jcif;jzifh tjrJrjywf tvHk;pHkaom vltaygif;wdkY awmifhwtyfol jzpf&m\? rif;jrwf
a&\ av;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; a&onf wpfpHkwpfa,mufaom ol\ tpD;tyGg;rJhudk raqmif
ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef; pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf olwpfyg;wdkYESifh jiif;cHk
jcif; cdkuf&efjzpfjcif; qefYusifbuf ajymqdkjcif; rnDrGwfajymqdkjcif; tcsnf;ESD; rMuHpnfjcif;
rarGUavsmfonfudk jzpfapjcif;[laom raumif;rIudk udk,f EIwf pdwfwdkYjzifh rjyK&m/ rif;jrwf a&\
ig;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf ewfxufewf jzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf
uPSZmwf- ]]tvHk;pHkaom ewfwdkYudk tpdk;&aom odMum;rif; tu,f ightm; qkay;jim;tHh?
odMum;rif; ighudk taMumif;jyK wpfpHkwpfa,mufaom ol\ pdwfudk vnf;aumif;? udk,fudk

vnf;aumif; wpf&HwpfcgrQ rESdyfpufapvdk? odMum;rif; odkYaom qkudk igawmif;\}} [k


pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
ESpfckajrmuf tmy*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- yyx
x00D0D0**f f ======
3 - awZ*FyOm (rD;\ t*Fg jyem)
3/ toQifbk&m;em*aoe ]]rD;\ t*Fgig;yg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl\/ tb,f
t*Fgig;yg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf rD;onf jruf xif; opfcuf
opf&Gufudk avmifwwfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf
twGif;vnf; jzpfukefaom? tyvnf; jzpfukefaom? |mHk ted|mHkudk cHpm;ukefaom
udavom tm;vHk;wdkYudk Pfwnf;[laom rD;jzifh IdUNrdKuftyfukef\/ rif;jrwf rD;\ a&S;OD;pGm
aom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; rD;onf oem;jcif; r&Sd Muifemjcif; r&SdouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf tvHk;pHkaom udavomwdkY Muifemjcif;
oem;jcif;udk rjyK&m/ rif;jrwf rD;\ ESpfckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; rD;onf tat;udk y,fazsmufouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf 0D&d,wnf;[laom tylrD;udk jzpfap udavomwdkYudk
y,fazsmuftyfukef\/ rif;jrwf rD;\ oHk;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; rD;onf cspfjcif; rkef;jcif;rS vGwfuif;vsuf tyludk jzpfap
ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf cspfjcif; rkef;jcif;rS
uif;vGwfaom rD;ESifh wlaom pdwfjzifh ae&m\/ rif;jrwf rD;\ av;ckajrmufaom t*Fgudk
,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; rD;onf trdkufwdkufudk y,fazsmuf tvif;udk jyouJhodkY?
rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf t0dZmwnf;[laom trdkuf
wdkufudk y,fazsmuf Pfwnf;[laom tvif;a&mifudk jy&m\/ rif;jrwf rD;\ ig;ckajrmuf
aom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf ewfxuf ewfjzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf rdrd\
om;awmf jzpfaom &m[kvmudk qHk;rawmfrlvdk&um;- ]]&m[kvm rD;ESifhwlaom bm0emukd yGg;av
avmh? yGm;rsm;jcif; tusKd;um;&m[kvm rD;ESifhwlaom bm0emukd yGg;rsm;aom oifhtm; jzpfay:qJ
jzpfukefaom ESpfoufzG,f rESpfoufzG,fjzpfaom zwdkYonf oif\ pdwfukd odrf;usKH;
rwnfEkdifMuukefvwHU}} [k pum;ukdvnf; a[mawmfrltyf\/ /
oHk;ckajrmuf awZ*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- yyx
x00D0D0**f f ======
4 - 0g,k*FyOm (av\ t*Fg jyem)
4/ toQifbk&m;em*aoe ]]av\ t*Fgig;yg;wdkYukd ,ltyfukef\}} [l qkdawmfrl\/
tb,f t*Fgig;yg;wdkYukd ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf avonf aumif;pGm
yGifhaom awmtkyf\ twGif;udk vTrf;jcHKwkdufcwfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;
pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf udavomrS vGwfajrmufrI ]0drkwd} [laom jrwfaom yef;wdkY\
yGifh&m tmHkawm twGif; arGUavsmf&m\/ rif;jrwf av\ a&S;OD;pGmaom t*Fgukd ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; avonf ajr aygufa&mufaom opfyiftaygif;wdkYukd vHk;axG;
wkdufcwfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf awmtwGif;
wnfvsuf ocFg&w&m;wdkYukd pdppfjcif;jzifh udavomwdkYukd vHk;axG; wkdufcwftyfukef\/
rif;jrwf av\ ESpfckajrmufaom t*Fgukd ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; avonf aumif;uif oGm;ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf avmukw&mw&m;wdkY pdwfukd aumif;pGm usufpm;
ap&m\/ rif;jrwf av\ oHk;ckajrmufaom t*Fgukd ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; avonf teHYukd cHpm;ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf rdrd\ oDvjrwfwnf;[laom tvGefarT;BuKdifaom
teHYukd cHpm;&m\/ rif;jrwf av\ av;ckajrmufaom t*Fgukd ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; avonf wnfae&m r&Sd? tjrJwyfpGJaom ae&mvnf; r&Sd
ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf wnfae&m r&Sd? tjrJ
wyfpGJaom ae&mvnf; r&Sd? a&maESm qufqHjcif;vnf; r&Sdojzifh tmHktm;vHk;wdkY wyfrufrI
uif;vGwfonf jzpf&m\/ rif;jrwf av\ ig;ckajrmufaom t*Fgukd ,ltyf\/ rif;jrwf
ewfxuf ewfjzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf okwedygwf ygVdawmf- ]]wPSm'd|dtm;jzifh
a&maESmjcif;aMumifh ab;jzpf\? wyfrufjcif; ]wPSm} paom ausmif; tdrfaMumifh &m*paom
jrLjzpf\? wyfrufjcif; ]wPSm} paom ausmif; tdrfr&Sdaom? wPSm 'd|dtm;jzifh a&maESmjcif;
uif;aom olUukd jrwfpGmbk&m;onf Ijrif csD;rGrf;awmf rltyfygay\}} [k pum;ukdvnf;
a[mawmfrltyf\/ /
av;ckajrmuf 0g,k*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- yyx
x00D0D0**f f ======
5 - yAw*FyOm (awmif\ t*Fg jyem)
5/ toQifbk&m;em*aoe ]]awmif\ t*Fgig;yg;wdkYukd ,ltyfukef\}} [l qkdawmfrl\/
tb,ft*Fgig;yg;wdkYukd ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf awmifonf ra&GU&Sm;
rwkefvIyf r,drf;,kdif ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf
jrwfEkd;jcif; rjrwfEkd;jcif; vnf;aumif;? tkdtaojyKjcif; tkdtao rjyKjcif; vnf;aumif;?
tav;jyKjcif; tav; rjyKjcif; vnf;aumif;? tjcHt&H&Sdjcif; tjcHt&H r&Sdjcif; vnf;aumif;?
uJh&JUjcif; csD;rGrf;jcif; vnf;aumif;? csrf;omjcif; qif;&Jjcif; vnf;aumif;? tvkd&Sdtyfaom
tmHk tvkdr&Sdtyfaom tmHkwdkY vnf;aumif;? tqif; toH teHY t&om tawGUoabm
jzpfukefaom wyfrufzG,f tmHktm;vHk;wdkY rwyfruf&m? jypfrSm;zG,f tmHkwkdYvnf; rjypfrSm;&m?
awGa0zG,f tmHkwdkYvnf; rawGa0&m? rwkefvIyf&m? ra&GU&Sm;&m? awmifonf ra&GU&Sm;ouJhodkY
ra&GU&Sm;onf jzpf&m\/ rif;jrwf awmif\ a&S;OD;pGmaom t*Fgukd ,ltyf\/ rif;jrwf
ewfxuf ewfjzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf- ]]wpfcJeufjzpfaom ausmufawmifonf
avwkdufcwfaomaMumifh rwkefvIyfouJhodkY? twlomvQif ynm&SdwdkYonf uJh&JUjcif; csD;rGrf;jcif;
wdkYaMumifh rwkefvIyfukef}} [k pum;ukdvnf; a[mawmfrltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; awmifonf wif;rmonf jzpf wpfpHkwpfckESifhrQ ra&maESm
rwGJpyfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf wif;rmonf
jzpf ra&maESm rwJGpyfonf jzpf&m\? wpfpHkwpfa,mufESifhrQ a&maESmwGJpyfjcif;ukd rjyK&m/
rif;jrwf awmif\ ESpfckajrmufaom t*Fgukd ,ltyf\/ rif;jrwf ewfxufewf jzpfawmfrlaom
jrwfpGmbk&m;onf- ]]tdrf&maxmifaom vlwdkYESifh vnf;aumif;? tdrf&mraxmifaom &[ef;wdkYESifh
vnf;aumif; vl&[ef;ESpfOD;wdkYESifh ra&maESmaom? twG,ftwmuif; usifhjcif;&Sdaom?
tvkdenf;aom xkdodkYaom olukd raumif;rIrS tyjyKNyD;aom ]jAm[P} [l qdktyf\}} [k
pum;ukdvnf; a[mawmfrltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; awmif rsKd;aphonf raygufEkdifouJhodkY? rif;jrwf twlom
vQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf rdrd\ pdwf udavomwdkYukd raygufa&mufap&m/
rif;jrwf awmif\ oHk;ckajrmufaom t*Fgukd ,ltyf\/ rif;jrwf toQifokblwdrax&fonf]]tMuiftcg &m*ESifh pyf,SOfaom pdwfonf ightm; jzpfay:\? xkdtcg ukd,fwkdifyif qifjcif\?
xkd&m*pdwfukd igonf wnfMunfonf jzpf qHk;r\/ (tb,fodkY qHk;roenf;[lrl) tcsif;
okblwd oifonf wyfrufzG,f tmHkvnf; wyfrufbd\? jypfrSm;zG,f tmHkvnf; jypfrSm;bd\?
awGa0zG,f tmHkvnf; awGa0bd\? (rQkdif;pkdif;aom) oifokblwdonf (olawmf aumif;wdkY
ae&m) awmt&yfrS xGufoGm;ygavavmh/ awmt&yfonf pifMu,fukefaom? tnpftaMu;
uif;ukefaom tusifh &Sdukefaom olawmfaumif;wdkY\ aexkdif&mwnf;? oifokblwdonf
pifMu,faom awmt&yfukd rzsufqD;ygvifh? awmt&yfrS xGufoGm;ygavavmh}} [k pum;ukd
vnf; a[mawmfrltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; awmifonf txufodkY jrifhwufouJhodkY? rif;jrwf twl
omvQif ur|mef; pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf Pfjzifh jrifhwufonf jzpf&m\/ rif;jrwf
awmif\ av;ckajrmufaom t*Fgukd ,ltyf\/ rif;jrwf ewfxuf ewfjzpfawmfrlaom

jrwfpGmbk&m;onf- ]]ynm&Sdaom olonf tMuiftcg arhavsmhjcif;ukd rarhavsmhjcif;jzifh


Ekwfy,f\? xkdtcg ynm&Sdonf ynmwnf;[laom jymom'fxufodkY wuf awmifxuf
wnfaeaom olonf ajr wnfaeaom olwdkYukd (ikHY) MunfhEkdifouJhodkY? xdkYtwl pkd;&drfjcif;
r&Sdrl pkd;&drfylaqG;aeaom ow0g taygif;ukd vnf;aumif;? vlrkdufwdkYukd vnf;aumif; ikHY
MunfhEkdif\}} [k pum;ukdvnf; a[mawmfrltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; awmifonf (yuwdxuf) rjrifharmuf redrfh&SKdif; ouJhodkY?
rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf avmu"H w&m;wdkYaMumifh
wuf<urI pdwfedrfhusrIukd rjyKvkyf&m/ rif;jrwf awmif\ ig;ckajrmufaom t*Fgukd ,ltyf\/
rif;jrwf plVokb'grnfaom Oygodumronf rdrdukd;uG,f qnf;uyfaeaom &[ef;wdkYukd
csD;usL;vkdonf jzpf - ]]vltaygif;onf vmbf&jcif;aMumifh wuf<u\? vmbfr&jcif;aMumifh
pdwfedrfhus\? &[ef;wdkYonf vmbf&jcif; vmbfr&jcif;aMumifh (tjrifh tedrfhr&Sd) wlaom
oabm&Sdukef\? ig\ &[ef;wdkYonf xkdodkYoabm &Sdukef\}} [k pum;ukdvnf; ajymqkdtyf\/
ig;ckajrmuf yAw*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- yyx
x00D0D0**f f ======
6 - tmumo*FyOm (aumif;uif\ t*Fg jyem)
6/ toQifbk&m;em*aoe ]]aumif;uif\ t*Fgig;yg;wdkYukd ,ltyfukef\}} [l qkdawmfrl\/
tb,ft*Fgig;yg;wdkYukd ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf aumif;uifonf
cyfodrf;aom tjym;tm;jzifh rukdifwG,f rqkyfzrf;Ekdif ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf cyfodrf;aom tjym;tm;jzifh udavomwdkYu rukdifwG,f
rqkyfzrf;Ekdifonf jzpf&m\/ rif;jrwf aumif;uif\ a&S;OD;pGmaom t*Fgukd ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; aumif;uifonf bk&m; &[Em psmef& &aoh ewf jA[m iSuf
ow0g taygif;wdkY vSnfhvnfoGm;vm&m jzpfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef; pD;jzef;
om a,m*Dyk*Kdvfonf tedp 'ku tew[laom ocFg&w&m;wdkY pdwfukd vSnfhvnf oGm;vm
ap&m\/ rif;jrwf aumif;uif\ ESpfckajrmufaom t*Fgukd ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; aumif;uifonf xdwfvefY wkefvIyfzG,f jzpfouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif ur|mef; pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf tvHk;pHkaom bHkb0 y#doaEwdkY
pdwfukd xdwfvefYap&m\? om,mjcif;ukd rjyK&m/ rif;jrwf aumif;uif\ oHk;ckajrmufaom
t*Fg ukd ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; aumif;uifonf tykdif;tjcm; r&Sd? twkdif;t&Snf r&Sd? ra&wGuf
Ekdif? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf tqHk; tykdif;tjcm;
r&Sdaom oDv&Sdol? rEIdif;&Snfhtyfaom Pf&Sdol jzpf&m\/ rif;jrwf aumif;uif\ av;ckajrmuf
aom t*Fgukd ,ltyf\/

rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; aumif;uifonf uyfNidrIr&Sd? wG,fwmrIr&Sd? wnf&mr&Sd? tajr;


t,Sufr&Sd? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf trsKd; ('g,um)
vnf;aumif;? *kdPf;*P vnf;aumif;? vmbfvmb vnf;aumif;? ausmif;tdyf&m ae&m
vnf;aumif;? ypnf;yvdaAm" vnf;aumif;? tvHk;pHkaom udavomwdkY vnf;aumif;
tm;vHk;wdkY tNidtuyf r&Sdonf jzpf&m\? twG,ftwm r&Sdonf wnf&m r&Sdonf tajr;
t,Suf r&Sdonf jzpf&m\/ rif;jrwf aumif;uif\ ig;ckajrmufaom t*Fgukd ,ltyf\/
rif;jrwf ewfxuf ewfjzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf rdrd\ om;awmfjzpfaom &m[kvmukd
qHk;rawmfrlvdkojzifh- ]]&m[kvm aumif;uifonf wpfpHkwpfckaom t&yf rwnfouJhodkY?
&m[kvm twlomvQif oifonf aumif;uifESifh wlaom bm0emukd yGg;rsm;avmh? yGg;rsm;jcif;
tusKd;um; aumif;uifESifhwlaom bm0emukd yGg;rsm;aom oifhtm; jzpfay:qJ jzpfukefaom
ESpfoufzG,f rESpfoufzG,fjzpfaom zwdkYonf oif\ pdwfukd odrf;usKH; rwnfEkdifukef
vwHU}} [k pum;ukdvnf; a[mawmfrltyf\/ /
ajcmufckajrmuf tmumo*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- yyx
x00D0D0**f f ======
7 - pE*FyOm (v\ t*Fg jyem)
7/ toQifbk&m;em*aoe ]]v\ t*Fgig;yg;wdkYukd ,ltyfukef\}} [l qkdawmfrl\/ tb,f
t*Fgig;yg;wdkYukd ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf vonf vqef;yu
xGufay: vwfaomf wdk;wufwkd;wuf yGg;ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;
aom a,m*Dyk*Kdvfonf tusifhoDv *kPfaus;Zl; 0wfBuD;0wfi,f vnf;aumif;? ygVdoifjcif;
w&m;xl;&jcif; vnf;aumif;? wpfyg;wnf; udef;atmif;jcif; vnf;aumif;? owdy|mef vnf;
aumif;? a`EwdkY vHkjcKHaom wHcg;&SdrI vnf;aumif;? pm;zG,f twkdif;t&Snfukd odrI
vnf;aumif;? Ekd;Mum;rIESifh ,SofrI vnf;aumif; wkd;wuf wkd;wuf yGg;&m\/ rif;jrwf v\
a&S;OD;pGmaom t*Fgukd ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; vonf Mu,fwm&m taygif;wdkY\ tBuD;trSL; jzpfouJhodkY?
rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf rGefjrwfaom qEm"dywd&Sdonf
jzpf&m\/ rif;jrwf v\ ESpfckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; vonf nOfh vSnfhvnf xGufay:ouJhodkY? rif;jrwf twl
omvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf qdwfNidrfol jzpf&m\/ rif;jrwf v\okH;ck
ajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; vonf AdrmefwHceG f jzpfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf oDvwnf;[laom wHcGef&Sdonf jzpf&m\/ rif;jrwf v\
av;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/

rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; vonf awmif;yeftyf awmifhwtyfonfjzpf xGufay:


ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf awmif;yeftyf
awmifhwtyfonf jzpf 'g,umwdkYodkY csOf;uyf&m\/ rif;jrwf v\ ig;ckajrmufaom t*Fg
udk ,ltyf\/ rif;jrwf ewfxuf ewfjzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf oH,kwedum,fjrwf]]&[ef;wdkY oifwdkYonf vESifh tvm;wlpGm udk,fudk rNiduyfbJ a&SmifvTGJom pdwfudk rNiduyfbJ
a&SmifvTJom tjrJtm;jzifh a&mufopfp tm*EKuJhodkY jzpfukefvsuf 'g,umwdkY cufxef
Murf;MuKwfjcif;rS uif;ukef 'g,umwdkYodkY csOf;uyfMuukefavmh}} [k pum;udkvnf; a[mawmf
rltyf\/ /
ckepfckajrmuf pE*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- yyx
x00D0D0**f f ======
8 - ol&d,*FyOm (ae\ t*Fg jyem)
8/ toQifbk&m;em*aoe ]]ae\ t*Fgckepfyg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl\/
tb,ft*Fgckepfyg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf aeonf tvkH;pkHaom
a&udk cef;ajcmufapouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf
tvkH;pkHaom udavomwdkYudk t<uif;rJh cef;ajcmufap&m\/ rif;jrwf ae\ a&S;OD;pGmaom
t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; aeonf trdkufarSmifudk y,fazsmuf ouJhodkY? rif;jrwf twl
omvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvo
f nf tvkH;pkHaom &m*trdkufarSmif a'go
trdkufarSmif arm[trdkufarSmif rmetrdkufarSmif 'd|dtrdkufarSmif udavomtrdkufarSmif
tvkH;pkHaom 'kpdkuf trdkufarSmifudk rIwfvTifh y,fazsmuf&m\/ rif;jrwf ae\ ESpfckajrmufaom
t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; aeonf tcgrjywf vSnfhvnfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf tcgrjywf oifhavsmfaomtm;jzifh ESvkH;oGif;jcif;udk jyK&m
\/ rif;jrwf ae\ okH;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; aeonf a&mifjcnfyef;ukH; &SdouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf tmkHyef;ukH; &Sdonf jzpf&m\/ rif;jrwf ae\ av;ck
ajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; aeonf vltaygif;udk aumif;pGm aEG;apvsuf vSnfhvnf ouJh
odkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf tusifhoDv *kPfaus;Zl;
0wfBuD; 0wfi,f tusifhwdkYjzifh vnf;aumif;? psmef 0darmu orm"d ormywf a`E Adkvf
aAmZsif owdy|mef ory"mef 'dyg'fwdkYjzifh vnf;aumif; ewfESifhwuGaom vltaygif;udk
aumif;pGm aEG;ap&m\/ rif;jrwf ae\ ig;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/

rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; aeonf &m[ktok&def\ ab;rS aMumuf&GHU vSnfhvnfouJhodkY?


rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf 'kpdkufuGef&uf 'k*wd
uGef&uf rnDrGwfaom c&D;cJ[laom 0dygufuGef&uf 0dedygwuGef&uf udavomuGef&ufwdkYjzifh
zJGU,Suftyfukefaom? ajcmufq,fhESpfyg;aom 'd|dtaygif;[laom rdpmoHcarmufudk pGyfaqmif;
ukefaom? raumif;aom c&D;odkY wufa&muf ajy;oGm;ukefaom? vrf;vJGodkY oGm;ukefaom
ow0gwdkYukd jrif BuD;pGmaom xdwfvefYjcif; ab;jzifh pdwfudk xdwfvefYap&m\/ rif;jrwf ae\
ajcmufckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; aeonf taumif; tqdk;wdkYudk jyouJhodkY? rif;jrwf twl
omvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf a`E Adkvf aAmZsif owdy|mef ory"mef
'dyg'f jzpfaom avmuD avmukw&mw&m;wdkYudk jy&m\/ rif;jrwf ae\ ckepfckajrmufaom
t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf toQif0*orax&fonf- ]]aeonf xGufay:vwfaomf pifMu,f
onf rlvnf;jzpfaom? rpifMu,fonf rlvnf;jzpfaom? aumif;onfrlvnf; jzpfaom? raumif;
onfrlvnf; jzpfaom tqif;udk ow0gwdkYtm; xifjrifapouJhodkY? xdkYtwl w&m;udk usifhaqmif
aom &[ef;onf t0dZmarSmif trdkufjzifh zkH;ydwfaom ow0g taygif;udk aerif;onf xGufay:
vwf tqif;udk xifjrifap ouJhodkY txl;xl;aom w&m;vrf;aMumif;udk xifjrifap\}} [k
pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
&Spfckajrmuf ol&d,*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- yyx
x00D0D0**f f ======
9 - ou*FyOm (odMum;rif;\ t*Fg jyem)
9/ toQifbk&m;em*aoe ]]odMum;rif;\ t*FgokH;yg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl\/
tb,ft*FgokH;yg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf odMum;rif;onf {uef
pifppftm;jzifh csrf;omESifh jynfhpkHouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom
a,m*Dyk*Kdvfonf {uef pifppftm;jzifh qdwfNidrf&m csrf;ompGm arGUavsmfjcif;&Sdonf jzpf&m\/
rif;jrwf odMum;rif;\ a&S;OD;pGmaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; odMum;rif;onf ewfwdkYudk jrifonf&Sdaomf csD;ajrmuf&Tifvef;
jcif;udk jzpfap\? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf ukodkvf
w&m;wdkY rwGefYwdkatmif rysif;&datmif Nidrfoufatmif pdwfudk csD;ajrmuftyf\? &Tifvef;jcif;
udk jzpfaptyf\? tm;xkwftyf\/ EId;aqmftyf\/ vkHYvjyKtyf\/ rif;jrwf odMum;rif;\ ESpfck
ajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; odMum;rif;tm; rarGUavsmfrI rjzpfouJhodkY? rif;jrwf twl
omvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf qdwfNidrf&m rarGUavsmfrIudk rjzpfap&m/
rif;jrwf odMum;rif;\ okH;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf toQifokblwdrax&f
onf- ]]BuD;aom vkHYv&Sdawmfrlaom jrwfpGmbk&m; toQifbk&m;\ omoemawmf tMuif
tcgrSp tuREkfyf &[ef;jyK\? xdktcgrS p umr0dwufESifhpyfvsuf pdwfjzpfzl;onfudk tuREkfyf
rodpzl;yg}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
udk;ckajrmuf ou*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 33 -- yyx
x00D0D0**f f ======
10 - pu0wd*FyOm (pMu0aw;rif;\ t*Fg jyem)
10/ toQifbk&m;em*aoe ]]pMu0aw;rif;\ t*Fgav;yg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l
qdkawmfrl\/ tb,ft*Fgav;yg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf pMu0
aw;rif;onf av;yg;aom o*F[0wKwdkYjzifh vltaygif;udk csD;ajrmufouJhodkY? rif;jrwf twl
omvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf y&dowfav;yg;wdkY\ pdwfudk csD;ajrmuf&m\?
axmufyHh&m\? &Tifap&m\? rif;jrwf pMu0aw;rif;\ a&S;OD;pGmaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; pMu0aw;rif;\ wdkif;EdkifiH cdk;olwdkYonf rx<uukef ouJhodkY?
rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf umr0dwuf Asmyg'0dwuf
0d[om 0dwufwdkYudk rjzpfap&m/ rif;jrwf pMu0aw;rif;\ ESpfckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf
\/ rif;jrwf ewfxuf ewf jzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf- ]]tMuifolonf umr0dwuf
ponfrS at;Nidrf;rI arGUavsmfonf jzpfom tcgcyfodrf; owdxm;vsuf tokbtmkHudk
yGg;rsm;\? olonfum; udavom ysufpD;atmif jyKEdkifayvwHU? olonf rm&frif;\
taESmiftzJGUudk jzwfEdkifayvwHU}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; pMu0aw;rif;onf aeYwdkif; aeYwdkif; ork'&m tqkH;&Sdaom
ajrtjyif aumif; raumif;wdkYudk pl;prf;vsuf vSnfhvnfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf ightm; okH;yg;aom taMumif;wdkYjzifh rpGyfpGJtyfonf
jzpf aeYonf ukefvGefygav\avm[k um,uH 0pDuH raemuHudk aeYwdkif; aeYwdkif; qifjcif
&m\/ rif;jrwf pMu0aw;rif;\ okH;ckajrmufaom t*Fgukd ,ltyf\/ rif;jrwf ewfxuf ewf
jzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf t*kFw&edum,fjrwf- ]]ightm; tb,fodkYtm;jzifh jzpf
nOfhaeYwdkYonf ukefvGefavoenf;[k &[ef;jzpfaom olonf rjywf qifjciftyf\}} [k pum;
udkvnf; a[mawmfrltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; pMu0aw;rif;onf twGif; ty tapmifh ta&Smufudk
aumif;pGm pD&iftyf ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf
twGif; ty udavomwdkYudk apmifha&Smufjcif;iSg owdwnf;[laom wHcg;apmifhudk xm;&m\/
rif;jrwf pMu0aw;rif;\ av;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf ewfxuf ewf
jzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf- ]]&[ef;wdkY owdwnf;[laom wHcg;apmifh&Sdaom t&d,
om0uonf tukodkvfudk y,fpGefY\? ukodkvfudk yGg;rsm;\? tjypf&Sdaom w&m;udk y,fpGefY\?
tjypfr&Sdaom w&m;udk yGg;rsm;\? rdrdudk,fudk pifMu,fpGm aqmif\}} [k pum;udkvnf;
a[mawmfrltyf\/ /
q,fckajrmuf pu0wd*FyOm NyD;\/
okH;ckajrmuf yx0D0*f NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- OOyyppdu
dumm00**f f ======
1 - Oypdu*FyOm (jc\ t*Fg jyem)
1/ toQifbk&m;em*aoe ]]jc\ t*Fgwpfyg;udk ,ltyf\}} [l qdkawmfrl\/ tb,ft*Fg
wpfyg;udk ,ltyfygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf jconf txuf ajrtrdk;udk jyKvsuf
rdrdudk,fudk ydwfzkH; tpm&Smjcif;iSg vSnfhvnfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;
pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf oDv apmifhxdef;rI[laom trdk;udkjyKvsuf pdwfudk ydwfzkH; qGrf;
tvdkYiSg vSnfhvnf&m\/ rif;jrwf ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf oDv apmifhxdef;rI[l
aom trdk;jzifh tvkH;pkHaom ab;udk vGefajrmufEdkif\/ rif;jrwf jc\ wpfyg;aom t*Fgudk
,ltyf\/ rif;jrwf 0*FEykPm;\ om;jzpfaom toQifOyaoerax&fonf- ]]tm;xkwfjcif;
vkHYv&Sdaom &[ef;onf oDv apmifhxdef;rI[laom trdk;udk jyKvkyfvsuf? pdwfudk avmujzifh
rvdrf;usHtyfonf jzpf? &m*ab;ponfrS vGwfajrmuf&\}} [k pum;udkvnf; a[mawmf
rltyf\/ /
a&S;OD;pGmaom Oypdu*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- OOyyppdu
dumm00**f f ======
2 - AdVm&*FyOm (aMumif\ t*Fg jyem)
2/ toQifbk&m;em*aoe ]]aMumif\ t*FgESpfyg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl\/
tb,f t*FgESpfyg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf aMumifonf vdkPf*lodkY
oGm;aomfvnf;aumif;? opfacgif;odkY oGm;aomf vnf;aumif;? jymom'fOD;jynf;\ twGif;odkY
oGm;aomf vnf;aumif; <uufudkomvQif &SmazGouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;
pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf &GmodkY oGm;aomf vnf;aumif;? awmodkY oGm;aomf vnf;aumif;?
opfyif&if;odkY oGm;aomf vnf;aumif;? qdwfNidrf&m t&yfodkY oGm;aomf vnf;aumif; rjywfrvyf
rarhravsmhojzifh um,*wmowdwnf;[laom abmZOfudkomvQif &SmrSD;tyf\/ rif;jrwf
aMumif\ a&S;OD;pGmaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; aMumifonf teD;omvQif tpmudk &SmazGouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf Oyg'geuEm ig;yg;wdkYomvQif
jzpfjcif; ysufjcif;udk tzefzef Iqifjcifonf jzpf ae&m\? w&m;um; kyfwnf;? w&m;
um; kyf\ jzpfrI jzpfaMumif;wnf;? w&m;um; kyf\ csKyfrIcsKyfaMumif;wnf;? w&m;um;
a0'emwnf;? w&m;um; a0'em\ jzpfrI jzpfaMumif;wnf;? w&m;um; a0'em\ csKyfrI
csKyfaMumif;wnf;? w&m;um; onmwnf;? w&m;um; onm\ jzpfrI jzpfaMumif;wnf;?

w&m;um; onm\ csKyfrI csKyfaMumif;wnf;? w&m;um; ocFg&wdkYwnf;? w&m;um;


ocFg&wdkY\ jzpfrI jzpfaMumif;wnf;? w&m;um; ocFg&wdkY\ csKyfrI csKyfaMumif;wnf;?
w&m;um; 0dnmPfwnf;? w&m;um; 0dnmPf\ jzpfrI jzpfaMumif;wnf;? w&m;um;
0dnmPf\ csKyfrI csKyfaMumif;wnf;[k Iqifjcifonf jzpf ae&m\/ rif;jrwf aMumif\ ESpfck
ajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf ewfxuf ewf jzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf]]udk,fcEmrS ta0; rjzpfoifh? txufb0*f jA[mhjynfonf tb,fjyKtHhenf;? ypKyef[k
ac:qkdtyfaom rdrdudk,fom &SmazGMuukefavmh}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
ESpfckajrmuf AdVm&*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- OOyyppdu
dumm00**f f ======
3 - OEL&*FyOm (<uuf\ t*Fg jyem)
3/ toQifbk&m;em*aoe ]]<uuf\ t*Fgwpfyg;udk ,ltyf\}} [l qdkawmfrl\/ tb,f
t*Fg wpfyg;udk ,ltyfygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf <uufonf xdkrS rS oGm;vmonf
&Sdaomf tpmtm[m&udkom tOD;rlonfjzpf oGm;vmouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf xdkrS rS vSnfhvnfoGm;vmonf&Sdaomf oifhavsmfaom
tm;jzifh ESvkH;oGif;rIudkom tOD;rlonfjzpf vSnfhvnfoGm;&m\/ rif;jrwf <uuf\ wpfyg;aom
t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf 0*FEykPm;\ om;jzpfaom toQifOyaoerax&fonf- ]]w&m;
tOD;rl aexkdifvsuf rqkwfepfrl tcgcyfodrf; owd&Sdvsuf 0dyemIMunfh yGg;rsm;aom
olonf &m*ponfrS Nidrf;vsuf aexdkif&m\}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
okH;ckajrmuf OEL&*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- OOyyppdu
dumm00**f f ======
4 - 0dpdu*FyOm (uif;NrD;aumuf\ t*Fg jyem)
4/ toQifbk&m;em*aoe ]]uif;NrD;aumuf\ t*Fgwpfyg;udk ,ltyf\}} [l qdkawmfrl\/
tb,f t*Fgwpfyg;udk ,ltyfygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf uif;NrD;aumufonf
tNrD;vQif vufeuf&Sdonf jzpf tNrD;udk axmifvsuf oGm;ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf PfvQif vufeuf&Sdonf jzpf&m\? Pfudk pdkufaxmif
ae&m\/ rif;jrwf uif;NrD;aumuf\ wpfyg;aom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf 0*FEykPm;\
om;jzpfaom toQifOyaoerax&fonf- ]]Pfwnf;[laom oefvsufudk udkifpJGaexdkifvsuf
0dyem IMunfh yGg;rsm;aeaom olonf tvkH;pkHaom ab;rS vGwfajrmuf&\? xdkolonf
olwpfyg;wdkY rnOf;qJEdkifaom olvnf; jzpf&ay\}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
av;ckajrmuf 0dpdu*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- OOyyppdu
dumm00**f f ======
5 - eukv*FyOm (a>ryg\ t*Fg jyem)
5/ toQifbk&m;em*aoe ]]a>ryg\ t*Fgwpfyg;udk ,ltyf\}} [l qdkawmfrl\/ tb,f
t*Fg wpfyg;udk ,ltyfygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf a>rygonf a>rodkY uyfonf&Sdaomf
(udk,fum) aq;jzifh udk,fudk xkH a>rudk zrf;,ljcif;iSg csOf;uyfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf trsuf &efNidK;tm;BuD;aom cdkuf&efjzpfjcif; rnDGwfjcif;
jiif;ckHjcif; qefYusifjcif;wdkYjzifh ESdyfpufaom vltaygif;odkY csOf;uyfonf&Sdaomf arwmaq;jzifh
pdwfudk tpOfrjywf vdrf;usH&m\/ rif;jrwf a>ryg\ wpfyg;aom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf
w&m;ppfolBuD; jzpfawmfrlaom toQifom&dykw&mrax&fonf- ]]xdkodkY (cdkuf&efjzpfjcif;
jiif;ckHjcif;ponf) jzpfwwfaomaMumifh rdrdtm; vnf;aumif;? olwpfyg;wdkYtm; vnf;aumif;
arwm yGg;xkHjcif;udk jyKtyfjyK oifh\? arwmpdwfjzifh jzefYtyf\? onfum; jrwfpGmbk&m;wdkY\
tqkH;tr awmfwnf;}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
ig;ckajrmuf eukv*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- OOyyppdu
dumm00**f f ======
6 - Z&od*Fgv*FyOm (ajracG;tdk\ t*Fg jyem)
6/ toQifbk&m;em*aoe ]]ajracG;tdk\ t*FgESpfyg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl\?
tb,f t*FgESpfyg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf ajracG;tdkonf
tpmudk &onf&Sdaomf rpufqkyf r&GH&SmbJ tvdk&Sdwdkif; pm;ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
ur|mef; pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf abmZOfudk &onf&Sdaomf rpufqkyf r&GH&SmbJ cEmudk,f
rQwavmufkHom okH;aqmif&m\/ rif;jrwf ajracG;tdk\ a&S;OD;pGmaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf toQifr[muyrax&fonf- ]]igonf ausmif;rS qif;ouf &GmodkY qGrf;tvdkYiSg
0ifcJhNyD? xrif;pm; aeaom Elem&Sdaom a,mufsm;odkY tav;tjrwfjyKum teD;uyf &yfNyD/
xkdElem&Sdaom a,mufsm;onf jynfykyf aoG;ajcmufwdkYjzifh rSnfhaomvufjzifh xrif;vkyfudk ightm;
qufuyfvSL'gef;NyD? xrif;vkyfudk xnfhavmif; aepOf Elem&Sdaom a,mufsm;\ vufacsmif;onf
vnf; oydwfxJ jywfusavNyD/ igonf eH&Hajcudk rSD qGrf;vkyfudk pm;\? pm;qJ
vnf;aumif;? pm;NyD; vnf;aumif; ightm; pufqkyf&GH&Smjcif; r&Sd}} [k pum;udkvnf;
a[mawmfrltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; ajracG;tdkonf tpmudk &onf&Sdaomf Murf;wrf;\[l vnf;
aumif;? rGefjrwf\ [l vnf;aumif; rpl;prf; ra&G;cs,fouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf abmZOfudk &onf&Sdaomf Murf;wrf;\[l vnf;aumif;?
rGefjrwf\[l vnf;aumif;? aumif;jrwfonfudk vnf;aumif;? raumif;jrwfonfudk vnf;
aumif; rpl;prf; ra&G;cs,f&m? &wdkif;aom tpmjzifh a&mifh&J&m\/ rif;jrwf ajracG;tdk\
ESpfckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf 0*FEykPm;\ om;jzpfaom toQifOyaoe
rax&fonf- ]]Murf;wrf;aom abmZOfjzifhvnf; a&mifh&Jwif;wdrf&m\? &&SdonfrS wpfyg; rsm;pGm
aom t&omudk rawmifhw&m? t&omwdkY wyfrufo\
l pdwfonf psmef rarGUavsmfEdkif? qdk;
aumif; ,kwfjrwf&wwforQaom tpmjzifh wif;wdrf a&mifh&JEdkifolonf r*fzdkvfudk jynfhapEdkif
\}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
ajcmufckajrmuf Z&od*Fgv*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- OOyyppdu
dumm00**f f ======
7 - rd**FyOm (orif\ t*Fg jyem)
7/ toQifbk&m;em*aoe ]]orif\ t*FgokH;yg;wkdkYudk ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl\/
tb,f t*FgokH;yg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf orifonf aeYtcg
awm vSnfhvnf\? nOfhtcg vGifwD;acgif vSnfhvnf\? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;
pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf aeYtcg awm ae&m\? nOfhtcg vGifwD;acgif ae&m\/
rif;jrwf orif\ a&S;OD;pGmaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf ewfxuf ewf jzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf MuufoD;xzG,fudk jy&m avmr
[Hoea'oemawmf- ]]om&dykw&m xdkigbk&m;onfum; (wydkYwJG + waygif; ESpfv\) tMum;
&Spf&ufjzpfaom qD;ESif;usaom tcg at;jrukefaom? aqmif;vjzpfukefaom nOfhwdkY nOfh
tcg igbk&m;onf vGifwD;acgif ae\? aeYtcg awmtkyf ae\? aEGvwdkY\ aemufqkH;wpfv
aeYtcg vGifwD;acgif ae\? nOfhtcg awmtkyf ae\}} [k pum;udkvnf; a[mawmf
rltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; orifonf vSHjzpfap? jrm;jzpfap a&S;I usa&mufvmonf&Sdaomf
vSnfhywf\? ajy;vTm;\? udk,fudk vufeufteD;odkY raqmif? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;
pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf udavomwdkY a&S;I usa&mufukefonf&Sdaomf vSnfhywf&m\?
ajy;vTm;&m\? pdwfudk udavom teD;odkY raqmiftyf/ rif;jrwf orif\ ESpfckajrmufaom
t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; orifonf vlwdkYudk jrifonf&Sdaomf ]]xdkvlwdkYonf ighudk rjrifap
ukefownf;}} [k xdkxdk twnfr&Sdaom t&yfodkY ajy;ouJhodkY? rif;jrwf twl omvQif
ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf cdkuf&efjzpfjcif; rnDGwfjcif; jiif;ckHjcif; tavh
&Sdukefaom oDv r&Sd ysif;&dolwdkYudk vnf;aumif;? taygif;tazmf arGUavsmfolwdkYudk vnf;
aumif; jrifonf&Sdaomf ]]xdkolwdkYonf ighudk rjrifapukefownf;? igonfvnf; xdkolwdkYudk rawGU
rjrif&vdk}} [k xkdxdk twnfr&Sdaom t&yfodkY ajy;&m\/ rif;jrwf orif\ okH;ckajrmuf
aom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf w&m;ppfolBuD; jzpfawmfrlaom toQif om&dykw&m
rax&fonf-]]ightm; wpfpkHwpfckaom t&yf0,f wpf&HwpfcgrQ ,kwfrmaom tvdk&Sdol ysif;&dol
vkHYv0D&d, ,kwfavsmhol tMum;tjrif enf;yg;ol rjyKusifhoifhonfudk jyKusifhol[k orkwf
odrSwftyfonf rjzpfzl;acs}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
ckepfckajrmuf rd**FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- OOyyppdu
dumm00**f f ======
8 - a*gly*FyOm (EGm;taygif;\ t*Fg jyem)
8/ toQifbk&m;em*aoe ]]EGm;taygif;\ t*Fgav;yg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qdkawmf
rl\/ tb,ft*Fgav;yg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf EGm;taygif;
onf rdrd\ae&m jcHtdrfudk rpGefYouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*D
yk*Kdvfonf ]]udk,faumifonf rjrJjcif; t0wfwdkYjzifh zkH;vTrf;&jcif; ESdyfe,f&jcif; uJGysufjcif;
zdkz&J jyefYMuJjcif; ysufpD;jcif; oabm&Sd\}} [k rdrdudk,fudk rpGefY&m/ rif;jrwf EGm;taygif;\
a&S;OD;pGmaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; EGm;taygif;onf qJG,l &Gufaqmiftyfaom 0ef&Sdonf jzpf
csrf;omjcif; qif;&Jjcif;jzifh 0efudk &GufaqmifouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;
aom a,m*Dyk*Kdvfonf aqmufwnftyf jrwfaom tusifh&Sdonf jzpf csrf;omjcif;
qif;&Jjcif;jzifh touf tydkif;tjcm; wdkifatmif toufqkH;onfwdkifatmif jrwfaom tusifhudk
usifh&m\/ rif;jrwf EGm;taygif;\ ESpfckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; EGm;taygif;onf tvdktmomjzifh teHYudk,lvsuf a&udkaomuf
ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf q&mOyZsm,fwdkY\
tqkH;trudk tvdktmomjzifh cspfcifav;jrwfojzifh MunfndKjcif;jzifhaumif; raumif;aom
teHYudk ,lvsuf cH,l&m\/ rif;jrwf EGm;taygif;\ okH;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; EGm;taygif;onf wpfpkHwpfa,mufaom olu (0efudk)&Guf
aqmifaptyfonf&Sdaomf &GufaqmifouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom
a,m*Dyk*dKvfonf oDwif;BuD;? oDwif;vwfjzpfaom &[ef;wdkY\ nf;aumif;? vlOygoum\
vnf;aumif; tqkH;tr toGeftoifudk OD;acgif;jzifh cH,l&m\/ rif;jrwf EGm;taygif;\ av;ck
ajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf w&m;ppfolBuD; jzpfawmfrlaom toQifom&dykw&m
rax&fonf- ]]arG;zGm;aom ESpftm;jzifh ckepfESpfrQom &Sdao; ,aeY jyKopfp jzpfaom
omraPi,fuaomfvnf; ighudk qkH;rjim;tHh? igonf xdktqkH;trudk OD;xdyfjzifh cH,lyg\/
xdkomraPi,fudk jrifvwfonf&Sdaomf xufoefvSaom tvdkudk vnf;aumif;? cspfcifav;jrwf
jcif;udk vnf;aumif; jzpfapaytHh? xdkomraPudk tBudrfBudrf dkaopGmjyK q&mht&m
xm;ygtHh}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
&Spfckajrmuf a*gly*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- OOyyppdu
dumm00**f f ======
9 - 0&m[*FyOm (0uf\ t*Fg jyem)
9/ toQifbk&m;em*aoe ]]0uf\ t*FgESpyf g;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl\/
tb,ft*FgESpfyg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf 0ufonf tvGef
ylavmifaom aEGumvodkY a&mufonf&Sdaomf a&odkY csOf;uyfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
ur|mef; pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf trsufa'goaMumifh pdwfaemufusK acsmfcRwf wkefvIyf
ylavmifcJhaomf at;jrvSpGmaom tNrdKufESifh wlaom rGefjrwfaom arwm bm0emodkY uyf&m\/
rif;jrwf 0uf\ a&S;OD;pGmaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; 0ufonf &THUGefa&odkY uyfonf&Sdaomf ESmacgif;zsm;jzifh ajrBuD;
udk wl; usif;zJGUum usif;cGuf tdyfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom
a,m*Dyk*Kdvfonf pdwf udk,fudk xm;vsuf tmkHtwGif;odkY a&mufonf jzpf tdyf&m\/
rif;jrwf 0uf\ ESpfckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf toQifyda@mvbm&'GgZrax&f
onf- ]]0dyemIaom olonf udk,f tedppaom oabmudk jrif pl;prf; qifjcifum wpfOD;
wnf; jzpf tazmfryg owdy|mefpaom tmkHtwGif; tdyfae\}} [k pum;udkvnf;
a[mawmfrltyf\/ /
udk;ckajrmuf 0&m[*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 44 -- OOyyppdu
dumm00**f f ======
10 - [wd*FyOm (qif\ t*Fg jyem)
10/ toQifbk&m;em*aoe ]]qif\ t*Fgig;yg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl\/
tb,ft*Fgig;yg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf qifrnfonfum; oGm;
aepOfyif ajrBuD;udk cJGouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf
udk,fudk okH;oyfonf jzpfomvQif udavom tm;vkH;wdkYudk azmufcJGtyf\/ rif;jrwf qif\
a&S;OD;pGmaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; qifonf tvkH; (wpfudk,fvkH;jzifhomvQif) vSnfhvnfMunfh\?
ajzmifhpGmomvQif Munfh\? wllt&yf taxmifh t&yfwdkYudk rMunfh? rif;jrwf twlomvQif
ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf tvkH;pkHaom udk,fjzifh Munfhonf jzpf&m\? wllt&yf
taxmifht&yfwdkYudk rMunfh&m? txufodkY rMunfh&m? atmufodkY rMunfh&m? vSnf;xrf;ydk; wpfjyef
rQudkom Munfhonf jzpf&m\/ rif;jrwf qif\ ESpfckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/

rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; qifonf tjrJae&m r&Sdrl usufpm;jcif;iSg oGm;onf&Sdaomf


xdka&muf&m t&yfodkYomvQif ae&ef csOf;uyf\? tjrJ&yfwnf&m ae&mr&Sd? rif;jrwf twl
omvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf tjrJae&m r&Sdonf jzpf&m\? wyfjcif;tmv,
uif;onf jzpf qGrf;cH oGm;&m\? 0dyemIaom &[ef;onf ESpfoufzG,f&Sdaom oifhwifh
avsmufywfaom ESpfoufpzG,f &Sdaom t&yfjzpfaom r@yfudk vnf;aumif;? opfyif&if;udk
vnf;aumif;? vdkPfudk vnf;aumif;? awmif0Srf;udk vnf;aumif; tu,f jrifonf jzpftHh?
xdkjrif&m t&yfomvQif ae&ef csOf;uyf&m\/ tjrJwnfaom ae&mudk rjyK&m/ rif;jrwf qif\
okH;ck ajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; qifonf a&odkY oufqif;onf&Sdaomf pifMu,foefY&Sif; tnpf
taMu;uif; at;jraom a&jzifh jynfhaom Mumacgif;avmif; Mumdk Mumy'krm Mumyk@&duf
wdkYjzifh zkH;vTrf;vsuf rsm;pGm BuD;us,faom y'krmMumtdkifodkY oufqif;um qifwdkY\ upm;jcif;
jzifh upm;\? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf pifMu,foefY&Sif;
tnpftaMu; uif; txl;Munfvifaom raemufusKaom jrwfaom w&m;wnf;[laom
a&jzifh jynfhaom (0drkwd) t&[wzdkvf[laom yef;wdkYjzifh zkH;vTrf;aom r[mowdy|mefwnf;
[laom a&uefodkY oufqif;vsuf Pfjzifh ocFg&w&m;wdkYudk cg cstyfukef\? cgwGuf vTifhypf
tyfukef\? a,m*g0p&yk*KdvfwdkY\ upm;jcif;jzifh upm;&m\/ rif;jrwf qif\ av;ckajrmufaom
t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; qifonf owd&Sdonf jzpf ajcudk <u\? owd&Sdonf jzpf
ajcudk cs\? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf owdorZOf&Sdonf
jzpf ajcudk <u&m\? owdorZOf&Sdonf jzpf ajcudk cs&m\? a&SUodkY wufjcif; aemufodkY
qkwfjcif; vnf;aumif;? auG;jcif; qefYjcif; vnf;aumif; tvkH;pkHaom &d,mykxfwdkY owd
orZOf&Sdonf jzpf&m\/ rif;jrwf qif\ ig;ckajrmufaom t*Fgukd ,ltyf\/ rif;jrwf
ewfxuf ewf jzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf oH,kwedum,fjrwf- ]]udk,fjzifh apmifhpnf;
jcif;onf aumif;\? EIwfjzifh apmifhpnf;jcif;onf aumif;\? pdwfESvkH;jzifh apmifhpnf;jcif;onf
aumif;\? tvkH;pkHwdkY apmifhpnf;jcif;onf aumif;\? tvkH;pkHwdkY (raumif;rIrS) &SufaMumuf
apmifhpnf;aomoludk apmifha&SmufvkHjcHKol[k qdktyf\}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/
q,fckajrmuf [wd*FyOm NyD;\/
av;ckajrmuf Oypdum0*f NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- o
oD[
D[00**f f ======
1 - oD[*FyOm (jcaoFh\ t*Fg jyem)
11/ toQifbk&m;em*aoe ]]jcaoFh\ t*Fgckepfyg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl\/
tb,ft*Fgckepfyg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf jcaoFhrnfonf jzLjzL
azG;azG; npfaMu;rwif pifMu,fpGm jzLouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom
a,m*Dyk*Kdvfonf jzLjzLazG;azG; npfaMu;rwif pifMu,fpGmaom jzLaom pdwfjzifh ,kHrSm;rI
uif;onf jzpf&m\? rif;jrwf jcaoFh\ a&S;OD;pGmaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; jcaoFhonf tajcav;acsmif;&Sdonf jzpf tvGef&J&ifhpGm
vSnfhvnf oGGm;vmouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf
'dyg'f av;yg;wnf;[laom tajc&Sdonf jzpf&m\/ rif;jrwf jcaoFh\ ESpfckajrmufaom t*Fg
udk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; jcaoFhonf tvGefvSy ESpfoufpzG,f jzpfaom vnfqH
&SdouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf tvGefvSy
ESpfoufpzG,fjzpfaom oDvwnf;[laom vnfqH&Sdonf jzpf&m\/ rif;jrwf jcaoFh\ okH;ck
ajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; jcaoFhonf toufyif ukefqkH;aomfvnf; wpfpkHwpfOD;aom
ow0gudkrQ rudkif;GwfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvf
onf ouFef; qGrf; ausmif;tdyf&mae&m olemwdkY\ taxmuftyHh aq;y&du&mwdkY uif;jywf
aomfvnf; wpfpkH wpfa,mufaom oludkrQ rudkif;Gwf&m/ rif;jrwf jcaoFh\ av;ckajrmufaom
t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; jcaoFhonf tpOftwdkif; pm;\? us&mt&yf omvQif tvdk&Sd
wdkif; pm;\? rGefjrwfaom tom;udk ra&G;cs,f? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom
a,m*Dyk*dKvfonf tpOftwdkif;pm;onf jzpf&m\? ay;vSLol 'g,umwdkYudk ra&G;cs,ftyfukef?
a&S;OD;tdrfudk y,f (ay;vSLol'g,um)wdkYudk rcsOf;uyftyfukef? abmZOfudk ra&G;cs,f&m?
qGrf;vkwfudk ,l&mt&yfomvQif cEmudk,f rQwjcif;iSg pm;&m\? rGefjrwfaom abmZOfudk
ra&G;cs,f&m/ rif;jrwf jcaoFh\ ig;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; jcaoFhonf tpmudk odkrSD; odrf;qnf;xm;jcif; r&Sd? wpfBudrf
usufpm;&m t&yf pm;NyD;aomf wpfzef xdkt&yfodkY rcsOf;uyf ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf odkrSD;jcif;udk rjyKrl okH;aqmifavh&Sdonf jzpf&m\/
rif;jrwf jcaoFh\ ajcmufckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; jcaoFhonf tpmudk r&onf&Sdaomf rylyif rawmifhw? tpmudk
&aomfvnf; rwyfruf rawGa0? avmbtvGef roufa&mufapbJ pm;\? rif;jrwf twl
omvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf abmZOfudk r&aomaMumifh rylyif rawmifhw
&m? abmZOfudk &aomfvnf; rwyfruf rawGa0bJ avmbtvGef roufa&mufapbJ tjypfudk
IMunfhvsuf 0#frS xGufajrmufaMumif; ynmjzifh okH;aqmif&m\/ rif;jrwf jcaoFh\ ckepfckajrmuf
aom t*Fgukd ,ltyf\/ rif;jrwf ewfxuf ewfjzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf oH,kw

edum,fjrwf r[muyrax&fudk csD;usL;axmremawmfrlvdk&um;- ]]&[ef;wdkY uyonf


&&orQaom qGrf;jzifh a&mifh&JEdkif\? &&orQaom qGrf;jzifh a&mifh&Jjcif;\ *kPfudkvnf; qdkavh
&Sd\? qGrf;[laom taMumif;aMumifh ravsmufywfaom (rtyfaom) &SmrSD;jcif;odkY ra&muf?
qGrf;udk r&vnf; rylyif rawmifhw? qGrf;udk &vnf; rwufruf rawGa0? avmbtvGef
roufa&mufapbJ tjypfudk Iqifjcifvsuf 0#frS xGufajrmufaMumif; ynm&Sdonf jzpf
okH;aqmif\}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
a&S;OD;pGmaom oD[*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- o
oD[
D[00**f f ======
2 - pu0gu*FyOm (pu0gufiSuf\ t*Fg jyem)
2/ toQifbk&m;em*aoe ]]pu0gufiSuf\ t*FgokH;yg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qdkawmf
rl\/ tb,f t*FgokH;yg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf pu0guf
iSufonf toufqkH;onfwdkifatmif tazmfudk rpGefYypfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
ur|mef; pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf toufqkH;onf wdkifatmif oifhavsmfaomtm;jzifh
ESvkH;oGif;rI ]a,medaomreodum&} udk rpGefY&m/ rif;jrwf pu0gufiSuf\ a&S;OD;pGmaom t*Fg
udk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsdK;um; pu0gufiSufonf arSmfao; arSmfnif;udk pm;\? xdkarSmfao;
arSmfnif;jzifhom a&mifh&J\? xdkarSmfao; arSmfnif;jzifh a&mifh&Jjcif;aMumifh tm;tifrS vnf;
aumif;? tqif;rS vnf;aumif; rqkwf,kwf? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom
a,m*Dyk*Kdvfonf &&orQESifh a&mifh&J&m\? rif;jrwf &&orQjzifh a&mifh&Jaom? ur|mef;pD;jzef;
aom a,m*Dyk*Kdvfonf oDvrS rqkwf,kwf? orm"drS rqkwf,kwf? ynmrS rqkwf,kwf? 0drkwd
(t&[wzdkvf) rS rqkwf,kwf? 0drkwdPftjrifrS rqkwf,kwf? tvkH;pkHaom ukodkvfw&m;wdkYrS
rqkwf,kwf/ rif;jrwf pu0gufiSuf\ ESpfckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; pu0gufiSufonf ow0gwdkYudk rnOf;qJ ouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf wkwfudk csxm;onf vufeufudk csxm;
tyfonf raumif;rIrS &Sufonf oem;jcif;odkY a&mufonf tvkH;pkHaom ouf&Sdow0gwdkY\
tpD;tyGg;udk apmifha&Smufonf jzpf&m\/ rif;jrwf pu0gufiSuf\ okH;ckajrmufaom t*Fgudk
,ltyf\/ rif;jrwf ewfxuf ewfjzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf pu0guZmwf- ]]tMuif
olonf udk,fwdkifvnf; rowf? olwpfyg;udkvnf; rowfykwfap? udk,fwdkifvnf; ratmifEdkif?
olwpfyg;udkvnf; ratmifEdkifap? tvkH;pkHaom ow0gwdkY arwmtzdkY tpk&Sd\? xdkolUtm;
wpfpkHwpfOD;ESifhrQ &efr&SdEdkif} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
ESpfckajrmuf pu0gu*FyOm NyD;\/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- o
oD[
D[00**f f ======
3 - ayPm[du*FyOm (atmufcsif;iSuf\ t*Fg jyem)
3/ toQifbk&m;em*aoe ]]atmufcsif;iSufr\ t*FgESpfyg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l
qdkawmfrl\/ tb,f xdkt*FgESpfyg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf
atmufcsif; iSufronf rdrd\ vif jiLpljcif;aMumifh om;i,fwdkYudk rauR;arG; ouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf rdrdpdwf udavomjzpfay:vwfaomf
jiLplonf jzpf&m\? owdy|mefjzifh aumif;pGm apmifhpnf;rI[laom tacgif; xnfhxm;
raem'Gg& um, *wmowdudk yGg;rsm;&m\/ rif;jrwf atmufcsif;iSufr\ a&S;OD;pGmaom
t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; atmufcsif;iSufronf awm wpfaeYywfvkH; usufpm;&m t&yf
udk oGm;vmvSnfhvnf nOfh rdrd\ vkHjcHKjcif;iSg iSuftaygif;odkY uyf\? rif;jrwf twl
omvQif ur|mef; pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf oHa,mZOfrS vGwfjcif;iSg wpfa,mufwnf;
qdwfNidrf&m t&yfudk rSD0J&m\? xdkqdwfNidrf&mt&yf arGUavsmfrIudk r&aom &[ef;onf uJh&JU
pGyfpJGrI ab;rS apmifhxdef;&ef oHCmhabmifodkY ouf0if oHCm tapmifhta&Smufjzifh ae&m\/
rif;jrwf atmufcsif;iSufr\ ESpfckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf jrwfpGmbk&m;
txHawmf o[rwdrnfaom jA[monf- ]]awmwGif; jzpfukefaom ausmif;tdyf&m ae&mwdkY
udk rSD0Jukefavmh? oHa,mZOfrS vGwfjcif;iSg usifh&m\? xdkawm arGUavsmfrIudk tu,f
r&jim;tHh? owd&Sd pdwfudk apmifhpnf;vsuf oHCmhabmif aexdkif&m\}} [k pum;udkvnf;
a[mawmfrltyf\/ /
okH;ckajrmuf ayPm[du*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- o
oD[
D[00**f f ======
4 - C&uaygw*FyOm (tdrfcdk\ t*Fg jyem)
4/ toQifbk&m;em*aoe ]]tdrfcdk\ t*Fgwpfyg;udk ,ltyf\}} [l qdkawmfrl\/ tb,f
t*Fg wpfyg;udk ,ltyfygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf tdrfcdkonf olwpfyg;tdrf
ae&onf&Sdaomf xdkolwpfyg;wdkY\ Opmb@m\ wpfpkHwpfckaom edrdwftrSwfudk r,l? vspfvsL
I trSwfrsm;pGm jyK aeouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*D
yk*dKvfonf wpfyg;aom trsKd;odkY uyfonf&Sdaomf xdktrsKd; rdef;r a,mufsm;wdkY\ anmifapmif;
vnf;aumif;? tif;ysOf vnf;aumif;? t0wfykqdk; vnf;aumif;? wefqm vnf;aumif;?
tdrfwGif; tokH;taqmif vnf;aumif;? tdrfytokH;taqmif vnf;aumif;? abmZOf txl;
taxGwdkY vnf;aumif; edrdwftrSwftom;udk r,l&m? vspfvsLIonf jzpf&m\? &[ef;[laom
trSwfonmudk a&S;Ijzpfap&m\/ rif;jrwf tdrfcdk\ t*Fgwpfyg;udk ,ltyf\/ rif;jrwf
ewfxuf ewfjzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf plVem&'Zmwf- ]]olwpfyg;tdrfodkY aomufjcif;
iSg vnf;aumif;? pm;jcif;iSg vnf;aumif; 0ifonf&Sdaomf twdkif;t&SnfESifh ,SOf cJ&m\?
twdkif;t&SnfESifh ,SOf pm;&m\? rdef;r\ tqif; ]lygkH} pdwx
f m;rjyK&m}} [k pum;udk
vnf; a[mawmfrltyf\/
av;ckajrmuf C&uaygw*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- o
oD[
D[00**f f ======
5 - Ovlu*FyOm (cifykyfiSuf\ t*Fg jyem)
5/ toQifbk&m;em*aoe ]]cifykyfiSuf\ t*FgESpfyg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl\/
tb,f t*FgESpfyg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf cifykyfiSufonf
usD;iSufwdkYESifh qefYusifbufjzpf nOfhtcg usD;taygif; &Sd&modkY oGm;vsuf rsm;pGmaom
usD;wdkYudkvnf; owfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf
rodrI ]arm[} ESifh qefYusifjcif;udk jyK&m\? wpfa,mufwnf; qdwfNidrf&m t&yf ae rodrI
]arm[} udk aumif;pGm ESdrfeif;&m\? t&if;rS jzwf&m\/ rif;jrwf cifykyfiSuf\ a&S;OD;pGmaom
t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; cifykyfiSufonf vkHjcHKpGm udef;atmif; ouJhodkY? rif;jrwf twl
omvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf jidrf0yfpGm wpfyg;wnf; udef;atmif;jcif;
arGUavsmfonf wpfyg;wnf; udef;atmif;jcif; aysmfydkufonf jzpf&m\/ rif;jrwf cifykyfiSuf\
ESpfckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf ewfxuf ewfjzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf
oH,kwedum,fjrwf- ]]omoemawmf &[ef;onf qdwfNidrf&m0,f wpfyg;wnf;
udef;atmif;jcif; arGUavsmfonf udef;atmif;jcif; wpfyg;wnf; aysmfydkufonf jzpf ]]w&m;
um; qif;&Jwnf;}} [k [kwfrSefaomtwdkif; od\? ]]w&m;um; qif;&J jzpfay:aMumif;wnf;}}
[k [kwfrSefaomtwdkif; od\? ]]w&m;um; qif;&J csKyf&m (edAmef)wnf;}} [k [kwfrSefaom
twdkif;od\? ]]w&m;um; qif;&JcsKyf&m (edAmef) odkY a&mufaMumif; jzpfaom tusifhwnf;}} [k
[kwfrSefaom twdkif; od\}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
ig;ckajrmuf Ovlu*FyOm NyD;\/
------

6 - owyw*FyOm (acguf&SmiSuf\ t*Fg jyem)


6/ toQifbk&m;em*aoe ]]acguf&SmiSuf\ t*Fgwpfyg;udk ,ltyf\}} [l qdkawmfrl\/
tb,f t*Fgwpfyg;udk ,ltyfygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf acguf&SmiSufonf wGefjrnf
vsuf olwpfyg;wdkYtm; ab;r&Sdonfudk vnf;aumif;? ab;&Sdonfudk vnf;aumif; ajymMum;
ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf olwpfyg;wdkYtm;
w&m;udka[mojzifh zdkz&Jus&aom 0dedygwab;udk ab;tm;jzifh jy&m\? edAmefudk ab;uif;
aom tm;jzifh jy&m\/ rif;jrwf acguf&SmiSuf\ t*Fgwpfyg;udk ,ltyf\/ rif;jrwf toQif
yda@mvbm&'GgZ rax&fonf- ]]a,m*D&[ef;onf i&J ab;\ aMumufvefYzG,fudk vnf;
aumif;? edAmef jyefYajym rsm;jym;aom csrf;omudk vnf;aumif; ESpfyg;ukefaom tusKd;wdkYukd
jytyfukef\}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
ajcmufckajrmuf owyw*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- o
oD[
D[00**f f ======
7 - 0*Kvd*FyOm (vif;EdkY\ t*Fg jyem)
7/ toQifbk&m;em*aoe ]]vif;EdkY\ t*FgESpfyg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl\/
tb,f t*FgESpfyg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf vif;EdkYonf tdrfodkY
0if ysHoef; vSnfhvnfNyD;aomf xGuf\? xdktdrf raESmifh,SufouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf &GmodkY qGrf;tvdkYiSg 0ifvsuf tdrfpOftwdkif; vSnfhvnfNyD;
aomf &aom vmbfjzifh vsifpGmomvQif xGuf&m\? xdk&Gm aESmifh,Sufonf rjzpf&m/ rif;jrwf
vif;EdkY\ a&S;OD;pGmaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; vif;EdkYonf olwpfyg;tdrf aeonf&Sdaomf xdktdrf&SifwdkYtm;
qkwf,kwf ysufpD;aMumif;udk rjyKouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*D
yk*dKvfonf ('g,um) tdrfwdkYodkY csOf;uyf tvGefawmif;jcif;jzifh vnf;aumif;? odapjcif;
]0dnwf} rsm;ojzifh vnf;aumif;? rdrdudk,f\ tjypf a'gorsm;ojzifh tvGef tqdktajymrsm;
ojzifh vnf;aumif;? wlrQaom csrf;omqif;&J&Sdojzifh vnf;aumif; xdk'g,umwdkYtm; wpfpkH
wpf&m ESvkH;rom,mzG,fudk rjyK&m? xdk'g,umwd\
kY jyKvkyf&if;trIudk r,kwfavsmhap&m? tvkH;pkH
BuD;yGg;jcif;udkomvQif tvdk&Sd&m\/ rif;jrwf vif;EdkY\ ESpfckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf ewfxuf ewfjzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf 'DCedum,fjrwf vuPokwf]]o'gw&m;jzifh vnf;aumif;? oDvjzifh vnf;aumif;? y&d,wftMum;tjrifjzifh vnf;aumif;?
ynmjzifh vnf;aumif;? pGefYMuJjcif;jzifh vnf;aumif;? avmuDw&m;jzifh vnf;aumif;? rsm;pGmukef
aom aumif;jrwfaom *kPfwdkYjzifh vnf;aumif;? Opmjzifh vnf;aumif;? pyg;jzifh vnf;aumif;?
v,f,mjzifh vnf;aumif;? om;orD;wdkYjzifh vnf;aumif;? r,m;wdkYjzifh vnf;aumif;? tajc
av;acsmif;&Sdaom ow0gwdkYjzifh vnf;aumif;? aqGrsKd;wdkYjzifh vnf;aumif;? taqGcifyGef; wdkYjzifh
vnf;aumif;? cspfcif awmfpyfolwdkYjzifh vnf;aumif;? tm;tifjzifh vnf;aumif;? tqif;jzifh
vnf;aumif;? csrf;omjcif;jzifh vnf;aumif;? udk,fusKd; olusKd; ESpfrsKd;pkHwdkYjzifh vnf;aumif;
olwpfyg;wdkYonf todkYvQif rqkwf,kwfukeftHhenf;[k tvdk&Sd\? tusKd; NyD;ajrmufjcif;udkvnf;
vGefpGmawmifhw\}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
ckepfckajrmuf 0*Kvd*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- o
oD[
D[00**f f ======
8 - Zvlu*FyOm (arQmh\ t*Fg jyem)
8/ toQifbk&m;em*aoe arQmh\ t*Fgwpfyg;udk ,ltyf\}} [l qdkawmfrl\/ tb,f
t*Fgwpfyg;udk ,ltyfygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf arQmhonf tMuifol wG,f\?
xdkolom jrJpGm wG,f aoG;udk pkwfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom
a,m*Dyk*Kdvfonf tMuif ur|mef;wnf;[laom tmkH pdwfonf wG,f\? xdkur|mef;wnf;
[laom tmkHudk tqif;tm;jzifh vnf;aumif;? oPmeftm;jzifh vnf;aumif;? t&yfrsufESm
tm;jzifh vnf;aumif;? wnf&mrSD&mtm;jzifh vnf;aumif;? tydkif;tjcm;tm;jzifh vnf;aumif;?
toGiftjyiftm;jzifh vnf;aumif;? trSwfedrdwftm;jzifh vnf;aumif; jrJpGm wnfaxmif pdkufESuf
xdkpGJvrf;aom tmkHjzifhomvQif wpfpkHwpfckaom t&omESifh ra&m,Sufaom udavomrS
vGwfajrmufrI ]0drkwd} wnf;[laom t&[wzdkvft&omudk aomuf&m\/ rif;jrwf arQmh\
t*Fgwpfyg;udk ,ltyf\/ rif;jrwf tEkk'grax&fonf- ]]pifMu,fvSpGmaom pdwfjzifh ur|mef;
tmkH wnf xdkpdwfjzifh rnfonfh t&omwdkYESifhrQ ra&m,Sufaom 0drkwd[laom edAmef r*f
zkdvft&omudk aomufokH;tyf\}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
&Spfckajrmuf Zvlu*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- o
oD[
D[00**f f ======
9 - oy*FyOm (a>r\ t*Fg jyem)
9/ toQifbk&m;em*aoe a>r\ t*FgokH;yg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl\/ tb,f
t*FgokH;yg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf a>ronf &ifbwfjzifh oGm;
ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf ynmjzifh oGm;tyf\?
rif;jrwf ynmjzifh oGm;aom a,m*Dyk*Kdvf\ pdwfonf enf;rSef vrf;rSef oabmrSef vSnfhvnf
\? rrSefaom oabm vuPmudk a&SmifMuOf\?[kwfrSefaom oabmvuPmudk yGg;rsm;\/
rif;jrwf a>r\ a&S;OD;pGmaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; a>ronf oGm;vmonf&Sdaomf (tqdyfEdkifaom) aq;udk MuOf
a&Smif oGm;\? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf raumif;aom
tusifh 'kpdkufudk MuOfa&Smifojzifh oGm;vmvSnfhvnf&m\/ rif;jrwf a>r\ ESpfckajrmufaom
t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; a>ronf vlwdkYudk jrifonf&Sdaomf ylyef\? pdk;&drf\? MuHpnf\?
rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf raumif;aom tMuHwdkYudk MuHrd

rarGUavsmfjcif; jzpfay:vwfaomf ]]igonf arhavsmhayghwefojzifh aeY&ufudk ukefvGefaptyfjyD?


xdkaeY&ufudk wpfzef&jcif;iSg rwwfaumif;}} [k ylyef&m\? pdk;&drf&m\? MuHpnf&m\/ rif;jrwf
a>r\ okH;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf bvmwd,Zmwf udE&mzdkrESpfOD;wdkY
onf-]]rkqdk; igwdkYonf wpfnOfhywfvkH; tvdkr&SdMuukefbJ wpfOD;onf wpfOD;udk vGrf;qGwf
atmufarhMuukefvsuf (jrpfa&jcm;) auGuGif;aeMu&ukef\? xdkwpfnOfhtwGufudk ylaqG;
vGrf;qGwfukefonfjzpf xdknOfhrsKd; aemufxyf wpfzef rjzpfygapvifh[k idkyJGcsDcs pdk;&drfMu&
ukef\}} [k (rkqdk;tm; ajymaom) pum;udk jrwfpGmbk&m;onfvnf; a[mawmfrltyf\/ /
udk;ckajrmuf oy*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 55 -- o
oD[
D[00**f f ======
10 - tZ*&*FyOm (pyg;BuD;a>r\ t*Fg jyem)
10/ toQifbk&m;em*aoe ]]pyg;BuD;a>r\ t*Fgwpfyg;udk ,ltyf\}} [l qdkawmfrl\/
tb,f t*Fgwpfyg;udk ,ltyfygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf pyg;BuD;a>ronf BuD;pGm
aom udk,f&Sd\? rsm;pGmaom aeYwdkYywfvkH; ,kwfavsmhaom 0rf;acgif;&Sd\? tvGefEGrf;yg;\?
0rf;acgif;jynfhatmif tpmudk r&? jynfhpkHpGm r&onfjzpf omvQif udk,f\ rQwavmufkHrQjzifh
om rQwouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif qGrf;cHtusifh avhusufaom? olwpfyg;xHrS
qGrf;udk&&ef uyfaom? olwpfyg; ay;vSLonfudkom vdkvm;aom? udk,fwdkif,ljcif;rS MuOfa&Smif
aom? ur|mef; pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf 0rf;jynfhavmufatmifaom qGr;f tm[m&udk
&&ef cJ,Of;\? tm[m& &EdkifcJ\? cJ,Of;ojzifh &tyf\/ xdkodkYjzpfapumrl {uef pifppftm;jzifh
tusKd;pD;yGg;udkom yGg;rsm; apvdk&if;&Sdaom trsKd;aumif;om; a,m*Donf av;vkyf ig;vkyfaom
qGrf;wdkYudk rpm;rl t<uif;udk a&jzifh jynfhaptyf\/ rif;jrwf pyg;BuD;a>r\ wpfckaom
t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf w&m;ppfolBuD;jzpfawmfrlaom toQifom&dykw&mrax&fonf]]&[ef;onf pGwfpdkaom tpmudk vnf;aumif;? ajcmufaoGUaom tpmudk vnf;aumif;
(&&orQ) pm;okH; jynfhpkH0ajymonf rjzpf&m? ,kwfavsmhaom 0rf;&Sdonf twdkif;t&Snf&Sdaom
tpmtm[m&&Sdonf jzpf owdjyKvsuf usifhokH;&m\/ av;vkyf ig;vkyfaom qGrf;wdkYudk
rpm;bJ a&aomuf&m\? odkY pm;onf&Sdaomf edAmefokdY apvTwfaom pdwf&Sdaom &[ef;tm;
csrf;ompGm aeEdkifjcif;iSg oifhavsmfavmuf\}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
q,fckajrmuf tZ*&*FyOm NyD;\/
ig;ckajrmuf oD[0*f NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 66 -- rru
u##u
u00**f f ======
1 - yEru#u*FyOm (yifhul\ t*Fg jyem)
1/ toQifbk&m;em*aoe ]]yifhul\ t*Fgwpfyg;udk ,ltyf\}}[l qdkawmfrl\/ tb,f
t*Fg wpfyg;udk ,ltyfygoenf;[k(ar;avQmuf\)/ rif;jrwf yifhulonf vrf; yifhul uGef&uf
(yifhultdrf) udk jyK xdkuGef&uf ydk;onfvnf;aumif;? ,ifonfvnf;aumif;? ESHaumifonf
vnf;aumif; tu,f Nidonf jzpftHh? xdktaumifudk zrf;,l pm;ouJhodkY? rif;jrwf twl
omvQif ur|mef; pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf 'Gg&ajcmufyg;wdkY owdy|mef wnf;[laom
uGef&ufAdwmefudkjyK xdkuGef&ufAdwmef udavom wnf;[laom ,ifaumifwdkYonf tu,f
zJGUrdukefonf jzpftHh? xdkae&myifvQif owftyf\? rif;jrwf yifhul\ t*Fgwpfyg;udk ,ltyf\/
rif;jrwf tEkk'g rax&fonf- ]]ajcmuf'Gg&wdkY (jzpfaom) pdwfudk owdy|meftmkHjrwf tjrJ
pJGrSwf&m\? xdkpdwf udavomwdkYonf tu,f NidukeftHh? 0dyemyGg;rsm;aom a,m*D
yk*KdvfonfhxdkudavomwdkYudk owftyfukef\}}[k pum;udkvnf; a[m awmfrltyf\/ /
a&S;OD;pGmaom yEru#u*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 66 -- rru
u##u
u00**f f ======
2 - xedw'g&u*FyOm (EdkYpdkYoli,f\ t*Fg jyem)
2/ toQifbk&m;em*aoe ]]EdkYpdkYoli,f\ t*Fgwpfyg;udk ,ltyf\}}[l qdkawmfrl\/ tb,f
t*Fgwpfyg;udk ,ltyfygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf EdkYpdkYoli,fonf rdrd tusKd;om
iJhuGuf EdkYpdkYvdkaomf idkdouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*D
yk*Kdvfonf rdrdtusKd; (t&[wzdkvf) iJhuGuf ygVdoifjcif; t|uxmoifjcif; aumif;pGm
vkHYvjyKjcif; qdwfNidrf&mt&yf q&mESifhtwl aexdkifjcif; taqGcifyGef;aumif;udk rSD0Jjcif;
tm;vkH;wdkY w&m;ouf0ifaom Pf&Sdonf jzpf&m\/ rif;jrwf EdkYpdkYoli,f\ t*Fg wpfyg;udk
,ltyf\/ rif;jrwf ewfxufewfjzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf 'DCedum,fjrwf y&dedAme
okwef- ]]tmeEm igbk&m; wdkufwGef;\? oifwdkYonf rdrdtusKd;pD;yGg; aphaqmfMuukefavmh?
rdrdtusKd;pD;yGg; tm;xkwfMuukefavmh? rdrdtusKd;pD;yGg; rarh ravsmhMuukefbJ udavomudk
ylyefapwwfaom vkHYv&Sdukef edAmefodkY apvTwftyfaom pdwf&Sdukefonf jzpf
aeMuukefavmh}}[k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
ESpfckajrmuf xedw'g&u*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 66 -- rru
u##u
u00**f f ======
3 - pdwu"&ukr*FyOm (ukef;vdyfajymuf\ t*Fg jyem)
3/ toQifbk&m;em*aoe ]]ukef;vdyfajymuf\ t*Fgwpfyg;udk ,ltyf\}}[l qdkawmfrl\/
tb,ft*Fgwpfyg;udk ,ltyfygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwfukef;vdyfajymufonf a&rS
aMumufaomaMumifh a&udk MuOfa&Smif oGm;\/ xdkodkYa&udk MuOfa&Smifjcif;aMumifhvnf;
toufrS rqkwf,kwfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf
arhavsmhrI ab;[k Iavh&Sdonf jzpf&m\/ rarhravsmhrI *kPfaus;Zl;txl;udk Iavh&Sdonf
jzpf&m\? xdkodkY (arhavsmhrI) ab;[k Iavh&Sdonf\ tjzpfaMumifhvnf; &[ef;\ tjzpfrS
r,kwf? edAmef\ teD; uyf wnf\/ rif;jrwfukef;vdyfajymuf\ t*Fgwpfyg;udk ,ltyf\/
rif;jrwf ewfxufewfjzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf "ry'- ]]rarhravsmhjcif;
arGUavsmfaom? arhavsmhjcif; ab;[k Iavh&Sdaom &[ef;onf &[ef;*kPfaus;Zl;jzpfaom
r*fzdkvfrS qkwf,kwfjcif;iSg rxdkuf? edAmef\ teD;omvQif wnf\}}[k pum;udkvnf;
a[mawmfrltyf\/ /
okH;ckajrmuf pdwu"&ukr*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 66 -- rru
u##u
u00**f f ======
4 - y0e*FyOm (awmtkyf\ t*Fg jyem)
4/ toQifbk&m;em*aoe ]]awmtkyf\ t*Fgig;yg;wdkYudk ,ltyfukef\}}[l qdkawmfrl\/
tb,f t*Fgig;yg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf awmtkyfrnfonf
rpifMu,faom vltaygif;udk zkH;vTrf;ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom
a,m*Dyk*Kdvfonf wpfyg;aomolwdkY\ tjypf cRwf,Gif;csufudk zkH;vTrf;&m\? rzGifhtyf/ rif;jrwf
awmtkyf\ a&S;OD;pGmaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; awmtkyfonf rsm;pGmaom vlwdkYrS qdwfouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf wyfrufrI ]&m*}? trsufxGufrI ]a'go}?
awGa0rI ]arm[}? axmifvTm;rI ]rme}? rSm;aomt,l ]'d|d}[laom uGef&ufwdkYrSvnf;aumif;?
tvkH;pkHaomudavomwdkYrSvnf;aumif; uif;qdwfonf jzpf&m\/ rif;jrwf awmtkyf\
ESpfckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; awmtkyfonf vlwdkYjzifh usOf;ajrmif;jcif;rS uif;onfjzpf
qdwfNidrfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf t&d,mwdkY\

Opmr[kwfukefaom ,kwfnHhaom tukodkvfw&m;wdkYrS uif;qdwfonf jzpf&m\/ rif;jrwf


awmtkyf\ okH;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; awmtkyfonf Nidrfouf oefY&Sif;pifMu,fouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf Nidrfouf oefY&Sif;pifMu,fonf jzpf&m
\?&m*ponf Nidrf;at;onf rmeudk y,fNyD;onf aus;Zl;acszsufjcif;udk y,fNyD;onf jzpf&m \/
rif;jrwf awmtkyf\ av;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; awmtkyfonf t&d,mjzpfaomolawmfaumif;wdkY tjrJ
rSD0JtyfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf t&d,m
jzpfaom olawmfaumif;wdkY tjrJrSD0Jtyfonf jzpf&m\/ rif;jrwf awmtkyf\ ig;ckajrmufaom
t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf ewfxufewfjzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf oH,kw
edum,fjrwf- ]]&m*ponfwdkYrS qdwfuif;ukefaom? jzLpifaom tusifh&Sdukefaom? edAmefodkY
apvTwftyfaom pdwf&Sdukefaom? udavomudk &SdKUNrKdufwwfukefaom? tjrJxufoefaom
0D&d,&Sdukefaom ynm&SdwdkYESifh twlwuG aexdkif&m\}}[k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
av;ckajrmuf y0e*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 66 -- rru
u##u
u00**f f ======
5 - ku*FyOm (opfyif\ t*Fg jyem)
5/ toQifbk&m;em*aoe ]]opfyif\ t*FgokH;yg;wdkYudk ,ltyfukef\}}[l qdkawmfrl\/
tb,f t*FgokH;yg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf opfyifrnfonfum;
tyGifhtoD;udk aqmifouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf
udavomrS vGwfajrmufrI ]t&[wzdkvf}wnf;[laom tyGifh r*fzdkvf[laom toD;udk
aqmifonf jzpf&m\/ rif;jrwf opfyif\ a&S;OD;pGmaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; opfyifonf teD;odkY uyfvmukefaom vlwdkYtm; t&dyfudk
ay;ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf teD;odkY uyfvm
0ifvmukefaom yk*Kdvw
f dkYtm; qGrf;paom tmrdotaphtpyfjzifhvnf;aumif;? w&m; wnf;
[laom taphtpyfjzifhvnf;aumif; taphtpyf jyK&m\/ rif;jrwf opfyif\ ESpfckajrmufaom
t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; opfyifonf t&dyfESifh xl;axGjcm;em; uGJjym;onf\ tjzpfudk
rjyKouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf tvkH;pkHaom
ow0gwdkY xl;axG uJGjym;onf\ tjzpfudk rjyK&m? cdk;ol olowf &efow
l dkYvnf;aumif;?
rdrdvnf;aumif; ]]ow0gwdkYonf tb,fodkYvQif ab;&ef r&SdMuukefbJ? aMumifhMupdk;&drfjcif;
r&SdMuukefbJ? qif;&J r&SdMuukefbJ rdrdudk,fudk csrf;csrf;omom aqmifEdkifygukeftHhenf;}}[k
wlrQaom arwmyGg;jcif;udk jyK&m\/ rif;jrwf opfyif\ okH;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/

rif;jrwf w&m; ppfolBuD; jzpfawmfrlaom toQifom&dykw&mrax&fonf- ]]jrwfpGmbk&m;onf


owfykwf nOf;yef;wwfaom a'0'wfvnf;aumif;? cdk;oljzpfaom t*kFvdrmvvnf;aumif;?
(owf&efvmaom) "eygvqifvnf;aumif;? (om;awmf)&m[kvmvnf;aumif; tvkH;pkHaom
olwdkY wlrQaom pdwf&Sdawmfrl\}}[k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
ig;ckajrmuf ku*FyOm NyD;\/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 66 -- rru
u##u
u00**f f ======
6 - arC*FyOm (rdk;\ t*Fg jyem)
6/ toQifbk&m;em*aoe ]]rdk;\ t*Fgig;yg;wdkYudk ,ltyfukef\}}[l qdkawmfrl\/ tb,f
t*Fgig;yg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf rdk;onf jzpfay:vmaom
jrLtnpftaMu;udk Nidrf;apouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvf
onf jzpfay:vmaom udavom jrLtnpftaMu;udk Nidrf;aptyf\/ rif;jrwf rdk;\
a&S;OD;pGmaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; rdk;onf ajr tyludk Nidrf;apouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif
ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf arwmbm0emjzifh ewfESifhwuGaom vltaygif;udk
Nidrf;ap&m\/ rif;jrwf rdk;\ ESpfckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; rdk;onf tvkH;pkHaom rsKd;aphwdkYudk aygufa&mufapouJhodkY?
rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf tvkH;pkHaom ow0gwdkYtm;
,kHMunfrI ]o'g} w&m;udk jzpfap? xdk,kHMunfrI ]o'g}w&m;[laom rsKd;aphudk tvGefjrwfaom
y&rwedAmefcsrf;om pnf;pdrfwdkifatmif ewfjynf vlUjynfjzpfaom csrf;ompnf;pdrf[laom
okH;yg;aom csrf;ompnf;pdrfwdkY pdkufysKd;&m\/ rif;jrwf rdk;\ okH;ckajrmufaom t*Fgudk
,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; rdk;onf Owktm;jzifh jzpfyGg; ajrtjyif aygufa&mufukefaom
jruf opfyif EG,f csKH aq;yif awmpdk;opfyifwdkYudk apmifha&SmufouJhodkY? rif;jrwf twlom
vQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf oifhavsmfaomtm;jzifh ESvkH;oGif;rIudk jzpfap?
xdkoifhavsmfaomtm;jzifh ESvkH;oGif;rIjzifh &[ef;w&m;udk apmifha&Smuf&m\? tvkH;pkHaom ukodkvf
w&m;wdkYonf oifhavsmfaomtm;jzifh ESvkH;oGif;jcif;vQif t&if;&Sdukef\/ rif;jrwf rdk;\ av;ck
ajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; rdk;onf &Gmonf&Sdaomf jrpf wpfzufqnfuef av;axmifh
uefwdkYudkvnf;aumif;? acsmuf acsmufvufwuf a&tdkif xkH;tdkif a&wGif;wdkYudkvnf;aumif;
a&tvsOfwdkYjzifh jynfhapouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvf
onf ygVdtm*kHoifMum;jcif;jzifh w&m;wnf;[laom rdk;udk tvGef&GmoGef;aphr*fzdkvfudk
tvdk&SdukefaomolwdkY\ pdwfudk xuf0ef;usif jynfhap&m\/ rif;jrwf rdk;\ ig;ckajrmufaom
t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf w&m;ppfolBuD;jzpfawmfrlaom toQifom&dykw&mrax&fonf]]rkedig;yg;wdkYxuf jrwfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf uRwfxdkufaom ow0gudk jrifonf&Sdaomf
,lZemwpfodef; wkdifatmifyif wpfcPcsif;jzifh <uawmfrl xdkolUtm; opmav;yg;udk
odapawmfrl\}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
ajcmufckajrmuf arC*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 66 -- rru
u##u
u00**f f ======
7 - rPd&we*FyOm (ywjrm;\ t*Fg jyem)
7/ toQifbk&m;em*aoe ]]ywjrm;&wem\ t*FgokH;yg;wdkYudk ,ltyfukef\}}[l
qdkawmfrl\/ tb,ft*FgokH;yg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf
ywjrm;&wemonf pifppf xuf0ef;usif pifMu,fouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;
pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf pifppf xuf0ef;usif pifMu,faom toufarG;jcif;&Sdonf
jzpf&m\/ rif;jrwf ywjrm;&wem\ a&S;OD;pGmaom t*Fgukd ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; ywjrm;&wemonf wpfpkHwpf&maom tnpftaMu;ESifh
ra&maESm ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf ,kwfnHh
ukefaom w&m; ,kwfnHhukefaom taqGcifyGef;wdkYESifhwuG ra&maESm&m/ rif;jrwf ywjrm;
&wem\ ESpfckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf ywjrm;&wemonf (rsKd;rSef) &wemwdkYESifh ,SOfpyfouJhodkY? rif;jrwf twl
omvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvo
f nf tvGefjrwfaom Zmwf&SdaomolwdkYESihftwl
aygif;oif;qufqH&m\? r*ftusKd;iSg usifhol? zdkvf wnfol aoujzpfol zdkvfESifh jynfhpkHol
jzpfMu ukefaom aomwmyef ou'g*grf tem*grf &[Em aw0dZm qVmbdnyk*Kdvf
[lukefaom ywjrm;&wemESifhwlaom &[ef;wdkYESifhtwl aygif;oif;qufqH&m\/ rif;jrwf
ywjrm; &wem\ okH;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf ewfxufewfjzpfawmfrlaom
jrwfpGmbk&m;onf okwedygwf- ]]pifMu,fukefolwdkYonf pifMu,fukeo
f lwdkYESifh dkaousKd;EGHukef
aygif;oif; qufqHjcif;udk jyKMuukefavmh? xdkodkYjyKonf&Sdaomf nDGwfMuukefonf jzpf
ynda`E&ifhMuukefvsuf qif;&J\ tqkH;udk jyKEdkifMuukefvwHU}}[k pum;udkvnf; a[mawmfrl
tyf\/ /
ckepfckajrmuf rPd&we*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 66 -- rru
u##u
u00**f f ======
8 - rm*0du*FyOm (om;rkqkd;\ t*Fg jyem)
8/ toQifbk&m;em*aoe ]]om;rkqdk;\ t*Fgav;yg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl\/
tb,ft*Fgav;yg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf om;rkqdk;onf
tenf; i,fom tdyfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf
tdyfjcif;enf;onf jzpf&m\/ rif;jrwf om;rkqdk;\ a&S;OD;pGmaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; om;rkqdk;onf om;orifwdkYomvQif pdwfudk jrJpGm zGUJaESmifh
ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf ur|mef; tmkHwdkY
omvQif pdwfudk jrJpGm zJGUaESmif&m\/ rif;jrwf om;rkqdk;\ ESpfckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; om;rkqdk;onf jyKzG,ftrI\ tcsdefumvudk odouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf ]]tcgonfum; wpfyg;wnf;
udef;atmif; &rnfh tcgwnf;? tcgonfum; udef;atmif;&mrS xGuf&rnfh tcgwnf;}}[k
udef;atmif;jcif;\ tcgudk od&m\/ rif;jrwf om;rkqdk;\ okH;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; om;rkqdk;onf om;orifukd jrifonf&Sdaomf ]]orifudk
&ayvwHU}} [k &Tifvef;jcif;udk jzpfapouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom
a,m*Dyk*Kdvfonf ur|mef;tmkH tvGefarGUavsmfonf jzpf vGefjrwfaom w&m;txl;udk &ay
awmhvwHU}} [k &Tifysjcif;udk jzpfap&m\/ rif;jrwf om;rkqdk;\ av;ckajrmufaom t*Fgudk
,ltyf\/ rif;jrwf toQifarmC&mZmrax&fonf- ]]edAmefodkY apvTwftyfaom pdwf&Sdaom
&[ef;onf ur|mef;tmkHwdkYudk &onf&Sdaomf vGefjrwfaom r*fzdkvfw&m;udk &ayawmhtHh[k
vGefpGm&Tifjcif;udk jzpfaptyf\}}[k pum;ukdvnf; a[mawmfrltyf\/ /
&Spfckajrmuf rm*0du*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 66 -- rru
u##u
u00**f f ======
9 - AmVdodu*FyOm (ig;rQm;ol\ t*Fg jyem)
9/ toQifbk&m;em*aoe ]]ig;rQm;ol\ t*FgESpfyg;wdkYudk ,ltyfukef\}}[l qdkawmfrl\/
tb,f t*FgESpfyg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf ig;rQm;olonf ig;rQm;
csdwfjzifh ig;wdkYudk xkwfiifouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvf
onf Pfjzifh rGefjrwfaom r*fzdkvfwdkYudk xkwf,t
l yfukef\/ rif;jrwf ig;rQm;ol\ a&S;OD;pGmaom
t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; ig;rQm;olonf tenf;i,faom ig;udk owf jyefYajym
rsm;jym;aom vmbfudk &ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvf
onf tenf;i,faom avmutmrdorQudk pGefY&m\? rif;jrwf ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvf
onf avmutmrdorQudk pGefY jyefYajymrsm;jym;aom r*fzdkvfudk &\/ rif;jrwf ig;rQm;ol\
ESpfckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf toQif&m[kvmrax&fonf- ]]avmutmrdoudk
pGefYaomaMumifh oknwr*fzdkvfedAmefudkvnf;aumif;? tedrdwr*fzkdvfedAmefudk vnf;aumif;?
0darmur*fzdkvfedAmefudk vnf;aumif;? tyPd[dw r*fzdkvfedAmefudk vnf;aumif;? zdkvfav;yg;
wdkYudk vnf;aumif;? tbdnmOfajcmufyg;wdkYudk vnf;aumif; &Edkif\}} [k pum;udkvnf;
a[mawmfrl tyf\/ /
udk;ckajrmuf AmVdodu*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 66 -- rru
u##u
u00**f f ======
10 - wpu*FyOm (wpnf;orm;\ t*Fg jyem)
10/ toQifbk&m;em*aoe ]]wpnf;orm;\ t*Fg ESpfyg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l
qdkawmfrl\/ tb,ft*FgESpfyg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf
wpnf;orm;onf wHrsOf;csnfudk vdkufavsm nDGwfap opfudk a&GouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif ur|mef; pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf jrwfpGmbk&m;tqkH;trwnf;[laom
omoemawmftm; vdkufavsm nDGwfap? oDvwnf;[laom ajr &yfwnfvsuf? o'gwnf;
[laom vufjzifh ynmwnf;[laom yJuGyfudk udkifpJGvsuf udavomwdkYudk a&Gtyfukef\/
rif;jrwf wpnf;orm;\ a&S;OD;pGmaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; wpnf;orm;onf tumudk y,f tESpfudk ,louJhodkY?
rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf ow0g ocFg&wdkY jrJ\[laom
]ow} t,ludk vnf;aumif;? aovQif b0jywf\[laom ]Oap'}t,ludkvnf;aumif;?
xdktoufonfyif xdkudk,f wnf;[laomt,ludkvnf;aumif;? toufonf wpfjcm; udk,fonf
wpfjcm;[laom t,ludkvnf;aumif;? xdkig\ t,lonfom jrwf\? wpfyg;aom t,lonf
rjrwf[laom t,ludkvnf;aumif;? wpfpkHwpfa,mufaomolu rjyKtyf jyKrjzpf jyKjcif;iSg
rxdkuf[laom t,ludkvnf;aumif;? a,mufsm;wdkY jyKtyfaom vkHYvonf tusKd;r&Sd[laom
t,ludkvnf;aumif;? jrwfaom tusifhudk usifhjcif;\ tusKd;r&Sd[laomt,ludkvnf;aumif;?
ow0gonf ysufpD;\[k,laom t,ludkvnf;aumif;? ow0gonf topfjzpf\[laom
t,ludkvnf;aumif;? ocFg&w&m;wdkY jrJ\[k ,laom t,ludkvnf;aumif;? tMuifolonf jyK\?
xdkolonf cHpm;&\[laom t,ludkvnf;aumif;? olwpfyg;onf jyK\? olwpfyg;onf
cHpm;&\[laom t,ludkvnf;aumif;? uH\ tusKd;om[k pGJ,laom t,ludkvnf;aumif;?
jyKtyfaom trI\ tusKd;udk om cHpm;&\[k ,laom t,ludkvnf;aumif;? odkY oabm
&Sdukefaom t,lwdkYudkvnf;aumif;? tjcm;aom jiif;ckHjcif;\ taMumif;jzpfaom t,lwdkYudk
vnf;aumif; y,fpGefY ocFg&wdkY\ oabm udkvnf;aumif;? tvGef uif;qdwfjcif;udk
vnf;aumif;? vkHYvuif;jcif; ZD0uif;jcif;udkvnf;aumif;? pifppf jywfuif;qdwfNidrfjcif;ukd
vnf;aumif; pJG,l&m\/ rif;jrwf wpnf;orm;\ ESpfck ajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf ewfxufewfjzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf okwedygwf- ]]trIdufozG,f ysufjy,f
aom tvdk&Sdoludk ESifxkwfMuukefavmh? cka,muf oGm;ykyftwl ysufjy,faom oDv&Sdoludk
vnf; ESifxkwfMuukefavmh? xdkYaMumifh &[ef;tusifhr[kwfbJ &[ef;tusifhjzpf\[k rSwfxif
ukefaom t,ltzsif;wdkYudk ESifxkwfMu ukefavmh/ ,kwfrmaom tvdkwdkYudkvnf;aumif;?
,kwfrmaom tusifh usufpm;&m; tmkHwdkYudkvnf;aumif; ESifxkwfNyD; pifMu,fukefolwdkYonf
pifMu,fukef olwdkYESifh dkaousKd;EGHukef aygif;oif;qufqHjcif;udk jyKMuukefavmh? xdkodkY jyKonf
&Sdaomf nDGwfMuukefonfjzpf ynda`E&ifhMuukefvsuf qif;&J\ tqkH;udk jyKEdkifMu ukefvwHU}}
[k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
q,fckajrmuf wpu*FyOm NyD;\/
ajcmufckajrmuf ru#u0*f NyD;\/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 77 -- u
ukrkr00**f f ======
1 - ukr*FyOm (tdk;\ t*Fg jyem)
1/ toQifbk&m;em*aoe tdk;\ t*Fgwpfyg;udk ,ltyf\}}[l qdkawmfrl\/ tb,f
t*Fgwpfyg;udk ,ltyfygoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf tdk;onf a&jynfhonf&Sdaomf
toHrjyKouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf ygVdtm*kH
vnf;aumif;? w&m;txl;udk &jcif;vnf;aumif;? oifMum;jcif;vnf;aumif;? r*fzdkvf
vnf;aumif; xGwfjrwfjcif;odkY a&mufonf&Sdaomf toHrjyK&m? xdkxGwfjrwfjcif;odkY a&mufaom
*kPfjzifh rmef axmifvTm;jcif;udk rjyK&m? rmefrljcif;udk rjyK&m? ESdrfhcsaom rmef ESdrfhcsaom
rmefrljcif; &Sdonf jzpf&m\? ajzmifhrSefonf EIwfrMurf;onf txl; taxG rusKH;0g;onf
jzpf&m\/ rif;jrwf tdk;\ t*Fgwpfyg;udk ,ltyf\/ rif;jrwf ewfxufewf jzpfawmfrlaom
jrwfpGmbk&m;onf okwedygwf- ]]tMuiftdk;onf ,kwfavsmh\ (rjynfh)? xdk,kwfavsmhaom
tdk;onf toHjyK\? tMuiftdk;onf jynfhvQH\? xdkjynfhvQHaom tdk;onf toHr>ruf?
Nidrfoufonf omwnf;? vlrdkufonf rjynhfaom tdk;ESifh wl\? ynm&Sdonf um; jynfhvQHaom
tdk;BuD;ESifh wlay\}} [l pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
a&S;OD;pGmaom ukr*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 77 -- u
ukrkr00**f f ======
2 - umVm,o*FyOm (wD;wkwfiSuf\ t*Fg jyem)
2/ toQifbk&m;em*aoe ]]wD;wkwfiSuf\ t*FgESpfyg;wdkYudk ,ltyfukef\}}[l qdkawmfrl\/
tb,f t*FgESpfyg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf wD;wkwfiSufonf
ao&nfudk aomufrdaomf axG;tefypfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom
a,m*Dyk*dKvfonf oifhavsmfaomtm;jzifh ESvkH;oGif;jcif;aMumifh rESpfoufzG,fjzpfaom pdwfudk
axG;tefypf\/ rif;jrwf wD;wkwfiSuf\ a&S;OD;pGmaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; wD;wkwfiSufonf wpfBudrf aomuftyfaoma&udk raxG;
rtefouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf ]]xkdjrwfpGmbk&m;
onf jrifhjrwfawmfrlygay\? opmav;yg;udk razmufrjyef udk,fwdkif odjrifawmfrlygay\/
w&m;awmfonf aumif;pGm a[mMum;xm;aom w&m;awmfygaywnf;? oHCmawmfonf
aumif;pGm usifhawmfrlygay\}}[k wpfBudrf jzpfay:vmaom MunfndKrIudk jyef ravQmhcstyf?
kyfonf tedp onmonf tedp ocFg&wdkYonf tedp 0dnmOfonf tedp[k wpfBudrf jzpfay:
vmaom Pfudk wpfzef ravQmhcstyf/ rif;jrwf wD;wkwfiSuf\ ESpfckajrmufaom t*Fgudk
,ltyf\/ rif;jrwf ewfxufewfjzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf- ]]aomwmywdr*fPf
aumif;pGm Pftjrif pifMu,fNyD;aomolonf t&d,mwdkY\ w&m; jrJjrHvsuf? xl;aom
yk*KdvftjzpfodkY a&muf? rsm;pGmaom tzdkYtm;jzifh rwkefrvIyfEdkif? xdkolonf cyfodrf;aom
tjym;tm;jzifh jrwfonfh tjzpfodkYom a&muf\}}[k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
ESpfckajrmuf umVm,o*FyOm NyD;\/

rdvdEyOmygVdawmf
====== 77 -- u
ukrkr00**f f ======
3 - qw*FyOm (xD;\ t*Fg jyem)
3/ toQifbk&m;em*aoe ]]xD;\ t*FgokH;ygwdkYudk ,ltyfukef\}}[l qdkawmfrl\/ tb,f
t*FgokH;yg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf xD;onf OD;xdyfxuf
(wnfvsuf) vSnfhvnfusufpm;ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*D
yk*Kdvfonf udavomwdkY\ OD;xdyftxuf (wnf) vSnfhvnfusufpm;onf jzpf&m\/ rif;jrwf
xD;\ a&S;OD;pGmaom t*Fgukdk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; xD;onf OD;xdyf axmufyHUwwfonf jzpfouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf oifhavsmfaomtm;jzifh ESvkH;oGif;jcif;
[laom taxmuftyHh&Sdonf jzpf&m\/ rif;jrwf xD;\ ESpfckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; xD;onf av aeyl rdk;aygufwdkYudk y,fazsmufouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf txl;xl;tjym;jym; t,l&Sdaom
rsm;pGmaom orPjAm[PwdkY\ t,l[laom av? (&m*a'goarm[)[lonfh rD;oHk;yg;[laom
aeyl? udavom[laom rdk;aygufwdkYukd y,fazsmuftyfukef\/ rif;jrwf xD;\ okH;ckajrmufaom
t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf w&m;ppfolBuD;jzpfawmfrlaom toQifom&dykw&mrax&fonf]]jyefYus,f taygufr&Sdaom jrJjrH cdkifcHhpGm zGUJ,Suftyfaom xD;onf av aeyludkvnf;aumif;?
BuD;pGmaom rkd;aygufwdkYudkvnf;aumif; wm;jrpfouJhodkY? xdkYtwlomvQif oDvwnf;[laom
xD;udk aqmif;aom pifMu,faom jrwfpGmbk&m;om;awmfonfvnf; udavom rdk;aygufwdkYudk
vnf;aumif;? rD;okH;yg;tylwdkYudkvnf;aumif; wm;jrpfEdkif\}}[l pum;udkvnf; a[m
awmfrltyf\/ /
okH;ckajrmuf qw*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 77 -- u
ukrkr00**f f ======
4 - acw*FyOm (v,f\ t*Fg jyem)
4/ toQifbk&m;em*aoe ]]v,f\ t*FgokH;yg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl\/
tb,ft*FgokH;yg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf v,fonf a&ajrmif;
ESifh jynfhpkHouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf aumif;pGm
usifhtyfaom 0wfBuD; 0wfi,f[laom ajrmif;ESifh jynfhpkHonf jzpf&m\/ rif;jrwf v,f\
a&S;OD;pGmaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; v,fonf uefoif;tydkif;tjcm;ESifh jynfhpkH\? xdkuefoif;
tydkif;tjcm;jzifh a&udk apmihfa&Smuf pyg;udk &ifhap\? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;
pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf apmifhxdef;rI ]oDv}? &SufrI ][d&D}wnf;[laom tydkif;tjcm;ESifh
jynfhpkHonf jzpf&m\? xdkapmifhxdef;rI ]oDv}? &SufrI ][d&D}wnf;[laom tydkif;tjcm;jzifhvnf;
&[ef;*kPfudk apmifha&Smuf av;yg;ukefaom r*fzdkvfwdkYudk ,ltyfukef\/ rif;jrwf v,f\
ESpfckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; v,fonf pyg;jzpfay:aMumif; ajrMoZmESifh jynfhpkHonf jzpf
v,form;tm; &Tifvef;jcif;udk jzpfapwwf\? tenf;i,faom rsdK;aphudk pdkufysKd;aomfvnf;
toD;tESH rsm;pGm jzpf\/ rsKd;aphudk rsm;pGm pdkufysKd;onf&Sdaomf txl;ojzifh rsm;jym;aom toD;
tESHjzpf\/ rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf aumif;rI jzpfay:
aMumif; tusifhESifh jynfhpkHonf jzpf jyefYajymaom tusKd;udk ay;apEdkifonf jzpf&m\?
tMuifhtjcif;t&mjzifh tenf;i,f ay;vSLaomf rsm;aom tusKd;&Sdonf jzpf\? rsm;pGm
ay;vSLaomf txl;ojzifh rsm;jym;pGm tusKd;&So
d nf jzpf\/ xkdtjcif;t&mjzifh 'g,umwdkY\
&Tifvef;jcif;udk jzpfap&m\/ rif;jrwf v,f\ okH;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf
0denf;"dk&fjzpfaom toQifOygvdrax&fonf- ]]v,fESifh wlpGm aumif;rIjzpfxGef;&m jyefYajymaom
tusKd;udk ay;Edkifonf jzpf&m\? tMuif tvSLcHyk*Kdvfonf jyefYajymaom 'getusKd;udk ay;Edkif\?
yk*dKvfonf aumif;rIjzpfxGef;&m jrwfvSpGmaom v,f rnf\}} [k pum; udkvnf;
a[mawmfrltyf\/ /
av;ckajrmuf acw*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 77 -- u
ukrkr00**f f ======
5 - t*'*FyOm (tqdyfajzaq;\ t*Fg jyem)
5/ toQifbk&m;em*aoe ]]tqdyfajzaq;\ t*FgESpfyg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl
\/ tb,ft*FgESpfyg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf tqdyfajzaq;
ydk;avmufwdkYonf rwnfEdkifukefouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*D
yk*dKvfonf pdwf udavomwdkYudk rwnfaptyf/ rif;jrwf tqdyfajzaq;\ a&S;OD;pGmaom
t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; tqdyfajzaq;onf udkuftyf awGUxdtyf jriftyf pm;tyf
aomuftyf cJtyf vsuftyfaom tvkH;pkHaom tqdyfudk y,fazsmufEdkifouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf&m*rI a'gorI arm[rI rmerI 'd|d
wnf;[laom tvkH;pkHaom tqdyfudk y,fazsmuf&m\/ rif;jrwf tqdyfajzaq;\ ESpfckajrmuf
aom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf ewfxufewfjzpfawmfrlaom jrwfpGmbk&m;onf- ]]ocFg&
w&m; wdkY\ oabmw&m;udk Iqifjcifvdkaom a,m*Dyk*Kdvfonf udavomwnf;[laom tqdyf
udk zsufqD;&m tqdyfajzaq;ESifh wlonfom jzpf&m\}}[k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/
ig;ckajrmuf t*'*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 77 -- u
ukrkr00**f f ======
6 - abmZe*FyOm (abmZOf\ t*Fgjyem)
6/ toQifbk&m;em*aoe ]]abmZOf\ t*FgokH;yg;wdkYudk ,ltyfukef\}} [l qdkawmfrl\/
tb,f t*Fg okH;yg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf abmZOfonf
tvkH;pkHaom ow0gwdkYtm; taxmuftyHh jzpfouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;
pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf tvkH;pkHaom ow0gwdkYtm; r*f\ taxmuftyHh jzpfap&m\/
rif;jrwf abmZOf\ a&S;OD;pGmaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; abmZOfonf tvkH;pkHaom ow0gwdkY\ cGeftm;ukd wdk;yGg;ap
ouJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf aumif;rI\ wdk;yGg;jcif;
jzifh wdk;ygG;ap&m\/ rif;jrwf abmZOf\ ESpfckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; abmZOfudk tvkH;pkHaom ow0gwdkY awmifhwtyfouJhodkY?
rif;jrwf twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf tvkH;pkHaom vltaygif;wdkY
awmifhwtyfol jzpf&m\/ rif;jrwf abmZOf\ okH;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf
toQifr[marm*vmefrax&fonf- ]]tm;xkwfjcif;vkHYv&Sdaom yk*Kdvfonf a`Eudk apmihfpnf;
jcif;jzifhvnf;aumif;? tjrJ ed,rjzpfaom oDvjzifhvnf;aumif;? tusifhy#dywfjzifh vnf;aumif;
vltm;vkH; awmifhwtyfonf jzpfap&m\}}[k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
ajcmufckajrmuf abmZe*FyOm NyD;\/
------

rdvdEyOmygVdawmf
====== 77 -- u
ukrkr00**f f ======
7 - mo*FyOm (av;orm;\ t*Fg jyem)
7/ toQifbk&m;em*aoe ]]av;orm;\ t*Fgav;yg;wdkYudk ,ltyfukef\}}[l qdkawmfrl\/
tb,ft*Fgav;yg;wdkYudk ,ltyfygukefoenf;[k (ar;avQmuf\)/ rif;jrwf av;orm;onf
jrm;wdkYudk ypfonf&Sdaomf ajcESpfzufwdkYudk ajrBuD; jrJpGm wnfap\/ 'l;ykqpfwdkYudk rcRwf,Gif;
atmif jyK\/ jrm;awmifhudk cg;tpyf xm;\/ udk,fudk awmifhcdkifatmif jyK\/ vufESpfzufwdkYudk
av;tpyf&Sd&modkY wif\/ vufqkyfudk jrJjrJqkyf\/ vufacsmif;wdkYudk tMum;r&Sd aphaphpyfpyf
jyK\/ vnfyif;udk csDr\/ rsufpdwdkYudkvnf;aumif;? cHwiG f;udkvnf;aumif; ydwf\/ rSwfwdkifudk
ajzmifhpGm jyK\/ ]]ypftHh}}[k &Tifvef;jcif;udk jzpfap\/ rif;jrwf twlomvQif ur|mef;
pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf oDvwnf;[laom ajr 0D&d,wnf;[laom ajcwdkYudk
wnfap&m\/ onf;cHjcif; tusifh arGUavsmfrIudk rcsKdUwJhatmif jyK&m\/ apmifhpnf;jcif;
pdwfudk xm;&m\/ a`Eapmifhjcif;[laom avmued,rw&m; udk,fudk uyfaqmif&m\/
tvdkqdk;ESifh awGa0 rdef;armrIudk ESdyfpuf&m\/ oifhavsmfaomtm;jzifh ESvkH;oGif;rI ]a,medaom
reodum&} pdwfudk aphaphpyfpyf jyK&m\/ vkHYvudk jrifhwif&m\/ ajcmuf'Gg&wdkYudk ydwftyf
ukef\/ atmufarhrI ]owd} udk jzpfap&m\/ ]]tvkH;pkHaom udavomwdkYudk Pfwnf;[laom
jrm;jzifh ypftHh}} [k &Tifjcif;udk jzpfap&m\/ rif;jrwf av;orm;\ a&S;OD;pGmaom t*Fgudk
,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; av;orm;onf aumufauG;wGefYvdrfaom jrm;udk ajzmifhpGm
jyKjcif;iSg jrm;ajzmifhaom usnfudk aqmif,louJhodkY? rif;jrwf twlomvQif ur|mef;
pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf udk,f aumufauG;wGefYvdrfaom pdwfudk ajzmifhpGm jyKjcif;iSg
owdy|mef wnf;[laom usnfudk aqmif&m\/ rif;jrwf av;orm;\ ESpfckajrmufaom
t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; av;orm;onf rSwfwdkif jrm;ypfavhvmouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf udk,f avhvm&m\/ rif;jrwf
ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*Kdvfonf udk,f tb,fodkY avhvm&moenf;[lrl-rjrJaom
]tedp} tm;jzifh avhvmtyf\/ qif;&Jaom ]'ku}tm;jzifh avhvmtyf\/ tvdkodkY rvdkufaom
]tew} tm;jzifh avhvmtyf\/ tema&m*gtm;jzifh/y/ tdkif;trmtm;jzifh/ ajimifhtm;jzifh/
qif;&J\ wnf&mtm;jzifh/ temjzpf&mtm;jzifh/ &efoltm;jzifh/ ysufpD;wwfaomtm;jzifh/ ysufpD;
aMumif; ab;tm;jzifh/ tusKd;rJhudk aqmifaom ab;Oy'ftm;jzifh/ ab;tm;jzifh/ ab;\ Niduyf&m
tm;jzifh/ avmu"H vIyf&Sm;aomtm;jzifh/ ysufpD;aomtm;jzifh/ rcdkifcHhaomtm;jzifh/ ab;rS
rapmifha&Smufaomtm;jzifh/ ykef;atmif;&m r&Sdaomtm;jzifh/ rSDcdk&m r&Sdaomtm;jzifh/hokcponfrS
qdwfaomtm;jzifh/ okcponfrS tcsnf;ESD;tm;jzifh/ t&Sifociftjzpf ponfrS okOf;aom
tm;jzifh/ tjypftm;jzifh/ azmufjyefwwfaom oabmtm;jzifh/ tESpfr&Sdaomtm;jzifh/ raumif;rI
\ tjrpf &if;tm;jzifh/ owfykwfnOf;qJwwfaomtm;jzifh/ BuD;yGg;jcif;uif;aomtm;jzifh/ tmo0
\ tmkH jzpfaomtm;jzifh/ jyKjyifpD&if&aomtm;jzifh/ rpKrm&f? udavomrm&f\ tmrdotm;jzifh/
y#doaEaejcif; oabmtm;jzifh/ tdkjcif;oabmtm;jzifh/ emjcif;oabmtm;jzifh/ aojcif;oabm
tm;jzifh/ ylaqG;jcif;oabmtm;jzifh/ idka<u;jcif;oabmtm;jzifh/ jyif;pGmyifyef;jcif; oabm

tm;jzifh/ ylyefwwfaom oabmtm;jzifh avhvmtyf\/ rif;jrwf odkYvQif ur|mef;


pD;jzef;aom a,m*D yk*dKvfonf udk,f avhvm&m\/ rif;jrwf av;orm;\ okH;ckajrmufaom
t*Fgudk ,ltyf\/
rif;jrwf aemufwpfrsKd;um; av;orm;onf naewdkif;? eHeufwdkif; avhvmouJhodkY? rif;jrwf
twlomvQif ur|mef;pD;jzef;aom a,m*Dyk*dKvfonf naewdkif;? eHeufwkdif; ur|mef; tmkH
avhvm&m\/ rif;jrwf av;orm;\ av;ckajrmufaom t*Fgudk ,ltyf\/ rif;jrwf
w&m;ppfolBuD; jzpfawmfrlaom toQifom&dykw&mrax&fonf- ]]av;orm;rnfonf naewdkif;?
eHeufwdkif; avhvm\/ avhvmjcif; ruif; jywfonf&Sdaomf xrif;vc&dumudk &ouJhodkY?
xdkYtwlomvQif jrwfpGmbk&m; om;awmfonfvnf; udk,fudk vuPmokH;yg;jzifh avhvmjcif;udk
jyKusifh\/ udk,fudk vuPmokH;yg;jzifh avhvmjcif; ruif;jywfonf&Sdaomf t&[wzdkvfudk &Ekdif
ay\}} [k pum;udkvnf; a[mawmfrltyf\/ /
ckepfckajrmuf mo*FyOm NyD;\/
ckepfckajrmuf ukr0*f NyD;\/
ajcmufckajrmuf MoyruxmyOm NyD;\/
rmwdum a,m*g0p&yk*Kdvf\ t*Fg Oyrm 105-yg;xm;aomfvnf; tus,fjy&m 67-yg;om &Sday
onf? usef 38-yg;aom t*FgwdkYudk rnfonfhrlrQ rygr&Sday/

------

rdvdEyOmygVdawmf
eed*d*kH;kH;
odkY ESpfq,fhESpf0*fwdkYjzifh wefqmqiftyfaom? u@ajcmufyg;wdkY azmfjytyfaom?
usrf;vm 262-yg;aom rdvdEyOmonf NyD;jynfhpkHNyD/ usrf;wGif rvm rygao;aom 42yg;aom tar;tajzwdkY &Sdukefao;\/ vm rvm tar;tajzwdkYudk aygif;vdkufaomf 304-yg;
jzpfukef\/ tvkH;pkHudkyif rdvdEyOm[k a&wGufac:a0:&ukef\/
rdvdErif;\vnf;aumif;? toQifem*aoerax&f\vnf;aumif; tar;tajzwdkY\ tqkH;
&Spfaomif;av;axmif ,lZemtxk&Sdaom a&ukd tqkH;jyK ajrBuD;onf ajcmufyg;aom
tzdkYtm;jzifh wkefvIyf\/ vQyfppfEG,fwdkYonf jzwfoef;ukef\/ ewfwdkYonf yef;rdk;udk &Gmcsukef\/
r[mjA[mBuD;onf aumif;csD;ay;\/ r[mork'&m\ 0rf;a&jyif rdk;BuKd;xpfcsKef;oHuJhodkY
toHBuD;jzpf\/ odkYvQif tHhzG,fo&Jjzpfonf&aSd omf xdkrdvdErif;onfvnf;aumif;? armif;r
taygif;wdkYonfvnf;aumif; OD;acgif;jzifh vuftkyfcsDvwf &Sdcdk;Muukef\/
rdvdErif;onf tvGefvQif 0rf;ajrmufaom pdwfESvkH;&Sdonf? aumif;pGm arTaESmufaom
&ufwuf&nfuJhodkY jzLazG;aom ESvkH;&Sdonf jzpf jrwfpGmbk&m;omoemawmf tESpfom&&Sd\[k
t,l&Sdonf? &wemokH;yg;wdkY ,kHrSm;uif;onf? Iyaf xG;jcif; uif;onf? cufxefMurf;?
uwfjcif;uif;onf jzpf toQifem*aoerax&f\ *kPfaus;Zl;wdkYvnf;aumif;? &[ef;tjzpf
wdkY vnf;aumif;? tusifh&d,mykwfwdkYvnf;aumif; tvGefMunfndKonf jzpf&um; &J0Hhonf?
tmv, uif;onf? rmefcufxefrIudk y,fcstyfNyD;onf jzpf xkwfEkwftyfaom tpG,f&Sdaom
e*g;rif;uJhodkY jzpf&um; ]]toQifbk&m;em*aoe aumif;vSyg\/ jrwfpGmbk&m;\ t&mom
jzpfaom jyemudkd toQifbk&m; ajzMum;awmfrlygay\/ jrwfpGmbk&m; omoemawmf
w&m;ppfolBuD; jzpfaom toQifom&dykw&mrax&fudk csefxm; jyemudk ajzMum;&m0,f
toQifbk&m;ESifh wlaom tjcm;ol r&Sdawmhyg/ toQifbk&m;em*aoe tuREkfyf\ tjypfudk
onf;cHawmfrlyg/ toQif bk&m;em*aoe tuREkfyfudk ,aeY tcsdefrSp toufxufqkH;
udk;uG,fjcif;odkY uyfa&mufaom? &wemokH;yg;udk qnf;uyfwwfaom Oygoum[l
rSwfawmfrlyg}} [k (avQmuf\)/
------

rdvdEyOmygVdawmf
rrdv
dvdEdErriif;f; &&[
[eef;f;jyjyKjKcjciif;f;
xdktcg rdvdErif;onf Adkvfygtaygif;ESifhwuG toQifem*aoerax&fudk qnf;uyfNyD;vQif
rdvdErnfaom ausmif;awmfudk aqmufvkyf toQifem*aoerax&ftm; aqmifESif;vsuf
&maygif; rsm;pGmaom &[ef;wdkYESifh twlwuG em*aoerax&fudk ypnf;av;yg;wdkYjzifh vkyfauR;
\/ aemufxyfvnf; rax&f\ ynm MunfndKojzifh om;awmfBuD;tm; rif;tjzpfudk tyfESif;
um vlUabmifrS xGuf &[ef;abmifodkY 0ifa&muf (&[ef;jyK) NyD;vQif 0dyemudk yGg;rsm;
vwfaomf &[EmtjzpfodkY a&mufav\/ xdkYaMumifh- ]]ynmonf avmu csD;rGrf;tyfonfjzpf
olawmfaumif;w&m; wnfwHhjcif;iSg jyKEdkif\/ ynm&SdwdkYonf ynmjzifh awG;awm,kHrSm;jcif;udk
y,fazsmuf vsuf&m*rD;ponfrS Nidrf;csrf;aom edAmefodkY a&mufukef\/ tMuifw&m;tpk
ynmPf wnf&Sd\/ xdkw&m;tpk0,f owdw&m;onf rqkwf,kwf? xdkowd ynmESifh
jynfhpkHaom yk*Kdvfonf ylaZmftxl;\ wnf&m jzpf\/ jrwfaomol jzpfvsuf csD;usL;xdkufaom
twkr&Sd jrwfaomol jzpf\/ xdkYaMumifhyif ynm&Sdaomolonf rdrd\ tpD;tyGg;udk Ijrifvsuf
dkaojcif;ESifhwuG apwDukd ylaZmf&mouJhodkY ynm&Sdoludk ylaZmf&m\}} [k qdktyfayownf;/
------

rdvdEyOmygVdawmf
u
usrsrf;f;eed*d*Hk;Hk;
oD[dkVfuRef; a'gPdNrKdU aexdkif&um; a'gPdrax&f[k trnf&aom r[max&fonf
rdvdErif;\ tar;udk vnf;aumif;? toQifem*aoe\ tajzudk vnf;aumif; Mum;em
rSwfod&onfhtwdkif; a&;om; aumif;pGm xm;tyf\/ rdvdErif;onf ynmBuD;ol wpfyg;wnf;/
em*aoerax&fonfvnf; tvGef ynm&Sdol ygwnf;/ aumif;rIaMumifh vlUjynfrS
(pkawaomf) wkodwmewfjynfodkY a&muf&ygvdk\/ aemiftcg araw,sjrwfpGmbk&m;udk zl;jrif&
ygvdk\/ jrwfaom w&m;awmfudk em,l&ygvdk\/ um; usrf;NyD;tqkH; ed*kH;pum;&yfwnf;/ /

rdvdEyOm NyD;\/

You might also like