Bülend Ulusu

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl
Komisyon : (10/236) Giri : 11.00Tarih : 14/06/2012 Grup : FatmaSayfa : 1
BRNC OTURUM Alma Saati: 10.55 BAKAN : Mehmet Naci BOSTANCI (Amasya) -----0----BAKAN Efendim, Blend Ulusu 1923 ylnda stanbul skdarda dodu. 1942 ylnda Deniz Harp Okulundan mezun olduktan sonra eitli gemi ve kararghlarda grev yapt. 1964 ylnda Tuamiral olduktan sonra 67 ylnda Tmamirallie terfi ederek denizde filo komutanlklarnda bulundu. 70-74 arasnda Koramiral rtbesiyle Kuzey Deniz Saha Komutanl, Deniz Kuvvetleri Kurmay Bakanl ve Donanma Komutanl grevlerini yrtt. 74-77 yllar arasnda Oramiral rtbesiyle Mill Savunma Bakanl Mstearl, 7780 arasnda ise Deniz Kuvvetleri Komutanl yapt. 80-83 arasnda Babakanlk grevini yerine getiren Ulusu, 83-87 arasnda ise Parlamentoda milletvekillii yapt. Evli, 1 kz ve 2 torun sahibi. Tekrar ho geldiniz diyorum. Grntl basna ok teekkr ediyoruz arkadalar. Esasen toplantmz saat tam 11.00de balayacakt. Dier yeler de gelecek. Onlar beklerken size ksaca komisyonumuz hakknda bilgi vereyim. Muhakkak gazetelerde okumusunuzdur, televizyonlarda da bahsetti. Trkiyede 60 darbesinden sonra malum 71 12 Mart, 80 12 Eyll ve 97de 28 ubat olmak zere bir dizi asker brokrasinin sivil brokrasinin i birliinde gerekletirilen ve siyasi iradeyi dorudan vesayet altna alan uygulamalar oldu. Mecliste bulunan 4 parti ittifaken, ortak nergeler vererek bu dnemlerdeki, darbe dnemlerindeki siyasi durumu, bunun nedenlerini, Trkiyenin bu dnemlerde yaam olduu kayplar, darbelerin Trk toplumuna, onun geleceine ynelik maliyetini aratrmak zere bir komisyon oluturulmasna karar verildi. Bu Komisyon 17 kiiden teekkl ediyor. Bu 17 kiinin 10 tanesi iktidar partisinden, 7 tanesi ise muhalefetten olumu durumda. Nimet Ba Hanmefendi -eski Mill Eitim Bakan- Komisyon Bakan. Biz 3 tane alt komisyon oluturduk. Bunlardan 1incisi 60 ihtilali ve 12 Mart dnemini inceliyor. 2nci komisyonumuz hususen 12 Eyll dnemini inceliyor -ki komisyonumuz buradaki arkadalardan mteekkil- ve nihayet 28 ubat ve 27 Nisan bildirisi oldu malum 2007de, onu inceleyen 3nc bir komisyonumuz var.

(12 Eyll alt komisyon yeleri tantld) BAKAN mit ediyoruz, topluma katk yapacak gemi dnemdeki ayialar yerine gerek bilgilere dayal deerlendirmeleri topluma sunacak bir alma gerekletiririz. Efendim, siz, tabii, ok nemli bir dnemde Babakanlk yaptnz. Yine Trkiyenin kritik dnemlerinde Deniz Kuvvetleri Komutanl yaptnz. Bu dnemlerde hem dorudan doruya tanksnz hem de bir bakma olaylarn iindesiniz. 12 Eyll sonras kurulan Hkmetin Babakanlk grevini yrttnz. Muhakkak ok nemli tanklklarnz var, gzlemleriniz var. Bu toplanty yapma maksadmz bu gzlemleri deerlendirmelerin paylalmasn temin etmek, kamuoyunun nne koymak. Bir dizi o dneme ilikin sorular hazrladk. Ben, iznimizle, ok ana hatlaryla soraym efendim. 1incisi, kamuoyunda ok yaygn kanaatlerden birisi, darbe dnemlerinde uluslararas arka plann nemli rol oynad, zellikle Amerikann dahli olduu yolunda kanaatler var. Siz Deniz Kuvvetleri Komutanl yaptnz, Babakanlk yaptnz. Buna ilikin gzlemleriniz, bilgileriniz var m? Amerikann dorudan yahut da dolayl olarak Trkiyede darbe marifetiyle bir ynetim kurulmas dorultusunda bir deerlendirmesi, bir telkini oldu mu? Buyurun. BLEND ULUSU imdi bu d mihraklarn tesiriyle ilgili ksaca benim grm ifade etmek istiyorum. Evvela yirmi be sene evvel bu at altnda da ben drt sene grev yaptm. Yirmi be sonra deerli arkadalarmla bu at altnda bulunmaktan dolay duyduum memnuniyeti ifade edeceim ve bu davetinize de ok teekkr ediyorum. Benim ahsi kanaatim 1974 Kbrs Harektyla bizim bamza orap rlmeye balamtr. 1974 Kbrs Harekt. O zaman ben donanma komutanydm. Bu harekt sonunda, asker harekt sonunda diplomatik ve politik bir netice almadan birok ilere dalnmas dolaysyla Trkiye fevkalade skntl bir dneme girdi. Bu harekt dolaysyla darda Rumlar ve Ermeniler birok yerlere tesir ederek Trkiyenin mkl duruma dmesi iin ne mmknse yaptlar. Bunlardan bir tanesi Amerika tarafndan ambargonun konmas. Ambargo Trkiyeyi ok skntl durumlara getirdi. Ben 1975-77 seneleri arasnda -biyografide de okudunuz- Mill Savunma Bakanlnda Mstearlk yaptm. Dolaysyla resmin hem gerisi, bu tarafn hem bu tarafn bilirim. Bir taraf alc, isteyici, silahl kuvvetler; bir taraf da verici, Hkmet. Ben Hkmet tarafnda sene yakn grev yaptm. REMO diye askerlerin projeleri vardr,

reorganizasyon modernizasyon. Milyonlarca dolara mal olacak eyler. Bunlar bizden talep edilir, Mill Savunma Bakanlndan. Ben hatrlyorum ki bir sene iinde bu milyonlarca dolar talebe ancak 1 milyon dolarla cevap verebildik, 1 milyon. Trkiye ne yapt bu durumda silahl kuvvetler? 1 dolarlk malzemeyi 20 dolara srail zerinden tedarik etti. Dolaysyla Amerika, sraili zengin etti. Yani bize ambargo koyuyor, efendim birok taraflardan bizi tedarike mecbur ediyor. Benim ksaca beyanm, bu 74 Kbrs Harektyla Trkiye gittike skntl duruma sokuldu. Bunun iin de tabii d mihraklarn ve bir de ite, i birlikilerinin tesiri. birlikilerle beraber Trkiyede anari, terr gittike kademe kademe yukar kt. Bunda maalesef ar sol rgtleri ok kullandlar, dardan kullandlar Trkiyeyi blmek ve paralamak zere. Bu rgtlere kar birtakm ar sa rgtler de kt. Memlekette en kt ey ar sa ve ar solun atmas. te bu Trkiyeyi bir de ierden skntya soktu. Yani yalnz eyi darda aramamak lazm, ierde de durumumuz pek parlak deildi. erde de fevkalade skntl durumlar vard. Ben ksa ksa bunlara byle cevap vereceim ama siz devam edin. BAKAN Bu ierde yaanan toplumsal olaylar, byk cinayetler ok toplumda etki douran, insanlar karamsarla sevk eden Abdi peki, Gn Sazak, sendika genel bakan, nemli profesrler, bunlarn hepsi toplum iin ok edici cinayetlerdi. Dier taraftan 1 Mays 77de hlen tartlan olaylar yaand ve 36 kii orada hayatn kaybetti. Keza Kahramanmara olaylar oldu, Sivas olaylar oldu, orum olaylar oldu. Yine yaygn kanaatlerden birisi souk sava dolaysyla onun Trkiye iine yansmas sayabileceimiz olaylar sz konusuydu elbette ama ayn zamanda darbe yapmak isteyenler, darbeciler, darbe yapabilecekleri uygun bir ortam oluturmak amacyla bu tr olaylar provoke ettiler. Kendileri de fiilen bu atmalarn iinde yer aldlar, atmalar tahrik ettiler eklinde yaygn bir kanaat var. Siz bu kanaate ilikin ne diyeceksiniz? Byle syleyince tabii hemen akla derin devlet tartmalar geliyor, kontrgerilla geliyor, talyadaki gladio benzeri rgtlenmelerin Trkiyede olup olmadna ilikin o malum tartmalar geliyor. Bu konulara ilikin gzlemleriniz, bilgileriniz var m? BLEND ULUSU Tabii, ben Deniz Kuvvetleri Komutanl yaptm. Benim grevim denizlerde ve daha baka eylerde. Bu ilerle daha ziyade Kara Kuvvetleri Komutan, Jandarma Genel Komutan, Genelkurmay Bakan tabii ilgileniyordu. Benim edindiim bilgiler, Mill Gvenlik Kurulu toplantlarnda ve daha ziyade gittiim birliklerde yaptm temaslarn sonucudur.

Derin devlet konusunda dorusunu isterseniz ben herhangi bir bilgi sahibi olmadm. Yani bir tekilat olsun da Trkiyeyi yle skntl duruma soksun, tahrik etsin vesaire. Benim yle hatrladm: Kontrgerilla ismini halk verdi ona. Bir rgt byle silahl kuvvetler iinde Amerikallarn eyiyle NATO iinde byle bir tekilat yapld ama bu tekilat bu kt hareketler iin deil, daha baka hareketler iin yapld. Hatrmda kalan. O bakmdan derin devlet diye byle bir ey ifade edemeyeceim benim edindiim intiba olarak. Benim zerinde bilhassa durmak istediim bu vesileyle istikrar. imdi, ben, ifade ettim seneye yakn Mill Savunma Bakanl Mstearl yaptm. Bu sre zarfnda 5 bakanla altm, 5 bakanla ve hepsinden ok faydalandm. Ama bir taraftan da zldm. Bu kadar sre iinde 5 bakanla almak demek, alt ayda bir hkmet deiiklii, alt ayda bir ynetim deiiklii. imdi bu deiiklik neye mal oluyor? imdi birazda havay deitirmek iin yle ifade edeyim: 1970 senesinde ben Kuzey Saha Komutanydm. ngiliz Kraliesi Trkiyeye geldi. Maksad ziyaretten evvel Gelibolu Yarmadasnda 1inci Dnya Harbi hakknda da bilgi almak. anakkaleye demirledi HMS Surprise yat. Kuzey Saha Komutan olduum iin blge benim blge. Gittik, valiyle beraber karladk. Gelibolu Yarmadasnda yani Kilitbahire kt tekneyle. Gelibolu Yarmadasnda dnd dolat, izahat verildi kendisine harp hakknda. O arada Surprise yat Gelibolu Yarmadasn dnerek Saroz Krfezinde Kabatepe blgesine geldi, demirledi. Kralie bu brifinglerden sonra yata gitti. Bizi de le yemeine davet etti. Biz de vali filan beraber le yemeine yata gittik. HMN Surprise yat Kabatepeden kalkt Gelibolu Yarmadasn dolat anakkalede bizi kardlar ama yemei gemide yedik. Yemekten nce ngilizler biliyorsunuz bir iki ierler. ki esnasnda bir zat geldi, konutuk filan. Nedir diye grevini sordum. Sekreterim dedi. Bu kraliyettir, kraliyetin durumu ayr tabii, bizim devlet idaresi ayr. Beylik lakrd. Bizde Cumhurbakan sekreteri deyince bir genel sekreter vardr, bir zel sekreter vardr. Genel mi zel mi dedim. Ben hepsine bakarm. dedi. Arkadan biraz zaman geti. Beylik soru. Ne kadardr bu grevdesiniz dedim. Krk senedir ben bu grevdeyim. Kralienin babasna da hizmet ettim. dedi. imdi krk sene deyince ben hemen baktm ki bunlar bize yle haberler gnderdi ki Kralie mesela motorla bir yere gidiyor yanayor. skele ykseklii byle, motorda byle. Motordan iskeleye adm atarken 20 santimden fazlaysa Kralie geri dnyormu, kmyormu yukar. Bunun gibi daha birok sayfa, filmler gnderdiler, Kralieye nasl hitap

edilecek, nasl bilmem ne filan. imdi krk sene bir adam bir yerde kalrsa, bakn ne kadar muntazam gidiyor. imdi ben geliyorum tekrar bize. Byle alt ay grev yapnca bu hizmetler herhangi Ben sene ay da Babakanlk yaptm. Hibir zaman A parti, B parti, C parti diye azmdan kelime kmamtr nk btn siyasi partiler ellerinden geldii kadar hizmet etmek zere ne mmknse yapyorlar bu memlekete. Neden bu bamza geliyor? Bamza devamllk olmad iin geliyor. Alt ayda bir, be ayda bir, yedi ayda bir koalisyondu, ite uydu buydu filan bunlarla ey edince i yrmyor. O bakmdan bir tarafta bu devamllk ve istikrar, bir tarafta bizim bu durumumuzu ifade etmek istiyorum. BAKAN Efendim, biraz nceki beyannzda sol rgtlerin dardan ynlendirildiini ifade ettiniz. Bu bir kanaat mi, yoksa buna ilikin birtakm belgeler sz konusu mu? BLEND ULUSU Delil olarak ortaya deil ama mantm bunu icap ettiriyor. Yani niin bu bamza geldi? 74 harektndan sonra. Bunda da tabii tamamen bizimle uraan Yunanistan var, bir de Ermeniler var. kisinin de Amerikada lobileri var, darda birok tesisleri var. Benim zamanmda da, Kuvvet Komutanl zamannda da, Babakanlk zamannda da birtakm bykelileri ldrdler, unu yaptlar bunu yaptlar. Yani devaml bizimle uratlar. Bunun nedenini Kbrs Harektna balyorum ve hl da bu yara devam ediyor. BAKAN Affedersiniz, tabii, ASALAyla kartrmyoruz, sol-sa atmas olarak adlandrlan dnemle ilgili soruyorum. Sol rgtlerin daryla balantl olduu ynnde bir ifadeniz oldu da o bakmdan. BLEND ULUSU Yok. Onu bilmiyorum ama rgtler var ortada. Yani rgtleri besleyen birtakm legal eyler var. Ama bu ar rgtler legal rgtlerden ne yapyor yapyor alyor illegal olarak bunlar karmza karyor. BAKAN ok nemli grevler yaptnz. Sizin o grev yaptnz dnemlerde, biraz nce de sormutum, byk olaylar oldu. Mesela Mara olaylarn ele alalm. Mara olaylar Trkiyede bir dnm noktasyd. Bir bakma darbe ortamnn teekkl bakmndan. O zaman insanlarla grtnz m, ne oluyor, bunun arkasnda ne var, memleket nereye gidiyor, ne tr cevaplar aldnz? BLEND ULUSU Gayet samimi ifade edeyim, hi ilgilenemedik bununla. Benim grevim bambakayd Deniz Kuvvetleri Komutan olarak. Yani byle bir Mara olaylar u

olaylar bu olaylar diye benim bulunduum toplantlar urada burada herhangi bir alma gemedi. BAKAN Mill Gvenlik Kurulunda konuulmad m? BLEND ULUSU Gemedi. BAKAN Bunlar hi bahsedilmedi mi? BLEND ULUSU Tabii olay oldu ama hani nedeni, usu busu filan pek detaya girilmedi. BAKAN Darbe yapldktan sonra Babakanlk grevine geldiniz hemen birka gn sonra. Size Babakanl kim teklif etti? BLEND ULUSU Sayn Evren telefon etti. Kabul eder misin? dedi. BAKAN Siz Madridde bykeliydiniz deil mi? BLEND ULUSU Hayr, Romaya bykeli olarak agremanm alnmt. Ama tabii byle bir teklif gelince mecburiyet kabul ettik. Brakp da ben Romaya gidemezdim tabii. Buradaki grevi aldk. BAKAN Tabii sizin Babakan olduunuz dnemde Trkiyede ok nemli olaylar yaand. Birok insan haklar ihlalleri yapld. Hakikaten bunlara ilikin ok miktarda dokman var. nsanlarn kendi tanklklar var. Mahkemeler kuruldu, yarglamalar yapld ok kapsaml. Mesela ilk hamlede aa yukar 650 bin kiinin tutuklanmasndan, Trkiyenin her tarafnda kapal spor salonlarnda, byk stadyumlarda kitlesel tutuklamalardan bahsedilir biliyorsunuz. nsan haklar ihlallerine ilikin ok yaygn olaylar oldu. ok iddetli ikenceler yaand. Sizin Babakan olduunuz dnemde bunlara ilikin size ikyet, itiraz hem ierden hem uluslararas evrelerden geliyor muydu? Siz bunlara ilikin olarak ne yaptnz? BLEND ULUSU Yani byle elle tutulur bir ikyetle karlamadm gayet samimi ifade ediyorum. Birtakm olaylar oldu. Ama skynetim bana bal deildi. Skynetim Genelkurmay Bakanna balyd. Bana bakanlar bal ama ben skynetim ileriyle ilgili deildim. O bakmdan yani bana yle bir ikyet gelmedi. Yalnz benim urada ifade edeceim husus u: Mahkemeler dediniz. Yani 12 Eyllden evvelki durumu yle bir dnyorum, mesela Karsta bir olay cereyan ediyor, Edirnede de bir olay cereyan ediyor. Bu iki olay ayn rgtn ii. Fakat mahkemeler ayr ayr yerde ve ayr ayr kararlar veriyorlar. Biri baka karar veriyor, teki baka karar veriyor. imdi buradan tabii kan netice, memleket bu gibi kt durumlarda olduu takdirde zel mahkemelere ihtiya var: htisas mahkemesi deyin, devlet gvenlik mahkemesi deyin, ne

derseniz deyin ama bir mahkeme olacak btn bu anarik ve terr olaylarn tek elden kontrol edebilecek. Hkim arkada ne yapsn? Kendi karsna gelen neyse ona gre karar veriyor. Edirnedeki olayla Karstaki olay arasnda bir irtibat olduunu bilemiyor hkim arkada. Hkimin kabahati yok. Ama tekilat bu. O bakmdan, ben, bu devlet gvenlik mahkemesi Ama iinde asker bulunsun filan. O balangta doruydu, sonra almak lazmd. Nitekim alnd. Ama zel mahkemelere bu skntl durumlarda ihtiya olduu kanaatindeyim. BAKAN Sizden hi yakn evrenizde birtakm insanlar tutuklanan ocuklar iin yardm talep ettiler mi, hi byle bir taleple karlatnz m? BLEND ULUSU Hayr, hi bana byle bir talep gelmedi. BAKAN kence grdk diye veya ikence gryor ocuklarm diye BLEND ULUSU Emin olun, bana hibir talep gelmedi. BAKAN Peki, Adalet Bakanl size balyd deil mi, cezaevleri? BLEND ULUSU Adalet Bakanyla tabii zaman zaman toplant yapyorduk ama o da herhangi bir ey sylemiyordu. imdi, bu, baknz, dernekler kuruldu, TBDER-POLDER, TBBR-POLBR. Birtakm dernekler. imdi bu derneklerin balangta iyi niyetle kurulduunda hi ek phe yok. Yani maksat, orada yardm etmek fakat bu sonra gittike ar zihniyetteki kiilerin ve blc, ar, birtakm olaylar karc kiilerin eline geince bu dernekler, neler oluyor imdi? TBDER-POLDER. O demin bahsettii polisle ilgili mesela bir hkmet dneminde Scotland Yarddan -dediim gibi hi ahs bahsetmeyeceim, hkmetin de ismini vermeyeceimheyet getirildi polisi tetkik etmek zere. Polis nk i yapamyor. Baktlar on maddelik rapor hazrladlar. Birinci maddesi, sizin polisiniz blnmtr, i yapamaz. ki, tehizat noksandr. , eitimi eksiktir. Drt, udur budur. On madde. Ama birinci madde blnmtr diyor nk polis ar sa ve ar sol rgtlerin arenas hline geldi. Byle polisle nasl i yaplr? Yaplamaz tabii. retmene gelince. retmen de TBBR, sa-sol. imdi, bakn, hapishaneye geleceim. Kulamza o zaman yle geldi: Bu dernekler o kadar ilerledi ki, ee, gardiyanlara dahi gitti bu dernekler. Yani gardiyanlar da sa ve sol. Bunun sonucunda sa gardiyann bulunduu yere sac -ar sac tabii bunlar- sol gardiyann bulunduu yere solcu gelirse bunlar karyorlar oradan kendi taraftar olduklarn. lgililer ne yapm bu durumda? Ar saclarn bulunduu yere solcu gardiyanlar, bilmem neye de aksini vermi. Diyorum ki kendi kendime, ikencelerin bir ksm da bundan olabilir.

nk teki trl karyor kendi taraftarn. Mukabilini koyuyor oraya. O da ona kzd iin ikence yapm olabiliyor diye. Ama ben iin iinde deilim. Ben diyorum, Deniz Kuvvetleri Komutanym. Byle kendim uzaktan hissettiklerim. Dolaysyla bu derneklerin kapatlmas iin Mill Gvenlik Kuruluna teklifler getirdik. Fakat bu sylediim durum dolaysyla, devamllk olmadndan hkmetlerde bu sylediklerimiz hi, yok kabul edildi. yle bir yasa tasars hazrland. Hibiri sonuca varmadan gitti. Bu derneklerin durumu da fevkalade Trkiye iin skntl oldu. BAKAN kencenin bir ksm bundan olmu olabilir. Dier ksmnn sistematik olduunu mu dnyorsunuz? BLEND ULUSU Bir ksmn sistematik ama kimse de Ben bir silahl kuvvetler mensubuyum. Ama silahl kuvvetlerde skynetim komutannn unlarn canna okuyun filan diye de bir talimat vereceini pek tahmin etmiyorum yani. BAKAN Babakanlk yaptnz dnemde size ok yakn Mamak Cezaevi vard. Biliyorsunuz Mamak Cezaevini. Hatta gazetelerde zaman zaman o dnemde haberler de kard. stanbulda keza Metris Cezaevi. Diyarbakr Cezaevi. Bunlara ilikin basnda ip ucu mahiyetinde o dnemde haberler kmakla birlikte halk arasnda da ayialar vard neler yaandna dair. Babakandnz ve tabiatyla Trkiyede ne olup bitiyorsa sonuta sizinle ilgiliydi. Sizin sorumluluunuz altndayd. Buralarda ne oluyor diye gidip grmeyi hi dndnz m? BLEND ULUSU Gidip grmeyi dnmedim nk bana bal deildi oras. BAKAN Hapishaneler size bal deil miydi? BLEND ULUSU Hayr deildi. Skynetim komutanlarna o da Genelkurmaya balyd. Yani yetki alan farklyd. O bakmdan birbirimizin iine karmadk. BAKAN Ama siz Babakandnz. BLEND ULUSU Ama bana bal deildi. Genelkurmay benim emrimde olsa gider bakarm. Ama benim emrimde deildi. BAKAN Mill Gvenlik Kurulu toplantlarna katldnz deil mi Babakan olarak? BLEND ULUSU O zaman Mill Gvenlik Kurulu pek BAKAN Konsey vard. BLEND ULUSU Konsey vard. BAKAN Konseydekiler sizin arkadalarnzd, beraber grev yaptnz insanlar. Onlarla muhakkak Trkiyede ne yapmak lazm, nasl planlamak lazm, bunlara ilikin

konumalarnz oluyor muydu? Ortak kararlar bakmndan aranzda deerlendirmeler oluyor muydu? BLEND ULUSU Pek olmuyordu. Onlar kendi aralarnda yapyorlard, ben hkmet ilerine bakyordum. Onlarla pek fazla byle ili dl olmadk. BAKAN Daha sonraki yllarda Trkiyenin 12 Eyll ncesi ve sonrasnda yaadklarna dair ok miktarda an kitaplar yaynland, filmler yapld, tanklklar ortaya kt, insanlarn ne tr ikencelere muhatap olduklarna dair deerlendirmeler oldu. Bunlar en azndan daha sonraki dnemlerde muhakkak muttali olmusunuzdur, renmisinizdir. Ne dndnz? BLEND ULUSU Dediim gibi, ikence hususunda herhangi bir fikir sahibi deilim ben. undan oluyor bundan oluyor, yle oldu byle oldu, herhangi bir kanaatim yok yani. Ama olmad demiyorum da. Benim grev alanma, benim dnce alanma, benim ilgi alanma girmedi. BAKAN yle hi dnmediniz mi acaba? nsan haklar meselesi, evet, suluysa cezasn grsn ama ikence yapmak doru deildir. Bu ynde bir deer paylamn Konseydeki arkadalarnzla, onlara ifade etmek, onlara konumak, byle bir tavr almak sizin yetkiniz dhilinde olmasa bile insani deerlere vurgu yapmak, bu ynde bir aba gstermek, bu tr bir ey dndnz m? BLEND ULUSU Emin olun, byle konumalar cereyan etmedi. nk bu mevzu olarak ortaya gelmedi. Hani urada u ikence yaplyor, burada bu yaplyor diye bana intikal etmedi. O bakmdan, kendileriyle yle bir diyalog kurmadm. BAKAN Bakanlar siz mi semitiniz? BLEND ULUSU Bir ksmn ben setim, bir ksmn daha evvel seilmiti yani grev aldm zaman. BAKAN Konsey yeleri mi seti efendim? BLEND ULUSU Zannederim Sayn Evren seti. BAKAN Peki, Evrenin semi olduu bakanlarla ilikileriniz nasld siz bir bakanlar kurulunun babakan olarak? BLEND ULUSU likilerimiz gayet gzeldi. Btn arkadalarmdan ok memnun olarak grev yaptm. BAKAN Bu dnemin Adalet Bakan kimdi efendim?

BLEND ULUSU Deiti. drt tane bakan geldi. Vallahi unuttum ounun ismini. Hepsi de rahmetli oldu yani. BAKAN O dnemde d politikada en nemli Hkmetinizin hamlelerinden birisi, NATO Komutan Ragersn adyla anlan bir pland. Yunanistann NATOya geri dnne ilikin Ragers Plan. BLEND ULUSU Bu, Babakanlk deil daha evvelki dnemdi. Yunanistann NATOya alnmas. BAKAN Bu plann mtekabiliyete dikkat edilmeksizin uyguland ve Trkiyenin Yunanistann dnne rza gsterdii eklinde eletiriler var. Nedir kanaatiniz? BLEND ULUSU Tabii erken verilmi bir karar. Yani nk byle istiare edilerek deil ahsi olarak verilmi bir karar o. Bizlere sorulmadan yaplan bir ey. Erken verilmi bir karar ama NATOda birlik, beraberlik bozulmasn diye hsnniyetle NATO Bakomutannn szne gvenerek verilmi bir karar olarak kabul ediyorum. BAKAN Nasl bir sz? Neye gveniliyor? Ne tr bir sz vermiti? BLEND ULUSU Onun karlnda NATOda baz tavizler -ama imdi tam sayamayacam yani- vermek zere. Fakat onlar da hatrladma gre hi gelmedi yani. BAKAN Yerine gelmedi. Szler tutulmad. Peki, 1980 12 Eyllne doru Trkiyede darbe olacana dair havada bir gerilim vard. Malum 27 Aralk tarihinde bir mektup verildi Cumhurbakanna. Sonra bu mektubu kimse zerine almad. O mektup olayn nasl deerlendiriyorsunuz, muhtray? BLEND ULUSU Efendim, o yle cereyan etti: O mektupta arz edilen hususlar devaml Mill Gvenlik Kuruluna getiriliyor. A hkmeti zamannda getiriliyor, Bde, Cde. Fakat demin ifade ettiim gibi, devamllk olmad ve istikrar olmad iin bunlarn diyebilirim ki yzde 80inden yzde 100 diyemiyorum- bir sonu alnamad. Neydi bunlar? te demin saydm. Dernekler, mahkemeler, birok daha talepler var orada. Meclisin almas, yalnz Meclis deil btn siyasi organlarn i birlii hlinde bulunmas, daha birok konular var byle. Bunlardan sonu alnamaynca Mill Gvenlik Kurulunun Bakan da Cumhurbakan. O zaman dendi ki en iyisi biz onu Cumhurbakanna verelim. nk yalnz o zamanki Hkmetin problemi deildi. nk Hkmet altm yahut yetmi gnlk bir hkmetti. O Hkmet altm gnde, yetmi gnde ne yapacak? Ama bu byle zincirleme gelen problem ve yalnz Hkmetin ii de deil, Meclis var, daha birok anayasal organlar var. O bakmdan Cumhurbakanna bu fikirlerimizi takdim edelim dendi. O

mektubun metni budur. Yani bir sradan vatanda da Cumhurbakanna bu fikirlerini takdim edebilir. Askerler de kendi grlerini bu ekilde Cumhurbakanna ifade etmilerdir. BAKAN Tabii sradan bir vatandan mektup vermesiyle takdir edersiniz arkada ordu bulunan birisinin mektup vermesi arasnda ok nemli bir fark vardr. Orduda bulunan birisi mektup veriyorsa bunun arkasndaki o silahl g ayn zamanda mektubun manasnn zenle altn izer. O yzden zaten muhtra deniliyor. Bu, acaba dnemde yaanan problemleri zn mektubu muydu sizin kanaatiniz, o dnemdeki bilgileriniz yoksa darbenin hazrlk aamalarndan birisi miydi? BLEND ULUSU Hazrlk aamas olarak hibir zaman dnmemiimdir. Bu, tamamen Cumhurbakannn bu anayasal organlar toplayp yani kim bunlar? Meclis Bakan, Hkmet Bakan, ite u bu. Anayasal organlarn bakanlarn toplayp bunun hlli iin ne lazm? Bunu icra yoluna sokmak. Fakat Allah rahmet eylesin Cumhurbakan bunu byle yapmad, onu ona, onu ona verdi. Hibir sonu da alnamad. Bu, tabii, dnlenle netice arasnda ok byk bir fark oldu. Eer dnlen olsayd memleket ok daha farkl duruma gelirdi. BAKAN Darbeden ne zaman haberiniz oldu efendim? BLEND ULUSU stanbulda, ben dar gitmeye hazrlanrken yani valizlerimi falan hazrlamtm. O zaman haberim oldu. BAKAN 12 Eyllde? BLEND ULUSU Evet. Birok insan gnler ncesinden darbeden haberdar olmutu benim bildiim. Ben de o dnemde Mlkiyeyi bitirmitim. 30 Austosta Kenan Evrenin Kayseride yapt bir konuma vard. O konumay televizyondan izledim, darbe yapacaklar dedim mesela. Sizin bir asker olarak tabii o konumalar, havay ilikilerinizi dndmzde daha nceden darbe giriimlerinin hazrlna ilikin bilginiz olmas gerekir diye dnyorum. Bir de, Bayrak Harekt meselesi var, biliyorsunuz. BLEND ULUSU yle bir kanaate varsam antam hazrlamam. Emin olun valizlerimi hazrlamtm ben. BAKAN Bu Bayrak Harektndan haberiniz var myd efendim? BLEND ULUSU Yoktu ite. BAKAN Daha nce?

BLEND ULUSU Daha nce de yoktu. Olsa valizlerimi hazrlamazdm. yle bir hazrlk iindeydim. Gayet samimi olarak ifade ediyorum. BAKAN Peki, bu ileri Bakan Orhan Erenin anlarnda yle bir konu geiyor: Sizin de aranzda olduu kuvvet komutanlar, Genelkurmay Bakan Evrenle birlikte dou gezisine gidiyorsunuz. Bu srada da Mecliste Cumhurbakanl seim turlar sryor. Muhsin Batur 303 oy alyor. Bunun zerine Tahsin ahinkaya sizlere dnerek Baksanza, adamlar Cumhurbakann seiyorlar. diyor. Peinden de Orhan Erenin de Endie etmeyin Paam, seemezler. 303 de olsa seemezler. eklinde bir beyan oluyor. Yani Cumhurbakannn seilmesi ihtimali komutanlarn biraz telaa kaplmalarna sebep oluyor. Byle bir olay oldu mu? BLEND ULUSU Bunu hatrlamyorum ama Orhan Eren dediniz de, ok deerli bir arkadatr. Benim arkadam. Hlen arkadalk yapyoruz. O da hep anlatrd. Jandarmann skntda olduunu, tehizatnn noksan olduunu. Yani byle telefonla dahi gremediklerini o zamanlar bana anlatrd. Benim bahsettiim istikrarn olmamas dolaysyla ne polise ne jandarmaya tehizat salanamyordu anarik olaylarda. Orhan Eren de bundan ok ikyetiydi. Benim Orhan Beyle ilgilim hlen de beraberiz, arkadamdr ama bu konumay hi hatrlamyorum. BAKAN Kendi anlarnda byle bahsediyor. Bu sadece anlk bir konumadan ziyade Cumhurbakanl seim turlarn dikkatle izleyen bir komuta heyetinin orada bir seilme durumunun yarataca tehlikeye ilikin bir teyakkuz durumuna iaret ediyor. Yani sradan bir konuma deil. Politik durumla balantl, oradaki gerilimle ilikili. O bakmdan stratejinin bir paras. BLEND ULUSU Ben ahsen o tarihlerde yle tahmin ediyordum: Bunlar sememeye karar vermiler. Ne kadar uralsa bunlar seilmeyecek. Yani byle bir kanaat var. Demek ki hep ona gre dinlemiimdir, hi yer etmemi bende. Nitekim seilmedi ve alt aya yakn Trkiye Cumhurbakansz kald. Bu olur i deil ama oldu. BAKAN Kuvvet komutanlar arasnda hi memlekette darbe yapmak lazm yahut da duruma el koymak lazm, bunlar bu ii beceremeyecek eklinde deerlendirmeler olur muydu? BLEND ULUSU Byle ast birliklere giderdik o zaman. Genelkurmay Bakan davet ederdi. Ast birliklerden bazen byle teklifler olurdu. Bu byle gitmez, efendim yle

olsun byle olsun filan diye. Ama bizim fikrimiz olarak, ahs olarak byle hi gemedi yani. Ama aldmz intibalarda bunlar vard. BAKAN Size duruma el koyun diye gelen siviller olur muydu o dnemde? Duruma el koyun Paam, memleket tehlikeye gidiyor diye gelip mracaat eden siviller olur muydu? BLEND ULUSU Konumalar kulamza gelirdi. Yani bu byle gitmeyecek, efendim ne yaparsa asker yapar filan gibilerden de byle grmeler olurdu. BAKAN Size heyet olarak gelip talepte bulunan BLEND ULUSU Hayr, bana gelmezdi ama bir Genelkurmaya, Kara Kuvvetlerine Bana hi gelmedi. BAKAN Mesela Genelkurmay Bakan sizinle paylar myd bugn yle bir heyet geldi, bize dediler ki duruma el koyun? BLEND ULUSU Hayr, hayr. BAKAN Herhangi bir paylam olmad? BLEND ULUSU Hayr, yle bir ey olmad. BAKAN Yine sizin Hkmetiniz dneminde alnan ok nemli kararlardan birisi, 15 Kasm 83 tarihinde Kuzey Kbrs Trkiye Cumhuriyetinin ilan edilmesi. 15 Kasm malum sizin grev srenizin bitmesinden bir ay nceki tarih. Daha sonra da seimler erevesinde Turgut zal Hkmeti geldi. Kuzey Kbrs Trkiye Cumhuriyetinin ilan edilmesi d politikada ok nemli daha sonraki dnemde bir dizi gelimeye yol at. Bunu sivil iktidara brakmak yerine biraz da alelacele niin siz stlendiniz, o ilan edilme iine izin verdiniz, bu konudaki yorumunuz nedir? BLEND ULUSU Efendim, o zaman rahmetli Denktala temas hlindeydik. Bizden sonra bu iin olmayaca kanaatine vardk. O bakmdan byle bir yola gittik. Bu cesur bir karardr. Bizden sonra byle bir karara varlmayacan o bize ifade etti, ondan sonra bu yola gidildi. Yani aklmda kalan yle. Onda da kimseyi sulamyorum. Yani rahmetli zal geldi, ite u oldu bu oldu filan. O Denktan bizlere syledii. BAKAN Skynetim komutanlaryla ilikileriniz nasld o dnemde stanbul, Ankara? BLEND ULUSU O zaman direkt temasmz olmuyordu ama Genelkurmay Skynetim Koordinasyon Kurulu diye bir kurul kurmutu. O kurulda ayda bir, iki ayda bir neyse bizler de bulunuyorduk yani dinliyorduk skynetim komutanlarn.

BAKAN Rahmetli Ecevite zmir ilide bir suikast giriimi olmutu. Hatrlar msnz? BLEND ULUSU yle bir ey ama. Yani detayn hi hatrlamyorum. BAKAN Ve rahmetli Ecevit zellikle bu kontrgerilla meselesine vurgu yapard o dnemde. ok tartld kontrgerilla. Bir de dnn o dnemin Babakan bir suikasta uruyor. Siz de nemli yerlerde grev yapyorsunuz. Devletle ilikilisiniz. Ne olup bitiyor diye, devletin iinde ayr bir devlet mi var diye herhangi bir soruturma lzumunu duydunuz mu, bilgi alma ihtiyacn hissetiniz mi? BLEND ULUSU Yani zerinde durmadm. Sayn Demirelin de syledii gibi, Bu derin devleti Ecevite sorun. diyor o zaman. Sleyman Bey de bu derin devlet filan diye bir eyi tespit yapamamtr, ben de yapamadm. Ama rahmetli Ecevit bunu bir fikri sabit hlinde byle bir eyi olduunu sylerdi. Onun kendine gre has fikirleri vard ve ben sayg duyard o fikirlere de. Vard yle fikirleri. SELUK ZDA (Manisa) Sayn Demirel o zamanlar Derin devleti Eceviti sorun. derken bugn ise yle sylyor Sayn Ulusu: Derin devlet askeriyedir. dedi bize. Siz byle dnyor musunuz? BLEND ULUSU Yok zannetmem. Silahl kuvvetler ne diye derin devlet Silahl kuvvetler memleketin hayr iin ne lazmsa ona kafa yoran bir tekilat benim bildiim, iinde bulunduum yuvam. Krk sene askerlik yaptm. Onu yle bir derin devlet olarak unu yapsn bunu ldrsn, onu bilmem ne Byle bir eylerle uraacan tahmin etmiyorum. BAKAN Cneyt Arcayrek Derin Devlet 1950-2007 Darbeler ve Gizli Servisler isimli kitabnda Babakan olduunuz dnemde sizin tarafnzdan Babakanla arlarak Demirel ile telefon grmelerini kastederek Cneyt Arcayreke diyorsunuz: Telefonda konuurken dikkat et. dediiniz, derin devletten bahsederek Demirelin 12 Eyllden sonra devaml dinlendii ve MTin Demirelin evinin hemen karsndaki binay kiraladn ve size devaml bilgi sunduundan sz ediyorsunuz. Cneyt Arcayrekin kitabnda bu ekilde geiyor. BLEND ULUSU Yani o zamanlar tabii telefonlar dinleniyor. imdi de nasl dinleniyorsa o zamanlar da dinleniyordu. Ben byle bir kanaate vardm dinlendiine dair. Onu Cneyte de syledim. Cneyt nk byle bana yaknd. BAKAN Kanaat deil de galiba sizi bilgi geliyordu unlar konutular diye. Kanaat deil galiba, bilgi sz konusu diyorum.

BLEND ULUSU Bilgi de sz konusu. nk konumalar gelirdi byle yazl olarak. SELUK ZDA (Manisa) Askerler niin Demireli dinlesinler? Babakanlk yapm bir ahsn evini niin dinliyorlar? BLEND ULUSU u unu dinleme eklinde filan deil. Yani telefon irketi PTT oradan MTe gelirdi herhlde, MT de bize gnderirdi. Oradan ben bilgi sahibi oldum. SELUK ZDA (Manisa) Doru mudur Babakanlk yapm bir kiinin illegal dinlenmesi? BLEND ULUSU Doru deil tabii. Bugn de sizin benim dinlenmediimiz ne malum? Yani oluyor. SELUK ZDA (Manisa) Tasvip etmiyorsunuz ama deil mi bu illegal dinlemeleri? BLEND ULUSU Tabii etmiyorum. BAKAN Bugn 12 Eyllle ilgili bir mahkeme var hlen sryor. Onu takip etme imknnz oluyor mu? BLEND ULUSU Oluyor tabii. Bilhassa ikence zerinde duruyorlar anladma gre. BAKAN lginizi ekiyor mu mahkeme? Ne dnyorsunuz bu yarglama hakknda? BLEND ULUSU Vallahi otuz ksur sene gemi. Yarg hakknda konumak fevkalade zor. Herhangi bir fikir beyan edemem. BAKAN Ben tabii sz arkadalara vereceim. Buyurun Seluk Bey. SELUK ZDA (Manisa) Ho geldiniz. Sizlere salkl, uzun mrler diliyoruz. BLEND ULUSU Sa olun. SELUK ZDA (Manisa) Son elli yl darbeler tarihi. 1960ta darbe yapt askerler. Siz de o kurumun mensubusunuz. Bir Babakan asld. Bakanlar asldlar. Milletvekilleri ve onlarn aileleri taciz edildiler. Sosyal bir problemi halletmek adna kan bu olgu daha sonra daha byk sosyal problemleri, toplumsal problemleri kucamza brakt. Ardndan 1971de seilmi olan, millet iradesiyle gelmi olan bir Hkmete muhtra verdiniz. Askerler olarak, sizi kastetmiyorum, genelde kurumu kastediyorum. Ve ardndan daha byk sosyal problemleri kucamza braktnz. Saclk ve solculuk olaylar balad. Alevi-Snni olaylar

balad. Biraz nce bu sa ve sol rgtlerin ciddi ekilde arkasnda, ar ularn arkasnda yabanc istihbarat rgtleri vard dediniz, o mealde kullandnz. Ve ardndan da 1980 darbesini yaptnz. 1980 darbesinden sonra da yine byk bir toplumsal problemi kucamza braktnz. Yani Krtlk, etnisite olaylar Trkiyenin gndemine geldi. Geriye dnp baktnz zaman bu darbelerden ekvac msnz? Keke olmasayd, Trk Silahl Kuvvetleri grevini ifa etseydi de snrlar korusayd, siyasetiyi bu kadar kmsemeseydik, siyasetiler zerinde bu kadar vesayeti olmasaydk dediniz mi? Birinci sorum bu Sayn Ulusu. BLEND ULUSU Tabii darbeler hibir zaman tasvip edilmez. Daima darbelere kar olmuumdur, daima. Hi bu fikrimi deitirmem. Bu elli sene evveline gider. 1960 darbesinde yurt dnda ben grevdeydim. Akdenizde Mttefik Deniz Kuvvetleri Bakomutanl vard o zaman. Biz Parise balydk. Pariste Avrupa Mttefik Kuvvetleri Komutanl vard. Orada deniz kararghnda plan subayydm 1960ta. Bu 60 ihtilalini orada sylediler. Azmdan ilk kan o zamanki arkadalar bilirler Eyvah, yandk! dedim. Getiine yanmam yol eder. Benim azmdan ilk kan budur. Oradan hemen bir ay, iki ay iinde Ankaraya tayinim kt. Deniz Kuvvetlerinin Harekt Bakan olarak geldim. O zaman Albay rtbesindeydim. Albay rtbesi o zaman epey bir rtbeydi. Yani amiral filan yoktu. 3 tane amiral vard Deniz Kuvvetlerinde. Genelkurmay Bakan Orgeneral, ihtilali yapan Yzbann gerisinde gidiyordu. htilali yapan Mill Birlik Komitesi arkadalar, Yzbann arkasndan Genelkurmay Bakan gidiyor. Bir silahl kuvvetler bu duruma drld. Memleketin ynetimine gelince. Yani tabii arkadalarn hepsine sevgimiz, saygmz Hepsi imdi yle oldu byle oldu, rahmetli oldu. Ama blk idare etmemi bir arkadan gelip memleket idaresine kalkmas birok problemler kard, birok problem. Saymakla bitmez. Silahl kuvvetlerde blnme, paralanma balad. te bir ksm der ki ben devaml kalsn, bir ksm der ki bir an evvel gitsin. Tabii bizim grup bir an evvel demokratik dzene geilmesi iin uraan gruptu. O zaman getiine yanmam yol eder dedim ya. Bilmiyorum iinizde hatrlayan vardr. Talat Aydemir olay, 22 ubat olay. Tanklar Genelkurmay evirdi, u oldu bu oldu filan. Genelkurmayda kk bir grup teekkl etti Genelkurmay Bakanna bal. Kara, Deniz, Havadan birer kii. Ben de Denizden bir kii Genelkurmaydayz. Bizi grevlendirdiler Talatla

gidin konuun, durdursun bu harekt diye. Biz kii -hayatta kalan benim- bir kii daha var, drt. Drdmz gittik Harp Okuluna. Harp Okulu iler acs. O durumlar yaadk. Talatla dokuz buuk, onda konumaya baladk gece e ve o harekt durdurduk. Sonra rahmetli nnye haberler falan gitti. imdi btn bunlar yaam biri olarak ne onu, ne 12 Mart, ne 12 Eyll, hibirini tasvip etmem mmkn deil, hibirini. Bunu bilhassa ifade etmek istedim. SELUK ZDA (Manisa) Efendim, tasvip etmediinizi sylediniz. Teekkr ederiz. Ama 1980de Kenan Evrenin Babakanlk teklifini kabul ettiniz. Bu bir eliki deil mi? BLEND ULUSU eliki deil, grev. Siz Romaya bykeli gidiyorsunuz. Ben size telefon etsem, Romaya m gitmek istiyorsun, yoksa memlekette u ii yapmak istiyorsun. Ne dersiniz? SELUK ZDA (Manisa) Ben darbecilerle beraber olmam nk darbelerin ok kt olduunu biliyorum. BLEND ULUSU Ama Romaya da gidemezsiniz. O ynetimde, onun ynetimindesiniz. SELUK ZDA (Manisa) Dier bir sorum: Trkiyede hep siyasetileri askerler kmsediler. Vesayeti bir yapy daha ok dizayn etmeye altlar. Darbeler yapld. Zaman zaman Trkiye Byk Millet Meclisinde komisyonlar kuruldu, buna benzer komisyonlar 1980den itibaren. Ama bu komisyonlara zaman zaman askerler davet edildiler, kuvvet komutanlar davet edildiler, generaller davet edildiler ama gelmediler. Yarg zaman zaman bunlar davet etti, bilgilerine bavurmak istedi. Bir bamsz, objektif yarg, tarafsz yarg davet ediyor fakat katlmyorlard. Bu tavrlar tasvip ediyor musunuz? Bunun mefhumu muhalifinden u kar m? Yani biz Trkiye Byk Millet Meclisini tanmyoruz, kmsyoruz, biz Trkiye Millet Meclisinin zerindeyiz mi? Biz yargy tanmyoruz, biz yargnn zerindeyiz mi anlam kar? Ve bugn buraya gelmi olmay nasl deerlendiriyorsunuz? Ve hemen akabinde soraym. Bugn hep darbelere maruz kalm bir meclis darbeleri aratrma komisyonu kuruyor drt partinin itirakiyle beraber. Bunu nasl deerlendiriyorsunuz? BLEND ULUSU Meclisi hibir zaman kmsemem. Meclis, Trkiye Byk Millet Meclisi, Atatrk kurdu bu Meclisi. O bakmdan Meclis, hibir zaman kmsenmez. O grler sakat grlerdir. Yani onu kmsemek bunu kmsemek filan sakat grlerdir.

Esas mesele iin ruhuna gitmektir. Bakn ben de bu rozeti takyorum. Ben de bu at altnda grev yaptm. O bakmdan Meclis fevkalade deerli, dokunulmaz bir messesedir. Btn mesele, yani zerinde durmamz gereken neden oluyor bunlar? Durup dururken 12 Mart, bilmem ne, u bu neden oluyor, onun zerinde durmamz lazm. te benim ifadem Bakn, istikrar diyorum, yalnz istikrar. zerinde duruyorum bunun. stikrar salarsak memlekette Nasl salarz? Bakanlkla m salarz, unla m salarz bunla m, neyle salarsak salayalm devamllk olsun, bu istikrar sayesinde ekonomi de gidiyor. Her zaman tabii Babacanlar bilmem neler bulunmaz ama bu istikrar salanrsa bunlarn hepsi salanr. Devlet rahatlar. Vatandan devlete kar olan itimad sarslmaz. Silahl kuvvetlerin, gvenlik glerinin devlete kar olan bak sarslmaz. Benim btn zerinde durmak istediim devamllk, istikrar. Bunu salarsak bamza hibir ey gelmez. Ben o kanaatteyim. SELUK ZDA (Manisa) Efendim, son soru olarak, skynetim olmutu 12 Eyll ncesi Trkiyenin tamamnda. Askerler hemen hemen duruma mdahil olmulard. Siyasetiler grevlerini askerlere devretmilerdi. Fakat anariyi nleyemediniz, kavgalar nleyemediniz. 12 Eyll 1980de darbe oldu. Siz de yl kadar kuvvet komutanl yaptnz, Deniz Kuvvetleri Komutanl yaptnz. O sreci yaadnz. Bir anda bakla kesilmi gibi anari durdu. Bunu nasl izah edeceksiniz? Bir de bu Cumhurbakanl seimiyle ok ilgilendiniz. Her Cumhurbakanl seiminde Genelkurmay bakanlar Cumhurbakan olmak iin ok ciddi ekilde heveskr oldular. Askerler buraya gelip zaman zaman siyasetilere bask yaptlar. Menderesin resmini gsterdiler. Menderesin akbetini hatrlattlar. Bunlar uygun gryor musunuz, tasvip ediyor musunuz? Niin heveskrd askerler Cumhurbakan olmak iin? BLEND ULUSU Gayet samimi olarak arz edeceim nk Mill Gvenlik Kurullarnda bulunduum iin. imdi, asker kanat teklif getirir Mill Gvenlik Kuruluna. u u u illerde skynetim ilan edilmesi. Asker tene deildir bu skynetime nk skynetimden holanmaz. Neden? Eitimini aksatr, bir sr problem askerin bana dert skynetim. Ama ona ramen bir memleket grevi olarak teklifini getirir. Diyelim ki 15 ilde skynetim. O zamanki siyasiler -tabii imdi yle siyasi inallah kalmamtr- bakarlard iktidar evet derse nk muhalefet de evet demeden geiremez o kanunu. 15 ilden 5 tanesini muhalefet kabul etmezdi. Neden? Politik nedenle. te oradan

oymu, bilmem neymi filan birtakm byle detaylar var. O zaman bize intikal edenleri sylyorum. Benim fikrim olarak deil, bize intikal edenler. 15in 10unu ancak kabul ederdi. imdi, teklif edilen 15 il. 10unda kabul edilmi 5inde edilmemi. Anarist, terrist, u bu, melanet yuvalar, bu 10dan 5e doru kayar, giderdi bunlar. 10dan 5 ile doru gider. O zaman netice alamazd skynetim. alyor ediyor ama onlar kayyorlar, teki tarafa gidiyorlar. Yakalansa dahi o demin arz etmeye altm mahkemelerde birlik beraberlik yok. Yani zel mahkeme yok. A mahkemesi, B mahkemesi, C mahkemesi. Hangi olayla karlarsa ona gre karar veriyor. Yani bunun bir rgtsel olay olduunu bulamyorlar. z sremiyorlar yani. Bu durumda skynetim baarl olamaz. 12 Eyllden sonra btn illerde skynetim olduundan baarl oldu. SELUK ZDA (Manisa) Cumhurbakanlna ok heveskrd askerler. BLEND ULUSU O fevkalade kt bir eydi, kt bir alkanlkt. Unutamam. Yani Faruk Grlerin u Mecliste gelip tek bana kald byle grmmdr. Hatrlarlar baz arkadalar da burada. Yani o ok zcdr. Fevkalade ktdr. SELUK ZDA (Manisa) Efendim, Abdullah calan, Duran Kalkan, Cemil Bayk, Ali Haydar Kaytan, Mustafa Karasu, Rza Altun gibi isimler Ankara Tuzluayrda ve ubukta toplantlar yaparak PKKnn temellerini atmlardr. Bu toplantlardan devletin haberdar olduu eklinde eitli ahslarn anlaryla renmi bulunuyoruz. Siz bu konulardan haberdar oldunuz mu ve darbe yaplmadan nce de calan Suriyeye gitmiti. Sizin haberiniz olmad eyden calann haberi var myd acaba? BLEND ULUSU Hi haberim olmad yani. Gayet samimi olarak, olsa sylerim. SELUK ZDA (Manisa) Son sorum, ksa. Orgeneral Bedrettin Demirel 1988 ylnda Milliyet gazetesinden Yener Ssoya diyor ki: 12 Eyll iin artlarn iyice olgunlamasn bekledik. O artlarn olgunlamasn bekledii dnemde 3 bine yakn kii ld Trkiyede. Mara olaylar, Sivas olaylar, orum olaylar, 1 Mays 77 olaylar oldu. ok trajik olaylar oldu. Acaba burada Bedrettin Demirel gibi dnyordunuz? BLEND ULUSU Hibir zaman yle dnmem. Rahmetli Bedrettin Demirel kendine has bir isim, ahs. Hibir zaman onun fikirleriyle Zaten yalnz bu deil. Daha baka fikirleri de vard. Hibir zaman onun fikirlerini tasvip etmemiimdir. SELUK ZDA (Manisa) Teekkr ederim efendim. BAKAN Sleyman Bey, buyurun.

SLEYMAN ELEB (stanbul) ok teekkr ederim Sayn Bakan. Sayn Ulusu, ho geldiniz. ncelikle tabii Sayn Ulusu size soracam ve dnden beri de aa yukar kafama taklan Sayn Hasan Celal Gzel buradayd dn. Sizin dneminizde de nemli grevlerde bulundu. Mstear yardmcl, mstearlk gibi grevlerde bulundu. Sayn zal Babakan Yardmclnz yapt. Siz biraz nce sylediniz, darbenin Babakan olarak grevlendirildiniz ama kiminle konuursam bu darbe hkmetlerinde grev alan, orada brokraside yer alan, bugn hepsi demokrasi kahraman kesiliyor, zgrlkleri savunuyor, demokrasinin nemli bir rejim olduunu sylyor, parlamenter sistemin nemli olduunu ifade ediyor ama o darbenin ynetiminde de grev alm durumdalar. imdi zellikle biraz nceki verdiiniz bilgilere dayanarak sylyorum. Birok olaydan haberdar olmadnz sylediniz. Ben size kar da yukardan bir darbe yapldn Hani lkenin Babakansnz. Babakan birok eyden baypas edilmi. Aslnda siz Babakanlk deil bir brokrasi yap olarak ynetilmi. Yani eklen Bakanlar Kurulu var, eklen bir Babakan var ama tamamen ynetimi size ait olmayan, yasalarn kmasnda da, uygulanmasnda da, dier sylediimiz birok ikence ve kt uygulamalarla ilgili de hibir olaydan haberiniz yok. Sizi baypas etmiler. Ben biliyorum ki ben size mektup gnderdim. Ben hapishanedeydim. 12 Eyllde DSK davasndan yarglandm ve oka arkadamz o zaman bu lkenin Babakan olarak sizlere, ilgili bakanlara oka mektup yazdn ben hatrlyorum ve benim mektubumun hatta bir ara bulunmasn da dileyeceim. Bunu ne iin anlatyorum? Ben bugn bir intikam duygusuyla deil. Sakn byle alglanmasn. Biz bunlar ektik, arkadam da yatt. Farkl siyasal grlerde buradayz. Biz bir bedel dedik. imdi de Sayn Ulusu gelmi karmza, onu sorgulayalm diye deil. Bizim aslnda varmak istediimiz temel nokta uydu Sayn Ulusu: Acaba bu srece Darbeler Komisyonu olarak bu tarihin sayfasnn kapatlarak yeni srece, o gemi deneyimlerinizden bize bir katkda bulunur musunuz? diye biz zellikle sizi dinlemek istiyoruz ama sizin verdiiniz yantlarn beni -ok aka ifade ediyorum, drste sylyorum- hibirisi tatmin etmedi nk siz hibir eyden habersiz bir noktada grnyorsunuz. Oysa btn bu sreler sizin dneminizdeki Babakanlk, sizin dneminizdeki kuvvet komutanl dnemindeki dnemlerde oluyor ama bunlarn hibirisinden haberdar olmam olmanz beni gerekten yeniden sorgulatyor. O zaman da u soru aklma geliyor, ben daha nce Meclise

byle yani Komisyon kurulduunda ifade etmitim, o sorum da uydu, dedim ki: Bazlar bizi yeteri bilgi vermeyecekler, kanacaklar nk acaba yarn bir hukuki soruturmaya muhatap olur muyuz? nk Trkiyede byle eyler de oluyor. Acaba verecei bilgiler temel bilgilerden kanlacak m? diye bir kaygm vard, ben bugn bunu yayorum sizde. Yani yle bir sre var: Siz Babakansnz, Babakan Yardmcs Sayn zal, bu ekonomik kararlarn tamamnn uygulanmasnda SELUK ZDA (Manisa) Deniz Kuvvetleri Bakansnz SLEYMAN ELEB (stanbul) Evet evet, btn bu srelerde var. Bu srelerin ierisinde Deniz Kuvvetleri Komutanl var, Babakanlk var. Btn bunlardan sonra kyor ve deniliyor ki: Ben darbelere karym. Benim amdan da darbelere kar olmak her eyden nce o darbeler dneminde o darbeyi yapanlarn komutas ierisinde yer almamaktadr. Benim demokrasi anlaym bu. Hani ben nereyi tercih ederdim, ite Roma m, bura m? Babakanlk cazip bir makamdr ama bir sivil duruu bazen askerler de gstermiyor. Burada da askerlerin hepsi -aka ifade etmem gerekiyorsa- bu srecin ierisine dhil olmulardr, alklamlardr. Yalnz ben askerleri de sulamyorum. O zaman bunu baz siviller de alklamlardr. Yoksa biraz nce sylediiniz rgtleri tek tek burada ben hepsini ayr ayr analiz ederim. Ben o srete anayasal devlet dzenini ykarak, yerine Marksist Leninist dzen kurmay amalayan bir illegal rgtn yneticisi olarak yarglanrdm. llegal rgt denilen rgt de DSK yani toplu szleme yapan, grev yapan, onun yneticisi olarak yarglandm. Komnist olmadm ama antikomnist de olmadm ama yarglandm. O davalarda Mill Selamet Partili arkadalarm da ayn sendikal rgtn iinde yarglandlar, Adalet Partili olanlar da yarglandlar yani ayrmyor Faizm bizi. u u siyasal grte, bu bu siyasal grte demiyor, hepimizi ayn noktaya koyuyor. Dolaysyla ben hlen u sorunun yantn siz verdiniz baz cevaplar ama- Cumhurbakanna mektup veriliyor, siz bu verilen mektubun altna imza atyorsunuz. Bu mektubu kim yazd rnein? Kim yazar bu tip bir mektubu? Siz yani gelen her mektubu Kuvvet Komutan olarak nnze konuldu diye imzalar msnz Sayn Ulusu? TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Hayr, inanarak imzaladm. SLEYMAN ELEB (stanbul) O mektubu inanarak imzaladnz?

TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Gayet tabii, gayet tabii. SLEYMAN ELEB (stanbul) Olay o. TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU nk memleketin iinde bulunduu durum bize onu icbar etti. Ben bitince konuacam nk sizin SLEYMAN ELEB (stanbul) kincisi u efendim: Bu Bayrak Harekt soruldu ama sizin orada bir rolnz var. Asker cunta faaliyetlerinin bu anlamda baladna inanyoruz bu Bayrak Harekt srecinde. unu sormak istiyorum, Sayn Ecevit bir aklama yapmt 6 Eyll gn, o aklamasnda darbeyi o duyuyor yani siz bir gn nce duyuyorsunuz, asker kanattan geliyorsunuz, bir ekliyle hissediyor Sayn Ecevit, 6 Eyllde diyor ki: Birisi bir ddk alacak ma tatil edecek drbnden seyretmeyi brakn sahaya inin. ve 12 Eyll gn de DSK ve Cumhuriyet Halk Partisi bu ddk almaya kar Trabzonda miting yapacakt. Gerekten 12 Eyll gn m hedeflenmiti? Siz onu syleyebilir misiniz bize yoksa 12 Eyll biraz erkene mi ekildi? Ben bu soruyu soruyorum. TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Demin de ifade ettim yani gayet nk burada evirip kvrma durumunda deilim, ben doruyu doru sylerim. Ben hibir zaman u tarih, bu tarih beklemedim -demin de ifade ettim- valizimi hazrladm verilen greve gitmek zere. imdi siz dediniz ki konumanzda: Babakanlkta yani hibir i yapmadnz da efendim Benim ifade ettiim bu ikence olaylarnda ben yokum, sebebi: Skynetim komutanlarna bal. imdi Hkmet olarak bizim iimiz ayryd. Hkmet olarak ie baladmz zaman bir devletin nesi vardr? Mal vardr. Mal, tapu kadastro. Nesi vardr? Paras vardr, vergi daireleri. Nesi vardr devlet olarak? Adaleti, mahkemeleri. imdi bakn, bu nn durumunu ben grevi teslim aldm zaman arz edeceim. Tapu kadastro: Hibir ey yok doru drst yaplm. Rahmetli iin banda. Efendim mstearlk da yaptm iin Harita Genel Mdrl hakknda bilgim var, Harita Genel Mdrl dhil btn illeri on be gnde bir toplant yaptm. Ka sene? sene mddetle. Tapu Kadastroyu be yllk ve on yllk olmak zere verilecek paralara gre btn memleketin tapu kadastrosunu ortaya karmak, devletin bir numaral

kincisi, vergi daireleri: Devlet bir gebe durumundayd. Devletin dairelerinin yzde 50den fazlas kiradayd, kiralk. Devlet alyor, vergi dairesi kirada. Bunlarn be yllk ve on yllk planlarn yaptk ve biz Hkmet olarak bunlarla uratk. Ne yaptk? inde bulunduumuz grev esnasnda yetitireni yerletirdik, geri kalann rahmetli zala teslim ettik, be ylk on ylk plan, vergi dairelerini. Mahkemeler: Mersinde bir mahkeme hatrlyorum, altnda cinayet oldu. Mahkemenin altnda. Neden? Mahkemenin altnda dkknlar var, bilmem ne, orada birbirini ldrmler. Byle mahkeme olur mu? A grubu, B grubu, C grubu nfus younluuna gre mahkemeleri planladk. Be yllk ve on yllk mahkemelere ina plann hazrladk. Bize sorarlar, yahu Silahl Kuvvetlerde siz nasl lojmanlara sahip oldunuz? Lojmanlara be yllk, on yllk, on be yllk planla sahip olduk. Efendim, bu mahkemeleri de bu ekilde yaptk. imdi, polis: Trakyadaki polislerin hepsini lojmana aldk benim daha grev yaptm zaman. Nasl aldk? Orada gecekondu nleme blgeleri yapmlar, vatanda itibar etmiyor oraya. Onlarn hepsine lojman ve benim zamannda polisevinde kaldm ben Babakan olarak, polisevini ina ettim. Yok, polisevi, retmenevi, hkimevi Orduevi var da tekiler yok, hibiri yok. Bunlar hep biz balattk, yaptk ve iinde de Mua gittim, imento fabrikasnn alnda polisevinde kaldm, polisevini yaptk. Yani btn bunlarn eyler ikence mikence Biz skynetimi yapmadk ama birtakm istikrarn olmayndan dolay. Onun iin hep diyorum ki: stikrar, istikrar, istikrar. Bu Hkmetleri ben sulamyorum yani A Hkmeti yapmad, B Hkmeti Neden? Yapamad nk be yllk, on yllk plan yapamyorlar. imdi bu Hkmet nasl yapyor? On yllk plan yapyor. stikrar olursa bu olur ama yoksa byle alt ay kalp, sekiz ay kalp gidersen hibir zaman plan yapamazsn. Btn bu planlar yaptk ve polisi lojmana soktuk. Baladk ileri gitmeye. Polisevini yaptk, retmenevini yaptk. Sinoptaki retmenevine ilk olarak ben gittim. Hkimlere hkimevi balattk. Bunlarn hibiri yoktu o zamana kadar ama gene kimseyi sulamyorum, istikrarszlktan dolay bunlarn olduunu sylyorum. Hkmet ne yapt? Grev aldk ama yani bo oturmadk, uraya buraya da gitmedik, gnn yirmi saatinde altm ben, on sekiz saatinde Sabah sekizden, gece on ikiye kadar altm. Her gn syledim Mesela, bir tanesini ey edeyim: Deniz Ticaret Odas kuruldu imdi -ka zamandr var- yoktu byle bir ey. Yabanclarn elindeydi, Trkiye'nin deniz menfaatlerini darda Onun yasasn kardk, unu yaptk, bunu yaptk. Bunun gibi birok olaylar, birok problemleri, balattk ve braktk.

imdi, ben gene de diyorum ki: Kusurumuz olmad m? Olmutur baz kusurlar ama hibir zaman tabii darbeyi tasvip etmem. Bunu gayet rahat sylerim yani bunda hibir saknca grmem. Bunu da ksaca ifade etmek isterim. SLEYMAN ELEB (stanbul) Teekkr ederim. Bir sorum daha var efendim. 1982 Anayasas yapmnda 12 Eyll ncesi Tercman gazetesi ve Yeni Forum dergisinde yrtlen tartmalardan sizi kim haberdar etti? Onu bir renmek isterim. TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Ne tartmas? Vallahi hatrlayamadm imdi. SLEYMAN ELEB (stanbul) Yani daha ncesi orada yaplan bir 82 Anayasasndan nce 80 ncesi nasl bir anayasal dzen gereklilii konusunda 80 ncesi yaplan bir tartma yrtlyordu bu hem Tercman gazetesinde hem Forumda ve aa yukar ats o zaman atlan bir anayasadan bahsediyorum. Sizin de ilk toplantsna katlp katlmadnz soruyorum 80 ncesinde. TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Toplantya katlmadm ama baz byle eyler gelirdi. te, biz bir ey hazrladk verelim size filan. Verin, bana gelirse ben de gtrr Genelkurmay Bakanna verirdim yani byle bir ey hatrladm ama byle toplantya katlmak SLEYMAN ELEB (stanbul) Peki, bunun zeminini o anayasa oluturmu mudur? Yani o sizin nnze gelen anayasa, o taslaklar 82 Anayasasn oluturmu mudur? TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Hayr hayr. O Aldkat rahmetli. Yani ayr, Kurucu Mecliste -biliyorsunuz- birok almalar yapld, o ayrdr. Bu 12 Eyllden evvel byle oturur 3-5 arkada bir ey hazrlar -merakl- getirir sana verir, sen de ne yapacaksn? Alrsn, Genelkurmaya verirsin onu yani yle olmutur. Yani 82 Anayasas tamamen Danma Meclisinin almasnn sonucudur. SLEYMAN ELEB (stanbul) Ben son bir soru Yani soru sormayacam da aslnda sorular sordunuz Sayn Bakan. Yani hepimizin BAKAN Yorum yapmayalm. SLEYMAN ELEB (stanbul) Evet, yapmyorum, yorum yapmak anlamnda sylemiyorum. Yeterince net yant alamadm sylyorum yani sorular hepimizin ortak sorunlardr ve ben yeterince net yantlar gremediimi belirtmek istiyorum. Bir tek byle bir dipnot dyorum.

BAKAN Tamam. dris Bey, buyurun. DRS BAL (Ktahya) Efendim ncelikle davetimize icabet etmenizden ve aklamalarnzdan dolay ben teekkr ediyorum. Tabii ki burada ulusal bir sorunla ilgili konuuyoruz. Gemite belli pozisyonlarda olabiliriz. O gnlerde bize getirilen bilgilerin etkisiyle, evrenin etkisiyle u ya da bu ekilde rol alm olabiliriz ama u anda geldiimiz nokta itibaryla Sayn Birandn syledii gibi Bazen yanl yerde duruyorduk, yanl bilgilendirildik. demenin de ben byk bir erdem olduunu dnyorum. Zira, darbenin panzehiri demokrat insandr, toplumsal bilinlenmedir. Darbe ne sacnn ne solcunun sorunudur. Bu erevede benim ksa ksa sorularm var, isterseniz iki iki soraym, sizin de fazla vaktinizi almadan TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Teker teker DRS BAL (Ktahya) Teker teker olsun o zaman. ncelikle daha soyut bir ey sormak istiyorum: ok kritik dnemde grevdeydiniz. O sre gerek darbe ncesi gerek darbe gerek darbe sonrasnda u olmasayd darbe olmazd. u dzenlemeler, u admlar hl neden atlmad? dediiniz eyler var m? Yani kendi tecrbelerinizden, yaadklarnzdan yola karak u u stratejik hatalar yapld. te her kanatta, siyasette, toplumda, sivil toplumda, askeriyede, yargda bunlar olmamalyd ya da bunlar yaam bir millet olarak hlen u admlar neden atmyoruz dediiniz durumlar var m acaba? TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Var var, hlen de var. Yani istikrar salayacak tedbirleri almadka benim ahsi zntm devam eder yani btn olaylarn altnda -yani hatrda kalsn diye ifade ediyorum- istikrar vardr. Btn 12 Eyll aln, unu aln, bunu aln, ondan evvel efendim devlette istikrar olmazsa o birok eylere tesir ediyor. te bunun nne geilmesi lazm. O da istikrar. Nasl salarz? Seim sisteminden salayacaz. Yani seimde daima ounluk olarak bir iktidar getireceiz. Yoksa koalisyonlarla, ite bilmem nelerle filan bu i yrmyor. Bunu iyice aklmza koyalm. DRS BAL (Ktahya) Dolaysyla istikrara vurgu yapyorsunuz. stikrarszla neden olan faktrleri ortadan kaldracaz yani gerekli dzenlemeleri yapacaz anlamna gelir. Bu bir taraftan bakanlk sistemini tartmak olduu gibi, yeni dzenlemeler, yeni anayasa almalar olduu gibi, dier taraftan da tartlan, hepimizin tartt baz konular var yani mesela silahl kuvvetlerin Mill Savunma Bakanlna balanmas, asker yarg, sivil

yarg ikileminin olmamas gerektii ya da illaki olacaksa asker yargnn ok dar kapsamda almas gerektii ya da Mill Gvenlik Kurulu her ne kadar tavsiye denilse de tamamen gemiteki uygulamalara bakarsak zellikle tavsiyenin tesinde kararlarnn tamamnn uyguland gz nne alnrsa bu tr dzenlemelerin gerekli olduunu dnyor musunuz? TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Efendim imdi ben asker olarak evvela Genelkurmay Bakann syleyeyim: Genelkurmay Bakann Mill Savunma Bakanna balamakla bir eyi kazanamazsnz. Yani Babakana Babakann bir eli silahl Bakandr. Bir tanesi lojistiktir, bir tanesi harekttr. DRS BAL (Ktahya) Ama demokratik lke dediimiz lkelerde birinci snf demokrasi lkeler hep Mill Savunma Bakanlna bal yani toplantlarda ok bariz grnyor bu. TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Ama her lke kendine gre bunu dzenlemelidir yani her lkenin kendine has birtakm durumlar vardr. Ben ahsi kanaatimi ifade ediyorum: Benim ahsi kanaatim Babakann ayn zamanda Mill Savunma Bakan gibi yani btn bu ilere hkim bir tarafnda harekt Genelkurmay Bakan bir tarafnda da lojistik Mill Savunma Bakannn olmasdr yani onun dnda Mill Gvenlik Kurullar Mill Gvenlik Kurullar muhakkak lazmdr nk o zaman eer asker ve sivili bir araya getirip problemleri grmezseniz kopukluk oluyor. Onun iin bu masann etrafnda asker de sivil de problemleri ortaya koyacak ve mterek bir karara varlacak memleketin menfaati istikametinde. Onun iin o Milli Gvenlik Kurullar muhakkak Ama yetkinin, tabii hayr, Hkmetle Bu daima istiari karardr Mill Gvenlik Kurullar, istiari karardr. Hkmet ne karar verirse odur. DRS BAL (Ktahya) Efendim, yle yaklam sakncal deil mi demokratik adan? Hani asker de sivil de derken sanki bir grup var masann bu tarafna oturan. Siviller onlar eit, iki taraf ve mzakere ediyorlar. Oysa demokrasilerde meruiyetin kayna halktr, halkn setikleri ister A partisi, ister B partisi belli dnem ierisinde devleti ynetir ve onlar halk temsil ettikleri iin, askeri de, polisi de, dier kurumlar da ynetirler nk onlar yetkiyi halktan almtr. Bir de yarg meselesine TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Ama ite o Mill Gvenlik Kurulunda -gene diyorum- yetki hkmette yani seimle gelende. Mill Gvenlik Kurulunun kararlar tamamen istiaridir, olmaldr yani, onu yle ifade edeyim. bal, kuvvetler Genelkurmay Bakandr bir eli de Mill Savunma

Yarg: Yarg normal tabii yarg sistemi ama devlet, skntl durumda zel yetkili mahkemeler kurmal. Ondan sonra her devaml skynetime de muhta olmamak iin olaanst hl. Olaanst hl diye de bir durumumuz var, vali gene, ama olaanst yetkilerini kullanyor orada. lla skynetim, asker getirmeyeceiz oraya. Valiye yetkiyi vereceiz o da yapacak. Onun iin olaanst hlin de daima hatrda tutulmas lazm. DRS BAL (Ktahya) TSKnn terrle mcadelede siz -12 Eyll ncesi- zerine deni yaptn dnyor musunuz? Zira, Sayn Demirelin ok bilinen bir sz var, diyor ki: 12 Eyll darbesiyle beraber bak gibi terr bitiren asker 11 Eyllde neredeydi? Ya da bir ay evveli, bir yl evveli neredeydi? Yani darbe zemini hazrlama balamnda TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU te onu ifade ettim yani bir daha ifade edeyim: 15 ilde skynetim talebi var. hkmet ve anamuhalefet ancak 10unda karar veriyor, 5inde karar vermiyorlar, 5i hari. 10undaki anari, terrist vesaire 5e kayor, o zaman skynetim baarl olmuyor, o bakmdan. 12 Eyllde btn memlekette skynetim ilan edildii iin hibir yere kaacak hli kalmad yani bu anaristlerin. DRS BAL (Ktahya) Siviller yardm istemelerine ramen bir kurumun yardm etmemesi normal midir? TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Hangi kurumun? DRS BAL (Ktahya) Sivillerin yani istikrarszlkla terrle mcadele balamnda taleplerine ramen devletin bir kurumunun gcn kullanmamas normal midir sizce? TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Hayr hibir zaman. Daima kullanmtr, ben o kanaatteyim. DRS BAL (Ktahya) Yani siz O hususta zerine deni yapmtr. diyorsunuz. TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Yapmtr tabii. DRS BAL (Ktahya) yle bir kanaat sylense size katlr msnz? Yani darbelerin panzehiri demokrat insandr. Bunun iin biz evremizi gzden geirmemiz lazm, mill eitim sistemimizi, harbiyedeki dersleri, Anayasamz, yasalarmz, tm dzenlemelerimizi, medyann tavrn. Bu erevede -eer katlyorsanz- ne yapmak lazm? Yani demokrat insan, bir sacdan, solcudan Mslmandan Hristiyandan bahsetmiyorum nasl demokrat insan TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Silahl kuvvetlerin eitimine karmamak lazm nk silahl kuvvetler eitimi Mill Eitim Bakanlyla koordine edilerek yaplan bir eydir, harp okullarnn

DRS BAL (Ktahya) Ama kendini cumhurbakan gibi gryorsa bir renci ya da Mesela, ben ksaca bir ey -eer msaade olursa efendim- anlataym: Ben akademisyen kkenliyim bir master rencim yarbay bana dedi ki ders bittiinde: Efendim ok ey rendik sizden ama en nemli rendiimiz ey bu memleketi de bizim dmzda da sevenlerin olduunu rendik. imdi burada ok iyi dnmek lazm. Yani burada eer yle bir yap varsa o eitim sisteminin, o psikolojik havann, o dzenlemenin ierisinde siz sac da olsanz, solcu da olsanz, Mslman da olsanz, gayrimslim de olsanz ne olursanz olun size pheyle bakan, siville bakan bir psikolojik hava varsa bunu sivillerin, halkn setiklerinin gz nne almas, dzenleme yapmas gerekmez mi? TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Tabii, dzenleme yapar fakat ben imdi eitim ve niversiteye ksaca temas etmek istiyorum: imdi biz 80 ncesi Trabzona gittik, Karadeniz Teknik niversitesi 2 tane profesr var niversitede. Dierleri nerede? dedik. Onlar stanbuldan geliyor. sim de koymular: Uan profesr. imdi 12 Eyllden sonra benim zamanmda rahmetli Doramacyla YK sistemini kurduk, inanarak kurduk ama YKn u hatas var Olabilir yani benim bir Amerikal dostum vard derdi: Blend sen en iyi yasay ortaya koy, en iyi talimat ortaya koy, eer uygulayc yetenekli deilse bir mana ifade etmez. En kty koy ama uygulayc yetenekli ise baar salarsn. Hi unutmam bunu. Ambassador at large byle iman filan bir adamd, arada bir bamza da dertti bu ET, ETA elektrik eyi vardr habire Pakistana nkleer bilmem ne Gelir buraya ona. imdi, bu durumda YK sistemini YK fevkalade deerli ama birtakm rtular yaplabilir u olur. imdi mesela deniliyor ki: Efendim YK kaldralm. Kaldracaksn bunlar bir sr yabanc neriyat, retmen, u bu filan fevkalade gzel bir alma rahmetli Doramacnn. Bir ara hastayd, hastaneye gemi olsuna gittim, bana bir ek gsterdi o zamanki parayla ok byk bir rakam -imdi atmayaym yani- kendi petrol gelirini hibe ediyor eye yani byle bir adam. Onun iin eitim eyde 12 Eyllden evvel niversitelerin durumunu sizler bilmiyorum ne derece yaadnz, birbirlerini ldryorlard niversite iinde, neler oluyordu neler. Eitim kesiliyordu. Ondan sonra gayet muntazam bir eitim sistemi balad ve devam ediyor, hlen de otuz senedir devam ediyor. Ondan sonraki sorunuz DRS BAL (Ktahya) Bitiyor hemen ksa bir iki sorum kald. Burada ben unu sormak istiyorum, nemli bir dnemde, kritik bir dnemde grev aldnz, eminim ki ou insann yaamayaca durumlar yaadnz, nemli hatralarnz var.

Akas bu sre sacnn, solcunun, AK PARTnin, CHPnin sreci ya da sorunu deil, toplumsal bir sorun -biraz nce de sylediim gibi- yani gelen bilgiler erevesinde farkl hareket etsek de gnmzde hepimiz demokrasimizi glendirmek istiyoruz. O erevede bize byle halkmzn bilmesinde, aydnlatma anlamnda fayda grdnz zel bir hatranz var m o gnlerde? Yani olsun ki biz de hani sacsyla solcusuyla bir damlack bile olsa bu birikime katkda bulunmu olursunuz. Biz de kranlarmz sunarz size. TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Benim tavsiyem istikrar. Memlekette istikrar koruyalm, o kadar, baka bir tavsiyem yok. DRS BAL (Ktahya) D boyutuyla alakal ne dnyorsunuz? Yani burada baz kesimlere gre bu tamamen d boyutlu, dier taraftan ise bazlar ieriye arlk veriyor. Siz bu i d dengesi balamnda hangisine arlk veriyorsunuz? SELUK ZDA (Manisa) Sayn Bostanc sordu o soruyu batan, siz ge kaldnz. DRS BAL (Ktahya) Sorulduysa o zaman ben bunu ilave edeceiniz bir ey yoksa TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Yani darbe bakmndan m? DRS BAL (Ktahya) Evet evet. TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Hayr, dtan herhangi bir DRS BAL (Ktahya) Etki olduuna inanmyorsunuz. TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU omaklama falan deil bilakis dn memleketin iini kartrp Trkiyeyi blme, paralama bakmndan d tesiri vardr. Yoksa darbe olsun marbe olsun filan deil. Mesela, bunlar memlekette gnde 20 kii lrken hibir yerde dtan bize bir ey gelmezdi. Ama vaktiyle bunlar durduktan sonra eitli eyler geliyor. DRS BAL (Ktahya) Efendim imdi son olarak unu syleyeceim: Hangi siyasi grten olursak olalm eer diyorsak ki: Benim milletime, vatandama her eyin birinci snf layktr, eitimin de, saln da ulatrmann da ve demokrasinin de. O erevede bakn ok nemli tartmalar var yeni anayasa almalar yaplyor, bakanlk sistemi tartlyor, salkta, eitimde, d siyasette ciddi tartmalar var- yeni dnem iin ne

diyorsunuz? Demokrasimizin tasn ykseltmek iin neler yapmak lazm? Hangi dzenlemeleri yapmak lazm? Hangi somut admlar atmak lazm? TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Evvela halkn katksn artrmak lazm. Yani hepimiz Parlamentoda alyoruz ama bu seimin parti bakannn dikte ederek deil de halktan gelerek blgevi, hani dar seim sistemi deyin, u deyin bu deyin yani halkn sesinin buraya intikal etmesi bence en mhimi, birincisi bu. kincisi, bunu yaparken istikrar salayc tedbirleri de almak. BAKAN Murtaza Bey, sorunuz var m? MUHAMMED MURTAZA YET (Adyaman) - Bakanm ksa bir soru sorabilir miyim? Zaten ok soru soruldu. BAKAN Buyurun. MUHAMMED MURTAZA YET (Adyaman) - Sayn Ulusu ho geldiniz. TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Sa olun. MUHAMMED MURTAZA YET (Adyaman) imdi anladm kadaryla yani sizin Babakanlk yaptnz dnem daha ok bir brokratik ilem gibi grnyor. Siz Babakanlk grevini kabul ederken darbe srecinin muntazaman yrtlmesi iin bir uygun zemin oluturma amacn m gttnz yoksa bu darbe srecinin bir an nce kapatlp demokrasiye geiin hzlandrlmasn m amaladnz? TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU kincisi. MUHAMMED MURTAZA YET (Adyaman) - Yani Buna dnk ne yaptnz? diye soracaktm bir de. TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Ama bu fikir yeni bir fikir deil. MUHAMMED MURTAZA YET (Adyaman) - Yani Bunu hzlandrmak iin neler yaptnz?2 diye soracaktm devamnda. TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU 60 ihtilalinden sonra da silahl kuvvetlerde -bir daha ifade ediyorum- iki grup teekkl etti ben teki gruptaydm yani bir an evvel demokrasi dzenine geilmesi. Bir ksm vard efendim kalalm edelim filan. te biliyorsunuz onlar yurtdna gitti, u oldu bu oldu, filan. Daha o zaman bu fikre sahip olduktan sora 12 Eyllden sonra da bir an evvel geelim ama derleyelim toparlayalm. te o sene o maksatla kullanlmtr, yani derleme toparlamadr ama gene de siyasi partileri ktlemiyorum yani hkmetler fevkalade iyi i yapmlardr. Neden?

Yapamamlardr istikrar olmad iin. Yoksa alt ay, sekiz ay hizmet etmekle hizmet grlmyor. Gelecek en azndan be alt sene kalacak ki uzun vadeli i yapsn. MUHAMMED MURTAZA YET (Adyaman) Bir de bu getiimiz hafta biliyorsunuz- kamu okullarnda Krtenin semeli ders olarak okutulma karar alnd. 12 Eyll dneminde de Krte yasaklanmt -biliyorsunuz- ve PKK terr rgtnn younlukla rgtlenme srecini tamamlad, Krt sorununun da ciddi anlamda srama kaydettii dnem yine bu dnemlerdir. imdi bugnden baktmzda sizce o dnemki uygulamalar Krt sorununun younlamasnda ve PKK rgtlenmesinin artnda nemli bir katk salam mdr ve Krtenin yasaklanmas ya da serbest braklmas anlamnda bu iki uygulamay nasl deerlendiriyorsunuz? TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU imdi efendim bu bir aksiyon reaksiyon meselesi yani o zaman yle icap ediyordu yani o anari, terrden filan memleket kurtulduktan sonra birtakm geici tedbirler yani Krtenin yasak edilmesi... imdi Krtenin eitime alnmas u bu fevkalade normal. O zaman tabii alay eder gibi de durumlar hasl oldu. Gene isim vermiyorum, bir parti zamannda Diyarbakrda bakan gidiyor valinin odasnda, tercman getiriyorlar, vali, bakan, o tercman vastasyla bakan, vali ve konumalar oluyor. imdi bu olmaz yani o zaman Bu aksiyondur, ona reaksiyon yapld ama daha sonra kademe kademe baka tertipler alnr. Yani bilmem arz edebiliyor muyum? Yani byle inadm inat diye yapmak deil de yani kademe kademe efendim bu ii tatlya balamak. BAKAN Peki, ok teekkrler. Seluk Bey sizin son bir sorunuz mu var? SELUK ZDA (Manisa) Son bir sorum efendim. BAKAN Buyurun. SELUK ZDA (Manisa) Sayn Ulusu hl zaman zaman nternet sitelerine baz konumalar dyor, baz generallerin hl intikam almaktan ve ok ciddi ekilde hesap sormaktan, darbe yapmaktan bahsettiklerine ahit oluyoruz. Bu bir marazi durum mudur yoksa hl ordu ierisindeki darbe geleneinin devam ettiini mi gsterir? Siyasi istikrardan bahsediyorsunuz, siyasi istikrar ok nemlidir diyorsunuz. Siyasi istikrarszln olumasnda elli yllk darbe geleneinin rol var mdr?

TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Tabii darbelerin rol var. O istikrar bozmutur ama onun da nedeni: te o birtakm byle eydir yani o duruma memleketin getirilmemesi lazmdr, o da gene istikrarn bozulmasndan dolay olmutur. Yani darbeler hibir zaman iyi olmamtr ve istikrarn bozulmasna neden olmutur. Ama istikrar zaten bozuk olduu iin yani birtakm eyler bamza gelmitir; birincisi bu. kincisi, imdi byle bir darbe eyi Artk bu byle bir eyin dncesi kulama gelmiyor ama bir silahl kuvvetler mensubu olarak bata eski Genelkurmay Bakanmzn Babu dhil- byle tutuklu olarak yarglanmasndan da znt duyduumu ifade etmek isterim. SELUK ZDA (Manisa) Darbe ihtimali var m? TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Yani grmyorum byle SELUK ZDA (Manisa) Teekkr ederim. BAKAN Sayn Ulusu, hkmet ettiiniz yl ierisinde bteden askeriyeye ayrlan pay dier dnemlere gre daha m fazlayd? Oranlar hatrlyor musunuz? Askerlere ne kadar pay ayrlmt bteden? TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Benim zamanmda m? BAKAN Evet. TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Benim zamanmda yani hakkaniyet esast yani byle hibir zaman silahl kuvvetleri kayrarak deil bilakis silahl kuvvetleri daha azaltarak teki taraftan emniyet ve dier ilere tahsis yapmak Ama yzde olarak hatrlamyorum. BAKAN Oran olarak hatrlamyorsunuz. Dier sivil hkmetlere nispetle askeriyenin pay dt m diyorsunuz sizin dnemde? TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Askerin pay biraz dt yani kademe kademe dt. BAKAN Hkmet ettiiniz dnemde Trkiye'nin talepleri oldu mu? TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Trkiye'nin nesi? byk sermayesinin sizden

BAKAN Byk sermayesinin, byk holdingler, iadamlar TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Hayr, sermayenin talebi tabii memleketin ihracatn artrmak iin Tabii o zaman ok zordu ihracat ithalat durumu ama biz enflasyonu yzde 107de teslim aldk, yzde 24le de teslim ettik sene iinde. Byme, eksiyle teslim aldk, eksi, byme 4 ile 6 arasnda devam etti ve yle teslim ettik. imdi bunu salamak iin tabii byk sermaye deyin ne derseniz deyin onlar tevik etmek lazm. Bunlar tevik iin ne lazmsa legal olarak onlar yaptk. BAKAN kullandnz 82 ylnda? TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Evet oyu kullandm. BAKAN Peki. Sayn Ulusu, Fethi Okyar -yakn tarihimizin nemli bir simas- Devirde Bir Adam diye hatratn kaleme ald, ok da iyi bir kitaptr bu, Serbest Frka dnemini anlatr. Fethi Okyar orada yaadklarn, siyasetin derin sularnda olup bitenleri kendince anlatr, sonuta da yle balar: Baz srlar okuyucuya anlatmayacam onlar benimle kalacak. Trkiye siyasetinde nemli roller stlenenin srlarn sadece kendisinde brakt ok ciddi bir gelenek var siyasi yapnn da bir hususiyeti. ok eitli nedenlerle btn srlar kamuoyuyla paylalmyor. Siz de aslnda bu dnemin nemli aktrlerinden birisisiniz. Fethi Okyar iyi anladnz syleyebilir miyiz? TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU yi anladm syleyebilirim yani ben de ayn fikirdeyim. BAKAN Evet, sizin de kendinize sakladnz birtakm srlar var galiba. TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Var, tabii tabii. BAKAN Bunlar paylamyorsunuz TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Her ey sylenmez, evet. BAKAN Peki. TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU imdi bir ey arz edeceim: Bu ran-Irak sava vard benim zamanmda ve ben de arabulucu heyetteydim yani 6 kiilik arabulucu var, bir Tahrana gidiyoruz, bir de Badata gidiyoruz. Badata Peki, Anayasa oylamasnda -ahsi bir soru soracam- ne oyu

gidince Saddamla konuuyoruz rana gidince Humeyni Humeyni o zaman orada. Humeyninin arkasnda namaz kldk yani yle zamanlar oldu. Neler bamzdan geti BAKAN u anda sylediiniz gazeteciler iin nemli bir balk. Humeyninin arkasnda namaz kldk. dediniz deil mi? TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Tabii. Ondan sonra imdi bu arada bir ey anlatacam oradan yani geliyorum. imdi her gittiim yerde de yani Badatta da, Tahranda da ekonomik ilikiler konusunda ilgilileri topluyorum hani ihracatt, ithalatt, bilmem neydi filan onlar konuuyorum. Tahranda geldiler Efendim byle byle buzdolab ihalesi var burada, iki grup birbiriyle dalayor. Nedir onlar? Biri Ko Grubu, Jak Kamhinin grubu. Ko grubu dermi ki: Bu Yahudinin bunlar, bunlar almayn, tekini aln. Mthi sinirlendim bunu duyunca. Ankaraya dndm rahmetli Vehbi Ko, -tesadf, ne ardm ne ettim- beni ziyarete gelmek istedi, buyur dedim. Ama ertesi gn, tesadf, geldi. Dedim ki: Vehbi Bey, sen yapmazsn tabii bunu ama kraldan ziyade kral taraftarlar vardr, haberin olsun yani bunu byle byle yapmlar, ok zldm bunda. Yok filan dedi ondan sonra ey etti, yleydi. Biri sordu da hani byk sermayeyle ilikileriniz Tabii bu konuda ihracat artrmak iin devaml ne mmknse yaptk yani. BAKAN Baz srlar niin kamuoyuyla paylamayz? TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Efendim bazlar vardr, sylenmesi, sylenirse olay karaca hatta birlik beraberlii yani silahl kuvvetler iinde birlik beraberlii bozaca, u bu filan birok eyler vardr, dnceler vardr, o bakmdan baz konularda susmann en hayrl ey olduunu ben ahsen dnyorum. BAKAN O zaman buraya bir tr otosansr dncesiyle geldiinizi syleyebilir miyiz? Yani kafanzda bir snrl SELUK ZDA (Manisa) Kendi kendinize bir sansr BAKAN Yani kafanzda bir snrl bilgi TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Yok gelmedim, burada rahatm, arkadalarla konuurum yani yle gizlediim bir taraf olmad. DRS BAL (Ktahya) Sansr olmazsa ok kk bir iki sorum vard benim. OYAKla alakal ne dnyorsunuz? Yani OYAK dzenlemesi sizce demokratik bir lkede normal midir? Ayrcalklar normal midir? Hl baz eylerin devam etmesi

TRKYE
CUMHURYET
ESK
BABAKANI
BLEND
ULUSU
OYAK
dzenlemesi normal. Keke her rgt yle dzenleme yapsa. imdi bakn benim bamdan geen: Bankas vardr ya, Bankasnn yle bir dzenlemesi vardr. Bankasndan emekli olanlar sosyal sigortalar kendilerinden DRS BAL (Ktahya) Bu hakkaniyete sar m yani bylesine bir kurama ayrcalk tanmak TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU te onu arz ediyorum. DRS BAL (Ktahya) demokratik bir lkede. TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Bence sar nk neden? Kendi veriyor paray oraya yani bakasnn parasn kullanmyor. Kendi veriyor paray o rgt o paray alyor iletiyor. DRS BAL (Ktahya) Ama iletirken baz vergiler anlamnda zel dzenlemelere ne diyorsunuz? TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Nasl? DRS BAL (Ktahya) Yani devlete kar ykmllkleri anlamnda ayrcalk tannmasna, kayrlmasna? TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Yok, hkmet de devlette de Ka tane hkmet grd hibiri unu ksn, bunu ksn demedi. DRS BAL (Ktahya) Yok yok, devlete ynelik kayrlmasna, vergi anlamnda kayrlmasna ne diyorsunuz? TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Kayrlyor mu? Onu bilmiyorum yani ben kayrlmadna nazaran konuuyorum. DRS BAL (Ktahya) Kayrlyor. TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Yani iyi bir rgttr demek istiyorum. Emekli olanlarn eline be kuru Ben almadm benim zamanmda yle bir para birikmedi ama bizden sonrakilerde DRS BAL (Ktahya) Emeklilik deyince efendim imdi bir devlette sivil de olsa, asker de olsa, polis de olsa yani insanlar devletine, milletine hizmet ediyor. O erevede yani medyada tartld kadaryla farkl grler var, st seviyede bir TSK mensubunun 600-700 bin lira gibi bir emekli maan almas, iki yerden maa almas, bu toplumsal huzur anlamnda, adalet anlamnda, hakkaniyet anlamnda sizce makul mudur, doru mudur?

TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Tabii byle grler filan ortaya ktysa bunun tekrardan dnlmesi lazm. Ben imdi eski kafamdaki fikri pat diye syledim ama byle eyler varsa tekrar oturup dnmek lazm. SELUK ZDA (Manisa) Sayn Ulusu, siz 1960 darbesinde albaydnz. TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Albaydm evet. SELUK ZDA (Manisa) Menderes hangi hatay iledi ki askerler darbe yapp kendisini idama gtrdler? Bu kadar byk hatas var myd Menderesin? TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Vard. dam tasvip etmiyorum ama byk hatas vard. Bu Meclis yoktu ama Meclis ats altnda soruturma komisyonlar kurdu, yani yargy Meclise tad. Bizde kuvvet ayrl vardr, yrtme, yasama, yarg. imdi siz yargy alp da yasamaya sokarsanz, bu byk i karr; bir. SELUK ZDA (Manisa) Buna ramen asker darbe mi yapmalyd? TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Hayr, bir, asker demiyorum. Askeri de drten var, CHP de drtt askeri, ben onu da syleyeyim. ki, beyan vard rahmetlinin Ben odunu soksam milletvekili yaparm. filan. imdi, bunlar byk laflar. Ben astemenle orduyu idare ederim. Bunlar azndan km laflardr, bunlar orduyu rencide etmi laflardr. Daha bunun gibi birok eyler oldu ama bu demek deil ki aslsn, ey deil Birtakm kabahatler olmutur ortada. Bu, ihtilale sebep olmal myd? Olmamalyd ben ite o zaman syledim daha Ya eyvah genliine yanmam yol eder. dedim 60 ihtilalini duyduum zaman ben bunu ifade ediyorum, olmamalyd ama ite Yapanlar kimler? Yzbalar. Uraanlar kimler? Bizler uratk sonra geldik buraya onlar tekrar halli hamur edip efendim normal dzene sokmak iin mrmz burada kullandk. BAKAN Sayn Ulusu Menderes, Astemenlerle orduyu idare ederim. dediinde bunu rencide edici buluyorsunuz, haklsnz ama Mill Birlik Komitesinin iinde yzbalar, binbalar vard onlar orduyu idare ettiler. Bu ayn zamanda rencide edici bulan bir kurum byle bir idareye nasl raz oldu? DRS BAL (Ktahya) Ayn zamanda kendi Genelkurmay Bakanlarn idama mahkm ettiler. BAKAN Yani orada da alt kademedekiler orduyu idare etmediler mi yzbalar, binbalar? TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Diyorum ben burada grev aldm zaman 60ta 3 tane amiral vard, imdi 40 tane, 50 tane amiral var. O

zaman 3 tane amiral kalmt, hepsini emekli yaptlar o arada. Generallerden yle nk kendileri yzba ya daha yle rtbeli filan istemiyorlar altlarnda O zamanki Genelkurmay Bakann o yzbann arkasndan gitmek durumunda BAKAN Yani ite Mill Birlik Komitesi rencide edici deil midir ordu iin? TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Tabii rencide edici, tabii. Hibir zaman arzu edilmez yani ama oldu. BAKAN Sayn Ulusu ok teekkr ediyoruz. Geldiniz, bizimle bu paylamlar gerekletirdiniz. Tabii bir tr otosansr olduunu dnyoruz dorusu. Her eyi paylamadnz bunu siz de sylediniz. Trkiye'nin TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Ama imdi bakn o yok ya imdi, o zamanki eyler, mahkeme filan yle raporlar var ki bilemiyorum ne derece doru, hakikaten ykc yani onlarn sendikasnda bulunan eyler, fabrikalarn tahrip planlar, ite bilmem neler filan. O zaman yle eyler kulamza geldi, ben grmedim. BAKAN Anladm, ok eitli raporlar vard diyorsunuz imdi Sleyman Bey yok onun zerine konumayalm. TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANIBLEND ULUSU Yok, onun iin arkasndan konumayalm yani. BAKAN Anladm, anladm. ok teekkr ediyoruz. Her eyi paylamadnz ama konuulabilecekleri konutunuz galiba kendi izdiiniz snrlar erevesinde ama geldiiniz iin ok teekkr ediyoruz. Sa olun efendim. TRKYE CUMHURYET ESK BABAKANI BLEND ULUSU Ben teekkr ediyorum hepinize ayr ayr. Kapanma Saati: 12.45

Bülend Ulusu

Uploaded by

Document Information

Copyright

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Bülend Ulusu

Uploaded by

Copyright:

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : (10/236) Giri : 11.00Tarih : 14/06/2012 Grup : FatmaSayfa : 1

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

You might also like