1

NDEKLER
ALTI SGMA FELSEFES ...2
1. ALTI SGMA NIN TARHSEL GELM......................................................................................3 2. ALTI SGMA NEDR?..............................................................................................................5 3. ALTI SGMANIN AMACI.......................................................................................................11 4. ALTI SGMA ORGANZASYONU...............................................................................................13 5. ALTI SGMA ROLLER .........................................................................................................15 6. UYGULAMA SREC (DMAIC)............................................................................................21 7. ALTI SGMA PROJELERNDE KARILAILAN OLUMSUZLUKLAR....................................................27 8. SGMA SAYISININ SAPTANMASI .............................................................................................28 9. ALTI SGMAYI UYGULAYANLAR ..........................................................................................29

TABLO VE EKLLER LSTES

ekil 1 : 6 Sigmann Be N, Bir Ks ...7
EKL 1 : 6 SGMA'NIN 5 N 1 K'SI.....................................................................................7 EKL 2 : 6 SGMA ORGANZASYONU..........................................................................14 EKL 3 : KARA KUAK 6 SGMA REHBER...............................................................19 EKL 4 : 6 SGMA'DA ROLLER......................................................................................21 EKL 5 : 6 SGMA UYGULAMA SREC.....................................................................22

Tablo1 : Hata Oranlarnn Gerek Hayata Yansmas ..11

ALTI SGMA FELSEFES

Sigma, Yunan alfabesindeki bir harfin addr. Byk harf sigma genellikle toplam simgesi olarak kk harf sigma ise zellikle istatistikte ve istatistiksel sre kontrolnde ok nemli bir lt olan, standart sapmann simgesidir. Standart sapma istatistiksel olarak bir dalma, yaylma, sapma, farkllama lsdr. Belirli koullarda oluan deerler arasndaki farkllama ne kadar bykse, standart sapmas da o kadar byk bir deer olarak hesaplanm olur. Farkllklar azaldka, bunlarn ls olan standart sapma da klr (Bedel, 2005). Alt Sigma, imalat ve tasarm iin bu ileri yapan gruplar arasnda bir iletiim yntemi olarak kullanlabilmesinin yannda, zellikle imalat ve tasarmn paralar taeronlara yaptrldnda, bir standart olarak da kullanlma potansiyeline sahiptir. Daha ksa evrim srelerini, rn tasarmn, imalatn hazrlanmasn ve kresel arz zincirlerini kullanmak isteyen irketler iin iletiim ve ortak bir standardn bulunmas ok nemlidir. Bunu biraz aarsak, eer Brezilya da ve in de retilen paralarla spanya da otomobil retiliyorsa; bu kadar ok sayda kii ve kuruluun ortak bir standart kullanmas ve ayn dili konumas byk nem tar. te bir anlamda Alt Sigma, bunu gerekletirmektedir (Grsakal, 2005, 5). sigma yeterliliini tarihi bir standart, drt sigma yeterliliini gnmz standard kabul edersek, alt sigma yeterlilii ise olduka yeni ve ulalmas g bir standart olarak dnlebilir. Toplam Kalite Ynetimi ile balayan serven, imdi Alt Sigma ile srmektedir. in tuhaf, her adan istatistik ile dolu olan bir ynetim anlay ile dolu olan bir ynetim anlay ve felsefesi olan Alt Sigma, istatistikiler yerine iletme yneticileri tarafndan gndeme getirilmi ve deer kazanm bulunmaktadr. Bundan, iletme

yneticilerinin istatistie istatistikilerden daha fazla gvendikleri anlam karmak doru olur mu bilmiyoruz(Grsakal, 2005, 6)

1. Alt Sigma nn Tarihsel Geliimi

kinci Dnya Sava sonrasnda Japon endstrisindeki mucizev geliim, 1980 li yllarda Amerika da da birok kalite ynteminin ortaya kmasna zemin hazrlamtr. Bu yaklamlar, ierik ve teknik adan olduka baarl olmasna karn, sonular asndan ise tam anlamyla baarl olamamtr. statistiksel Sre Kontrol, Tam Zamannda retim, Kaizen bu yaklamlardan bazlardr. Hepsi de ses getirmi prensipleri olan retim iyiletirme yntemleriydi. Bunlar retenler, yntemlerin ok basit olduunu ve ok ksa srede sorunlarn yok olacan sylemekteydiler. Ancak byle olmad. Bu yaklamlarn zaaf; mteriler, sreler ve alanlar arasndaki ban salam kurulmamasyd ve hibir zaman bu yntemler topyekn kabul grmemitir (Girenes, 2006, 5). Bu yllarda Amerikan Motorola firmasnda alan Mikel Harry adndaki bir mhendis, retim srelerinde deikenliklerin analiz edilerek minimize edilmesi yaklam olan ve Japon endstrisinde sramay salayan felsefe olan Deming felsefesini alanlara tlyordu. Mikel Harry, ortaya koyduu yaklamn adna deikenlik teriminin istatistikte standart sapma ile llmesi ve Yunan alfabesindeki sigma ( ) harfi ile simgelenmesinden yola karak alt sigma demitir. Bunun asl sebebi ise Motorola firmasnda yaplan her iyiletirme iin alt sigma seviyesinin hedeflenmi olmasdr. 1987 ylnda Motorola nn planna gre; kalite hedeflerinin 1989 a kadar 10 kat, 1991 e kadar 100 kat iyiletirilmesi ve 1992 ylnda alt sigma yeterliliine ulalmas hedeflenmitir. O gnlerde kimse, bu hedeflere nasl ulalaca bilinmiyordu ama sonunda sz konusu hedeflere varld. 1992 ylnda ortalama 5,4 sigma yeterliliine veya 40 PPM (milyonda hatal para says veya milyon frsat bana hata says) ye ulald ve hatta baz rn ve srelerde bunun da tesine geilerek alt sigma yeterlilii ald.

19871992 dneminde, Alt Sigma program ile imalatta hatalar 150 kez azaltld ve Motorola da 2,2 milyon dolar toplam tasarruf salad. Daha sonra, 19871996 dneminde ise 11 milyar dolar tasarruf saland firma yetkililerince akland (Grsakal, 2005, 23). Alt Sigma eski sigma kalite dzeyi dncesinin kk deiimlere uram bir biimi olmaktan ok yeni bir eydi. Motorola nn st dzey yneticileri, kaliteyi bir maliyet kontrol arac olarak kullanmak yerine, bylesine yksek dzeyde bir kaliteye ulaarak, firmalarnn kaliteyi stratejik bir silah gibi kullanabileceini grmlerdi. Alt Sigma y uygulamak, irketlerde iinde mteri, sre, lm gibi szckler olan yeni bir szlk oluturmakla e anlamlyd. Ayrca bu dnceyi retimin tesine genileterek, Alt Sigma y tm organizasyon iinde ilerin nasl yaplacan gsteren bir rehber durumuna getirmilerdi. znde Alt Sigma, giriimi ynetmenin yeni bir yoluydu. Alt Sigma nn gl bir teknik bileeni olmakla birlikte, bu program ncelikle teknik bir program deil bir ynetim programyd (Grsakal, 2005, 25). Motorola da uygulanmaya balayan Alt Sigma almalar, istatistik arl ok daha fazla olan bir program nitelii tayordu. Alt Sigma nn dnya apnda tannmasn ise 1990 larn ikinci yarsnda General Electric deki uygulamalar salad. O zamanki tepe yneticisi olan Jack Welch in, eski bir General Electric yneticisi olan Allied Signal CEO su Larry Bossidy i bir sunum yapmak iin armas ve daha sonra General Electric in bu metodolojiyi (yntem) benimsemesiyle General Electric de Alt Sigma balad. Alt Sigma ya geile irketin hisse senetlerinin yukarya doru hareketlenmesi de gerekten sonu yaratan bir teknik olarak alglandn gstermektedir (Girenes, 2006, 6). Gnmzde Alt Sigma, ABB, Texas Instruments, General Electric, Whirlpool, Boeing, Sony, Allied, Signal gibi uluslar aras kurulular tarafndan yaygn olarak kullanlmaktadr. Alt Sigma yaklam, ynetim kalitesi asndan belli seviyelere ulaan irketlerde tepe ynetim tarafndan balatlmtr. rnein; General Electric de Jack Welch tarafndan balatlm, bizzat kendisi tarafndan irketin

strateji ve hedeflerine entegre edilmitir. 1997 ylnda Alt Sigma konusundaki eitimlere 400 milyon dolar harcanm, Alt Sigma projeleri sonucunda 600 milyon dolar getiri elde edilmitir. General Electric in bu ie balad 1995 ylnda 3 sigma olan kalite dzeyi, 22 ayda 3,5 sigma seviyesine kmtr, bugnk dzeyi 5,6 sigmadr (Girenes, 2006, 6). Gnmzde artk kalitenin temel eleman var. Bunlar srasyla, mteri, sre ve alan. Mteri btn bu ilikilerin odanda bulunuyor ve bizden performans, gvenilirlik, uygun fiyat, zamannda teslimat, hizmet, ak ve doru alveri sreleri bekliyor. Kalite, yaptmz ie bizim deil mterinin perspektifinden bakmamz gerektiriyor. Dier bir deyile, artk srelerimize dardan ieriye doru bakmak zorundayz.

2. Alt Sigma Nedir?

Alt Sigma mteri beklentilerinin karlanmasnda mkemmele yakn bir performans hedefidir. statistiksel tanm olarak Alt Sigma, bir srecin performansnn milyonda 3.4 hata olasln amamas demektir. Yani milyonda 3.4 'den daha az hata yaplmas demektir (Ba, 2003, 6). Ynetimsel olarak baktmzda ise Alt Sigma, irketin, daha fazla mteri memnuniyeti, karllk ve rekabetilik ynnde pozisyonlanmasn salayan tam bir "kltr deiimi" dir. Bu sistemin uyguland irketlerde yaanan deiimi gzlemlediimizde kltr deiimi tabirinin hi de abartma olmadn grebiliriz (Ba, 2003, 6). Alt Sigma' nn en temel zellikleri mteri ihtiyalarnn ok iyi anlalmas, verilere dayal bir karar mekanizmas kurulmas ve srelerin disiplin iinde uygulanmas olup, bunlarn sonucunda da (Ba, 2003, 6); Hatalar azalmakta evrim sreleri ksalmakta Stok seviyeleri dmekte Verimliliin ykselerek, maliyetlerin de azalmas sonucunda

Yksek mteri tatmini ve artan pazar pay ile birlikte karllk art salanmaktadr. Alt Sigma, bu yaklamn seen irketlerin saladklar olaanst baarlar nedeniyle pek ok yazar ve ynetim bilimcinin ilgi oda haline gelmitir. Ancak konunun yeni olmas ve hakknda henz yeterli aratrma yaplmam olmas nedeniyle genel geer bir Alt Sigma tanm oluturulamamtr (Ba, 2003, 6). Konuyu yukarda anlatlan geliim sreci nda deerlendiren yazarlar, Alt Sigmay; bir ynetim stratejisi (Motorola ve dier ok sayda irketi olaanst baarlara tayan ynetim stratejisi), bir hedef (milyonda 3.4 den daha az hata oran ile mteri ihtiyalarn kusursuz yakn karlama hedefi), istatistik yntem (rn ve proseslerdeki deikenlii azaltmak iin kullanlan ileri istatistik yntem) ve kltrel deiim sreci (irketin mteri tatmini ve karlln arttrarak rekabeti konumunu glendirmesi iin gerekli kltrel deiim sreci) olarak tanmlamaktadrlar. Ancak bu tanmlarn hibiri, yalnz bana Alt Sigma yaklamn tm ynleriyle ortaya koyacak yeterlilikte deildir. Ayrca bu tanmlar, pratikte icrac personele ok az yardmc olmaktadr. Bu nedenle tecrbelerimiz ve Alt Sigma y benimseyen ok sayda irketteki uygulamalara dayal olarak aadaki tanm gelitirdik (Ba, 2003, 6). Alt Sigma; organizasyonun temel srelerini, mteri ihtiyalarn karlayacak ekilde, deerlendirmek ve iyiletirmek iin, imdi ve gelecekte, tm alanlarn bilgilerinin ve kantitatif metotlarn etkin olarak kullanlmasdr. Dikkat edilirse tanm, Alt Sigmann ne olduunu (tm alanlar bilgilerinin ve kantitatif metotlarn etkin olarak kullanlmas), abann nereye yneleceini (organizasyonun tm temel sreleri) ve ne zaman uygulanacan (imdi ve gelecekte) aklamaktadr. Temel kelimesi Alt Sigmann ncelikle mteri tatminine en fazla etki eden srelere uygulanmas gerekliliini vurgulamak iin kullanlmtr. Bu yaklam organizasyonun kt kaynaklarnn nemsiz konular iin harcanmasn nleyecektir. Ayrca, Alt Sigma yaklam tm personelin faaliyetlerini

ierdiinden dolay, herkes tarafndan doru anlalmas ve ayn ekilde uygulanmas nemlidir. Bu nedenle Alt Sigma, altnda yatan felsefeyi de yanstacak ekilde, ayrntl ve operasyonel olarak aklanmtr;

Alt Sigma nn Be N Bir K s

1. Neden Alt Sigma?
Alt Sigma, mteri tatmini amacyla uygulanr.

2. Kim yapar?
Yukardan aaya doru yaplandrlm bir hiyerari iinde, eitilmi personel yapar.

3. Nedir?
Deikenlii ortadan kaldrmak iin verileri kullanan istatistiksel dncedir.

4. Nerede uygulanr?
Standart Tanmla l - Analiz Et yiletir - Kontrol Et veya ngilizce ksaltmasyla DMAIC admlar erevesi iinde uygulanr.

5. Nasl yaplr?
Enformasyon analizleri iin yazlm paketleri kullanlarak yaplr.

6. Ne zaman yaplr?
Projeler ile desteklenen abalar iinde yaplr. ekil 1 : 6 Sigma'nn 5 N 1 K's

Alt Sigma... Sigma srelerdeki deikenliin lm birimidir ve standart sapma olarak da adlandrlr. rnein 110 mm apnda bir para retmek istediinizi varsayalm. Mteriniz de 107 ile 113 mm arasndaki tm paralar kabul ediyor olsun. Eer rettiiniz paralarn aplar 108 ile 112 mm arasnda ise iyi i kardnz sylenebilir. Para aplarnn 105 ile 115mm arasnda deimesi halinde ise, deikenlik net artlar karlamanz nleyecektir. Bu retim performansnzn kabul edilemez olduu anlamndadr (Ba, 2003, 18). Sigma, proses (sre, deiim, adaptasyon) performansnn ne kadar iyi ya da kt olduunu belirlemekte kullanlan bir lttr. Otomobil retiminden, lokanta iletmeciliine kadar, yaplan iin trne baklmakszn, gerekleen hata miktar ile ilgilidir. Gerekte, yararlandmz tm rn ve hizmetlerin performansn, farknda olmadan otomatik olarak deerlendiririz. rnein kedeki dkkna her gidiimizde, verilen hizmet

kalitesini, daha nceki ziyaretlerimizde, benzer dkknlarda yaptmz alverilerde gelitirdiimiz normlara gre leriz. Eer st ste yaptnz ziyarette istediiniz soda markasn bulamazsanz, dkkn kirli ya da tezghtar kaba ise bunu zihninize kaydedersiniz. Eer bu byle srerse dkknn beklentileriniz karlamaktan uzak olduunu dnr ve baka biri ile i yapmaya balarsnz (Ba, 2003, 18). Alt rakam ise hedeflenen kusursuzluk dzeyi ile ilgilidir. rnein bir sigma seviyesinde alan bir iletme 1.000.000 ilemde yaklak 700.000 hata yapar. Eer iletme iki sigmada alyorsa, bu onun 1.000.000 ilemde ortalama 300.000 hata yapt anlamndadr. irketlerin byk bir ksm, ile drt sigma arasnda faaliyet gsterir. Bu da yaklak olarak 1.000.000 ilemde, 67.000 ile 6.000 hataya karlk gelir. %99 dorulukla alan bir iletmenin, 3,8 sigma seviyesinde faaliyet gsterdii sylenebilir. Fakat %1lik hata oran dahi pek ok durumda kabul edilemez. Bu oran gnde 20.000 mektubun kaybolmas, haftada 5.000 hatal ameliyat ve gnde 4 uak kazas anlamndadr. rnein byk bir pasta salonunu 3.8 sima seviyesinde ilettiinizi varsayalm. Bu gnlk ortalama satnz olan 200 pastann 2 tanesinin yank, kvamsz, fazla tatl, tatsz vb. olaca anlamndadr. Eer bir mutlu mterinin mutluluunu kiiye, mutsuz mterinin mutsuzluunu on kiiye anlataca varsaymndan hareket edersek, her gn 20 kiinin pastaneniz hakknda olumsuz eyler duyduu sonucuna varabiliriz (Ba, 2003, 19). organizasyonun temel srelerini Mteri tatmini ile dorudan ilgili olan ve irketin bilno rakamlarn dorudan etkileyen faaliyetler temel sreler olarak adlandrlr. Temel sreler iletmenin asl faaliyetlerinin olduu yerleridir. rnein bir silah fabrikas iin temel sre her bir silah modelinin gelitirilmesi, imali ve sat iin gerekli tm faaliyetleridir. Bir banka iinse temel sre kredi ilemleri, yatrm karalar, mteri ilikileri olabilir. Alt Sigma yaklamnda anahtar sreler baarnn anahtar durumundadr. Tm iyiletirme faaliyetleri insan ve kaynak yatrm gerektirdiinden, yardmc srelerin iyiletirilmesine ikinci derecede nem verilmeli, temel sreler iyiletirme faaliyetlerinin odak noktasn oluturmaldr. Daha ak bir ifade ile hemen dnyay kurtarmaya almak doru deildir. Bununla birlikte mteri

ihtiyalarn ve iyiletirmeye ak alanlar gren pek ok kii bir anda her eyi bir anda dzeltmeye alr. Fakat bu tepki hibir zaman ie yaramaz. Sonu, kanlmaz olarak, zaman ve para israf, mteri de dahil olmak zere herkesin hayal krklna uramas ve ilerin daha da ktlemesidir. Bunun iin her bir Alt Sigma projesinde yalnz bir problemi ele aln. Yaratacanz fark sizi dahi hayrete drecektir (Ba, 2003, 19). Bu seimi yaparken dikkat etmeniz gereken temel husus, ie en az aba ile en fazla yarar elde edebilecek alanlardan balanmasdr (Ba, 2003, 20). ...mteri ihtiyalarn karlayacak ekilde... aslnda bu kavram Toplam Kalite Ynetimi tecrbesine sahip iletmeler iin yabanc deildir. Bununla birlikte bu iletmelerin ok az mteri ihtiyalarn anlamak iin youn aba gstermilerdir. Bazlar ise bunu gerekten istemelerine ramen btncl bir yaklam gelitirememeleri nedeniyle baarl olamamlardr. Alt Sigma ise mteri ihtiyalarn karlamak iin gerekli aralara hatta bunlarn fazlasna sahiptir. Bu nedenle Alt Sigmamda mteriye verilen ncelik sadece kt zerinde kalmaz. Tm abalar mterinin nelere deer verdiinin tespit edilmesi ve bunlarn etkin bir ekilde karlanmasna yneltilir (Ba, 2003, 20). deerlendirmek Alt Sigmada lm ve istatistiksel analizler (1) srelere ilikin problemlerin sebeplerini tespit etmek, (2) sistemdeki deiikliklerin etkilerini lmek amacyla kullanlr. Bilimsel yaklam, srelerde deiiklik yapmadan nce sre performansnn deerlendirilmesi ve anlalmasn gerektirir. Bunun iin ynetim ncelikle hangi verilere ihtiya duyduunu belirler ve daha sonra bu verileri en fazla yarar salayacak ekilde nasl kullanabileceine karar verir (Ba, 2003, 21). ve iyiletirmek iin Sre iyiletirmesi, sre performansn etkileyen faktrlerin gelitirilmesini ierir. Bu faktrler malzeme, metot, insan ve makine olmak zere drt temel kategoride gruplanabilir. yiletirme her seviyede yaplabilecek bir faaliyet olmakla birlikte, nemli ve kalc kazanlar elde etmeyi salayacak temel deiiklikler, mutlaka ynetimin katlm gerektirir. rnein bir yksek retim kurumunun eitimin

10

etkinliinin gelitirilmesi, daha nitelikli retim yelerinin derse girmesinin salanmas, ders programlarnn ve ieriklerinin deitirilmesi, ders srelerinin ksaltlmas gibi deiiklikleri ierebilir. Herhangi bir grup ya da bireyin bu deiiklikleri yapma yetkisi yoktur. Bu durum st ynetim takmlarnn iyiletirme faaliyetlerine itirak etmelerini zorunlu klmaktadr (Ba, 2003, 21). imdi ve gelecekte imdi kelimesi hlihazrdaki srelerin kalitesinin iyiletirilmesini ifade etmektedir. Gelecekte kelimesi ise gelien pazar artlarna ve mteri ihtiya ve beklentilerindeki deiikliklerine hazrlk yaplmas gerekliliine iaret eder (Ba, 2003, 21). tm alanlarn bilgilerinin Birok srece ait bilgiler mevcut ynetim raporlar ya da bilgi sistemleri ierisinde yer almaz. Bu bilgiler daha ziyade ii bizzat icra eden kiilerin zihninde sakldr. Burada bireysel grlerden ok, srete yer alan tm personelin ortak fikirleri nem kazanmaktadr. Srecin iindeki insanlar, net iyiletirme iin gerekli bilgi, fikir ve eylemleri retmek iin bir takm olarak almaldrlar. Alt Sigma ile dier problem zme yaklamlar arasndaki temel farkllk, analiz ve iyiletirmeyi yapan kiilerin srecin performansndan sorumlu sre sahipleri olmalardr (Ba, 2003, 22). kantitatif (niceleyici) metotlarn etkin olarak kullanlmasdr. Kantitatif metotlar terimi verilerin yapsal olarak zetlenmesinde kullanlan istatistik ve dier grafiksel aralar ierir. Bu metotlar, iyi ve kt performansla ilgili faktrlerin tanmlanmas, anlalmas ve kontrolne yardmc olur. Son yllarda kantitatif metotlara verilen neme ramen ok sayda iletmede kararlar, hala fikir ve varsaymlara dayal olarak verilmektedir. Alt Sigmada ise verilerle konumak esastr. Bunun iin ncelikle 22). statistiksel bir lm teknii olan Alt Sigma, rnlerin, hizmetlerin ve srelerin ne kadar iyi olduu hakknda saysal bir gstergedir. Srecin sfr hatal konumdan ne kadar saptn gsterir. anahtar deikenler belirlenir, kantitatif yntemler ise bu deikenleri anlamak ve sonular optimize etmek iin kullanlr (Ba, 2003,

11

Sigma dzeyinin yksek olmas, bir retim veya hizmet srecinde daha az sayda hata olmas anlamna gelir. Ksaca, sigma dzeyi ile hata says arasnda tersine bir iliki vardr. Sigma dzeyinin dk olmas, bir srete deikenliin veya hatalarn daha fazla olduunu; sigma dzeyinin yksek olmas ise, bir srete daha az sayda hata bulunduunu bize anlatr (Grsakal, 2005, 38).
Tablo 1: Hata Oranlarnn Gerek Hayata Yansmas

RNEK 10 000 alanda kayp iilik says Bir gnde kirli su ime zaman Aylk elektrik kesintisi

%99 ( 3 Sigma ) 100 adam gn 14,4 dakika 7,2 saat

%99,99966 ( 6 Sigma ) 49 dakika 0,3 saniye 8,8 saniye 0,1 saniye 3,4 $

6 saatlik uuta ciddi hava boluu 3,6 dakika tehlikesi 1.000.000 $ lk yatrmdaki kayp 10 000 $

Fakat % 1'lik bir hata bile pek ok durumda kabul edilemez. Bu oran gnde 200 uan inip kalkt bir alanda % 1hata oran ile alldnda her gn 2 uan dt hi kimsenin kabul edemeyecei bir hata oran demektir. Bir srecin alt sigma kalite dzeyinde olmas demek, elde edilen rn veya hizmette bir milyonda 34 adet hataya rastlanmas demektir.

3. Alt Sigmann Amac

dnyasnda rekabetin art mterilerin ihtiyalarn doru

saptamaktan, bu ihtiyalar rakiplerden ok daha hzl, kaliteli ayn zamanda da daha ekonomik ekilde karlamaktan geiyor. Alt Sigma bu amac engelleyen her eyi problem olarak gryor. Kurulularn hem krllna hem de pazar payna olumsuz etki eden problemleri doru olarak saptayabilme,

12

tanmlayabilme, nceliklendirebilme ve bu problemleri hzl ve baaryla zebilme becerisini en st dzeye karmay amalyor. Alt Sigma nn temel amalarn ksaca yle sralayabiliriz (Grsakal, 2005, 41); Srelerin deikenliini azaltmak, Sreleri belirli bir hedef ortalamada merkeziletirmek.

Alt Sigma nn alt nemli temasn ise yle zetleyebiliriz (Grsakal, 2005, 41); izlemek, Snrsz bir ibirlii ve renme ortam oluturmak, En iyiye ynelirken baarszla tolerans gstermek. Mteriye odaklanmak, Veriler ve gerekler kullanarak ynetmek, Srelere odaklanmak ve gelitirmek, Olaylar ortaya kmadan nleyen proaktif bir yaklam

Alt Sigma nn yararlarn ise u ekilde sralayabiliriz; Srdrlebilir baar, Herkes iin ortak bir performans amac oluturmas, Mteriye sunulan deeri artrmas, Geliim hzn artrmas, renmeye nem vermesi, Stratejik deiimi gerekletirmesi,

13

4. Alt Sigma Organizasyonu

Alt Sigma Sistemi uygulamasnn baars, herkesin oynayaca roln ok iyi bilinmesine baldr. Bu nedenle tm personele aldklar eitimin trne gre Uzakdou sporlarnn yapld spor kulbn andran kuak nvanlar (sar- yeil- siyah kuak vb) farkl yetki ve sorumluluklar verilir. Eitimler birbirini izleyen drt aamada gerekletirilir. Sistemin balangc kabul edilen "Planlama ve Altyap" aamasnda, st ynetimle birlikte irketin i hedeflerine uygun Alt Sigma stratejisi ve uygulama plan oluturulur. Ynetici eitimleri, karlkl grmeler sayesinde hem st hem de orta ynetim Alt Sigma kavramlar, rolleri, programn btn hakknda ayrntl olarak bilgilendirilir. Alt Sigma Liderlik ekibi oluturulur. "Uygulama ve Yaylm" ad verilen ikinci aamada ynetimle birlikte Alt Sigma stratejisine uygun iyiletirmeye ak alanlar belirlenir. Projeler sonucunda elde edilen stratejik ve finansal kazanlar raporlanr. Bu sayede Alt Sigma programnn kazanlarnn tm alanlar tarafndan grlmesi ve tannmas salanr. nc aama "Srdrme ve Yaylm", Alt Sigma metodolojisinin (yntem) yaylmn hzlandrmay ve gnlk yaama entegre etmeyi (btnletirme) amalar. "Kurumsal Davran Biimi" ad verilen drdnc aamada ise, mevcut problemlerin sratle zlmesine ynelik, Alt Sigma metodolojisinin (yntem, yntem bilim) ve aralarnn gnlk faaliyetlere tmyle entegrasyonu (uyum, btnleme) tamamlanr. Bu aamada, mevcut problemlerin zlmesi konusunda elde edilmi kurumsal davran biiminin tesine geilmesi amalanr. Yeni rnlerin veya srelerin problemsiz olarak tasarm ve devreye alnmasn mmkn klacak sistemler oluturularak uygulanmas, srekliliinin salanmas ve bu sayede veriye ve verinin uygun aralarla analizine dayal karar verme alkanlnn kuruluta tmyle yerletirilmesi salanmaya allr.

14

ekil 2 : 6 Sigma Organizasyonu

Sonular; Drt fazn sonunda kuruluta projelerden elde edilmi olan parasal kazanlarn tesinde, daha da nemli olan drt kkl deiim gereklemi ve kalc biimde yerlemi olur:
1- sonularna etkisi olan her performans ktsnn llerek

izlendii, kararlarn lm sonularna ve veriye dayand kurumsal kltr. 2- Mevcut sreleri, zellikle de i sonularna nemli etkisi olanlar mkemmel/hatasz hale getirme becerisine sahip kurumsal davran biimi ve alkanl. 3- Yeni sreleri mkemmel/hatasz ekilde devreye alma becerisine sahip kurumsal davran biimi ve alkanl. 4- Bu davran biimlerinin ve alkanlklarnn ortaya kard parasal kazanlarn ve i sonularnn (karlln ve satlarn artmas) getirdii inan, gven ve moral.

15

5. Alt Sigma Rolleri

Projenin baarl ve etkin uygulanmas iin irket bnyesinde yaratlmas gerekli grlen roller ve bu kiilerin profilleri aadaki gibidir; 5.1 Liderlik Konseyi: Liderlik grubu veya konseyi, iletmedeki st dzey yneticilerden oluan bir forum eklindedir. Grup, Alt Sigma uygulama planlarn yapar ve uygular. Liderlik Alt Sigma giriimini sahiplenmeli, finanse etmeli, aklk, tutarllk ve ballkla ynetmeli ve deiime nderlik etmelidir. Bu grup (Grsakal, 2005, 130); Firmann ihtiyalarna ilikin Alt Sigma uygulamasnn

mantn gelitirmelidir. mterilere Planlamaya ve uygulamaya aktif olarak katlmaldr. Alt Sigma y bir vizyon ve organizasyon iinde, temel satmay planlayan bir deiim pazarlamas

oluturulmaldr. Liderlik grubu, deiik bir ekilde i yapmak ve sorunlar

zmek iin Alt Sigma nn gl savunucular olmaldr. Alt Sigma ya liderlerden gelen destek, kuvvetli, sabit ve yksek enerjili olmaldr. Organizasyonun ilgisini ekebilecek ve Alt Sigma iin

eyleme dntrlebilecek ak amalar koymaldr. Alt Sigma nn baar ve baarszlndan sorumlu

olmaldr. Yneticilerin ikramiyeleri ve ykseltilmeleri, Alt Sigma projelerinin sonular ile ilikilendirilmelidir. Sonulara ilikin salam ller talep etmelidir. Hata,

verim, evrim sresi iyiletirmeleri, indirgenen maliyetler ve yeniden ilemeler, alan ve mteri ball, satlara, kar marjlar bunlara rnek olarak verilebilir. Elde edilen sonular, kesinlikle iletiim amacyla

kullanmaldr.

16

5.2 Alt Sigma ampiyonu: ampiyon; ekip yelerinin ilerinin yapabilmeleri iin projenin nndeki engelleri ortadan kaldrmak iin savaan kiidir. ampiyonlar aktif bir ekip eleman deildir ve ekibin etkinliklerinde aktif rol almazlar. Organizasyonun farkl dzeylerindeki yneticilerdir ve projeleri tanrlar. Fonksiyonlar arasnda, bilgi alarak ekibin geliimini izlemek ve st ynetimin ekip elemanlarnn baars iin destek olmalarn salamaktr. ampiyonlar projeler iin stratejik yn salarlar ve zmlerin uygulanmasn garantilerler. Hedeflere ulap dokmantasyon tamamlayp proje bitirildikten sonra, resmi olarak projenin bittiini aklarlar ve son olarak st ynetime prezantasyonun yaplmasn isterler. ampiyon, Liderlik Konseyi ne kar projenin baarsndan sorumlu olan kiidir. Ekibe projenin anahtarn verir, ekip zorluklarla karlatnda bunlarn almasn salar. Ancak, ekibe bir zm dikte etmekten kanr (Grsakal, 2005, 131). ampiyonlar ncelikleri ve llebilir amalar belirlerler, projeleri seerler, ko ve mentor olarak alrlar, engelleri ortadan kaldrrlar. Kara kuakllar desteklemek iin kaynaklar seferber eder ve projeleri izleyip salad tasarruflar lerler. ampiyonun sorumluluklar arasnda (Grsakal, 2005, 131); nceliklerine uygun olarak iyiletirme projelerinin

gerekesinin ve amacn oluturmak, Ekip veri toplayp, srecin analizinde derinletike;

projenin tanm ve kapsamn deitirmeye ak olmak, kaldrmak, Dier yneticilerle, ekibin zmn onlara aktarmak Ekibe zaman, para ve destek gibi kaynaklar salamak, Liderlik Konseyi nde ekibin abalarn savunmak, Ekibin karlat brokratik zorluklar ortadan

amacyla almak,

17

vardr.

Ekipten veriye dayanan ynetimin nemini renmek ve

bu dersleri kendi ynetiminde uygulamak ve bakalarna aktarmak

5.3 Usta Siyah Kuaklar Usta siyah kuaklar Alt Sigma nn felsefesini, amalarn ve uygulamasn derinliine kavram kiilerdir. statistiksel aralar ve sre iyiletirme konusunda derinliine eitim alm olmalar gerekir. Siyah kuaklarn yaptklarn, ok sayda ekip iin yaparlar. Usta siyah kuaklarn, normalde ok sayda sre iyiletirme ekibini baar ile ynetmi ve deneyim kazanm olmalar gerekir. Usta siyah kuakllar, ayn zamanda Liderlik Konseyi iin deiim ajan olarak danmanlk yaparlar (Grsakal, 2005, 132). Tam zamanl olarak alarak, ekipleri ve ekip liderlerini veya siyah kuaklar desteklerler. Ekibe teknik uzmanlk salarlar. Ekibin baarsn engelleyen faktrleri devre d brakmada yardmc olurlar. Ekibin yelerini ve amalarn belirlerler. st ynetime geliim raporlarn salayan ve projeleri biimsel bir ekle dntrenler de yne onlardr. Usta siyah kuaklarn( Grsakal, 2005, 132); olmalar, kalmalar, Alt Sigma nn uygulanmasna kar ortaya kabilecek Projeler iin kat programlar oluturup buna bal ampiyonlar ve Liderlik konseyi ile iletiim iinde

diren ile ilgilenmeleri, yiletirme projelerinin geliri ve tasarruflarnn tahmini ve

llmesi ile ilgilenmeleri, Ekipteki ve dier yerlerdeki atmalarn zmne

yardmc olmalar, Ekiplerin baarlarn duyurma ve kutlamalarna yardmc

olmak gibi grevleri vardr.

18

Btn siyah kuaklar iin istatistii renebilme ve kullanabilme yetenei yannda, grup almalarna uygunluk ve iletiim yetenei gerekli en nemli yetenekler arasndadr. Alt Sigma aralarnn yaylmndan ve kullanmndan sorumludurlar, projeleri baarya ynlendirerek ynetirler. Usta siyah kuakllar (Grsakal, 2005, 133); Alt Sigma nn uzun dnem teknik vizyonundan

sorumludur. Alt Sigma konusunda tam zamanl olarak alrlar. Siyah kuaklarn eitilmesinden ve koluk etmekten

sorumludurlar. sahiptirler. Proje sponsoruna (destekleyici) rapor verirler. Teknik beceri, gl ve gvenilir liderlik zelliklerine

5.4 Siyah Kuakllar (Black Belt) ; Ekip lideri olarak da adlandrlan siyah kuaklar Alt Sigma projesinin ilemesinden ve sonularndan birinci derecede sorumlu olan kiidir. Grevleri koun grevlerine benzer ancak bu grevler takma zg grevlerdir. Ekip lideri, analiz edilen konulara yakn ve iyiletirilmeye allan srecin bir parasdr. Sorumluluklar arasnda (Grsakal, 2005, 133); ampiyonun Alt Sigma tekniklerinin gnlk

operasyonlarda nasl uygulandn anlamasna yardm ederek, onunla proje gerekesinin gzden geirilmesi, yenilenmesi ve akla kavuturmak, Ekip yeleri ile ekibin bildirgesinin ve uygulama plann

gelitirme ve gncelletirmede almak, Ekip yelerinin seimine yardm etmek veya semek, Ekip iin veri kaynaklarn belirlemek ve bulmak, Ekip yelerini Alt Sigma yntemlerini ve analitik aralar

renme ve uygulamada desteklemek,

19

ve

Ekibin toplant ynetim teknikleri, karar verme stratejileri aralar aracl ile zaman etkin kullanmasn

planlama

garantilemek, Ekibin projenin programna sadk kalarak, projeyi

zamannda bitirmesini salamak, Sre sahipleri veya fonksiyonel yneticiler ile birlikte

alarak, yeni zmlerin transferini desteklemek, Nihai proje sonularnn dkmante ederek, Liderlik

Konseyi ne ekibin alma ve sonularn sunmak iin bir storyboard oluturmak vardr.

ekil 3 : Kara Kuak 6 Sigma Rehberi

Siyah kuakllar ekip moderatrl yararak, esnek ilitiler kurmas ile baarl bir ekip oluturabilen ve ekip hedeflerinin gereklemesine yardmc olan; problem zme yeteneine sahip, mteri ihtiyalarn anlayabilen, sreleri analiz ve optimize edebilen, iyerinde deiimin uygulanmasn ve

20

kabul edilmesini kolaylatran yeteneklere sahip olmaldr. Alt Sigma uygulamasna geilecek bir iletmede, Siyah Kuakllarn yeteneklerinin gelitirilmesi iin gerekli yatrmlarn yaplmas, onlarn beceri eksikliklerini giderilmesi nemlidir. Ayrca, siyah kuakllar iletiim becerilerine sahip, bilgisayar kullanabilen, proje ynetebilen, maliyet analizi yapabilen kiiler olmaldr. Siyah kuakllar projelerde tam zamanl olarak almak zorunda deillerdir. Projelerinde Alt Sigma ya ulamak iin metodolojiyi (yntem, yntembilim) uygulamadan sorumludur, ylda en az 34 proje tamamlamalar beklenir (Grsakal, 2005, 134). Ekibin amalarn ve planlarn izlerler ve ekibin idari ilerini yaparlar. ampiyonlara kar Alt Sigma hedeflerinden onlar sorumludur. Parasal tasarruf, deikenliin azaltlmas, hatalarn yanllarn ve kusurlarn drlmesi gibi gelimeleri ortaya koymakla sorumludurlar (Grsakal, 2005, 134). 5.5 Yeil Kuakllar (Green Belt); Yeil kuakllar bir ekibe alnabilecek lde yeterli Alt Sigma eitimi alm kiilerdir. Kendi ileri ile ilgili kk lekli projelerde alrlar. Ekip lideri gibi projede tam zamanl olarak almak zorunda deildirler. Bir veya daha fazla ekipte yer alabilirler. Ekibin baars iin almalar, aratrma yapmalar ve katkda bulunmalar beklenir. Yeil kuakllar (Grsakal, 2005, 141); Alt Sigma projelerinde siyah kuakllarn hedeflerine

ulamasn salamak iin belirgin alanlarda yar zamanl alr, Alt Sigma metodolojisini gnlk ileriyle birletirir, Mini projeleri bizzat stlenirler.

21

ampiyon
Six Sigm a sonu lar ndan sorum lu
ekil : 6 Sigma'da Uzman 4 Kara Roller ak Ku

Six Sigm a

Metodoloji

Uzm anl

6. Uygulama Sreci (DMAIC)

Alt Sigmann amac mteri tatminini ve irket performansn arttrmaktr. Bunun iin sistem ve srelerde mteri tatminini ve irket performansn olumlu ynde etkileyecek deiiklikler yaplmaldr. Ancak bu deiiklerin uygun bir planlama olmakszn gerekletirilmesi mmkn deildir. Planlama ise iyi tahmin yetenei gerektirir. Hatta W.E. Deming (1997,b:101), ynetimin aslnda tahmin olduunu savunmaktadr. Ayrca tahmin, konu hakknda bilgiye dayanmaldr. Bilgi ise i gdelere dayal olarak gelitirilemez. Bu nedenle, bilginin gelitirilmesinde bilimsel metot kullanlarak toplanan verilerden yararlanlmaldr. Bilimsel metodun iletme faaliyetlerine uygulanmasnda kullanlan ok sayda iyiletirme modeli bulunmaktadr. Biz ise Tanmla, l, Analiz, yiletir ve Kontrol dngsn inceleyeceiz. Temel olarak PUK modelinden byk bir farkllk gstermeyen TAIK modelinde sadece lme ve iyiletirme sreleri zel olarak vurgulanm ve bu sreler ayr birer aama olarak ifade edilmitir (Ba, 2003, 30).

Kara Ku ak
Proje Ynetim i

Yn

Yn

De

Tak m yesi

Konu/S re Uzm an

22

ekil 5 : 6 Sigma Uygulama Sreci

6.1.

Tanmla (Define) Tan (D efine)

Bu aamann amac projenin ama ve kapsam tanmlanmasdr. Bu aamada dikkat etmeniz gereken hususlar; Seilen projenin imkn ve kabiliyetlerinize uygun olmas, Daha yksek bir kalite yaratma ve maliyetleri azaltma

olaslnn yksek olmas ve Problemlerin net ve mmkn olduunca saysal olarak

tanmlanmas eklinde zetlenebilir. Dolaysyla ilk olarak tespit ettiiniz problemin elinizdeki imkn ve kaynaklarla zlebilecek nitelikte olmasna dikkat edin. Hava artlar gibi dzeltilemeyecek eylerden yaknmay brakn. zebileceiniz eylere odaklann. Karanla lanet okumann yarar yoktur. Ayrca setiiniz problemin irketiniz iin nemli bir sknt kayna olduundan ve dzeltilmesi halinde byk yarar salayacandan emin olun. Bunun iin zellikle irketinize mali klfet getiren ve mteri tatmini olumsuz etkileyen alanlara, Alt Sigma terimiyle Kritik Kalite Faktrlerine (KKF) odaklann. rnein sava srasnda bir pastanenin bombalanmas sivillerin bir sre gzel tatllardan mahrum edebilir fakat savan kazanlmasna katk salamaz. Bunun iin hava alan, cephanelik, tersane vb.lerine saldrmanz gerekir. Benzer ekilde bir futbol takm oyuncularnn rakip takm ile karlatrldklarnda daha ksa boylu olabilirler. Fakat bu da bir KKF deildir.

23

Futbol takmnn performansn arttrmak isteyen biri ncelikle KKFleri belirlenmelidir (Ba, 2003, 31). lk iki kriteri (kstas, lt) karladktan sonra yapmanz gereken ey problemin daha ayrntl ve herkes tarafndan anlalacak ekilde tanmlanmasdr. Bunun iin yapacanz tanmn ak ve mmkn olduunca saysal olmasna zen gsterin. Kalitemiz tutarl deil, Mteriler Mara usul dondurmalardan holanmyorlar ifadeleri size ne anlatyor? Bu tr ifadelerden hareketle, kaliteyi nasl daha tutarl yaparsnz ya da Mara usul dondurmalar ile ilgili ikyetleri nasl azaltrsnz? Problemi ne kadar ayrntl tanmlarsanz, hedefiniz o kadar kesin olur ve baar ansnz artar. Eer doktora gider ve kendiniz iyi hissetmediiniz sylerseniz ve oda size daha fazla soru sormaz ya da herhangi bir test uygulamazsa sizi iyiletirme konusunda pek de istekli olmad sylenebilir. Aklk, aklk, aklk! Bu da problemin net bir ekilde tanmlanmas ile mmkndr. Etkili ordular savata dman tesislerini ezbere bombalamazlar. Bunun yerine kritik tesisleri koordinatlar ile belirleyerek saldrlar buralarda younlatrrlar. Bylece herkes nereyi vuracan net olarak bilir. Problemler yazya dklmesi, irketin zerinde gezinen kara bulutlarn, dzeltilebilecek ak ve zel maddelere dnmesini salar. Problemlerin paralara ayrldn, listelendiini ve mdahale edildiini grmek herkese gven verir. Aynaya bakp kilo vermem gerekiyor demek yerine ka kilo olduunuz ve ka kiloya dmek istediiniz belirleyin baz eylerin imknsz olmadn greceksiniz(Ba, 2003, 32). 6.2. l (Measure) (M easure)

Bu aamada mevcut durumu tm ynleriyle aklayan bilgiler toplanr. Geerli ve doru lmler olmakszn srecin mevcut performansn ve yaplan iyiletirmelerin etkilerini belirlemek mmkn deildir. Bu aamadaki en kritik faktr ise neyin ya da nelerin lleceinin doru belirlenmesidir. Aksi taktirde harcayacanz emek ve kaynaklarn karl, hibir kullanm alan olmayan sayfalarca veri olacaktr. imdi bir an

24

doktorunuzun muayenehanesine dnelim. Kendinizi iyi hissetmediinizi sylediinizde doktorunuzun size peki u testleri yaptrn demez. nk hangi testlerin yaplmas gerektii hakknda henz bir fikir edinememitir ve testlerin bilinsiz bir ekilde yaplmas zaman ve para israfna neden olur. Bu nedenle nerenin ard, arnn ne zaman balad gibi sorularla olaslklar azaltmaya alr. Yeterli bilgiyi edindiinden emin olduktan sonra hangi testlerin yaplmas gerektiine karar verir (Ba, 2003, 33). Benzer ekilde belli bir sreteki hatalar iyiletirme frsatlarn belirlemek iin yaplacak analizler ncesinde, problem sahalar doru olarak belirlenmeli ve kullanlacak yntemler bu bilgilerin nda seilmelidir (Ba, 2003, 33). Alt Sigma Basamaklar ierisinde, verilen nem ve deer, harcanan para ve zaman asndan en fazla gz ard edilen aamann lm olduu sylenebilir. lm srasnda somut bir sonu elde edilmediinden bu parlayan bir basamak deildir. Bu nedenle bu basamak bir an nce geme eilimi yaygndr. Fakat bu doru deildir. nk kantitatif (niceleyici) veriler Alt Sigmann temelini oluturur. yi veri olmakszn iyi kararlar alamazsnz (Ba, 2003, 33).

6.3.

Analiz (Analyze) (A nalyze)

imdi problem sahalarn doru olarak belirlediniz ve problemlerin bykln saysal olarak ortaya koydunuz. Peki, elde ettiiniz verileri nasl yorumlayacaksnz? ncelikli problemleri nasl belirleyeceksiniz? Tecrbeleriniz tabii ki size yardmc olacaktr, fakat ne diyorsam o anlaynn Alt Sigmada yer almadn unutmayn. Bunun iin ncelikle her bir problemin iletme karna, mteri tatminine, performansa ve retkenlie etkilerini belirlemelisiniz. Ayrca rakiplerinizin ayn alanlarda yaadklar problemlerle yapacanz kyaslamalar (benchmarking) size ok deerli bilgiler salayacaktr. Setiiniz problemle ilgili olarak onlar ne gibi nlem almaktalar? Performanslar sizinki ile karlatrldnda nasl? ok sayda irket

25

performanslarn sayya dkmeden nce, kendilerinin alanlarnda kalite, etkinlik ve mteri tatmini konusunda en iyi olduklarn dnrler. Fakat evreye baktktan ve kendilerini rakipleri ile karlatrdktan sonra genellikle dndkleri kadar istisnai olmadklarnn farkna varrlar. Eer mevcut durum ile ideal durum arasndaki fark yeterince byk deilse ya da kapatlmas halinde size nemli bir avantaj salamayacaksa bir sonraki probleme gemeniz mantkl olacaktr. Dier yandan problemin, genel performansnz ve rekabet gcnz nemli derecede etkiledii sonucuna vardysanz bu kymetli maden zerinde almaya balayabilirsiniz (Ba, 2003, 34). Burada cevaplanmas gereken bir dier nemli soru da hatalarn niin yapld ve bunlarn nasl onarlacadr. Deneyi doru kurarsanz elde edeceiniz rakamlar size cevaplar verecektir. Eer ihtiya duyduunuz rakamlara sahip deilseniz geri dnn ve yeni bir deneye balayn tpk doktorlarn yeni testler istedii gibi. Eer hatalarn ne zaman, nerede, ne kadar sklkla olutuuna cevap verebiliyorsanz, ihtiya duyduunuz bilgiye sahipsiniz demektir. Fakat yalnz belirtilere odaklanmayn. Altta yatan nedenleri bulun. Eer problemi aramay yar yolda brakrsanz yarm bir zm elde edersiniz. Tekrar diyet rneine geri dnecek olursak, eer ka kilo olduunuz doru olarak biliyorsanz hedef bir kilo belirleyebilir ve bu hedefe ulamak iin diyet, egzersiz program ve miat ieren bir uygulama plan hazrlayabilirsiniz. Fakat i dnyas tabii ki bu kadar basit deildir. Bu nedenle Kara Kuaklara verileri mmkn olan en etkin yollarla toplamalar ve deerlendirebilmeleri iin dier konularn yannda istatistik dnme yetenei kazandrlr (Ba, 2003, 34). 6.4. Bu azaltlaca yiletir (Improve) yile (I mprove) aama problemin nceki ortadan kaldrlaca elde ya da etkilerinin gzden

andr. Ancak zihninizdeki zmleri hemen uygulamaya basamaktan ettikleriniz

koymadan, bundan

geirmenizi tavsiye ediyoruz. Bu gzden geirme sonucunda problemin;

26

Herkes tarafndan anlalabilecek derecede net ve ayrntl

olarak tanmlandn, olduunu, olarak Giderilmesi halinde irketinize byk yarar salayacan, zmne yardmc olacak doru verilere sahip olduunuzu ve Temel nedenlerinin ve bunlarn nasl giderileceinin doru dnyorsanz elinizdeki zmleri denemeye Mevcut imkn ve kaynaklarnzla zlebilecek nitelikte

belirlendiini,

balayabilirsiniz. Tabii ki bu zmler insanlarn daha ok almasn, daha fazla gayret gstermesini ngren tavsiyeler olmayacaktr. i sadece oyunculara barmak olan antrenr hatrlayn. Sizce baar ans ne? dnyas da bundan pek farkl deildir. Hedefler ounlukla yneticilerin igdleri dorultusunda belirlenir. Genel kurul toplantsnda, verimlilii % 5 arttrma karar alnr ve bu tm irkete duyurulur. Fakat bunun nasl yaplaca belli deildir. Peki, verimlilii her hangi bir yntem olmakszn % 5 arttracanza inanyorsanz bunu neden %10 hatta % 30 yapmyorsunuz? Bu hedefleri tutturmak zorunda olan orta kademe yneticilerinin tek umutlar ise alanlarn daha fazla gayret gstermesidir. Bunun iin bazlar barma bazlar ise yalvarma yolunu seer (Ba, 2003, 35). imdi takmnn baars iin iyiletirilmesi geren KKFlerini belirleyen ve antrenmanlarda bu faktrlerin zerinde duran bir antrenr dnn. Bir basketbol takm iin top kayplar KKF olabilir. Bu durumda antrenr hcum ve savunma ribuntu, hatal paslar, top aldrma yzdelerini iyiletirmek iin ilk aama (tanm, lm, analiz) sonucunda zihninde oluan zmleri uygulamaya koyacaktr (Ba, 2003, 36). dnyasndaki zmler ise daha iyi bir tahmini, daha iyi bir programlamay, daha iyi bir prosedr ya da daha iyi bir ekipman ierebilir. Bu ltfen daha fazla gayret gsterin yaklamndan olduka farkldr (Ba, 2003, 36).

27

6.5.

Kontrol (Control) (C ontrol)

imdi birinci futbol ligindeki ampiyonluk mcadelesini dnn. Ankaragc, Kocaelispor, Gaziantepspor gibi takmlarn ilk haftalarda lider olduklarn hatta bu liderlii sekiz on hafta srdrdklerini grebilirsiniz. Ancak belli bir sre sonra meydan yine drt byklere brakmalar sizi artmaz. Peki, bu takmlarn kazandklar baary srdrememelerinin sebebi nedir? (Ba, 2003, 36) Yine diyet rneine insanlarn kilo vermesini salayan pek ok yntem bulunmaktadr. Ancak zor olan bu kiloyu korumaktr. Kilo vermek iin estetik ameliyat olan ve verdii kilolar birka hafta iersinde alan birini dnn. Geride, harcanan paralar ve ekilen aclardan baka hibir kalmamtr (Ba, 2003, 36). Gnmz iletmelerinde de temel problem nasl baarl

olunacandan ziyade nasl baarl kalnacadr. Eminim hepiniz ok sayda baar hikyesine ahit olmusunuzdur. Ancak eer biraz zihninizi zorlarsanz bunlarn pek ounun uzun vadeli olmadn hatrlarsnz. ok sayda irkette yldzlarn snmesi parlamas kadar doal karlanr. Ancak ister farknda olun ister olmayn bunun irketinize faturas byktr. nk kilo rneinde olduu gibi baarnn srdrlebilmesi, tm aba ve kaynaklarn boa gitmesine yol aar. te bu nedenle kontrol, Alt Sigmann en nemli aamasdr. Bu aamada zetle (Ba, 2003, 37); lk drt aama sonunda salanan kazanlar deerlendirilir, Bu kazanlarn srdrlmesi ve arttrlmas iin neler

yaplabilecei karalatrlr ve Alt Sigmann gl aralar yardm ile en kk baarlarn dahi

kalc olmas salanr.

7. Alt Sigma Projelerinde Karlalan Olumsuzluklar

28

Kurulularda st kademe yneticilerle orta kademe yneticilerin gr farkllklar ierisinde olduklar grlebilmektedir. Bunun temel nedeni st ve orta kademe yneticiler arasnda ortak bir dilin olmamasdr. Pek ok kuruluta st dzey yneticiler genellikle byle bir programa girerken, bu ie girime nedenlerini, hangi sonular beklediklerini orta kademe yneticilere ayrntl olarak aklama gereini duymadklarndan meydana gelmektedir (zgen, 2006, 30). Alt Sigma programnn sadece st dzey yneticilerin inisiyatifleriyle (ncelik) balatlmak istenildii durumlar, orta dzey yneticilerin programa diren gstermelerine neden olabiliyor (zgen, 2006, 30). Program uygulamaya karar veren kurulularn ilk yapmas gereken i, st ynetim tarafndan Alt Sigma vizyonunun ve felsefesinin ak olarak ortaya konulmas, bunlarn dier ynetim kademeleriyle paylalmas ve tartlmasdr. Alt Sigma hakknda hem st ynetimin hem de dier kademelerin kullanabilecei ortak bir dil oluturulmas son derece nemlidir. Kuruluun Alt Sigma vizyonu, tm ynetim kademelerinin katlmyla paylalmal ve tartlmaldr (zgen, 2006, 30). Alt Sigma uygulamay dnen firmalarn baarya ulamas iin deiime ak olmas gerekiyor. st ynetimin desteini almak Alt Sigma uygulamalarnn baarsn etkileyen bir dier faktr. st ynetimin programa cesaretle liderlik etmesi ve bunu tm kurulua gstermesi ok nemli (zgen, 2006, 30).

8. Sigma Saysnn Saptanmas

letmelerde Sigma saysn biraz gereki olarak seebilmek iin nce u sorular yantlamamz gerekir: Kullandmz teknoloji ne kadar sapmayla almaya uygun? Uymak zorunda olduumuz ulusal ya da uluslararas

standartlara gre zorunlu toleranslar ne kadar? Kullandmz girdiler ne lde sapmasz olabilecek?

29

Uyguladmz yntemler ne kadar sapabilir? alanlarn bilgi, deneyim, beceri, motivasyon dzeyi bu

seime ne kadar uygun? Ynetim sistemimiz katlmcl, bireysel gelimeyi ne lde

salayabilmektedir? Bu sorular artrmak da mmkn ancak bu sorulara, kendi

gereklerimize uygun olarak vereceimiz yantlar sonucunda standart sapmamzn (sigmamzn) ne kadar byk olabileceini, dolaysyla ne oranda kusurluya raz olmamz gerekeceini belirleyebileceiz. Sonu olarak vurgulamak zorundayz ki;
1- Kusurlu orann milyonda 3.4 dzeyine drmenin sihirli forml

Alt Sigma deil, iletme koullarnn, Alt Sigmay uygulayabilecek bir standart sapma dzeyine gelebilmi olmasdr.
2- Standart

sapmas

(sigma)

yeterli

dzeyde

kk

olmayan

iletmelerde Alt Sigma yaklamnn anlaml olarak uygulanamayaca aktr. Uygulamanzn adn Alt Sigma koyabilirsiniz, ama aldnz sonular buna uygun olamayacaktr.
3- Alt Sigma uygulanabilecek iletme koullarn oluturmann,

gvenilirlii kantlanm yolu Toplam Kalite Ynetimidir.

4- letme baars iin nemli olan, iyilemeyi /gelimeyi srekli hale

getirebilmektir. Dolaysyla, bu amaca hizmet edecek yeni aralar toplam kalite ynetimi ile buluturmalyz. Bu balamda, Alt Sigma yaklam da bir Toplam Kalite Ynetimi arac olarak benimsenmelidir. Toplam kalite ynetimi ile koullar uygun hale getirilmi iletmelerde Alt Sigma uygulanmas zaten kanlmaz ekilde gndeme gelecektir ve gelmelidir.

9. Alt Sigmay Uygulayanlar

1985 ylnda Motorola tarafndan uygulanmaya balayan alt sigma, bugn ABB, Texas Instruments, General Electric, Whirlpool, Boeing, Sony, Nokia, Allied Signal HSBC Capital, Bank of America, AMEX, JP Morgan

30

Chase, AXA, Zurich Financial Services, Amazon.com, Vodafone, British Telekom,Yale Hospital, Mount Carmel Health System, Sheraton, Federated Logistics, Kuehne&Nagel, Danzas, 3M gibi kurulular tarafndan yaygn olarak kullanlmaktadr. Bunlarn dnda Trkiye apnda Arelik, Exper Bilgisayar, Medline Acil Salk Hizmetleri, Global Bilgi, Ko Sistem, Ko.net, Borusan Lojistik, Diyarbakr Devlet Hastanesi 6 Sigmay kullanmaktadr. GE be ylda 12 milyar dolar tasarruf etti. Honeywell (AlliedSignal) 800 milyon dolardan daha fazla tasarruf kaydetti. Siemens, Sony, Nokia, Toshiba, American Express, Motorola gibi irketler ve daha birok kk irketlerin hepsi benzer sonular elde ettiler. Tm bu kurulularn hepsinde ortak olan 6 Sigma'ya ballklardr. 6 Sigma'y irket kltrne uygulamak sreleri gelitirir, i performansn en st dzeye karr ve karlla katkda bulunur. rnein, GE'de alt sigma uygulamas 1995 ylnda Jack Welch tarafndan balatlm, bizzat kendisi tarafndan irketin strateji ve hedeflerine entegre edilmitir. 1997 ylnda alt sigma konusundaki eitimlere 400 milyon dolar harcanm, karlnda (alt sigma projeleri sonucu) 600 milyon dolar getiri elde edilmitir. GE'nin bu ie balad 1995 ylnda 3 sigma olan kalite dzeyi, 22 ayda 3.5 sigma seviyesine kmtr. GE'nin bugnk dzeyi 5.6 sigmadr. Alt Sigma ile elde edilen baarlar GE ile snrl deildir. Alt sigmay 1980 ylndan beri uygulayan Motorola'nn 19 ylda elde ettii getiri 11 milyar dolar civarndadr. Motorola dnya apnda verimliliini 3 katna karmtr. Alt sigmaya 1991 ylnda balayan 14 milyar dolar ciroya sahip Allied Signal Inc.'nn 8 ylda elde ettii getiri 800 milyon dolar amtr. Bu miktar toplam cironun %6's civarndadr. Alt Sigma yla Trkiye de salanan baarlara baktmz da; Borusan Holding, bu yaklam, herhangi bir kalite uygulamas olarak deil, btnsel bir ynetim modeli olarak alglam ve 5 yl ierisinde gerekletirilmesi beklenen 256 projede vergi sonras kar olarak 55 milyon $ kazan elde edilmesi beklenmektedir. Bu miktarn %57 si gider azaltmay hedefleyen

31

projelerden,

%37

si

ise

gelir

arttrmay

hedefleyen

projelerden

salanmaktadr. %6 snda ise hem gelir arttrlmas hem de gider azaltlmas amalanmaktadr. Arelik de uygulanan Alt Sigma sreci sonrasnda ise, gnmze kadar tamamlanan 250 nin zerinde Alt Sigma projesinden 27 milyon $ dan fazla net kazan salanmtr. 2002 yl bandan itibaren Six Sigma Ynetim sistemini uygulayan KaleKalp ve Kalekim'de bu programla ilgili roller ve sorumluluklar belirlendikten sonra projeler uyguland. KaleKalp ve Kalekim'de birer ampiyon, projelerin sorumluluunu alan 6 kara kuak ve onlara destek veren 12 yeil kuak grev ald. Alt aylk sre ierisinde gerekletirilen 6 proje sonunda finansal kazanm 1.200.000 dolar buldu. zet olarak, alt sigma yaklam, toplam kalite ynetimini destekleyici ve ileri seviyede uygulanmasna yardmc olacak bir aratr. statistiksel bir lm teknii olan alt sigma, rnlerin, hizmetlerin ve srelerin ne kadar iyi olduu hakknda saysal bir gstergedir. Srecin sfr hatal konumdan ne kadar saptn gsterir. Temel ama sreteki deiimlerin kaynan izleyip, ortadan kaldrarak kalite seviyesini alt sigma dzeyine karmaktr. Alt Sigma tekniklerinin tm fonksiyonlara uygulanmasnn sonular, yksek kalite dzeyi, evrim zamannn ve maliyetlerin dmesi dolays ile karlln ve rekabet avantajnn artmas eklinde ortaya kar. Alt Sigma'nn, uzun soluklu, sabrla ve zveriyle srdrlmesi gereken bir sre olduu da unutmamaldr.

KAYNAKA
1. Argden, Ylmaz; Alt Sigma ve Toplam Kalite Ynetimi, ARGE Danmanlk 2. Ba, Trker; Alt Sigma, Kalite ofisi Yaynlar, Yayn No:5, ubat 2003

32

3.

Bedel, Osman; Alt Sigma Felsefesi, Sektrel Tantm Dergisi, Say:86, ubat 2005

4.

Grsakal, Nemci; Alt Sigma Mteri Odakl Ynetim, Nobel Yayn Datm, Yayn No:861, Ekim 2005

5.

Girenes, Sabriye ule;Yaln Alt Sigma Metodolojisi ve Uygulamas, Gazi niversitesi Fen Bilimleri Enstits Yaymlanm Yksek Lisans Tezi, Ankara, Eyll 2006

6. 7.

Okyay, Osman Six Sigma@Kale 15 Ekim 2003, Kalder Kongresi, stanbul zgen, Gke; Alt Sigma Metodolojisi ve Elektrik Sektrnde Bir Uygulama, Gazi niversitesi Fen Bilimleri Enstits Yaymlanm Yksek Lisans Tezi, Ankara, Eyll 2006

8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.

http://www.borusanotomotiv.com.tr/950.aspx http://www.matrisas.com/sixsigmaegitim.html http://www.uytes.com.tr/seminer&egitim/ipksixsigma.html http://www.ntvmsnbc.com/news/291537.asp Mert Bykyazgan, 3M www.basariyolu.com, Merih Meri Aykol, Kalite Yneticisi, Ko Sistem http://www20.uludag.edu.tr/~gursakal/6sigma.html www.ntumsnbc.com.tr