Log In Sign Up Explore Download 0 Comment Link Embed of 54 Readcast 0inShare Version i pare Shqip SIGURIME-Humbja potenciale duhet

t jet e madhe, aq sa t shkaktoje dem financiar.- Propabilitetii humbjes nuk duhet t jete shume i madh. Nj nga prirjet t siquruarvesht t mos sigurohen ndaj humbje me propabilitet t madh ndodhjeje, sepse kosto etransferimi do t ishte tepr e lart. Sa m e mundshme t jet humbja, aq m e sigurtsht ndodhja e saj. Sa m e sigurt t jet kjo ndodhje, aq m i lart do t jet primi prkats.Mrojtja nga risqetFunksioni kryesor i sigurimeve sht q ato t veprojn simekanizma pr transferimin e riskut. Por edhe pse e transferojn rrezikun ato nuk mundta shmangin nj plagosje ose nj smundje, kshtu q ato mund ta mbrojn individin ngafatkeqsit e jets. N nj mas t konsiderueshme mund t mbrohet ajo q zoteron personi, kryesisht pasuria edhe kjo nprmjet dmshprblimit. Streset mendore dhe fizikesi dhe smundjet mund t paksohen n qoft se individi ka njohurit e nevojshme pr smundjet dhe merr masa parandaluese pr to. Nj pasuri, por edhe nj individ me gjendje shndetsore t keqsuar mund t mbrohenn qoft se personi apo biznesi q prfaqson ai, blejn nj polic sigurimi, q t mbrojn pasurin nga faktort njerzore (vjedhje ose dmtime me dashje), kundrejt aksidenteve(zjarr ose prplasje automjetesh), ndaj stuhis dhe prmbytjeve ose ndaj smundjeve dhe paaftesis pr t punuar.Mundesia pr t psuar nj humbje apo dm material lidhet me rritjen e numrit tincidenteve si dhe me mundsin e ndodhjes s tyre. Rritja e numrit t rreziqeve lidhetme nj numr t madh veorish indlvknrale, mendore, fizike dhe pasurore t personit osekompanis.Sigurimet mbrojn pasurin materiale duke i dhn zoteruesit t saj burimet pr tzvendsuar humbjen q i sht shkaktuar. Ato mbrojn nj person pr t cilin nevojitenshpenzime pr t'ia kthyer shndetin n gjndjen e tij normale ose pr t siguruar rehatinsi invalid. Nga ana tjetr, sigurimet mbrojn edhe personat, t cilt nuk jan n mosh pr t punuar duke u siguruar t ardhura n formn e pensioneve, duke i prfshir punonjesitn skemat e produktit t sigurimeve.Koncepti i mbrojtjes s sigurimeve sht nj marrveshje pr zhdmtim n para ose pr zvndsim pr t mbajtur pasurin e t siguruarit n t njejtat kushte edhe pas ndodhjess ngjarjes s siguruar.T gjitha pasurit e nj pronari, si: toka, ndrtesat, pajisjet,llogarit bankare, veshjet, aksionet, autoveturat, patentat e produkteve q prodhohen

pr her t par, si dhe vlerat q zotruesi prfiton nga prdorimi i pasuris s tij mund tsigurohen. Ato mund t mbrohen ndaj nj rreziku t veant ose ndaj disa rreziqevenjhersh duke u siguruar kundrejt tij. Pr t'u siguruar e mbrojtur zotruesi do tshpenzoj vetm primin e sigurimit, q duhet t'i paguaj nj shoqrie sigurimi.Kontrata e sigurimit sht nj letr e nnshkruar nga palt, ku prcaktohet rreziku, objekti i siguruar, rrethanat dhe periudha pr t ciln ai sigurohet, personi q e siguron dhe pjesa e rrezikut q ai pergatitette pranoje.F a q j a 4

Version i pare Shqip SIGURIME11.1 Bazat LigjoreSi do t'a theksojm edhe m von veprimtarit siguruese nvendin ton jan kryer edhe prpara vitit 1991 madje edhe prpara vitit 1944. Por n ktkapitull ne do t flasim pr bazat ligjore t sigurimeve pas vitit 1991, vit i cili sht ilidhur me ndarjen e veprimtaris s sigurimeve nga arkat e kursimeve dhe krijimin eshoqris s par siguruese, Instituti i Sigurimeve, q ende vazhdon t jet e vetmjashoqri siguruese me kapital publik.Instituti i Sigurimeve (INSIG-u) u themelua n baz t ligjit Nr. 7461 dat 23. 7. 1991.Por, duke filluar nga qershori i vitit 1999 n baz t ligjit Nr. 8081 date 7.03.1996 "Pr veprimtarit e Sigurimeve dhe Risigurimeve", ai ka adaptuar formn e shoqris anonimeshtetrore dhe funksionon n prputhje me dispozitn prkatse t liaiit Nr. 7638 dat19.11. 1992. "Pr shoqrit treatare".Le t ndalemi pak m hollsisht n ligjin Nr. 8081 dat 7.03. 1996, pasi ky ligj aktualisht prbn aktin ligjor baz mbi t cilin ushtrojn veprimtarin siguruese jo vetm INSIG-u por edhe t gjitha shoqrit e tjera private t sigurimeve t krijuara pas vitit1998. N kt ligj prcaktohen parimet dhe rregullat e prgjithshmeq lidhen me siprmarrjet n fushn e sigurimeve. Mbi bazn e dispozitave t prcaktuaran kt ligj, shoqrit siguruese ushtrojn veprimtarin e si,gurimeve t drejtprdrejta qkan pr objekt prsonat apo jetn e tyre dhe pasurin apo dmet materiale, si edheveprimtarin q ka pr objekt risigurimet.Fusha e zbatimit t ktij ligji, shtrihet pr siprmarrjet n sigurime dhe risigurime ngashoqrit vnd ase dhe t huaja, t cilat marrin prgjegjsin pr mbulimin e rreziqeve, n baz t kontratave t lidhura prkatsisht me t siguruarin dhe siguruesit. N kt ligj nuk prfshihen veprimtarit e Institutit t Sigurimeve Shoqrore, Institutit tSigurimit t Kujdesit Shndetsor dhe Shoqrive, Shoqatave dhe enteve t tjera q bjn pjes n nj regjim sigurimesh, ndihmash apo prkrahjeje shoqrore, mbikqyrja e tcilave rregullohet me ligje t posame (neni 3).Sipas ktij ligji, shoqrit siguruese vendase ose t huajaduhet t kufizojn veprimtarin e tyre vetm n veprimtari siguruese dhe risiguruese sidhe n operacionet q rrjedhin drejtprdrejt prej tyre. Nuk lejohet q ato t kryejnveprimtari t tjera t fardo lloji qofshin ato ( neni 5).Gjithashtu, sipas ktij ligji (neni 6) nuk lejohet q e njjta shoqri sigurimesh t kryejsigurime pr jetn dhe pr pronn (jo jetn). Aktualisht vetm INSIG -u i kryen t gjithkto lloje sigurimesh, pasi deri n vitin 1999 ka qn e vetmja shoqri siguruese tek ne, prandaj i sht lejuar q t'i kryej t dy kto lloje veprimtarish (jetn dhe jo jetn).Kompanit e tjera siguruese jan t liensuara dhe kryejn vetm veprimtari siguruese pr pronn, pra, pr jo jetn. N vende t tjera ka edhe shoqri sigurimesh q marrin nsigurim edhe jetn edhe jo jetn.Tarifat e primeve t sigurimit sipas ligjit (neni 12) caktohen nga vet shoqria e sigurimit,me prjashtim t primeve pr sigurimet e detyrueshme t pasuris ose prgjegjsis tcilat rregullohen me ligje t veanta (si sht prgjegjsia ndaj palve t treta

pr sigurimin e automjeteve, karton i jeshil pr mjetet q lvizin jasht vendit etj., t cilatcaktohen m urdhr t ministrit t Financave).F a q j a 5 Version i pare Shqip SIGURIMEShoqrit e Sigurimeve q merren me sigurimin e mjeteve motorrike krijojn njorganizim, q quhet Byro Motorrike, e cila i prfaqson kto shoqri n tregun e brendshm dhe n vnde e huaja si dhe kontrollon realizimin e detyrimeve q rrjedhin nJa Konventat Ndrkombtare pr sigurim ndaj palve t treta dhe pr dmet e shkaktuaranga aksidentet automobilistike. Deri n tetor t vitit 2001 detyrat e byros motorrike i kakryer lnstituti i Sigurimeve INSIG-sh.a. Nga kjo koh sht krijuar dhe funksionon mvete Byroja Shqiptare e Sigurimeve.Shoqrit e Sigurimit e ushtrojn veprimtarin e tyre duke u mbshtetur edhe n mjaftakte t tjera ligjore si sht ligji Nr. 7641 dat 1.12. 1992 "Pr sigurimin e detyrueshmt mbajtsve t mjeteve motorrike pr prgjegjsin ndaj personave t trEt", Kodi Civil iRepubliks s Shqipris (kreu XXIII q bn fjal pr Sigurimet), disa dekrete tKuvendit t Shqipris, Vendirns t Kshillit t Ministrave, udhzime, urdhra dherregullore. Nj dokument i rndsishm ligjor q rregullon veprimtarin e INSIGut dheShoqrive Siguruese sht dhe Statuti i tyre pr t cilin do t flasim n nj paragraf tveant. Mbi bazn e ktyre ligjeve ushtrojn veprimtarin e tyre, n kushte t njjta tgjitha Shoqrit e Sigurimeve, qofshin kto me kapital publik apo privat ( neni 22 ) "Nga t katr miliard njerz sot n tok, t cilt jetojn me m pak sedy dollar n dit, m pak se dhjet million kan akses n sigurim. "Churchill Craig, n Konferencn e Microinsurance n Tetor 2005, Mynih . 1.Te dhena te Tregut Treg SigurimetTitull: Shum aksidente, pak dme t paguaraShqipria sht ndr vendet me normn m t lart t aksidenteve n Europ, pornjkohsisht sht mes atyre vendeve ku paguhen m pak dme pr toNga Ersuin Shehu Shqipria sht nj ndr vendet me normn m t lart t aksidenteve dhe t dmtimevenga aksidentet automobilistike n Europ. N raport me numrin e mjeteve q figurojnzyrtarisht t regjistruara dhe q, sipas Ministris s Transporteve, sht rreth 350 mij, nShqipri ndodhin 20 aksidente pr do 10 mij mjete. Por realisht norma e aksidentevesht m e lart, pr arsyen e vetme se numri i mjeteve n qarkullim, sipas statistikave ttrthorta t institucioneve, vlersohet t jet rreth 280 mij. Kjo bn q norma eaksidenteve t t rritet n 25 pr 10 mij automjete. Ndrsa sipas shoqrive t sigurimit,vetm 220 mij automjete figurojn t siguruara: e thn ndryshe vetm 220 mijqarkullojn me dokumentacion t rregullt. Po ta ndrtojm raportin mbi kt shifr, nShqipri ndodhin rreth 32 aksidente n 10 mij automjete t regjistruara.F a q j a 6

Version i pare Shqip SIGURIMEKto shifra jan disa her m t larta n raport me mesataren europiane, q vlersohetrreth 5 aksidente pr 10 mij mjete. Kjo shpeshtsi e lart aksidentesh logjikisht t bn tmendosh se Shqipria duhet t ket nj raport t lart t pagess s dmeve pr aksidentetautomobilistike nga shoqrit e sigurimit, kur dihet q sigurimi i makins pr prgjegjsindaj palve t treta sht i detyrueshm. Por n t vrtet nuk ndodh kshtu. Duke

iureferuar t dhnave m t fundit t Autoritetit t Mbikqyrjes Financiare (AMF), deri nfund t muajit tetor t ktij viti, raporti mes dmeve dhe primeve pr sigurimin e brendshm pr prgjegjsit motorike ndaj palve t tjera (TPL) sht m pak se 19.6%,ndrsa pr vitin 2007 rezultonte vetm 18.7%. Ky raport sht m i ult krahasuar megjith vendet e rajonit (Tabela 1). Raporti dme - prime n sigurimet motorrike:Shqipri 22.8%Mesatarja BE: 75.8% Ndrsa raporti dme - prime pr sigurimin e prgjegjsis motorike ndaj palve t treta,duke prfshir edhe kartonin jeshil dhe policn kufitare, sht rreth 22.8%. Kto shifra prfaqsojn nj diferenc shum t madhe krahasuar me mesataren e BashkimitEuropian, n raportin dme prime n sigurimet motorike. Pr vitin 2006, ky raport ishten nivelin 75.8%, ose 3.3 her m i lart krahasuar me Shqiprin, sipas t dhnave ngaAMF-ja. Po ti referohemi norms s kombinuar dme + shpenzime pr dme ndaj primeve, mesatarja europiane sht rreth 97.5%, ndrkoh q deri n vitin 2001 ishte me lart se 100%. Pr kt tregues t dyt n Shqipri nuk ekzistojn t dhna zyrtare. Grafik, Raporti mesatar dme prime pr vendet e BE (%) TABELA T dhna t krahasuara pr tregun e sigurimeve n disa vende t RajonitTardhuratngaprimet esigurimit(milioneuro)Popullsia(milionbanor)Dendsia eSigurimeve(primet pr frym)-EuroPenetrimi isigurimeve,%(Primet/PBB)Shqipria (viti2 0 0 6 ) 4 8 3 . 1 4 1 5 . 2 0 . 6 0 % M a q e d o n i a 8 4 2 4 0 . 8 1 . 8 0 % B u l l g a r i a 6 1 5 7 . 4 8 3 2 . 9 0 % R u m a n i a 1 , 6 0 0 2 2 7 2 2 . 5 0 % S e r b i a 5 2 0 1 0 . 1 4 5 2 . 0 0 % K o s o v a 3 9 2 1 9 1 . 5 0 % F a q j a 7 Version i pare Shqip SIGURIME K r o a c i a 1 , 1 5 0 4 . 4 2 6 0 3 . 2 0 % Burimi: Autoritetet e sigurimeve t vendeve prkatse, mediat, t dhnat statistikore pr popullsin dhe PBB-n t vendeve prkatse*Pr Serbin, Kosovn, Kroacin dhe Shqiprin, t dhnat jan pr vitin 2009, shtetet e tjera pr 2008 Burimi: Autoritetet e sigurimeve t vendeve prkatse, mediat, t dhnat statistikore pr popullsin dhe

PBB-n t vendeve prkatse*Pr Serbin, Kosovn, Kroacin dhe Shqiprin, t dhnat jan pr vitin 2007, shtetet e tjera pr 2006 E dini se paguhet edhejeta? Nj tjetr faktor q i bn potencialisht t kripura dmet nga aksidentet n Shqipri shtnumri i lart i viktimave dhe i t dmtuarve n prgjithsi nga aksidentet rrugore. Sipasstatistikave zyrtare, n vitin 2009 ndodhn 1254 aksidente me t dmtuar n njerz. Ngakto aksidente, jan dmtuar 1728 persona, nga t cilt 384 kan humbur jetn. N ktshifr prfshihen vetm personat me dmtime t rnda, sepse vetm ata regjistrohen nga policia n rast aksidenti.Mbi 50 aksidente ne dite te ushtaraku paraqiten nga aksidentet automobilistike sipasshefit te urgjences se traumatologjise zotit Myftar Torba .Ku ka rritje gjate muajve te veres. Ardhja e emigranteve per pushime dhe shtimit televizjes me makine , zgjatet dita, njerezit shkojne neper plazhe e pishina dhe keto i bejnedhe pas orarit te punes. Nder shkaqet kryesore sipas tij mbetet dhe perdorimi i pijeveF a q j a 8