Tiu : Phn tch nhng yu t nh hng n vic thc thi php lut thu nhp khu Vit Nam

m hin nay-Thuc trang va giai phap- Trng Giang_DS33A Sat Jun 02, 2012 7:36 am

A. LI NI U: Ton cu ha v khu vc ha tr thnh xu hng pht trin chung ca th gii. i vi nc ta, hi nhp kinh t quc t s gip cho Vit Nam c thm c hi giao lu kinh t vi nhiu nn kinh t, c thm nhiu i tc kinh doanh, m rng th trng, thu ht thm vn u t nc ngoi. c bit, php lut thu nhp khu phn nh r nht mc hi nhp v s bo h ca nh nc i vi nn kinh t. V vy, cn thit phi xy dng v hon thin php lut thu nhp khu nh th no c th bo h ng mc, hp l da trn nng lc cnh tranh ca nn kinh t, ng thi bo m thc hin y cc ngha v v cam kt ca mnh vi t cch l thnh vin ca cc t chc kinh t quc t. Hay ni cch khc, php lut thu nhp khu Vit Nam cn phi c xy dng v hon thin nh th no m bo cho vic hi nhp kinh t quc t nc ta trong giai on hin nay t hiu qu cao nht. Thy c tm quan trng ca vn ny, nn em chn ti: Phn tch nhng yu t nh hng n vic thc thi php lut thu nhp khu Vit Nam hin nay-Thuc trang va giai phap B. GII QUYT VN : I. KHI QUT CHUNG V THU NHP KHU V PHP LUT V THU NHP KHU: 1. Gii thch mt s khi nim:: 1.1. Thu nhp khu: Thu nhp khu l mt loi thu m mt quc gia hay vng lnh th nh vo hng ha c ngun gc t nc ngoi trong qu trnh nhp khu. Khi phng tin vn ti n ca khu bin gii th cc cng chc hi quan s tin hnh kim tra hng ha so vi khai bo trong t khai hi quan ng thi tnh s Thu nhp khu phi thu theo cc cng thc tnh Thu nhp khu quy nh trc. 1.2. Php lut v thu nhp khu: Php lut thu nhp khu l tng hp cc quy phm php lut do nh nc ban hnh nhm iu chnh cc quan h x hi pht sinh trong qu trnh ng k, k khai, tnh thu, np thu, quyt ton thu, min gim thu v x l cc vi phm tranh chp v thu xut khu pht sinh gia nh nc vi ngi np thu. 2. c im ca thu nhp khu: - Th nht: Thu nhp khu c i tng chu thu l cc hng ha c php vn chuyn qua bin gii. Khi nim hng ha l i tng chu Thu nhp khu bao gm cc t liu sn xut v t liu tiu dng do con ngi sn xut ra v c lu thng trn th trng bng cch chuyn vo bin gii ca mt nc. Thu nhp khu khng tc ng vo i tng nhp khu l cc loi hnh dch v. - Th hai: Thu nhp khu v bn cht l thu gin thu, tuy nhin tnh gin thu ch c tng i. iu ny th hin ch, khi mt nh nhp khu np Thu nhp khu v t tiu dng s hng ha nhp khu ch khng bn ra bn ngoi th khi khon Thu nhp khu np c tnh cht l thu trc thu. Ngc li, khi nh nhp khu np Thu nhp khu v bn li s hng ha cho ngi khc th s tin Thu nhp khu np c xu hng chuyn sang cho ngi mua hng, v khi khon Thu nhp khu ny c tnh cht l thu gin thu, v ngi np thu v ngi chu thu khng phi l mt. - Th ba: Thu nhp khu gn lin vi hot ng kinh t i ngoi ca mi quc gia, trong tng thi k bi hot ng ngoi thng l mt trong nhng hnh thc hot ng c bn ca nn kinh t i ngoi m Thu nhp khu l cng c gp phn thc hin vai tr qun l, kim sot hot ng ngoi thng ca Nh nc. - Th t: Thu nhp khu c qun l bi c quan chuyn trch l c quan Hi quan. - Th nm: Thu nhp khu b chi phi bi nhiu yu t nh: nhu cu thu ngn sch nh nc; chnh sch Thu nhp khu phi ph hp vi chnh sch pht trin kinh t ca nh

nc; yu t thc trng kinh t - x hi ca mi quc gia v c bit l yu t hi nhp kinh t quc t ca quc gia. 1.3. Vai tr ca thu nhp khu: Thu nhp khu l mt cng c quan trng v cn thit ca mi nh nc thc hin cc mc tiu nh sau: - Th nht: Thu nhp khu to ngun thu cho ngn sch Nh nc; - Th hai: Thu nhp khu c Nh nc s dng nh mt cng c iu tit hot ng ngoi thng, hng dn tiu dng x hi; - Th ba: Thu nhp khu l cng c h tr v bo h nn sn xut trong nc; - Th t: Ngoi ra, thu nhp khu cn l c s cho vic m phn trong thng mi quc t. i vi nhng nc kinh t pht trin thu nhp khu cn mc tiu chnh tr: p dng chnh sch thu quan u i vi mt quc gia thn thin hoc s dng n nh bin php tr a trong chnh sch i ngoi hoc gy sc p chnh tr vi quc gia khc. II. NHNG YU T NH HNG N VIC THC THI PHP LUT THU NHP KHU VIT NAM HIN NAY: Trong iu kin Vit Nam ang trong giai on pht trin kinh t th trng theo nh hng x hi ch ngha v hi nhp kinh t quc t theo xu hng chung ca th gii th php lut thu nhp khu b chi phi bi nhiu yu t khc nhau, c bit l b chi phi ca cc quan h kinh t. Trong rt nhiu yu t chi phi n php lut thu nhp khu th c mt s yu t c bn sau: 1. Chnh sch thu nhp khu phi ph hp vi chnh sch pht trin kinh t ca nh nc: Chnh sch kinh t ca mt quc gia l s iu hnh ca nh nc i vi nn kinh t ca mt quc gia. Chnh sch kinh t thc cht th hin thi , quan im ca nh nc i vi cc quan h kinh t v c th hin thng qua h thng php lut. Php lut thu nhp khu nm trong h thng cc chnh sch qun l v m nn kinh t ca quc gia nn khi h thng ny c s thay i th bn thn php lut thu nhp khu cng c s thay i ph hp vi ton b h thng. iu ny th hin r nht khi c s thay i trong chnh sch kinh t i ngoi. Php lut thu nhp khu th hin chnh sch thng mi quc t ca quc gia. Chnh sch thng mi gm hai dng in hnh l chnh sch t do ha thng mi v chnh sch bo h mu dch. Hai xu hng ny, tuy v mt l thuyt chng ti ngc nhau nhng trn thc t chng li tn ti song song vi nhau. Chnh sch t do ha thng mi nhm thc y kh nng cnh tranh bnh ng gia hng ha trong nc vi hng ngoi nhp thng qua vic ct gim thu xut khu hoc cc bin php khuyn khch khc thc y xut khu, xa b hoc ct gim thu nhp khu hng ha nc ngoi trn vo nhm m rng th trng ni a, c bit l hng ha nc mnh sn xut vi chi ph cao. y l qu trnh gim bt s can thip mang tnh cht bo h ca nh nc vo hot ng thng mi, theo vai tr ca nh nc ch nn gii hn vic to ra mi trng ph hp cho cc quan h thng mi. Chnh sch bo h mu dch li bo h nn sn xut trong nc trc s cnh tranh ca hng ha nc ngoi bng cch p dng thu sut thu nhp khu cao i vi mt s mt hng nhp khu. Php lut thu nhp khu c chc nng c th l bo h nn sn xut trong nc, chng li xu hng cnh tranh khng cn sc gia hng ha trong nc vi hng ha nc ngoi. Nhng trong iu kin hi nhp kinh t quc t xu hng t do ha thng mi ngy cng tr thnh xu hng tt yu trn th gii th php lut thu nhp khu cng phi theo xu hng gim dn mc thu sut. Nh vy, php lut thu nhp khu lun b nh hng ca chnh sch thng mi quc t trong qu trnh hi nhp. 2. Nhng yu cu v cam kt trong qu trnh hi nhp kinh t quc t: Hi nhp kinh t quc t l xu hng tt yu ca cc quc gia, trong c Vit nam. Trong vn kin i hi ng ln th IX (nm 2001), ng ta nhn nh: Ton cu ho

kinh t l mt xu th khch quan, li cun ngy cng nhiu nc tham gia, xu th ny ang b mt s nc pht trin v cc tp on kinh t t bn xuyn quc gia chi phi, cha ng nhiu mu thun, va c mt tch cc va c mt tiu cc, va c hp tc va c u tranh. Nh vy, cc quc gia khng th ng ngoi xu hng ton cu ha m phi nm bt nhng c hi ca n a t nc nhanh chng hi nhp kinh t quc t. Hi nhp kinh t quc t th hin qua vic mt quc gia tham gia vo cc t chc hay lin minh kinh t quc t gia hai nc, trong khu vc hay trn th gii. s tham gia c chng nhn thng qua vic quc gia tin hnh k kt cc iu c song phng hoc a phng v quc gia phi tun th nhng iu c mt cch nghim tc ngay khi iu c c hiu lc. lm c iu ny th quc gia thnh vin phi xy dng mt h thng php lut ph hp vi quy ch ca iu c quc t k kt. Lut thu nhp khu l mt trong h thng php lut quc gia, n l loi thu phn nh r nht tin trnh hi nhp ca quc gia nn khi xy dng h thng php lut thu nhp khu th mi quc gia phi ni lut ha cc cam kt quc t v thu nhp khu bng cch b sung, ban hnh cc quy nh mi v thu nhp khu hoc sa i nhng quy nh c v thu nhp khu ph hp vi cc cam kt . Vit Nam gia nhp T chc thng mi th gii (WTO) t ngy 7/11/2006 v chnh thc tr thnh thnh vin ca WTO t ngy 15/01/2007. trc khi gia nhp t chc ny, Vit Nam tin hnh ci cch h thng php lut ( nh Lut thu xut khu, thu nhp khu sa i, b sung nm 2005,..) tng thch vi cc quy ch ca WTO. Sau khi gia nhp WTO, Vit Nam cng ban hnh nhiu vn bn php lut b sung, hng dn thc hin cc quy nh php lut thi k hu WTO. Nh vy, nhng yu cu v hi nhp kinh t quc t v vic thc hin cc cam kt thng mi quc t nh hng rt ln n h thng php lut trong c php lut thu nhp khu. 3. Nhu cu thu ngn sch ca nh nc: Ngn sch nh nc c hnh thnh Nh nc thc hin vic iu tit cc hot ng kinh t x hi, ng thi to ra cc hng ha, dch v cng cng phc v cho ngi dn. Thu, trong c thu nhp khu l ngun thu ch yu ca ngn sch nh nc, Thu nhp khu tuy c chc nng chnh l bo h nn sn xut trong nc trc s cnh tranh ca hng ha nc ngoi nhng i vi Vit Nam- mt nc ang pht trin th thu nhp khu l mt ngun thu quan trng ca ngn sch nh nc. Nhng s liu v t trng ca s thu hi quan so vi tng thu ngn sch nh nc t trong nhng nm qua th hin r iu ( t nm 2000 n nm 2005 s thu hi quan lun chim hn 20% trong tng thu ngn sch nh nc). Khi hi nhp kinh t quc t, Vit Nam k kt v thc hin cc cam kt v thng mi quc t, trong c nhng cam kt ct gim thu nhp khu. Vic ct gim ny cng gy ra nhng tc ng n ngun thu ngn sch nh nc. Khi thu nhp khu b ct gim, gi c mt s mt hng nh my mc, thit b, nguyn vt liu nhp khu t nc ngoi cng gim theo. T , nhng sn phm sn xut trong nc cng tng ln v sn lng v gim gi thnh. Vic hng ha trong nc tng v s lng v gim v gi thnh s thc y nhu cu mua sm, tiu dng trong nc v lm tng thu ngn sch nh nc t cc loi thu khc nh thu gi tr gia tng, thu thu nhp doanh nghip Mt khc, khi Vit Nam thc hin cc cam kt thng mi quc t th nhng nc thnh vin khc cng phi ct gim thu quan, iu ny s kch thch cc doanh nghip trong nc tng lng hng xut khu v t s tng thu ngn sch t cc hot ng xut khu . Nh vy, vic ct gim thu nhp khu s c tc dng thc dy sn xut kinh doanh trong nc v tng ngun thu ngn sch nh nc. Tuy nhin, vic gim thu nhp khu cng lm cho ngun hng nhp khu tr ln di do vi gi thnh thp, t t hng ha trong nc vo tnh th phi cnh tranh khc lit

vi hng ha ngoi nhp. Cc doanh nghip trong nc s phi tng cng nng lc sn xut kinh doanh, nng cao cht lng ng thi h gi thnh sn phm nu nh khng mun loi ra khi cuc chi. Vic ct gim thu nhp khu cng lm gim i mt ngun thu kh quan trng ca ngn sch nh nc v cng gim i mt phn thu t cc loi thu khc c lin quan n nhp khu nh thu gi tr gia tng hng nhp khu, thu tiu th c bit Nh vy, vic ct gim thu nhp khu va lm gim ngun thu ngn sch nh nc t hng nhp khu nhng ng thi li lm tng ngun thu tng ng cho ngn sch nh nc t cc loi thu khc. S thu ngn sch nh nc s khng thay i nhiu nu nh Vit Nam thc hin cc cam kt thng mi quc t. Tuy nhin, s c s thay i trong c cu thu ngn sch nh nc. V vy, khi tin hnh xy dng chnh sch php lut thu nhp khu th phi tnh n nhu cu thu ngn sch nh nc bo m cho ngn sch quc gia c c ngun thu n nh lnh mnh. 4. Thc trng kinh t - x hi ca quc gia: Php lut bao gi cng l s phn nh di hnh thc php l cc quan h x hi, mt s phn nh l thuc vo nhng bin i x hi. pht huy c vai tr, tc dng ca mnh trong i sng x hi, php lut lun phn nh ng, y hin thc khch quan, nhng tin trnh ang din ra trong cuc sng x hi. Nu khng c nhng kho st, nh gi t thc tin cuc sng th khng th c c s khoa hc v thc tin xc ng xy dng v thc hin php lut, khng pht huy c vai tr ca n trong cuc sng. i vi php lut thu nhp khu c mc tiu quan trng l cng c khuyn khch h tr bo v nn sn xut trong nc vic ban hnh, sa i, b sung b phn php lut ny cn thit cn c thc trng pht trin ca nn sn xut trong nc, sc mnh cnh tranh ca hng ha nc mnh trn th trng quc t. Trong iu kin hi nhp kinh t khu vc v quc t cc quc gia phi cam kt gim thu quan theo l trnh nht nh V vy, mi quc gia phi cn phi nghin cu nh gi nhng li th so snh trong tng ngnh hng c th xc nh nhng ngnh hng sn xut no cn c bo h, mc bo h v thi hn bo h,i vi hng ha c uy tn trn trng quc t c kh nng cnh tranh cao th khng cn s bo h m ly lm c s cho vic m phn v thu quan vi cc quc gia khc Qua c nhng c s cho vic m phn thng mi v quy nh mc thu i vi tng nhm hng ha nhp khu trong php lut thu nhp khu ca mnh. T thc trng hot ng xut, nhp khu hng ha pht hin ra hnh vi cnh tranh khng lnh mnh trong thng mi quc t v tc ng c th ca n i vi nn kinh t quc gia mnh t ban hnh sa i, b sung cc quy nh ca php lut thu nhp khu nhm bo v li ch quc gia mnh trong khun kh cho php. 5. thc ca ngi np thu: y l mt yu t quan trng nh hng n vic thc thi Lut thu nhp khu. Hin nay c nhng gian ln ch yu sau trong vic np thu ca cc ch th np thu. 5.1. Gi tnh thu nhp khu: Ngi np thu khai bo gi tnh th nhp khu khng trung thc: cc ch th np thu thng khai bo chnh xc m khai gi nhp khu thp hn. Khai thp v cht lng hng ha: v d nh vi, si, st, thp, ch th np thu thng khai cht lng hng thp hn so vi gi thc t nhm trn thu nhp khu. Khai bo hng khng thanh ton, hng h tr tip th qung co, hay th on nh ng tn hng nhng cht lng v phm cp thng mi cao hn. V d nh trng hp v vic t c v cng Si Gn ton xe xn gi r: Theo mt quan chc hi quan nhn xt, gi khai bo ca 4 xe c u tin nhp v cng Si Gn l "phi thc t". Trong l ny, gi cao nht thuc v chic Lexus LX470 sn xut nm 2005: 13.000 USD. Cc xe cn li gm BMW X5, BMW 525i v Lexus GS300. Sng 24/5, hi quan khu vc 3 cng Si Gn tin hnh kim tra thc t l hng 4 chic xe

ni trn. Khng phi l nhng chic xe xa l vi th trng Vit Nam, nhng nhng ngi c mt ti bui kim tra thc t u phi ngc nhin v cht lng v kiu dng ca s 4 chic c gi l xe c. c sm soi nhiu nht l chic BMW X5 mu trng. Theo nh gi ban u ca nhn vin kim ha, c 4 chic xe trn cn rt mi v ph tng hu nh cha b thay th. Theo di bui kim ha, mt nhn vin bo v ca cng nhn xt, "nu khng bit trc l t c th khng th phn bit, v c 4 xe hu nh khng c vt try, nc sn cn rt bng khng khc g mi". Trn t khai hi quan, chic BMW X5 (xut xng nm 2005) gi 9.500 USD, BMW 525i (2004) gi 9.000 USD, Lexus LX470 gi 13.000 USD v Lexus GS300 (2005) gi 9.800 USD. Theo ng L Tun Bnh, Ph Chi cc hi quan cng Si Gn khu vc 3, khng nh mc gi nhp khu nh th l phi thc t. Theo tra cu ca hi quan trn mng, th gi m doanh nghip khai bo nhp khu thp hn rt nhiu.(1) 5.2. Thu sut thu nhp khu: Th on m nh nhp khu s dng c coi l ngy cng tinh vi l vic gian ln giy chng nhn xut x hng ha (C/O), th on khai sai ngun gc xut x hng ha nhm hng li t vic u i v thu i vi cc nc m Vit Nam c cam kt gim thu. Th on khai bo gian di v tn hng ha nhp khu c p m v hng thu sut thp hn. 6. Ngoi nhng yu t trn, php lut thu nhp khu cn ph thuc vo nhiu yu t khc: Php lut thu nhp khu cn ph thuc vo nhiu yu t nh ch ch quan ca nh lp php, trnh chuyn mn, thc trch nhim ca i ng cn b thc hin php lut thu nhp khu hay trnh nhn thc ca ngi dn. Hay nh vic mt hng nhp khu, s lng hng nhp, tr gi hi quan nh hng n cng tc kim tra ca hi quan, do nng lc cn b hi quan cn yu km nn khng kim sot c ht hng bun lu III. THC TIN P DNG PHP LUT THU NHP KHU V NHNG GII PHP HON THIN: 1. Thc tin p dng php lut thu nhp khu: Lut Thu xut khu, thu nhp khu nm 2005 v c bn xy dng ph hp vi nhng quy tc v nh ch ca php lut kinh t quc t, gp phn quan trng trong vic pht trin kinh t i ngoi v yu cu v thu ngn sch nh nc. Lut c nhng quy nh mi v i tng khng chu thu nhp khu v min thu, v gi tr hi quan, kim tra Hi quan, to ra mi trng bnh ng cho cc loi hng ha nhp khu vo nc ta. Vit Nam chnh thc gia nhp T chc thng mi th gii (WTO) hn 4 nm nhng tc ng ca WTO c t nhng nm trc . Tc ng ca WTO i vi Vit Nam th hin nhiu lnh vc nhng trc ht v r nht l lnh vc nhp khu. Thc t, sau mt thi gian thc hin Lut Hi quan (sa i) v Lut Thu xut khu, thu nhp khu nm 2005 pht huy tc dng tch cc, gp phn vo hiu qu hot ng Hi quan. y l h qu, xu th pht trin tt yu khi cng v qun l kinh t ca Nh nc ni chung v php lut trong lnh vc Hi quan ngy cng c hon thin. Hiu qu r nht khi p dng Lut Hi quan v Lut Thu xut khu, thu nhp khu nm 2005 l thc chp hnh v tun th php lut ca ngi thc thi nhim v v i tng tham gia xut nhp khu c nng ln. Thc hin c ch ngi khai hi quan, t trnh, t np thu v chu trch nhim v ni dung k khai thu; quyn c n hn thu gn vi yu cu chp hnh tt php lut khuyn khch doanh nghip tun th php lut v hi quan v chnh sch thu, gp phn tng thu cho ngn sch nh nc, gim thiu n thu. T thi im, hai lut ny c hiu lc (1/1/2006), s thu ca ngnh Hi quan t 95.971 t ng, tng so vi d ton v ch tiu phn u. Nm 2006, s thu tng 14,87% so vi cng k nm 2005; t 1/1/2007 n 31/5/2007 s thu tng khong 30 so vi cng k nm 2006, bng 42.49% d ton nm. Kt qur tng thu ny c ngha quan trng i vi ngun thu ngn sch nh nc trong bi cnh thc hin ct gim thu sut theo cc

cam kt vi quc t v WTO. Nh tng cng hiu lc ca hai o lut ny, tnh n 31/3/2007, tng s n thu ton ngnh hi quan rt xung cn 4.832 t ng, gim 1,5% so vi 12/2006; trong , n thu chuyn thu l 3.154 t ng v nwoj thu tm thu l 1.679 t ng. (2) Theo nh gi ca tng cc Hi quan, Lut Hi quan v Lut Thu xut khu, thu nhp khu nm 2005 gp phn ng k y mnh s minh bch trong hot ng Hi quan theo hng ph hp thng l quc t. Cc vn bn quy phm php lut v Hi quan khi son tho c ly kin cng ng doanh nghip. Khi ban hnh c ph bin, nim yt cng khai ti cc im lm th tc hi quan, doanh nghip nm vng v gim st v quyn khiu ni, thm ch c th t co nhng biu hin khng minh bch ca cng chc hi quan. Lut Thu xut khu, thu nhp khu nm 2005 v Lut qun l thu quy nh ni dung v khiu ni v gii quyt khiu ni. Ngi khiu ni v thu c quyn la chn ni theo con ng hnh chnh hoc khi kin ti ta n bo m s minh bch v cng bng, c bit trong khiu ni v xc nh tr gi tnh thu hng nhp khu. Lut Hi quan l c s php l cho bc chuyn i cn bn v phng php qun l t phng php qun l hi quan truyn thng sang phng php qun l hi quan hin i da vo k thut qun l rt ro, rt ngn thi gian thng quan. K thut qun l rt ro bc u c ngnh Hi quan thc hin trong quy trnh th tc hi quan i vi hng ha xut nhp khu thng mi, trong qu trnh thng quan v sau thng quan. Hin nay, ngnh Hi quan xy dng b tiu ch ri ro gm 75 tiu ch, trong 56 tiu ch c cp nht thng xuyn, gm cc tiu ch quan trng nh: u tin, phn loi doanh nghip, hng ha, xut x, hnh thc thanh ton, hnh thc xut nhp khu. Trn phng din hin i ha hot ng, thng quan in t l 1 cng c hu hiu to nn bc pht trin vt bc ca ngnh Hi quan trong thi gian qua. Quy trnh thng quan c t ng ha mt phn, doanh nghip to thng tin khai bo trn h thng my tnh ca mnh, gi thng tin cho Chi cc Hi quan in t v nhn thng tin phn hi t h thng x l d liu in t hi quan. H thng x l d liu hi quan in t t ng tip nhn thng tin khai bo, t ng kim tra tnh hp chun, hp l ca thng tin khai bo da trn mt s thng tin chun ha c ci t trong h thng v t ng phn hi kt qu x l ca c quan Hi quan cho doanh nghip. Bn cnh nhng thnh tu t c, ngnh Hi quan nhn thy lut Hi quan v Lut Thu xut khu, thu nhp khu nm 2005 cn nhiu hn ch cn phi khc phc, c th l: 1.1. Thc tin p dng php lut v gi tnh thu nhp khu: Theo thng k ca ngnh Hi quan th trong s cc v trn thu nhp khu, s v gian ln v gi chim t l cao nht. Vi quy nh hin hnh vic k khai thu ch yu da vo thi trung thc ca ngi nhp khu v gi tnh thu nhp khu c tnh theo tr gi giao dch thc t ca hng ho. Di y l mt s th on xy ra trong thc tin khi p dng php lut v gi tnh thu nhp khu. 1.1.1. Hin tng khai bo gi khng trung thc: Vi cch ny, bn nhp khu s khai bo tr gi hng ho nhp khu thp hn so vi tr gi hng ho trong thc t. in hnh trong trng hp ny l: cui thng 2/2006, cng ty TNHH Ti Thng nhp khu l hng gm 266 chic xe gn my Trung Quc, khai bo hi quan vi n gi 585USD/chic, pht hin thy gi khai bo ca doanh nghip cha hp l, hi quan ca khu Si Gn chuyn ton b h s ca l hng cho phng tr gi tnh thu - cc Hi quan thnh ph H ch Minh tham gia vn gi. Qua tham vn, doanh nghip khng a ra c cc chng c chng minh cho gi mua thc t ca l hng, v vy phng tr gi tnh thu bc b tr gi giao dch ca doanh nghip, p gi 650USD/chic, tng thu trn 350 triu ng. (3)

Gian ln thu qua gi i vi hng ho nhp khu khng ch dng li nhng mt hng c gi tr ln, m ngay c nhng mt hng c gi tr thp nh qun o, giy dp cng b doanh nghip o gi nhm gim s thu phi np. Cng ty TNHH Mai sn nhp khu l hng gm 6700 ci qun o may sn, xut x Ty Ban Nha, theo doanh nghip khai bo gi mt ci o kiu l 3USD, o budng l 3,5USD, tuy nhin, qua kho gi thc t cc Hi quan T.P.HCM pht hin ga bn cao hn nhiu, nn bc tr gi giao dch i vi l hng v p gi 5,3USD/ci o kiu, 8USD/ci o budng. Vi mc gi ny s thu nhp khu ca l hng tng 95 triu ng.(4) 1.1.2. Hin tng khai thp v cht lng hng ho: V d nh: vi, si, st thp, hng liu Doanh nghip s khai bo hng ho ca h l hng th phm, hng tn kho iu ny ngay c nh sn xut cng khng th xc nhn hay chng minh c khi hi quan yu cu xut trnh c s i chiu khai bo, nhng trng hp nu trn u b hi quan bc gi khai bo v chu truy thu thu sau khi tham vn. Vi nhng th on nh trn, i hi cn b hi quan phi thu thp cc ngun thng tin v bng cc k nng nghip v gii mi c c s bc b gi tr khai bo ca doanh nghip nhp khu. 1.1.3. Th on nh ng tn hng nhng cht lng v phm cp thng mi cao hn: V d nh doanh nghip khai bo ng h treo tng, nu khng r, yu cu doanh nghip xut trnh mu hng hoc ra bi xem hng c th th cn b Hi quan d b ng nhn v ng h treo tng c hng trm loi khc nhau, c loi c vi chc nghn cng c loi nh ng h in t c hin th m, nhit phng, c lch m dng th gi ngoi th trng trn 500.000VN/chic. Vi nhng th on nh trn, i hi cn b Hi quan phi thu thp cc ngun thng tin v bng cc k nng nghip v gii mi c c s bc b gi tr khai bo ca doanh nghip nhp khu. 1.2. Thc tin p dng php lut v thu sut thu nhp khu 1.2.1. Gian ln giy chng nhn xut x hng ha (C/O): Theo quy nh ca Khu vc Mu dch t do thng mi ASEAN (AFTA), thu sut hng nhp khu t cc nc ASEAN k t ny 1-1-2006 c p dng theo biu thu ca Hip nh chung v u i thu quan gia cc nc ASEAN (gi tt l CEPT), v mc thu sut ny s c duy tr mc 0% - 5%. Tuy nhin c hng theo CEFT, hng ha nhp khu phi c giy chng nhn xut x mu D (C/O Fom D) chng nhn rng: y l hng ha c xut x t mt thnh vin ASEAN, v hm lng ASEAN (gi tr sn phm do ASEAN sn xut) trong hng ha phi t t nht 40% tr ln. Nu khng c C/O From D th hng ha s khng c hng mc thu nhp khu u i nu trn m vn phi chu mc thu nhp khu thng thng l 40% -50% khi thm nhp vo th trng ca nhng nc thnh vin ASEAN (CEPT) Li dng u i ny, nhng i tng gian ln thng mi s dng C/O Fom D gi trn thu nhp khu (nu hng ha khng 40% hm lng ASEAN), hoc trnh c cc chi ph v th tc (kh cht ch v tn thi gian) khi xin cp C/O Fom D (nu hng ha 40% hm lng ASEAN). V d: in hnh l mi y cc c quan chc nng ca Vit Nam, Thi Lan v hang in t Sony pht hin 23 l hng in t nhp khu ti Ca khu Cu Treo s dng C/O Fom D gi vi chng nhn 100% gi tr sn phm Thi Lan (hng ha nhiu chng loi nh tivi, t lnh, ni cm in, l vi ba) L hng nhp khu ny u xut pht t mt nh xut khu duy nht ti Thi Lan l Chokchaimukdahan Import - Export. Cn n v nhp khu l doanh nghip t nhn Thanh m (H Tnh). Tt c hng ha ca l hng u mang cc nhn hiu ln ca Nht nh Sony, Panasonic, Hitachi, Sharp, v ch tnh ring phn tivi ln n gn 729.230 USD (tng ng 11,9 t ng). Trong tivi nhn hiu Sony chim khong 556.730 USD (khong 8,9 t ng).(5)

Cng th on ny l v Hn 15 doanh nghip nhp khu thp tm l cn ngui (CRC) t Philippine vo Vit Nam vi gi thp hn c mc gi ni a ca sn phm ti Philippine nhm trn thu bng cch dng cng ngh C/O nhp khu c lai lch bt minhtrong nm 2006, cc DN ny nhp v VN tng cng gn 42.000 tn thp CRC. Tnh ra s tin Nh nc b tht thu thu ln n khong 28,5 t ng. ng Tng Vit Hnh, Ph Chi Cc trng Chi Cc Kim tra sau thng quan (Cc Hi quan TP.HCM) cho hay: c mt s nghi vn v ni dung C/O From D do hi quan Philippine cp cho nh sn xut. C th hm lng ASEAN 40% l khng hp l, gi nhp khu trn cc From D c thay i (dao ng t 400%-600% USD/tn) , nhng hm lng ASEAN khng thay i v ng ch na l hnh thc C/O From D c mt s im khng ph hp vi quy nh. Theo , l ra s tham chiu trn C/O phi c s th t th hin ngun gc chnh xc ca vn bn nhng hu ht cc s tham chiu trn C/O li trng nhau (ni dung khc nhau nhng cng mt s tham chiu); con du cch sao theo quy nh ca ASEAN ch c ng ln C/O trong trng hp Hi quan cp C/O khng trng vi ngy xp hng ln tu. Nhng y, du ny c ng trn C/O d ngy cp C/O trng vi ngy xp hng ln tu. Chnh v nhng nghi vn trn, Cc Hi quan TP.HCM ngh tm dng ngay vic p dng thu sut u i 0% (theo quy ch dng cho Hip nh CEPT) i vi cc l hng l thp CRC. c bit theo quy c v mc thu sut bnh qun u i ca quy ch ti hu quc (MFE) mt hng thp CRC phi chu mc thu xut 7%.(6) 1.2.2. Th on khai sai ngun gc xut x hng ha nhm hng li t vic u i v thu i vi cc nc m Vit Nam c cam kt gim thu. in hnh cho th on ny l v Vng Tu Hasinco. T nm 1998, li dng ch trng hng i hng gia Vit Nam v Lo, Hunh Lin Thun t chc xut khng hng ha l tinh du x 44.320 lt nhng thc ra l nc l vi tng gi tr hn 10,7 triu USD nhp lu v Vit Nam 11.704 chic xe gn my tr gi hn 185 t ng. Hunh Lin Thun ch o thuc cp xut qu cng ty chi sai nguyn tc cho 41 ngi vi tng s tin hn 65,7 t ng. trit tiu s tin ny, Thun ch o cho phng K ton l ng Th Ngc Dung mua ha n bn ngoi hp thc ha s tin trn. Bn cnh , Thun cng ch o th qu cng ty chi cho ch rut, em rut ca mnh 1,950 t ng. Hunh Lin Thun cng ch o thuc cp l Nguyn Huyn c, sa cha li 68 b h s nhp khu xe my Trung Quc t gi FOB thnh gi CIF trn thu nhp khu hn 4,1 t ng. Nm 1998, khi Vng Tu Sinhanco b Cc Hi quan TP.HCM khi t v n nhp lu 120 b linh kin xe gn my Spacy v C quan An ninh iu tra - B Cng an pht hin Sinhanco khai sai xut s hng ha bt ngt trn thu nhp khu. (7) 1.2.3. Th on khai bo gian di v tn hng ha nhp khu c p m v hng thu sut thp hn: in hnh l c l hng thp, tr gi trn 550.000 USD ca cng ty TNHH Thng Mi - sn xut Nguyn Minh. Cng ty ny khai bo nhp khu l hng thp l c thu sut 0%, thc t kim tra l loi thp c thu sut 4,5% dn n chnh lnh thu trn 400 triu ng. 1.3. Thc tin p dng php lut v quy trnh hnh thu thu nhp khu 1.3.1. Thc tin p dng php lut v k khai thu nhp khu: Ni dung k khai bao gm: hng ho nhp khu, s lng nhp khu v tr gi hi quan. Trn thc t th c ba ni dung ny u khng c k khai mt cch trung thc. V mt hng ho kh c th phn bit v kim sot c cc loi m hng ho mt cch chnh xc bi l hng ho v cng a dng v chng loi V mt s lng, nu cn b Hi quan khng ra tn bi kim tra mt cch trc tip th khng th hon ton tin tng vo s lng do nh nhp khu khai bo, c bit i vi nhng mt hng c s lng ln nh dt may chng hn. Hin nay vic kim tra ca cn b hi quan cn mang tnh th cng,

hn na nng lc cng hn ch nn vic khng kim sot ht c hng ha. Bn cnh , nng lc cn b Hi quan cn nhiu yu km nn thc t khng th kim sot ht c hng ha. V tr gi hi quan, cc nh nhp khu s dng rt nhiu cc th on gian ln v gi. thc t gi m nh nhp khu a ra bao gi cng thp hn gi tr thc ca hng ha. Cng tc xc nh tr gi hi quan cho hng ha nhp khu hin nay cn gp nhiu kh khc v cha th gii quyt dt im c tnh trng ny. 1.3.2. Thc tin p dng php lut v np thu nhp khu: Theo s liu t tng cc Hi quan, trong s hn 20.000 doanh nghip hot ng xut nhp khu th c khong vi trm doanh nghip ma, th on thng gp l li dng thi gian chm np thu m lin tip cc t khai ti mt hoc nhiu ni khc nhau ri nhp o t mt s lng ln hng ho qua ca khu. Cho n st thi im o hn np thu ca l hng u tin (15 ngy, 30 ngy hoc 9 thng ty theo tng loi hng ha) th cc doanh nghip ny t ng,.. bin mt, b li ng sau nhng khon n thu hng t ng. Cng c trng hp doanh nghip ch nhp hng mt ln ri sau thay i ton b a ch, tr s v thm ch l c i tn doanh nghip. ri cng chnh con ngi tip tc nhp l hng khc, vi mt t cch php nhn khc li nhn c u i v chm np thu mt cch hp php. Theo thng tin t Tng cc Hi quan, tin n thu thu do cc doanh nghip li dng chnh sch n hn thu thng xuyn vo khong 2.000 t ng. Trong , s doanh nghip cho n nay c xc nh r rng mt tch ring a bn H Ni l 428 doanh nghip, vi s thu tht thu ln ti 143 t ng Thng k cho thy, n nhiu nht hin nay l mt hng xe my v ph tng xe my vi s tin hn 700 t ngVo hnh chung, chnh s u i ca chnh sch an hn thu to iu kin cho nhiu doanh nghip chim dng vn nh nc mt cch cng khai v hp php(9) Theo tng kt 5 nm u tranh chng bun lu, hng gi v gian ln thng mi ca B cng an, vi th on li dng chnh sch n hn thu 30 ngy nh trn, tnh n nay c hn 7000 doanh nghip trn ton quc cn n 2900 t ng, trong c 1000 doanh nghip o v khong 700 t dng tin thu mt hn. Con s trn y cho thy, li dng k h ca php lut thit hi m bn bun lu gy ra cho nh nc l rt ln. 1.3.3. Thc tin p dng php lut v min, gim thu nhp khu Vi vic li dng chnh sch min thu ti cc khu kinh t thng mi ca khu, cc i tng bun lu tm mi cch thm lu hng ho vo ni a di cc hnh thc v th on rt tinh vi. Tnh hnh li dng chnh sch min thu bun lu din bin nng nht ti khu kinh t ca khu Mc Bi (Ty Ninh). C thi im, i tng bun lu tp kt c trm ngi l lao ng ngoi tnh, tr em, ngi bn v s do... ti TP H Ch Minh ln siu th min thu Mc Bi s sng chng minh nhn dn mua hng min thu theo quy nh ri t chc thu gom hng hay nh: ti Lng sn, chi cc qun l th trng cho bit vic vn chuyn hng ho do nc ngoi sn xut c ho n bn hng ca cc h kinh doanh c th pht hng t ng ng v pha sau vn cn ph bin, trong khi vic kim tra, kim sot ca cc lc lng chc nng gp nhiu kh khn. Cc ch hng ch xut trnh c ho n bn hng, bin lai thu thu gi tr gia tng v thu nhp doanh ngip trn khu lu thng do c quan thu s ti cp nn rt kh cho vic iu tra xc minh.. Bn cnh li dng chnh sch min, gim thu cn xut hin th on li dng chnh sch tm nhp ti xut. in hnh l trong 5.000 t nhp vo Vit nam vi hnh thc tm nhp ti xut t nm 2003 n nay, ch c 1.000 chic lm th tc ti xut v nhp tr li. Li dng nhng s h trong qun l v cng tc qun l ca c quan chc nng nh kim nh o lng cht lng, hot ng kim ha ca Hi quan, cc ng dy bun lu nhp

t mi, nhng khai qua s dng, trn thu... Ngoi ra, cn c hnh thc trn thu nhp khu t qua hnh thc tm nhp, ti xut bng ng ngoi giao. Khi xe t ht thi hn, phi ti xut hoc ngi ch phng tin khng s dng na, mt s doanh nghip, c nhn ngi Vit lin chp ngay nhng chic xe ny v vn gi nguyn bin s ngoi giao lu thng m khng lm th tc sang tn chnh thc trn thu nhp khu. Tm li: qua thc t cho thy vic p dng Lut Thu xut khu, thu nhp khu nm 2005 vn cn v cng phc tp, do s lng cng nh tnh cht cc v trn thu nhp khu ngy cng tng v tinh vi hn. Mt phn do quy nh ca Lut cn nhiu k h. Mt khc do lc lng Hi quan ca ta cn thiu v yu trong khi th on trn thu nhp khu ngy cng tinh vi v liu lnh hn. T thc tin nh trn i hi php lut thu xut, nhp khu phi khng ngng hon thin bm st thc tin trnh tnh trng bun lu honh hnh gy tht thu ln cho Nh nc. 2. Nhng gii php hon thin php lut thu nhp khu Vit Nam: T nhng im cn hn ch trn, em xin kin ngh xut ra nhng gii php gp phn nhm nng cao vic thc thi php lut v thu nhp khu: 2.1. Php lut thu nhp khu cn phi xy dng mt hng ro bo h thu quan hp l: Qu trnh hi nhp kinh t quc t, in hnh l vic chng ta gia nhp WTO i hi chng ta phi ct gim thu quan, do cn thit phi xy dng v hon thin nhanh chng cc loi thu nhp khu b sung nh: thu nhp khu t v, chng bn ph gi, chng tr cp, chng phn bit i x trong nhp khu hng ha. Trong Lut Thu xut khu, thu nhp khu nm 2005 th nhng quy nh v cc loi thu ny ch mang tnh hnh thc, quy nh cho c ch cha lm r v pht huy c vai tr ca cc loi thu ny. Trong hon cnh hi nhp hin nay, khi vai tr ca thu nhp khu buc phi gim dn theo cc cam kt quc t th vic nng cao vai tr ca cc loi thu nhp khu b sung l cn thit. 2.2. Ban hnh vn bn hng dn c th: Theo nh Ngh nh 87/2010/N - CP c hiu lc t ngy 1/10/2010 tnh n nay c hn su thng. Tuy nhin vn cha c Thng t hng dn c th. Nu theo thng t 59/2007/TT-BTC ca B ti chnh ngy 14/6/2007 th h s v th tc min thu v xt min thu rt phc tp iu ny lm cho cc ch th lm th s mt nhiu thi gian, gy ra rt nhiu tn km. V vy, theo kin ngh ca em, khi ban hnh Thng t mi hng dn Ngh nh 87/2010/N - CP th nn php lut nn a ra mt mc thu sut thp c th l 0,5%. Nh th c th s khng lm mt nhiu thi gian ca ch th lm th tc v ng thi tin np thu cng s khng tn km bng s tin chi ph m ch th b ra hon thnh xong h s. 2.3. V thi hn np thu: V thi hn np thu, php lut cn c sa i c mt cch hiu chnh xc v thng nht v thi hn np thu. Theo Lut Thu xut khu, thu nhp khu nm 2005 c quy nh v thi hn np thu cha thng nht vi Lut hi quan sa i b sung nm 2005. Theo iu 15 Lut Thu xut khu, thu nhp khu nm 2005 th thi hn np thu c quy nh r. Tuy nhin theo khon 1 iu 28 Lut hi quan 2005 th qui nh v kim tra, ng k h s li ly tiu chun chp hnh tt php lut hi quan. V vy, theo xut ca em th php lut cn c s iu chnh to ra s ng b trong vic cc quy nh. Lut Thu xut khu, thu nhp khu nm 2005 nn ly tiu ch thc chp hnh tt Lut hi quan nm 2005 ch th np thu nng cao hn na thc tun th php lut. 2.4. V thu sut: V thu sut, thng thng ai cng hiu thu sut thng thng cao hn thu sut u i. Tuy nhin, theo quy nh ti im c Khon 2 iu 10 Lut Thu xut khu, thu nhp khu nm 2005 quy nh: thu sut thng thng c qui nh khng qu 70% so vi

thu sut u i ca tng mt hng tng ng do Chnh ph quy nh. Vic quy nh ny gy hiu lm sang hng thu sut thng thng thp hn thu sut u i, ngha l thu sut thng thng ti a bng 70% thu sut u i chn khng phi l 170% theo cch hiu ca nh lm lut. Hin cc vn bn hng dn Lut Thu xut khu, thu nhp khu nm 2005 c cch hiu rt ng v vn thu sut, ch c ngn ng ca Lut Thu xut khu, thu nhp khu nm 2005 Lut Thu xut khu, thu nhp khu nm 2005 l cha ph hp. V vy, nhm gip cho c nhng ngi nghin cu php lut, c quan thc thi v c nhng ngi khng c nghin cu su v php lut c ci hiu ng n v vn ny, theo em nn php lut nn sa i im c Khon 2 iu Lut Thu xut khu, thu nhp khu nm 2005 nh sau: Thu sut thng thng p dng i vi hng ha c xut x t nc, nhm nc hoc vng lnh th khng thc hin i x ti hu quc v khng thc hin u i c bit v thu nhp khu vi Vit Nam. Thu sut thng thng c quy nh khng qu 170% so vi thu sut u i ca tng mt hng tng ng do Chnh ph quy nh. Mt khc, hin nay thu sut thng thng c B ti chnh quy nh theo im c khong 2 iu 9 ngh nh 87/2010/N-CP th thng nht mc bng 150% thu sut u i. Nh vy, v hnh chung ln p Lut Thu xut khu, thu nhp khu nm 2005 2005 v lut cho php dao ng mc 100% n 170%. V vy, theo em php lut cn c quy nh c th v vn ny. V d nh trng hp no p dng thu sut thng thng l bao nhiu %, nhm khc phc s cng nhc trong p dng thu sut, ng thi m bo khung thu sut khng b p dng ty tin, ch quan cho tng trng hp ring l no c. 2.5. Hon thin cc bin php t chc v bo m thc hin cc cam kt quc t ca Vit Nam v thu nhp khu: Vn n gin ha th tc Hi quan, Tng cc hi quan phi kt hp vi B Ti chnh ci cch v ph bin cch thc qun l mi. Chng ta cn n gin ha b h s hi quan, c th l b bt mt s giy t: giy gii thiu, t khai tr gi, hp ng thng mi, i i vi vic ci cch th tc hnh chnh, chng ta cn o to rn luyn i ng cng chc thc hin chnh sch thu nhp khu, nng cao trnh nghip v ca h, ng thi x l nghim minh cng chc vi phm php lut thu nhp khu. Tng cng cng tc tuyn truyn, hng dn v ch o chnh sch thu nhp khu cho cc doanh nghip trong v ngoi nc c tham gia vo quan h thu nhp khu nng cao trnh hiu bit v thc chp hnh php lut thu nhp khu ca cc doanh nghip. T , s m bo cho hot ng thu, np thu nhp khu tin hnh s dng v hiu qu hn. C. KT THC VN : Tm li, i vi Vit nam tin trnh hi nhp kinh t quc t gn vi vic thc hin cam kt quc t i hi chng ta phi nng cao hiu qu, sc cnh tranh v kh nng c lp, t ch ca nn kinh t, tham gia c hiu qu vo phn cng lao ng th gii. V vy bn cnh vic xy dng v hon thin c s h tng kinh t th trng nh hng x hi ch ngha chng ta cn phi hon thin h thng php lut, trong c php lut thu nhp khu cho ph hp vi nhng nguyn tc v cam kt chung ca quc t.