BILGI TEKNOLOJISININ TEMEL KAVRAMLAR

Gvenlik, Telif Haklar ve Hukuk

GVENLIK

Gvenlik

Dosyalarn tanabilir kayt ortamlarna yedeklenmesi

Elektrik kesintisinde veri kayb Dosyalarn dardan eriilmesinin engellenmesi Gizlilik Hakk

Bilgisayarn korunmas ve ifrelenmesi

GVENLIK
Teknolojinin gelimesiyle yeni bir tehlike, bilgi gvenlii. Bilginin kaybolma riski alnma riski kadar nemlidir. Gvenlik programlar belli bir noktaya kadar gvenlii salarlar. Ancak tam bir gvenlikten sz etmek mmkn deildir.

YEDEKLEME
Bilgisayar donanm ve bilgi kayb sorunlarna kar bilgilerimizi yedeklemeliyiz. Bilgilerin nemine ve zerindeki deiiklik sklna gre belirli aralklarla yedekler gncellenmeli. CD, DVD, tanabilir kayt ortamlarna yedek alnabilir.

ELEKTRIK KESINTILERI
zerinde altmz ve henz kayt yapmadmz bilgilerimiz gvende deildir. Elektrik kesintileri ve dalgalanmalar dosyalara, yazlmlara ve bilgisayar donanmna zarar verebilmektedir. Kesintisiz g kaynaklar (UPS) snrl bir sre bilgisayara g beslemesi yapar. Kaliteli UPSler ayn zamanda elektrik dalgalanmalarna kar da gvenlik salar. Dizst bilgisayarlar bu adan avantajldr.

ERIIMIN ENGELLENMESI
Gvenlik duvar izinsiz eriimleri engellemek iin en st seviyede nlemdir. Anti virs programlar. nemli bilgilerin a ve internet zerinde paylama almamas.

GIZLILIK HAKK
Bilgilerin gizlilii kanunla korunmaktadr. Ar cezalar getirilmitir. Bakalarna ait bilgilerin ele geirilmesi, farkl alanlarda kullanlmas veya nc ahslara verilmesi cezai yaptrmlar iermektedir. Bilgi hrszlar zellikle internet bankacl ve kredi kart bilgilerini hedef almaktadr. Kiisel bilgilerin internet ortamna verilmemeli, banka ve kredi kart bilgilerinin her sitede kullanlmamasna dikkat edilmelidir.

KORUNMA VE IFRELEME
Dosyalarn, kendi programlarnca ifrelenmesi Dosya ve klasrlerin zel programlarla ifrelenmesi letim sistemi kullancsnn ve dosyalarnn ifrelenmesi Bilgisayarn alnda biostan ifrelenmesi

BILGISAYAR VIRSLERI

Virslerin tanm ve eitleri Bilgisayar sistemlerine bulamas Dosya indirmedeki tehlikeler Korunma

MALWARE
Malicious

software 'in ksaltlmasdr. Kt niyetli yazlm anlamna gelmektedir. eitleri:

Virsler Solucanlar (Worms): A yoluyla bularlar. Gnmzde en popler solucanlar e-mail yoluyla yaylrlar. En nemli zellikleri hzl bir ekilde oalabilmeleridir. Truva Atlar (Trojan Horses) Spam: Sizin rzanz olmadan size veya sizin vastanzla tandklarnza gnderilen ve yasal olmayan elektronik postalardr. Adware: Reklam ieren yazlmlar, istenmeyen reklamlar Spyware: Casus yazlmlar

VIRSLERIN TANM
Virsler aslnda birer bilgisayar programlardr. Bilgisayarn almasn engelleyecek, verileri kaydedecek, bozacak veya silecek ya da kendilerini internet zerinden dier bilgisayarlara yayarak yavalamalarna veya baka sorunlara neden olacak ekilde tasarlanm yazlmlardr.

VIRSLERIN EITLERI
Dosyalara bulaan virsler: Genellikle .com ve .exe uzantl dosyalarn kaynak koduna kendilerinin bir kopyasn eklerler. Sys, drv, bin, ovl, ovy, dll uzantl dosyalara da bulaan virsler vardr. Boot virsleri: Sabit disklerin en banda yer alan ilk sektre (Master Boot Sector) ve disk blmlerinin (partition) boot sektrlerine bularlar.

VIRSLERIN EITLERI

Macro virsler: Microsoft Word ve Excel gibi yaygn kullanlan uygulama yazlmlarnn macro dilleri kullanlarak yazlr. Macrolar veri dosyalarnda kaydedildii iin virsl belge aldnda virsn makro kodu almaya balar. Trojan horse (truva at): Bilgisayarnzda arka planda alan ve zaman geldiinde aktif hale gelerek sisteminize zarar veren yazlmlardr. Sabit diski formatlamak, dosyalar silmek ya da sistemi kertmek gibi ok zararl iler yaparlar.

BILGISAYAR SISTEMLERINE BULAMAS

Genellikle internet zerinden, e-posta yoluyla veya tanabilir bellekler vastasyla bir ortamdan dier ortama bularlar. Bulatklar ortamda otomatik olarak alabilecekleri gibi bulatklar dosyann altrlmas sonucu da aktif hale gelebilirler. Gnmzde en yaygn bulama yntemi flash diskler vastasyla olmaktadr.

KORUNMA
virs yazlm kullanarak Gvenlik duvar kullanarak Gncelleme ve yamalar ykleyerek Dzenli yedek alarak A zerinden dosya paylamn snrlandrarak Sadece gvenilir sitelerden dosya indirerek Flash bellekleri sadece gvenilir bilgisayarlara takarak
Anti

TELIF HAKK

TELIF HAKK
Bulu sahibinin bulu konusu rnn belirli bir sre retme, kullanma, satma veya ithal etme hakkdr. Bu hakk gsteren belgeye patent denir. Telif yasalarnn amac, bulu yapmay, yenilikleri ve yaratc fikri faaliyetleri tevik etmek iin gerekli olan korumay ve bulularla elde edilen teknik zmlerin sanayide uygulanmasn salamaktr.

YAZLM, TELIF HAKK VE KOPYALAMA

Bilgisayar yazlmlar da telif haklar kapsamna girer. 4110 sayl Yasayla 5846 sayl Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK), Trk Ceza Kanun (TCK), Trk Ticaret Kanunu (TTK) ve Markalarn Korunmas Hakknda Kanun Hkmnde Kararname hkmleri gereince Korsan yazlm kullanlmas, kopyalanmas, sanal ya da gerek ortamda datlmas veya sata sunulmas sutur, cezas vardr. cretsiz ve Kamuya ak yazlmlar bu kapsam dndadr.

VERILERIN KANUNLA KORUNMAS

Trk Ceza Kanununun 525. maddesinin (d) bendinde kiisel bilgilerin korunmas hakknda gerekli bilgiler verilmi olup bilgisayarmzda bulunan zel bilgilerimizin bakalar tarafndan kopyalanmas, silinmesi veya bozulmas durumunda bu ilemi yapan kiilere cezai ilemlerin uygulanaca belirtilmitir.