TRNG I HC DUY TN KHOA L LUN CHNH TR

CNG HA X HI CH NGHA VIT NAM C LP - T DO - HNH PHC

CNG N THI TT NGHIP MN NHNG NGUYN L C BN CA CH NGHA MC LNIN 2

(CHNG TRNH I HC CHO CC KHI KINH T, K THUT, CNG NGH , NGOI NG V KHOA HC X HI NHN VN NM 2012) A. Mc ch Gip cho sinh vin nm c nhng ni dung c bn trong cng n tp, lm c s cho thi tt nghip v vn dng sau khi ra trng. B. Yu cu
-

cng n tp c khi lng 3 chng (chng 4,5,6 gio trnh Nhng nguyn l c Sinh vin phi i nghe hng dn y nhng ni dung n tp ca ging vin. ng thi Ni dung n tp l c s cho ging vin n tp v ra thi tt nghip. Thi gian ph o n thi bc i hc 8 gi. Thi gian sinh vin lm bi thi bc ai hc 120 pht. thi yu cu kin thc c bn 70% v kin thc vn dng 30% . im t k thi tt nghip cc mn khoa hc Mc L Nin-T Tng H Ch Minh L

bn ca ch ngha Mc L Nin nh xut bn Chnh Tr Quc Gia xb 2009)

-

ch ng t n tp.
-

im 5,5 tr ln.

C. Ni dung n tp CHNG IV HC THUYT GI TR I- iu kin ra i, dc trng va u th ca sn xut hng ha. 1 iu kin ra i v tn ti ca sn xut hng ha. Lch s pht trin ca nn sn xut x hi v ang tri qua hai kiu t chc kinh t, l sn xut t cp t tc v sn xut hng ha. San xut hang hoa ra i vao cui ch cng san nguyn thuy, phat trin n inh cao di chu nghia t ban va vn con tn tai trong thi ky qua ln chu nghia xa hi. Sn xut hng ha ch ra i, khi c hai iu kin sau y:
-

iu kin th nht: Do phn cng lao ng x hi mt cch t pht thnh cc ngnh ngh

khc nhau, dn ti chuyn mn ha trong sn xut. Ngi sn xut tha sn phm do mnh lm ra nhng li thiu cc sn phm cn thit khc cho nhu cu cuc sng ca minh, dn ti s cn thit trao i sn phm.
-

iu kin th hai: Do ch t hu ra i, ngi sn xut c s tch bit tng i v

mt kinh t, sn phm lm ra thuc quyn s hu ca c nhn ngi lao ng, nn h c quyn trao i. S hu t nhn l mt ng lc ca kinh t hng ha. 2 c trng v u th ca sn xut hng ha so vi sn xut t cung, t cp. - Do mc ch ca sn xut l trao i, tha mn nhu cu ca th trng, ca x hi, nn nhu cu tiu dng ngy cng tng cao l mt ng lc thc y sn xut hng ha pht trin. Kinh t hng ha lm cho lc lng sn xut pht trin rt nhanh, tng trng kinh t cao.i sng vt cht, tinh thn phong ph. - Do cnh tranh ngy cng gay gt, buc ngi sn xut phi ng dng khoa hc cng ngh, nng ng trong sn xut kinh doanh, nng cao nng sut lao ng, nng cao cht lng sn phm v sc cnh tranh, gim chi ph, tng li nhun.( y l con ng cnh tranh hp php, cnh tranh lnh mnh) - Do quan h m, giao lu kinh t, vn ha phong ph nn i sng vt cht tinh thn ngy pht trin cao. Nhu cu vt cht, tinh thn khng ngng nng cao l mt ng lc thc y kinh t hng ha pht trin.
2

3. Nhng hn ch ca san xut hng ha . Kinh t hng ha c mt tch cc nh nu trn, ng thi c mt tri, mt hn ch biu hin : - Phn ha giu ngho (quan im ca ng ta v phn ha giu ngho) - iu tit t pht nn kinh t ( bn tay v hnh) - Khng hong, lm pht, tht nghip, nhim mi trng, canh tranh khng lnh mnh, lm giu bt chnh, suy thoi o c, t nn x hi v ti phm pht trin.Y nghia cua vic nhn thc ung n, y u, su sc vn nay i vi xa hi va mi con ngi nht la sinh vin. II. HANG HOA. 1.Hang hoa va hai thuc tinh cua hang hoa. a. Khi nim hng ha: Hng ha l sn phm ca lao ng, c th tha mn nhu cu no ca con ngi, thng qua trao i trn th trng.(c lut phap tha nhn) Gii thich:Hng ha l sn phm ca lao ng, trao i hng ha l trao i lao ng kt tinh trong hng ha, Hng ha phi c ch cho con ngi , phi tha mn nhu cu no ca con ngi. Hng ha phi c trao i trn th trng, nu lm ra sn phm m khng em ra trao i trn th trng khng gi l hng ha.Phn tich yu t lut phap. * ngha v phn tch hng ha, hng ha l ca ci, hng ha l t bo ca nn kinh t, bn cht ca hng ha l gi tr v gi tr s dng,nghin cu khi nim hng ha l c s hiu hng ha sc lao ng, hiu gi tri thng d. b. Hai thuc tnh ca hng ha . - Gi tr s dng ca hng ha l cng dng ca hng ha,tnh hu ch ca hng ha, tr li cho cu hi hng ha dng lm g?v d cm n, o mc, sch bt hc tp, my mc nguyn liu dng sn xut,v..v.. - Ga tr s dng ca hng ha l do ni dung vt cht ca hng ha quy nh, qu trnh sn xut l qu trnh thay i hnh thi vt cht phc v cho li ch con ngi. - Khoa hc cng ngh cng pht trin th gi tr s dng cng phong ph, v d than trc y dng t l, ngy nay than dng cho nh my nhit in, dng lm ha cht v..v..Gi tr s dng l mt phm tr vnh vin.

Gi tr ca hng ha l lao ng x hi ca ngi sn xut hng ha kt tinh trong hng ha. v d 1m vi = 10 kg thc .Vi v thc khc nhau v gi tr s dng vy ti sao 1m vi c th i 10 kg thc, gia chng c ci g chung? Ci chung l lao ng x hi hao ph kt tinh trong 1m vi v 10 kg thc l bng nhau.Trao i hng ha l trao i lao ng cho nhau. Ga tr s dng l phm tr vnh vin, cn gi tr l mt phm tr lch s, ch tn ti trong sn xut hng ha. Mi quan h gia hai thuc tnh ca hng ha. Ga tr s dng v gi tr l hai thuc tnh thng nht hu c trong mt hng ha, nhng y l s thng nht ca hai mt i lp. Ngi sn xut h cng quan tm n hai thuc tnh ca hng ha,nhng gi tr mi l mc tiu, cn gi tr s dng ch l phng tin, ngc li ngi tiu dng gi tr s dng l mc tiu, cn gi tr l iu kin, khi mua hng ngi tiu dng phi thc hin gi tr trc, gi tr s dng sau. Khi cung > hn cu, Gi c < gi tr ngi bn b thit, ngi mua hng li, v ngc li, khi cung < hn cu, gi c > gi tr ngi bn c li, ngi mua phi tr gi cao hn, khi cung = cu, gi c = gi tr, mua ,bn ng gi tr ca hng ha.(trang 196- 201 gio trnh) 2. Tnh cht hai mt ca lao ng sn xut hng ha. C Mc l ngi u tin pht hin ra tnh hai mt ca lao ng sn xut hng ha, l lao ng c th v lao ng tru tng. a.Lao ng cu th. Lao ng c th l lao ng bng nhng ngnh ngh c th khc nhau, phn cng lao ng x hi cng pht trin cng c nhiu ngnh ngh, cng to ra nhiu gi tr s dng .Lao ng c th to ra gi tr s dng ,nhng lao ng c th khng phi l ngun gc duy nht to ra gi tr s dng, gi tr s dng ca hng ha bao gi cng do hai nhn t hp thnh:vt cht v lao ng sng, lao ng c th ch lm thay i hnh thi vt cht ph hp nhu cu con ngi. b. Lao ng tru tng. Lao ng tru tng l s hao ph sc c, thn kinh, bp tht trong qu trnh lao ng sn xut hng ha. Lao ng tru tng l nhn t duy nht to nn gi tr ca hng ha lao ng c th l biu hin ca lao ng t nhn, cn lao ng tru tng l biu hin ca lao ng x hi. Mu thun gia hai mt lao ng t nhn v lao ng x hi l mu thun c bn ca sn xut hng ha . Mu thun c bn biu hin:

Sn phm do ngi sn xut hng ha to ra c th ph hp, hoc khng ph hp vi nhu cu x hi. Hao ph lao ng c bit c th cao hn, hay thp hn hao ph m x hi c th chp nhn. Mu thun c bn ny va l ng lc pht trin va tim n khng hong ca sn xut tha. 3. Lng gi tr ca hng ha v cc nhn t nh hng n lng gi tr hng ha ( Ga tr c hai mt :cht v lng.cht l lao ng tru tng ca ngi sn xut hng ha kt tinh trong hng ha, cn lng l thi gian lao ng x hi cn thit). a/ Thc o lng gi tr hay thi gian lao ng x hi cn thit.
- Khi sn xut hng ha, tng ch th thc hin theo hao ph lao ng c bit, hao ph lao

ng c bit ny c ngi thp, c ngi cao,c ngi li bing, vng v phi tn nhiu thi gian lm ra hng ha phi chng hng ha ca ngi c gi tr cao hn?
- Khi trao i hng ha khng thc hin theo hao ph c bit m thc hin theo

Hao ph lao ng x hi cn thit.Vy hao ph lao ng x hi cn thit l g? Thi gian lao ng x hi cn thit l thi gian cn thit sn xut ra mt hng ha trong iu kin bnh thng,vi mt trnh thnh tho trung bnh vi mt cng trung bnh sn xut ra i b phn hng ha trong x hi. V d:Nh t bn A c gi tr c bit l 10 h/ 1 ci o v chim 20% th phn. Nh t bn B c gi tr c bit l 15 h/1 ci o v chim 60% th phn. Nh t bn C c gi tr c bit l 20 h/1 ci o v chim 20 % th phn. Theo quy lut gi tr th thi gian lao ng x hi cn thit l 15 h/1 ci o. Cc nh t bn trn lun cnh tranh vi nhau v khi nh t bn A c s lng o chim th phn u th th thi gian lao ng x hi cn thit s l 10 h/ 1 ci o. b/ Cc nhn t nh hng n lng gi tr hng ha.(co 2 nhn t). Nhn t th nht: la nng sut lao ng xa hi. Thi gian lao ng x hi cn thit khng phi l mt i lng bt bin m n cng lun thay i t l nghch vi nng sut lo ng v t l thun vi thi gian lao ng x hi hao ph. -Nng sut lao ng xa hi tng ln,thi gian lao ng xa hi cn thit san xut hang hoa giam xung. -Lng lao ng xa hi cn thit san xut hang hoa cang ln, lng gia tri Cua hang hoa cang ln.
5

Cng lao ng tng ln, lng lao ng hao phi trong cung mt n vi thi gian cung

tng ln,lng san phm c tao ra cung tng ln tng ng,con lng gia tri cua mt n vi san phm khng thay i. Nhn t th hai: la mc phc tap cua lao ng. Sn xut hng ha c to nn bi lo ng gin n v lao ng phc tp. Lao ng gin n l lao ng ph thng m mt ngi bnh thng c th thc hin c, cn lao ng phc tp l bi s ca lao ng gin n, l lao ng qua o to, c k nng,c nng sut cao.Trong mt n v thi gian lao ng phc tp to ra nhiu gi tr hn lao ng gin n, nhng khi tnh lng gi tr ca hng ha th ngi ta quy lao ng phc tp ra lao ng gin n trung bnh. c/ Cu thnh lng gi tr ca hng ha. Cu thnh lng gi tr ca hng ha gm hai b phn:gi tr c v gi tr mi K hiu W=C+V+m. Ga tr c k hiu C bao gm cc yu t ca t liu sn xut nh my mc, nh xng, nguyn liu, nhin liu, c lao ng c th ca ngi sn xut chuyn ha gi tr vo sn phm. Ga tr mi k hiu V+m l lao ng sng, lao ng tru tng bao gm lao ng tt yu(V) v lao ng thng d (m) III TIN T. 1 Lich s ra i va ban cht cua tin t. Ga tr ca hng ha rt tru tng, cm mt hng ha trn tay, lt i lt li chng ta khng th bit c gi tr ca n, nhng gi tr li biu hin c th qua tin t, qua gi c. Tin t c lich s ra i gn lin vi s ra i ca hng ha .. b. s pht trin cc hnh thi gi tr. (bn hinh thai) -Hnh thi gin n hay ngu nhin v d hng ha A i hng ha B. -Hnh thi m rng v d hng ha A i hng ha B i hng ha C. -Hnh thi chung hng ha A B C i h2 A

-Hnh thi tin t

h2A h2B h2 C 1g Vng

Tin t cng c qu trnh pht trin t thp n cao, t tin kim loi ng, bc, vng ,tin giy, tin in t. b. Bn cht ca tin t. Tin t l mt hng ha c bit c tch ra lm vt ngang gi chung. n th hin lao ng x hi v biu hin quan h gia nhng ngi sn xut hng ha, bn thn n c gi tr, bn thn n l ca ci, l bn cht ca tin (tin vng)tin giy ch c gi tr k hiu, gi tr quy c v n cng mt gi do lm pht, ph phn hai xu hng sai lm:Cng iu qu mc v ph nhn vai tr tin t. 2. Cac chc nng ca tin t. a. Thc o gi tr Ga tr ca hng ha rt tru tng nhng c th o lng c bng tin t. cho tin t lm c chc nng thc o gi tr ngi ta phi xc nh n v tin t, mi quc gia c mt tn gi ring v ng tin ca mnh, hc c tn gi ging nhau nhng sc mua khc nhau. n v tin t cn c chia nh theo cc nguyn tc thp phn, bch phn,v..v v d 1ngVN c 10 ho,1 ho c 10 xu. S d tin t c sc mua khc nhau l do ch bn vi vng v chnh sch tin t.( vi du Trung quc thc hin chinh sach ng nhn dn t yu co li trong xut khu va canh tranh vi My) -Mun o c gi tr hng ha bn thn tin t phi c gi tr, tin c gi tr l tin vng, tin giy bn thn n khng c gi tr, m n ch c gi tr k hiu, gi tr quy c, v n c th mt gi do lm pht. -Ga tr c quy ra tin gi l gi c, gi c ph thuc ch yu vo gi tr, ng thi gi c cn ph thuc vo cung cu,canh tranh v gi tr ca tin t. Khi tin t lm chc nng thc o gi tr, khng cn cm tin mt trong tay m ch cn tin trong tng tng b. phng tin lu thng. - Lu thng hng ha i hi phi c tin mt theo cng thc H-T-H - Lu thng hng ha v lu thng tin t l hai mt ca mt qu trnh thng nht nu lu thng tin t gp tr ngi th lu thng hng ha s kh khn.
7

- cho tin t lm c chc nng phng tin lu thng mi thi k nht nh phi xc nh c mt lng tin cn thit, theo nguyn tc gi tr ca hng ha nhiu th tin nhiu, gi tr ca hng ha it Th tin t, tin v hng phi tng thch vi nhau. Nu khng tng thch s xy ra lm pht hoc suy thoi kinh t, l quy lut lu thng tin t. - Quy lut lu thng tin t ph thuc vo 3 yu t - S lng hng ha lu thng trn th trng ( k hiu l H) - Ga c trung bnh ca mt n v hng ha hng ha (k hiu l P) - S vng lu thng ca cc ng tin cng loi ( k hiu l V) - Gi T l lng tin cn thit cho lu thng ta c cng thc sau: HxP T= ----------V Theo cng thc trn, lng tin cn thit cho lu thng t l thun vi H v P,t l nghch vi V.Khi nh nc pht hnh v lu thng tin giy vt qu mc cn thit cho lu thng s lm cho gi tr ca tin t gim xung, tnh trng lm pht s xut hin. Vn dng phn tch hin tng lm pht: biu hin, nguyn nhn, gii php v lin h lm pht ca Vit Nam nm 2011. c. Phng tin ct tr. Tin lm chc nng tch tr l tin vng, tin c gi tr. Tin lm chc nng tch tr va phn nh quy lut lu thng tin t va phn nh Nhu cu tit kim tiu dng. Khi T > H th mt b phn tin phi ri khi lu thng i vo tch tr, khi H > T th phi a tin tch tr tr li lu thng, lm cho hng ha v tin t thch ng vi nhau. d. Phng tin thanh ton -Vi chc nng l phng tin thanh ton tin dng mua hng ha, tr n, tr lng, np thu. Khi thanh ton bng sc, khu tr cho nhau thng qua ti khon Ngn hng lm gim lng tin mt trong lu thng nn quy lut lu thng tin t c th hin theo cng thc sau:

1(2+3)+4 T= ........................... 5 Ch thch: T l lng tin cn thit cho lu thng 1 l tng gi c ca hng ha ( l tch s ca HxP ca cng thc trn ) 2 l tng gi c khu tr cho nhau. 3 l tng gi c bn chu. 4 l tng s tin thanh ton n k hn tr. 5 l s vng lu thng ca ng tin cng loi. e. Tin t th gii. - Khi bun bn vt khi bin gii quc gia, tin lm chc nng tin t th gii. Tin lm chc nng tin t th gii l tin vng hoc ngoi t c th gii cng nhn -Ngoi t ca mt quc gia ly u ra ? i vi nc xut khu > nhp khu gi l xut siu, tha ngoi t. i vi nc xut khu < nhp khu gi l nhp siu, thiu ngoi t Lin h Vit Nam vn cn l nc nhp siu nhiu t la mi nm. ( D tr ngoai t cua Trung Quc nm 2011 la 3200 ty la . IV. QUY LUT GIA TRI. 1. V tr L quy lut c bn, th hin bn cht va chi phi cc quy lut khc ca sn xut v lu thng hng ha. 2. Ni dung Trong sn xut v lu thng hng ha phi thc hin theo hao ph lao ng x hi cn thit. - Yu cu trong sn xut hao ph lao ng c bit phi bng hoc nh hn hao ph lao ng x hi cn thit, nu hao ph lao ng c bit m ln hn hao ph lao ng x hi cn thit s thua l, ph sn. - Yu cu trong lu thng gi c phi trn c s gi tr, gi tr cao th gi c cao,gi tr thp th gi c thp, gi c c th ln xung theo quan h cung cu v cnh tranh nhng xoay quanh gi tr va tng gia ca bng tng gia tri. l c ch hot ng ca quy lut gi tr. 3 Tc ng ca quy lut gi tr.

-iu tit sn xut v lu thng hng ha .(Mt tch cc v tiu cc ca diu tit v hinh ca th trng) . - Kch thch ng dng khoa hc cng ngh, hp l ha sn xut, tng nng sut lao ng thc y lc lng sn xut x hi pht trin. - Phn ha giu ngho . Vn dng: S vn ng ca quy lut gi tr cn th hin thng qua tc ng ca nhng quy lut kinh t khc nh quy lut cung cu, quy lut cnh tranh, v quy lut lu thng tin t ? nng cao sc cnh tranh ca hng ha Vit Nam chng ta phi lm g? Vn xa i gim ngho nc ta thc trng v gii php,?

10

CHNG V HC THUYT GI TR THNG D I. S CHUYN HA CA TIN THNH T BN 1.Cng thc chung ca t bn. Tin cha phi l t bn, mun tr thnh t bn tin phi c s dng bc lt lao ng lm thu. Mc ch r cng thc chung ca t bn l T- H T(tin hng Tin) tc l s chuyn ha t tin thnh hng ha ri hng ha li chuyn ha ngc li thnh tin. vy ci g lm cho t bn ln ln?sn xut hay lu thng? 2. Mu thun ca cng thc chung ca t bn. Cc nh kinh t hc t sn cho rng lu thng to ra gi tr thng d nhm che du ngun gc lm giu ca cc nh t bn .Theo quan im ca Mc lu thng khng to ra gi tri thng d, trong lu thng nu bn cao hn gi tr, hoc thp hn gi tr th tng gi tr ca hng ha trong xa hi khng thay i v khng nh Vy l t bn khng th xut hin t lu thng v cng khng th xut hin bn ngoi lu thng. N phi xut hin trong lu thng ng thi khng phi trong lu thng . chnh l mu thun cha ng trong cng thc chung ca t bn. gii quyt mu thun ny phi nghin cu hng ha sc lao ng. trnh) 3. Hng ha sc lao ng. T bn thn tin khng th tr thnh t bn, tin mun tr thnh t bn phi thng qua hng ha c bit l hng ha sc lao ng. a. Sc lao ng v iu kin sc lao ng tr thnh hng ha. Theo Mc Sc lao ng, l ton b cc th lc v tr lc trong thn th mt con ngi, trong nhn cch sinh ng ca con ngi, th lc v tr lc m con ngi phi lm cho hoat ng sn xut ra nhng vt c ch( Gio trnh trang 233) Sc lao ng ch tr thnh hng ha trong nhng iu kin lch s sau y: Th nht ngi c sc lao ng phi c t do v thn th, lm ch c sc lao ng ca mnh v c quyn bn sc lao ng ca mnh nh mt hng ha; Th hai ngi lao ng b ph sn mt ht t liu sn xut khng cn con ng sng no khc ngoi con ng lao ng lm thu cho nh t bn. b. Hai thuc tnh ca hng ha sc lao ng. - Ga tr hng ha sc lao ng c o gin tip bng gi tr nhng t liu sinh hot cn thit ti sn xut ra sc lao ng, bao gm nhng gi tr vt cht tinh thn ti sn xut
11

(trang 229-232 gio

sc lao ng ca ngi lao ng v con ci ca h:b p nhng ph tn o to ngi lao ng. (trang 235 gio trnh) - Ga tr s dng ca hng ha sc lao ng l qu trnh tiu dng sc lao ng n to ra gi tr ln hn gi tr ca hng ha sc lao ng, l ngun gc ca gi tr thng d. v d ngy lao ng 8 gi , trong 8 gi y c chia ra 2 b phn :lao ng tt yu va lao ng thng d (gia inh 4 gi lao ng tt yu v 4 gi lao ng thng d, nu nh t bn tr cho cng nhn 100 $ tin lng, th trong ngy lao ng y ngi cng nhn cn to ra 100 $ cho Nh t bn, Mc gi l gi tr thng d. II. QU TRNH SN XUT GI TR THNG D TRONG X HI T BN 1.Khi nim gi tr thng d . Ga tr thng d l mt b phn ca gi tr mi do cng nhn to ra b nh t bn chim ot. V d : sx 10 kg si cn 10 kg bng gi Cn 6 gi lao ng Cn 6 gi khu hao my mc 10 $ 3$ 2$

Gi nh 6 gi lao ng trn l lao ng tt yu, ngha l cha c bc lt gi tr thng d, mun c gi tr thng d nh t bn phi ko di thi gian lao ng vt qua lao ng tt yu, gi nh t sut gi tr thng d l 100% , ngi cng nhn phi lao ng thm 6 gi na to ra cho nh t bn 3 la gi tr thng d. Tng chi ph sx 20 kg si l 27 la nu nh t bn bn ng gi tr ca 20 kg si l 30 la, s thu c 3 la li nhun, chnh l 6 gi lao ng ca cng nhn khng c tr cng . (trang 239-240 gio trnh) 2. Bn cht ca t bn.T bn bt bin v t bn kh bin im ny s gii p my mc ng vai tr nh th no trong vic to ra gi tr thng d. - Bn cht ca t bn l bc lt lao ng lm thu. (trang 241 gio trnh) - B phn t bn bin thnh t liu sn xut m gi tr c bo ton v chuyn vo sn phm, tc l khng thay i v lng, gi tr ca n c Mc gi l t bn bt bin , k hiu l C. (Trang 242 gio trnh ) T bn bt bin c 2 hnh thc hao mn : hu hnh v v hnh.T bn bt bin l iu kin quan trng sn xut ra hng ha, sn xut ra gi tr v gi tr thng d. Khng c my mc hin i s khng c nng sut lao ng cao v cng khng to ra gi tr thng d. Nhng t my mc khng t khu hao, khng trc tip to ra gi tr thng d.
12

(trang 243 gio trnh ) - B phn t bn bin thnh sc lao ng , khng tai hin ra, nhng thng qua lao ng tru tng cua cng nhn lam thu ma tng ln, tc l bin i v lng , c Mc gi l t bn kh bin k hiu l V. Vic phn chia t bn bt bin v t bn kh bin l c s vch r ngun gc bc lt ca ch ngha t bn .(trang 243 gio trnh) 3. T sut gi tr thng d v khi lng gi tr thng d . -T sut gi tr thng d phn nh trnh bc lt ca t bn.T sut gi tr thng d l t l phn trm gia gi tr thng d v t bn kh bin cn thit sn xut ra gia tr thng d , k hiu mv cng thc tnh nh sau; m m = V -Khi lng gi tr thng d ni ln quy m ca gi tr thng d, t bn cng pht trin quy m gia tr thng d cng ln, khi lng gi tr thng d ni ln s tuyt i ca gi tr thng d. Khi lng gi tr thng d l tch s gia t sut gi tr thng d v tng t bn kh bin s dng. k hiu l M, cng thc tinh nh sau. M = m x tng V. 4. Hai phng php sn xut gi tr thng d va gia tri thng d siu ngach - Ga tr thng d tuyt i l gi tr thng d thu c do ko di thi gin lao ng trong ngy trong iu kin thi gin lao ng tt yu khng thay i. V d;ngy lao ng 8 gi, t sut gi tr thng d l 100%(4 gi lao ng tt yu,4 gi lao ng thng d, by gi nh t bn ko di thi gian lao ng thm 4 gi, t sut gi tr thng d s tng ln 8/ 4 x 100% = 200%) - Ga tr thng d tng i l gi tr thng d thu c do rt ngn thi gian lao ng tt yu trong iu kin di ngy lao ng khng thay i.v d; Ngy lao ng 8 gi t sut gi tr thng d l 100% (4 gi lao ng tt yu,4 gi lao ng thng d) nay nh t bn rt ngn thi gian lao ng tt yu thm 2 gi ( TGLTY cn 2 gi, TGLTD 6 gi),t sut gi tr thng d s tng thm 6/2 x 100% = 300%. - Ga tr thng d siu ngch l gi tr thng d thu c do ng dng khoa hc cng ngh lm cho hao ph lao ng c bit thp hn hao ph lao ng x hi cn thit. V d;ng dng khoa hc cng ngh tit kim nng lng,nguyn liu trong sn xut.
13

x 100 %

(dng bi ton tch hp c 2 phng php sn xut gi tr thng d ,ngy lm vic 8 gi,t sut gi tr thng d l 100%, by gi nh t bn ko di thi gian lao ng thm 2 gi v rt ngn thi gian lao ng tt yu thm 1 gi, tnh t sut gi tr thng d) vn dng ;vn gi tr thng d trong nn kinh t tri thc v vn gi tr thng d Vit nam hin nay.? 5. Sn xut gi tri thng d quy lut kinh t tuyt i ca ch ngha t bn. Mi phng thc san xut co mt quy lut kinh t tuyt i phan anh mi quan h kinh t ban cht nht cua PTSX o, theo Mac quy lut gia tri thng d la quy lut kinh t tuyt i cua chu nghia t ban. - Sn xut gi tr thng d ti a l mc ch, phng php, ng lc ca ch ngha t bn. - Sn xut gi tr thng d l quy lut kinh t tuyt i ca ch ngha t bn. - Quy lut gi tr thng d ra i, tn ti cng s ra i v tn ti ca ch ngha t bn, n quyt nh cc mt ch yu, cc qu trnh ch yu, ni dung ca n l sn xut gi tr thng d ti a bng cch bc lt cng nhn lm thu, n l ng lc pht trin ca ch ngha t bn, ng thi n cng to nhng mu thun c bn ca ch ngha t bn, a n thay th ch ngha t bn bng mt x hi cao hn, tt p hn. - Ch ngha t bn ngy nay tuy c s iu chnh v s hu, v qun l v v phn phi, cc phng php sn xut gi tr thng d cng c nhiu biu hin mi, song bn cht ca ch ngha t bn khng c g thay i.

III TIN CNG TRONG CH NGHA T BN.

1. Ban cht kinh t cua tin cng. Tin cng l biu hin bng tin ca gi tr sc lao ng, hay gi c ca sc lao ng. 2. C hai hnh thc c bn v tin cng trong chu nghia t ban. tin cng theo thi gian v tin cng theo sn phm. 3. Tin cng danh ngha v tin cng thc t. Tin cng danh ngha l tin cng th hin bng tin lng ( ng tin danh ngha).Tin cng thc t l tin cng th hin bng sc mua thc t ca tin lng danh ngha m cng nhn nhn c. Khi nn kinh t n nh, gi tr ca ng tin n nh th tin cng danh ngha v tin cng thc t ph hp vi nhau. Khi c lm pht tin cng danh ngha v tin cng thc t cch xa nhau.
14

V d lm pht 100% nu lng danh ngha cng tng 100%,th tin cng thc t mi bng mc c , ngha l khng c tng ln.

IV. S CHUYN HOA CUA GIA TRI THNG D THANH T BAN- TCH LY T BN.
1.Thc cht ng c tich luy cua t ban . a.Thc cht ca tch ly t bn: L s chuyn ha mt phn gi tr thng d thnh t bn, hay l qu trnh t bn ha gi tr thng d, cng l qu trnh ti sn xut ra t bn vi quy m ngy cng m rng. V d; Vng 1: Vng 2: Vng 3 80C + 20 V+ 20 m quy m t bn 100 ( gi nh nh t bn ch tiu 88C + 22V +22 m. Quy m t bn 110 96,8C+ 24,2 V+24,2 m. Quy m T bn 121. nhn xt quy m t bn dng ht 50% m,cn50 % m) tch ly (quy m t bn tng thm 10 +100=110)

tng t 100 ln110 v 121,gi tr thng d cng tng t 20 ln 22 v 24,2. Mc ni t bn ng trc ch l git nc trong dng sng tch ly m thi b. Cc nhn t nh hng n quy m tch ly ca t bn: - Nu quy m gi tr thng d khng i th quy m tch ly ph thuc vo t l phn chia gia hai b phn tiu dng v tch ly. tiu dng t th tch ly nhiu v ngc li. - Nu t l c xc nh th quy m tch ly ph thuc vo quy m ca gi tri thng d v quy m ca gi tri thng d li ph thuc vo nng sut lao ng x hi; v quy m ca t bn ng trc. V nng sut lao ng tng ln nh t bn thu c nhiu gi tr thng d tng i, quy m t bn ng trc ln, t bn kh bin s ln v quy m gi tr thng d s ln. 2.Tch t t bn v tp trung t bn. -Tch t t bn l s ln ln ca t bn c bit nh tch ly, t bn c bit ln ln s lm cho t bn x hi ln ln. y l quan h gia t bn v cng nhn. - Tp trung t bn l s tng thm quy m ca t bn c bit bng cch hp nht nhng t bn c bit c sn trong x hi, tp trung t bn khng lm thay i tng t bn trong x hi, y l quan h gia cc nh t bn vi nhau. - Quan h gia tch t v tp trung t bn. Tch t t bn lm tng quy m v sc cnh tranh ca t bn c bit, do cnh tranh s gay gt hn, dn n tp trung nhanh hn, ngc li tp trung t bn, lm xut hin cc x nghip ln, to iu kin bc lt nhiu gi tr thng d,

15

y nhanh qu trnh tch ly. Tch t v tp trung lm cho mu thun c bn ca ch ngha t bn pht trin ngy cng gay gt. 3. Cu to hu c ca t bn. - Cu to hu c ca t bn l cu to gi tr ca t bn do cu to k thut ca t bn quyt nh, v d cu to k thut l 10 my dt /1 cng nhn, cu to gi tr l 10000 $ C +2000$ V (5/1) - Ch ngha t bn cng pht trin, my mc cng ngh cng hin i, to ra mt ch lm vic cn nhiu gi tr, nhiu tin, do t l hu c ca t bn cang nng cao, do quan h sn xut t bn ch ngha. Ph phn qun im sai lm ca Man tut v ca Lt Xan v nguyn nhn ngho kh ca cng nhn. V. QUA TRINH LU THNG CUA T BAN VA GIA TRI THNG D. 1.Tun hoan va chu chuyn cua t ban. San xut t ban la qua trinh thng nht bin chng gia qua trinh san xut va qua trinh lu thng. phn trc chng ta thy trong sn xut ch ngha t bn to ra gi tr thng d nh th no. Mc ny chng ta s nghin cu ch ngha t bn trong lu thng, trong vn ng ln ln nh th no? Tun hon v chu chuyn u l nghin cu s vn ng ca t bn nhng khc nhau: tun hon ch nghin cu mt cht tc l vn ng, cn chu chuyn s nghin cu mt lng ca vn ng tc l vn ng nhanh hay chm, ti sao? a. Tun hoan cua t ban. Quan st qu trnh tun hon ca t bn Giai on 1 Giai on 2 Giai on 3 Nh t bn dng tin mua T chc sn xut Bn sn phm TLSX v SL bin T - H bin H thnh H' bin H' thnh T' Lp s v qu trnh tun hon ca t bn l nguyn nhn trc tip gy ra nn tht nghip trong ch ngha t bn, cn nguyn nhn su xa l

TLSX TH SL (1) (2) (3)

16

sx - H' T'

Phn tch s ny, t bn qua 3 giai on, 3 hnh thc v 3 chc nng. - Giai on 1: t bn tn ti di hnh thc t bn tin t, lm chc nng mua cc yu t u vo ca sn xut t bn ch ngha bin T thnh H. - Giai on 2: nh t bn tn ti di hnh thc l t bn sn xut bin H thnh H', ngha l to ra gi tr v gi tr thng d. - Giai on 3: T bn tn ti di hnh thi t bn hng ha lm chc nng bn sn phm thu tin v bin H' thnh T'. Vy tun hoan cua t ban la s vn ng lin tuc cua t ban trai qua ba giai oan,ln lt mang ba hinh thai khac nhau, thc hin ba chc nng khac nhau, ri quay tro v hinh thai ban u co kem theo gia tri thng d. b. Chu chuyn ca t bn. Khi nim: Chu chuyn ca t bn l g? - chu chuyn c mt vng t bn phi qua 2 giai on lu thng v mt giai on sn xut (1 chu k c 3 giai on). - Vy: thi gian chu chuyn = thi gian sn xut + thi gian lu thng TGSX = TG lao ng + TG gin on lao ng + TG d tr sn xut. TGLT = thi gian mua + thi gian bn - Mun rt ngn thi gian chu chuyn phi rt ngn thi gian sn xut v thi gian lu thng. + Mun rt ngn thi gian sn xut phi p dng cng ngh mi, ging mi. V d: Bia 30 ngy rt xung 7 ngy . + Mun rt ngn thi gian lu thng phi c ng s tt, vn chuyn nhanh, phi c hng ha tt, gi c hp l, bn nhanh. - Tc chu chuyn ca t bn nhanh hay chm ph thuc vo tc chu chuyn ca t bn 1 vng (1 chu k) di hay ngn. + Nu tc chu chuyn ca t bn 1 vng ngn th tc chu chuyn ca t bn nhanh v ngc li, nu tc chu chuyn ca t bn 1 vng chm th tc chu chuyn ca t bn cng s chm. Cng thc tnh tc chu chuyn ca t bn. Thi gian chu chuyn 1 nm N= Thi gian chu chuyn 1 vng Trong : N l s vng chu chuyn. V d: TB A: 1 vng 12 thng: N = 12/12 = 1 TB B: 1 vng 6 thng: N = 12/6 = 2 TB C: 1 vng 4 thng: N = 12/4 = 3
17

* ngha ca vic chu chuyn nhanh hay chm V d: c 3 nh t bn A, B, C c s t bn nh nhau l 1 t USD. T sut li nhun bng nhau sau 1 vng chu chuyn l 10% = 100 triu USD Gi nh nh t bn A 1 nm chu chuyn 1 vng Nh t bn B 1 nm chu chuyn 2 vng Nh t bn C 1 nm chu chuyn 3 vng Hi li nhun mi nh t bn l bao nhiu? A: 1 vng * 10% = 100 triu USD B: 2 vng * 20% = 200 triu USD C: 3 vng * 30% = 300 triu USD Vy, rt ra ngha: - Chu chuyn cng nhanh cng nhiu li nhun, cng giu nhanh. - Trong kinh doanh phi quay vng vn nhanh c.T ban c inh va t ban lu ng. T bn sn xut bao gm nhiu b phn, mi b phn c thi gian chu chuyn khc nhau thng thng t bn c nh chu chuyn chm, t bn lu ng chu chuyn nhanh hn. Vy phi nghin cu 2 b phn ca t bn: * T bn c nh - T bn c nh l mt b phn ca t bn sn xut, tn ti di hnh thi t ai, my mc, nh xng tham gia vo qu trnh sn xut nhng khng chuyn ht gi tr mt ln vo sn phm m chuyn tng phn gi tr vo sn phm. V d: 1 my gi 10 triu s dng 10 nm, mi nm sn xut 100 sn phm. Vy mi nm chuyn 1/10 = 1 triu ng Mt sn phm chuyn 1.000.000:100 = 10.000 - Qu trnh s dng t bn c nh c 2 hnh thc hao mn: hao mn hu hnh v hao mn v hnh. + Hao mn hu hnh l hao mn do s dng, do thi tit lm my mc h hng. + Hao mn v hnh l hao mn v gi tr do tin b ca khoa hc cng ngh lm cho nng sut lao ng ngy cng cao, gi c ngy cng r. V d: 1 my 10 triu, thi hn s dng l 10 nm, mi nm hao mn 10% Sau 3 nm s dng gi tr cn 70% = 7 triu. Nhng trn th trng ra i 1 loi my mi tt hn, r hn gi 8 triu. Vy my c s ng bao nhiu: 8 * 70% = 5,6 triu (thc t s thp hn). Phi lp qu khu hao ti sn phi khu hao nhanh, phi sn xut ht cng sut, phi sn xut 3 ca, phi tng t sut khu hao. * T bn lu ng

18

- T bn lu ng l b phn ca t bn tn ti di hnh thi nguyn liu, nhin liu, tin cng lao ng. T bn lu ng tham gia vo qu trnh sn xut v c hon li gi tr sau khi hng ha bn xong. - c im ca t bn lu ng l chu chuyn nhanh v gi tr. Nu nh t bn c nh chu chuyn c 1 vng th t bn lu ng chu chuyn c nhiu vng. V d: 1 my 10 triu, s dng trong 10 nm th 10 nm mi chu chuyn c 1 vng, cn 10 triu tin tr lng 10 nm chu chuyn c: 10 * 12 thng = 120 vng. 2.Tai san xut va lu thng cua t ban xa hi. a. Mt s khi nim c bn ca ti sn xut t bn x hi. -Tng sn phm x hi. Tng sn phm x hi l ton b sn phm m x hi sn xut ra trong mt thi k nht nh,thng l mt nm. Tng SPXH c th hin 2 mt l gi tr v hin vt.V gi tr ca tng sn phm x hi bao gm 3 b phn C+V+m. C l t liu sn xut,l gi tr c,V v m l gi tr mi . V hin vt TSPXH gm c t liu sn xut v t liu tiu dng v d st thp,gao, xng du, my mc . v.v. -Thu nhp quc dn (GDP & GNP) =v+m (Gross domestic product & Gross National Product) Phai hiu ung hai thut ng nay. -Hai khu vc ca nn sn xut x hi;khu vc 1 sn xut t liu sn xut, Khu vc 2 sn xut t liu tiu dng. b.iu kin thc hin ti sn xut gin n v ti sn xut m rng t bn x hi. S ti sn xut gin n ca Mac. KVI: 4000 C+ 1000V+1000m; KVII: 2000C + 500C + 500m ( Tng KV1: 6000 + Tng KV2: 3000 = TNQD= 9000 ) *iu kin thc hin ti sn xut gin n. iu kin 1 : I (V +m ) = II ( C) I (1000 +1000) = II (2000). Tng cung v TLSX ca KV1 bng tng cu TLSX Ca KV 2 iu kin 2 : I (C+ V +m ) = IC +II C I (4000+1000+1000)=I(4000)+II(2000) Tng cung v TLSX ca KV1 bng tng cu v TLSX ca hai khu vc. iu kin 3 : II (C +V +m) = I(V+m)II (V +m) II (2000 +500 +500)= I(1000 +1000) + II (500 +500) Tng cung v TLTD ca KV2 bng tng cu v TLTD ca hai khu vc.

19

* iu kin thc hin ti sn xut m rng. Tng sn phm x hi = KV1 + KV2 KV1 +KV2 4000c +1000v +1000m 1500c +750v + 750m 9000 = 6000 + 3000 Ga nh khu vc 1 tch ly 50% v khu vc 2 tch ly 20% ta c s sau: 4400c +1100v + 500m ------ 1600c +800v +600m. iu kin 1 I(V +m) >II C- 1600>1500 hay 1600 =1600 c tch ly. Cung v TLSX ca KV1 bng cu v TLSX kv2. iu kin 2 I (C +V+m) =I(C) + II (C) 6000 = 4400 +1600. Cung v TLSX ca KV1 bng cu v TLSX ca 2 khu vc iu kin 3 II(C +V +m)= I( V +m) +II( V +m)- 3000 =1600 +1400. Cung v TLTD ca KV2 bng cu v TLTD ca 2 khu vc. 3.Khung hoang kinh t cua chu nghia t ban. Khng hong kinh t l iu khng trnh khi di ch ngha t bn .Biu hin u tin v ph bin l khng hong sn xut tha. Khng phi tha so vi nhu cu m tha so vi sc mua c hn ca qun chng lao ng. Nguyn nhn cua khung hoang kinh t t ban chu nghia bt ngun t chinh mu thun c ban cua chu nghia t ban. o la mu thun gia trinh xa hi hoa cao Cua lc lng san xut vi ch s hu t nhn t ban chu nghia v t liu san xut chu yu cua xa hi. Khng hong ca ch ngha t bn din ra c tnh chu k. Chu k kinh t ca ch ngha t bn l khong thi gian t u cuc khng hong ny n u cuc khng hong khc.Chu k kinh t gm bn giai on :khng hong;tiu iu;phc hi; Hng thnh. -Khng hong l giai on khi im ca chu k kinh t mi,biu hin l hng ha tha , ng,gi c gim,sn xut nh tr ,x nghip ng ca,cng nhn tht nghip,tin cng h thp,t bn mt kh nng thanh ton,cc mu thun bng n xung t. Tiu iu l trng thi sn xut tr tr,khng cn i xung, nhng cng khng tng ln,thng nghip vn nh n,hng ha c bn gi h,t bn nhn ri nhiu v cha tm c ni u t. Phc hi l nn kinh t t quy m c,cc x nghip phc hi m rng sn xut,gi c tng,li nhun tng. Hng thnh l sn xut pht trin vt nh cao nht ca chu k trc, cung cu u tng v li to iu kin cho mt cuc khng hong kinh t mi. Trong chu nghia t ban hin ai ngay nay khung hoang kinh t vn khng tranh khoi. Nhng co s can thip tich cc cua nha nc t san vao qua trinh kinh t. S can thip nay mc du khng thu tiu c khung hoang nhng co han ch bt tac ng pha hoai cua khung hoang.
20

VI. CC HNH THI CA T BN V CC HNH THC BIU HIN CA TR THNG D. 1/ Chi ph sn xut t bn ch ngha, li nhun ,t sut li nhun. a/ Chi ph sn xut t bn ch ngha. - Chi ph thc t x hi to ra gi tr ca hng ha bao gm lao ng qu kh, lao ng vt ha Mc k hiu l C, v lao ng sng, tc l lao ng to ra gi tr mi , Mc k hiu l V +m. K hiu gi tr hng ha l W; W = C+V+m. - Chi ph sn xut t bn l chi ph m nh t bn b ra sn xut hng ha. -So snh chi ph x hi v chi ph t bn ; Chi ph x hi to ra gi tr hng ha C+V+m Chi ph t bn C+V k hiu l K . So snh ( C +V) chi ph t bn < chi ph x hi C+ V+m b/ Li nhun ( k hiu l p) Vy li nhun l g? Li nhun l khon chnh lch gia thu nhp v chi ph TN - CP = P Thu nhp = C + V + m, chi ph = k (C + V). C+V+m C+V = p =m Quan h gia m v p, v cht m l ngun gc ca p, m ln th p ln, m nh th p nh, khng c m th khng c p .V lng m v p khng trng khp vi nhau, do tc ng ca cung cu v cnh tranh, nhng tng m bng tng p c th nh sau: Khi cung > cu - gi c < gi tr - m > p Khi cung < cu gi c > gi tr - m< p Khi cung = cu gi c = gi tr - m= p Tng m= tng p Vy gia P( li nhun) v m (gi tr thng d) c g ging nhau v khc nhau? Ging nhau: c P v m u c cng ngun gc l kt qu lao ng khng cng ca cng nhn. Khc nhau: Phm tr gi tr thng d phn nh ng ngun gc v bn cht ca n l kt qu ca s chim ot lao ng khng cng ca cng nhn. Phm tr li nhun chng qua ch l mt hnh thi thn b ha ca gi tr thng d, l hnh thc biu hin ca gi tr thng d, l s thc hin gi tr thng d trn th trng.
21

c. T sut li nhun Cc nh t bn khng ch quan tm n li nhun m cn c bit quan tm n t sut li nhun. T sut li nhun l t s tnh theo phn trm gia gi tr thng d v chi ph t bn m p = --------------- x 100% K ( C+ V ) d. Cc nhn t nh hng n t sut li nhun. ( c 4 nhn t nh sau) -T sut gi tr thng d t l thun vi t sut li nhun -Trong iu kin t sut gi tr thng d khng i,cu to hu c cng cao li nhun cng thp, v ngc li. - Tc chu chuyn ca t bn cng nhanh, khi lng gi tr thng d cng ln, do t sut li nhun cng cao. -Tit kim t bn bt bin cng nhiu th t sut li nhun cng cao. 2. Li nhun bnh qun v gi c sn xut Do cnh tranh nn hnh thnh li nhun bnh qun.Trong nn kinh t t bn ch ngha c hai xu hng tri ngc nhau l : cc nghnh kinh t c li nhun cao khi cung > cu c xu hng gim dn li nhun, v ngc li cc ngnh c li nhun thp khi cung < cu c xu hng tng dn li nhun.
- Li nhun bnh qun l s li nhun bng nhau ca nhng t bn bng nhau u t vo

cc ngnh khc nhau, k hiu l

T sut li nhun bnh qun l t s tnh theo phn trm gia tng gi tr thng d v tng t bn xa hi u t vo tt c cc ngnh sn xut. Cng thc tnh li nhun bnh qun nh sau: m p = ----------- x 100% k(C + V)

22

3/ S chuyn ha ca gi tr hng ha thnh gi c sn xut th hin bng sau y T Ngnh Sn xut C kh Dt Da Tng s bn bt bin 80 C 70 C 60 C 210C T bn kh bin 20 V 30 V 40 V 90 V m vi m = 100% 20 m 30 m 40 m 90 m Gi tr hng ha 120 130 140 390 -P 30 30 30 90

Gi c sn xut ca hng ha 130 130 130 390

Chnh lch gia gi c sn xut v gi tr +10 0 -10 0

- Nhn xt gi c sn xut bng chi ph sn xut cng vi li nhun bnh qun. Trong sn xut hng ha gin n gi c trn c s gi tr, gi y gi c hng ha xoay quanh gi c sn xut, xt trong tng ngnh gi c tch ri gi tr, xt tng th tng gi c bng tng gi tr 390= 390 bng trn. 4. S phn chia gi tr thng d gia cc ngnh trong ch ngha t bn. a.T bn thng nghip v li nhun thng nghip. - Vai tr ca t bn thng nghip:t bn thng nghip c vai tr quan trng trong sn xut, lu thng, v i sng,thc y s pht trin ca nn sn xut t bn. - Li nhun thng nghip l mt b phn ca gi tr thng d c to ra trong sn xut m nh t bn cng nghip nhng li cho nh t bn thng nghip theo nguyn tc li nhun bnh qun. V d :c mt t bn 70 C + 10V +10m ( t sut li nhun 10/ 80 =12,5%) Gi nh nh t bn cng nghip bn 20 gi tr mi (10v +10m) cho nh t bn thng nghip , vy bn bao nhiu? Mun bit bn bao nhiu ta phi tnh li nhun bnh qun: m = m/ v x 100% (10m/ 80+20=10%) Da theo li nhun bnh qun 10% ta phn chia 10 m, nh t bn cng nghip c 80 x 10%= 8; nh t bn thng nghip c 20 x10% =2. Vy gi bn 20 gi tr mi l 20 -2 =18.nh t bn thng nghip mang ra th trng bn ng gi s bn 20, c 2 li nhun chnh l li nhun bnh qun. b.T bn cho vay va li tc cho vay.
23

T bn cho vay ra i t quan h cung cu v vn, ngha l c nh t bn c mt b phn vn cha s dng ti, v c nh t bn li thiu vn cho sn xut nn xut hin quan h vay mn ln nhau. T bn cho vay l t bn tin t tm thi nhn ri m ngi ch s hu n cho ngi khc s dng trong mt thi gian nhm nhn c s tin li tc nht nh (k hiu l Z) Li tc cho vay: T bn cho vay l t bn tim th,t bn khng hot ng,khng tham gia vo qu trnh bnh qun ha li nhun, nn li tc cho vay ch l mt phn ca li nhn bnh qun, theo cng thc: Z nm trong khong 0<Z<P Li tc cho vay phi nh hn li nhun bnh qun v ln hn 0. c. Ngn hng v li nhun ngn hng. Ngn hng trong ch ngha t bn l x nghip kinh doanh tin t,lm mi gii gia ngi cho vay v ngi i vay.Ngn hng c vai tr quan trng i vi sn xut,lu thng hng ha v lu thng tin t. - H thng ngn hng bao gm ngn hng nh nc v ngn hng thng mi. Ngn hng nh nc c chc nng xut cc chnh sch tin t, pht hnh tin t ,qun l v m v tin t. Ngn hng thng mi c chc nng kinh doanh tin t bng cc nghip v nhn gi, cho vay, thanh ton. C hai loi tiu ch phn loi ngn hng thng mi l s hu (ngn hng ca ai) ca nh nc, ca t nhn, ca nc ngoi, hay c phn. Tiu ch th hai l i tng kinh doanh ca ngn hng l g? kinh doanh tng hp hay chuyn doanh.Da trn c s ny m t tn gi ngn hng ngoi thng, ngn hng cng thng, ngn hng nng nghip v pht trin nng thn, ngn hng chnh sch, ngn hng u t v pht trin v..v. - Li tc ngn hng bao gm li tc tin gi, li tc cho vay, li tc ngn hn , Li tc di hn, li tc u i v li tc khng u i. Li tc ngn hng phn nh h thng li ch:li ch ca ngi gi tin, li ch ca ngi vay tin, li ch ca ngn hng v li ch ca nn kinh t. S thng nht v mu thun ca cc li ch ny nh th no trong iu kin lm pht?
- Nguyn tc c bn ca li tc ngn hng: li tc cho vay phi cao hn li tc nhn gi;

chnh lch gia li tc cho vay v li tc nhn gi sau khi tr i cc chi ph v nghip v kinh doanh ngn hng cng vi cc khon thu nhp khc v kinh doanh tin t hnh thnh li nhun ngn hng.Li nhun ngn hng ngang bng vi li nhun bnh qun. d. Cng ty c phn,t ban gia va thi trng chng khoan.
24

Cng ty c phn l cng ty huy ng vn bng c phn ha, bng pht hnh c phiu . C phiu l mt loi chng khon c gi do cng ty c phn pht hnh c bn cho c ng, c phiu c mua bn trn thi trng chng khon. Ga c phiu ph thuc nhiu yu t, trong ngi ta lng ha c 2 yu t l li tc c phiu v li tc ngn hng, theo cng thc sau LTCP GCP= ----------X 100% LTNH T bn gi l t bn tn ti di hnh thc cc chng khon c gi (bao gm c phiu v tri phiu). T bn gi c c im;mt l c th mang li thu nhp cho ngi s hu n;hai l c th mua bn c trn thi trng chng khon;ba l gi c ca t bn gi c th ln xung khng l thuc vo s ln xung ca t bn tht. Cho nn ngi ta gi kinh t bong bng, kinh t o.v d ngi giu nht vit nam trn sn giao dch chng khon nm 2010 c 16.000 t ng VN tng 2 ln so vi 2009. - Th trng chng khon. Th trng chng khon l ni mua bn cc loi chng khon.Th trng chng khon c phn thnh hai loi thi trng ; c th trng s cp v th trng th cp.Th trng s cp c chc nng huy ng vn ( v d nh c ng mua c phiu pht hnh ln u ca cng ty c phn) .Th trng th cp l th trng kinh doanh mua i bn li chng khon thng qua s giao dch chng khon.Vic mua bn ny c th din ra nhiu ln trn mt n v chng khon.Th trng chng khon phn ng rt nhy bn i vi nhng thay di ca nn kinh t, v nh phong v biu ca nn kinh t. e. a t t bn ch ngha. a t t bn ch ngha l mt phn gi tr thng d ngoi li nhun bnh qun m nh t bn kinh doanh nng nghip phi tr cho a ch di hnh thc tin thu t gi l a t.Thc cht l gi tr thng d siu ngch hay li nhun siu ngch. S ging nhau v khc nhau gia a t t bn v a t phong kin - Ging nhau u thc hin quyn s hu rung t, u bc lt ngi lao ng nng nghip.

25

- S khc nhau v cht l a t phong kin phn nh quan h bc lt ca a ch i vi nng dn, cn a t t bn ch ngha phn nh quan h bc lt ca t bn nng nghip v a ch i vi cng nhn nng nghip. - Khc nhau v lng; a t phong kin l ton b sn phm thng d do nng dn to ra, thm ch cn ln sang mt phn sn phm cn thit. a t t bn ch mt phn gi tr thng d ngoi li nhun bnh qun. - Cc hnh thc c bn ca a t; a t chnh lch 1 l a t thu c t nhng rung t tt, mu m gn ni tiu th ,gn ng giao thng. a t chnh lch 2 l a t thu c t nhng rung t do thm canh m c. a t tuyt i l a t c bn m bt c rung tt hay xu u phi np cho a ch. Ngoi ra cn c a t hm m, a t t xy dng, a t c quyn.
- Ga c rung t, rung t dui ch ngha t bn khng ch cho thu m cn c bn.

Gi c rung t ph thuc vo nhiu yu t nh mc ch s dng, v tr, din tch v..v.gi c rung t c bn y l bn quyn thu a t do rung t mang li , n t l thun vi a t v t l nghch vi li tc ngn hng, v d Mt mnh t hng nm em li 200 $ a t, li tc tin gi ngn hng l 5% mt nm, th gi c mnh t l: 200 x 100 GCR = ------------5 ( Nu em 4000$ gi vo ngn hng vi li sut 5% mt nm s thu c 200$ nm, bng vi a t) L lun v a t t bn ch ngha ca Mc khng ch vch r bn cht bc lt ca ch ngha t bn i vi cng nhn nng nghip m cn l c s l lun khoa hc cho chnh sch thu nng nghip v cc chnh sch khc lin quan n t i ca ng v nh nc ta ang thc hin. = 4000 $

26

Chng VI: HC THUYT V CH NGHA T BN C QUYN V CH NGHA T BN C QUYN NH NC I. CH NGHA T BN C QUYN 1. Nguyn nhn chuyn bin cua chu nghia t ban t canh tranh t do sang c quyn. Canh tranh t do sinh ra tich tu va tp trung san xut,tich tu va tp trung san xut phat trin n mt mc nao o se dn n c quyn. a. Khi nim Ch ngha t bn c quyn l g? Cui th k XIX, u th k th XX khi ch ngha t bn chuyn thnh ch ngha quc th t bn c quyn ra i. Vy ch ngha t bn c quyn l g? L s lin minh gia cc nh t bn ln nhm c quyn chi phi sn xut v tiu th hng ha nhm thu li nhun c quyn cao. b. Nhng nguyn nhn ch yu ra i ch ngha t bn c quyn * Do s pht trin ca lc lng sn xut - Tch t v tp trung sn xut pht trin n mt trnh nht nh dn n c quyn, , ra i cc tp on t bn ln trn c s ph sn cc t bn nh. - Cc t chc c quyn cnh tranh khc lit kh phn thng bi dn ti tha hip hp nht thnh t chc c quyn ln hn. * C 1 bc pht trin mi v quan h sn xut ra i s hu tp th, s hu c phn ca ch ngha t bn. c. Cc hnh thc c quyn - Cc ten T chc c quyn v gi c. - Xanhica T chc c quyn v lu thng. - T rt T chc c quyn c sn xut, lu thng, gi c. - Cng xoc xiom T chc c quyn lin kt nhiu ngnh sn xut khc nhau. - Cng g l m rt T chc c quyn lng on ti chnh. 2. Nm c im kinh t c bn ca ch ngha t bn c quyn a. Tp trung sn xut vo tay cc t chc c quyn, p t gi c c quyn v thu li nhun c quyn cao. Nn kinh t t bn ch ngha tp trung vo tay nhng tp on t bn lng on, gi l vua t, vua du la, vua st thp, V d: Toyota ca Nht nm 2003 bn 6,78 triu xe hi. Vn 120 t USD. General motors nm 2003 bn 8,59 triu xe hi. Ford motors nm 2003 bn 6,72 triu xe hi.
27

b. T bn ti chnh v bn u s ti chnh. - T bn ti chnh l hn hp t bn cng nghip v t bn ngn hng. - T bn ti chnh chi phi x hi c v kinh t v chnh tr. V sao chi phi kinh t? Do nm c phn chi phi cng ty m, cng ty m chi phi cng ty con, cng ty con chi phi cng ty chu,... V sao chi phi chnh tr? Khi chi phi c kinh t tt yu chi phi c v chnh tr. (chnh sch ca chnh ph M c s chi phi ca cc tp on t bn lng on ca M .ng cng ha i din cho cc tp on cng nghip qun s,nn ng li i ngoi thng hung hng hiu chin hn ng dn ch) c. Xut khu t bn m rng phm vi bc lt ra th gii - Trong thi k t do cnh tranh ch ngha t bn ch yu xut khu hng ho. - n thi k c quyn xut khu ch yu l xut khu t bn v lc ny tha t bn v u t vo cc nc ngho c li hn do nhn cng v nguyn liu r, bn hng ho t (Bc lt thuc a).Trong xu th ton cu ha hin nay dng vn t cc nc t bn pht trin vo cc nc ang pht trin di cc hnh thc u t trc tip,gin tip l rt ln. d. S phn chia th gii v kinh t gia cc t chc c quyn Cc t chc c quyn quc gia cnh tranh th trng vi nhau quyt lit, khng phn bi thng bi dn ti tho hip thnh lp cc lin minh c quyn quc t phn chia th trng quc t. e. S phn chia th gii v lnh th gia cc cng quc quc Cc nc t bn ua nhau xm chim thuc a v gy ra hai cuc chin tranh th gii ln th nht 1914-1918 v ln th hai 1939-1945.Ngy nay cc nc t bn ln vn ng vai tr chi phi th gii. 3. S hot ng ca quy lut gi tr v quy lut gi tr thng d trong giai on ch ngha t bn c quyn a. Thi k u ca ch ngha t bn Gi tr ca hng ho k hiu : w = c + v + m Gi c ln xung xoay quanh gi tr v li nhun l biu hin v thc hin gi tr thng d trn th trng. b. Khi ch ngha t bn pht trin thnh t do cnh tranh Quy lut gi tr ca hng ho : w = k + p Nh vy xt trong tng ngnh sn xut, gi c tch ri gi tr.Xt trong phm vi x hi tng gi c = tng gi tr Cn quy lut gi tr thng d bin thnh quy lut li nhun bnh qun . c. Khi ch ngha t bn tr thnh c quyn :Ga tr ca hng ha bng chi ph sn xut t bn cng vi li nhun c quyn. w = k + PDQ . Pdq = p + LNSN (PDQ l li nhun c quyn, l li nhun siu ngch)
28

Quy lut gi tr thng d m = 1. Bc lt trong nc (giai on t do cnh tranh) 2. Bc lt trong v ngoi nc (giai on c quyn) II. CH NGHA T BN C QUYN NH NC. 1. Nguyn nhn hinh thanh v bn cht ca ch ngha t bn c quyn nh nc a. Ch ngha t bn c quyn nh nc l g? Ch ngha t bn c quyn nh nc l s kt hp sc mnh ca t bn c quyn t nhn vi sc mnh ca nh nc thnh mt th ch thng nht ca ch ngha t bn. - V lc lng sn xut c mt bc pht trin mi cao hn. - V quan h sn xut l s hu hn hp t nhn v nh nc. - V qun l: kt hp th trng vi iu tit ca nh nc t sn, kt hp sc mnh kinh t vi sc mnh php lut t sn. b. Nguyn nhn ra i t bn c quyn nh nc. - Do lc lng sn xut c bc pht trin cao i hi quan h sn xut phi thch ng tt yu ra i s hu t bn nh nc. - Do s pht trin ca phn cng lao ng x hi xut hin nhng ngnh sn xut mi hin i, cn nhiu vn, thi gian u t di, li nhun t. Mt mnh t bn t nhn khng lm ni. i hi nh nc phi nhy vo bo m s pht trin ca x hi ( nh nng lng, giao thng, gio dc, nghin cu khoa hc ). - S thng tr ca t bn c quyn lm cho cc mu thun giai cp x hi gay gt i hi nh nc phi c cc chnh sch kinh t x hi - bo him lm du cc xung t x hi. - Cng vi xu th quc t ho, ton cu ho cc mu thun gia cc t chc c quyn quc t i hi nh nc phi can thip. 2. Nhng biu hin ca ch ngha t bn c quyn nh nc. a. S kt hp v nhn s gia cc t chc c quyn v nh nc. - Cc t chc c quyn thnh lp cc ng phi chnh tr ri c ngi vo nm gi cc v tr quan trng ca nh nc - t ra cc chnh sch c li cho t bn c quyn. - Nh nc ti tr, u cho cc t chc c quyn, c ngi tham gia cc t chc c quyn.Hm nay l ch ngn hng ngy mai l b trng v ngc li. b. Hnh thnh s hu nh nc bng cch: - Xy dng cc doanh nghip 100% vn nh nc. - Quc hu ho cc doanh nghip t nhn. - Nh nc mua c phiu ca cc doanh nghip t nhn. - Nh nc k cc hp ng kinh t vi doanh nghip t nhn. c. S iu tit kinh t ca nh nc t sn .

29

- K hoch ;ngn sch nh nc;chnh sch thu;chnh sch tn dng;vai tr doanh nghip nh nc. V d M vai tr ca cc d tr lin bang (FED) l rt ln. Tm li: Nh nc iu tit kinh t bng:Tc ng vo cc quy lut th trng; Tc ng vo kinh t t nhn;Tc ng vo cc doanh nghip nh nc nh hng cc mc tiu. III. NHNG NT MI TRONG S PHT TRIN CA CH NGHA T BN HIN I. 1.S pht trin nhy vt v lc lng sn xut Th nht, cng ngh thng tin,cng ngh sinh hc,vt liu mi,nng lng mi, cng ngh v tr. V d nh M cng ngh thng tin (IT) ng gp 8,3%GDP v 30% tng trng kinh t. Th hai, gio dc o to nng cao t cht ngi lao ng l c s nng cao nng sut lao ng v nng lc cnh tranh quc t. Th ba, kinh t tng trng nhanh, nng sut lao ng c nng cao. 2.Nn kinh t ang c xu hng chuyn t nn kinh t cng nghip sang kinh t tri thc. Cuc cch mng k thut ln th nht cch y hn 200 nm bin nn kinh t nng nghip thnh nn kinh t cng nghip.Cuc cch mng cng nghip ln th hai hin i ha nn cng nghip. Cuc cch mng IT chuyn nn kinh t cng nghip sang nn kinh t tri thc. 3.S iu chnh v quan h sn xut v quan h giai cp. S hu c phn c li cho ci thin quan h gia ch x nghip v cng nhn;tng lp trung lu tng ln,thu nhp bng tin lng ca ngi lao ng tng ln. 4.Th ch qun l kinh doanh trong ni b doanh nghip c nhng bin i ln. Th nht chuyn mng li qun l t hng dc sang hng ngang(t hnh kim t thp sang bn trn) Hai l dng cng cng ngh cao ci cch c ch qun l sn xut.Ba l thc hin ci cch qun l lao ng khng phi ly th lc l chnh m l tri thc,k nng,nng sut lao ng ;t chc doanh nghip kt hp quy m ln v quy m nh linh hot. 5.iu tit v m ca nh nc ngy cng c tng cng. Mt l kp thi iu chnh chin lc tng th nhm nng cao nng lc cnh tranh quc gia; Hai l la chn chnh sch thc dng xoa du nhng mu thun ca ch ngha t bn ;Ba l iu chnh linh hot cc chnh sch ti chnh tin t ph hp vi s pht trin ca kinh t x hi,i ni ,i ngoi. 6.Cc cng ty xuyn quc gia c vai tr ngy cng quan trng trong h thng kinh t t bn ch ngha, l lc lng ch yu thc y ton cu ha kinh t. Bng 1.3: S lng lao ng ca cc chi nhnh nc ngoi Nm S lng lao ng (Ngi) 1982 19.537.000 1990 24.551.000
30

2004 59.458.000 2005 62.095.000 Ngun: UNCTAD, World Investment report 2006. -iu tit v phi hp quc t c tng cng;Phi hp gii quyt nhng vn tranh chp,nhng vn ton cu,nhng khng hong ti chnh tin t th gii v khu vc. Ngh quyt i hi XI ng ta nhn nh: Thc t 2 thp k qua v d bo ti y ch ngha t bn khng ch cn tim nng pht trin kinh t, m thc t ch ngha t bn ang pht trin v pht trin khng ch v kinh t, m cn pht trin cc lnh vc khc, nh gio dc o to, khoa hc, cng ngh, quc phng, an ninh v c nhng iu chnh c v x hi, nhng bn cht ch ngha t bn khng thay i l mt ch p bc, bc lt v bt cng khng hong kinh t, chnh tr, x hi vn tip tc xy ra. Nhn dn lao ng s quyt nh vn mnh ca CNTB. 7.iu tit v phi hp quc t c tng cng. Trong bi cnh ton cu ha cc nc t bn ch ngha ch trng phi hp chnh sch kinh t v m gim thiu cc xung t, thng qua thng lng gii quyt cc tranh chp.Cc t chc kinh t khu vc v quc t c vai tr ngy cng ln (MF) To khng gian rng ln hn cho s pht trin ca ch ngha t bn. IV. VAI TR,HN CH V XU HNG VN NG CA CH NGHA T BN 1. Vai tr ca ch ngha t bn i vi nn sn xut x hi. Th nht s ra i ca ch ngha t bn gii phng loi ngi khi m trng trung c ca ch phong kin.ot tuyt vi nn kinh t t nhin,t cung ,t cp chuyn sang nn kinh t hng ha t bn ch ngha.Quy lut gi tr thng d v cc quy lut khc ca sn xut hng ha lm tng nng sut lao ng v to ra khi lng ca ci vt cht khng l. Th hai pht trin lc lng sn xut a nn kinh t nhn loi bc vo mt thi i mi , thi i ca kinh t tri thc. Th ba thc hin x hi ha sn xut,pht trin t ti mc in hnh nht trong lch s l qu trnh x hi ha sn xut c chiu rng v chiu su. Th t thit lp nn dn ch t sn t sn tuy cha hon ho nhung tin b hn cc ch x hi trc . Tm li ch ngha t bn chun b tt nht cho s ra i ca ch ngha x hi trn phm vi ton th gii,cn i ln CNXH bng con ng no l ty thuc vo s la chn ca cc lc lng cch mng. 2. Hn ch ca ch ngha t bn. Ch ngha t bn hin i to ra lc lng sn xut hin i, to ra nn kinh t tri thc, nn vn minh tr tu, to ra xu th ton cu ha. Ch ngha t bn tuy iu chnh, thch nghi v c bc pht trin mi nhng bn cht ca n khng h thay i, cc mu thun c bn v kinh t, chnh tr, x hi vn gay gt.Nm
31

2008-2009 c th gii phi i ph vi cuc khng hong ti chnh bt ngun t nc M.V vy ch ngha t bn khng phi l x hi tt p nht, khng phi l x hi cui cng m nht nh n s b thay th bng mt x hi tt p hn l ch ngha x hi, ch ngha cng sn. - Ch ngha t bn pht trin khng u. + C nhng nc rt giu nh G7. + C nhng nc trung bnh. + C nhiu nc t bn cn km pht trin. GDP ca nhm nc G10 nm 2011,trong c cc nc t bn pht trin nht. 1. M 15.064 t la GDP /NG/NM 2. Trung Quc 6988 84/TG 3. Nht 5855 t la 4 . c 3 628 t la 5. Phap 2808 6. Brazil 2517 50/TG 7. Anh 2480 t la 8. 2245 9. Nga 1884 50/TG 10. n 1843 123/TG. *(Bao thanh nin 28.12. 2011 trang 20) 3.Xu hng vn ng ca ch ngha t bn. Mu thun gia quan h sn xut v lc lng sn xut: + Mu thun gia lao ng v t bn. + Mu thun gia quc vi thuc a + Mu thun gia quc vi quc ( M, EU, Nht ). + Mu thun gia ch ngha x hi v ch ngha t bn. Bn cht ca ton cu ho l g. * Quan im ca ng ta v ton cu ho: *ton cu ha l mt xu th khch quan do s pht trin mnh m ca lc lng sn xut, ca kinh t v khoa hc cng ngh vt khi bin gii quc gia hnh thnh nn kinh t th gii thu ht ngy cng nhiu cc nc tham gia, va hp tc va cnh tranh v u tranh vi nhau. Khng th c mt quc gia no c th pht trin bnh thng nu ng ngoi xu th ton cu ho. *Ton cu ho c hai mt tch cc v tiu cc, thun li v kh khn, thi c v thch thc. - Thun li l g? Tham gia ton cu ho chng ta s tranh th: vn, cng ngh, th trng, kinh nghim qun l. ng thi pht huy li th ca ta, th mnh ca ta. V d: VN 20 nm i mi, m ca...
32

- Kh khn l g? Ton cu ho hin nay do cc nc t bn chi phi y l cuc chi khng cn sc gia cc nc giu v cc nc ngho, cc nc giu tm cch p cc nc ngho. - Cnh tranh quyt lit: Nn kinh t ca ta cn ngho nn v lc hu. Sc cnh tranh thp, trnh qun l ca ta cn non yu. - Kinh t th trng v hi nhp ny sinh nhiu tiu cc, nhiu t nn, nhiu nguy c. * Tch cc ch ng hi nhp quc t. Kt qu nm 2006 Vit Nam chnh thc c kt np vo WTO, qua 5 nm(2006-2011) Chng ta gt hi c nhiu thnh cng, ng thi chng ta cng phi i mt vi nhiu thch thc nguy c, l cnh tranh ngy cng gay gt k c th trng ni a. Nhiu doanh nghip lm n km hiu qu b ph sn. Cc doanh nghip ca Vit Nam phi i mt vi nhiu v kin bn ph gi.

33

D. CH N TP 1. Phn tch iu kin ra i, c trng, u th v hn ch ca sn xut hng ha? 2. Khi nim hng ha? Hai thuc tnh ca hng ha? tnh cht hai mt ca lao ng sn xut hng ha? 3. Lng gi tr, cc nhn t nh hng n lng gi tr ca hng ha? 4. Ngun gc, bn cht, chc nng tin t, quy lut lu thng tin t? Lm pht: biu hin, nguyn nhn, gii php? 5. Phn tch v tr, ni dung, tc ng ca quy lut gi tr? S vn ng ca quy lut gi tr thng qua cc quy lut kinh t khc nh quy lut cung cu, cnh tranh v lu thng tin t? tng sc cnh tranh ca hng ha Vit Nam chng ta phi lm g? 6. Nu cng thc chung ca t bn v phn tch mu thun trong cng thc chung ca t bn? 7. Phn tch hai thuc tnh l gi tr v gi tr s dng ca hng ha sc lao ng? So snh s ging nhau v khc nhau vi hai thuc tnh ca hng ha thng thng? 8. Khi nim gi tr thng d? Cc phng php sn xut gi tr thng d. T sut v khi lng gi tr thng d: Khi nim v cng thc tnh? Vn sn xut gi tr thng d Vit Nam hin nay? 9. Bn cht ca tin cng? hai hnh thc tin cng? tin cng danh ngha v tin cng thc t? 10.Thc cht ca tch ly t bn? cc nhn t tc ng ti quy m tch ly? Cu to hu c ca t bn? Tch t v tp trung t bn? 11. Khi nim li nhun? ngun gc, bn cht ca li nhun? mi quan h gia li nhun v gi tr thng d? 12.T sut li nhun, cc nhn t tc ng n t sut li nhun? li nhun bnh qun, gi c sn xut? 13. Vai tr, h thng thng nghip v li nhun thng nghip? vai tr, h thng ngn hng v li tc ngn hng? 14. cng ty c phn l g? t bn gi ? Th trng chng khon? gi c phiu? 15. a t t bn l g? Cc hnh thc c bn cu a t t bn ? Gi c rung t ? ngha l lun khoa hc v a t t bn ?

34

16.Nu nhng c im kinh t c ban cua chu nghia t ban c quyn (5 c im) ?s phat trin mi cua quy lut gia tri ? 17.Nguyn nhn hinh thanh, ban cht va nhng biu hin chu yu cua chu nghia t ban c quyn nha nc ? 18.Nhng net mi trong s phat trin cua chu nghia t ban hin ai ?phn tich quan im cua ang ta v toan cu hoa ? G. TI LIU THAM KHO.
- cng hng dn n thi tt nghip mn Nhng nguyn l c bn ca Ch Ngha Mc

L Nin 2 do Trng i Hc Duy Tn bin son thng 1 nm 2012 .

- Gio trnh Nhng nguyn l c bn ca Ch Ngha Mc L Nin (dnh cho sinh vin i

hc cao ng khi khng chuyn ngnh Mc L Nin, T Tng H Ch Minh ) nh Xut bn Chnh tr Quc gia xb 2009. Hiu Trng ph duyt. Nng ngy 30-1-2012. Ngi bin son

THS. TRN HNG PHONG

35