EXIT

xornal de galicia
Suplemento de lecer
30 de xaneiro de 2009
Número 8

4 x 5 = tetris
o popular videoxogo creado na urss en 1985
segue a provocar paixóns de oito bits
2 EXIT
P
PORTADA
Tetris
O ÚLTIMO
LEGADO
DA UNIÓN
SOVIÉTICA
MÁIS DE DÚAS DÉCADAS DESPOIS DA SÚA CREACIÓN, O POPULAR XOGO
DO TETRIS CONTA CON MILES DE VERSIÓNS E TODA UNHA SUBCULTURA
NATALIA ARIAS / A. LOSADA. A CORUÑA
exit@xornaldegalicia.com
Catro fichas elaboradas con catro
cadrados colocados en distintas po-
sicións e unha música compulsiva
que alimenta o vicio e impide parar
de encaixalas. O Tetris, unha idea
moito máis simple que as grandes
consignas da antiga URSS, leva dúas
décadas ‘enganchando’ a mozos e
mozas de todo o planeta ata con-
verterse no último gran legado do
mundo comunista e no vértice dun-
ha subcultura da que forman parte
infinidade de devotos.
A forza do proxecto ideado por
Alekséi Pázhitnov en 1985 é tal que,
dende a súa creación, non deixou de
xenerar teorías científicas. Se du-
rante moitos anos se falou de que o
videoxogo era capaz de incremen-
tar a capacidade cerebral ou, pola
contra, de que os mozos dos oitenta
sufrían as consecuencias devasta-
doras do chamado Efecto Tetris, as
últimas teorías resaltan as bonda-
des terpéuticas que ten ver as fichas
caer sobre os malos recordos.
O único que falta por estudar son
as consecuencias a longo prazo, por-
que mentres os recén chegados ao
mundo Tetris gozan das últimas
versións ou se enfrontan a vetera-
nos en campionatos online, as xera-
cións curtidas en horas de recreati-
vos e Game Boy seguen a mirar ao
mundo en oito bits, resistíndose a
aceptar o Game Over.
Son os artífices de infinidade de
recreacións do Tetris nos marcos
máis dispares. A súa visión plas-
mouse en colecccións de mobilia-
rio, fachadas de edificios, versións
analóxicas, programas de televi-
sión, anuncios e mesmo trailers de
LIBROS BEN ENCAIXADOS
ESTANTES
Existen moitas variantes de
estanterías domésticas baseadas
no Tetris. Os blocos préstanse
falsas películas, quizais a única mate-
ria pendente do popular xogo.
O publicista Guillaume Raymon
é un dos últimos que deixou ver que
as consecuencias do Efecto Tetris
poden ser tan potentes como pa-
ra levar as ansias de ver as pezas
caer ata o extremo de cambialas
por persoas. E o mesmo lle debeu
pasar ao xaponés que tivo a idea de
converter o xogo nun concurso no
que as pezas son nipóns ataviados
con casco para sortear o perigo de
caer a un tanque cheo de auga logo
de impactar nun muro.
VERSIÓN HUMANA
O Human Tetris é un producto glo-
bal. Está presente en vinte e seis paí-
ses, entre eles España, logo de que a
Fox se percatase de que os fragmen-
tos recollidos en You Tube contaban
con millóns de visitantes. A cadea
decidíu levalo aos Estados Unidos
baixo o nome de Hole in the Wall
e agora hai ata versións nas que os
concursantes xaponeses son subs-
tituídos por participantes femini-
nas en traxe de baño que adoptan
posturas imposibles.
A lista de doentes do Efecto Te-
tris compóñena
outros dous clá-
sicos do You Tu-
be, un anónimo:
“o mellor xoga-
dor de Tetris” e
un compositor
Gollum deseñou este colar coas clá-
novel a quen a melodía do Koro-
beiniki lle calou tanto como pa-
ra porlle letra. Unha mágoa que a
cantiga popular rusa a tivese den-
de hai dous séculos.
A SAGA CONTINÚA
En dúas décadas ao Tetris saíron-
lle infi nidade de fi llos. Algunhas
das imitacións optaron simple-
mente por incluír novas fichas
e outras novas regras. É o caso
de 99 Bricks, un videoxogo que
respecta as leis da física na caída
das pezas e no que o obxectivo é
construír a torre máis alta. Po-
la contra, os creadores de Tetris
1-D, véndeno como o videoxogo
máis sinxelo do mundo e o único
modelo unidimensional.
Da antiga URSS chega tamén o
Xitris, unha versión que une os con-
ceptos do Tetris e o Columns e no
que predomina o estilo que marcou
o emblema de Sega ata a chegada do
ourizo azul. E, para os s que queiran
saber como funciona o invento de
Pazhitnov, existe unha versión en
JavaScript que permite ver como foi
programado e manipular o código
para ter outras versións.
XORNAL DE GALICIA. Suplemento de lecer. 30 de xaneiro de 2009
PAIXÓN DE AFECCIONADO
XOIERÍA
Un internauta chamado Tetris
sicas pezas. Aínda non se vende
CANTOS CABEN NA SALA?
DE TRUCOS VISUAIS
O performer francés Guillaume
Reymond dedicoulle a cuarta entregada
súa serie Game Over ao Tetris. Un vídeo
de fotos fixas de persoas sentadas nun
auditorio, un par de efectos visuais e
sonoros, e queda un xogo moi crible.
En Youtube está para quen queira velo,
igual que as performances anteriores de
Pong, Pole Position e Space Invaders.
EN ANALÓXICO
CODECO
O Tetris do proxecto
Codeco (Codificado
Decodificado Codifi-
cado), é unha versión
actual e analóxica
que traslada ao mundo real o videoxo-
go creado en 1985 por Aléksei Pazhitnov.
Neste caso, o xogador vese inmerso nun-
ha partida na que ten que encaixar coas
súas propias mans as pezas nun taboleiro
de tamaño natural,
ao tempo que inte-
ractúa cun croupier
humano que valora
as súas capacidades
e vai determinando
o nivel de dificulta-
de que lle impón.
 XORNAL DE GALICIA. Suplemento de lecer. 30 de xaneiro de 2009 EXIT 3

ANTROIDO BIDIMENSIONAL EN LIUBLIANA

DISFRACES ARQUITECTURA
Doado, quentiño e sorprendente. Sabemos a que xogaba de pequeno o
Vestirse de cubo do Tetris non pode arquitecto que planificou estes pisos
ser senón un acerto no Antroido protexidos en Eslovenia

A EVOLUCIÓN DO ‘HUMOR AMARILLO’

FEITO Á MEDIDA DO HOME
Human Tetris é un deses concursos que só poden
xurdir na televisión xaponesa, pero que xa se emite
en vinte e seis países.Os concursantes teñen que
imitar co seu
corpo a forma do
burato que ten
unha parede que
se lles achega
perigosamente.

FALSO TRAILER
O FILME
Como sería unha pe-
lícula baseada no Te-
tris? Segundo a xen-
UNHA PARTIDIÑA VECIÑAL te de Black 20, unha
MIKONTALO LIGHTS mestura entre Tron e
Finlandia ten a residencia de estudantes Speed Racer, na que
máis famosa entre os nerds, a Mikontalo as pezas estarían pi-
Lights, onde as fiestras dun dos edificios lotadas por persoas
poden iluminarse de cores para emular que se xogarían a vida
o s g rá f i c o s d o s nunha caste de de-
vellos xogos de oito porte extremo. Ou
bits. Logo, é posible iso imaxinaron á ho-
xogar ao Tetris nunha ra de rodar o seu cu-
fachada, sentado rioso trailer falso. Tal-
tranquilamente na vez coa falta de ideas

NOVOS VELLOS
praza de enfronte. É que hai en Hollywo-
a maior plataforma od alguén merque os

VIDEOXOGOS:
física de gráficos dereitos para conver-
en cor que hai no telo nun filme real.

O MUNDO EN 8 BITS
mundo e foi creada
por estudantes da
universidade de
Tampere. AÍNDA SEGUEN A APARECER PRODUTOS
CON ENORMES PÍXELES E CORES PLANAS

O que se ve na imaxe que en- to. Tomemos, por exemplo, In-

cabeza estas liñas é un xogo de
Megaman, do máis clásico. O
raro é que saíu para os sistemas
de descarga da Play Station 3,
a Wii e a XBox 360 a finais de
2008. É o Megaman 9, pensa-
do para pasar por un xogo da
vetusta consola NES de Ninten-
do, tanto que ata imita os seus
fallos visuais e parpadea inco-
modamente cando hai moitos
inimigos na pantalla.
O que fixo Capcom con este
peculiar lanzamento é facerlle
unja chiscadela a unha peque-
na comunidade de fans do es-
tilo antigo que se deixa ver en
internet, e que aínda segue a
desenvolver xogos con técni-
cas xa obsoletas. As aventuras
gráficas e os xogos de rol dos
de antes son dous xéneros que
gozan de especial predicamen-
diana Jones and the Fountain
of Youth, unha aventura desen-
volvida por Screen 7 co mes-
mo motor que empregaba a
clásica Indiana Jones and the
Fate of Atlantis. Ou Missing, un-
ha historia de misterio e point
and click que se desenvolve con
gráficos de 256 cores.
Tamén é destacable The
Way, un xogo de rol creado por
Cresftallen Studio que ten puro
sabor Super Nintendo. Todos
eles son proxectos de afeccio-
nados sen ánimo de lucro, pero
aos que dá gusto xogar
O brazo do retro é longo,
mesmo os programadores do
Open Office esconderon unha
versión propia do Space Inva-
ders –chamada Star Wars– no
seu Calculartor. Google dira-
che como activalo.
4 exit
m we are estandard
música res sobre os escenarios do Estado,
Ao vivo
a enésima
encarnación
de bozulich
evangelista abre o festival sinsal 7,
xunto a Ches smith e sir richard bishop
redacción. a coruña
exit@xornaldegalicia.com
O Festival Sinsal 7 abre fogo ao mes-
mo tempo que o mes de febreiro. Es-
te domingo, no Museo MARCO de
Vigo, comeza a súa sétima edición
cun triple cartel que levanta acta do
inmellorábel estado de saúde da mú-
sica urderground norteamericana.
O rock experimental de Evangelista,
liderados pola cantante Carla Bozu-
lich, xunto a Sir Richard Bishop, fun-
dador dos lendarios Sun City Girl, e
ao percusionista de free-jazz Ches
Smith, serán os encargados de abrir
este encontro plural, sempre á es-
preita do que está a acontecer cos
sons da contemporaneidade.
Evangelista é a estrela deste pri-
meiro concerto, e xurdiu das digre-
sións sonoras da californiana Carla
Bozulich xunta a un núcleo cotián
de músicos, entre eles Tara Barnes,
Dominic Cramp e Ches Smith. Fi-
gura absolutamente iconográfica da
cultura marxinal nortamericana ao
longo das dúas últimas décadas, de
extenso currículo non só na músi-
nostalxia de suecia
pelle calberg déixase ver en vigo coa xira
toma directo!
O grupo bilbaíno, un dos mello-
chegan a Galicia para a semana
ca experimental senón tamén nas
artes performativas e na literatura
máis outsider, Bozulich e o seu gru-
po estrean o Festival Sinsal 7 o do-
mingo no Marco de Vigo, ás 19:45
h, coa posta en directo do álbum
de catarse Hello Voyager (Conste-
llation, 2008). Igual ca no resto de
gravacións da cantante, neste dis-
co non hai atrancos nin límites de
estilo. O seu xeito de estrompar a
canción americana nun espanto de
voz e guitarra agavea até a máis alta
das ruínas, algures onde se cruzan
Patti Smith e Jarboe, coma se alí se
acreditase que a música, ou é peri-
gosa, ou non é nada.
smith e bishop
Pero antes que Evangelista, tocara-
lles principiar o Salón Sinsal de in-
verno a Ches Smith, que fai tamén
parte do grupo de Carla Bouzulich,
e mais ao guitarrista Sir Richard Bis-
hop. O segundo, orixinalmente Ri-
chard Kighted, foi fundador e mem-
bro durante vinte anos dos seminais
Sun City Girls, a quen se lles atribúe
a paternidade do recente “freak folk”.
de presentación do seu disco ‘the lilac time’
redacción. a coruña
exit@xornaldegalicia.com
Vigo é unha das dúas
paradas adicionais que
o músico sueco Pelle
Carlberg decidíu fa-
cer na súa xira por
España, ante o éxito
colleitado –a outra e
Murcia–. Este can-
tautor fuxe do cool
e as modas e elabo-
ra melodías onde o
pop sen adobíos
Que é suave, brando e nos gusta? A
música de Niño y Pistola, que este
sábado tocan en Monforte
A norteamericana Carla Bozulich, líder do grupo Evangelista
Porén, non se poría o actual alcume
deica o seu primeiro álbum en soli-
tario, Salvador Kali (1998), que xa
daba conta dunha feroz expresivade
feroz coas seis cordas e da vontade
de esmiuzar a tradicióndende un-
ha posición experimental.
pop europeo de ABBA ou The Beat-
les baila pegado ás súas raíces folk,
logrando un resultado conmove-
dor que logra transportarnos ao seu
universo propio.
Despois de trasladarse a Estocol-
mo dende a súa cidade natal de Upp-
sala, formou parte de Salami pero
a súa verdadeira carreira comeza
con Edson, banda de pop-jazz coa
que sacou tres discos dende 1998 e
que foi a orixe da formación qeu o
acompaña agora na súa carreira en
solitario. Carlberg está en España
xornal de galicia. Suplemento de lecer. 30 de xaneiro de 2009
niño y pistola
domingo 1
Museo de arte
contemporánea
19.45 horas. 12 euros.
Vigo
para presentar o seu último disco,
The Lilac Time, editado a finais de
2008 por Labrador Records, un tra-
ballo no que se pon máis bailable,
engadindo ritmos de corte latino e
caribeño ao seu habitual pop nos-
tálxico e autobiográfico. Vai acom-
pañado da banda barcelonesa Evri-
pidis and his tragedies, encadrada
no pop independente.
sábado 31
sala mondo
21.30 horas. 8/10 euros.
Vigo
concertos da
fin de semana
venres 30
dj amable
Sala Mondo. 1.00 horas. 15/18 euros
Vigo
Elegante, con estilo propio e, an-
te todo, divertido. Así é este DJ
catalán cando se achega a unha
mesa para pinchar
venres 30
sweet oblivion band
Mardi Gras 22.30 horas. 4 euros
A Coruña
Un grupo forxado mediante lon-
gas fins de semana ensaiando
nun garaxe, ao que o éxito lle
chegou con esforzo e calidade
venres 30
uk subs
La fábrica de Chocolate
22.30 horas. 15/18 euros
Vigo
Quen dixo que o punk inglés
morrera? Os UK Subs siguen
dandoo todo sobre o escenario,
aínda que sen novos discos
sábado 31
kogito
La Fábrica de Chocolate
21.30 horas. 8 euros
Vigo
Ska, reggae, rock e outros esti-
los menos recoñecibles forman,
ben mesturados o son de Kogi-
to. Para non deixar de botar
 xornal de galicia. Suplemento de lecer. 30 de xaneiro de 2009 exit 5

p
promesa da ciencia-ficción dúo dinámico?
CHEMA GARCÍA manson e segura
O rapaz vén de obter unha mención O cantante e o actor coinciden no
pantallas especial en Sundance por El ataque próximo filme de Jorodowski. Como
Cine de los robots de Nebulosa-5 cualificar semellante rareza?

CANDO O CINE AS ESTREAS DA SEMANA d

dende melmac

AUTORAL FICA
«la duda» Malviviendo
John Patrick Shanley
MERYL STREEP, PHILIP SEYMOUR

NA INDUSTRIA
HOFFMAN, AMY ADANS, VIOLA DAVIS

Cando un colexio ultracatólico

acepta o seu primeiro alumno
negro, a madre Beauvier fai crer
OS OSCAR RECOLLEN O MELLOR CINE DE AUTOR aos seus que o aberto padre
padre Flynn abusa do menor.
FEITO EN HOLLYWOOD E A RESACA DOS FESTIVAIS
miquel lafitte. crítico
«CUSCÚS»
Víctor paz morandeira. a coruña interpretado por Philip Seymour Abdel Kechiche
victor.paz@xornaldegalicia.com
Hoffman; confía nos seus experi- A forma de facer
HABIB BOUFARES, HAFSIA HERCI,
mentados protagonistas para sus- televisión está a cambiar
MARZOUK BOURAOUÏA, ALICE HOURI
Normalmente, existen unha ou dúas tentar un texto teatral de John Pa- ou, cando menos, a
estreas á semana que chaman a aten- trick Shanley, adaptado e dirixido Sillman abre un restaurante maneira de vela. O éxito
ción. Non é o caso. Hoxe todas o por el. A película opta a cinco Oscar, nun barco oxidado do porto da P2P é innnegable
fan! Os produtos máis elaborados precisamente en todas as categorías para manter á súa familia, pero e cada vez é máis
das majors desembarcan para librar de interpretación e polo libreto. as autoridades non aproban o común que as series
a batalla dos Oscar nestes días, ao proxecto e intentarán frustralo. se vexan na internet
tempo que algún filme rezagado dos PROPOSTAS AUTORAIS de forma clandestina.
festivais europeos se infiltra sero- Completan a carteleira semanal «VALKIRIA» Cando se van decatar
diamente nas salas comerciais. dúas fitas triunfadoras en festivais. Bryan Singer os distribuidores de
Precisamente de infiltrados vai Cuscús chega cun ano de retraso que isto é así? Por se
TOM CRUISE, CARICE VAN HOUTEN,
o filme destinado a ter unha maior logo de acadar o Gran Premio do non estaba claro, oito
BILL NIGHY, KENNETH BRANAGH
penetración. Valkiria, apoiada fi- Xurado en Venecia. A historia cén- colegas sevillanos
nanceiramente por Tom Cruise den- trase nun pai de familia, inmigrante Remake do telefilme Operación están a probar que todo
de a United Artists, que comprou africano en Francia, que queda sen Walkiria, no que varios oficiais é posible cun par de
hai uns meses, conta a historia dun traballo e decide abrir un restauran- nazis planean un complot para cámaras, un micro, un
grupo de oficiais nazis que conspi- te nun barco abandonado. Orixinal asasinar a Adolf Hitler. Baseado blog e moito inxenio.
ran para matar a Hitler. idea en tempos de crise. nunha historia real. Malviviendo
Esta superprodución, remake dun Por último, o chinés Cao Bao- –engádaselle o .com para
telefilme alemán e historia real, con- ping preséntase con La ecuación «la ecuación del amor vela– é unha comedia
y la muerte»
ta cun reparto alucinante, con se- del amor y la muerte, surrealis- con periodicidade
cundarios como Kenneth Branagh, ta comedia romántica que o sitúa Cao Baoping
mensual feita case sen
e supón a primeira participación de como unha das novas promesas do XUN ZHOU, CHAO DENG, HANYU
medios técnicos que está
Van Houten, a quen vimos en El li- cinema asiático. ZANG, BAOGIANG WANG
a pegar forte na rede
bro negro, en Hollywood. O direc- A taxista Limi, na procura do –de sete a oito mil visitas
tor Bryan Singer foxe de calquera seu amante desaparecido, diarias–. O primeiro
plantexamento histórico para se entra en contacto cun ladrón e capítulo costou, din,
centrar no ritmo e na intriga, para unha drogadicta. Unha inusual 40 euros –algo que non
entreter sen pretensións. comedia romántica. cre ninguén que fixera
La duda promete moverse en te- cinema, pero deixémolo
rreos máis persoais. O filme, un due- en que foi moi barato–
lo actoral entre Meryl Streep, que e o terceiro emítese,
dá vida a unha tatcheria- precisamente, hoxe.
na monxa, e o máis A historia sitúase
reformista pa- nun barrio marxinal da
dre Flynn, capital de Andalucía,
onde uns rapaces
Streep e Hoffman, intentan sobrevivir na
duelo de titáns xungla urbana vendendo
en La duda droga. El Negro, ao que
dá vida David Sainz,
que escribe e dirixe
a serie, transpira un
magnetismo que xa
lles gustaría a moitos
personaxes da tele
‘oficial’. A obra é radical
na súa presentación e,
aínda por riba, está ben
feita e con catro cadelas.
Que tomen nota algúns.
Arriba a creatividade! l
6 EXIT
E BATEU A MARCA DE TURISTAS
TRIUNFA BOS AIRES
A capital arxentina pechou o ano
EXTERIORES 2008 cunha marca de 2,3 millóns
Viaxes de turistas estranxeiros
TURISMO
OBREIRO
EN BARRIO
CONFLITIVO
OS MURAIS POLÍTICOS DE BELFAST OU AS CORES
DA HISTORIA IRLANDESA PINTADOS NAS PAREDES
RODRI SUÁREZ.A CORUÑA sitantes máis dependentes. Entón
rodri.suárez@xornaldegalicia.com
resulta complicado separar o mor-
bo do coñecemento. Nesa liña in-
Non hai constancia de que as viven- termedia se move unha cidade de
das modestas de Labañou ou Teis fronteiras internas e duro pasado
aparezan nas guías de viaxe. Tam- que agora, malia esas condicións,
pouco as de Vallecas, Nou Barris, esperta ao fenómeno das masas cu-
Amadora ou Santutxu. O turismo riosas. Chámase Belfast. É turística.
non pega cos barrios obreiros. Pe- Daquela maneira. Ou sexa, non.
ro algúns chaman tanto a atención A pegada de décadas de guerra
que acaban ocupando o seu propio aberta converte á capital de Irlan-
espazo nas páxinas que dirixen da do Norte nun foco aínda ten-
os pasos dos vi- so malia unha paz xa estable. Pero
as barriadas de cada bando en liza
–por unha banda os católicos
favorables á unión de toda a
illa, pola outra os que queren
manterse no Reino Unido–
manteñen as cores da tri-
bo pintadas nas pa-
redes. Casas baixas,
certa decadencia, li-
turxia traballadora
e unha lección de
identidade en cada
muro. Nos propios,
ELIXIR O ORZAMENTO
Dúas formas diferentes de viaxar
1 2
MOCHILA
DESTINO
IRLANDA
PRESUPUESTO
300 euros
Os voos baratos dende Santiago a Irlanda comezarán en marzo,
pero as ofertas de Ryanair para viaxar á illa dende varios puntos
do Estado son doadas de detectar. Unha vez alí, albergue barato en
Dublin, tren e outra cama económica en Belfast.
XORNAL DE GALICIA. Suplemento de lecer. 30 de xaneiro de 2009
VISITANTES A GALICIA
MAIORÍA PORTUGUESA
Segundo Turgalicia, o estranxeiros que
chegan ao país son portugueses e
británicos na súa maioría
Murais esquerdistas na zona ‘católica’ de Falls Road
divididos entre eles por outros que
separan barrios obreiros enfronta-
dos entre si. Non hai mistura. Hai
paz sen simpatía, que bastante é lo-
go de milleiros de mortos.
SEGURIDADE
O centro de Belfast e a súa contor-
na non pode fuxir dos costumes
adquiridos baixo o lume. A partir
das cinco da tarde as rúas fican case
baleiras. A actividade reclúese nos
pubs, sen desperdicio ningún. Pero
o epicentro do conflito entre repu- Xardín en homenaxe a republicanos falecidos no norte de Belfast
blicanos e unionistas non é campo
de medos. Tampouco de bromas. Os
barrios máis coñecidos polos seus do norte de Belfast, húmidas, desor- coche de cor neutra que prestan aos
murais e a súa dinámica de loita son deadas, con particular encanto. visitantes por se estes van vestidos
os veciños Falls e Shankill. Pódense Hai turistas, pero non é lugar para de xeito trabucado. O verde é tabú
visitar a pe. Con respecto. E precau- eles en versión mainstream. O máis nas zonas de tradición protestante
ción. No fondo, a tregua definitiva semellante a ese concepto atópase e o azul nas católicas. Mellor res-
do IRA e os paramilitares –a pesar nos blacks cabs, os taxis de estilo pectar. Aínda mellor, acudir a peito
de que quedan en activo pequenos londiniense que percorren a cidade. descuberto, con ansia de saber, non
grupos armados– converteu nun- Ofertan paseos polos murais. Con de consumir. Hai unha historia nas
ha limpa homenaxe aos caídos e o rápidas paradas para as fotos. Iso paredes. Non hai tendas de souve-
pasado a maioría das rúas de clase si, por se acaso levan cazadoras no nirs. Por agora. E que dure.
Para todos
MALETA os petos
DESTINO PADDY PALACE
Dormitorios comúns ou privados.
IRLANDA
www.paddyspalace.com 13-28 €
PRESUPUESTO
800 euros
HOTEL TRAVELODGE
Moi económico e en pleno centro
www.travelodgebelfast.co.uk 37-56 €
Hai liñas directas de avión dende as principais cidades do Estado
e tamén as axencias de viaxes contan con programas de visita que
DAYS HOTEL BELFAST
normalmente céntranse en Dublín. Nese caso, cómpre alugar un Na zona máis moderna de Belfast.
coche para coñecer a Irlanda real, sexa no Norte ou na República. www.dayshotelbelfast.co.uk 66-78 €
XORNAL DE GALICIA. Suplemento de lecer. 30 de xaneiro de 2009 EXIT 7

L
ADEUS A UN GRANDE DO CÓMIC ESTRELA EN ANGOULÊME
CLAUDE MOLITERNI DANIEL CLOWES
Abandonou este planeta o pasado día O creador de Ghost World estará mañá
LER OU NON 21. Foi director literario de Dargaud e no maior festival de BD de Europa. Vai
Cómic un grande estudioso da historieta. publicar en breve Mister Wonderful

L
LER CON NENAS
Sentir
MONTSE PENA PRESAS. CRÍTICA

Cantas veces nos

preguntamos: que hai tras
a ollada dunha persoa con
discapacidade visual?
ou, en que tonalidades
pintará o seu mundo?
Por achegar respostas a
estas cuestións, El libro
negro de los colores é
unha obra moi especial,
porque nos convida a mirar
e a percibir coma eles,
nunha experiencia que
vai máis alá da lectura.
Saído das mans e da

ENTRAÑABLE REALISMO
imaxinación de Menena
Cottin e Rosana Faría,
nos obradoiros de Libros
del Zorro Rojo, o volume
é un convite delicioso a
BETO HERNÁNDEZ REEDITA ‘PALOMAR’, A VILA LATINA POR EXCELENCIA NA BANDA DESEÑADA que nos sintamos outras.
A edición, que combina
castelán e braille, permite
VÍCTOR PAZ MORANDEIRA. A CORUÑA Rockets (1931), coa que revoluciona- irmáns detestan tanto que non o sentir plenamente as
victor.paz@xornaldegalicia.com
ron o mundo da BD pola súa aproxi- poden obviar como parte da súa cores sen empregalas. As
mación tan natural, surrealista e de identidade. tonalidades son descritas
Falar dos irmáns Hernández en tres crítica sutil á marxinalidade da co- O volume que reedita La Cúpu- con delicadeza e precisión
columnas é como facer unha versión munidade latina nos EUA. la está formado por dis- a partir de elementos
resumida da Biblia en dez páxinas. Non sen razón, teñen compa- tintas historias, pero que as representan,
A súa influencia no cómic contem- rado a Beto con Gabriel García o que verte- nunha magnífica prosa
poráneo, tanto a de Beto como a de Márquez, por levar, en certo mo- bra a trama é poética. E así, traemos
Jaime, é innegable. Sen eles, non se do, o realismo máxico ao terreo a chegada e a ao recordo arrecendos e
poderían entender propostas de tan- da historieta. O seu estilo gráfico posterior mar- sabores, apalpamos as
to éxito como Persépolis, nin unha non é moi depurado, pero o que cha de Lula a Pa- formas que se nos ofrecen
grande parte do underground nor- conta aquí é a construción dun- lomar, unha muller e escoitamos os ruídos
teamericano, por poñer só algúns has personaxes para o recordo, que deixa pegada máis miúdos, mentres
exemplos. De feito, a inspiración tan entrañables e cercanas que por moitas ra- imaxinamos.
directa destes latinos ianquis ató- acompañan ao público moito tem- z ón s que l a- PALOMAR. HISTORIAS DE
pase en Crumb. Porén, o estilo de po despois da lectura. mentablemen- SOPA DE GRAN PENA
Beto é máis íntimo e menos pro- O subtítulo, “Historias de so- te non se poden Beto Hernández
vocador. Máis entrañable. pa de gran pena”, fai referencia a comentar hoxe
EDITORIAL: LA CÚPULA
Esta forma de abordar os seus re- eses caldos que curan do mal de nestas tres co-
PÁXINAS: 260
latos comezouna a ensaiar xunto amores, tan comúns na supersti- lumnas. Im-
PREZO: 12 ¤
cos seus irmáns na revista Love & ciosa cultura latina, legado que os prescindible.

BREVEMENTE
La vida en viñetas Crónicas birmanas Las crónicas de Conan
Will Eisner Guy Deslile John Buscema e Roy Thomas
EDITORIAL EDITORIAL EDITORIAL
NORMA ASTIBERRI PLANETA DEAGOSTINI
PÁXINAS PÁXINAS PÁXINAS
496 272 1
PREZO PREZO PREZO
30 ¤ 20 ¤ 15 ¤

Antoloxía dos relatos curtos Documental gráfico excepcional A etapa de Buscema en Conan
máis persoais de Eisner. As que Deslile trouxo de Birmania remata con este volume que
súas historias autobiográficas logo de pasar unha tempada alí inclúe La sombra de las bestia e
son toda unha revelación. coa súa esposa. Punxente. outras aventuras ben entretidas.
axenda Fin de semana

veNRes 30
espectáculo
performances
de alto nivel
Sonia Gómez, a máis sorpren-
dente e provocativa performer
española, volve a Galicia e á NASA,
onde ten presentado todos os seus
traballos anteriores e conseguido
un numeroso público fiel e entu-
siasta, para presentar o seu novo
traballo: Experiencias
con un descoñecido
show. Sala Nasa. Rúa
San Lourenzo, 51-53
B. Ás 21.00 horas. 7
euros. Santia-
go de Com-
postela
música
rock-steady transilvano
Os vigueses Transilvanians, formados por músicos curtidos noutras
bandas como Dakidarria, Skacha, Siniestro Total ou Os Resentidos,
son devotos confesos dos sons xamaicanos e das súas derivacións
europeas: reagge, ska e rock-steady. Sala 600. Rúa Melide di Lugano.
Ás 00.00 horas. Tres euros con consumición. Melide
concerto teatro
un Blues A estratexia
‘made in da avestruz
valdeorras’
Para que haxa listos, ten que haber
O Bukowski Blues Trio?, un parvos cos que compararse. Teatro
conxunto da terra dos viños Principal. Rúa Nova. Ás 21.00 horas. De
que leva máis de dez anos 3 a 7 euros. Compostela
en activo, demostra que
a mestura de blues, rock,
funk e viable e, máis aínda,
bailable. La Casa de Arriba.
Iglesias Esponda, 7 .Ás 22.00
horas. 3 euros. Vigo

sábado 31
música
talesien de xira
O grupo galego de power metal
anda a percorre o país para pre-
sentar o seu novo disco, Melanco-
lía. Clavicémbalo. Rúa Paxariños, 23.
Ás 00.00 horas. 8 euros. Lugo
teatro teatro
A verbena BUSCANDO UN MAX
do sonoro Extrarradios (Comedia das mulleres
maxín desamparadas), dirixida e escrita por
Eduardo Alonso, é unhas das candida-
O sonoro maxín, un tas ao Premio Max á mellor obra teatral
grupo que aposta sen en galego. Conta como unha mendiga
vergonza pola cumbia, e unha prostituta compiten polo seu
a pachanga e os sons espazo vital nunha parada de autobús
festeiros que de toda a v abandonada nos arrabais da cidade,
ida invitan a botar unhas onde ningún cidadán de ben quere
pezas. Club La Iguana. entrar. Pazo da Cultra. Rúa Holanda, s/n.
Rúa Churruca, 14. Ás 00.00 Ás 20.00 horas. 8 euros. Narón
horas. De balde. Vigo

concerto
niño y pistola, pop e punto
Niño y Pistola non enganan a ningúen, cancións de tres mi-
nutos e medio cargadas de melodías vocais, e fano cantando
en inglés, pero renunciando ás guitarras eléctricas e a todos
os elementos de decoración electrónica. Teatro Principal.
Rúa de Ourense, 7. Ás 00.00 horas. 6 euros. Monforte

DANZA
música ao
moverse
Concerto desconcerto é
unha peza onde os baila-
ríns executarán a música
a partir do movemento, re-
creando o espazo sonoro
de cada escena cos pasos
de danza. Teatro Jofre. Pra-
za de Galicia, s/n. Ás 19.00
horas. 8 euros. Ferrol
domingo 1
teatro concerto
kamikaze, un ska vido
estrano cabodano de italia
A homenaxe pola morte do Sr. Kamikaze Talco actúa o domingo en
reúne os seus estraños camaradas nunha Bueu, chegados dende
cerimonia que repiten con solemnidade Italia nunha xira europea
cada ano, e a que chega de súpeto un tipo para presentar o seu novo
do máis normal. Que fará alí? disco, Mazel Tov, no que
Teatro Rosalía. a patchanka dálle forma a
Rego de Auga. un estilo sonoro bailable
19.00 horas. e agresivo, característico.
10 euros. Teatro Principal. Sala
A Coruña Aturuxo. Ás 21.30 horas. 6
euros. Bueu

música
arrinca o festival sinsal
Unha estrea por todo o alto da sétima edición do Sinsal, co dobre concerto de
Evangelista, o grupo de Carla Bozulich, e o proxecto de Sir Richard Bishop e Ches
Smith. Marco. Rúa Príncipe, 54. Ás 19.45 horas. 12 euros. Vigo