2007 Alt Kitap Öykü Seçkisi PDF

Bitmeyen
altkitap 2007 yk sekisi
2008
Bitmeyen
altkitap 2007 yk sekisi
Bitmeyen Srm: ubat 2008 Tasarm: Murat Glsoy 2008 altkitap Yaptn tm yayn haklar sakldr. Tantm iin yaplacak ksa alntlar dnda yayncnn izni olmakszn hibir yolla oaltlamaz. www.altkitap.com
altkitap@altkitap.com
altkitap 2007 yk Sekisi
Ayfer Tun, Adnan Kurt, Murat Glsoy ve Yekta Kopandan oluan Seici Kurul yelerine, n seimi yapan ve dl treninin gereklemesini salayan Feryal Tilma ve Cem Uana, sitemizin web uygulamasn yapan Onur Yldrm'a, dl sponsoru Teknosaya, Argos Cortexe (Serhat Sald, Haluk Dlger), dl treni mekan sponsoru DOTa (Murat Daltaban, zlem Daltaban, Sha Bilal), iecek sponsoru Carlsberge (Faik Turan, Cem Krmac), tren gecesine setii mziklerle renk katan Naim Dilmenere, gecenin sunuculuunu stlenen Ceyda Dvenciye ve elbette yklerini bizimle paylaan btn yazarlara teekkr ederiz. altKitap
www.altkitap.com
altkitap 2007 yk dlleri Birincilik kincilik nclk Bitmeyen Orkestra Athanasia Aylin Skmen zgr Cengiz Serap Esma Aca
altKitap 2007 yk Sekisine Girmeye Hak Kazananlar Hesap Kesim Tarihi Walkmanin cad nc Sayfa Soka Kitaplar Yalan Syler Glcan' Vurdular Ak Krmz Karanfil Kokusu Ryas Tekrar Gkdelen Boluu Hande Orta Aksoy Ethem Alpaydn Ruhan Arca Erhan Ceylan Remzi Karabulut zlem zyurt Hakan Tama Meral Yakar
Seici Kurul Adnan Kurt, Ayfer Tun, Murat Glsoy, Yekta Kopan.
www.altkitap.com
Aylin Skmen 1979 stanbul doumlu. Notre Dame de Sion Fransz Lisesi ve Saint Joseph Fransz Lisesinde okudu. University of Virginiada Ekonomi ve Fransz Dili Edebiyat blmlerini bitirdi. u anda tekstil boya ve kimyasallar temsilcilikleri olan bir firmada pazarlama blmnde alyor. 2007 Ocak ayndan beri Murat Glsoyun Yaratc Yazarlk atlyelerine devam ediyor. Temmuz 2007de AIMAnn (Ayvalk International Music Academy) dzenledii Pnar Kr ynetiminde yaz atlyesine katld. zgr Cengiz Atatrk Fen Lisesi ve T Elektronik ve Haberleme Mh. blmn bitirdi. 10 senedir yazlm mhendisi olarak alyor. T'de Bilim Teknoloji ve Toplum blmnde sosyoloji yksek lisans yapt. Serap Esma Aca 1972 ylnda stanbulda dodu. 1990 ylnda Notre Dame de Sion Fransz Kz Lisesinden, 1994 ylnda Boazii niversitesi Matematik Blmnden mezun oldu. 1998 ylnda ayn blmde Yksek Lisansn tamamlad. 1990 ylnda, Galatasaray Lisesi Eitim Vakfnn dzenledii Sanat ve Edebiyat dlleri organizasyonunda iir dalnda Mansiyon ald. Hizmet ve retim sektrlerinde Stratejik Planlama, Gelitirme, Bilgi Teknolojileri, Kalite Ynetimi, nsan Kaynaklar ve Sigortaclk alanlarnda eitli kademelerde grev yapt. u anda bir finans kuruluunda yneticilik yapyor.
Hande Orta Aksoy 1980 ylnda Adapazarnda dodu. Boazii niversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslar Aras likiler blmn bitirdi. niversite yllar boyunca Boazii niversitesi Oyuncularnda (BO), mezun olduktan sonra bir sre de Tiyatro Boaziinde oyunculuk yapt. BO bnyesinde kmakta olan BO Yllk ve mezuniyetin ardndan B.. Mezunlar Dernei dergisi Boaziinde yazlar yaynland. Ethem Alpaydn 1966 doumlu. 1987 ylnda Boazii niversitesi'nden mezun oldu. Halen ayn niversitede retim yesi. Ruhan Arca Ruhan Arca 1976 ylnda Balkesirde doru. renim hayatn yine ayn ehirde tamamlad. 2005 ylnda Boazii niversitesi Mithat Alam Film Merkezi'nde dzenlelen Yaratc Senaryo
www.altkitap.com
Yazm kursuna katld. 2006 ylnn Eyll ayndan itibaren, BMED tarafndan organize edilen ve Murat Glsoyun vermi olduu Yaratc Yazarlk Atlyesine devam etmektedir. Erhan Ceylan 1963 ylnda Sinop'ta dodu. M.. Hukuk Fakltesi'ni bitirdi. Serbest avukatlk yapyor. Yaklak on senedir yk yazyor. Remzi Karabulut 1963 ylnda Sarkamta dodu. Bir dnem soyut resimle ilgilendi ve etkisinde kald metinlerin resimlerini yapt. Yapt resimlerle ikisi kiisel, sergi at. Yazlarn Edebiyat 81, ada Trk dili, Yeni Dn, U, Damar, Aratos gibi dergilerde yaynlayan Karabulutun ilk kitab Hep Doruyu Syleyen Yalanm Ben (Gnce), 2002 ylnda Kltr Bakanl yaynlar arasndan, ikinci kitab Kadnlar Glmemeli (yk) 2005 ylnda Can Yaynlar arasndan kt. zlem zyurt 1980 Ankara doumlu. Galatasaray niversitesi ktisat Blmn bitirdi. Milliyet Sanat Dergisi'nde eviri ve derleme haberleri; Varlk, Kaak Yayn Dergisi ve altzine.net internet sitesinde ise ykleri yaymland. 2005-2007 yllar arasnda Mario Levi ve Murat Glsoyun Yaratc Yazarlk Atlyelerine katld. Tekir adl yks Tribolis-altKitap 2006 yk Sekisinde yer ald. u anda stanbulda bir Fransz Bankasnda alyor. Hakan Tama 1973de stanbulda dodu. 1991de ili Terakki Lisesini, 1995de T Elektronik ve Haberleme Mhendisliini bitirdi. Bilgisayar alar konusunda teknoloji danman olarak alyor. Yaklak iki yl Boazii niversitesi Mezunlar Derneinde Murat Glsoyun Yaratc Yazarlk atlyelerine devam etti. Aylak, nlem ve Kl yk dergilerinde ykleri yaynland. Meral Yakar 1984 stanbul doumlu. Boazii niversitesi Felsefe blm mezunu. Edebiyatn yan sra fotoraf, resim ve sinema sanatlaryla da ilgileniyor.
www.altkitap.com
BTMEYEN
Aylin Skmen
Miyop olan gzlerle, hele bir de astigmat varsa iinde, gzlkleri ya da lensleri karp yldzlara bakmak lazm. Genelde sylenmez bu, nk bozuk olan durumu dzeltmek gerekir. Hlbuki o bozuk gzlerin saf haliyle gkyznde grdklerini, dierleri ne kadar isteseler de gremezler. Zazu Castignac Zazucuk, ok heyecanlydm bugn. Kbuslar, az uyku, kbuslar, bol imge. Sabah derse de gitmedim. Osman Beyi grmeden evvel byle oluyor hep; mutlu ve enerjik, ayn zamanda da skntl oluyorum. lk grmeler sonras riskli dnemi atlattm saylr. imdilik bir souma yok. nceden de byle olmutu, diyeceksin ama bu daha evvelkilere hi benzemiyor. Bu sefer istediimi buldum galiba. Hava scak ve skntlyd. Her zamanki gibi randevu saatinden nce vardm. Etrafta dolanrm diye dnyordum fakat bir anda balayan saanak yznden, erken olmasna aldr etmeden, koarak girdim apartmandan ieri. Neyse ki yamur yad. Aksi takdirde bylesi scak bir havada uzun kollu giymem hemen dikkatini ekecekti Osman Beyin. Bu sefer olmas gerektii gibi davranmaya kararlydm. Derin bir nefes aldm. Azma szge takp gzme pozitif bak as damlattm. Gler yzl asistan at kapy ve annda ok bekleyecek miyim? sorusunu ynelttim, ama bu sefer kibarca. Evet, sizi biraz bekleteceiz dedi o da, her zamanki gibi. Yine bakmlyd ve ho giyinmiti. Kzlboyal kvrck salarna fn ektirmi, pek haval. Kzda bir tuhaflk sezdim. Bir mesafe vard aramzda... Hemen anladm. Beni kskanyordu besbelli. Kadife koltuklardan asistann masasna en uzak, pencereye en yakn olanna, orta yal uuk benizli bir kadnn yanna oturdum. Annemin i seyahatine gidecei aklma geldi birden, fena oldum. Hemen ayaa kalktm. Hareket iyidir, younlamay datr. Tuvalete girip makyajm tazelemeye baladm. Islak bluzuma sigara kokusu iyice sinmi. O srada kapnn aldn duydum. Bekleme odasna getiimde benden sonra gelmi baka bir kz oturuyordu karmdaki uzun kanepede. Asistanla konuuyorlard ve ben ieri girince, ister istemez konumalar blnd. Kz beni szd. Koltua getim,
www.altkitap.com
antam dizlerimin zerine yerletirdim. O ikisinin randevular benden evvel miydi? O zaman ok fazla bekleyecektim. Belki de benden sonrayd, o zaman da onlar bekleyecekti. Sigara yaktm. nallah gen olannki benden sonradr. Anne klkl kadn rahatsz olmu gibi kmldand. Benimki nce olsa daha iyi aslnda, tehlike uzaklam olur. Asistan oturduu masann ardndan, yrtlm da sanki geri yaptrm sesiyle, Artk ieride sigaray yasaklad Osman Bey, zgnzzz dedi, z harfini uzatarak. Daha dorusu hitap etti. zgnz. zgnsnz demek. Siz kimsiniz? Kendini Osman Beyin uzants sanan Bayan Sekreter. Sigaray sndrdm. Kokmamak iin tekrar tuvalete gidip azm alkaladm. Yerime getim. tane naneli ekeri ayn anda atr utur yiyerek beklemeye baladm. Otuz e kadar saydm. Beklemeyi renmeli. Otuz ten geriye doru saydm. Dudaklarm kurumu. Ayaa kalkp camdan dar baktm. Trafik skk. Susadm. Kalbim de skt. Diyafram neredeydi ki; oraya doru nefes almal. Su makinesi sekreterin masasnn yannda, kahretsin. Dudama parlatc srdm. Bir taraf ok souk, dieri kaynar. Nefesim dzene girmeye balad. Yerime oturdum. Masann zerindeki dergilerden birini ne olduuna bakmadan kaptm ve sayfalarn evirmeye baladm. Madame Figaro. Karmdaki kz ile ayn anda birer sayfa evirdik. Fakat o gerekten okuyordu galiba. Esmer. Uzun sal. Kitabn adn tam gremedim ama kapanda jaluzi ardndan bakan bulank bir gz resmi vard. Bana kyasla pek de gzel saylmayan bir kz aslnda. ekik gzl, sivri burunlu, dudaklar da ok ince. Geri fena gzkmyor. Fakat yine de kafas olmas gerektiinden biraz daha byk sanki. Acaba Osman Beyle neler konuuyor? Osman Bey onun her telefonunu ayor mu? Eer benimkilere cevap vermiyor da onunla konuuyorsa hele, ldrrm! Terapistin birok hastas vardr ama hastann yalnzca bir terapisti, biliyorum. Aptal deilim. Ne kadar doru olursa olsun, benim iin geerli olamaz nk ben kendimi zel grmyorum. Gerekten farklym. O srada karmdaki ekik gzl ince dudaklar Bayan Sekretere dnd: Siz eskiden yoktunuz galiba? dedi. Evet, yeni saylrm. ki buuk aydr buradaym, dedi o da. Demek ki uzun sredir gelmiyordu, belki de eski hastasyd. Belliydi zaten, arada bana kaamak baklar atyordu ama -ben buraya ait deilim- diyen bir tavr vard. Dnceli bir tip... Biraz da gergin. Neden gelmi acaba? Bir anda elindeki kitab kapad, antasndan siyah deri bir not defteri kard. Biraz yazd, ardndan bana bakt. Bak ite, herkes paranoid eilimlerim olduunu sylyor, ama bu sefer gzmle grdm Zazu! Gel de bunu bakalarna anlat imdi! Resmen bana bakt, tekrar bir eyler yazd. Bakt, yazd. Sonra da yazdklarna glmsedi. Bende bir gariplik mi vard, neden yle bakt hi anlamadm. Sigara kokusunu mu ald acaba? Azm alkalamtm o kadar. Ben de ona baktm. Sindi ama stme sindi tabii, kahretsin. Kalktm, tuvalete gittim. Tekrar azm alkaladm. Yerime geri dnerken ieride kapnn sert bir ekilde kapandn duydum. Oturdum. Bayan Sekreter bilgisayar ekrannn banda harl harl yaz yazyordu. Belli aralklarla ding diye acayip bir ses geliyordu. Sinirimi bozdu. Az sonra ieriden fke gazyla doldurulmu bir baloncuk kt. O kadar gergin duruyordu ki, ona bakarsam patlayacandan ve suratmn parampara olacandan korktum.
www.altkitap.com
Kafam ne edim. Benim aksime ince dudak kafasn kaldrd ve ona glmsedi. Herhalde arkadayd ya da kardei, lezbiyen bir iliki de olabilir. Hatta belki de ilikilerine dair bir terapi... Bilmiyorum artk. Ama ikisinden de kurtulduum kesindi. Onlar ofisten knca ayaa kalkp bluzumu ve salarm dzelttim. Sabahtan beri bluzumun kapal olan st dmesini tuvaletteyken amtm. Gizli bir tehirci zelliim var biliyorsun, ama bunu belli belirsiz yapmam lazm. Tekrar oturmak istemedim, nk yaylmaya balaynca iimdeki beyaz dantelli atlet yine gereinden fazla aa kayacakt. O srada telefon ald, Duygu Hanm, buyurun dedi sekreter kz. Duygu Hanm... Duygu Hanm... Duyguhanm. Duygudanm. Duygulanm. Hanm skp atmak istiyorum. Duygu Hanm deil, Duygu olmak istiyorum. eri souk bir tavrla girmeyi planlamtm. Her ey planladm gibi olmuyor. Bazen belli bir hedefe ynelik sylemek istediim szler, denetimsizce baka bir yne akmaya balyor kendiliinden. Her zamanki gibi kapy kapamakta zorlannca, Bunu da ne zaman tamir ettireceksiniz diye sylendim. Aslnda orada bir mesaj vermek istemitim -size biraz krgnm- ama sonra glmle amacm mahvettim. Zaten Osman Beyin elini sknca ve koltua oturunca iimdeki o buz ktlesi bir anda krld. Ona attm mesajlar ve aramalarm hakknda yorum yapt hemen. ok fazla aryormuum, arayabilirmiim ama zellikle gece yars cevap beklememeliymiim. Annem ve babamn ayrl hakknda konutuk biraz. Babamn gidii, annemin sevgilisi, ikisinin de beni bir anda ikinci plana atlar... Seneler gemesine ramen her zamanki konularn dnp dolap aniden deiik bir biimde ortaya k... Ve tabii ki hastalkl lm korkular... Varsaymlarla tketiyormuum enerjimi, olma ihtimali olabilecek eyleri daha olmadan dnyormuum, -burada ve imdi- deil, hayal dnyamda yayormuum. Zihnim durmakszn bir yerlere kouyormu ama nereye kotuunu bilmedii gibi, oraya asla ulaamad iin de tatmin olmuyormu. O youn enerjim dar akacana iimde birikiyormu. Nereden mi biliyormu enerjimi? Tabii ki mesajlarmdan... imdi, sorun nedir biliyor musun Zazu, bu adam attm mesajlarn ouna cevap vermemesine karn, onlar ok dikkatlice okuyor; kelimeleri hecelere, heceleri harflere blerek, tek tek paralara ayryor. Hatta bence , gibi ayrks harflerin kntlarn azyla ekiyor, uzattka uzatyor ve koparyor. Sonra , , , harflerini de sallyor, dierlerinin zerine serpiyor. Yavaa iniyor. Sonra hepsini yutuyor. Bir gzel sindiriyor. Ama ayptr sylemesi, dar karken bambaka bir ekilde ve dokuda; dolaysyla benimle ilgisi olmayan eyler kyor ortaya. Olsun, beni anlamaktan uzakta olmasna ramen, yine de en yaknmda... Haprd. ok yaayn, dedim. Bir daha haprd. ok yaayn, dedim ama bu sefer daha ksk bir sesle. Bana doru bakt, tam bir ey syleyecekken bir daha haprd. Tepem att benim de, ne yapaym Zazu, dayanamadm: Amma da haprdnz! dedim. Kzmad. Kzmaz, biliyor onu ne kadar sevdiimi, ama st ste bu kadar haprmak normal deil yani... Herkesin bana gelebilir diyeceksin, olsun yine de sinirimi bozdu. Srekli yaadm bu gibi durumlara bir trl alamyorum. Srf haprmakla kalsa iyi... lk grmemizde, sana Duygu
www.altkitap.com
dememin bir mahsuru var m, demiti. Yok, neden olsun ki, ama benim sana Osman diye seslenip ensene bir aplak atmamn mahsuru olacaktr herhalde; o yzden sormuyorum bile. Daha ilk bulumada sene kar siz olduk zaten. Geen grmemizde de, bu nc veya drdnc geliin (bak onu bile hatrlamyor, hlbuki ben aradaki gnleri sayp, bir de hesap yapyorum; onsuz geirdiim gnler on sekize ulamt) ve hala seni tarif edecek, seni bakalarndan ayrp ne karan bir zelliini gremiyorum, dedi. Hatrlyor musun, kklmde bukalemunun renk deitirmesi ne kadar houma giderdi. yle olmak istemitim uzun sre. Fakat sonradan, hayvanat bahesinde gerek bir bukalemun grnce hayal krklna uramtm hani. Kk bir canavar duruyordu tam karmda, hatrlasana. Bunu ona sylemedim tabii ki. O konutuka krlan buz paralar etrafm sard. Gne nlarnn iime girmesine izin vermedim. dnyamdaki volkan snmaya baladka, buzlarn evresi de yava yava slanmaya balad ama erimediler. Onun deyimiyle, kontrol kaybetmekten korkuyordum. Kontrol kaybedersem ne olurmu? Hlbuki kontrol zaten elden gidiyordu, ilalar beni deitiriyordu. Fakat o, en azndan bir sre daha devam etmem gerektiini ve beni ok iyi grdn syledi. Ajite ve fkeli hallerime iyi gelmi verdii ila. Senden bahsetmedim henz, o yzden mitlendi sanrm ama aka sylemek istemedi bence. stelik ona gelmeden evvel kendime zellikle ok zen gsterdiimi ve toplumsal gereklilik maskemi taktm bilmiyor. Bu arada cinsel duygularmn iyice ortaya kmasndan, tahrik olmaktan ve hatta onu ayartmaktan korkuyordum. Zaten son gnlerde farkndaydm, ksa sren bir sessizlikten sonra iimdeki kmldanma derimi yrtmaya balamt yine eskisi gibi Aslnda u adama bu kadar balanmam olsam, onun karsnda tahrik olmay ok da nemsemezdim. Hayatmda bu tarz riskler aldm, biliyorsun, ama ona ihtiyacm var. Osman Bey, dierleri ile olan iletiimimin aksine, ifade etmek istediklerimin camdan bir duvara toslayp kendime ynelen bir fke olarak geri dnmesini nleyebilecek bir adam. Bunu hissediyorum. Ben deli miyim imdi? dedim srtarak. (Bu kkrtma ve pes ettirme sorularmdan...) Brak artk u etiketleri... Deli deilsin. Ama normal de deilsin dedi. Deli deilsin. ok teekkr ederim. O zaman neyim ben? Ne? Dizlerimin zerinde duran antamn dmelerini ekitiriyorum, farkndaym. Sana m soracam ne olduumu? Sordum ama olsun. Sen ne anlarsn ki. Ar bilinlilik halinin son basamandan aa sarkm vaziyetteyim. Umak zereyim. Beni kmsediinin farkndaym ama yapabileceklerimden ve alglarmdan haberin yok. Beni herhangi bir hastan sanyorsun. Srekli aratrmalar yapan ve terapi jargonuyla seni etkilemeye alan biri olduumu dnyorsun. Hlbuki ben gereim. O kullandm kelimeleri duyduun anda (epizod, itki denetimi, eyleme koyma vs.) gzlerinden akan ha-ha-ha yakaladm nar-si-sis-tik bir davran olmal bu szlerini sen de grebilseydin keke. Harfler damla damla akt yere doru ve sonra bana yaklarken zplamaya ve bymeye baladlar. Zpladka ykseldiler, ykseldike bydler. Delilik diye adlandrmasan da, normal olmadn sylediin eyin duyu keskinlii olduunu biliyorsun.
www.altkitap.com
Fakat tam anlamyorsun herhalde ki, aptal aptal baktn yine suratma. Aslnda g gerekten bende... imdeki gizli kimliklerden birini ne karp konumay istediim yne ekebilirim. Ddk kardelii. Karnda. Karn deen, kol kesen. Kesmeyin beni, evlisiniz. Ev olduktan sonra ekine gerek yok, onu karnabahara koyalm, karnivorlu brek ekti canm, can m teneke mi bilmiyorum, diye balayp sonsuza kadar devam edebilirim. Sonra histerik bir kahkaha atarm. imden gelirse yaparm. O zaman grrsn karnda kimin olduunu! Ddk dvmesi yaptrdm dedim. ok ilginmi, benim iin anlam neymi, grmek istermi. Paray veren dd alar dedim. Konuyu deitirdi. Vur-ka oyunu yapmaya devam ediyormuum. nsanlarn bana zarar vermemesi iin benim onlara inceden inceye dokundurmam m gerekiyor gerekten? Ya da kendi dnyama ekilmem? lalar ayn zamanda hayali arkadam (sonunda senden bahsetti) farkl deerlendirmemi salam (yle sanmas daha iyi) ama yine de fantezilerim dnda hibir ey yapmamm. Aptal herif! Beni tuzaa dreceini sanyor. Gereklikten tam kopmadm biliyor tabii, ona gre davranyor. Aptal dedim ama yine de akll. ok ar bir vaka olsaydm senin hakknda byle konumayacakt. Hastanede staj yapan klinik psikolog adaylar ilgilenecekti benimle. O yzden sinirleniyorum. Beni uyuturmak istediini de biliyorum, neyse ki ilacmn bileenlerini inceledim ve dozunu kendime gre ayarladm. Para stne bir de hesap m vereceiz yani, deil mi Zazu... Gereklerle yzletirmeye alyormu. Kafam kartryor. Neden seks konusunu ayor anlamadm. Szde ben kendim o konuya giriyormuum. Eskisi gibi de olmasn sakn dedi. Hani bir ara rekorum bir gecede farkl erkekti, o zamanlar kastetti sanrm. Bir anda kendimi kkrtlm hissettim. Kahretsin. ok fazla kahretsin dediimin farkndaym. Ne yapaym, baka bir param da ihanete uradn sezdi. nadna gidip nme gelenle yatacam ite. Aslnda bir taraftan houma giden koruyucu bir yn var Osman Beyin. Benim rasgele biriyle birlikte olmam istemiyor. Hasta-doktor ilikimizden dolay aramzda byle bir ey olmayacan da belirtmiti fakat ok uzaklardan -o kadar istiyorsan benimle yatmak, sadece sylemekle kalma, daha aka syle ve dene- diyen sesini duyabiliyordum bazen. Babam olmakla sevgilim olmak arasnda kararsz bence... Fantezi ve gerek birbirinin iine giriyormu ve ben bunu ayrt edemiyormuum. Kendi dndklerini bana yanstyor ite... Neymi efendim, hayal dnyam gereinden fazla gelimi, soyut zekm biraz da baka ynlere yneltmem gerekirmi. Eline patlamaya hazr bir silah alm, henz tetie basacak gc olmayan fakat bir o kadar da srarc bir ocukmuum daha. Ha! Ha! Hi gleceim yoktu. Elbet bir yerde patlayacak... Hep o mu taktik uygulayacak, madem adm belal hastaya km, hakkn vereyim bari. Geen grmemizde de sylemiti. Her olmak istediimi olamayacam gibi, her drt de uygulamaya geirilmezmi, yani geirilirmi de direkt geirilmemesi gerekirmi. Yceltmek lazmm, onun dilinde sblimasyon deniyormu, (evet biliyorum, birincil ve ikincil sre dedim; lafm kesme dedi, bak ite yine ezdi beni!) yaratc aktiviteler denemeliymiim, mesela
www.altkitap.com
yaz yazmak olabilirmi. Madem beni kmsyor, iyice kleyim bari. Drtm ycelttim dedim ve elimde hazr beklettiim kd masasna koyup nne doru ittim. (Kendim iin yazmtm ama verdim ite...) Tahmin ettiiniz gibi size kar ok youn cinsel duygularm var. Gn getike de artyor. Daha nceleri masumken hayallerim, son zamanlarda sapka cinsel eler iermeye balad. Sadece sizi dnerek tahrik olabiliyorum bazen... Aslnda, sizin de bu durumdan zevk almadnz dnmyor deilim. Lokal hafza kayb yaratma kabiliyetim olsayd, ok da gzel olurdu. Bu kadar elektrik tek ynl olamazm gibi geliyor. Sizin de fiiniz takl ama off konumundasnz. Ben ise henz bir bebeim, o dmeye basarsam ne olur diye merak ediyorum, fakat ayn zamanda korkuyorum da Okurken yz ifadesi pek deimedi. Kendini kontrol ediyordu bence. O bu iin eitimini almtr mutlaka. Beklenmedik durumlarda soukkanlln korumak... ntihar eilimli hastalarla ba etme tekniklerinden sonra pek de zor gelmemitir eminim. Okurken takt ciddilik gzlklerine ramen bundan sonraki cmlede ne gelecek kaygsn biraz da olsa yaad sanki. Zaten Osman Bey benim gzmde hem takm kaptan, hem de kar takmn kalecisi. Gol olmasa da penalt atn kullanabilmek houma gitti. Arada bir ona hakszlk ettiimi dnyorum, nk bakalarna duyduum fkeyi zerine yp stnde tepiniyorum. Bazen de hak ediyor ama! Gerekten byle mi dnyormuum. Dedim ya; daha kendisi fantezi ve gerei ayrt edemiyor, ardndan gelmi bana snger canl deildir diyor. Gerekten sinirleniyorum bazen. Sonrasnda buzlarm sessizce eridi ve iime akmaya balad. Karlkl youn bir aktarm olutu. Onun dilinde aktarm veya transferans deniyor bu duruma ama bence dpedz ekim... Biraz evvel okuduu yazdaki gibi fii taklyd. Aramzdaki elektrik akm canland. En azndan artk bunu anlamaya balad. Bana gzlerimle sevimeyi retti. Hem de szleri deil, sadece gzleri kullanarak. Ben merakl ve masum bir bebektim. Emeklerken arada bir arkama dnp Osman Beye dmeye basaym m baklar atyordum. O da bir anda bana efkatle bakp, basmay dene ama bir ey olmayacak, tu kilidi var, dedi sanki. Gzlerine tekrar baktmda, babalarmdan biri, tulara basar gibi yap ama yava ve yumuak, acele yok gzellik, dedi. Gzlerim doldu. Sen olsaydn keke, senin iine aktrdm. Ama bu sefer suratmdan aa aktlar. Benim cildim emmiyor. Bataklk beni iine ektike o da koluma sarlm var gcyle kendine ekiyordu beni. Ben bu adamn hastas olmak istemiyorum Zazu. Beni kz olarak grmesini istiyorum. tane babam olsun, ne zarar var ki? lkini hatrlamyorum bile zaten. Bence en iyi baba Osman Bey olacak. O benim yeni babam olacak. Bu adamn da bana kar zel duygular ve ok ynl bir ekimi var belki, ama bir cinsel birlemeden daha anlaml bizim aramzdaki iliki Hayatnda seni mutlu eden ne var dediinde iyice kt oldum. Bir tek siz varsnz derken ok zorlandm. Kahretsin ite, yine gzlerim doldu. Fakat dolmaya baladklar anda ortaya kan hznle kark arlk hissi, aynen senin sylediin gibi zamanla oluacak cokunun habercisi niteliindeydi, bunu hissettim. Gereinden fazlasn duyumsamaya yazgl bir bedenin iindeyim ben. I
www.altkitap.com
10
grdmde, derime temas etmeyeceini bilmeme ramen, canm yanyor. Ne yapmal bilmiyorum. Zazu da var ya... dedi birdenbire. ardm ve sevindim. Demek ki sana kar sandm kadar umursamaz deil. kimiz de kaamak baklarla birbirimizin koluna bakmaya altk bir ara. Ben ne kadar vaktimiz kald diye, o da yine kestim mi bir tarafm diye... Soramyor da neden uzun kollu giydiimi... Tepki gstereceimi sanyor. Belki de bluzu syrp, buyurun bakn istediiniz kadar diyeceimden korkuyor. Kan grmenin beni mutlu ettiini, yaadm hissettiimi bir trl anlatamadm adama. Aslnda anlyor; meslei icab anlyor ama kabul etmemeyi tercih ediyor. Ben lmek iin deil, yaamak iin kesiyorum. lmek istesem bileklerimi keserim. Derimin en damarsz yerini buluyorum zellikle. Kesiyorum. Rahatlyorum. imdeki boluk doluyor; ifade edemediim, bu adama anlatamadm ac yok oluyor, geici bir sre iin olsa bile... Damarlarm kanma dar geliyor. Aktp boaltyorum. Belli aralklarla dolunca tekrar kesip aktyorum ben de. Biliyorsun, sonra sulu hissediyorum kendimi ama bunu onunla konumaktan holanmyorum. Seni tartmaktan holanmadm gibi... Nihayet aklna geldi seni sormak, Ne yapyor senin snger? yi mi? dedi. Snger deil o, ad Zazu Castignac dedim. Sonra, bir dahaki sefere seni yanmda getirmek istediimi syleyince Ben Zazuyla deil, seninle konumak istiyorum. Ayrca sngerden yaplmsa o bir sngerdir dedi. Sinir oldum. Ben sadece sngerden olduunu sylemitim, gerisini o hayal gcyle tamamlar belki diye, olmad ite, anlamad. Senin u fikrini de beenmedi. Hani her gece yatmadan evvel otuz faktrl koruma srmem gerektii... O kremler sadece gne nlarndan korurmu. Neyse, ben nce sekiz faktrle balayaym, gerekirse arttrrz. Krem kutusunun dibinde ne var diye merak ediyormu. Nereden kt imdi, anlamadm. Sustum. Kelimeler kilitli kalsa senelerce bekleyerek rr m acaba? Yoksa kann iinde gizlice dar aknca bir ekilde canlanr, beni brakp giderler mi? Dibine batar da kamazsam bataklk gibi. En iyisi, kapan skca kapamal. Benim onunla oyun oynadm sanyor. Baz ifadelerim pek de gereki gelmiyormu. Annem de yle demiti. Takt bana. Kendi bilir. stediini dnsn. Geri o pheli baklarnn ardnda kafasnda kurduklarn dndke kendi kendime buzda alt diyaloglar yaratyorum. Ses karmadan konuuyoruz. Souk bir ekicilii, bazen naif bir sessizlikle, bazen de muzip srtmalarla birletirerek karsnda rtmeye altm fokurdamalar fark etmiyor ounlukla. Hzn anlamlandrabilmek iin yaratlm davetkr bir kendini kemirme nesnesi var yanmda... Korkuyorum nk acyor. Belki de, korktuum iin acyor. Yaratmay anladk da yarattn yok etmek asl sancl olan. Bir anda boulacakm gibi hissetmeye baladm, ok fazla stme gelmeye balad Osman Bey. O mu iime atlad da tamaya baladm yoksa kendiliimden mi, anlayamadm. Gittike effaflayordum, sanki barmak istesem sesim kmayacakm gibi... Bir anda eridim. Hafta sonu bir gece onun yannda kalmak istediimi syledim. Pek ciddiye alm grnmedi. Gidip evinin kapsna dayanrsam grr o gnn. Aslnda en iyisi yle bama bir felaket gelse de, hastaneden ya da karakoldan almak zorunda kalsa beni.
www.altkitap.com
11
Annemin olmad zamana denk getiririm. O zaman mecburen beni yanna almak zorunda kalr, bir geceliine de olsa. Ayr bir odaya kapanp sabaha kadar otururum. Ertesi gn beraber kahvalt ederiz ite. Koluna deil, masann zerindeki saate bakt. Sylemek istediin baka ey var m? dedi. Var, ama unuttum... dedim. Evet, vard, o kadar ok ey vard ki iimde tkanm olan, nereden balayacam bilemiyordum. Onu ok zlyorum, hep aklmda biliyorsun. Ona ok ihtiya duyuyorum; geceleri uyurken sana sarldmda, birka dakikalna onun yanmda olduunu dnyorum. Bazen onun bebei olmak istiyorum. nk beni kimse sevmiyor aslnda. Bir o, bir de sen Zazu... O mu? Nereden kt imdi? Yok, hayr. Uzun zamandr gelmiyor yanma. Israrla kapya vurdu ya geenlerde, ben de hemen Osman Beyin yanmda olduunu ve beni koruduunu dndm. Vazgetim. stemiyorum bundan byle. Evdeyken ses karmamaya alyorum. Parkelerin zerinde parmak ucunda yryor, sifonu mmkn olduunca ekmiyor, ekmeceleri yava ap kapyorum artk. Dndklerini sylesene... dedi. Paralar birletirmek istiyor yine. Biliyorum. Burada kal, diyecek; insanlar, meknlar, duygular, zaman kartrma, diyecek. Kap yumrukland. Uyan artk Elektra, desin istemiyorum. Klfa gerek yok, sadece beni anlasn istiyorum. plak koluma bakabilsin istiyorum. Artk eskisi gibi sarlmyor. Fazla sert davranyor. Gerek deil. Bir trl beni istediim kadar sevdiini hissedemiyorum. Benim yzmden oldu ama artk vazgetim. Canm actyor. Ben ona hayatnda baka eyleri hatrlatyorum, onlar seviyor o. Beni deil! O kadarn biliyorum, anlyorum ite. Oldu o zaman, haftaya gryoruz dedi. stemiyorum bu odadan kmak... Sarlyor. O bana sarldka titremem artyor. Beni rahatlatmak iin daha ok sarlyor. Skyor. Titreme o kadar ilemi ki iime, gitmiyor. Beni bitiriyorsun, demesin. Osman Beyin yannda kendimi gvende hissediyorum. ini paralamak istiyorum, demesin. Beni koruyor o. Annenden daha darsn, demesin. Kahretsin. Keke seni de yanmda getirseydim. ekmeceden bir klasr kard, kartrmaya balad, sanki hibir ey olmam gibi... rkildim. Sremiz doldu, darda bekleyenler var ama seni kovmu gibi olmak istemiyorum, kendiliinden git, demenin szsz ifadesi... Midem buland. Bir hmla kalktm yerimden, acaba elini skmadan kp gitsem mi diye dndm ve dndm yaptm. Kapy arpp ktm. Skld benden bu adam. O beni brakmadan ben onu brakmalym. Zaten ne ie yaryor ki? Bir bak kadar olamad. Bunu dolmuta yazyorum; eve gelmeme az kald neyse ki... Her tarafm titriyor. Bir an evvel rahatlamalym. nce dudakl ekik gz... Evet, yanma oturdu biraz evvel! Bu kadar m tesadf olur? Olabilir, neden olmasn, ama u an bana bakmyor ve halinden honut gzkyor. Beni fark etmedi bile. Kahretsin. ylece yayld yanma. Sanki iimi doldurmu da
www.altkitap.com
12
boaltm, boaltnca da bir kenara atm, bakasna odaklanm gibi... antasndan siyah deri not defterini kard. nmzde oturan kulaklkl ocua bakt bu sefer. Yazd. Sonra da yazdklarna glmsedi. Dayanamadm... Yalan sylemek houma gidiyor ite! dedim yksek sesle. ekik gzler ldayarak bana doru dnd: Patolojik olmad srece problem yok dedi. yi ki sen varsn Zazu, Duygu
www.altkitap.com
13
ORKESTRA
zgr Cengiz
Piyanistimiz kontrolden kmt, lke kaostayd, ve ben artk d grmyordum. Her gece, piyanistimizin bir rezalet karmasndan korkarak bin bir skntyla tamamladmz konserlerimizden sonra, ehrin bo sokaklarndan geerek evime varyor, uykuya direnmek iin pe pee yuvarladm koyu kahvelerden sonra kendimi istemediim derin, karanlk, huzursuz bir uykunun kollarna brakyordum. Sylenenlere baklrsa, lke ortasndan at diye krp afiyetle yenilecek bir msr cipsi kadar narin durumdayd. Politikaclar, bilim insanlar, sanatlar, gazeteciler, ve nasl olup da bir bilen olduklarn bilmediimiz dierleri, gittike sklaan elektrik kesintileri elverdike, ve arabalarna yakt bulabildike televizyonlara kouyor, oturma odalarmzn ortasnda gzlerini kocaman aarak ve azlarndan tkrkler saarak nasl bir kaosa srklendiimizden dem vurup duruyorlard. Aslna baklrsa ben ve orkestramz iin piyanistimizin huzursuzluundan baka bir sorun yoktu balarda. Her akam, konser salonunun, bizi destekleyen kurulularca maalar denen alanlar nnden, okul msameresinde ezberini unutmu ocuklar gibi sulu, bamz nde geiyor, her geen gn azalan bir kalabaln nnde, artk notalarndan baka hibir eyi hatrlanmayan llerin konertolarn, senfonilerini seslendirip duruyorduk. "Bak, gene salon dolmad," diyordu biletinin, knn, makyajcnn ve dierlerinin umutsuz gzleri, "Bugn dnden de az seyirci var". Bize ehrin d mahallelerindeki, bu gzlerden uzak, ulalmas g, souk konser salonunu reva grenlere, gittike azalan izleyicilerimize inat daha da cokuyla alyorduk gn getike. Bylelikle yanmzdaki evre yolundan bin bir telala, grltyle akp giden arabalarn grltlerini, kornalarn da bastryorduk kendimizce. Artk yz evrilmi bir dinin kutsal szlerini, unutulmaktan koruyan rahipler gibiydik ve darda herkes, bizden habersiz, bir eylerin peinden lgnca koturup duruyordu. Bir akam, piyanistimiz hayli cokulu bir senfoninin son notalarn piyanistlere zg o derin kendinden gemilikle aldktan sonra, salonun tenhaln gizlemek kaygsyla ellerini actrcasna rpan seyirciyi selamlamadan, gzleri yerde, hzla sahneyi terk etti. Aslnda son zamanlarda kuliste hi kimseyle konumuyor, aceleyle makyajn yaptrp ask bir yzle piyanosunun bana oturuyor, eski cokulu, neeli haline taban tabana zt bir umursamazlkla, sanki yapmak zorunda olduu bir grevmi ve hemen bitirmek istermi gibi koarcasna
www.altkitap.com
14
notalarn sonuna varmaya alyordu. Btn orkestra, bu yeni durumla, kap giden, ou zaman eksik kalan notalarn yaratt ahenk bozukluuyla, yeteneimiz elverdiince mcadele ediyorduk bir yandan. Dnyann en cesur yorumcular olmu kmtk ama o bir hilkat garibesi, bir ucube halini almasna engel olamyorduk. Piyanistimiz, eserlerin ahengini karmakla kalmam, orkestramzn zaten keskin bir ban kenarnda duran huzurunu da karm, yeleri ikiye blmt. lk gnlerin duygusal tepkilerinden sonra, piyanisti destekleyen baz gen yeler, kulislerde, artk her eyin deitiini, hzlandn, yaamak iin orkestrann da deimesi gerektiini bizim de rahatlkla duyabileceimiz bir perdeden fsldayorlard. Her geen gn azalmyor muydu seyircilerimiz, bizi dinleyen yal nesil bir bir lp gitmiyor muydu. nsanlar, ehrin bu en eski orkestrasn ve onun modern dncenin ibriinden szlen mziini-tam olarak byle nitelendiriyorlard mziimizi- dinlemek yerine, basit, yavan ama coturucu bir mzii tercih etmiyor muydu. Konserlerde yerlerinde durmadan zplamak, haykrmak istemiyorlar myd. Notalarn uyumu, ahengi yerine sradlk ve zgnlk perdesi ardna gizlenmi bir yeteneksizlik prim yapmyor muydu bugnlerde. Biraz hzlanmann, notalar tamamlamadan gemenin, bu yzden de ezgiyi birazck bozmann ne zarar olurdu. Hem kolaylkla sponsor bulabilirdik tarzmz deitirseydik onlara gre. Bir kez genler konser salonumuza gelmeye grsn, sigara ve alkol irketleri bizi desteklemek iin sraya gireceklerdi. Dier taraftan ilerinde efin de olduu olduka kalabalk bir artk gen olmayan grup her ne pahasna olursa olsun eserlerin yorumlanmasndan dn verilmemesini savunuyor ve efimiz piyanistle gittike uzayan ve ne yazk ki sonusuz kalan grmeler yapmaya devam ediyordu. Tam o zamanlard, uykularmn da karanla gmldn fark ettim. ncesinde korkutucu dler, kabuslar grdm bir sre. Gecenin bir yars ter iinde uyanyor, grdm dn etkisinden uzunca sre kurtulamyordum. Sonralar, kabuslar bittiinde, sevindiimi hatrlyorum. Ta ki, piyanistimiz, huzursuzluunun o ilk gnlerinde, sessizlie brnmeden hemen nce, kuliste, yarm azla, kendine bir yanda, kader arkada arar gibi, en son ne zaman d grdn diyene kadar. Sabahlar, uyanr uyanmaz gzlerimi skca kapatp, aklmn kuytularna kap saklanmadan nce ryalarm anmsamaya altm bir sre. Saklanacak bir ey yoktu ama, sessizce ekip gitmilerdi. Sanki d perisine elektriin, ya da kablolu televizyonun faturasn dememitim de ekranm kararvermiti. Konserlerden sonra, gittike artan tramvay arzalar yznden, ssz, karanlk sokaklardan yryerek ve olduka yorgun dndm evimde, kolayca uykuya teslim oluyor ama dsz bir geceden sonra derin bir boluk hissiyle uyanyordum. D grmediim iin evremdeki gndelik hayat da sekteye uram gibiydi sanki. Bir eyler ters gidiyordu. Elektrikler sk sk kesiliyor, sular ounlukla akmyor, orkestraya yrdm yol boyunca bozulduu iin ya da yaktlar bittii iin orada burada terk edilmi aralar gryordum. pler dzenli toplanmyor, sokaklar temizlenmiyor, tramvaylar otobsler vaktinde kalkmyordu. Baz sabahlar kedeki marketin vakit hayli ge gzelim eserlerin gnden gne olduklarndan baka bir havaya brnmesine, kaderine lanet okuyan
www.altkitap.com
15
olduu halde almadn, alverie gelenlerin nnde bekletiklerini gryordum. ehrin meydanndaki eski saat durmadan geri kalyor, kendisini hayatlarnn ana eksenine koymu insanlara gecikmi an sesleriyle ihanet ediyordu. Daha da rpertici olan, her sabah orkestra yolunda karlatm yzlerdeki donukluk, umursamazlkt. Bir zamanlarn umutlu, neeli yzleri, bolua bakan anlamsz gzleriyle nmden geip gidiyor, orkestraya yrdm ve aklmn orkestrann sorunlaryla megul olduu o skntl dakikalar daha da ekilmez klyorlard. Piyanistimiz aceleyle tamamlamaya devam ettii notalarndan sonra, peinden nefes nefese koan bizi yani yayllar, flemelileri, vurmallar, ve akn efimizi sahnede yapayalnz brakmaya devam ediyor, kimsenin yzne bakmadan terk edip gidiyordu sahneyi. Zaten az olan ve gittike azalan seyircimizden bir selam eksik etmemeliydik. Piyanistin hzn ve yeni yorumunu destekleyen genler grubu bile seyirciye yaplan bu saygszla bir anlam veremiyor, piyaniste temsilcilerini gnderiyor, bir uzlama zemini yaratmaya alyordu. Fakat onunla kim konusa fayda etmemiti. efimiz bile her konserden nce uzun uzadya konutuu piyanistimizi, konser srasnda lgnca savurduu batonlaryla bo yere yavalatmaya alyor, konser sonrasnda salonu terk etmesini aresiz baklarla izliyordu. abalar sonusuz kalnca, piyanistin deitirilmesi iin defalarca istekte bulunduunu, fakat denek yetersizliinden her defasnda reddedildiini, piyanist de dahil hepimiz biliyorduk. Asl byk felaket askerler ynetime el koymaktan bahseden aklamalar yapmaya baladklar sralarda oldu. Belki de hakllard. Bir savata gibiydik, yemek imek gibi temel yaam gereksinimlerinden baka her ey nemini yitirmiti. Geceler bo, huzursuz uykularla gittike uzuyor, gndelik hayatn allm dzeni, hi hesapta olmayan aksaklklarla, kesintilerle insanlar hayal krklna uratmaya, karamsarla, umutsuzlua drmeye devam ediyordu. Bir trl gremediimiz o gizli dmann gelip bir gn ehrimizi, lkemizi ele geireceinin farkndaydk, on binlerce yldr iimize ileyen yaama gds ayakta tutuyordu sadece bizi. Sokaklar, caddeler sava zamanlarndaki gibi botu. Ssl vitrinli maazalar, dkkanlar, lokantalar, kafeteryalar, birer birer, geici olduu byk bez afilerle ilan edilse de kepenklerini indiriyor, insanlar ilerine gelip gitmekten baka, gerekmedike dar kmyorlard. zellikle geceleri camlardaki klar el ayak erkenden ekiliyor, sanki karartma varm gibi erkenden snyor, karanlk, uzun gece, insanlar bir an nce dsz
uykularyla hesaplamaya aryordu. te askerler de bu garip, ilan edilmemi sava durumunu fark etmiler, gizli dmana kar koymaya karar vermilerdi dedikodulara baklrsa. Dzenli datlamayan-ya da baslamayan- gazeteler yznden bir sredir daha revata olan fslt gazetesinin manetlerini, askerlerin bir ey yapacaklar haberleri sslyordu o gnlerde. Dier taraftan, bulac bir hastalk, sinsi bir mikrop gibi iimize ileyen devinimsizlik, dzensizlik askerleri de sarmt baka bir fslt gazetesine gre. Bu sefer yapamazlar, diyordu biroklar, klalar kark, askerler de bizden beter durumdayd onlara
www.altkitap.com
16
gre. Nedense, o kalabalk, rahatsz, kadnsz koularda dsz geen uykularna yordum ben skntlarn. Askerlerin yaratt militarist hava, ne yazk ki, en ok piyanistimizi etkilemiti. Kan ter iinde peinden koup, feci ekilde rseledii bir baka konertoyu tamamladmz o akam, alld gibi sahneyi terk etmedi. nce artk bir elin parmaklar kadar olan seyircimize, sonra da bize, yznde derin bir ac ve aresizlik ifadesiyle bakt, sonra da piyanoya vurmaya balad. Modern dncenin ibrii o gece parampara oldu ite. Btn gcyle tular tokatlyor, zerlerine abanyor, piyanodan ackl, korkun sesler kmasna sebep oluyordu. Yayllar, flemeliler vurmallar, efimiz, seyirciler, hepimiz donup kalmtk. Taburesiyle vurmaya balamt ki kemanclardan en yakndakiler kollarna girip sahneden uzaklatrdlar. Kendisini gtrenlere direnmedi, zaten ne yaptysa rpertici bir sakinlikle yapm, ne barm, ne de lk atmt. Bir anlk lgnlk, cinnet deil, nceden dnlm, planl bir eylemdi onunki. ldran birisi varsa da o deil seyircilerdi. Piyanisti gtren iki kemanc ve arkalarndan kulise koan efimiz dnda btn orkestra, yerlerimizde, ne yapacamz bilmeden kalakalmtk ki, seyirciden byk bir alk ykseldi. Piyanistin saldrs hepsini rahatlatm, sinirleri boalm, uzun sredir nne set ekilmeye allan bir nehir serbest kalp lgnca akmaya balamt. Baryorlar, slk alyorlar, piyanisti tekrar sahneye aryor, almaya devam etmemizi istiyorlard. efimiz, ieriden koup gelmese orada ylece oturup alklar dinlemeye, seyircilerin gzlerindeki prlty izlemeye devam ederdik sanrm. efimiz, paniini gizlemeye alarak bizi ayaa, seyircileri selamlamaya davet etti ve seyirciler hala alklamaya, barmaya devam ederken, apar topar sahneyi terk ettik. Bir sonraki gn salon kalabalk, insanlar da heyecanlyd. Biz sonumuzun geldiini, orkestramzn artk datlacan dnrken, bir uyar bile almak yle dursun, gn boyu tebrik telefonlar gelmiti efimize. Sansasyonel haberleri ile nl birka gazete de muhabirlerini gndermi, piyanistimizin piyanoya att birka yumruktan sonra bu sefer hazrlkl, tetikte bekleyen kemanclarca sahneden uzaklatrld konser sonras efimizle rportajlar yapmlard. Neler olup bittiini anlamasak da herkes halinden memnundu. zellikle genler kuliste nlerine gelene, hakl ktklarn, sonunda fark edildiimizi heyecanla anlatp duruyor, piyanistimizi sanki tanrnn bir mucizesini anlatr gibi, kutsal bir sayg ve hayranlkla sohbetlerinin ba kesine oturtuyorlard. O ise hi konumadan olup biteni seyrediyor, etrafna yayd esrar perdesinin korumasnda, hibir eyi umursamadan alyor, piyanosuna saldrp duruyordu her akam. Gnler getike seyircimiz de, basnn, televizyonlarn ilgisi de artt. Artk lkenin durumunun hararetle tartld o tartma programlarnn arasnda, konserlerimiz yaynlanyor, piyanistimizin kendinden getii o an tekrar tekrar gsteriliyordu. zellikle gen yelerden de piyanisti takip edenler kmt. Hi de alk olmadklar dolu bir salon ve seyirci ilgisi karsnda kendilerinden geiyor, cokuyla alyor, konser sonrasnda eit eit taknlklar yapyorlard. Kemanlar, trompetleri, zilleri, klarnetleri, fltleriyle yanlarndakilere
www.altkitap.com
17
vuruyorlar, yalancktan kavga ediyorlar, saksofonlar, trompetleri, fagotlar seyircilere frlatyorlar, byk alglar olanlar da bo durmuyor, kontrbaslarn, ellolarn yaylar, davullarn sopalar havalarda uuuyor, hzlarn alamayanlar alglarn yerlere atp zerlerinde zplyor, paralyorlard. Btn bunlar olurken, artk ou gen olan seyirciler de sahnenin nne ylyor, lk la barp kendilerinden geiyorlard. Hayli pahal olan alglarmzn bir bir paralandn gren efimiz, denek yetersizliinin sonumuzu getirecei korkusuyla bizi her konser ncesi uyaryordu ama nafile. Hem artk, seyirci sorunumuz da, denek sorunumuz da kalmamt. ou akam kapal gie alyorduk. zellikle bir gece nce orkestramz oka taknlk yapmsa biletler gndzden bitiyor, konser salonunun nnde bileti olmayan heyecanl bir kalabalk birikiyor, biletlerin karaborsada satld syleniyordu. Bu garip, olaand baar ve yol at umut, ne yazk ki bizimle, orkestramzla, konser salonumuzla snrlyd. Darda, o gizli dmann ilan ettii sava devam ediyor, geceler de ayn boluk hissiyle birbiri ardna geip gidiyordu. Evlerimiz, bolukla, hilikle yzletiimiz bir sorgu odas, uykularmz da kanamadmz, dayanlmaz bir ikenceydi. Hibirimiz, yllardr dlediimiz baary kazandmz, sonunda fark edildiimiz konser salonunu brakp evlerimize dnmek, kendimizi uykuya teslim etmek istemiyorduk. Biz de areyi konser salonuna snmakta bulduk. Bir gece, hepimiz birden, gizlice anlam gibi, evlerimize dnmeyip, salonun orasna burasna serpilip uyuduk. Piyanistimiz bile piyanosunun altna bir battaniye atp kvrlvermiti tek sz etmeden. Uyankken grdmz bir de, konserlerimizin umulmadk baarsna, ve onun kalesi olan salonumuza snmak, hep birlikte snmak, dsz uykularmz birazck da olsa katlanlr klyordu. Konser salonumuz dnda hibir yerde hayat yok gibiydi geceleri. Bizi dinlemeye ve seyretmeye- gelenlerin yaratt kalabalk, konser salonumuzun bulunduu uzak mahalleye giden yollar hareketlendiriyordu belki ama dier caddeler sessizlemeye, zellikle karanlkta, rpertici, tehlikeli bir hal almaya devam ediyordu. Gnler gelip geiyor, hepimizin hayatna ilikin bir ey, avucumuzdan kayp gidiyor, heybetli bir ejderha son nefesini, konser salonumuzun sahnesinden, lgnca koan bir senfoni, lk la barlar, paralanan alglarmzn oluturduu hznl bir karmaa ve atafat ierisinde veriyordu. Piyanistimizin ardnda iz brakmadan kayboluu ejderhann da bizim de sonumuzu getirdi. Bir sabah uyandk, her zamanki gibi topluca kahvalt ettik, gece krlp paralanan alglarmzn yerine gnderilen yenilerinin, kamyondan indiriliini seyrederken kahvelerimizi yudumlayp, sigaralarmz tttrdk. Prova iin sahneye kana kadar yokluunu fark etmedik. Gece kimse fark etmeden, dlerimiz gibi, yitik bir dinin yorgun, krgn peygamberi gibi, ekip gitmiti. Alayanlar, baranlar sinir krizi geirip oraya buraya saldranlar oldu. Uykularmzn, gndelik hayatmz da saran karanlyla mcadelede biricik nderimizi, komutanmz kaybetmitik. Byk oku atlatp, kendimizi topladktan sonra drt bir yana
www.altkitap.com
18
dalp piyanistimizi aramaya baladk. ok uzaa gitmi olamaz diyorduk birbirimize, hem belki de geri dner, belki de evine bir bakmak istemitir sadece. Ne yazk ki ne onu bulabildik, ne de bizi son bir kez daha artp kendiliinden geri dnd. O gnden sonra, onunkine benzer lgnca bir tempoyla alp, her zamankinden daha cokulu krp paraladk alglarmz. efimiz de artk bu krp dkme merasimini ynetiyor, sahnede bir ykm ayini sahneleniyordu her konserden sonra. Balarda baarabiliriz sanmtk ama yaptklarmz piyanistimizin bilgelikle yorulmu isyan ruhundan da, cesaretinden de, meydan okumasndan da yoksun, umursanmama ve yitip gitme korkusundan doan, zavall, ucube bir taklitti sadece. Seyirciler de bunu anlamakta gecikmediler. Tutunduklar son dal krlp gitmi, sndklar son kale yklm, kaderleriyle ba baa kalmlard yeniden. Her geen gn azaldlar, onlar azaldka biz de zoraki cokumuzu, taknlmz yitirdik, eski gnlerdeki gibi, bildiimiz gibi almaya baladk yeniden. Bir akam, bir bir azalp sonunda bittiklerinde, bombo koltuklarla ba baa kaldmzda, piyanistimizin gidiinden sonra iyiden iyiye km, yalanm olan efimiz, bir hayalet gibi gecenin iine yrd batonlaryla. Biz de tayabildiimiz kadaryla alglarmz kapp takip ettik onu. Bo caddelerden getik en cokulu ezgileri alarak. ehrin kalbine, byk meydana yrdk yavaa onun peinden. Artk her gece ehrin meydannda, bozuk saat kulesinin altnda alyoruz, evlerinde, yataklarnda, yitik dlerinin peindeki insanlara. Tek seyircimiz kpekler. Bir sredir caddelerin hakimi onlar. almaya balar balamaz ulumalaryla katlyorlar bize. Sevdiklerinden mi, kzdklarndan m, yoksa korktuklarndan m bilmiyoruz...
www.altkitap.com
19
ATHANASIA
Serap Esma Aca
Athanasia: Yunanca kkenli kadn ismi. lmszlk anlamna gelir.
Ya otuz be. Erkekler iin yolun yars, ocuk dourmak isteyen kadnlar iinse sonu. Geri bir tp ilerledi geyii var ama nedense insann iine su serpmiyor. Bu nedenle ok heyecanlandm hamile olduumu rendiimde. ay gecikmitim, stresime verdim. Midem bulanmaya balad, yemekleri kartrdm herhalde dedim. Srekli uyuyordum, depresyonuma verdim. Bir de kilo alma meselesi var ama onu aklamak zaten kolay, ne de olsa strese girdike ikolata yiyenlerdenim. Filiz tutturdu test de test diye. Kzm ne gerek var imdi, korunuyorum ben, hem bu saatten sonra ihtimal dk biliyorsun dedim, dinletemedim. Aldk yaptk, bir de ne grelim: Gayet net iki pembe izgi! Bu testler gvenilir deil ki dedim, Filiz tecrbeli tabii, Kzm negatif karsa pozitif olma ihtimali var ama pozitif karsa pozitiftir dedi. Hadi buyurun bakalm. imdi git bir de krtajla ura deyivermiim. Filiz kzd: Ne krtaj Tlin! Bu senin son ansn olabilir, dourman lazm. yle bir arma gitti ki! Son ansm demek Filiz. Tabii benim bu saatten sonra bir adam kafalayp evlenmeye ve ocuk sahibi olmaya ikna etmeme imkn yok deil mi? Yapabilsem bu saate kadar yapardm deil mi? Hadi vur bakalm yzme Filiz. Tamam, zamannda ok syledin biliyorum, ciddi ilikiler seni skyor anladk, her zaman byle gkten erkek yamaz, se birini evlen gitsin deyip durdun ama akn peinde koarken mantk bana yetiemedi, ne yapaym. Hadi diyelim dourmaya karar verdim, annemi de ikna ettim, Kenan asla kabul etmez. Onun bilmesi gerekmiyor dedi bu sefer de. Yok artk! dedim. Dedim de, hakl myd ne? Kenanla zel bir anlamamz vard, o bana, ben ona karmayacak, evlilik lafn brak, ballk laf bile edilmeyecekti. stne stlk birka hafta nce (yanllkla) bana yollad bir mesajdan baka bir sevgilisi olduunu renmi, Ciddi ilikiler beni skar, ben byleyim ite diyen adamn telefonunu kurcalaynca ve Asu adndaki bu yirmi be yandaki kza Sevgilim, akm ile balayan Ben eve geldim, istersen ev telefonumdan arayabilirsin. diye biten mesajlarn grnce beynimden vurulmua dnmtm. Gzelim, ne zaman anlayacaksn, adamn resmen sevgilisi var, seninle dalgasn geiyor, bir haftadr da aramyor
www.altkitap.com
20
zaten dedi Filiz. Hem bak biz bebeini ne gzel bytrz dedi. Pelin ablalk eder, ben de bu saatten sonra ikinciyi dourmam, karde olurlar fena m dedi. Dedi de dedi, beynimi yedi. Sonunda tuttu kolumdan doru bir doktora. Dr. Tolga Baysal krkl yalarnda ho bir adamd. (Bekr myd acaba?) Rutin birka sorudan sonra ultrason iin jeli srd ve zninizle deyip aleti karnmn altnda gezdirmeye balad. Souk alet tenime deince rperdim. Filiz yanmda, gzm ekrandayd. Yakkl doktorum standart bir ilem yapan sakin bir uzman edasndayd ancak az sonra kalarn hafif att ve yznde ekranda grd eyi (neyi?) zmlemeye alan tuhaf bir ifade belirdi. Makinenin dmelerini kurcalyor, bir taraftan da aleti karnma bastrdka bastryordu. Bir noktada elini tutup Durun! demek zorunda kaldm. Canm acyor. zr diledi. Ekrandaki grntye zum yapyor, saa sola eviriyor. Gzleri kocaman alm. Evet, kesinlikle yolunda gitmeyen bir eyler var. Ne oluyor doktor bey diye soracak oldum, eliyle bir dakika iareti yapt. Nedense o an gzme, konsantrasyonunun bozulmasn istemeyen bir bomba imha uzman gibi grnd. Ben de ekrana bakp duruyordum ama gri karaltlardan da pek bir ey zemiyordum. Oluturduu eitli alarn ktsn ald. Masasna geti, ekmecesinden kard bytele incelemeye balad. Nesini inceliyordu ki byle bendeki iki aylk bir cenin olmas gereken eyin? Az sonra yanmza geldi. Tlin Hanm dedi, baz testler yapmamz gerekiyor. Bunlarn sonularn aldktan sonra, mesela Cuma gn tekrar gelebilir misiniz? Sesinin tonunu beenmemitim. Anormal bir ey mi var doktor bey, ltfen syleyin dedim. Sakin olmaya alyordum ama hormon deiikliinden midir nedir sanki sesim gereinden yksek kyordu. Bir an sessizlik oldu. Sonra, hafife koluma dokunup yumuak bir sesle devam etti: Siz bu testleri yaptrmadan nce konumak pek doru olmayacak. Muayenehaneden ktmzda kafam kazan gibiydi. Dne kadar hamile olduumu bilmiyordum. rendiimde aklma gelen ilk ey aldrp kurtulmakt. Oysa imdi, elimde telaffuz bile edemediim bir sr test ismiyle dolu ktla yrrken tek bir eyden emindim: Bu ocuu istiyordum. ki gn sonra tekrar doktorun muayenehanesindeydim. Birka nemli toplant iptal etmek durumunda kalmtm. Sonucun ne olacan bilemediim iin Genel Mdr Yardmcma hamilelik meselesinden bahsetmemi, sadece doktora gitmek iin izin istemitim. Cumalar sigorta irketlerindeki teknik mdrlklerinin ne kadar youn olduu malumdu ama nemli dediim iin ses etmemiti. Kenan ise hl aramamt. Aramasnd da zaten. Ona ihtiyacm olduunda yanmda olmamasna o kadar almtm ki artk canm fazla yanmyordu. Sevgiyle beslenmediinde akn ldn artk anlyordum: Her ne kadar ona ayak uydurmak iin ballk sz vermemesine raz olsam da, onu tamamen kaybetmektense arada bir grmekle yetinebileceimi sansam da, btn bunlara hayatmn en byk ak uruna katlandm kendime ve Filize yineleyip dursam da, bir sevgilisi olduunu renmeme ramen onu brakamayacak kadar ok sevdiimi dnsem de sevgiyle beslenmediinde akn ldn artk anlyordum. Daha geenlerde Bunaldm artk, bitsin
www.altkitap.com
21
istersen dediimin akam bana iekler, hediyeler ve pcklerle gelip Sen paha biilmezsin dediinde yumuamtm yumuamasna ama stadmz ebnem Ferahn Sevimek sevmekten gelir, inanmz dizelerine Kenann inanmadn kabul etmenin zaman artk gelmiti. Canm, biricik dostum Filiz tabii ki yine yanmdayd. O da doktora gitmek bahanesiyle kendi yneticisinden izin almt. Yllardr (evlenip ocuk dourmak dnda) her eyi birlikte yaptmz iin yneticilerimiz ayn anda izin almamza almlard zaten, o nedenle dikkat ekmemitik. Test sonularnz son derece normal diye sze girdi Tolga Bey. imdi, bsbtn arm grnyordu. Ultrasona geelim mi? Yine uzun uzun inceledi ekrandaki grntleri. Bense, azndan kacak olan ilk sz bekliyordum. Snav sonucunu renmekte sabrszlanan bir renci gibiydim. Ona konsantre olmutum. Gz bebeindeki her harekete, kan atma oranna, ellerinin hassas kprtlarna. Kafasndan geenleri okumaya alyordum yzndeki kvrmlardan. Geen seferki gibi allak bullak deildi baklar, endieli de deildi. Bu sefer bir bomba imha uzmanndan ok hassas bir beyin operasyonu yapan bir cerrah gibiydi. Birka kt aldktan sonra giyinebileceimi syledi. Toparlanp, masasnn nndeki koltua, Filizin yanna oturdum. Tlin Hanm dedi, Gnlerdir hi uyumadan aratrma yapyorum. Birazdan syleyeceim eyin ok edici olduunu biliyorum. lk grdmde ben de inanamadm. Cenine pek benzemiyordu nk. Bir sre hi konumad. Konusa da syleyeceklerini anlayacak durumda deildim zaten. On sene evvel kanserden kaybettiim babam, geen sene rahim kanseri olan (hi evlenmemi ve dourmam) tez hocam, yedi sene nce yumurtalk kanserinden kaybettiimiz byk teyzem belirdiler birden odada. Buulu gzlerle bana bakmaya baladlar. Buraya kadar myd yoksa? Tlincim, canm, iyi misin? diyen Filizin sesiyle kendime geldim. Kararm vermek ok uzun srmemiti. O kadar kolay deildi Tlin Aybasar hayattan koparp atmak. Derin bir nefes aldm, Laf uzatmayalm Tolga Bey dedim. Neyse dorudan syleyin, durumu grelim, sonra da ne yapacamz anlatn. En temel bilgiyi istiyordum. Bunu mekanik tonda sylenmi net bir cmleyle talep etmitim ondan. Mavi gzlerini, lm bile yenebilecek kadar salam bakan gzlerime dikti. Sakinle diyordu bana gzleriyle, benim gzlerim de ona tamam sakinim diye cevap verdi. Sakinim ve seni dinliyorum. Korkacak bir ey yok. yle bir durum olsayd laf bu kadar dolandrmadan sylerdim. Ancak birazdan syleyeceimin inanlmas zor bir durum olmas nedeniyle tereddtteyim. Doktor Bey, ne olursa olsun, duymaya hazrm dedim, gzlerimi onunkilere sabitleyerek. Bana doru eildi, gzlerini benimkilerden ayrmadan bir anda syleyiverdi: Rahminizde domay bekleyen bir yazt var Tlin Hanm. Cmleyi iimden birka kere tekrarladm. Bir yazt m? Biliyorum, kulaa sama geliyor ama bakn ite burada dedi bytlm ultrason
www.altkitap.com
22
ktlarn masann zerine yayarken. aknz Filiz ile ikimiz. Bir doktora bir ktlara baktk. Tuhaf bir durum olduunu ben de biliyordum ama baktka benzetiyordum: Resimlerde, zerinde minik siyah lekeler olan kare biiminde bir nesne net bir ekilde grnyordu. Bir ucundan gbek ba ile bedenime ilitirilmiti. Ayda ya da haftada bir deil, her gn grmek zorundaym sizi. Gelip gitmeniz zor olursa baka bir forml buluruz. lk ann aknl yerini bir endieye brakt. Durumu bir trl idrak edemiyordum. Siz ne dediinizin farknda msnz? diye sordum. Biliyorum, ok tuhaf bir durum bu. Ama yaptm aratrmalarda byle bir vakaya rastladm. Antik ada byle bir olay yaanm. Lafn kesmek istemiyordum ama dayanamyordum. Tolga Bey dedim, ok akacsnz ama bu kadar yeter artk. Bunlara inanmam beklemiyorsunuz herhalde. (Bu kadar ho bir adam olmasa daha ar bir ekilde ifade edebilirdim.) Bakn ultrason ktlarnz burada. Ben de hl gzlerime inanamyorum ama kelimeleri siz de seebilirsiniz. te u: Tlin sonra u bir rakam: 1972 Ben resimleri incelemeye dalmken Filiz Bu kadar da fazla artk diye Tolga Bey ile tartmaya balad, bir taraftan da beni kolumdan ekitiriyordu. Bilgisayarda neler yaplabildiini bilmiyoruz sanyorsunuz herhalde diyordu. Tlinin doum tarihi dosyanzda var. Kant olarak gsterdiiniz eye bak. Tabipler Birliine ikyet edeceim sizi! Sayn Tolga Baysal karsndaki narin bayann aslnda ne azl bir avukat olduunu bilmiyordu tabii. Bense henz karar verememitim. Buraya bizim salk departmanndan bir doktorun tavsiyesi zerine gelmitik. Gvenilir olmas gereken bir hekimdi bu. Art niyeti vard diyelim, ya da dpedz delirmi. Benle kafa bulmak istiyor: Byle deli samas bir hikye mi anlatrd? Her ne olursa olsun syleyecekleri dinlemeye deerdi. Test sonularnn iyi olmas ve kanser olduumu sylememesi nedeniyle moralim yerine gelmiti zaten. Zrvalasa bile ne olacakt ki, alt taraf akam Filiz ile beraber oturup glerdik. Tolga Bey, dier olay anlatsanza biraz. Kimmi o kadn? dedim. Bana daha nce benimkine benzer bir olay gelmi olan. Ad Athanasia. Dourduu ey rulo halinde bir deri parasym. Bir parmen. zerinde tpk sizinki gibi kelimeler. Peki, sizce bu tbbi olarak mmkn m? nsan vcudu byle bir eyi retebilir mi? diye sordum. Masann zerinden bana doru eildi, mavi gzlerini gzlerimin iine dikti, sakin bir sesle ve bir soruyla karlk verdi: Mucizelere inanmyor musunuz? Kafamz bir dnya, ktk Tolga Beyin yanndan. Filiz Kzm kafay yemi bu, hemen baka bir doktora gidelim. dedi. Bense bu kadar basit bakmyordum konuya. Ne de olsa Kenan ile ad san belli olmayan ilikimi ak denen bir samalk uruna bir senedir devam ettirebiliyordum. Ve bir mucize bekliyordum. Demek ki mucizelere inanyordum. Ya da inanmak istiyordum. (Ayrca ben ve Kenan gibi iki anormal insandan normal bir ey remesi
www.altkitap.com
23
de pek mmkn deildi.) Terapistimin szleri aklmdayd: nsan var oluunu sonsuz klmak ister. Arkasnda varlnn devamn salayacak genler brakmak amacyla ocuk sahibi olur. Bu bize gven verir. Bu nedenle ocuk sahibi olamamak lm korkusuna yakn bir travma yaratabilir kadnlarda. Benim gibi hayata bu kadar bal bir insann ocuk sahibi olamaynca bulduu zmd belki de bu. Son are. Ben gittikten sonra sonsuza kadar kalacak, beni anlatacak bir eser. Benden bir para. Ben. Eve dndmde stm bile deitirmeden bilgisayarn bana getim. Athanasia kelimesini aradm Internetde. lk gelen satr bir szlk sitesindendi. Yunanca kkenli kadn ismi. lmsz olma hali. Sonraki satrlarda Athanasia adl Yunanl bir yazar hakkndaki sayfalar listeleniyordu. Bu ismi nick olarak kullanan genlerin bloglar, 1912de kefedilen bir asteroit, Athanasia Oteli, Oscar Wilden ayn balkl iiri, bir ieki dkkn, bir kuyumcu zinciri ile liste devam ediyordu. Doktorun bahsettii kadnla ilgili bir ize rastlamam epey vaktimi ald. Oscar Wilden iirini uzun uzun okudum, acaba bir iz bulur muyum diye. 1879da Times dergisinde yaynlanm, dzeltilmi versiyonu da 1881de Poems adl dergide. Son derece ar bir ngilizce ile yazlm olduundan bir sre sonra sklp braktm. Sonunda Cardiffdeki bir aratrma merkezinde grev yapan bir doktorla yaplm rportajlardan birinde aradm Athanasiaya rastladm. Dr. Rutherford, aynen Tolga Beyin dedii gibi Antik Yunanda yaanm yazt douran kadn vakasndan bahsetmi, bunun belli evrelerce sadece bir mit olarak kabul edilirken kendisinin de yesi olduu bir grup hekimin bu konuyu detayl olarak aratrdklarn belirtmiti. Gney Yunanistanda doalgaz boru hatt kazs srasnda bulunan yaztlarda Athanasia ve dourduu hikye anlatlyormu. Belki de o dnemde yaam yaratc bir yazarn iidir diye konuya edebi boyutta yaklaanlar olmasna ramen tbben byle bir ey mmkn m sorusu bir takm aratrmac hekimin de dikkatini ekmiti. Rportajn sonuna yaztlardaki metinden alntlar da eklemilerdi. Yaztlara gre Athanasia olduka gzel bir kadnd. Yatlar torun severken ilk doumunu yapabilmi ve ite zerinde kendi hayatnn ana balklar olan bu parmeni dourmutu. Dr. Rutherfordun iletiim bilgilerini bir kenara not ettikten sonra bilgisayarn bandan kalktm, mutfaa gidip bir kadeh beyaz arap aldm, bir de sigara yaktm. Sadece bir anlna hamile bir kadnn iki ve sigara imemesi gerektiini dnm olmama ramen bo verip devam ettim. Filiz hamileyken doktoru gnde drt sigaraya kadar izin veriyordu sonuta. Kafama en binlerce soruyla olduka ypranmtm, biraz gevemeye ihtiyacm vard. Kenan arad, amadm. Patiyi kucama aldm, bu ty yuma her daim beni sakinletirmeyi baarm tek canlyd. Evet, belki de baka bir doktora gitmeliydim. Tolga Beyin sylediklerini teker teker aklmdan geirdim. nanlr gibi deildi. Belki de adam delirmiti ya da ne bileyim kendine gizemli bir hava falan vermeye alyordu. Ama yllardr bu ii yapan ve irket doktorumuz tarafndan refere edilen bir hekim olmas aklm kartryordu. Ayrca kadnlar yzyllardr doktor kontrolnde olmadan da dourabiliyorlard. Hatta baz evrelerde hl doktora grnmeden hamileliklerini tamamlayan ve salkl ocuklar douranlar vard. Bu nedenle acele etmeme gerek olmadna karar verdim. Bir mucize yayor olma fikri o kadar
www.altkitap.com
24
cazip geliyordu ki bu konuya bir ans tanyp zmlemek iin byk heyecan duyuyordum. arabm bitirdikten sonra kalktm, aynada karnma nden, yandan, eitli alardan baktm durdum. Kenan tekrar arad, yine amadm. Ona ne syleyeceimi bilmiyordum ve bu akam ekebileceim son ey Kenanla abuk subuk bir konumayd. Artk uyumam lazm diye yataa girdiimde sabahn olmutu. Kafamdaki dnceler, sadece soru iaretinin kullanld koskoca bir paragrafta alt alta eklenip durdular. Sonuta paral uykulu bir gece oldu. Bir de rya grdm: Etraf dev aalarla evrili bir gl kysndaydm. Hava alacakaranlk, su ise inanlmaz derecede berrakt. Kar kyda uzun kzl sal bir kadn duruyordu. Yerlere srnen kabark etekli krmz bir elbise giymiti. Gerekten ok gzeldi. Mermer bir banka oturmu, yanna serdii bir parmene yaz yazyordu. Bir sre onu izledim. Kalem olarak kulland tavus kuu tyn sol tarafnda yerde duran bir hokkaya batryordu mrekkebi bittike. Seslendim birka kere, duymad. Gle girdim, ona doru yzmeye baladm. Su son derece lkt. Tatl bir gven ve huzur duygusu kaplad iimi. Yaklatka grdklerim karsnda dehete kapldm: Kadnn elindeki parmen kanlar iinde bir et paras, krmz sandm elbise de kanla ykanm bir gelinlikti. Tavus kuu tyn de, solunda, yerde boylu boyunca yatan Kenann deilmi karnna batryordu. Tam o anda gl kana buland, ortalk birden karard. Dehet iindeydim: Yap yap ve kana batm. Hibir ey ama hibir ey gremiyordum. Kulama davulla alnan ritmik bir ses geliyor ve gittike iddeti artyordu. Yavaa kan glne batmaya baladm, hl bir ey gremiyordum ama tuhaftr, bu lk svnn iinde nefes alabiliyordum. Az sonra darack bir kanala girdiimi hissettim. Tnelin sonunda mavi bir k vard. Ia ulamak iin beni sk skya sarm olan tnelde elimden geldiince kendimi ileri itmeye altm, k gitgide mavileti, kendimi ittim, ittim, ta ki mavi n benim bir yazta hamile olduumu syleyen hekimin sa gz olduunu grene kadar Patinin pijamamn paasn ekitirmesiyle srayarak uyandm. Terden srlsklam olmutum. Bir anlna gerekten az nce o kan glnde olduuma inanasm geldi. Gerekliin beynime dolmas birka saniye srd: Gnlerden cumartesiydi, hamileydim ve bir yaztm olacakt. Kalktm, bacaklarma dolanp miyavlayan kedimin tasna taze st doldurdum. Telefonuma baktm. Kenan sen-ben-yarn akam diye mesaj atmt. Dn gece iki kere aramasnn sebebi belli olmutu ite. Normal artlar altnda romantik olduunu bile dnebileceim bu mesaj midemi bulandrd. (Rutin sabah bulantlar da olabilirdi tabii) Benyaztm-senle hibir zaman diye cevap yazmak geldi iimden ama vazgetim. Bu duyarsz adama herhangi bir cevap vermek istemiyordum. Az sonra Tolga Bey arad. Bir saat sonra Arnavutky sahilde bir ay bahesindeydik. Yaptm aratrmadan bahsettim. Dr. Rutherfordu o da bulmu, hatta kendisi ile irtibata gemiti. Bunu duyduumda iimi birden bir korku kaplad. Ya beni kobay gibi incelemeye alrlarsa ne olacakt? Bu dncenin deheti beni o kadar sarst ki hemen urackta iimdeki mucizeyi karp denize atabilirdim. Umarm benden bahsetmemisinizdir Tolga Bey dedim. Glmsedi, yine
www.altkitap.com
25
gzlerimin derinliklerine bakmaya balad. (Bu adamla konumasak da anlaabiliyorduk galiba.) Tabii ki bahsetmedim Tlin Hanm dedi u aamada sizin de bu durumdan kimseye bahsetmemenizi isteyeceim. Filiz biliyor sadece. Geri inanmyor ya neyse. Hatta ne yalan syleyeyim, u anda ikyet dilekesini yazmakla meguldr muhtemelen. Gltk. Tamam, artk bir srrmz var demek ki dedi. Dediim gibi sizi her gn grmem lazm. Sizce de bir sorun yoksa evinize bir ultrason aleti yerletirelim. Bir de baz testleri yapabilmem iin lm aletlerini getireyim. Bylece bu konuyu aklamaya karar verene kadar gizliliimizi koruyabiliriz. Bir an tereddt etsem de yi fikir dedim. Ben de ne olduundan emin olana kadar bu olay gizli tutmak istiyorum. alma odas olarak kullandm bir oda var, oray dzenleyebiliriz. Hem genellikle o odaya benden ve Patiden baka kimse girmez. Sade kahvelerimizi ierken ona ryam anlattm, korkmamam, yolunda gitmeyen bir ey olduunda hemen mdahale edeceini syledi. Kahvaltdan sonra muayenehanesine gittik, Ultrasonda saatlerce iimdeki deri parasn inceledik. Derinin iinden geen klcal damarlar harfleri ve kelimeleri oluturuyordu. Bu sefer babamn adnn ilk iki harfini okudum. Sal gn Tolga Bey kararlatrdmz saatte bendeydi. Ultrasonu kurduk. Bylece hayatmda yeni bir dnem balad. Annem bayrama kadar stanbula gelmeyecekti, ben de o zamana kadar yle ya da byle dourmu olurdum naslsa. Kenann mesajlarna ve telefonlarna cevap vermemekte srar ediyordum. Zaten u sralar bir seminer iin Helsinkiye gidecekti. En az bir hafta daha beni rahat brakrd. Ayrca muhtemelen Asu ile gidiyordu. Ama umurumda da deildi. imdeki her neyse Kenann yerini oktan doldurmutu. Arada kokusu burnumun direini szlatsa da, bana glmsemesi gzmn nne gelse de, sarlp yorgun uyuyularmz, Mahmut Babann yerindeki kahvaltlarmz, sevimelerimiz, sevimelerimiz ve yine sevimelerimiz olur olmaz yerlerde flalarn patlatsalar da ne bu hatralar ne de bir zamanlar beynimde kendilerini tekrarlayp duran Asuya yazlm ak dolu mesajlar artk canm yakamyorlard. Dr. Rutherford ile yazmalarmz bir sre devam etti. Tolga Bey, durumumdan bahsetmeden, insan beyninin dnd kelimeleri vcudunun bir paras zerine kayt edip edemeyecei konulu bir aratrmas iin bu bilgilere ihtiyac olduunu sylemiti. Bylece Athanasia destannn tm metnini aldk. Edebi bir dille yazlmt. Homerosun kaleme ald iirlere benziyordu metnin yaps. Dr. Rutherford, dourulmu yaztta belli kelimelerin bulunduu ve temize geirilme aamasnda, bu kelimelerden o dnemin edebiyat anlayna uygun ekilde bir yk oluturulmu olduu olasl zerinde duruyordu. Bu aklama olay daha da inanlr kld nk benim iimde gelien oluumun da zerinde dzgn cmleler yerine tek tek szckler bulunuyordu. Bundan sonra Kenan hayatmdan kt. Son defa Yenikyde daha nce hi gitmediimiz bir balk lokantasnda bulutuk. Ona artk Asuya bol bol zaman ayrabilecei
www.altkitap.com
26
mjdesini verdim. Her ne kadar Asunun kuzeni olduu konusunda beni ikna etmeye alsa da, Helsinki dnnde ona yazd Baltk denizini bile ateimizle sttk di mi akm mesajnn bir kuzene gnderildii takdirde gayet ensest olarak alglanabileceini, bu durumdan zaten kalp hastas olan babasnn haberdar olmamasnn aile saadetinin devam asndan art olduunu syledim. (Bu arada lokantay tavsiye ederim, mezeleri inanlmaz lezzetliydi.) Bebeim, otobiyografim ya da mucizem iimde gn getike byyordu. nceleri dikdrtgen eklinde bir et parasyken zaman iinde kvrlarak bir tomar halini ald. Her gn yeni kelimeler yakalyorduk. Bazen okuduumuz ya da okuduumuzu sandmz kelimeler zerinde tartmalar bile kyordu. rnein hamileliimin on sekizinci haftasnda dondurma kelimesini okudum. Oysa Tolga, (bir sre nce resmiyeti bir kenara brakmtk) kelimenin doldurma olduu konusunda srarcyd. Daha nce okuduumuz ve resmini ektiimiz kelimelerin hepsini masaya dizdik yan yana. L ve N harflerinin nasl yazldna tek tek baklp sz konusu kelime ile karlatrld. Harfler el yazmas (daha dorusu rahim yazmas) olduu iin standart deillerdi ama yine de birbirine hibir ekilde benzemeyen bu iki harfin nasl byle bir ikilem yarattn bir trl anlayamyor, davasna sk skya bal bir bilim adam edasyla itirazlarm dinlememekte srar ediyordu. Bense onun hakl olduunu bile bile nezaketini asla bozmadan kendine gvenli bir ekilde davasn savunmasn hayranlkla izliyordum. Neden sonra yerimden kalktm, onu dudaklarndan ptm ve kulana Canm dondurma istiyor Tolga, gidip alr msn? diye fsldadm. Bylece Tolgann salondaki kanepede uyuduu gnler sona erdi. Grntleri tarih baznda bilgisayara kaydediyorduk. Gnler geceler boyunca konutuk. Edebiyattan, hayattan, aktan Var oluumuzun devam teorisi zerindeki dncelerimi Tolga da paylayordu. lmszlm salamak iin beynimin bulduu yaratc bir zmd bu mucize. Kelime yakalama oyunundan hi bkmadk. Sanrm otuz beinci haftayd, bir akam Tolga kelimesini de okuduk. Ksa bir sreliine kelimenin tolga deil tonga olduu konusunda srar ettim ama ciddi olmadm anlamas uzun srmedi. Ne yapaym, onu sinirlendirmeyi seviyordum ite. Dokuz ay on gn sonra nur topu gibi bir yaztm oldu. Eni krk santimetre boyu da bir buuk metre kadard ve yaklak iki kilo geliyordu. Tolga doumu tek bana yapt. Doumdan nce Filizi yardmc olmas iin eitti. Olduka rahat bir doum oldu, ok fazla sanc ektiim sylenemez. Bebeim, rulo eklinde bir deri parasyd. rme, bozulma gibi sorunlarla karlamamak iin bir nevi mumyalama ilemi yaptk. Yzlerce fotorafn ektik, orijinalini de gzel bir ereve yapp yatamzn karsndaki duvara astk. Filizin doum hediyesi olarak getirdii krmz kurdele bal nazar boncuklu altn kitap ayracn da erevenin st kesine ilitirdik. Sonra bu kelimelerden bir roman yazmaya karar verdim. Tpk Athanasia gibi. Daha nce edebiyatla sadece okur dzeyinde ilgilenmi olduumdan teknik eitim almak amacyla u sralar sevdiim bir yazarn yaratc yazarlk atlyesine devam ediyorum. Roman yazmak
www.altkitap.com
27
niyetiyle geldim, genellikle ksa yk zerinde duruluyor. Bata tuhaf gelse de ykcl sevdim. dev olarak verilen yklere birer ikier kelimelerimi yerletiriyorum. Hi kimsenin, bunlarn dourduum szckler olduunu anlamamas houma gidiyor. u sralar bir yk yarmasna hazrlanyorum. Bu hikyeyi yazyorum. Athanasia destan kadar iirsel olmadnn farkndaym ama bu hikye kelimelerimi, bamdan geenleri ve beni lmszletirecek yine de. Kenann ve Asunun da bylece lmszlemelerini istemezdim. Katlma art olarak kelime says snr olan bir ykde kstl saydaki szckleri onlardan bahsederek harcamaya kesinlikle demezdi ama bu ekilde lmszletirdiimin onlar deil, bir zamanlar yaadm delicesine, hesapsz, ncesiz ve sonrasz bir ak olduuna karar verdim. Kenan deil ama bu ak kaytlara gemeyi kesinlikle hak ediyor. imdi ya otuz sekiz. Ama yolun sonunda gibi deil, daha ok banda gibi hissediyorum: nk byk bir inanla dnyaya getirdiim mucizem bir romann bedeninde sonsuza kadar var olacak.
www.altkitap.com
28
HESAP KESM TARH

Hande Orta Aksoy
Souk...
Bu
kasabann
ne
kadar
souk
olduunu
unutmutu...
Otobsn
sahanlnda durmu, otogara tepeden tepeden bakyordu. nsann iine ileyen sabah ayaz, bir tokat arpp onu kendine getirmi, uykusunu alelacele amt. Aman ne bitmez tkenmez bir yolculuktu diye dnd Aya. "Bu kadar uzakta da artk bir ey yoktur" dedirtircesine uzayan Otobs merdivenlerinin tepesinden sabah pusuna boyun emi kasabaya bakarken her ey birden buz tuttu gznn nnde Buraya gelmeyeli ka sene olmutu? Galiba on yl... Souktu O sabah annesi ve babasyla bahe kapsndan aceleyle klarn hatrlyordu. Yetimeleri gereken snav bu kasabaya yaklak krk be dakika uzaklktaki bir ehirdeydi. Ama bu delici souk yznden yaan kar katlam, yollarna buzdan duvarlar rmt. Babas arabalarnn bahedeki garajdan kabilmesi iin sabahn krnde kar kremeye balamt. Yolu aar amaz on iki yandaki Ayay ve annesini evden arabaya kadar kucanda tamt. O kadar gecikmilerdi ki, Aya snav srasnda giyecei ttsn ve puantlarn ayana geirmi, sergileyecei figrleri belki on kez tekrarlamt. Alamaktan yorgun dp arka koltua uzand. Muz orabnn stne geirdii incecik tts souu iine ekiyordu sanki. Parmak ular mosmor olmu, titremeye balamt. Annesi stne krmz yn bir battaniye rtmt, ama souk battaniyenin altndan Ayaya ulap onu resmen sryordu. ocuk haliyle uyumaya alrken, babasyla annesinin konumalar hayal meyal kulana alnyordu. Alt senelik emek bir gnde heba olacak Mehmet. Neden u kasabada da bir dans kursu almad?, Ne biim bir hava bu! Nerden aklma gelsin Allahn belas karn bir gecede tutaca Filiz! stanbuldan bir kere gelecekleri tutar, o da byle havaya denk gelir!. Tm sulu bu iren kasabann berbat havasyd. Birden Ayann nne km yolunu kesmiti. Korkun bir fren sesiyle arka koltukla n koltuk arasna yuvarland. Dnya bir ters bir dz oldu. Sonra tekrar bir ters bir dz Annesi lk att, babasnn sesini bir daha hi duyamad. Sonra bir aya alda hastanenin birinde gzn at. O kadar yln ardndan ne ii vard bu kasabada? Annesiyle birlikte niversite bahanesiyle bir daha asla gelmemek zere ayrlmam myd buradan? u malum meseleyi halletmeye ondan baka kimse gelemezdi sanki. Doru, gelip bizzat grmek isteyen kendisiydi. ncelikle babaannesi iin doru olan eyi yapmalyd, kendisi ve ailesi iin deil. Hayatnda kahkahalarla hatrlad zamanlara ait babaannesinin muzip glmsemesi
www.altkitap.com
29
gzlerinin nne geldi. Geviyor muydu yoksa? Kendini toparlayp, hafzasn tazeledi. s kokulu havay kuvvetle iine ekip kasabaya duyduu kinle tekrar dolduuna emin olarak otobsn basamaklarndan indi. imdi, dedi, bir sigara olsa da isem. Azndan kan su buharnn sigar duman olmasn, elinde tuttuu bir fincan scakck kahveyle snmay o kadar can istedi ki, tm grevler kafasndan silindi, her ey nemini yitirdi. Aman, dedi, babaannem on sene bekledi, bir on dakikack daha beklesin. Hzl admlarla camlar buulanm otogarn iine girdi. Kendi kendine alr-kapanr kaplar onu baka bir lemin kucana brakmt sanki. Elmal nargileyle taze ay kokusu birbirine karm, yar duman alt ortam, darnn souunu bir anda emip bitirmiti. eri girdii gibi karsna kocaman siyah bir masaj koltuu kt. Hani u iindeki oynak mekanizma sayesinde srtn, boynunu dalgal hareketler yaparak ovan deri koltuklardan biri. Berberin vitrininin nnde kollarn Aya'ya am duruyordu. Bunca saat yolculuun stne birbirine gemi kemiklerini ayklamak iin harika bir yntem diye dnd. Tam koltua ynelmiti ki, yeni demlenmi bir bardak ayla czr czr tereyalanm tost akln bandan alverdi. Sanki koku grnr olmu onu yerden bir kar kaldrm, havada dalgalandra dalgalandra, tost makinesinin nne gtryordu. radesini stnden syrm, ayaklarnn dibine brakmt. "Bir tost, bir de ay ltfen", bozukluklar uzatrken aycyla gz gze geldi. Allah kahretsin Nuri! Eski bir ilkokul fotorafndan kesilen glmseme yaptrlm adamn gznde bir ey parlad. "Aya deil mi? Beni hatrladn m? Nuri ben..." Ama Nuri'nin glmsemesi Aya'nn suratndaki ifadeye toslamt. Hatrlayamadm demesine bile gerek kalmamt. Hatralarn ancak yok sayarak yaamay renmiti ve imdi bu kasabaya geri geldi diye bu prensibinden vazgeecek deildi. "Koyu olsun ltfen?" Nuri surat be kar nce ince belli bir bardaa siyaha yakn ay doldurdu, ardndan makineden kaar iinde henz erimi bir tostu kda sarp, Ayann eline tututurdu. Teekkrler derken Nuri oktan ban dier tarafa evirmi, o an yaratt bir ile megul olmaya balamt bile. Aya bir elinde ay, dier elinde duman stnde tostu, omzuna ast antas, kolundan sarktt atksyla otogarn ortasnda kala kald. Ne yapmal, nerede oturmalyd? Keke Nuriye biraz yz verseydi de dkknnn nne bir tabure attrsayd. Sonra da Nuri balasayd; e imdi ne yapyorsun? stanbulda m yayorsun? Baban duydum Hayrdr, ne iin dt buralara? nsan o kadar ara verince geri dnmesi iin baya nemli bir ey olmal deil mi? Bu seenekten hzla vazgeerek arkasna dnd ve otogara girerken fark ettii masaj koltuu ile burun buruna geldi. Bir tala iki ku diye geirdi iinden. Hem kaskat olan kaslarn aabilecek hem de kahvaltsn rahat rahat edebilecekti. Koltuun onu sknetle beklemekte olduu berberin nne yneldi. antasn ve atksn koltuun arkasna ast. Cebinden bir lira bozukluk ayarlad. Bir elinde ay, bir elinde tostu gzelce siyah deri kucaa kuruldu ve maestro Bozuk parann delikten ieri o bildik metalik nlamayla dmesinin ardndan, koltuk ar ar oryantal dansna balad. nce boynunda ileri geri kprtlar hissetti. Bir yandan bu koltuktan faydalanmay nasl akl ettiini dnrken, bir yandan da tostunu yava yava iniyordu. Masaj rotas boynundan aa
www.altkitap.com
30
daireler izerek ilerledi. ayndan koca bir frt ald. ay tam da hayal ettii gibi bu kasabann souuna kar koyabilecek kadar iyi demlenmiti. Bu arada koltuun srtnda izdii daireler git gide bym ve omuzlarndan aaya kaymaya balamt. Byk bir lokma ve koca bir yudum daha Sertlemi olan manevralar ve hzlanm olan devinim Ayann kaburgalarn batan aaya kat etti. Aletin hzyla birlikte Ayann inemesi de hzlanmt. Keyfi yerindeydi ta ki hareketli mekanizma vcudunun en zayf noktas olan kaburgalarnn bittii blgeyi hzla drtnceye kadar Babasnn en sevdii eydi Sessizce Ayann arkasna yanap sinsice ellerinin iki parmayla o zayf noktay drtmek. Aya resmen havaya srard. Bu kural bu sefer de bozulmad. Azndaki lokma darya pskrd, elindeki ay olduu gibi kucana dkld. Can havliyle barda frlatm, hzla ayaa dikilmiti. Bacaklar yanyordu. Bu kahrolas kasabada insana bir dakikack bile rahat yoktu. Yine cann yakmt. Hzla umutsuzlua kapld ve ayakta ylece kala kald. Sabahn kr saatine ramen tran olmu, temiz kyafetlerinin stne bembeyaz bir nlk geirmi gen berber; Ayann hemen imdadna yetiti. Elinde kocaman mis kokulu bir havluyla dkkndan frlayvermiti. Bu koltuun bamza amad kalmad zaten dedi mahzun bir glmsemeyle. Ben biraz sakarm sanrm diye cevap verdi Aya. Huylanyorum da bir yandan da yumuack havluyla stn ban temizlemeye alyordu. Arkasndan gelen Zamann bu sabah itibariyle doldu tehdidiyle irkildi. Byklarnn ucu enesine kadar kvrlm atk kal bir adam, otogarn iini doldurur ve tm hareketi durdurur bir ekilde barmt. Berber kendisine baran adama aldrmayarak Ayayla konumasn srdrd Neyse havlu ayn slakln baya emdi. Birden bire baran adam berberin ense kknde bitivermiti. Soukkanl bir tavrla arkasn dnen berber adamla burun buruna geldi. Berberin halleri tavrlar, karsndaki kabaday bozmas adamdan ok farklyd ve Aya bu tavrlar ho bulduunu elinde olmayarak kabul etti. Kendiliinden tarafn belirlediini hissetti. Hemen gardn ald. Pardon beyefendi, burada konumaya alyoruz ki taraf da seslerini o kadar ykseltmiti ki Ayann bu zayf girii duyulmad bile. Ksa zaman iinde kara bykl, ksa boylu adamn kendine benzeyen arkadalar hzla arkasna topland. Bu adamlar otogara yolcu tayan minibslerin ofrleri olmal diye dnd Aya. Ayn byklar, ayn durular -otururmu gibi iki diz krk- ve ayn kelimeler. Otogar esnafnn bir ksm da -Nuri dahil- gen berber tarafnda saf tuttu. Kfrlerin ve barmalarn arasndan anlaml bir cmle cmbzlamak imknszd. Sadece "Neden daha kaldrmadn? lla dayak m atacaz... Bu alet burada durmayacak dedik... Size ne benim dkknm... nne ne koyacama ben karar veririm... Defolun... Sizi Bir... Yakalarsam..." ti kakn iine Aya da dahil olmutu. Kalabalkla birlikte bir ne bir arkaya savrulup duruyordu. Artk olayn ucunu da karmt. Her ey masaj koltuuyla ilgili gibiydi ama neden? Dnnce sama geldi. nsanlarn ii yoktu, bir masaj koltuu iin birbirlerine mi deceklerdi? Oysaki Aya ok meguld. zmesi gereken daha mhim problemler vard. Yapmas gerekenleri yapp bir an nce buradan ayrlmak iin de can atyordu. Fark ettirmeden kalabalktan syrlp kendini otogarn dna att.
www.altkitap.com
31
kt gibi bir sigara yakt. Derin bir nefes ve soukla birlikte kendine gelmiti. Otogar binasnn yanndan alann kna yneldi. Bir yandan yryor, bir yandan da yeni binay ve geniletilmi otogar alann inceliyordu. Buray ne kadar da bytmlerdi. Ka kii var ki burada? Ka kii kald? Bunca otobs kimi nereye tar? Sonra oraya buraya yaptrlm ktlar dikkatini ekti. Beyaz A4'lere bilgisayar ktsyla yazlm 'Eski Kye Yeni Adet, Kimse Bundan Ummaz Medet', ok kt bir kafiye almas diye geirdi aklndan. 'Bir Gn Geleceksin, Her ey Krlm Olacak, Gururun da...' amma da romantikmi diye yorum yapt hafif bir tebessm eliinde, 'Korkmak iin Drtlmeyi Bekleme'. Bu da ne demek oluyordu. Bu ak tehdit karsnda duraklad. Kafasn kaldrd ve etrafa alc gzyle bakt. Ancak o zaman duvarlarn, yerlerin hatta p tenekelerinin yzeylerinin bile ktlara yazlm uyar, tehdit, tespit mesajlaryla dolu olduunu grd. Bazlar elle yazlm, cevap niteliindeydi. 'zgrlk Her Yerde Olmal!', 'Kracam Senin Kafan Olacak!', 'Sana Ne Benim MasajmdanMesajmdan' Byle uzayp giden yazmalar duvarlar ve yol boyu onu takip etti. ehirdeki insanlarn birbirleriyle yaptklar toplu mesajlama. Bazlar rumuz kullanm, kfredenler kalemle yazmlard. Genellikle slami tonu olanlar bilgisayar tercih etmi, zgrlkten dem vuranlar renkli kalemlerle yazdklarn figrlerle sslemilerdi. Aralarda bu mesaj lgnlnn gizli haberlemelere hizmet ettiini dndren yazlar gzne arpyordu. Senin fikrini bu akam bizim pasajn nnde desteklemek istiyorum, Babam bu akam fikrime kar, yarn beni destekle Babaannesinin evi ok uzakta deildi. Yryerek on dakikada varacan hesaplad. Bir yandan yryor, bir yandan da gz ucuyla yazlar takip ediyordu. Bu kitlesel lgnln sebebini anlamasna yardmc olacak bir ipucu bulmaya alyordu. Yolu yarlamt ki arad eyi buldu. En altta resmi bir yaz formatnda hazrlanm fetva tarz bir bildiri ve stne yaptrlm cevap niteliindeki baka yazlar. O dkknn nne aktklar kapkara koltuk, Tehirci zevk dknlnn zrvasdr. Herkesin ortasnda utanmadan, Gzleri yar kapal rahatlayan kfirlerin yaptklar caiz deildir. O koltuu oraya koyanlar, Uyarlara ramen kaldrmayanlar, Koltua oturup zevk nidalaryla rahatlayanlar, Engellemeye almayanlar da su ortadr. KMSE CEZASIZ KALMAYACAK Alt taraf bir masaj koltuuydu. Artk her benzincide, her restoranda olan, sadece gdklad iin refleks olarak sradn herhangi bir alet ite. Bu kadar abartlacak bir durum yoktu. Bildirinin zerine yaptrlm ilk cevap da aynen bunu sylyordu. Hepsinin stne yaptrlm baka bir yaz da uluorta orgazmn ayp olduunu fakat zgrlklere de sayg duyulmas gerektiini vurguluyordu. zgrlklere sayg duymak gerekir tabi. Peki, birinin zgrl dierininki balad noktada m sona erer? Noktann konumu nasl belli olur? Ben
www.altkitap.com
32
nokta koymak iin mi geldim yoksa sadece koyulaca yeri mi belirleyeceim? Bunlar ayn ey deil mi? Ya da ne kadar farkllar belli deil mi? Gz yazlarda ama akl babaannesinde, ancak bahe duvarn grdnde eve vardn anlad. Eskiden ailesiyle birlikte alt katnda yaadklar bu iki katl, uuk pembe boyal evden yllar sadece babasn gtrmt sanki baka bir deiiklik olmam gibiydi. Bahenin tam ortasndan geen dar bir patikadan evin kapsna doru yrmeye balad. Patikann iki yanndaki toprak mevsim gerei yeni apalanm, gzelce kabartlmt. Acaba ne ektiler diye geirdi aklndan ilk defa babaannesini iki kii olarak dnerek. Babaannesi iri iekleri beenirdi, zellikle mrdm rengi olan. Peki ya o? Sonra topran zerine braklm iki apa grd. Biri daha hafif grnl, dieri daha ar sanki st katn merdivenlerini trmanmaya balad. Bir yandan da kafasn hafife saa sola oynatyordu olamaz gibilerden. Sonra giri kapsnn aznda iki plastik takunya grd. Biri otuz yedi numara mrdm, dieri galiba krk lacivert Onun evde olacan hi dnmemiti. Bu karlamay hi beklemiyordu. Buraya gelmesinin sebebi, stanbulda yaayan akrabalarnn-pasif amcas, okbilmi yengesi, uzun sredir mutsuz annesi, bir de rahmetli dedesinin kadidi km ablas- szcs olarak bu evlilie onay vermediklerini bildirmekti. Bu tatsz ii bir an nce sonlandrp evine dnmek istiyordu. Fakat babaannesi pek byle dnmyordu anlalan. Onlar tantrmak ve kaynatrmak iin bir ho geldin komitesi oktan kurulmutu. Kapnn ziline dokunamadan kap kendiliinden ald. Evden taan scakla birlikte kurabiye kokusu yzne vurdu. Un kurabiyesi erinin karanlndan babaannesinin yzn seti hayal meyal. ncecik, uzun ve solgun surat yava yava belirginleti. Bir hkrkla irkildi. Yavaa ieri ekildiini ve yumuack kollarla sarmalandn hissetti. Babaannesinin kollarna kendini brakt ama bir yandan da bu ehre olan nefreti, geli nedeni, havann ayaz, deimeyen eyler Her ey bana p babaannesinin kollarnda un kurabiyesi kokusuyla gemite boulmasna msaade etmeden, gznn kknde oluan yalar kurutmaya yetti. Smsk sarmaland kollardan kendini syrd. Titremesini bastrmaya alt sesiyle Merhaba babaannecim dedi, Naslsnz? Babaannesi dpe dz alayarak cevap verdi sorusuna Ho geldin gzel kzm! Grmeyeli ne kadar da bymsn! Muhsin seni Ayayla tantraym. Aya birden irkildi. Yaklak bir aydr neye benzediini, nasl konutuunu, nasl yemek yediini, yani nasl olduunu bilmeden gece gndz hakknda konutuklar adam koridorun karanlna gizlenmi hemencecik burnunun dibinde duruyordu. Yakndan baklnca konutuklar kadar iren, abarttklar kadar korkun, dndkleri kadar kk bir adam olmadn dnd. Babaannesi gibi yal, dardan bakan biri iin ki Ayann onca yln ardndan pek de ierde olduu sylenemezdi- yan yana durduklarnda yllarla eskimi gerek bir ift gibi gzkyorlard. Muhsin glgelerden syrld, Ayaya doru bir adm att, Ho geldin evladm deyip elini uzatt. O an Ayann aklna annesinin gelmeden nce syledikleri geldi. Adamla ne gz, ne de ten temas kur. Hani yle elini falan skmaya, yanaklarndan pmeye kalkar. Aman deyim kzm, sen onu istemediimizi syleyeceksin. Byle samimiyetler insann
www.altkitap.com
33
iradesini zedeler. Sonra insann adam evden atmaya yz olmaz. Batan gstereceksin tavrn. Aya kendine gsterilen abartsz samimiyetten etkilendiini kabul etti. Annesinin dedii kadar ileri gidemeyeceini batan biliyordu. Ciddiyetle elini uzatrken ve bu ekingen ho geldine ksa ve souk bir ho buldukla yant verirken annesinin sesi tekrar yankland kulaklarnda. lk raunt, bir sfr ndeler. Doruca salona getiler. Hemen cam kenarnda Muhsinin olduunu tahmin ettii bir tuval, dary grecek ekilde yerletirilmiti. eriye ucuz bir ttn kokusu sinmiti. Ayann can yine bir sigara ekti. Bir frt olsa dahi sigara Paket sehpann stnde duran kesme kristal taban iinde duruyordu. Muhsin Ayann bakn yakalam ve ikinci bir atak ansn karmamt. Hemen sigaray kapp Ayaya ikram etti. Babaannesi yannda olsa da bu teklif karsnda elinde olmayarak duraklad. Amcasyla yaptklar son konumay hatrlamt. Senin zayf ann kollayacak ve zaaflarn yakalad gibi sana kar silah olarak kullanacaktr. Sakn kendinle ilgili zel eyleri ak etme. Zayf noktalarn belli etme! Amcasna hak verdi. Biraz temkinli gitmeliydi. Durumla ilgili doru analizleri yapabilmek iin mesafeyi korumay bilmeliydi. abucak reddetti teklifi. Bu etab yara almadan getiini dnd. Babaannesi Ayaya yer gsterip yanna iliti. Muhsin geti, Ayann karsndaki yz eprimi tek kiilik koltua yerleti. yle bir kaykld, sonra bacak bacak stne att. Dorudan Ayann gzlerinin iine dikti gzlerini. Aya bandan aa kaynar sularn dkldn hissetti. Bu bir meydan okuma myd? Rahmetli dedesinin koltuuna bir fatih edasyla kurulup torununa meydan okuyan gzlerle bakmak Dedesinin, katarakt nedeniyle baklar donuklam ablas szleriyle geldi tam karsna dikildi. Artk Muhsini gremiyordu. Sadece iki gz de perdelenmi byk hala Ayann koluna aslm aklndakileri bir bir anlatyordu. Adamn amac belli kzm. Bu yatan sonra ne ak ne sevgisi be Allah akna? Bizim enayi gelinin arsalarna konacak tabi. Senin saf ninen inanyor bunlara. Eskiden de byleydi. Her avu aana bir ey verilir mi? Ninen neyi var neyi yoksa dkerdi gelenin nne. Bu adamn da dilencilerden fark yok. Oraya gittiinde adamn gznn iine bakacaksn. Ama o senin gzne bakamayacak nk yalan syleyen karsndakinden gzn karr. Yapacan sadece itiraf ettirmek olacak. Fark ettirmeden yapmalsn. Sen akll kzsn, o kadar iyi okullarda bouna okutmadk seni. Ama Muhsin gzn dikmi Ayaya dorudan bakyordu. Merakla bakyordu. Sevgiyle bile bakt sylenebilirdi ama bakyordu ite. Aya kafasnn iyice kartn hissetti. Bu raunt berabere bitmiti. Babaannesi kimseyi sormad. Nasld? yi miydi? Mutlu muydu? Ama hep Ayayd. Bakas aklnda yoktu. Sorular bitti. Sra Ayann sorularndayd. Aya soramad. Gergin bir sessizlik geldi salonun ortasna kuruldu. Aya ellerini koyacak yer bulamad, kucanda birletirdi. Babaannesi kuru kuru iki kere ksrd. Muhsin altta kalan ayan, sttekiyle deitirdi. Sonra sesler tkendi. Sadece ok eski bir saatin geen saniyeleri hrsla ilan eden kesik kesik vurular kald. Onlar da yavalad Yavalad Saniyelerin aras ald. Zaman katlat, jle kvamna geldi. Kap ald ieri babas girdi. Salonun ortasnda olunu bekleyen bundan yirmi yl daha gen babaannesini belinden tuttuu gibi havaya kaldrd, kendi
www.altkitap.com
34
evresinde bir tur dndrd. Babaanne tazecik bir kahkaha att. Sonra babas bir melodi mrldanmaya balad. Kollarnda annesiyle salonun iinde drt dnyorlard artk. Babaannesinin topuzunun yava yava aldn fark etti Aya ve birden omuzlarndan aa salarnn dkldn grd. Kumral bir bulut onlar takip ediyordu imdi. Bir saa bir sola Babaannesinin sanki en utaki sa telinde bile kontrol vard. Melodi hzland ve kendi yerinde oturan yirmi yl nceki ocuun kalp atlarn hissetti Aya. Heyecanlanmt. Koltuktan frlad gibi babaannesinin eteklerine doland. Babaannesi olunu gelinine geirdi hemen kk bir reveransla ve torunun ellerini skca kavrad. Babaannesinin admlarn yakalamaya alan kendi kklne izin verdi. Sa ki sol ki Sa ki sol ki Babas melodiyi bitireceine dair iaretini verdi. Hepsi son figrlerin yaplacan anlad. Ve sa ki sol ki Banla kk bir selam ver, hafife dizlerini krmay ihmal etme. Sonra kahkahalar serbest braklabilir. Ne kadar uzun zamandr byle az dolusu glmediini dnrken saatin vurular hzland. Zaman tekrar saydamlanca suratnda arpk bir glmseme, Muhsinle gz gze geldi. Muhsin hala gzlerinin iine bakyordu. Bu arada babaannesinin salondan km olduunu elinde bir tepsiyle ieri girmeye alrken fark etti. Muhsin yardm etmek iin koltuktan kalkt, tepsiyi babaannenin elinden kapp sehpann stne yerletirdi. Deminki gergin havay tepside gelen duman stnde aylar, scack poaalar ve kokusu annda tm oday dolduruveren un kurabiyesi datvermiti. Servisi Muhsin yapt. Kasabadan bahsettiler biraz. Aya her yere aslm olan u A4 ktlar sordu. Ama yeterli bir cevap alamad. Bilmediklerini dnd. Darda olup bitenlerden pek haberleri olmayabilirdi. kinci aylar da Muhsin koydu. Mahallenin muhtar geen on be senede olduu gibi yine Aga dede olmutu. Ama artk iyice yalanmt, kulaklar pek duymuyordu. Arka sokaktaki Sabri Bey de vefat etmiti. Kars -Aya bilirMelahat teyze, ok hastayd, fazla dayanamayacakt herhalde. Torunlar koturuyordu ama vade ite. Doldu mu doluyordu. K ok sert geecekti, tarhanalar fazla fazla yaplmt. Hastalk eksik olmazd byle havalarda, orba ilatan bile iyi gelirdi. Aya gevediini hissetti. Sanki ayda uyuturucu vard da gz kapaklarn arlatryordu. Yanaklarndan alev fkryordu. i snd sanki. Seneler nce arabann arka koltuunda uyumaya alrken annesinin stne rtt krmz yn battaniyeyi syrverdi stnden. Hadi bize ark syle Muhsin dedi babaannesi. Aya irkildi. Nerden kt bu imdi. Ne arks? demeye kalmadan, bir ut dayand duvardan kucaa terfi etti, mzrab ekilip tellere dokunduruldu. Muhsin yumuack bir sesle ark sylemeye balad. Ayann gz babaannesine takld. Babaannesinin gz Muhsinden bir an olsun ayrlmad. Muhsin hareketli bir paraya geti. Babaannesinin yz aydnland. Elik etmeye balad. Muhsin babaannesine doru sylyordu. Babaannesi eski gnlerdeki gibi bir kahkaha att. Aya babaannesinin topuzuna bakt. nce yava yava zlp sonra birden almasn herkesten nce yakalayabilmek iin. Ama topuz bembeyaz bir top olarak skca bann tepesinde Ayaya meydan okudu. Aya bu gln hatrna salar zgr brakmak istedi. Artk beyaz da olsalar omuzlarndan aaya salnmasn istedi. Bu rauntta resmen Muhsin bir puan ne
www.altkitap.com
35
gemiti. Dardan gelen grlt nedeniyle odann iindekiler ayn anda balarn pencereye evirdiler. Kalabalk bir grubun att sloganlar kocaman bir uultuya dnp eve doru yaklayordu. Aya kulak kesildiinde bile sylenenleri anlayamad. Bu yry halinin her yere aslm A4 mesajlaryla bir balants olabilir miydi? Herkes bir eylere karyd anlalan fakat kimin neye kar olduu dardan anlalmyordu. Muhsin olanlar grmek iin cama doru ynelirken, kapnn yumruklandn duydular. Babaannesi birka saniye sonra, otogarda grd gen berberle birlikte salona girdi. kisi de ard birbirlerini grnce ama adam abuk toparland. Ayaya ynelip ona adyla hitap ederek Ho geldin dedi, Otogarda senin sen olduunu bilmiyordum. Benim kim olduumu nerden bilecektin ki? demeye kalmadan berber devam etti, Dede eve doru geliyorlar. Her ey rndan kt. Bata da belediyedeki Numan var. Herkesi gaza getirdi. Otogardaki ocuklarla engellemeye altk ama illa kaldracakmz. Hibir ey yapamazlar merak etme. Ben hemen karakola gidiyorum. Dede karakoldakiler belediye grevlisine kar karlar m zannediyorsun. He he deyip oyalar, geri gnderirler bizi. Baka bir yol bulmalyz. Kaba kuvvete bavurmayalm diye araya girdi babaanne. Aman Muhsin banza bir ey gelir. Korkutmayn beni. Muhsinin sinirle gerilmi yz birden geveyiverdi, babaannenin elini evkatle kavrayarak Sen merak etme sultanm, imdiye kadar nasl hallettiysek yine yle halledeceiz. Hibir problem kmayacak. dedi. Aya st ste yaananlar karsnda kk dilini yutmutu. Adam evlerine doru bir gruh insan yrrken, babaannesinin elini tutmu onu sakinletirmeye alyordu. Yengesi sanki hissetmiti bu durumu. Bana bak, sakn romantizm budalalklarna prim verme. Tabi ki senin yannda babaannene harika davranacak. Karmzdaki adam aptal deil. Bak nasl kandrd kadncaz. Bu yatan sonra evlenmeye ikna etti valla. imdi de senin gzn boyamaya alacak. Ama salam kzsndr sen, yemezsin byle zokalar. Yemezdi, ama bu adamda baka bir ey vard. Kandrmak, ikna etmek pek Muhsine uymazd. Ama Aya artk bir aklama istiyordu. Bu samalklar da neyin nesiydi? Otogardaki kavga, daa taa yazlm notlar, berber dkkn, Muhsine kar kan koca kasaba, bu evlilik mevzusu, buradaki karklktan bihaber kendi dertleriyle karm olan ailesi Burada neler oluyor? - evet, sesi fazla yksek kmt. Bizim dkknn nnde duran masaj koltuunu kaldrmamz istiyorlar diye lafa girdi gen berber. nce bu alet herkesin houna gitmiti dedi Muhsin. Hem uzun yoldan gelenler, hem otogar esnaf sk sk masaj yaptrmaya balad. Sonra byk camilerden birinin imam bir fetva yaynlad, duvarlarda grmsndr. Tam tamna bir ay nce diye kati bir ses tonuyla devam etti babaanne. Aslnda dedemler evleneceklerini akladktan hemen sonra patlak verdi btn olaylar diye tamamlad berber. Aya stanbulda bir aydr ne yaptklarn dnd. Oturmu bu evlilie nasl kar kacaklarn planlamlard. Ne burada olanlardan haberleri vard ne babaannesinin yaadklarndan. yi ki gelmiim diye dnd. Dardan kalabaln iyice yaklatn
www.altkitap.com
36
duydular. Nerdeyse bahe duvarna varmlard. Muhsin babaanneye sokuldu usulca. Aya, bu akamki otobsle eve dnmeyeceini annesine haber vermek zere cep telefonunu antasndan karrken, zorla geldii bu kasabada bir sre daha kalmas gerekeceini dnyordu.
www.altkitap.com
37
WALKMAN'N CADI
Ethem Alpaydn
Ad Emeldi, ben Emel abla derdim. Benden byk erkek ocuklar aabey, tanmadm adamlar amca, kadnlar annemin kzkardeleriymi gibi teyze diye arr, o ana kadar hi konumam, grmemi olsak da hepimizi akraba yapardm. skdar meydannda miting var. Vapur knda, meydandaki kalabalk yznden ok yava yryebiliyoruz. Uzaktaki krsde bir adam konuuyor, ama sesi bize kadar ulamyor. Beikta'ta da miting vard. Boaz'n her iki yannda kzgn insanlar var; bir ellerinde bayraklar, dier yumruklar skl baryorlar. Biz Saffet amcamla yzmeye gidiyoruz. Hafta sonu olduu iin Emel abla da bizimle geliyor. antam dikkatle tayorum; iinde yeni gzlk ve paletlerim var. Hava gneli bugn, hi bulut yok. Kalabaln arasndan meydan geip otobs durana yryoruz. Bunlarn solcu olduunu pankartlarndaki byk krmz yldzlardan anlyorum; faizme lm, diye yazyor. Beiktatakiler sac; onlar hilalli pankartlar tayor, buradakilere komnist diyorlar. Baranlar, pankartlar, etraflarnda sralanm, beklerken can skntsndan sigara ien polisleri geiyoruz. Ankaradan geleli hafta oldu. Geen yaz arabayla gelmi, babamn halasnn Erenkydeki evinde kalmtk. Bu yl babam gelmedi, Ankarada kald. Siz annenle gidin, benim ilerim uzad, dedi biz trene binmeden nce. Annem gndzleri Saliha teyzemle evde oturuyor, ben Mahmut enitemle aabeyi Saffet amcamn Beiktataki dkknlarna gidiyorum. Akamlar bazen annemin gzleri krmz oluyor, aladn anlyorum, ama bana bir ey anlatmyor. Teyzem geen gece, Kn burada kalmak ister misin? diye sordu. Annenle bizde kalrsnz. Naslsa ortaokula balayacaksn, buradaki ortaokula gidersin. Anneme baktm, bir ey sylemedi. Ankarada deniz yoktu, stanbuldaysa deniz her taraftayd, gzeldi, biraz da engeldi; gemek iin vapura binmek ya da kpr bulmak gerekirdi. ocukluumda stanbuldayken Saffet amcamla yzmeye gitmek, Saliha teyzemlerin Beiktata oturduklar evin dar sokandan inerken yokuun sonunda aniden denizi masmavi akarken grmek, Mahmut enitenin ar iindeki dkknna giderken krmz solungalar karanfil gibi am balklaryla balklarn, her admda insann burnuna farkl bir koku saan baharatlarn, Arapa hitabesi ukurda kalm bir emenin yanndan yrmek, veya binalar arasnda skm bir caminin arnn btn o grltsn susturarak okunan ezanna meydan okurmuasna hemen
www.altkitap.com
38
arkasndan almaya balayan laik skdar vapurunun ddn iitmek, stanbulu altm bildiim Ankaradan farkl, gizemli ve tehlikeli, ama kesinlikle daha ekici yapard. Dkknda Mahmut enite ve Saffet amcayla oturmaktan skldm gnler sahil boyunca Kabatatan Karakye, oradan Galata Kprsn geip Eminnne, Kapalarya, Sultanahmete yrr, camilerin, kprlerin, saraylarn arasndan attm her admda, otobslerle, otomobillerle, boynuzlarndan tellere bal troleybslerle yanmdan geen stanbullular fesli, sarkl, bazlar at stnde, bellerinde yataanlar, pelerinde bir duda yerde, bir duda gkte kleleriyle hayal ederdim. Galata Kprsnden Marmarann giriine baktmda tankerleri, ilepleri deil, beyaz yelkenleri rzgrda imi kalyonlar, ayaklarndan zincirli tutsaklarn krek ektii kadrgalar grrdm. Msr arsnn arkasndaki kle pazarnda iri yar zencileri, beyaz tenli yar plak erkez kzlarn, Sultanahmet meydannda yine bir nedenden dolay kazan kaldrm Saraya yryen cepkenli, klahl, pitovlu yenierileri dlerdim. Kanksam stanbullularn grmeden yanlarndan getikleri, ilevleri gemite kalm binalar Ankarann gri, beton bloklarndan o kadar farklyd ki. Ankarada bir yeni binalar vard, bir de mzesinde ok eski medeniyetlerden kalan yaztlar, heykeller: Mirasyedi babasndan utanan ocuun dedesinin anlaryla avunmas gibi Ankarada Hititlerle Cumhuriyet arasnda olup bitenden bahsedilmezdi. Otobs duranda Emel ablaya rastlyoruz. Yine gzel giyinmi. Saliha teyzem sadece misafir gelecei zamanlar veya misafirlie giderken k giyiniyor. Emel ablaysa hep gzel giyiniyor. Emel abla hep misafir bekliyor sanki, ya da hepimiz misafiriz onun iin. Sarn, beyaz tenli. nce bilekleri, kollar, ince bacaklar var. Mahmut enite aabeyi Saffet amcann olmad zamanlarda Emel ablaya "Filiz Akn" diyor ama bence benzemiyor. Saliha teyzem, "Ne kusur buluyorsun," diye kzyor, "ne gzel ite, hanm hanmck kz." yle diyor ama Emel abla Saliha teyzemden daha byk. Yine de Saliha teyzemin evli, Emel ablann bekr olmas Saliha teyzemi daha byk yapyor sanki. Emel abla enitemlerin dkknnn karsndaki banka ubesinde alyor. Hafta iinde bazen Mahmut enite beni ek bozdurmaya ya da para yatrmaya bankaya yolladnda selmlayoruz. "Bizim Saffet evlense ya," diye devam ediyor akamlar Mahmut enite. "Bankac kz. Her ay dzenli maa var." "O iin acelesi olmaz," diye kar kyor Saliha teyzem her seferinde. "Niye ne gzel olur. Onun imdi kenarda paras vardr. Karaky'de bir dkkn daha aarz." Eli sk bir adam olmasna ramen dostlarn, ardan arkadalarn evine yemee davet etmeyi severdi. Evlerinin bir odas misafir odas olarak kapal tutulur, biz daha kk, arka odada gnmz geirirken Saliha teyzem her gn kadife kapl koltuklarn, maun sehpalarn, dolaplardaki kristal vazolarn, avizelerin tozunu alr, sonra kapsn bir sonraki temizlie veya misafire kadar kapatrd. O zamanlar sabah erkenden yemek piirmeye balanr, kap kap hazrlanr, bazlar soumas iin buzdolabna yerletirilir, bazlar daha iyi pimesi iin kedeki frna yollanrd. Akam birbiri ardna masaya gelen orbalar, etliler,
www.altkitap.com
39
zeytinyallar, brekler, tatllarla davetliler arr, eitlerin okluundan ve hepsinden yiyemediklerinden ikyete balarlard. Mahmut enite onlar memnuniyetle dinler, ikin gbeklerinden, yemein stne iilen sodayla hakim olamadklar geirmelerinden Afedersiniz / Afiyet olsun / Ziyade olsun mutlu olurdu. Misafirler gittikten sonra, Adam arlamak naslm grsnler, derdi. Halc Ahmete gittiimizde yemek diye tavukla pilav koydular nmze. Tavuklu misafir yemei mi olurmu, etsiz. Grdm yabanc filmlerde, televizyon dizilerinde eit eit arabalar, eya, giyim kuam vard, bizde o kadar ok ey yoktu; bizde insanlar evlerinde piirilen yemeklerin eitiyle, karmaklyla hava atard. Yanna vardmzda Emel abla ile Saffet amcam merhabalayorlar. Bana, "Naslsn?" diye soruyor Emel abla, "yiyim," diyorum; gerekten de Emel ablay grdmde daha iyi hissediyorum. Biraz sonra otobs gelince arkada bo bir koltua Emel abla oturuyor; Saffet amcamla ben yannda, ayakta duruyoruz. Otobs skdar meydanndan uzaklarken bir patlama duyuluyor. Etraftaki insanlar kayor. "Silah sesiydi," diyor Emel ablann yannda oturan bir adam. Saffet amcaya bakarak konuuyor, bir tek onu konumaya uygun yata gryor: Yine birini vurdular. Okuruz artk yarnki gazetelerde. Duruyor, Ordu hl ne bekliyor mdahale etmek iin?" Birka dakika geip baka silah sesi duyulmaynca herkes rahatlyor. nsanlar caddede yrmeye balyor, yol alnca otobsmz ilerliyor. Mahmut enitemin dedesi Hseyin aa, Yldz Saraynn bahvanlarndanken Abdlhamidin hl edilmesi zerine, Halifeye sayg kalmad; eskiden beli klllar Padiah indirirdi, imdi eli kalemliler koca Han azlediyor, diyerek saraydan ayrlm. Gen karsn, bebeini ve birka eyasn toplayan Hseyin aa saraydan fazla uzaa gitmeden Beikta srtlarnda Ihlamura doru bir bostan alp yerlemi. Byk oullar Musa bey yllar sonra Cihan Harbinde Filistinde ehit dnce Safiye hanm kk oullar Murad bana bir ey gelir diye evden karmayp, askere yazarlar diye mektebe bile gndermediinden kk Muradn snneti bostan evinin arka odasnda sessizce yaplm. Etekli sko askerlerin Beikta iskelesinde nbet tuttuu, siyahi Fransz neferlerin Galata kprsnde kimlik kontrol yapt, ssl talyan zabitlerin Beyolunda hava att igal gnlerinde Hseyin aa Mustafa Kemal Paay severmi: Gelibolunda yendi; yenecek tekrar gvuru; kurtaracak Padiah, payitaht. Ama sava bitip Padiah stanbuldan kanca, stne Cumhuriyet ilan edilip Mustafa Kemal Reisicumhur seilince kzm. Bir gn kahvede, Paa bizi gvurdan kurtard diye seviniyorduk, elinden gelse hepimizi gvur yapacak, dediinin akamnda bostanevinin kaps mahallenin bekisi tarafndan gm gm alnm. Ayaklarn sryerek gittii karakoldan beti benzi atm dnen Hseyin aa o akam girdii evinden bir daha hi kmam ve Safiye hanmn yllar sonra Saliha teyzeme anlattna gre, sonraki iki yln yatanda, yatann banda oturduunu iddia ettii Abdlhamit Han'nn ruhuyla konuurak geirmi. Sultanla bahvan eski gzel gnleri hatrlatmlar birbirlerine. Gzleri yatann karsndaki beyaz duvarda sabitlenmi otururken Hseyin aa kh aknc olmu atnn nal sesi Viyanada, Ukranya steplerinde, Badatta duyulmu, kh eri kll bir levent olmu Cezayire yelken am, Prevezede savam, Giriti fethetmi.
www.altkitap.com
40
Murad bey ocukluunda evden hi kmam, Hseyin aa da gvur icad gazeteyi evine sokmazm. Bazen bir savan bittiini duyarlarm; ama sonra hemen arkasndan baka bir sava balarm. O zaman annesi Murada i odaya saklanmasn, kap alnrsa kmamasn, pencereden bakmamasn tembih edermi. Bazen duyduklar seslerden bir kutlama olduunu anlarlarm, ama sevin ksa srer, sonra yine beyaz ekmek, kmr, kahve bulunmaz olurmu. Etrafnda savalar olur, sultanlarn biri gider, biri gelir, ordular bir o cepheye, bir bu cepheye sevk edilirken Murad bostann iindeki kk evin arka odasnda sabahlar Kuran okur, leden sonralar gramofon dinlermi. Hseyin aann yetitirdii krmz glleri ok beenen bir hanm sultann hediyesiymi gramofon. Gvur icad olmasna ramen, hanm sultann hediyesi olduu iin severni, dinlermi gramofonu Hseyin aa. Kk Murad bostanevinde sabahlar Allahn kitabn okur, leden sonralar gramofonda arklar dinlermi; ama arklar hep hznlym. Hepsi bizi terk etmi, bir trl kavuamadmz bir sevgiliye zlemi anlatrm. Yllar iinde Muradn kafasnda, dier stanbullular gibi, bu ikisi birlemi. Allah ki en gzel ve en kusursuzdur, en ok sevilen, zlenendir; bizi, biz Mslman kullarn unutmutur. Biz onu ne kadar sevsek de o bizi sevmiyordur, bizi brakmtr. Yllar gemi, Murad bym, devlet ve hkmdarlar deimi, ama dinlenen arklar, nce gramofondaki ta plaklarda sonra yeni yayna balayan stanbul radyosunda hep inleyen namelermi; hepsi sahip olunamayan, ulalamayan bir sevgiliye zlemi anlatrm. Murad, Safiye hanm ve yzyllarca sren savalarda ocuklarn, mallarn, umutlarn kaybetmi stanbul halk bara ayn hasreti hisseder, mutluluu ayn ekilde ulalmaz grr, onlarn hissettiklerini en iyi bu hznl arklar anlatrm. Murad bey pederinin vefatndan sonra zorunluluktan evden ska kmaya balaynca, bir keresinde sokan ucundaki byk beyaz kona ziyaret eden Girit gmenlerinden Ayvalk eraf Tahir efendinin refikas Melike hanm uzaktan grp, ok beenip, ayn gnn akamnda validesini istemeye yollam. Melike Hanmla izdivacndan sonra ailenin reisi olarak Eminnne inmesi veya Beyoluna kmas gerektiinde gen einin yeil gzlerinden, hatta sevgili validesinin ilgisinden daha ok zledii, gramofonundan dinlemeye alt Trk musikisi olurmu. Bu ie haftalarca kafa yoran Murad beyin sonunda bulduu dahiyane fikir, olu Mahmut enitenin yllar sonra babasnn walkmanin, yani insann yannda tayabildii mzikalar fikrinin mucidi olduunu iddia etmesine neden olmu. Murad bey bir hamaln kfesine elle kurmal gramofonunu yerletirir, kendisi nde yrrken kfesinden Hafz Burhann sesiyle Makber yanklanan hamal sahil boyunca arkasndan izler; birlikte, Murad bey nde, gramofonlu hamal arkada, benim yllar sonra yrdm ayn yoldan Kabata ve Tophane zerinden Karakye, kprden Eminnne ularlarm. Henz birka yl ncesine kadar askerlerin omuzlarnda tfeklerle getikleri sokaklardan Murad bey tek kiilik bir mzik mfrezesinin subay gibi peindeki gramofonlu hamalla yrr, dar sokaklarda askerlerin adm sesleri yerine notalar yanklanrm.
www.altkitap.com
41
Takm elbiseli, kravatl Murad beyi kfesinde gramofon tayan hamalla birlikte gsteren fotoraf eskiden Mahmut enitenin masasnn arkasnda aslyd. Dkkn ziyaret edenlere gsterir, babasnn herkesten yllar nce walkmani icat ettiini anlatrd. Hatta bir arkadana ngilizceye tercme ettirdii bir mektubu Almanyadaki, Amerikadaki, Japonyadaki elektronik irketlerine yollayarak babasnn hakkn arad sylenirdi. nk, kim bilir, belki bir gn babasn arkasnda gramofonlu hamalla gren zeki bir batl lkesine dndkten sonra fikrin kendisine ait olduunu iddia etmi olabilirdi; herkes ecnebilerin ne kadar akgz olduunu bilirdi. Fikir benim pederin, dermi Mahmut enitem, batlnn yapt onu yeni teknolojiye gre uyarlamak. Elle kurmal yerine pilli yapmlar; daha kk olunca hamala gerek kalmam, insan kendi cebinde, belinde tayabilmi. Ama nasl ki byk de olsa kk de, benzinli veya dizel, otomobil otomobilse, benim pederin dnd de sonra walkman denilen ite; insan yrrken ona elik eden mzikalar. Derken Mahmut enite bir gn yolu dkkna den bir gazeteciye babasnn hikyesini anlatm. Ama iki gn sonraki gazetede beklediinin aksine, Murad beyi ven deil, Alaturka walkman, balyla alay eden bir haber okuduunda Saliha teyzemin anlattna gre sinirinden bir hafta evden kmam. Bir hafta sonra glmeler arasnda arnn iinden yryp dkknna girdiinde babasnn resmini indirip anlaysz insanlarn gremeyecei bir yere kaldrtm, yerine byk bir Atatrk portresi astrm. Murad bey bostanda alamayacak kadar narin olduundan Hseyin aann vefatndan sonra bostanla ilgilenememi. Okumas yazmas olmasna ramen mektebe gitmeyip yllarn evde geirdiinden bir yerde katiplik yapabilecek kadar eitimi de yokmu. Bu yzden ailesinin geimini on ylda bir bostandan bir para daha satarak salyorm. kinci dnya savanda Almanlar Midilliye kadar gelip Melike hanmn pederi Tahir efendi bir akam rak sofrasndan kalkamaynca Melike hanmn kz kardei Mnire hanm zeytinliklerle yahanenin idaresini khyaya brakp Ayvalk'tan stanbula gelmi, ablas ve enitesinin yanna yerlemi. Menderesin iktidarnda ehir kocaman bir antiyeye dnp her semtte birbiri ardna inaatlar balaynca Murad bey bostandan byke bir ksm daha satp bostanevinin yerine katl bir apartman yaptrm. En alt kata baldz Mnire hanm, orta kata zevcesi ve iki olu Saffet ve Mahmut ile kendisi, en st kata validesi Safiye hanm yerlemi. 1972 yaznda Murad beyle Melike hanm Ayvalk'tan dnerken otobsleri Yalova knda arampole uunca o gne kadar bo gezenin bo kalfas olarak gezen Mahmut enite isiz, gsz ortada kalm. Bir baltaya sap olmak iin karsna kesmeye deer bir aa kmasn beklermi gibi, herkesin tahmin ettiinin aksine, baba parasn birka ylda tketmek bir yana, bostandan kalan son paray satm, stne Mnire hanmn birka bileziini bozdurmu, Beikta arsnda elektrikli ev aletleri satan bir dkkn am, ertesi yl da ortak aile dostlarndan methini duyduu Saliha teyzemle evlenmi.
www.altkitap.com
42
ndiimiz duran arkasndaki bakkaldan Saffet amca iki ie bira, Emel ablayla bana birer byk ie kola alyor. Byk ayrda yzlerce insan var. Bazlar arabalaryla gelmi. ouysa benzin karneyle olduu iin otobse binmi, ya da bir arabaya iki aile skmlar. Yemek yiyenler, aalarn glgesinde uyuklayanlar var. Birka kz ip atlyor. Bir aacn dalna salncak aslm. Burnuma pimi et kokusu geliyor; mangal yapanlar var. Scaa ramen aalarn alt serin. Ak havada kar sahil, Rumeli Hisar, yle yakn grnyor ki denizin stnden yryebilsem be dakikada varrm. imenlerin stnde bo bir yer bulunca antamdan kardm rty seriyorum, Emel ablayla Saffet amca oturuyorlar. "Yzmeye gidiyorum," diyorum. Mayom iimde. Yeni paletlerimi denemek istiyorum. Bir de gzlk aldm, dibi grmek iin. imenlerin bittii yerde beton bir yol, ucunda bir iskele var. Denize yaklanca burnuma yosun ve petrol kokusu geliyor. skelenin baz tahtalar kopmu, altndan pasl demirler grnyor. Etrafta balk tutanlar var. Byk bir tankerin nce dd, sonra dalgalar kyya varyor. nsanlar iskelenin bir ucundan atlayp akntya kar yzp dier ucundaki merdivenden kyorlar. Yatan birka ocuun arasndan yryp paletlerimi, gzlm takyorum. "Gzlkle atlama," diyor ocuklardan biri kafasn kaldrp, "atlaynca gznden kar. Elinde tut, atla, sonra takarsn." Dier bir ocuk da, "Paletleri nereden aldn?" diye soruyor. "Beikta arsndan," diyorum. "Bana da babam palet getirecek," diyor ocuk yanndakilere dnp; "ama bunlardan daha iyisini getirecek," diyor, "bunlar Trk mal." Trk mal paletlerimin beenilmemi olmasndan rahatsz ilerleyip suya atlyorum. Su ok souk, her yanm yor, yzp kafam sudan karyorum. Elimde sk sk tuttuum gzl takyorum, ama iinde su var. skelenin paslanm ayaklarnn suyun altndaki ksmn kk, siyah midyeler kaplam. Glgesinde denizanalar kmelenmi, irili, ufakl. Paletlerle ok rahatm, akntya kar bile yzebiliyorum. ocuklar iskeleden beni seyrediyor. Biraz yzp sonra merdivenden trmanyor, scak tahtalarn zerine uzanyorum. "Aabey, paletlerini versene," diyor ocuk. "Ayaklarn ka numara?" diye soruyorum. Ayaklar benimkilerden kk knca zlyor. "stersen gzl tak," diyorum. Bana bir ey sylemeden yanmdan gzl kapp suya atlyor. Arkasndan dier iki arkada da onu izliyor. Bir sre sonra dierlerine de gzl veriyor ama denizin dibinde fazla grecek bir ey olmadndan sklyor, tekrar iskeleye kyorlar. "Sa ol, aabey," diyerek gzl yanma brakyor. Uzaklarken, "Babam bana gzlk de getirecek," diyor arkadalarna, "ama esas palet. Hem de Trk mal deil." Yanlarna dndmde Saffet amcann uzanm olduunu gryorum. Emel abla yannda dik oturmu, birka dakikada bir eteini dizlerinin stne ekitiriyor. "Yzdn m?" diye soruyor. "Evet," diyorum. "Su ok souk." "Gnete otur," diyor Saffet amca. "Isnrsn. Mayon da abuk kurur." "Kola ister misin?" diye soruyor Emel abla. "Hayr," diyorum.
www.altkitap.com
43
"Paletlerin skyor mu?" "Hayr," diyorum Saffet amcaya. "Ama galiba gzlk su alyor." "Biraz sonra bakarz," diyor, "hele u gne insin." imenlerin stnde biraz daha yaylyor. "Saffet, dzgn otursana," diyor Emel abla. Kendi eteini ekitiriyor. Gmleinin yakas hafif kenara kaym, styeninin beyaz lastii grnyor. Bana baknca bam ne eiyorum. "Ne olacak ki?" diyor Saffet amca. "urada bir Pazar keyfimiz var." Saffet amcann biraz da Emel ablay kzdrmak iin bu kadar rahat davrandn dnyorum. "Koreli," diyor yanmza gelen bir adam Saffet amcama. "Gel, ma yapyoruz." "Peki," diyor Saffet amcam. "Hadi Uur," diyor ayaa kalkarken bana, "top oynayalm." "Benim yeen," diye tantryor beni. ayrn ortasnda toplanm adamlara katlyoruz. Bizim gibi bakalar da aalarn altndan kalkp ortaya, futbol sahasna yryor. Benden drt, be ya daha byk bir gen elinde sarlm bir pankartla otobsten iniyor; herhalde skdardaki miting bitmi. Beni de sayn, diye barp pankartn aalarn altndaki ailesinin yanna brakmaya kouyor. Talar ylp iki yanda kaleler iaretleniyor. kiye ayrlyoruz, Saffet amcayla ayr takmlardayz. Beni kaleci yapyorlar. Bizim takm daha iyi; uzun sre kaleme top gelmiyor. Yava yava sahann ortasna, dier kaleye yaklayorum. Bir an top kar takmdan sekip ayama geliyor. Srp birine pas veriyorum, koarak ilerliyorum. Top bana gelince vuruyorum, gol oluyor. Bizim takmdan baka biri kaleye yollanyor, ben ileride kalyorum. Dnp Emel ablaya bakyorum. Baktm grnce beni alklyor. Geri dnerken otobste midem bulanyor. Bize gelip biraz dinlenin, diyor Emel abla. Bir eyler yer, sonraki bir vapurla dnersiniz. yi olur, diyor Saffet amca. Gnein altnda o kadar koarsan, diyor Emel abla, ama yz kzgn deil. Saffet amca iin ocukluunda ad gibi saf derlermi; bu sz ilkokulda derslerde karatahtaya deil pencereden darya bakmasndan, top veya misket oynamak yerine kaldrmn kenarna oturup geleni geeni seyretmesinden dolay taklm. Ya da mahallede dolamaya kar, kaybolur, saatler sonra bir polis memuru elinden tutup getirdiinde, Yan sokakta ne var, merak ettim, dermi. Liseyi bitirip askerlik zaman geldiinde annesi, Benim saf oluma askerde bir ey olmasn Allahm, diye dua ederken Saffet amca nasl olduysa Koreye gnderilecek Trk tugayna katlm. nsan herhalde nce yan sokakta ne olduunu merak ediyor, diye dnyorum, sonra yan ehirde, yan lkede, yan ktada. skenderundan bindikleri gemi hafta sonra yarmadann gney ucundaki Pusan limanna yanam. Trk tugay buradan kamyonlarla Birlemi Milletler kararghnn bulunduu Taeguya vardnda, daha sava grmeden, Saffet amca yok olmu, yer yarlm
www.altkitap.com
44
iine girmi. Yllarca hibir haber alnamayp, karld, esir alnd, sava bitip ses kmaynca ld zannedilirken kayboluundan onsekiz yl sonra bir bahar sabah Haydarpaa limanna yanaan bir Japon ilebinden inmi, skdardan motorla Beiktaa geip baba yadigr evin kapsn alm. Zemin katta oturan Mnire Teyze namazdan yeni kalkmm; banda rtsyle kapy ap Saffet amcam grdnde, Sen misin? diye sormu, Yine nerede kayboldun? Saffet amcam bunca zaman nerede, ne yaptn soranlara bir ey sylememi. Ben kitap yazacam, demi, anlatrsam gazeteciler hikyemi alar. Mahmut enite Saffet aabeyinin gazetecilere bir ey anlatmama fikrinin ne kadar uygun olduunu, o zaman deilse de, yllar sonra kendi bana geldiinde anlam. ocukluumda yazlar Saliha teyzemlere gittiimiz yllarda Saffet amca babaannesi Safiye hanmn vefatndan sonra boalan en st kattaki dairede yalnz yaar, sabahlar dkkna gider, sonra ar iindeki kahvede bilardo veya okey oynard. Korede ne yaptn, neler grdn sorardm bazen. Paspartu gibi dnyann etrafnda dolat m, Kaptan Ahab gibi yelkenlilerle denizleri at m, Yzba Volkan gibi gizli grevlerde miydi diye merak ederdim. Glmser, imdi olmaz; niversiteyi bitir, sz, kitab birlikte yazarz, derdi. Baz yaz gecelerinde Boaza bakan kk balkonunda raky kard zaman anlamadm bir dilde ark syler, sonra durur, ayn anlalmaz dilde kendi kendine konuurdu. Emel ablayla annesi skdar meydannn arkasndaki set stnde oturuyorlar. Hatice teyze bana nane limon kaynatyor, gidip Emel ablann odasnda yatmam sylyor. Sade bir odas var Emel ablann. Kenardaki byk ayna ve nndeki makyaj malzemeleri dnda farkl bir yan yok. Soyunmaya veya yatan iine girmeye cesaret edemiyorum, elbiselerimle yatan stne yatyorum. Odadaki Emel abla kokusunu iime ekerken uyuyup kalyorum. Ben lise son snftayken bir Aralk gn Saffet amca tekrar yok oldu. O sabah da evden kp ardaki muhallebicide kahvaltsn edip dkkna gitmi. len, kedeki tezghnda akmaklara gaz dolduran lhami aabeyin anlattna gre vapur iskelesine doru yrm. Evinde eyalar, giysileri, bankada paras, her eyi yerinde dururken kaybolan Saffet amcann kimseye anlatmad onsekiz yln gizemiyle bize sylemedii o yere dndn dndk. Apartmann en alt katnda oturan Mnire teyze, Merak etmeyin, gelir; ocukken de byleydi, kaybolurdu, sonra kard tekrar, dediyse de o zamandan beri geen onca ylda Saffet amcadan hibir haber almadk. Saliha teyzemin sylediine gre Mahmut enite sonraki birka yl Saffet amcay, veya aniden belirip apartmandan, dkkndan miras talep edecek ekik gzl bir e ve yar ekik gzl ocuklar korkarak beklemi, aradan yllar geip kimse belirmeyince rahatlamt. Saffet amca ortadan kaybolduktan sonra Emel ablay tek bir kere, Saliha teyzemin kz Fundann doumundan hemen sonra grdm. niversitede renciydim. Bebein kundana bir altn ineleyip fazla oturmadan gitti. Derslerimi sordu, ben iini sordum; Saffet amcadan bahsetmedik.
www.altkitap.com
45
Askerden dndkten sonra bir keresinde Beikta'taki banka ubesinin nnden geerken girip Emel ablay sordum ama memureler hatrlamad. st kata kp daha eski bir alan buldum; Ankara'ya, merkeze naklolduunu syledi. Yanndaki masada oturan baka bir kadnsa, Hayr, dedi, erken emekli oldu, Antalya'ya tand. Onlar aralarnda tartr brakp ubeden ktm. Bazen Saffet amcayla Emel ablay ok uzak bir lkede, Japonya, Arjantin veya Yeni Zelandada hayal ederim. Ya da tropik bir Pasifik adasndadrlar; dalgalar mrl mrl kumsala vururken palmiyelerin altnda Saffet amca rahat uzanm, yannda Emel abla oturmu, eteini ekitirmektedir. Uyandmda perdeleri ekilmi odann ii karanlk. Hatice teyze mutfakta yemek yapyor. Acktn m? diye soruyor. Evet, diyorum. Trlnn pimesine daha var, diyor. Ekmek, peynir ister misin? sterim. Bir sr gol atmsn bugn, diyor. Ekmei kesip iine peynir ve domates koyuyor. Telefon alnca salona yryor. Bir sre konuup bana dnyor: Uur, diyor, annen aryor. Baban Ankaradan gelmi. Teyzenlerdeymi. Ekmeimi brakp telefona kouyorum. Uur, naslsn? diyor babam. Bugn iki tane gol attm, diyorum babama. Aferin, diyor. Saffet amcamla yzmeye gittik, sonra futbol oynadk, diyorum. Sen de bizimle kalacak msn? Evet, diyor, bir hafta buradaym. Sonra birlikte dneriz. Babamla konuurken balkonda oturan Saffet amcamla Emel ablay gryorum. Balkonun kaps kapal, sesleri bana gelmiyor. Onlar da benim farkmda deil. Gne kar kydan pembeler, krmzlar iinde, sarayn, minarelerin, camilerin kubbelerinin arkasndan batarken ne dediklerini duymuyorum, ama glge yzlerinin gldn grebiliyorum. Saffet amcamn elinde rak kadehi var. ark sylyor, galiba imdiden akrkeyif. Onlar seyreder, telefonda babam dinlerken o kadar mutluyum ki stanbulun sokaklarn peimde deil bir, yzlerce gramofonla dolaabilirim.
www.altkitap.com
46
NC SAYFA SOKAI
Ruhan Arca
Tabak gibi ay karnca bulutlarn arasna, seyrelince yldzlar, daha bir kararr sokaklar. Dileri uzar ktlerin, sessizce ksmetlerini ararlar. Sabah ezannn eli kulandadr, bir tek bakan bilir zaman. En kuytusunda mahallenin, en uranmaz, en kmaz sokanda bir beden devrilir yere. Vcuttan akan lk kan szlmeye balarken kaldrmdan caddeye daha da sislenir her yer. Uykunun en derininde, ryalar kbuslarla karde kesilmiken, sessizlii lme bulanr idrar kokan duvarlarn. Mekruha boyanr her yer. ylece de kalr... Direnir durur iine ald onlarca yaama inat. Yarna az kald, bugn dn oldu. Zaman deildir akan, zamanszlk da keza. Yaar gidersin, zerinde durmazsn, bana dokunmayan ylan krk yl yaasn... pleri eelemekten yorgun dm bir tekir kedi bakar kafasn kaldrp boylu boyunca yerde yatan bedene. pler gelip toplamadan nce, naylon torbalarn iinde arar nevalesini. Hani Pakize Ablann mutfandan koca bir palamudu arrken bir oduncu keseriyle kuyruundan olan. O gn bugndr ne vakit grse kadn, kaacak delik arar. Kaptrmam olsa bal o elimsiz, gzleri hastalkl kediye, kendi yese yrei szlamayacaktr. Bir manav kasasnn iinde, bu mahallede amtr gzn. oluk ocuk elinde ziyan olmaktan ans eseri kurtulmutur. Kuyruunu ise ansszlk eseri kaptrmtr. Yanar durur yok yere giden kuyruunun ardndan. O kadar efkrl miyavlar ki geceleri en ta kalpliyi bile dize getirip, en vicdansz tvbe ettirir. Bir byk bitirmilii vardr st sokaktaki ilingirin, kediye ilenip. Bahane, mezesidir aslnda imeye. Tuttuu takm kaybetmitir ier, kazanmtr ier, ileri kesattr ier, kars istedii yemei piirmemitir, karsn dver zerine ier, istediini seer beenir. Tekrar ier enesine vurur sarholuu. Bir de at m eski defterleri, sabaha kadar anlatr durur. Bir huzur yz gstermemitir kadna, bir gler yz yoktur. lse de kurtulsam der Handan iinden, lse de kurtulsam. Mahalledeki pek ok evde anlatlmtr hikyeleri. Eskimeden yenilenmilerdir habersiz. Bir evde ocuklar olsa byle olmaz diye geer bahisleri, bir bakasnda genken baka birine sevdalyd, vermediler, sonra byle oldu diye yle bir ayarlar ki ilingir kendini, sabah ezan balarken biter bardandaki son yudum. Masadan da artk zerinde ne varsa ylece yataa. Bu gece de karsn karsna oturtmu anlatmaktadr; genliini, kaybettii zaman kendince hisli kelimelerle. O anlattka,
www.altkitap.com
47
Handan iinden btn beddualar sralar. Kendini, dibi oktan grnm rak iesini kocasnn kafasna geirmemek iin zor tutar. Allah korkusundan ok, katil damgas engeller iindeki nefreti. Bir de lmez sakat kalrsa der yine iinden, ikiye katlanacak derdini, tasasn dnr. Tam bu srada dardan, bir kapnn hzlca kapatld duyulur. Hem uzaktan duyulmaktadr ses, hem de ok yakndan. arpmann kuvvetinden, odann macunu dm pencereleri titrer... Yetenekli kadndr aslnda Vakko Handan. Dikii salamdr, makas kuvvetlidir. evrede bir dn dernek oldu mu dolar taar evi. Bir yandan kocasn idare etmeye alr, dier yandan gelen gideni. Bu mahalleye geldii ilk gn daha dn gibi hatrlar. Biblo gibi kz demitir Pakize Abla ilk grdnde. Gzelliini anlata anlata birirememitir. Lakabn ise st katnda oturan Leyla takmtr. Pavyonda giymek iin birka elbise diktirdikten sonra, senin bu yaptklarn Vakkoda bin misline satyorlar diyerek. en kahkahasn atarken ilk o gn dmtr, banka emeklisi Mustafa Beyin aklna. Kar karyadr evler, yazdr, pencereler aktr. Handan, o kadar bkmtr ki kocasndan, szm halde Leyla diye sayklamasna bile kulak asmamtr hi. Leylann prova gnlerinde kocasnn bir bahane bulup gndz gz eve kp gelmesine de aldrmamtr. Kskanlk girmemitir hi bir zaman szlne. Kalksa Saadeti beeniyorum bile dese kocas, zerre rahatsz olmayacaktr. Handan iin bir terapidir diki dikmek, anlamn bilmese de. Her teyelde tutunur hayata, fermuar kapattka dertlerini iine eker, olmam sayar, grmezden gelir, sakinleir... ok defa dnse de kapy ekip kmay, baka gne erteler ya da bir eyler engeller, kalr. Kocasn, derdini, tasasn biriktirir, bytr uykusuzluktan gz alt torbalarn. O gece de Saadetin apar topar getirip rica minnet eline tututurduu zaten ksack olan etein boyunu daha da ksaltmaktadr. Bir yandan da kocasnn bitmek bilmez genlik hikayelerini dinlemektedir. Bo ieyi adamn kafasna geirmeyi niyet edip, gz ucuyla saate bakar. Sk diini der kendi kendine, sk diini ezena ne kald? Tam o anda ecel teri birikmektedir sokakta ylece yatan bedenin alnnda. Nefesi yava yava kesilmeye balamtr. Yarn der Handan, yarn kesin gideceim. Devam eder kendini kandrmaya... Leylaya gelince hala dememitir Handana diktirdii o elbiselerin cretini. Ha bugn ha yarn diyerek iki seneyi devirmitir neredeyse. Krmz olann pullar oktan dklmtr, mavi olann astar, etek ucundan sarkmtr ama o yine de giyer. Bir ekilde hayattan alacakl olduunu dnr, onun yerine saysnlar diye geirir iinden. yle ahm ahm bir sesi, grenin dnp bir daha bakt bir vcudu yoktur aslnda. Farkl bir havas vardr ancak, anlatlmaz yaanr dediklerinden. Bu yzden karan da pek boldur, he dese uruna yuvasn ykaca da. Ama kuyruu hep dik tutar. zlmemek iin zer. Bir mteriye yz verdii, gnln aktt grlmemitir. Ta ki Mustafa Beyi grene, bilene kadar... Mantk mterisidir onun iin Mustafa Bey, snaca son limandr. Efendi adam ne de olsa diye anlatr Handana, borcunu hatrlatmasn, konusunu amasn diye. O yalnz, ben yalnz, yamz bamz ikimiz de aldk, bugnlerin yall da var... Oysa ki aklndaki son eydir Handann o iki elbiseden alaca para. oktan unutmutur... Leyla her gece, pavyonu
www.altkitap.com
48
kapatr yle dner. Kendi anahtarlar hep antasndadr ama pavyonun anahtarlarn boynundan sarktt bir zincirin ucunda iki memesinin arasnda saklar. Yzn, sabah ezan okunurken temizler yzn tuvalet masasnda. Srlar oktan dklm aynaya iyice yaklar, nefesinden buulanr cam doru drst temizleyemez yzn. lla ki iki bigudi tutturur sann n tarafna. zellikle souk gecelerde, pavyondan birileri brakr evine Leylay. Sokak dar olduu iin kapsnn nne kadar, giremez araba. Evine gidip, yanana kadar dururlar. Aralarndaki mesajdr bu. Ik yand m da giderler. Bazen de Mustafa Bey bizzat kna kadar bekler Leylay. Yolda, liseli aklar gibi konua konua gelirler. Derin memleket meseleleri de deil, yle havadan sudan. Be dakika sonra unutulacak eylerden bahsederler. Sokan kesine kadar elele tutuular bazen, serin havalarda ise Mustafa Beyin ceketi omuzlarndadr. Ne janti adam diye geirir iinden, ardndan da dilini srr aman nazar demesin, kem gzlere gelmesin diye. O gece ise tek bana dnmektedir Leyla eve. Araba tamirhanededir, Mustafa Bey tm, evde krk derece atele yatmaktadr. Sabah olsun da tavuk suyuna bir ehriye orbas yapaym, bireycii kalmaz diye dnr Leyla. Bir yandan da on adm tedeki kapsn amak iin antasndan anahtarlar aramaktadr. Tam eli, antann dibindeki anahtarlara dokunduu anda tank olur sokan kar kesinde ilenen cinayete. lk bata tam seemez olan biteni. Saadetin evinin nnde birileri kavga ediyor gibi gelir. Kaltak der, yine kim bilir kimleri birbirine drd, yznde bir tek Mustafa Beye sahte gelmeyen tebessmyle. Merakna yenilip bir kez daha bakmasyla anlar lo sokakta olup biteni. Tam o anda gzlerinde parlar ekilen bak. Korkudan ne yapacan bilemez ekilde ylece kalakalr. lk atp btn mahalleliyi uyandrmay dnr ilk, katilden korkar. Konu komu gelene kadar beni de ktr ktr keserse diye. Koup eve girmeye hamle eder; ya der evimi renir bugn olmazsa yarn karsa karma. Annda vazgeer. On adm tedeki evi hi bu kadar uzak gelmemitir. Ayakkablarnn ularna basa basa yrmeye balar. Att iki adm bile mrnden mr gtrmtr. Pullar dklm krmz elbisesiyle, birikmi p ynnn arkasna siniverir. meldii an gz gze gelir kuyruu kesik tekir kedi ile. Sessiz bir lk atar bo bulunup. Baksa da karanlktan pek seemez koar adm uzaklaan katili. Tek hissettii korkusundan gelen iidir. Babadan kalma bu evde domutur Mustafa Bey. lk admlarn bu evde atmtr. Konumaya bu evde balamtr. Snnetini bu evde olmutur. lk otuzbirini bu evde ekmitir. Kz kardei bu evden gelin olarak kmtr. Annesi, babas ay arayla bu evde lmtr. O da bu evde lecektir. Tek bildii ve emin olduu budur hayatta. Emekli olduktan sonra da iyice kapatmtr kendini eve. Kar pencereden Leylann en kahkahasn duyup vurulana kadar da yle devam etmitir. Ayn bankada alt bir kadnla, be ay evli kalml vardr. Kadn, bankann mdrn ayartp kasadaki btn parayla beraber kayplara karana kadar da devam etmitir evlilii. Aldatlm olmas yetmiyor gibi, bir sr sevimsiz soruturmaya da muhatap olmutur. Aklanmtr sonunda ama btn mesai arkadalarnn az birlii etmiesine, akayla kark, parann kendisinde olduuna dair yaptklar souk esprilere de
www.altkitap.com
49
maruz kalmaktan kurtulamamtr. Byk idealleri, ulalmaz dleri yoktur Mustafa Beyin. Tek zaaf, sayfalarn plak kadnlarn ssledii dergilerdir. Arada srada, iki film birden gsteren sinemalara da yolu der. Dergilerden ald mutluluu alamaz ama filmlerden. O ok ksa sren evliliinden yllar nce balamtr bu koleksiyonuna. Hi unutmaz, ilk dergisini babasnn verdii bayram harl ile almtr. Yukarda bir sandk dolusu dergi itina ile saklanmaktadr. Zaman bulduka da aar bakar tek tek, ihmal etmez. Yllardr, bkmadan usanmadan zenle takip eder. En byk sknty ise dergilerin yeni saylar ktnda yaar. yle ki, mahallede adm kmasn rezil olmayaym diye gider baka yerlerden toplar bu dergileri. Bilmedii mahallelerde, tanmad insanlardan yapar alveriini. Yaz oldu mu memurluktan kalma kk deri antasyla getirir dergileri, kn ise eve girene kadar paltosunun i cepinde. Karsndan boandktan sonra Pakize Abla sokulaym istemitir ama pek yz bulamadndan bir iki denemeden sonra vazgemitir bu hevesinden. Leyla ise baka gelmitir. Havas, duruu etkilemitir. Bu yandan sonra pavyonlara gidip, klarnda bekleyecek kadar sevmitir. Srf konu komunun eneleri kapansn, gnah sevap karmasnlar diye utana skla danmtr mahallenin imam Cevdete. Leyla neyse de, asl Saadeti ne yapacaz demitir Cevdet yabani bir heyecanla. En ksa zamanda btn herkesten imza toplayp attralm o gnahkar mahallemizden. Dnyadan haberi olmayan Mustafa Bey bir anlam veremese de peki demitir Cevdete, getir hemen imzalayacam. Leylaya bahsedince de bir sre hafiften dalgasn gemitir kadn, Saadetin gereini anlatp. O gece ise gidememitir pavyona, biricik Leylasna elik edememitir eve dnerken. Hasta olduundan deil, aylnn yatmasna az bir vakit kalmasndandr. Paras suyunu ektii iin utana skla bu yalan atmtr ortaya. Evinde btn gn ylece vakit geirmitir. Gecenin sabaha dnmesine az bir vakit kala, 85 Mays gzeli ile har neir olup, perdenin arkasndan Leylay beklemeye koyulmutur. Bakarsa eer grmesin diye iyice sinip, saklamtr kendini. Leyla, sokan kesinden dnd anda daha da arttrmtr nlemlerini. Soluk alp vermesinden harekelenince tl perdeler, nefesini tutmutur. Saadetin kapsnn byk bir hmla kapatlmas, ekilen bak, yere devrilen beden ar ekim bir film gibi gemektedir gzlerinin nnden. Leyla gelir aklna, gzyle ararken, krmz elbisesinden seer. plerin arkasna sinmi tir tir titremektedir. Pencerenin, perdenin arkasndan Leylann korkusuna ortak olurken, kalbi dayanamayp der boylu boyunca yere... Katilin kim olduunu da gayet ak bir ekilde grmtr. Son nefesini verirken, yllardr zenle biriktirdii dergileri gelir aklna. lnce rezil olmaktan korkar ama i iten gemitir artk. Yamurun caddeleri slatt bir yaz gn tanmlard Cevdet ve ailesi bu sokaa. Anadoldan kesme, eski bir pikapn arkasna smt btn eyalar. Caminin altndaki iki gz odaya yerlemilerdi ei ve ocuuyla beraber. Geldiklerinde, drdncsne de be aylk hamileydi kars. Koskoca ehirde ne bir akrabalar vard, ne de memleketlim diyebilecekleri bir tandklar. Yaanan hengameye anlam vermeye alarak geti ilk zamanlar. Kars, pek asortikler dedii kadnlarla doru dzgn grmedi. Kendisi kimi ikici, kimi berdu olan
www.altkitap.com
50
mahalle erkeklerine pek yz vermedi. Bir tek Mustafa Bey vard selamlat, kars da Pakize Ablaya gider gelirdi. evresinde grd kemekelie inat dua ederdi Cevdet. Dua ile kurtaracan, kurtulacan dnrd, daha nce benzerlerini grmedii bu insanlarn. Onlar gibi olmaktan korkard iten ie. En ok da Saadeti grnce depreirdi bu korkusu. Baz geceler uyuyamaz, kalkar dolard caminin bahesinde. Gelip durduu yer hep Saadetin evinin gzkt ke olurdu. ylece, hibir ey yapmadan bakard Saadetin evine. Cama yansyan belli belirsiz glgeleri takip etmeye alrd. O gece de yine uyuyamamt. Yeni doan bebein mzldanmasn bahane edip, yine kendini darya atmt. Ezana az kald diye geirdi iinden, Saadetin camndan yansyan belli belirsiz a bakp. Perdeler iyice kapalysa yalnz olmadn bilirdi. Tpk imdi olduu gibi... Pakize Abla bu mahallenin en eskisidir. Geleni gideni, mahalleye tanan ilk o tanr, o bilir. imdi yaad eve, bir k gn evlatlk olarak gelmitir. Kendisi yllar sonra renmitir elbette bu gerei. Saklad srlarna yeni bir zincir eklenmitir sadece. Hayat boyunca hi evlenmemitir. Mustafa Beyin kars onu terk ettiinde adama yanamak iin olmadk numaralar da yapmtr. Adama yaranmak, maharetini gstermek iin ald bal piirmeden tekir kediye kaptrnca da nevri dnmt. Daha sonralar piman olmutu elbette. Gnahndan kurtulmak iin ka trbe gezmilii, ka adak adaml vardr bilinmez. Pek yz vermese de en ok Leylay sever mahallede. Kendi genliini anmsar yzne baktka. Ya ok gemi olmasa da herkes iin abladr. Kendinden yaa bykler bile abla desinler ister. Bir dnem Yeilamda artistlie heves etmitir. Video iin ekilen bir iki filmde gzkml de vardr hatta. En bilineni, Felein emberi adnda olandr. Filmde sonradan kendini dine veren bir hayat kadnn oynamtr. Filmler gerek olur misali ekimlerin son gn grd ryasnda kendince bir uyanma yaamtr. O gnden beri de bir ada olmadan, dierini adar. Vara yoa lokma dker, helva karar. Btn mahalleye de datr. Bir tek Saadete vermez, es geer. Ona verilecek her lokmay haram sayar. Neredeyse yln tm gnleri oru tutar. Gnah olduuna inanmasa, adet gnlerde bile niyetlenecektir hatta. ok matah bir geliri de yoktur. Evinin altndaki dkkandan gelenle geinmeye alr, kt kanaat. Gnn byk bir blmn dua ederek geirir. Uykusundan bile dua ederek uyanml vardr. Hep sabaha kar uyanp, ezan okunana kadar bildii btn dualar tekrar tekrar okur Pakize. O gece de ayndr. nce, gz gibi bakt zel bakr ibriiyle abdestini alr; bir tand hacdan getirmitir. Hayatndaki en deerli eyasdr. Sonra ezan okunana kadar, tutaca oru iin iki lokma bir eyler yer. Darda olup bitenle de ilgilenmez, grltleri duymamazlktan gelir. Cevdet ezan okuyana kadar da dardan hi bir ey duymayacaktr. Ne zaman duysa ezan, pek gzel yank yank okuyor diye geirir iinden sonsuz bir mutlulukla... Saadet, bu byk ehre geldiinde ok farklyd. Yz, giysileri, yry, konumas, hepsinden ok da ad. Bu ehre, Sedat olarak admn basmt mesela. Annesinin gz gibi bakt, saknd, kt gnler iin saklad adet burgulu bilezii yanna alarak kmt yola. Yannda bir de safln getirmiti, taral cahilliini. inden geleni yaamak, istediklerini yapabilmek iin. Aradan geen on yl sonunda elinde olanlara
www.altkitap.com
51
baktnda zararl kacandan korkar kimi zaman. Serpille tant ilk gnler gelir aklna. Saadet olmadan nce Kezban diye arld gnler. Gezi Parknda serince bir sonbahar gn karlat Serpil retmitir ne yapmas gerektiini, geecei yollar anlatmtr. ehir okulu, Serpil ise retmeni olmutur. Bilezikler de el deitirmitir hemen. Ne de olsa Serpil hep nakit almtr. lk rendii de bu olmutur, kulann bir kesine yerletirmitir. nce yzndeki tyler gitmitir Saadetin, ardndan vcudundakiler. Hepsi paraya bakar. Gece arklar... Hormon ineleri... Hepsi de iddial yeni giysiler... rendike yava yava kadnl, altn vurua hazrlanrken bir mteri yznden atrlar Serpille. Kavga, kyamet. Emlak bir tand bulmutur bu evi de o zaman Saadete. Apar topar tanr bir gece vakti, herkes uyurken. Bir yandan para biriktirmeye devam eder, bir yandan mteri arlamaya. Gzne kestirdiklerini evine getirir gizli sakl. Gznn yemediklerini ise izbe bir otele. O gece ise yanlmtr eve getirdii mterisi iin. Ters dmlerdir. Adam, Saadetin kapsn hoyrata ekip kmtr. Arkasndan svp saymay planlar Saadet, irkeflii dnr. Vazgeer ardndan. mamn o nefretle kark baklarn hatrlar, ii rperir. Uyku da tatl tatl armaktadr kendisini. Saadet tam yasta ban koyarken, saplanmtr bak mterisine. Kan szle szle caddeye akmaya balamtr. Kedi merakla etrafna baknrken, Leyla pleri kendine siper edip saklanmaktadr. Mustafa Bey desen, sizlere mr. lk ve son giriidir adamn bu sokaa. Ad, kim olduu bilinmez. Dnmenin kapsndaki cesettir. Hepsi bu. Hi konumam, hatta doru dzgn hi karlamam olmalarna ramen kendisinin bile anlayamad bir ekilde sevmitir Cevdet, Saadeti. Kalbinde hissettikleri iin o kadar ok tvbe etmitir ki saysn kendisi bile unutmutur. Garip ama ayn yerde yayor olmak bile ona yetmektedir. Gnahn tad o kadar tatl gelmitir ki, kendini bir trl alkoyamamaktadr. Hevesi, ihtimali mutlu eder Cevdeti, gizli gizli. lerisine brak cesaret, niyet bile edememitir. Karsnn sessiz sakin biri olmas zamanla onu da deitirmitir. Skntlarn, dertlerini paylamazlar hi, konumazlar. Gen yata daha dorusu ocuk yata evlenmilerdir. Senesine ilk kzlar domutur, erkek olur belki diyerek ikincisi gelmitir pei sra. ncde de niyetleri ayndr. Kundakta uyuyanda kavumulardr isteklerine. Erkek oldu diye pek sevinmitir Cevdet. ocuklar da, yle arsz yetimemilerdir. Annelerine benzer hepsi. Bazen iki ift laf bile etmeden koskoca gn geirirler. Cehalet resmiyeti vardr evlerinde. Dileinin kabul olmasndan memnundur Cevdet. Erkek ocuu olduu iin pek keyiflidir. Ardndan, Saadet gelir aklna. O da erkekti ama diye geirir iinden. Yutkunduka kendini daha fazla hatrlatan bir dm, gelip yuvalanr boazna. Cevdet cami ile ilgilenirken, kars da temizliine, dzenine bakar. Kimse karsna, temizlik yapsn dememitir oysa. Bu bile hi konumadan kendiliinden balamtr. Yaz geldiinde kars ocuklarla beraber memleketlerine gider. Sonbahara kadar da dnmezler. Koskoca ay, bir tek ocuklarn zler Cevdet, karsn hatrlad zamanlar enderdir. O gece de sabah ezann okumak iin gecenin bir vakti uyanmtr. Gzlerine uramamtr aslnda uyku. Yatakta bir saa, bir sola
www.altkitap.com
52
dnerken tek dnd Saadettir. Yine her zaman yapt gibi, Saadetin evini grebildii yerde bulur kendini. I yanyor mu, bir geleni var m diye dolanr bahede. Hi unutmaz bir gece yine ayn vakitlerde, Saadet eve dnerken kar karya gelmilerdir de bamza ta yaacak diyebilmitir, kalbinden geen kelimeleri yutup. Glp gemitir Saadet de. O gl saklar Cevdet kalbinde, herkeslerden gizli. Gitsin mahallemizden, gnaha giriyoruz diye ilk o sylenmitir, grmezse iindeki ate sner umuduyla. mza bile toplamtr. Saadetin evinin nndeki hareketlilik eker dikkatini Cevdetin. Akla kark bir kskanlk der kalbine. Dayanamayp sarlr mutfaktaki kurbanlk bana. Kars, ocuklar en derin uykularndayken, fkesi oktan brmtr gzlerini. Onlar bir daha gremeyecek olma ihtimali bile umrunda deildir artk. Kim olursa olsun, ne olursa olsun hatta kim ne derse desin fark etmeyecektir Cevdet iin. Adam, Saadet ile mnakaa ederken belli belirsiz, kap hzlca kapandnda caminin kesine saklanmtr bile. Tam gidecekken adam arkasn dnp, sessizce, bir akal gibi yaklap savurur elindeki ba. Sadece bir kez. Tesadf mdr bilinmez, adamn kalbine saplanr bak. Bedeni orackta devrilir yere. Sonra koar adm uzaklar Cevdet evine, camiye doru. ilingir genlik yklerini anlatmaktadr hl Handana. Karsnn dilinde ise beddualar sralanmaktadr. Kuyruu kesik tekir kedi pleri eelerken ahit olur yaananlara. Pakize, yaklaan ezan dualar ederek beklemektedir. Leyla korkudan kprdayamaz haldedir; Mustafa Bey ise lmden. Aklnda dergileri... Elindeki kan ykar ilk nce Cevdet, sonra da ba temizleyip yerine koyar. Bir gren var m bilmez, bilmek istemez. Daha okunacak bir ezan, ibadete araca insanlar vardr. Artk olan olmutur. Gnah eytana uymasdr, tvbe eder, kurtulur.
www.altkitap.com
53
KTAPLAR YALAN SYLER

Erhan Ceylan
Benim bama gelirse ne yaparm? diye dnyordum hep. karlan arkadalarn iler acs hli gzlerimin nndeydi nk. Srann kendine ne zaman geleceini dnmekten huzur kalmamt kimsede. Sonunda beni de kardlar. Dnya bama yklmad; zerimden bir yk kalkm gibi rahatlamtm hatta. irketimizin klme politikasnn gerei olarakBiliyorsunuz uzun zamandr irketimiz zararda gibi eyler gevelemiti personel mdr km verirken. zmeyin kendinizi, ben zaten hazrlm yaptm, demitim zavally rahatlatmak iin. Kolay deil, onca insann ipini ekmek gibi zor ve zahmetli bir ii yapyordu. Apartmann kapsndan girdiimde, Sofi feryat figan ykyordu ortal her zamanki gibi. ten k saatlerimi hi amazd. Sen misin geciken! Kucama aldm, az nce ortal velveleye veren o deilmi gibi uslu bir kedicik oluverdi yine.Yatamn bozulmam olmasna armtm ilk defa, sanki baka trl olabilirmi, giderken ellerimle dzelten ben deilmiim gibi. Gkyznde bulutlar yer yer yrtlyordu. El kadar gne dt halnn zerine, nasl sevindim! Bu kadarna bile ihtiyacm vard demek. Sesin kt geliyor, hasta msn? dedi annem telefonda.Yok yok, dedim iyerinde kaloriferler arzaland da, tmm biraz. Yataa uzandm, yatak benden soukmu, rperdim. Yine o ses; deirmen sesine benzer bir uultu dnenip duruyordu kafamn iinde bugnden beri. Biraz uyursam, rahatlarm. Bir tane sakinletirici aldm. Soyunmadan, yorgan aralayp iine szldm, beni alacak uykuyu beklemeye baladm. Sofi tabandaki mamalar kryordu ktr ktr. Sol kolum uyumutu; uyumakla da kalmam, elektrik ykl bir ine sokulup karlyormuasna kaslyordu ince ince. Uyumak yaramt. Ackmtm; evde ekmek dahi yoktu. kp darda bir eyler attrrm, diye dnyordum. Kap ald, kapcdr herhalde dedim, atm, Ahmet! ten atldm duymu, ne haldeyim diye bakmaya gelmi. Olaca buydu, diken stndeydim zaten ne zamandr, dedim. Hadi hazrlan, bize gidiyoruz,dedi. Masann zerindeki elmay ald srd, Ekiymi yav! dedi, ald yere brakt. Bir i varm.Oturup etraflca konumamz lazm,dedi. Skntm dalvermiti.Yeniden glenmi kalabalk bir adam oluvermitim bir anda. Ahmetin evine ilk defa gidiyordum. Yirmi be yalarnda, ufak tefek bir kadn karlamt bizi. teberi dolu fileyi ald kocasnn elinden, mutfaa doru yrd. Ortada bir
www.altkitap.com
54
kuzine yanyordu. zerinde bir byk ya tenekesi iinde amarlar kaynyordu. Rzgrla dolmu yelkeni andran, tenekeden kamaya alan amarlar sopayla bastrd . ki de bir bandan kayan ba rtsn syrp att. Kesif sabun kokusu heldan gelen kokuyu bastrmaya yetmiyordu yine de. Yerde -drt yalarnda bir kz ocuu avaz avaz baryordu. Benden korkmutu besbelli. Hardal sars ynden rlm pantolonu gsne kadar ekilmiti. Dudaklarndan azna doru inen gzyalaryla kark smn koluyla siliyor, biraz nce bir salyangoz gemi gibi izler beliriyordu kazan yeninde. Eildi Ahmet; kucana ald k; pt,sevdi, byk kzn kucana verdi sonra. O da pplayarak pencerenin nne gtrd, Bak bak, kulara bak! Minik ku gelsin, Ayteni yesin, dedi. Susar gibi olmutu ki, ban evirip beni grnce bast yine yaygaray. Duvarda, st kayma rengindeki fotorafta, silinmeye yz tutmu bir adamla kadn sureti seiliyor. Kuvvac kalpa var adamn banda. iftli amdan gibi yukar doru bakyor byklarnn ucu. Kadnsa, utandndan m, yoksa gnah bellediinden mi, kalarnn stnden stnden bakyor. Kapnn zerindeki duvarda bir cama yaptrlm Karnca duas asl. Duvarlar, tavan, isten ve kurumdan kararm Kadn sofra bezini serdi yere. Sofray getirdi. ktk Ahmetle ikimiz. Salatay kartrmadm, dedi kocasna. Siz oturmuyor musunuz? dedim Biz az nce yemitik, size afiyet olsun, derken gz gze geldik. Pek konukan bir deildi. Bir i var, dedi Ahmet; azna att iri lokmay inerken byklar aa yukar hareket ediyordu. Fakat, bu sefer ki ykmz biraz farkl. Ne yk bu?. Kulama eildi. Silah tayacaz Beni sayma, ben o ilerde yokum Merak etme! Sen bir ey yapacak deilsin. Yanmda ol yeter. Gvenilir birine daha ihtiyacmz var, dediinde Kaptan Cemal, seni syledim. Teslimat yaplr yaplmaz paramz alacaz Yine de sakat bir i, ben korkuyorum. Korkma! Farz et bala ktk; sen de bir ey bilmiyorsun Artk biliyorum ama! Macera olsun diye birka kere denize almlm vard onlarla, fakat bu seferki ok bakayd. Av yasann kalkt gn onlarca tekneyle birlikte denize aldk. Gece olmadan tekne silme hamsiyle dolmutu.Gece yars, nemli ykmzle birlikte yola koyulmutuk. Silahlar nereye koyduklarn bize gstermemilerdi. Hamsi ynn altna gizlediklerini tahmin ediyordum. Karadenizin rkten frtnas ve dalgalar arasnda bata ka ilerliyorduk. Tekne ykl olmasa alabora olmak ve karanlk sularda hakkn rahmetine kavumak iten bile deildi. Kydaki son k da gzden kaybolduunda, srden ayrlan koyun gibi bir bamza kalakalmtk.
www.altkitap.com
55
Zaman zaman sahil gvenliin botlaryla karlayorduk. Kaptan Cemal bu konuda olduka tecrbeliydi; adamlarn ok yaknlarna kadar sokuluyor, gemici selmn veriyor, geiyorduk. Tir tir titriyordum. Bir yanda lm, te yanda enselenme korkusuBizden baka, kaptan dahil on bir adam vard teknede. afaktan beri alan onlar deilmi gibi, en ufak bir yorgunluk belirtisi gstermiyorlard. Ahmet arada bir yanma geliyor, elini omzuma koyuyor: Nasl, hayatnn macerasn yayorsun, yle deil mi? diyordu. Bense, denize de, maceraya da oktan tvbe etmitim. Geceyi Ahmetlerin kynde geirecektik. Kye girer girmez kpekler sarmaya baladlar drt bir yandan. El feneriyle ilerliyorduk. Arada bir durup soluklanyorduk. Her molada durup,u havaya bak! Gidene kadar depolayalm cierlerimize, diyordu Ahmet, durup durup. Eve yaklatmzda iri bir oban kpei havlayarak atld; zerimize geliyordu drtnala. Toraman, gel olum! diye seslendi Ahmet. Hayvan birden uysallat, kuyruunu sallamaya, ince ince mzrdanmaya balad. Paalarmz koklad, sonra gerisin geriye komaya balad yine o davudi sesiyle ortal velveleye vermiti. Evde bir hareketlenme oldu. Kapnn aralndan darya lgn, titrek bir k szd nce. Kap ald, on drt-on be yalarnda bir olan ocuu elindeki gaz lambasn ba hizasnda tuttu, gelenlere bakt, daym geldi! diye bard. Ho geldin uam,dedi Ahmetin anal. Elini ptm.ok yal olmamasna ramen iki bklm duruyordu. Kulaklar da az iitiyordu. Evdekilere emirler yadrd hemen, abuk sofra karn! Oca harlatn! Yemeklerimizi yerken deklerimiz serildi.Yemekten sonra onlar sohbete balamlard, benimse gzmden uyku akyordu. Lambann fitilini iyice kstm, ylece girdim yorgann altna. mrmde bu kadar rahat bir dekte yatmadma yemin edebilirdim. Tavandan sarkan ekin demeti, gaz lambasnn kzark alevinin tavana vuran yanss, rzgrn sihirli slyla duran zaman, kilimin ilmekleri arasnda unutulmu, belki de bir gn birisi bulsun diyerek mahsus braklm o tuhaf koku, kpeklerin dost sesleri, biraz sonra kendimi yitireceim uyku ormannn kysna kadar bana elik ediyorlard. Yllar vard horoz sesiyle uyanmamtm. yi bir uyku ekmeme ramen yataktan kmak istemiyordum. Ahmete baktm; horul horul uyuyordu. Yar belime kadar doruldum, dantel rgs perdeyi aralayp darya baktm, yamur iseliyordu. Kargalar inip kalkyorlard koca cevize. Bize kahvalt hazrlamlard. Sofrann zerinde, byk bir bakr cezvenin iinde scak st vard. Sessizlik iinde yedik. Kimsenin can konumak istemiyordu nedense. Bir yandan da hazrlmz yapyorduk. Ahmet kayboldu bir ara; sonra, kurutulmu bir demet ttnle girdi odaya. Sallad havada ttn glerek:Sarma cgaram imeden bir yer gitmem! Oturdu, el kadar bir tahtann stnde ince ince kyd. lk sardn bana uzatt,ek bakalm, cierlerin bayram etsin!dedi. Kyden tek tek kacak, ayr otobslere binecektik. Birlikte grlmemeye dikkat edecektik bir sre. O gn keyfime diyecek yoktu. Anneme para gndermi, stme bir eyler almtm. Sonra nasl oldu bilmiyorum, balk pazarnda buluverdim kendimi. Bakkala borcumu demi,
www.altkitap.com
56
bir de ufak rak istemitim. Yaz gelmeyecek abi bu sene, dedi bakkal ieyi gazeteye sararken. Bir ey kalmad, eli kulandadr, dedim ben de, gltk. Hi hz kesmeden plaknn kapsndan girmi, ne zamandr istediim o pla da almtm. Gaz sobasn yaktm. Grl grl yanyordu. Deposunu doldurmu, bir bidon da yedeklemitim. Borular snp genletike tr tr sesler kyordu. Bala balamadan nce bir bardak rak koydum. Yeni aldm pla pikaba yerletirdim Durup dururken neelenmitim. Hi sebepsiz. Hani, ylesine Ahmeti araym, dedim , telefona gittim. Almad. Yine yle at kap gelse. Belki de geliyordur, yoldadr! Yemee henz oturmutum. Koridorda tkrtlar iittim; aldrmadm nce. Sonra kapmn nnde ayak sesleri, fsltlar. Bir sre sonra basbaya sese dnt fsltlar. Kalkp bakaym dedim, fakat olduum yerden kprdamaya cesaretim yoktu. akmak sesi duydum gibi geldi. Birisi ksrd hatta. Elimde atal, azmda lokma, kalakaldm. Evimdeydim. Korkuyordum. Biraz daha srse baracaktm neredeyse. Bereket, kesildi sesler. Gittiler! Ya da gitme numaras yapyorlar. Btn cesaretimi toplayp kapy atm kademe kademe, otomatii yaktm. Koridor botu. Paspasn zerinde snmemi yarm sigara vard. Btn keyfim kamt bir anda. Iklar sndrdm. Perdeyi hafif araladm, sokaa baktm. Darda hayat olmas gerektii gibi akyordu. Omuz omuza, kafa kafaya vermi evler, sokak lambasnn adal altnda, dev bir tiyatro sahnesinin dekoru gibi hem gerek, hem de hayaliydiler. Evleri birbirlerine kar oaltan sokaklar, hi olmad kadar dingin ve gvenli grnd gzme. Sonra, yeter bu kadar, dedim kendi kendime; bu gecelik bu kadar heyecan yeter. Sabahleyin sersem bir vaziyette uyandm, Kbuslarla dolu bir gece geirmitim. Azmn ii grtlama kadar rak ve soana bulanmt. Midemle azm yer deitirmiti sanki. naatta faaliyet oktan balamt. st kattaki -elinde keser olan adam- alttakine bir eyler syledi, gltler. Sonra o, beline sarl nlkten birka ivi kard, bir ksmn azna koydu, birini tahtaya saplayp akmaya balad. Zabtann kars, sabahn serinliinde i amar gibi bir tirtle balkona km amar asyordu. Uzun sar salar rzgrda savrulurken film oyuncularna benzedi bir an. Az sonra idama gidecekmiim gibi isteksiz, ar ar giyiniyordum. Ahmetle bir gn ncesinden szlemitik. Ylk Rstemin kahvesinde buluacak, oradan da onlara kmr almaya gidecektik. Cam kysnda bir yere oturdum. Birka kii ay ve simitle kahvalt ediyorlard, i bekleyen amelelerdi hepsi de. Belki de birazdan kap alacak, adamn biri ieriyi yuvalarnda fldr fldr dnen gzleriyle yle bir tarayacak, Betona be adam! diye baracak, ayn anda kapya hcum eden adamlar, kendinden emin, ii zevkten titreyerek seyredecek Yevmiye altm lira Abi beni al! Beni al! Elli lira
www.altkitap.com
57
Abi beni al! Beni al! Adam indike dklenler olsa bile, yine de Abi ben gelirim; abiabi diye baranlar,Sk alacaksnz ha! Kaytarann gznn yana bakmam! diye uyarmay da ihmal etmeyecek. Bir saat geti, gelmedi Ahmet. Kalkamad herhalde, diye dndm. Yarm saat daha bekleyip kalktm. Havadan mdr bilmem, yorgun ve bitkin hissediyordum. Eve dnp yatmak iin dayanlmaz bir istek duyuyordum. Baarabilirsem, akama kadar kmayacaktm yataktan. Polisler geldi, bunu sana braktlar abi, dedi kapc. Uzatt pusulay aldm. Karakola aryorlard. Yreim kt kt vurmaya balad. Yzm, kulaklarm alev alev yanyordu. Ter bast her yanm. Dizlerimin ba zld, neredeyse olduum yere kecektim. Her ey bitti, szleri dkld dudaklarmdan, tslar gibi. Hayrdr abi! kt bir haber mi? diyen kapcya elimle git iareti yaptm. Demek Ahmeti aldlar. Onun iin yok iki gndr ortalarda. Konuur, her eyi anlatrsa Ama hayr! nkr ederim. Benim haberim yoktu, bala diye ardlar derim... Titriyordum durmadan. Kendimi bir an nce eve atmazsam lebilirdim de. Anahtar yuvaya girmiyordu bir trl. Biri kilidi mi deitirdi? Aynaya baktm; yzm korkun grnyordu. Ne yapacam bilmez bir halde dolanp duruyordum evin iinde. Gitmesem! Gitmemek olmazd. Karakolun kapsndan girerken hl titriyordum. Gelme sebebimi anlatnca, koridorun sonunda, kapsnda Amir yazl odaya gtrd polis beni. Resmi giyimli , sivil be kii vard ieride. ahs geldi amirim, dedi, bana nezret eden polis. Amir oturuyordu. Yzme dik dik bakt bir sre. Nereden tanyorsun Ahmeti Arkadam Nerden arkadan? eydenbala kmtm onlarla bir-iki kere. Ahmeti konuturmu olmalydlar. aramba gn benim de onunla birlikte olup olmadm, geceyi nerede geirdiimi sordu. Sylediklerinin bir tekine bile inanmadm, der gibi bakyordu gzlerimin iine. Dman var myd? dedi damdan der gibi. Bilmem! Sen ne biim arkadasn? Uzun zamandr grmyorduk. Hem kendisi hakknda pek konumaz Ahmet En son ne zaman grdn onu? Evvelsi gn. Balktan dndkten sonra Ahmeti sen mi ldrdn? Baylmm. Kendime geldiimde bir sandalyede oturuyordum. Arkamda iki kii dikiliyordu. imdi giriecekler dncesi geti iimden, nedense. Kulaklarm alev alev Souk terler dkyorum. Neden bilmem, alamaya baladm; alamak ne! Bryordum. nsan byle anlarda utanmay brakyor bir kenara. Okulun paydos zili ald, hemen ardndan
www.altkitap.com
58
ocuk sesleriyle doldu sokak. Yaamak gibi bir ey doland karakolun iini; btn bunlar bir aka, bir ryann parasyd, dercesine. Bu olayla bir ilgim olmadna inanmlard, ya da hlime acmlard, bilemiyorum. Oturttular beni, sigara verdiler. Ondan sonra sormaya cesaret edebildim: Ense kkne tek kurun skmlar. Sonra srkleyerek gtrp, Asiye Ninenin evinin aasndaki fndkla brakmlar. izmesinin tekini karm, brne sra gelmemi zhir. Kim, niye yapt, belli deildi. Yalnz, kars vuran tanyormu. Eve vardnda Ahmet, ikisi de evdeymiler; komular yle sylemi, gnah boynuna. Amir koltuundan kalkt, elleri cebinde, nerdeyse enemin altna kadar sokuldu,Artk gidebilirsin,dedi.ehirden ayrlmyorsun; tekrar arabiliriz! Gece bastrmt. Hafif bir rzgr esti denizden. Otobs durana kadar nasl geldim bilemiyorum. Kt bir ryadan uyanm gibiydim; hani gsnde o ac, bakar durursun tavana dakikalarca. Utanma olum! Gzya iz brakmaz, demiti Ahmet, bir gece ierken. Onun byle airne lflar edebilmesine armtm. Amirin dedii gibi, ben ne biim bir arkadatm? stelik ondan phelenmitim. Banka oturdum. Hep ayn izgi zerinde gidip gelen gemileri seyre koyuldum. Yaamn kutsallna dair bildiim eyleri geirdim zihnimden. Her ey yeniden anlamsz geldi. Kitaplar rnein, yalan sylyorlard. Belki de, yalansz yaayamadmzdan yazlyordu bunca kitapKpr, elmas bir gerdanlk gibi parldyordu. Ay buluta girdiinde mem daha da artt. Suya gmlen krek menevilendi bir an. Gk, alabildiine geniledi. Deniz hl alkalanyordu.
www.altkitap.com
59
GLCAN'I VURDULAR
Remzi Karabulut
1./ Bir resim yaptn. lkokul nc snftaydn. retmenine gsterdin. Bunlar ne? Mrr Tepesi. Bu? Glcann evi. Bu? Eller stnde Glcann tabutu. Bu ince uzun ey ne peki? O mu, o da rmak. Evlerinin nnde rmak var ya, rmaktan geiyor tabut, mezarla gtryorlar. 2./ Evlerinin hemen karsnda eviniz. Aranzdan geni ve yava akan bir rmak geiyor. Irman etrafnda kar kmeleri. Sularn biledii buz paralar, krk cam paralar gibi. Irmak boyunca cam paralar yanp yanp snyor, yanp yanp snyor. Kardan karya geerken, krlan kimi paralar suya karp gidiyordu. O gn btn buzlar suya kart.
www.altkitap.com
60
Sonra sen annenden habersiz rmaktaki yksek talara basa basa karya getin, getin ama hemen geri dndn. Glcan iin kapda bekleen insanlarn, az ve burunlarndan ykselen buhara bakarken annen yine kolundan tutup seni ieri ekti. 3./ O srada daynn zaman zaman ald kavaln yank sesini duydun. Daynn ieride olduunu dnerek annene sordun. Ne days, ne kaval olum, dedi, bugn kaval gn m? Odaya baktn, daynn her zaman oturduu yere, kimse yoktu. Annen, bir yere kma, babanla gidip geleceiz, dedi. Tamam, dedin. Onlar gitti, sen hemen dama ktn. Babann her zaman bast yerlerden yrmeyince, stn ban kar oldu. stnde siyah okul nl. Annenle baban suyun stne kan talara basa basa karya getiler. Annen dnp bakt, eildin, ama yine de grd seni. Baban nde, annen arkada kalabala kartlar. Baban darda, dier kasketliler arasnda durdu. Annen ieri geti. Baban sigara yakt. Byk bir duman ykseldi azndan. Kadnlarn lklar,
www.altkitap.com
61
sigara duman ve daynn yank kaval sesi birbirine kart. Dayn gzel kaval alard. Zaten size gelirken kavaln hep yannda getirirdi. Baz karl k geceleri, baban radyoyu kapatr, dayna kaval aldrrd. 4./ Dayn kaval alyor. Arkanda. Dnp bakyorsun. Yok. Daynn kaval sesi bu. Yank yank alndan biliyorsun. Dnp yeniden bakyorsun. Yok. Etrafna bakyorsun. Mrrnn beyaz beyaz tepesinden geliyor bu ses. Mezarlktan. Yollardan. Evlerden. Karakse Dandan. nce ince akan kristal rmaktan. Annen ve babandan nce dnyorsun eve. 5./ Annen kara battn grmyor. Alyor. Babann yz dmdz, ne dnd anlalmyor. Annen alyor. Baban duvar dibine oturuyor. akmak kullanmyor, biten sigarayla yenisini yakyor. Kaval sesi kesiliyor sonra. Annen karl ayakkabn temizliyor. Baban birdenbire,
www.altkitap.com
62
Jandarma, diyor ve yerinden frlayp gidiyor. Sen de gitmek istiyorsun, annen kolundan tutuyor. Evin tek ocuusun. Sana bir ey olmasndan korkuyor annen. 6./ Jandarmalar seversin. nde duran komutanlar deil, arkada bekleyenleri. nde duranlar bazen kzyorlar. Baryorlar insana. Kalarn atyorlar. Arkada bekleyenler iyi. Fazla karmazlar kimseye. Okuduunuz kitaplarda hep yanlarnda bayrak var. Omuzlarnda tfek. ylece dururlar. Kprdamadan. Annenin yanna gidiyorsun. Yzn gstermiyor sana. Alyor demek ki. Annen aladn kimseye gstermez kolay kolay. Ama sen anlarsn aladn. Yzn grmezsin, ama anlarsn. 7./ Kk misafir odasnda iekli mindere oturarak, koca bir bayrak, nnde de nbet tutan silahl bir asker izdiini ok sonralar anmsyorsun. Sen jandarma resmini izerken birden bir el silah sesi duyuldu.
www.altkitap.com
63
Hemen annene kotun. Cenazenin bandaki kalabal datmak iin jandarma komutan ate etmi. Sonraki yllarda, kyden birileri ldnde, jandarma gelecek, havaya bir el ate edecek diye hep etrafna bakndn. 8./ Fido Amca, Fahrettin Amca ve baban kapda konuuyorlard. Fido Amca, gece vurmular, dedi. Fahrettin Amca, bu kimin iidir ki, dedi. Bu nasl beladr, bu nasl felakettir, dedi. Kap arasndan onlara bakyorsun. Derin derin of ekiyorlar. Baban ttn tabakasn ayor, nceden sard kaln sigaralardan veriyor amcalara. nn duman birbirine karyor. Kafalarndaki kasketi duman saryor. Srayla duvar dibine kyorlar. Baban apkasn karp dizine koyuyor. Her zaman apkasn karrken dzeltirdi salarn, bu kez hi dokunmad. Burnunun ucuyla oynad. Jandarma hepimizi gtrecek, dedi baban. Sigaralarn bitirmeden kalkp gittiler. Annen kolundan tutup tandr evine ekti seni. 9./ Duvardaki radyoyu atn. Oyun havalar alyordu. Annen eline vurdu. Kapatt radyoyu. 10./
www.altkitap.com
64
Glcan gzel bir kzd. Kocaman gzleri, beline kadar inen siyah ve gr salar vard. nsana sokulmak isteyen kediler gibi yrrd. Seni her grdnde glmser, ban okar, enseni gdklard. Uzaklatktan sonra da kalrd kokusu. yle gzel kokard. yklerdeki btn kahramanlar gibi o da kyn en gzel kzyd. Kyn kzlar onu grd zaman, Bir yerlerine dokunmadan duramazlard, yani yanaklarna, kulaklarna, su gibi inen salarna. 11./ Glcan herkesten nce lecekmi gibi yayordu. 12./ Bir gn annen tandrda ekmek yapyordu. Scak bir ekmei yalam drm yapm yiyordun. eriye Glcan girdi. Glmsedi her zamanki gibi. Annenle konuarak yanna geldi. Elini bana koydu. Kprdamadan ylece durdun, buyur diyemedin. Salar rtsnn altndan grnyordu. Bir ey istedi annenden. Ne istedi, ne ald, ne gtrd, anlamadn. Kokusunun scak ekmek kokusunu bastrdn sonralar da anmsadn hep.
www.altkitap.com
65
13./ Yllar sonra bir filmde grdn onu. Kolun kz arkadann omzunda. Birden ileriye doru atldn grnce, Ne oldu canm, dedi, yok bir ey gzelim, dedin. Ornella Muti oynuyordu. Bir havuz. Ornella plak. Srt dnk. Uzun salar srtn rtyor. Etrafnda birka kz daha var. Onlar da plak. ki tanesi Ornellay ykyor. Salarn taryorlar. Glcan kadar gzel, diyorsun iinden. Kz arkadann yanana pck kondurduunu sonra fark ediyorsun. 14./ Glcan iki gn nce vurdular. Baban duvardaki gaz lambasnn altna oturmu. apkas dizinde. Her zaman bada kurarak otururdu. Bugn dizlerini karnna ekmi. Baban klm bu akam. Daha ok sigara iiyor. Sigara duman lambann lgn na karyor. Annenle ayaklarnz tandra sarktm oturuyorsunuz. Annenle baban birbirlerine bakmadan konuuyorlar. Sen de bunu yapmaya alyorsun, ama beceremiyorsun. Baban bir eyler anlatyor. Annenin bazen gzlerinin slandn gryorsun. Kimi gzyalarna lambann deiyor. Burnunu ekiyor annen. Babann sarl sigaralar bitmi. Yeniden sarmaya balyor.
www.altkitap.com
66
Sessizlie kaak ttn kokusu karyor. Ama en fazla tane. Birini yakyor. Art arda ekiyor sigaray. Iktan bir bulut kaplyor oday. Bulutlar arasnda Glcann o ocuksu yz. Glmsyor. Salar da dumanla birlikte dnyor. Glcan, ellerini ap dans eder gibi dnyor. Dnp annene bakyorsun, ayanla ayana vuruyorsun annenin, ban kaldrp bakyor, bulutlarn arasnda Glcan gsteriyorsun. Birlikte bakyorsunuz. Kimse yok. Annen iine kapanyor yeniden. Karakolda birileri copla babann kafasna vurmu. Siz komusu deil misiniz, nasl grmezsiniz kimin vurduunu? Siz bilmeyeceksiniz de biz mi bileceiz? O gece kpekler neden havlamad? Baban tespihini her zamankinden hzl ekiyor. 15./ Sar matematik defterinin bir sayfasna unlar yazmsn: Glcan vurdular. Glcan gece vurdular. Gsnn altndan kan geliyordu.
www.altkitap.com
67
16./ Kar yayor. Btn ky immonun evinde. Kadn sesleri evleri geiyor. Kadn sesleri Karakse Dana ulayor. Erkekler hep sigaral. Hepsinin omuz ve kasketleri kardan bembeyaz. Yaan kar, brakmyor sigara duman ykselsin. Annen baban da oradalar. Annen unuttu seni. ki admlk yer, rman kar taraf. Oraya gidene kadar kafan ve omuzlarn beyazlayor. Korkuyorsun. Hem korkuyor hem kadnlarn seslerine doru gidiyorsun. Konumayan erkekler arasndan yavaa kp, Glcann ykand yere varyorsun. Alayan, su tayan, gelip giden kadnlar. Hep tandn kadnlar. Kimse seni grmyor. Herkes baka baka yerlere bakyor. stnde geyikler ve kular olan bir kilim var. Onunla perdelemiler. Glcan teneirin stnde. Dklen suyun ykselen buharn gryorsun. Bir kadnn eli deiyor kilime, kilimin ucu kalkyor. Glcann teni kar gibi bembeyaz. Bir gsnn yarsn gryorsun. Altndan bir t inceliinde szan kan. Perde kapanyor. Bir gl kadnn eli kavryor seni. Dar atyor. Erkeklerin arasna.
www.altkitap.com
68
17./ Yirmi dokuz yl sonra, yani geen gn. Be yandaki oluna bir uurtma aldn. Baka bir ehirde, bir kk tepecikte, uurmaya altn. Uurtmann ipini gevettin, rzgra kar komaya baladn. Olun da arkandan kouyor. kiniz de uurtmaya bakyorsunuz. Olun baryor, hadi babacm, hadi babacm, daha yksee, daha yksee, diyor. nnden koarak geip giden bir gen kza bakmaya altn. Kokusu Glcann kokusu. Durmusun. Uurtma yere dt diye olun kzd sana. Elinden ald, kendisi uurmaya alt. Sen kk bir ta parasna oturdun. 18./ Kimseyle dmanln var m demiler karakolda. Var, demi immo. Kiminle? Mtakla. Niye? Geen gn kavga ettik, seni yaatmam bu dnyada, dedi. ikyeti misin? ikyetiyim. 19./ Bir gece vakti, Mtakn hibir eyden haberi yokken, iddetli iddetli kap alnyor. Mtak korkuyla kapya kouyor. Kapda jandarma. Mtakn gzleri byyor.
www.altkitap.com
69
eri giriyorlar. ikyet var, diyorlar. Mtak anlyor. Elbiselerini giyiyor. Kars korkudan yorgana sarlm, baka odaya kam. ki jandarma eri koluna giriyor Mtakn. Araca bindiriyorlar. Kars kapda dizlerini dvyor, salarn yoluyor. Komularn klar yanyor. Ara evlerin arasnda geip kayboluyor. 21./ Mtak, aftan yararlanm ve Tam tamna on iki yl sonra, yine bir gece evine dnm. Kars ellerini gkyzne kaldrp beddua etmi. Ve eilip evin eiini pm. 22./ Sizin gibi onlar da evlerini kardlar kyden. Dediklerine gre, Glcann lmnden sonra, annesi akam gaz lambasn yakar trensel bir edayla kznn vurulduu kanepeye koyar ve her sabah gzya dkerek sndrrm. 23./ immo evini bir kamyona ykleyip herkesin uykuda olduu bir saatte oluk ocuuyla karken arkasnda brakt kye dnerek ellerini ge kaldrm. inden ne gelmise sylemi. O gn neler sylediini tam olarak bilen yok.
www.altkitap.com
70
Herkes baka bir ey anlatyor. Aklnda kalan u: Bekle beni yavrucuum, bekle beni, gelip seni de karacam hepimize zindan olan bu topraklardan. 24./ Benim beyaz glm gitmeden nce son bir kez salarn tarayaym, demi immo. Alm eline imir tara. Teneirden bir kilim gibi sarkan salarn taramaya alm, ancak kez tarak vurabilmi, sonra yere ylm. 25./ Babann dediine gre immo sinirlendii zaman kasketini yere atar ayaklaryla inemeye balarm. O gnden sonra banda apka gren olmam. 26./ Baka bir insann szgelimi bir erkein bedeninin scakln bedeninde duymadan lmek ne garip. 27./ Yirmi yedi yl sonra, yani bundan iki yl nce, sizin kyde uzun sre hasta yatan Felit Amca, lmeden iki gn nce kyn bilge adam Bedir Beyi arm,
www.altkitap.com
71
demi ki, Bedir Bey, ben lyorum, bu dert beni bitirdi, bari gerei kyl bilsin. Glcan ben ldrdm, demi. Maksadm onu ldrmek deil, babasn korkutmakt. 28./ Oturdun bir resim yaptn. Mrr Tepesi. Glcann evi. Sizin ev. Aranzdan geip giden cansz rmak. Ve eller stnde, mezarla doru giden bir tabut. Kk olun, bu kimin cenazesi babacm, dedi. Beklemiyordun bunu. Glcann, diyemedin.
www.altkitap.com
72
AIK KIRMIZI KARANFL KOKUSU

zlem zyurt
Nasl olur hi bilmedii ama hep hayalini kurduu lavanta kokulu, pamuk dokumal, bembeyaz araflar olsun isterdi. Bir de mis kokan yast. Scaa gelemediinden ya da sadece sabahleyin terden sararmalarn istemediinden nevresimleri serin hayal ederdi; pencereyiyse azck aralk. Sonra hayali yatan iinde kendi yatan unutup iki bacann arasndaki nevresimin serinliiyle dalp giderdi. Bembeyaz bir d grrd her seferinde, iinde kimsenin olmad. Kimsesiz geen sre, ksalna ramen iyi gelirdi yorgun bedenine. Burada, bu yabanc lkede iba saatinde keyif yapmann keyfini kartmak istediinden belki de; serin sabah yzn gsterir gstermez uyand uykusundan. Cihangirden sabah sabah ykselen grltye anlam veremedi. Kck sokaa girmeye alrken devrilmi kamyoneti grd, sonra da akn kalabal. Camdan beline kadar sarkm bigudili kadn kfrediyor olmalyd. Alain evini ona aarken "Zor bir semttir." demekle bunu kastetmi olabilir miydi? Dnd, ona da anlam veremedi. Anadilindeki zor kelimesinin bu kadar sk ve anlamsz kullanlmasna hayfland biraz. Sonra Nicedeki sardunyalar geldi aklna. Nicolas sularn vermeyi aksatyordur diye geirdi iinden, ya da olmayacak saatlerde, gne tam tepedeyken veriyordur. O gn tek bir bulut yoktu havada. ki haftadr yaan karn ardndan gne atnda gelmiti stanbul'a. Kar komu kt ngilizcesiyle "yi vakitte geldiniz, anslsnz" demiti. yi vakit neydi? stanbul'un karn grmeyi istemeyeceini ona kim sylemiti? Hele hele ansl olduunu nereden anlamt bu karn burnunda kadncaz ? Alveri yapmas gerekiyordu ama Alain ile gittikleri marketi bulup bulamayacandan emin deildi. Tedirginlik iinde evden kt. lk sol, ikinci sa diye geirdi iinden. lk sa, ikinci sol dedi dier bir ses. Otuz drt senelik sesine inanmayacakt da kime inanacakt, nce ilk sola, sonra ikinci saa sapt. Soka bir yerlerden karmaya urarken, kardan gelen birisinin omzuna indirdii yumrukla irkildi. Hzla uzaklaan adam bu kez havaya kaldrd yumruuyla bireyler sylyordu. Hibir anlam veremedi Gwen. Zaten marketi bile bulamamt. Tekrar otuz drt senelik sesini dinleyip eve dnecekti. nce sola, sonra saa sapt. Ev brakt yerde duruyordu. Sanki dars denen yer ierisiymi de, o yllardr dardaym gibi kendini ieriye att. Istt pizza dilimleri eliinde iecei kahve -Niceden gelirken tatllarn yannda iyi giden bir harman getirmiti- her eyi unutturacakt. Tatl yoktu masasnda ama bu kahvenin
www.altkitap.com
73
bir nceki geceden kalm pizzayla gitmeyeceini de kimse iddia edemezdi. Kahveyi dilinden nce burnu sevmeliydi, sevmiti de. Sonra teybe dokundu. Sonsuzluk, sensizken ok uzun, zellikle sonlara doru/Leternit, cest longue sans toi, surtout vers la fin. Ne kahveyle, ne de pizzayla gider diye geirdi iinden ve mzii susturdu. Pizzalardan yalanm elini temizleyip kt kalem kard. Alain gelmeden mn zerinden almas gerekiyordu. Gerek anlamda Fransz mutfa sunan tek bir restorann bile olmad bir Fransz Soka demiti Alain. Bylesine bir yerde mnye ne koysa Fransz saylacandan iine bir ferahlk kt. Kk yalarda annesinin pastanesinde taze kruvasan kokusuyla tanm biri olarak, yemek yaparak hayatn kazanmaya alkt Gwen. Daha iyi yapabilecei bir i olmadna ylesine inanrd ki, bir gn gelip bildii tm tarifleri unutmaktan inanlmaz korkard. Nicolas ile yllarca iletmeciliini yapt Nicein en gzel sahil eridindeki Le Petit Princede tanmlard, sene nce. O gece aksi gibi herey kt gitmi, cuma gnlerinin fiks mnsn kartamamamlard. Gwen byle zamanlarda zel tariflerine bavururdu. Karides soslu pirinleri hazr ettikten sonra bir oh ekmi, masalara gz atmak iin st kattaki mutfak balkonuna kmt. Aacnn dibindeki masada tek bana oturan ve sipari vermek iin garsonu bekleyen Nicolasy fark ettiinde; ne olduunu bilemedii bir duyguyla stne bana eki dzen verip aaya inmiti. O gnden sonra her akam restorana gelmeye balad Nicolas, ksa bir sre sonra da Gwenin iki sokak tedeki evine tand. Nicolas gzel ykler yazard. En azndan Gwen yazdklarna baylrd. Baz akamlar Nicolasnn yazdklarn tekrar tekrar okur, satr aralarndan kendisi ve ikisine dair bireyler yakalamaya alrd. Genellikle baarszlkla sonulansa da, ok zevk alrd akamlar oynad bu oyundan. Nicolas bir sre daha yk yazmaya devam etti, ta ki sahip olduu yaynevini kapatmak zorunda kalana kadar. Sonrasnda Nicedeki bir yaynevinde evirmenlikle yapmaya balad ve hi yk yazmad, Gwenin tm srarlarna ramen... nndeki kda farknda olmadan Nicolasnn en sevdii yemekleri sralamaya balamt ki; dardan gelen lkla irkildi, dklen kahvenin scayla yerinden srad. Sabahleyin omzuna geirip giden adam; imdi de aada dikilmi, aada kendi kendine baryordu. Ne dediini anlamas iin Trke bilmesi yeterli olur muydu acaba diye geirdi iinden. Kimdi bu adam ve onunla ne ii olabilirdi? leden sonra nce Alain ile nl Fransz Sokanda bir tur attlar. Ardndan restorana gittiler. Mekn tahmin ettiinden de byk kmt. Yazlar ak alann da kullanlaca hesaba katldnda Nicede ilettii yerin iki katna denk geliyor olmalyd. Hem Le Petit Princeden daha fazla k alan bir mutfa vard burann, kocaman bir de tezgh. Ykanp hazr edilmi salata malzemelerine gz att. Dardan szan gn yla domatesler her zamankinden daha krmz geldi gzne. Rokalarn yeiline en yakan krmz bu olmal diye geirdi iinden. Dayanamayp bir para rokay azna atverdi. O anda Nicedeki
www.altkitap.com
74
pazarcs Fabiennei hatrlad. Onun getirdii kadar taze roka gibisini burada bulabilecek miydi acaba? ef garson Murat, iyi ngilizce konuan ho bir adamd; hafif kellii dnda. Bir kahve fincan kekik, bir orba ka tatl badem ya, drt toz aspirin karmn srp iki saat beklese fayda eder mi diye dnd, hemen ardndan da ef iin kederlenme vakti deil diye geirdi iinden. Sonra mutfaa kayd akl. Bu garip ehirde var myd bilemezdi ama taze sarmsaklar sebzeleri iinde en keskiniydi, soanysa en sk giyineni. Yannda getirdii deniz tuzu -Akdeniz tuzu- benim diyenin akln elerdi. Sonra kpkrmz bir para bonfileyi biraya yatrd aklnda. stne de ta uzaklardan getirdii hardal srd. Hepsi yatt kafasna; ne eksik ne de fazla. Restorana hkim renk yeildi. Bu bir tesadf olamaz diye geirdi iinden. Her ehrin bir rengi olduunu bir yerlerde okumutu. Her kadnn bir rengi olduunu da kendi sylerdi hep. Onun rengi koyu yeildi; kahverengiyle mkemmel uyum gsteren, turuncuyla beraber i gcklayan kopkoyu bir yeil. Arada renkler karrd ama koyu yeil hep ayn kalrd. Mutfaa girdi ve her eyi batan piirdi. Alainin arapl Tas Kebab olarak evirmeyi uygun grd Buf Bourginnon ile balad. efin dikkatli baklar altnda sr filetosunu kpler halinde dorad. Soanlar kavurduktan sonra iine att et ve pastrmalar iyice kzartt. Bu arada ayr bir tencerede muhteem kokulu sosu piirdi; un, et suyu, sarmsak, arap ve tuz. Koyulaan karm etin zerine dkp kavurduu mantarlar ekledi. Akam yemei vakti geldiinde insan iine kardlar onu. Restorann mdavimi olan masaya Niceden zel olarak getirtilen yeni iletmeci olarak tantrld. O srada karanfil kokusu geldi burnuna. Ne tarn, ne vanilya, ne safran, ne de zencefil... Buram buram serinlik kokan bu tatlms yakc kokuyu nerede olsa tanrd. Karanfilin ngilizcesini bilemediinden soramad kimseye kokunun kaynan. Ne kadar byk aresizlik diye geirdi iinden. Ak krmz bir karanfil kokusu doldururken oday / Sensizlik keskin uurumlarda. Edith Piaf alnd kulaklarna. Sonra camn dibinde oturan takm elbiseli adam grd. Nicolasnn en sevdii yksndeki adam gibi elinde ince bir sigarayla oturmu, arap iiyordu. Dumann sanki yzne flemi gibi keskin karanfil kokusu geldi tekrar burnuna. Karanfilli sigara kokusu... Nicolas ile beraberken imeyi sevdii bu basit ama ho ttnn tad damanda; gidemedikleri tiyatro oyunlarn, izleyemedikleri filmleri, erteledikleri tatil planlarn anmsad ve de hi doamayacak olan kz ocuklarn. Nicedeyken bazen kendisini Nicolasdan bir ocuu olsa neye benzeyeceini hayal ederken bulurdu. zellikle beraber yemek yedikleri zamanlarda. bandayken toplamak zorunda kald gr, kzl renkli salar ve Nicolasnnki gibi lacivert gzleri olan kz ocuunu alelacele kovalar, Nicolasnn sylediklerini odaklanmaya alrd. O kz ocuunu grmedi bir daha, gidemedikleri oyunlar izlemedi, o adalarda tatil yapmad. Mutfana dnd ve bernaise sosuna bulanm bifteine son bir kez bakt. Orta pimi et servise hazrd. Yemek adresine ulatktan sonra ilk lokmalar izlemeyi severdi Gwen. Bu kvam lmenin en kolay yoluydu. Burna kaan ilk koku ve dilin kokuyu kabullenii. Ya da reddedip surat buruturma emri verii; hatta mideyi yerinden kaldr. Hepsi olabilirdi. Bu seferki bu
www.altkitap.com
75
topraklarda verilmi ilk snav olduundan -Alaine kar verdiklerini saymazsak- daha ok nemsendi. Sahibiyle tantrlan etin ve sosunun inceliklerini bir bir sralad Gwen, a gzlerle ete bakan sahibine. Adam aksanl ama akc ngilizcesiyle; Baka, dedi. Bunun iinde baka bir ey var sanki. Kristalize bir ey, nasl anlatlr ki; bilemedim. Sanki lezzetli kristal paracklar brakyor dilimin zerinde. Biraz yakclar ama. Deniz tuzundan bahsediyordu olmalyd. Kaya tuzuna alk bir millet iin kristal paracklar anlamna gelen srrn ak etmedi. Yzndeki memnun afiyet olsun ifadesiyle yanndan ayrld. Cam kenarna bakt; bo kadehi grd. Adam oktan gitmiti. Karanfilli sigarann paketiyse hl masada duruyordu. Sabaha kar eve dndnde Alain film izliyordu, La Fille Sur le Pont / Kprdeki Kz. Kim bilir kanc izleyii diye geirdi iinden. - ansl numaray hep karyorum! / Je manque toujours le bon numro! dedi Gwen yorgun gzlerle. Filmin en can alc sahnesinin repliiydi. - Gelsene. Seni bekliyorum saatlerdir. Uyuyakalmayaym diye bunu koymu izliyordum. Nasl geti ilk gnn? Anlatsana hemen! - Gayet keyifliydi. Sanrm bu i olacak. - Ondan phem yoktu zaten. Yemeklerinden yllardr vazgeemeyen biri olarak Garip bir sessizlik kmt odaya. Alain zaman m, deil mi bilemedi ama sordu yine de: - Nicolas ile konutum. Biraz nce beni arad, seni sordu. Bilmiyorum, beni de ne zamandr aramad. dedim. Nerede olduunu ok merak etmi. Bir sabah kalktm ve yanmda yoktu diyor. Sesi korku dolu geliyordu. - Bunu yapm olabileceimi hayal bile edemez de ondan. Alp ban gitmek pek de bana gre deil, biliyorsun... Bama bir ey gelmi olacandan korkuyordur. - Biliyorum. Hi ans yok, deil mi? - Onun deil, bizim yok Alain. Ben artk buradaym ve kendime yepyeni bir hayat kuracam. Baz ilikiler ifacdr aslnda, sen de bilirsin. Hani atein azck ktnda annenin kaynatp iirdii krmz urup vard ya; kzlck urubu; ite onun gibi iyi gelir. Yaralarn sarp sarmalar. Yorgann kayp dmesin diye arada uyanp yoklar. Yava yava sakinleirsin, kalp atlarn normale dner. - Ardndan bu kucaklayana balanrsn, deil mi? Ayak sesini, sonra da nefesini ararsn. Bamllk gibi - Aynen yle. Peki ak var mdr bunun iinde sence Alain? Onun dndakiler vard, grdm. Papatya ay, koca bir demet krmz karanfil, her derde deva kzlck urubu... Ak var myd, bilemedim. Belki de ben gremedim. - Grevimi tamamladm hissine kaplnca da arkana bakmadan gittin. Onun aklna gelmeyecek kadar uzaklara. - Benim tarafmda olay o kadar farkl ki... O tm bu sakinlik evresine gelirken, ben duygusal anlamda doruk noktaya oktan ulamtm. Ondan bir param olsun istedim, kk bir bebek. Sana bundan bahsetmi miydi?
www.altkitap.com
76
- Hayr. lk kez sylyorsun. Bir bebek istediini bilmiyordum. Peki Nicolas ile paylatn m bunu? - te zaten esas krlma noktas oydu. Paylaamazdm. O benim geldiim noktadan o kadar uzakt ki... likinin ilk balarnda beraberken acil servis nitesindeyiz gibi hissederdim. O ve ben. Bir sre var olmak adna bana ihtiyac oldu. siz ve evsiz kald dnemleri hatrlarsn. Babasndan yadigr yaynevini batrp, kredilerini deyemediinden evinden de olduktan sonra tek dayanak noktas ben kalmtm. Bazen herey kt gider ya... O zamanlar benim varlmla ayakta kaldn inkr edemem. Ama ondan sonra... Sanki bana ihtiyac kalmamt, iyiydi artk. Benim yannda olmam gerektirmeyecek kadar iyi. Bunu grnce bebek arzumu bir yana brak, orada kalmamn bile anlam kalmad. - Sen naslsn peki, hereyi geride brakp buraya geldikten sonra yani? - Bu sefer benim ifa bulmaya ihtiyacm var sanrm; ondan saatlerce uzakta. Beraber yaadmz evden ya da Niceden ayrlarak olmayacakt. Daha radikal bir ey yapmam gerekiyordu, stanbula yerleip yeni bir dzen kurmak gibi. - Peki onunla bu kararn ne zamana kadar paylamayacaksn? - Beni geri dndrmeye ikna edemeyeceine inandm ana kadar sanrm. u an herey o kadar taze ki... Hani kpkrmz rostoyu gzelce terbiyeleyip buzlua yatrmak gerekir ya, bir sre dinlenmesi iin.. Benimkisi aynen yle bir ey. Glmesene Alain, aka olsun diye sylemedim bunu. Sen de Nicolas ile beni fazla dnmemeye al, tamam m? Zaman her ikimize de iyi gelecek, inan... Burada, en yakn dostumun yaad ehirde olmak u anda bana hereyden iyi geliyor. Neyse ben yataym artk. Yarn sabah 5de Murat beni balk pazarna gtrecek. Sonra da srf baharatlarn olduu bir pasaja gidecekmiiz. Dinleneyim ki; burnum iyi koku alsn. Sabahleyin neredeyse balk pazarnda at gzlerini. Pembemsi gvdesi, rengrenk kanatlaryla pazarn o sabahki en gzel balklar olan krlang balklarndan seti. kinci akamn spesiyalitesi olarak krlang bal orbas yapacakt. orbasnn srr olan taze kereviz yapraklarn da aldktan sonra Msr arsna gittiler. arnn benzersiz kokusunu iine ekti Gwen. Ancak eski kentler byle kokabilirdi. Tarn, misk, hindistan cevizi, d aac, havlcan, meyan kk, kakule, eytan tersi, damla sakz, kini, kimyon, anason, rek otu Elindeki minik Franszca-Trke szlkte bulamayaca kadar ok koku geldi burnuna. En ok da ilk kez karlat sumaa bayld. Bir daha salatalarndan hi eksik etmedi. Sonra yine o adam grd baharat dkknlarndan birinin iinde, stanbuldaki ikinci gnnde omzuna arpp bir eyler homurdanan adam. Bu sefer avucuna ald bir tutam mis kokulu karanfili ona doru uzatm, bir eyler sylyordu. Grmedi onu, grmezden gelip Murata sokuldu. Restorana dndkten sonra yemek yaparken ii darald ilk kez. Doramaya alt soan paraland, yeni ald mis kokulu kimyon elinden kayp dkld. Baharatda grd adam aklndan bir trl gitmedi tm gn ve gece boyu. Azck Nicolasya benzemiyor muydu? Nicolasnnki gibi eskiden muhtemelen tombul olan yanaklar azck prsm, dudaklar
www.altkitap.com
77
bzmt. Eve dnp yattnda da tedirginlii devam etti. Adam bu kez ryann tam da ortasna giriverdi. Eski dostlarla yemek yenen masada ba keye oturup anlamsz eyler syledi. Masadaki herkes garip bir ekilde onu tanyordu, Gwen dnda. Az sonra uyand uykusundan. imdi dedi. imdi diye balar ya her tasarlanm sz, imdi zamandan tasarruf salar. Bu sefer devamn getirmesini bildi. Bilgisayarnn bana geti ve Nicolasya gidecek bir mektuba balad. Aralarnda aklanmas gereken kk bir mesele vard. imdi
www.altkitap.com
78
RYASI TEKRAR
Hakan Tama
Zaman zaman, hayatmn eitli dnemlerde tekrarland hissine kaplyorum. Bu ruh hlimi, birbirinin ayns gnlerim de besliyor herhlde ama; daha ok ne zaman, nerede tetikleneceini bilmediim bir sezgi, gemiimin uyann gsteriyor bana. Uzunlu ksal dnemleri kapsyor bu tekrarlar. Bir insann mzikle youn ilgilenmesi, sonra kopmas ve yeniden balamas gibi olaan belki yaadklarm. Zaten artc olan da bu geilerin arkasnda grdklerim, zihnimde belirip yok olan resimler mesela lkokulda tek bama oynamak, ou zaman arkadalarmla oynamaktan bile keyifliydi benim iin. ok tembel, kendine hikyeler uyduran ve asla yalnzlktan sklmayan bir ocuktum ite. Ortaokula baladm ilk gnlerde bak gibi kesildi bu hlim, en azndan tembellik ve yalnzlk ksm. Sonra, niversiteye kadar geen srede hep ok alkan, her etkinliin iinde, ayaklar yetikin biri gibi yere basan bir renci oldum. Daha lisenin banda, yeenime, Yabanc hocalar ok dikkatli dinlemelisiniz, siz onlara Trke retesiniz diye deil, dillerini retsinler diye buradalar, gibi balayan uzun nutuklar ektiimi hatrlarm. Faklteye girince ise melankolik, kendi dnyasnda birine dntm. niversite ve ilkokul yllarndaki hlimi, onca yl farkna ramen birbirine benzetirim de, arada geen lise yllarn, o sralar yaananlar asla bunlarn yanna koyamam. Mesele bir dnem bo vermilikten sorumluk sahibi olmaya gemek ve sonra gerisin geri dnmek falan deil. Eer stne gitsem; hocalard, okuldu, onlarca sebep bulabilirim bu geiler iin. Esas kafam kartran yeni ama eski bir dnemin geldiini nceden hissetmem, beni bsbtn yoransa olacaklar bildiimi sanmann omuzlarma ken yk Bir baka sorun da byle er beer yllk dnemlerimin de dallara ayrlyor olmas ve ksa bir sre yaadktan sonra, araya farkl dnemlerin girecei ama eninde sonunda tekrar edecek dnemlere blnmesi. Benim gibi ayran gnll biri iin her ey daha da zor tabii. k olmak, alamalar, comalar ve sonrasnda yalnzlk. Ksacas yinelenen farkl nice dnemden sz ediyorum. Bu konu zelinde ama rahatlkla tm hayatm iin genelletirilebilecek bir saptama da yapabilirim: Yeniden k olurken, bir vesileyle, gemiin bir blmne benzetiyorum yaadklarm. Ama ite buras her zaman yanlsamalara ak. lerleyen zamanlarda, yaadklarm kafamn iinde kesip bitiim bir ablona uyduramadm ska oluyor. Bir bakyorum, falanca gnlerin tekrar dediim gnler apayr bir yne akyor ve ben de dnp dnp yaanacaklarn hangi gemiten kp geldiklerini hesaplamak iin gizli
www.altkitap.com
79
formlm stnde alyorum, ama hibir denklemin iine hapsedemiyorum tekrarn gizini. Belki de bu anmsamalar, diyorum tm abalamalardan sonra, zamana direnmek iin bilinsizce bavurduum bir hile, zaman denen canavar aldatp geriye dnmek iin bir yol sadece. Bazen bir kitaba dalp gittiimde mesela, kafamn arkasnda yazlp duran bin bir kitabn iinden anlar beliriyor. rnein, ilkokulumun o byk bahesinde herkes koup oynuyor; ben uzak bir kede kavaklarn altnda dolanrken dedemi gryorum. Geliine bir uysal kpekle bir de hademe ahit oluyor, yalnzlktan sklmadm hlde utanyorum, benim iin endielenmesinden korkuyorum, sessiz yryoruz. Oturmu kitap okurken; ite tam bu an, resim olup aklma mhlanyor. Eskiden, emin olamasam da, gemiten bir dnem geri geliyor; yakn gelecekte olacak olaylar, o bahede karlatmz gn takip eden gnlerin olabildiince ayns olacak, diye dnr, tekrara deceim iin aresizlikle sklrdm. Bir ynden de sevinirdim ama. nk bu bana, ilerleyen aylarda en azndan hi kimseciklere bir ey olmayacak duygusunu verir; dedemin sal yerinde olacak gibi gizli bir bilgi gelecekten kulama fsldanm da dillendirirsem by bozulacakm gibi hissedip glmsememi yutardm. Oysa onu kaybedeli ok oldu. Artk aklma, benzer resimler dtnde, en azndan onun resmiyse bunlar, gemiten u dnemi yaamaya balyorum, demeyi braktm. Daha dorusu brakmtm... ki ay kadar nce dedemin kuzeninin torunundan, akraba olduumuzu ve adresimi nasl zorlukla bulduunu anlatt bir mektup aldm. Tanmak iin yazd telefon numarasn aradm ve grmek iin szletik. Aslnda bu uzak akrabalarn varlndan haberdardm ama iimden bir ey hep beni tutmutu. Onlarla bir araya gelmek bilinmeyenlere yenilerini ekler veya hayal krklna urayabilirim dncesiyle korkuyordum belki de. Ama telefondaki sesinden Ceydaya kanm kaynaynca cesaretlendim. Bulumamza kadar geen srede her ne kadar kabul etmemeye alsam da eski bir dnemi yeniden yaamaya baladm. Eski resimlerini, gnlklerini ve onlar okumak iin katldm Osmanlca seminerlerinde aldm notlar kardm. Hazrlkl olmak iin yapyorum bunlar, diye rahatlatmaya alyordum kendimi ama amacm bakayd. Bir siyah beyaz resmi aryordum, beni gemite ok hrpalayan bir resmi... Sonra bir kutunun dibinde aradm siyah beyaz fotoraf buldum. lmnden ok sonra, bir albmn iinde ilk bulduumda aylarca masamn stnde durmutu bu resim. Bir kalenin iinde ekilmi. Dedemin zerinde takm elbise, yznde silik bir glmseme, rahat duruta O gn resme, ilk kez gryormu gibi dikkatlice baktm. Durduka deiebilirmi gibi, yer kocaman talarla kapl m, sava toplarnn says, duruu ayn m, diye kontrol ettim defalarca. Surlarn stnde dalgalanan renkten oluan bayraa dalp gittim sonra, dakikalarca. Emekliliinden ok nce, byk ihtimal, grevle gittii bir mttefik lkeydi buras. Salnda ok kk olduumu, daha byk olsaydm bile birok soruyu sormay
www.altkitap.com
80
atlayacam dmdm yine. Babamdan rendiim kadaryla birka Avrupa lkesi dnda baka yabanc bir lkeye gitmemiti dedem. Bayran da dikey sralanm, renkten olutuu dnldnde belli sayda seenek kalyordu geriye ama; ben byklerin krk dkk anlarndan hareketle ancak e indirebilmitim olas lkeleri. Her neyse, kalenin gerekten nerede olduunu ok aratrmtm tabii. nternette de gnlerce gezip durmu, arivlediim binlerce kale resmini tekrar tekrar incelemitim, ama resim ektirdii bu kalenin hangisi olduu konusunda hibir zaman emin olamadm. in asl; dedeler, anneanneler, babaanneler ve onlarn byklerinin hayatlarna olan merakm bastramamtm o yllarda. ocukluumdan itibaren aileme gemile ilgili sorular sormaya balamtm. Liseye baladm yl babam srarlarma dayanamad ve beraberce soy aac kartma konusunda titizlikle almaya baladk. Ama aacn dallarna taklm akrabalarn adlar, yaadklar yllar yetmiyordu bana. Daha fazlasn bilmek istiyordum. Gizlerini, mutluluk ve hznlerini sanki kendimiz yaam gibi bilirsek eer, bu hayat yaamaya balayabiliriz, diye dnyordum. Ara sra, o yllarda oluturduumuz soy aacn karp bakarm. Her bir akrabayla kendi hayatmn dnemleri arasnda bir ba kurmaya alrm. Soy aacndaki koca ailenin tek bir insan, aacn her bir dalnn da ayn insann farkl dnemleri olduunu hayal ederim. Daha bana buyruk bir akrabay benim ilkokulda haylazlmla ilikilendiririm de dedemi hibir zaman yere ge koyamam. Babaannemin, evlendikten sonra on yedi kez tandklarn, Anadoluyu kar kar gezdiklerini sylediini anmsyorum. te resmi ilk defa bulup kendimce bir bilgi karamaynca, dedemin ktlklar, isyanlar, savalar grm gzlerinden bir srr zebilir miyim, diye resmi alp her gece bir keye ker; kemerli duvarlarn arkasnda, kaleyi epeevre dnen yolda bir kmlt olacak da ben de bir ipucu yakalayacakmm gibi saatlerce resmi izleyip dururdum. O lo yoldaki karaltya baktka o belli belirsiz glgenin ben olduunu dler ve ryaya dalardm baz geceler. Ryamda, zaman bir nehir gibi akyorsa ve ben de o nehrin bir damlasysam, derdim, bir yolunu bulup akntnn tersine dnebilirim, dedemin hayatnn bir gnne ahit olabilirim. Uyanp rya grdm anlaynca ne ok zlrdm. Ryada olduumu zmleri bir rpda bulmamdan anlamam gerekirdi, diye dnrdm. Sonra aklma imknsz yollar denemek derdi. rnein yola vururdum kendimi. Gitmi olabilecei her yere gider, dikilirdim. Bir rzgr, bir ses, akla hayale gelmeyecek bir tesadf yaadmz zamanlar aktrp bana onun bak asn bir anlk kazandrabilir; onun aklndan geenleri bir yolla aklmdan geirtebilir, deyip hayaller kurardm. Babaannemin ve babamn halasnn bizlere anlattklarn defterime yllarca kaydetmitim. Ailenin gen kuann, yallktan tekrar tekrar ayn eyleri anlatyorlar, deyip yarm kulak dinlediklerini, can kulayla dinler; ilk kez kaydediyormu gibi yeniden yazardm. Belki, diyordum, bu anlatlarn sonradan okuduumda farkl bir eyi seebilir ve daha nce fark etmediim bir izi srebilirim.
www.altkitap.com
81
Dedemin yaadn bildiim her eve ve gitmi olabileceini dndm her yere, defterim elimde gittim. Bu evlerin ounun yerinde yeller estiini bilmeme ramen vazgeemedim. Kimi zaman babamn halasnn, kimi zaman babaannemin anlattklarn anmsadm. ocukluunun getii kentte, mitlerini kestikten ok sonra babas Kafkas cephesinden bir gn anszn geri dnnce, o zaman kck bir ocuk olan dedem gibi, Vallahi babam, billahi babam diye sevinten deliye dnmek istedim. Bir an iin o olmak ve yaadklarn hissedebilmek iin gittii, yaad kentlerde ve o kentlere giden yollarda gnlerce dolanp durdum. Gitmi olabileceini dndm her yere gittim derken, resimdeki kaleyi hari tutuyorum tabii. Bu resimdeki kent ve bildiklerim dnda kim bilir daha ne ok yere gitmiti ama bu resim, sr burada der gibi bir eyler fsldard bana. Birden fazla bilinmeyenli bir denklemle urar gibi bouup durdum bu kaleyle yllarca. Ama elimdeki tek bilinen olan kalenin iten grn denklemi zmeme bir trl yetmedi. zemeyince de helak ettim kendimi, ta ki bir gn pes edip resmi ariv olarak kullandm bir kutunun dibine atncaya kadar bu taknt yedi bitirdi beni. Ama sonra Ceydann aramas, soy aac konusundaki konumalarmz derken yine iime binbir merak dt ve bu resmi tamamen unutamadm anladm. Ceyda ile eski resimler, yazlar falan getirmek iin anlamamamza ramen bulumaya ikimiz de eli kolu ykl geldik. Bir dnem; dedem askeri okulda, kuzeni Mlkiyede okurken, yaadklar birbirlerine deiik gelmi olacak; yazmlar ve aldklar mektuplar saklamlard. te bu yzden dedemin Ceydann dedesine gnderdii mektuplar onda, onun dedesininkilerse bendeydi. Hzlca baktk getirdiklerimizin bir ksmna. Sonra yllarn dostlar gibi konumaya daldk. Annesinden duyduklarn, dedesinin stanbula geldiinde skdardan Beiktaa geerken motorda elini suya sokuunu, derin nefesler aln, Boaza tutkunluunu anlatrken sustu bir ara. Ben de, Tamam ite, kesin akrabayz, bizimkiler de denize ok dknd, deyip dedemin deniz sevdasn anlatmaya baladm. O bulumada ne o sesinin slakln ne de ben iime akttm sandm gzyam saklayamadm. Drt be ay iiminde bazen bir mr abalayp edinemediimiz bir dostluu kazanp kalktk masadan. Bir sonraki bulumaya kadar incelemek zere resimler ve yazlar emanet ettik birbirimize. Eve dnnce resimleri incelemeye baladm. Dedemin bir kalenin dnda ekilmi resmine sra gelince hayal grdm dndm en bata. Resimdeki kale izini srdm kaleydi hi phesiz. Surlarda dalgalanan bayrak, dedemin stndeki takm elbisesi ve kravatnn duruu hibir tereddde yer brakmyordu; ayn yerde, ok byk olaslkla da ayn gn ekilmiti iki resimde. Bendeki kalenin iinde ekilmi olan, kalenin nerede olduu hakknda kesin bir ipucu ortaya koymuyordu ama bunda kale, bir uurumun stnden aada kvrlan nehri seyrediyordu ve kentten surlara yetiebilen tek ey sadece byleyici bir kuleydi. Bu resmin bir benzerini, ayn yer olabilir dncesiyle arivime aldma emindim. Nasl olup da resmin, dedemin kuzeninin albmnde olduunu sorgulamadan arivi atm. Kalenin nerede olduunu bulduumdaysa ne sevin lklar attm, ne de kahkahalarla
www.altkitap.com
82
gldm. Bir srrn ortaklna davet edilmi gibi akndm sadece. Hemen uyumam, aklm bama toplamam, sonra tm getirdiklerimi incelemem gerekiyordu. Bu kente gitmek iin plan yapmalydm; izin, bilet falan gibi dnmem gereken bir sr ayrnt vard. O gece ryamda, Harbiyedeki askeri mzenin nnde yrdm, sava toplarnn altlarndaki levhalardan toplarn meneyilerini ve kullanldklar yllar okuduumu grdm. zerlerindeki ilemeler bile birbirinin tpatp ayns iki toptan birinde Trk yazarken, dierinde Belika yazdn grnce, bu bir rya, byle bir hata asla yapm olamaz mzeciler, diye geirdim iimden. Sonra nasl olduysa resimdeki kalenin surlarnda grdm kendimi; elimde bir defter, uzaklardaki yeil tepelere bakyordum. Bir barma sesiyle irkildim. Dnp kalenin iine baknca dedemi grdm. Bana glmseyerek el sallyordu. Gn doarken uyandm. Grdm rya kafamda dnp dururken, sabrszlkla mektuplarn bana oturdum. Dn gece babama gtrseydim mektuplar, bir rpda incelerdi, diye dndm balarken. Sonradan azck efkrlanrd ama. Dedemin tayini knca, ayrldklar kentlerde bir parasn brakt ocukluuna, onun gibi askeri okula giriine giderdi akl. Btn gece yannda otursam, tek tk konuurduk. Yani aslnda durmadan konuurduk, ama aralardaki ksack suskunluunda sessizlik uzadka uzard benim iin. Aklndan geenleri kestiremeyince, kim bilir neleri karyorum, diye zlrdm. O tekrar sze balasn isterdim. Sorular sormaya balarsam, keyfi kap bsbtn susar diye de korkardm bir yandan. Bir sre sonra dayanamaz, ayrntlarn peine derdim yine. Sakin sakin anlattklar beni olaanst heyecanlandrrken, olaylar birbirine balamaya, grnenin dndaki anlamlarn kavramaya abalardm. Her sz bir iz olurdu gzmde. Pelerine derken, zamann acmasz akn ayrmsamamdan herhlde, hznlenirdim. Oysaki babama sorsalar, Her ey insan iindir, der. lme, ayrla, hasrete durup bakar dolaysz, kabullenile ve kendine yk etmeden hibirini, geer gider. Ayrntlar birbirine balayacam diye uramaz. Onun iin her ey aktr ya da grnen ksm yeter insana. Bir duygunun, bir dncenin ardndan da didiklemez kendini. Emekli olduu gnn gecesini anlatrken, niformam karrken aynada baktm kendime, iimden bir sz akp gitti, duraksadm bir an, sonra yatp uyudum, demiti. Bu kadar basittir hayat ite onun gznde. Bir zntnn ortasnda giderim yanna. Skntm sezer. Olacakm, olmu. der ben anlatnca. Ama yle bir der ki bu sz, neden bilemem ama rahatlarm. En azndan bir sreliine hafiflerim. O sabah da, ilk mektubun katlanm sayfalarn aarken, kafamn en ok kart anda babam arayabilecek olmann rahatl vard iimde. Bu duyguyla saatlerce dolandm sayfalar arasnda. Bu bir n almayd tabii, daha nice geceler didinip duracaktm. Uykusuzluktan gzlerim kapanmaya balamt ki dedemin bir mektubu bitirirken yazdklarn okuyunca donakaldm. Nasl kendimi toplayp eviriyi bitirdim, hatrlamyorum, ama defterime geirdiim ryasn tekrar tekrar okudum:
www.altkitap.com
83
Ryamda uurumun ucuna kurulmu kaleye uzanan bir kulenin ykseldii, ihtiaml bir ehre gidiyorum. Kalenin iinde toplarn arasnda dolanyorum bir sre, karanlk bir dehlizden geip surlara kyorum. Birini bekliyorum, ok uzak yoldan gelecek birini. te bu mektupla hi bilmediim bir tekrarla yzletim. Bir insann deiik dnemlerinin tesinde, kuaklar boyunca bir tekrarn iinde olduumuzu dndm. Sadece hayatlarmzn deil de ryalarmzn bile birbirine bal olduu bir tekrard bu Dedem yllar sonra o kente gittiinde, Kulelide renciyken grd ryay hatrlayp, bak ryam kt, demek iin kalenin dnda ektirdii resmi dnnde kuzenine mi verdi veya tamamen rastlant eseri mi bu resim Ceydann dedesinin eline geti, bilmiyorum. Hatta grdm rya bir rastlant m deil mi, onu dahi bilmiyorum. Ama Brkselden bindiim trenden Dinant kentinde indiim o puslu sabah, gsmn iinde iki yrein attna yemin edebilirim.
www.altkitap.com
84
GKDELEN BOLUU
Meral Yakar
Gnein, iinden szmakta aresiz kald mutfak penceresi (daha dorusu cam duvar) yeni bir gne tank olamyordu. Veler masada ilgisizce Zaferin sabah gazetesini okumasn seyrediyor, bir yandan da o haftaki kahve karmn koymak iin bo bir kavanozun kapan amaya alyordu. Zafer sayfay evirirken bir an gz gze geldii Velere bayla selam verdi, karlnda ancak bir gz krpmas alabildi. Boluklu Gkdelenler inde! Byk Trk mimar Prof. Dr. Ali etin Baykarann buluu olan ortas boluklu gkdelenin temeli Dubaiden sonra imdi de angayda atld. Birbirine bitiik iki gkdelenin ince, oval boluundaki daireler, ofisi ve evinin ayn gkdelende olmasn isteyen, ancak ykseklik korkusu olanlara satlyor. Bu fikri kendisi bulmu olsayd... Zafer yerinden kalkt, abartl bir tavrla gazeteyi buruturup p kutusuna att. ... Veler boluklu gkdelenleri, yere saplanm dev inelere benzetirdi. Ara sra irketteki arkadalarna binalarn ineye benzemesiyle ilgili souk espriler yapard. imdi, oturduu yerden otuz kat aadaki ofisine inmeyi hi istemedii halde, zamann gemek bilmemesine ayordu. Boluun etrafndaki dier dairedekiler gibi, mecburiyetten doan bir alkanlkla Zaferle be senedir birbirlerini izliyorlard. Mutfaklarda yaananlarn dndakileri doldurmak, gazetelerin pazar eklerindeki bulmacalar doldurmaktan farkszd. Bazen kurgular birbirine karr, kendi hayatlaryla ilgili alglar dierinin yaam alanna girerdi. Bu ikili dnme her eyi daha da nemsizletirir, ekilmez bir hale getirirdi. Her zamanki pis, gri hava, binann griliinde eriyip gidiyor, okula yeni balam bir ocuun yapt resimleri anmsatyordu. Veler lgn, sar masa rtsnn kvrmlarn eline alarak buruturmaya balad, iinin bu denli skld zamanlarda kendi kendine oynad oyun aklna geldi. Aslnda btn hayat ok uzun bir filmdi. Bu oyuna ilk baladnda o sralar srekli tartt insanlarn aslnda ne kadar haksz olduunu herkesin bildiini varsaymak istemiti. Uzun zaman orijinal bir ey bulduunu zannedip kendisiyle vnm, tesadfen izledii popler bir filmin bu fikri kullandn grnce iinden bir eyler kopmutu.
www.altkitap.com
85
MUTFAK Daha yirmi dakika var.
-GRKASVETLBRGN
Veler hayatndan, kendisinden, evresindeki insanlardan, iinden, ksacas her eyden ok sklmtr. Erken uyanm olmalym. Bir sabah, ie gitmeyi beklerken (herhalde yirmi dakika bo vakti olduu iin), oturup ciddi ciddi dnr. Zaman gemek bilmiyor. Hayat hikyesi gznde giderek berbatlar. Ortalama eitim seviyesi, geliri ve zeks olan bir ailede domutur. Hep ortasndadr. Onlar boandnda da ortada kalmtr, bu binada da. Bu ev beni deli ediyor. Her ey sama gelmeye balar; kendi kendine yabanclar. Daima ryada hissediyorum kendimi. Yanl bedene skm bir ruhum ben der elindeki bo kavanozun skm kapana. erdeki hava cierlerime yeterli gelmiyor. Normal olmayan bir eyler var. Her sabah, mutfak masasnda, iinde bir yerlere, hayatnn senaryosunu yazmaktadr. Bu ruhsuz, iler acs senaryoyu hibir ynetmen beenmez. Ayaa kalkar, mutfak kapsn kavanozun kapana arpar, kavanozun bir tur dndn hayal eder. GKDELEN olduu kata geldiinde birden vazgeer, kendini sokakta bulur. SOKAKLAR DI-GN nsan seline karrken ne yaptn bilmediinin farkna varr. Amaszca bir sre gezindikten sonra Zafer Bankasn grr. Dilinin ucuna yine, zgrlk kleliktir slogan gelir. Geen sene alakay nerden kurduu, neden komusu Zaferin deil de bu szlerin geldii aklna taklm, gnlerce dnp yine byle bunaltc bir yaz gnnde bu tuhaf balanty bulmutur: Slogan lisede okuduu 1984tendir, romanda Zafer tm markalarn addr. Giede grd ilk memura kimliini uzatr. Tm param ekmek istiyorum. Adam sesini karmadan ilemleri yapar. Yirmi dakika sonra dardadr. Bir czdan daha almaya karar verir. Tekrar kalabala karr. ... Zafer, masasnn altnda turuncu migren hap iesinin kapan amaya alrken Yektay dnyordu. Bu akam yaz maz yok! Bilgisayar uultusunu deil, Yektann cevabn duymak iin sabrszlanyordu. Ama bir yan da ondan ailesini terk edip kendi evine -GN Asansre biner, arkasndaki adamlarn nefeslerini ensesinde hissedip rperir. Ofisin
www.altkitap.com
86
tanmasn istemesinin bir eyleri kopardnn, Yektay, u ana kadar gz ard ettii gereklerle ba baa braktnn fakndayd. Onu kaybetmekten lesiye korkuyordu. Ya gekince de olsa bylesine gzel, asil ve zengin bir kadn tarafndan sevilmek, nemsenmek ve hatta bu denli vazgeilmez olmak gururunu okuyor, ona olan hislerinin ak olduu yanlgsnn rahatlna bile bile dyordu. Yektann evli olmas ii daha da lezzetli bir hale getiriyor, imknsz akn dramatiklii Zafer iin alyordu Blm ofislerinin olduu kattan bir aadaki Yaratc Yaplar dersine giderken konsantrasyonunu nasl toplayacan dnd. Her yerde Yektay gryor, her kede karsna kan oval duvar saatleri o arkasn dnd an ks ks glyorlard. Zafer terliyordu. rencilerin ders boyunca inip kalkan elleri, oynayan azlar, ktkalem hrtlar, kimi zaman yavalayp arlaan, kimi zamansa takip edemeyecei kadar hzlanan bir ritimle gzlerinin nnden akp gidiyordu. Bir sre sonra, btn gerekliini yitiren bu ileyi, Zaferi ok farkl bir leme gnderdi. Dnyann btn dzeni imdi snfa dolmutu. Ykselen sesler dierlerini susturuyor, savalarla lenler pencerelerden dar akyordu. Krmz bir sel gelip her eyi temizleyene dek herkesin burnuna kadar gelen ceset paralar tm snf alkalyordu. Duvarlar bir bir yklyor, yerine ina edilenler oday gitgide daha ok daraltyor, imdi daha yakn oturan insanlarn esnemek iin kocaman atklar azlarndan ruhlar gz krpyor ve ellerin onlar kapamaya karar vermesiyle birden kayboluyorlard. Arada bir uuldayan korkun rzgr kulaklar sar ederken, tavanda birden bire parlayan yldzlar gzleri kamatryordu. Bylece ortalk arapsana dnyor, sralarn stne kan renciler birbirlerini drebilmek iin her yolu deniyorlard. Kimin konutuu, ne sylendii anlalmyor, anlalsa bile bir nemi olmuyordu. Samalamak konumak, konumak samalamakt. Zafer insan boluklarn etle rten odadan syrlarak kt, ok gemeden ii dndayd. Yzn ykarken kpkrmz gzlerinden tm zayfln okudu, gzlerini elleriyle rtt, oradan ar ar uzaklat. ... Veler sakindir. Bulduu plann dhiliine kendisi bile aar. Hafzam kaybeder, yeni bir yaam kurarm kendime. Buradan olabildiince uzaklarm. Lazm olduka hatrladm uydurma gemiimle tekrar denerim ansm. Veler kendini ok zeki hisseder. Bir elini cebine sokar, dierini enesinin altna gtrr bir yandan yrrken. nce yeni bir isim semelidir kendine. simler hem ok nemli, hem de ok nemsizdir. Ben bulmutum bu sz! Bu aklna gelince daha da keyiflenir; nedenini bir rpda hatrlayamad iin byle karmak bir eyi bulduuna vnr. En ok kurtulmak istediim eydi ocukluumdan beri. Annem ve babam dokuz ay dnm,
www.altkitap.com
87
bulamaynca isimlerinin ilk hecelerinden oluturmular. Yaratcln bylesi! Vedat Bey ve Lerzan Hanm, bylece her arldmda kendilerini hatrlatacak, ilk gnden bir lanet hediye etmiler bana. Son hecelerini alp, ekip gidecekleri akllarna gelmemiti o zamanlar phesiz. Hibir anlam olmayan bir isimden nefret etmeme, dnya zerinde bu adn yalnzca bende olmas bile engel olamamt. Veler dalgn bir halde otogara girer. Herhangi bir ehre bilet alr. Otobste, kendine yeni bir isim dnrken uyuyakalr. Ryasnda dev bir dolmakalem grr. Kendisi sayfann zerinde bir noktadr. Anlam olmayan bir hikyeye devam etmesi gerekiyordur, ama kalemi bir trl yerinden kmldatamaz, terledike sayfaya daha da yaylr. ... Zafer oyalanmak umuduyla televizyona bakyor, aklndan Veleri geiriyordu. Sabahki ruh hali, o gl ellerine ramen kavanozun kapan bile aamamas gnlerdir sren geriliminin had safhaya trmandn gsteriyordu. e gitmesine daha on dakika olmasna ramen, kahvesini bile almadan ekip gitmesiyse tek bir eye iaretti. Veler kendini yitirecekti. Kim bilir hangi ehrin yabanc sokaklarnda kaybolacak, baka biri olduunun yanlsamasyla yaamaya alacakt. Veler tuhaf biriydi. O anda ne yaptn veya bir sonraki hareketini kestirmesi, balarda Zaferin bir hayli vaktini alrd. Gznn nnden mutfak dekorlu kareler geti. Veler cama boydan boya ocukluk fotoraflarn yaptrrken... Veler krmz bavuluna mutfak eldivenlerini tktrrken... tabaa ayr ayr msr gevreini ve st azar azar doldurup srayla lavaboya dkerken... Bu ehre kaybolmaya gelmiti. Oysa imdi anlyordu ki, hi bilmedii bir ehrin sokaklarnda kaybolmak bile anlamszd. nsan ancak bildiinden uzaklatn dnrse kaybolurdu. Ya da bir amac, gidecei yn varsa eer... Buna sevinse mi, zlse mi bilemedi. Altgen meydanlarda gezindi yalnz ve yorgun. imdi ortas yryen merdivenlerle ykseklere uzanan, koskoca bir alveri merkezinde olmalyd Veler. Etrafna aknlkla bakyor olmalyd. En st kata ktnda unutmu olduklarnn iinden ykseklik korkusu gelip buldu onu. Kenara tutundu skca, biraz meldi. ki taraf cadde olan dar kaldrm tanda bir ayan dierinin nne atarak yryordu imdi. Hzla geen arabalar yavaln, beceriksizliini vuruyordu yzne. Hep araba sahibi olmak istediini hatrlad, gld kendi kendine. Oradan bir deniz kysna geti, babasna balk tutma sz olduunu hatrlad. Gitme demiti ona, bu Pazar bana szn vard... Veler yzne bakp glmt, deniz kenar olan bir ehre gideceim demiti, sen de gelirsen ayarlarz bir eyler. Dumanl Hafza sokanda nce saa, sonra sola sapt. rencileri geldi gznn nne, onlar iin belki dnebilirdi. Yektay dnd, kim olduunu pek hatrlayamad,
www.altkitap.com
88
karsyd herhalde... Migrenin tutmadan u ilac alsan iyi edersin, diyordu kendisine. Sonra bana da dnyay dar ediyorsun. Renklerin birbirine getii, grltl ve slak ehrin sokaklarnda yryordu Veler imdi. Yalpalyordu. Sandan solundan insanlar gelip arpyorlar, kulana kelimeler fsldyorlard. Aklnda tutabilirse bir cmle oluturacak, belki bir hakikati, belki hatrlamas gereken eyleri anlatacak kelimeler... Zafer ban hzla kadife koltuun minderlerinin arasna gmerken belki yznc kere, almay ge akl ettii migren ilacnn ary dindirmek yerine kafasn gzelletirmeye altna karar verdi. Aptal ila firmas, aryla birleince yaad an sonu gelmez bir kbuslar zincirine evirmekten baka bir ie yaramayacan kestirememiti. Artk hibir eyden emin olamyordu. Belki de bugn derse bile gitmemiti. Belki de Veler u an evinde, yatana gmlm televizyon seyrediyordu. Belki bunlarn hepsini hasta zihni uyduruyordu. Beyinle zihin ayn ey deil! Emin olamyordu... Bu kadar az ipucundan byle detayl bilgiler yaratabilmesine ayor, bu ite byk glerin parma olduuna inanyordu. Muhtemelen u anda bulutlarn zerinde kurduklar masada, elleriyle yaptklar genlerle insan yzl bcekleri hapsediyor, yerlere kadar uzanan byklarn koskoca elleriyle burarak kahkahalarla glyorlard. Koca popolu ve krtk dev garson kzlar ikilerini tazelerken, pes etmi insanbcekleri ellerinin tersiyle masadan spryor, yenilerini ise yan balarndaki kutudan avula masaya koyuyorlard. ... Veler bir taa oturdu, btn gn erteledii Zafer Sinemasnn oynamasna izin verdi. Bir sre sonra bunu da unutacakt, biliyordu. imdilik izlemekten baka bir aresi yoktu. Yekta mutfaa girer. Zaferi tezghn zerine oturmu, stndeki dolap kapayla ban sktrrken bulur. Zafer ksa bir sessizlikten sonra yavaa yere iner, cama doru yrr. Veler gitti. Gelmez artk. Nerden biliyorsun? Zafer omuzlarn silker. Bu ii olabildiince ksa tutmak istiyorum Zafer. Olmayacak. Bunu sen de ok iyi biliyorsun. k yolu bulamyorum. Zafer kendini tutamayarak barr. Beni hi sevmedin! Bunu bekliyormu gibi ekmeceden bir silah karr, kendi bana dayar. Yekta bir anlk afallamadan sonra sinirlenir, koarak Zaferi iter, bir sre bouurlar. Silah elinden alr, Zaferi sandalyeye serte omuzlarndan bastrarak oturtur, silah kucana atar. Adn ne Zafer? Kimsin sen? Nereden geldin? Bu adn bile unuttuun ehirde ne aryorsun? Ne iin, kimin iin btn bunlar? Syle! Benden ne istiyorsun? Neden aklmdan kmyorsun? Neden beni de kendi oyunlarna alet ediyorsun? Ben kimim?
www.altkitap.com
89
u anda konuan kim? Bu eve neden gne girmiyor? Neden srekli iim sklyor? Neden senin berbat hikyende figran rolndeyim? Neden dnya hep senin etrafnda dnyor? Neden her eyi bir kbusun ardndan gryorsun? Migreni bahane etme! Neden kendin olamyorsun? Kendini neden haddinden byk rollere layk gryorsun? Sen kimsin ki herkes skmken sen zgr olmak istiyorsun? Bouna olduunu bilmiyor musun? Gerekten mi bilmiyorsun! Adn ne Veler? Senin adn ne? ... Zafer aynada Velerin yzn grd. Gzlerini inceledi; yeil olduklarn fark etmemiti. Dklmeye balam kumral salarnda Velerden ok Yektannkilere benzeyen uzun, ince elleri gezdirdi. Ban tuttu, aynaya birka kere ard ardna, iddetle vurdu. Orada, sonsuz boluun iinde Zaferi Yektayla oturmu kahve ierken buldu, arka fonda en sevdii filmin biti mzii alyordu. Yanlarna yaklat adm adm ve yava yava... Zihninin iinde yrr gibiydi, stelik ba ars da dinmiti. Onu grdklerinde ellerini uzattlar ve bir anda sarsntyla st ste yldlar. Gkdelenden insanlar yayordu; duvarlar, eyalar, masalar hep zerlerine geliyordu. Boluk gittike kapand, kapand. Kapand. ki mutfak birbirine geerken, Veler, Yekta ve Zafer bir bedende topland. Zihninde yklan gkdelenin kalntlarnda dolat, iinde turuncu bir migren iesi olan kavanoza rastlad. Krlmt. Kapaksa hl skkt.
www.altkitap.com
90
www.altkitap.com
2008

2007 Alt Kitap Öykü Seçkisi PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

2007 Alt Kitap Öykü Seçkisi PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Bitmeyen

altkitap 2007 yk sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

Athanasia: Yunanca kkenli kadn ismi. lmszlk anlamna gelir.

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

HESAP KESM TARH

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

KTAPLAR YALAN SYLER

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi

altkitap 2007 yk Sekisi