Ama

Bu standardn amac, lkemizdeki binalarn stlmasnda kullanlan enerji miktarlarn snrlamay, dolaysyla enerji tasarrufunu artrmay ve enerji ihtiyacnn hesaplanmas srasnda kullanlacak standard hesap metodunu ve deerlerini belirlemektir.

Bu standard ayrca aadaki amalarla da kullanlabilir:

Yeni yaplacak bir binaya ait eitli tasarm seeneklerine bu standardda aklanan hesap metodunu ve deerlerini uygulayarak, ideal enerji performansn salayacak tasarm seeneini belirlemek,

Mevcut binalarn net stma enerjisi tketimlerini belirlemek, Mevcut bir binaya yenileme projesi uygulamadan nce, uygulanabilecek enerji tasarruf tedbirlerinin salayaca tasarruf miktarlarn belirlemek, Bina sektrn temsil edebilecek muhtelif binalarn enerji ihtiyacn hesaplayarak, bina sektrnde gelecekteki enerji ihtiyacn milli seviyede tahmin etmek.

Uygulama alanlar
Bu standard aada belirtilen binalarda uygulanr:

Konutlar, Ynetim binalar, ve hizmet binalar, Otel, motel ve lokantalar, retim binalar, Tiyatro ve konser salonlar,

Klalar, Ceza ve tutuk evleri, Mze ve galeriler, Hava limanlar, Hastaneler, Yzme havuzlar, malt ve atlye mahalleri,

Genel kullanm amalar dolaysyla i scaklklar asgari 15C olacak ekilde stlan i yerleri ile endstri ve sanayi binalar, Yukarda belirtilen amalarn birkana ynelik olarak veya bunlara benzer amalar iin kullanlan binalar.

almann Amac ve Kapsam

20. yzyln bandan itibaren bina yapmnda kullanlmaya balanan ve bu yzylla birlikte yaygnlk kazanan, yeni yap ve yapm sistemlerinin, saladklar birok yararn yan sra, yap fizii ve konfor artlar asndan baz sakncalarnn da olduu zamanla ortaya kmtr. zellikle betonarme ve elik iskelet binalarda, d kabuun nemli bir blmn oluturan d duvarlar, tayclk grevi yerine, sadece d ortam ile i ortam birbirinden ayran bir blme eleman grevini stlenmitir.

Bylece d duvarn, tayc sisteme, olanaklar lsnde, az yk verecek ekilde hafif ve ince olmas nemli bir tasarm lt olmutur. Ancak, bunun sonucu olarak, d duvarn eitli evresel etmenlere bal olarak, ilevini yerine getirebilmesi iin, yma sistemlerde kullanlan homojen, tek katmanl ve kaln bir duvar yerine, ayr ayr ilevleri olan, farkl malzemelerden ve katmanlardan oluacak ekilde tasarlanmas gerei ortaya kmtr. Duvar yapmnda kullanlan, hemen tm yap malzemeleri, az veya ok gzenekli yaplar nedeniyle, direkt ve indirekt yollarla evredeki nemi bnyelerine alma, depolama, yap ierisinde tanmasn salama ve tekrar bnyelerinde atma zelliine sahiptir. Nem tanma tipleri arasnda olaan koullarda, srekli olarak meydana gelen ve en etkili olan buhar difzyonudur.

Geleneksel yap ve yapm sistemlerinde kullanlan, homojen ve kaln yma duvarlarda veya hava ve nem geiine kolaylkla izin veren, ahap iskelet duvarlarda, buhar difzyonu, hemen hibir sorun yaratmamaktadr. Ancak ok katmanl duvarlarda kullanlan farkl malzemelerin, farkl nem geirgenlik zelliklerine sahip olmalar nedeni ile tanan nemin baz katmanlardan hzl bir ekilde geerken, baz nem geirgenlik direnci yksek katmanlarn nnde birikmesi sz konusu olabilmektedir. Bundan baka, d duvar katmanlarnda olaan artlardaki nemin dnda, evre artlarnn etkisi ile veya tasarm ve uygulama hatalarndan tr, olaan d rutubet- nem birikimi, yani youma meydana gelebilmektedir.

Bunun sonucunda ise d duvarn kendisinden beklenen performans yerine getirememesi ve tayc elemanlardaki demir donatnn korozyona urayp paslanmas sz konusudur. Bina yapm tamamlandktan sonra, duvarn kendisinden beklenilen performans yerine getirememesi durumunda, bu tr sorunlarn ortadan kaldrlmasnn ok zor, hatta baz durumlarda olanaksz, olduu aktr. Bu neden den tr, bu tr sorunlarn ortaya kp kmayacann, tasarm aamasnda belirlenip, yine bu aamada gerekli nlemlerin alnmas, d duvarn kendisinden beklenilen performans srekli olarak yerine getirebilmesi asndan, nemlidir. Tasarm aamasnda, zellikle 20. yzyldaki teknolojik gelimelere kout olarak retilen yeni yap malzemelerinin eitliliinin de etkisiyle, temelde ayn ilevi yerine getirebilecek, bir ok d kabuk seeneinin gelitirilebilmesi olanakldr.

Seenekler arasnda sl ve nem ile ilgili performans ltleri dorultusunda, bir deerlendirme yaplarak, en uygun olann seilmesi, tasarm srecinin nemli bir aamasn oluturmaktadr. Bata gelimi lkeler olmak zere, tm dnyada enerjinin retimi ve tketimi sonucunda oluan evre kirliliinin ve enerji tketiminin azaltlmas iin bir dizi almalar yaplmtr. Bu kapsamda, lkemizde de bina ve bileenlerinin yapm ve uygulama esaslarn ieren birtakm standart ve kurallar kartlmtr.

Ancak srekli gelien teknoloji koulu ile yeni s yaltm malzemelerinin gelitirilmesi ve enerjinin giderek daha pahal hale gelmesi, standartlarn revizyonunu ve gncellenmesini srekli klmaktadr. Son olarak lkemizde revizyona uratlp yeniletirilen TS 825 Is Yaltm Standartlar ve ynetmelikleri bu kapsamda yaplan almalarn bir sonucu niteliindedir.

Sonular ve neriler
Sanayileme ve teknolojik gelimeyle birlikte artan enerji ihtiyac, buna mukabil dnya doal enerji kaynaklarnn giderek azalmas ve artan hava kirlilii gibi sebeplerden dolay, tm dnyada enerjinin etkin bir ekilde kullanlmasn gndeme getirmi ve bu konu zerinde eitli yasa ve standartlarn oluturulmasn salamtr. Ancak enerji kaynaklarnn byk bir blmnn da baml olduu lkemizde, bu gne kadar bu konu yeterince nemsenmemi, gerekli yasal dzenleme ve standartlar eksik ve zayf kalmtr.

Bylesine nemli bir konuda, en sonunda 2000 ylnda, yeni binalarn yapmnda uyulmas zorunlu tutulan, yeni TS 825 Standartlar ve Is Yaltm Ynetmeliinin karlm olmas sevindirici, ancak mevcut binalar kapsamamas ve bu kadar gecikmi olmas bir o kadar dndrcdr. Is yaltm konusunda halkn bilinsiz oluu, mimari proje ve mteahhitlik firmalarnn bu kaleme nem vermemesi sonucu, yllarca gz ard edilen s yaltm, yeni deprem ynetmeliinin de km olmasyla artan betonarme kolon ve kiri yzey alanlarnn daha byk bir s kprs oluturmas ve donatnn korozyona kar korunmas gerekliliinin ortaya kmasyla daha da nemli bir konu haline gelmitir.

Dier taraftan 20 yzylla birlikte deien yeni yap ve yapm sistemleri, bina d duvarlarnn tayc amal, kaln ve homojen kullanlmalarn farkllatrm, yalnzca d ortamdan ayrma amal kullanmlarn gndeme getirmitir. Dolays ile de i ortamdan alan kazanmak iin mmkn olduu kadar ince ve birden fazla katmandan olumalarn salamtr.

Duvarlarn farkl malzeme katmanlardan olumas, kesit ierisinde farkl buhar geirgenlik direnlerine sahip malzemeler demek olduundan, buhar difzyonu srasnda katmanlar arasnda youma ihtimalini artrmaktadr. Youma, yap fizii, insan sal ve malzeme performans kriterlerini etkilemektedir. Bu nedenledir ki yeni TS-825 Standartlar ve Ynetmeliinde Glaser usulyle youma tahkikine yer verilmi olmas, eski standartlardaki nemli bir eksiklii gidermitir.

Yeni yaltm ynetmeliinde s kprlerinin yaltlmalar zorunlu hale getirildii iin alternatif zmlerin tamamnda kolon ve kiriler dardan yaltlm ancak bu sayede ynetmelie uygun youma sonular elde edilmitir. Yeni yaltm standartlarna gre yaplan alternatif yaltm zmlerinin, eski standarda gre yaplan yaltm zmyle kyaslanmas sonucu yllk tasarruf edilecek enerjiler hesaplanm ve yaplan yatrmlarn 1.27 ila 2.28 yl arasnda geriye dnd ortaya kartlmtr. Bir yapnn mr dnldnde yaplan tasarrufun ne derece nemli boyutlara ulat aktr. Yap fizii, konfor koullar ve insan sal gibi etmenlerin dnda, sadece maddi boyutuyla bakldnda bile konunun nemi anlalmaktadr.

Bylesine nemli olan s yaltmnn yaygnlk kazanmasnda biz mhendislere, mimarlara ve konunun uzman olan kiilere nemli grevler dmektedir. Unutulmamal ki, bir mhendisin grevi en ekonomik olan deil, en optimum olan semektir.

bitti.!

Sorusu olan arkada var mdr ?