SZEL VE POSTER SUNMA VE REHBER Seil AKSAYAN* Gler ZET Bilimsel sunmak zere, etkili, ilgi ekici ve ana dinleyenlere kolayca szel ya da poster bildiri raporu ve yapmak ciddi ve g bir Bu bildiri ve dikkat edilecek zellikle raporlan belirtmektedir. Anahtar kelimeler: szel bildiri ve poster grsel aralar A GUIDANCE FOR PREPERATION, PRESENTATION AND EVALUATION OF VERBAL AND POSTER PRESENTATION ABSTRACT For any conference setting, preperations and also evaluations of verbal and poster presentation which the main messages are communicated with the participants in an interesting, and effectively manner require some responsibilities and hard working. This the special requirement for especially research paper presentation and poster is presented./t provide guidelines for effective verbal and poster presentation. Key words: preperation ofverbal and poster presentation, visual audience. Kongre, sempozyum gibi bilimsel derlemelerini ya da orjinal birbirleri ile ve deneyimlerini bylece bilimsel ynden iin Bu tr bilgi daha olur. nk bir derleme ya da orjinal fikir dergi ya da bltenlerde aylar hatta kayabilir(Burns and Grove 1993, Polit and Hungler 1983). Bilimsel duyurusunun ile bu en az 6-12 bir sresi (Burns and Grove 1993, Polit and ise. bu sre ierisinde. bilimsel *Mannara niv. Halk Anabilim **Marmara niv. Y.O. ocuk ve Anabilim (Do.Dr). 1 Atatrk niv. Yksekoukul Dergisi, Cilt:2, 1999 ana ynelik ve ynndedir. Bu durum zaman bilimsel kalitesine glge ile sonulanabilmektedir. Oysa, bilimsel gre yapmak yerine, eldeki uygun bilimsel bildiri ile yolu seilmelidir. Bilimsel genelde bir zet ile ve bu zetin sonucuna gre szel ya da poster sunumu kabul edilmesini gerektirir. ve bir konuda z bilgi vermesi bildiri zetinin genelde 100-250 kelimeden bilimsel ile ilgili ve tek sayfaya istenir. zetler iin belirlenen kelime her ne olursa olsun, bir zetinin blmleri ierecek dzenlenmesi gerekir: O OProblemin nemi ve O yntemi *Yeri ve tr *Evren ve rneklem *Veri toplama ve veri analiz yntemleri OSonular *En nemli bulgular etkileri (neriler dahil) (Burns and Grove 1993). Bilimsel organizasyonuna gnderilen zetleri n sonucu, szel ya da poster sunumu olarak kabul ilk tepkisi genelde mutluluktur. Ancak sre sonra bu yerini sunumun ynelik Bu bilimsel bildiri ile bireylerin, bu bulunacak bir rehber SZEL I-Bildiri Raporu Bildiri raporu ncelikle bilimsel ana dinleyicilerin kimlerden ve bir bildiri sunumu iin srenin gznnde gerekir. Dinleyicilerin klinisyenler ya da akademisyenlerden durumuna gre 2 Atatrk niv. Yksekouku! Dergisi, Cilt:2, 1, 1999 bildiri raporunun nceden bilgi edinitmesi olur (Bums and Grove 1993). Szel sunum raporu dikkate gereken en nemli faktrlerdin biri, sunum iin sredir. Bilimsel szel sunumlar iin 10-15 dakika, sorular ve iin 3-5 sre Bir sunum raporu bu srenin % 10' u problem ve % 20' si ynteme, % 35' i bulgulara, % 35' i ve nerilere dinleyicilerin yeterli bilgi sahibi and Grove 1993). Normal ile bir sunumda, ift bir bilginin sunumu 2.5-3 zaman Bu 15 bir sunum sresi iinde, 5-6 rapor bilgisi ya da derleme raporu ne uzunlukta olursa olsun, bunun sunumu iin raporun, sunum sresi gerekir (Burns and Grove 1993, Polit and Hungler 1983). Bir sunum raporu "dinleyiciler neleri bilmek isterler?" ve "dinleyicilere hangi iletmek istiyorum?" gerekir. Bir sunumda en fazla 5-6 iletilmesi Uzun sunum raporu dinleyicilere mesaj iletme istenilen ve nemli iletilememesi gibi bir zemin Bu nedenle zellikle iin sunum raporu zet formu verilen ierik iin verilen srelerin dikkate olur. iin sunum raporu yer alan kriterler kontrol etmeleri gerekir; (VanHoozer, Mitchel and Shawl993) (;) Dinleyicilerin, ne oranda bilmeleri iin, evren ve meklem seim ynteminin belirtilmesi, Omeklem fazla ve ise, hangi gruba hangi rneklem seim yntemi ile ka olarak iin bu konuda grsel ara (;) Dinleyicilerin, verinin ve veri toplama yntemleri konusunda net bilgi sahibi emin Bu amala, bir alan raporunda; veri toplamak iin rehberi olarak ara, sresi vb' nin belirtilmesi 3 Atatrk niv. Yksekoukul Dergisi, Cilt2, 1, 1999 gerekir. Bu bilgileri destekleyici resim ve slayt sunum gsterilmesi, dinleyicilerin olur. OVerilerin istatistiksel analiz yntemleri uygulanan testler ve nemlilik dzeyi gibi teknik bilgilere yer verilmesi, ODinleyicilerin, ve emin iin ve gerekir. Bildirinin slayt, asetat gibi grsel aralarla sunumu, ve Grsel ve dikkat edilmesi gereken hususlar ileride Sunum raporunun sunumda bilgiler ve slayt, asetat gibi grsel gsterilme iin, sunumu yapacak bireyin notlar olur. Bu notlar, sunum bilgiler gz zamanda, sunucunun slayt ya da asetat yerden hallerde, dinleyicilerin dikkatini bu aralardaki bilgilere ekmesini notlar, asetat ve slayt operatre iletilmesi iin de sunucuya rehberlik eder. Sunum iin raporun bir operatre verilmesi ise, onun slayt belli bir dzen iinde ve her seferinde slayt/asetat iin sunucunun b1nmemesini (Buros and Grove 1993 ,Wilson 1989) Sunum raporu ve grsel ara gtr, bu nedenle deneyimli olabilir. Raporun deneyimli bir nemli bilgilerin ve yol gsterici olabilir. ara slayt/asetat gibi konuya uygun ve bir yeterli byklkte kolay okunacak dikkati ekecek renklendirilmesini bu uzmanlardan and Grove 1993). Sunum raporu ve grsel ara-gere sonra, zaman tutularak ayna nnde sunum rapora ve dzgn nceden sunum provalan yapmak, gerek sunum anksiyeteyi azaltabilir. Aksi halde anksiyetenin yol otomatik hareketler ve jestler, dinleyicilerin dikkatinin neden olabilir. zellikle sunum gn son bir prova anksiyetenin azalarak sunum bildirinin (Bums and Grove 1993, Wilson 1989). Sunum iin yaparken, dinleyiciler sorulabilecek sorulann tahmin edilerek da gerekir. Sunum raporunda 4 Atatrk niv. Yksekouku! Dergisi, Cilt2, 1, 1999 ya da daha ok gereken alanlara nceden sorular dinleyicilere verilmesi, sunumun bu yneltilerek gibi, ekingen dinleyicilerin cesaretlenerek ya da (Bums and Grove 1993,Wilson 1989). Sunum nce, salonun podyumun slayt gibi durumu ve operatrlerinin olup kontrol edilmesi, operatr bir sunum iin srenin bu tr ayarlamalara engeller.(Wilson 1989) Raporunun Sunumu ve Sunumu yapacak bireyin konuya/ tm ynleri ile hakim bir gelebilecek tm sorulara verebilecek yeterlilikte gerekir. Bildiri sunma konusunda deneyimsiz bireylerin, bilimsel gzleme ve sunum biimlerini kendi sunum biimlerini gereksinimleri Sunum biimi sunuculara gre gstermesine etkili bir sunum iin her sunucunun dikkat etmesi gereken genel kurallar verilmektedir; O Bildiri raporunun dinleyicilerin ve dikkatlerinin neden iin, dinleyicilerle gz-gze girilerek ynteminin gerekir. ODinleyicilerden olumlu geribildirim ya da yorulma hatta sesin belirtilerin iin, salondaki tm dinleyicilerin gzden geirilmesi olur. O "ok "sunum yapmaktan pek gibi dinleyicilerde bilimsel yaratacak szlerle bunun yerine sunum ya da bu konuyu duyulan ifadeler O Sunumda bilgilerle grsel ara parelellik gstermesine dikkat edilmelidir. Grsel iin operatr ya da hallerde, mikrofonu eline alarak hem yapmak hem de grsel kullanmak Bu esnada dinleyicilere srekli dnerek gerekir, aksi halde dinleyicilerle dinleyicilerin dikkatleri kolayca OSunum raporda bilgiler olursa, bunlar anda raporun sonunda belirtilmelidir. Unutma faktr dikkate 5 Atatrk niv. Yksekoukul Dergisi, Cilt2, 1, 1999 ok iyi sunucu inanan bireyler bile, sunum ve ara ara bu gz (Wilson 1989). Raporun sunumu bittikten sonra dinleyicilere ya da tekrar istedikleri alanlar sorulurken, eldeki sunum tekrar gz gelebilecek sorulara olur. Sorulan ya da bir zetlenmesi, sunumu dinlemeyen dinleyicilerin konuyu Dinleyicilerden konuya kaynak materyal isteyenler ya da zel sorular sunucu oturum bireyselolarak ve nerisindebulunulabilir. Dinleyiciler sorulan sorular, neriler ya da yorumlara notlar rapor zere daha iyi Bu notlar sunum da rehber olur. Grsel Slayt, asetat gibi grsel aralar, sunumun dikkat ekici ve konunun
Grsel ara dikkat edilecek noktalar; * Herbir grsel arata birer bilgi yer verilmeli, bir grsel ara en fazla sekiz ve her ya da daha az szck *Grsel aralardaki bilgiler, dinleyiciler en fazla 30-60 saniye ierisinde kolayca okunabilecek ve incelenebilecek nitelikte Bu amala slaytlardaki 28- 32, asetatlardaki bilgilerin 20-24 punto ile gerekir. *Grsel aralarda uzun cmleler yerine, net bir ileten cmlelere yer verilmelidir. * zellikle renkli grsel aralar, sunulan bilginin daha biimde grlmesini *Grsel aralarda yer alan bilgiler tablolar yerine grafiklerle
* Grsel bilgi ierikleri, byklkleri, renklendirilmeleri gibi konularda, olanak varsa deneyimli bireyler ya da grsel uzmanlardan olur. * grsel ara bu aralarda yer almayan bilgilerin szkonusu ise, aradaki srede slayt dikkatin yneltilmesinde olur. 6 Atatrk niv. Yksekoukul Dergisi, Cilt:2, 1999 * yer, malzeme ve verileri toplayan ieren slaytlar ilgi ekici olabilir ve grsel
* ekim slaytlar,
* Konu ile ilgilenen dinleyicilere sunum raporu ve grsel aralarda yer alan bilgileri ieren fotokopilerin verilmesi, rapor sunumunun izlenmesini and Grove 1993, VanHoozer, Mitchel and Shaw1993). POSTER Poster Posterler, grsel sunum Poster nce, posterin posterlerin ve kimlerden ynelik bilgi edinilmesi ve posterin bu bilgiler gerekir(Bums and Grove 1993). Bilimsel poster szel sunumJardan daha az bir (Verran 1993). Oysa poster okuyucunun daha uzun sre inceleme ve posteri bireylerle teke-tek girme gibi szkonusudur (Bums and Grove 1993, VanHoozer, Mitchel and Shaw1993, Verran 1993). Poster dikkat edilecek noktalar; * Etkili bir poster, okuyucunun dikkatini ekici ve sunumu iin yeterli * Szel bildirilerde belirtilen grsel ara dikkat edilmesi gereken noktalar, poster da geerlidir. poster zemininin renk ve deseninin seimi, tablolar yerine renkli grafik ve resim ve sunumun daha ekici hale getirilmesi, uzun metinler yerine nemli vurgulayan maddelerle gibi. * renklerle ya da koyu tonla daha dikkat ekici olabilir. * Posterler, okuyucunun en fazla dakika iinde gzden ve iindeki * Posterlerdeki 1.5-2 metre rahata okunabilecek byklkte gerekir. Bu amala 20-24 punto byklkte harfler Olanak varsa grsel grafikerlerden 7 Atatrk niv. Yksekouku! Dergisi, Cilt2, 1999 * Poster sunum raporu iin kaynaklar, ilgilenen ile, daha kk puntolarla (8-12) posterlere ilave edilmelidir. * Posterlerin bildiri raporu fotokopileri ve kartvizitler, konu ile ilgilenen okuyucular iin dkman grevi grr ve ileride poster ile (Buros and Grove 1993, VanHoozer, Mitchel and Shaw1993). Poster neriler Poster poster ya da bir oturumunda
* zellikle ok posterin bilimsel okuyucu, ilgi giren posterleri nceden semeli ve okumak ve iin
* Poster poster sahibi ile fakat onun oturumIara engellemernek iin, zaman ve sreleri iyi en nemli yneltilmesine dikkat edilmelidir. * Poster sahibinin dinlenebilir. Bu, bilimsel bir kulak grgszlk ya da ahlak bir Bu sayede, hem poster sahibi zaman ve enerjiden olur hem de konu ile ilgilenen okuyucular birbirleri ile ve bulunma olurlar. * Poster poster sahibi ile zel girmemeye dikkat edilmelidir. * Bilimsel oturum birbirleri ile sosyal etkinliklerde zamanlar posterlerin ve bilimsel olarak ve buna uygun * Poster yer bilimsel okuyucunun, posteri inceledikten sonra, poster ile ilgili iin notlar engelleyerek oturumunda poster sahibinden daha bilgi (Verran 1993). Bir Rehber Dinleyicilerin ya da poster izleyicilerinin, bilgiler bir raporunu sorulara olur; 8 Atatrk niv. Yksekoukul Dergisi, Cilt2, 1999 <> Raporun sunumu ve grsel aralar ilgi ekicimiydi? <> genellerne bilgi verdi mi? * meklem zellikleri *Deneklere herhangi bir mdahale * taraf tutma potansiyeli ya da rneklemi bireylerintutumuna etkisi konusunda bilgi <> gven yetecek verildi mi? * yntemi yeterince *Sonular sunuldu mu? *Elde edilen etkileyen ya da etkiiemeyen tm faktrleri gsteren istatistiksel analizler *Elde edilen destekleyici ve <> En nemli bulgular ve nelerdi? (Bunlar en az iki kez
<> uygulama etkisi <> raporunu sunarken herhangi birini yaparak dikkatleri * szckler kullanarak *Detaylarla zihnini *Raporunu ok sunarak *nemli bilgiler yerine, nemsizieri aktararak *Anksiyeteli sergileyerek (Wilson 1989) Poster ilave olarak sorulara <> Poster ana iletiyor mu? <> Poster iyi organize mi? <> .5-2 metre uzaktan kolayca okunabiliyor mu? <> dakika iinde incelenip, mu? <> Grafik, ya da hatalar var <> Poster ilgi ekici nitelikte mi? (VanHoozer, Mitchel and Shawl993). 9 Atatrk niv. Yksekouku\ Dergisi, Cilt2, 1999 KAYNAKLAR l-Bums, N.,Grove, S.K., The Practice of Nursing Research Conduct, Critique, and Utilization. Second Edition, W.B. Saunders Company, Philadelphia, London, Toronto, Montrea\, Sydney, Tokyo, 1993. P.615-644. 2-Polit, D.F., Hugler, B.P., Nursing Research. and Methods. Secand Edition, J.B. Lippincott Company, Philadelphia, Toronto, 1983. P.565-580. 3-Van Hoozer, H., Mitchell, S., Shaw, C.L., The Scientific Research Poster Presentation, Reflections. Vo\:19, No:3, Fall 1993. p:34-35. 4-Verran, JA., Research Dissemination: Poster Opportunities, Reflections. Vo\:19, No:3, Fall 1993. p:34. 5-Wilson, H.S., Research in Nursing. Second Edition, Addison-Wes\ey Publishing Company, Health Sciences, Redwood city, Califomia, 1989. 10