C a s Johari

CA S JOHARI:
M HNH CA S GI M V A RA THNG TIN PHN HI.
Qu trnh a v nhn phn hi c minh ha thng qua mt m hnh gi l ca s Johari. Ca s ny nguyn c pht trin bi 2 nh tm l hc Joshep Luff v Harry Ingham cho chng trnh nghin cu v nhm ca h. M hnh ny c th c xem l ca s giao tip m thng qua n bn c th cho v nhn thng tin v bn thn v mi ngi.

BN THN Gi m, nhn phn hi

Nhng iu Ti bit Nhng iu Ti Khng bit

Nhng iu h bit
a phn hi

V I

IM M

Nhm

t bc l

hoc

Nhng iu h khng bit

V B NGOI (VNG B N GIU)

KHNG C BIT N

KHNG THC

Nhn vo bn theo ct v dng, hai ct i din cho c nhn v hai dng i din cho nhm. Ct mt bao gm nhng iu m nhm bit v ti; dng hai bao gm nhng iu m nhm khng bit v ti. Thng tin cha trong nhng dng v ct ny khng c nh m chuyn ng t ny sang khc theo mc tin cy ln nhau v s trao i thng tin phn

Nguyn Hu Lam, Ph.D Ti liu hc tp v ging dy ti CEMD ngh khng sao chp. Email: lam@ueh.edu.vn Website: www.cemd.ueh.edu.vn

C a s Johari

hi trong nhm. Kt qu ca s chuyn ng ny l kch c v hnh dng ca cc trong ca s ny s thay i. u tin gi l V I, gm nhng iu m ti bit v bn thn v v nhng g m nhm bit v ti. y l mt vng c c trng bi s trao i thng tin t do, ci m gia bn thn ti v nhng ngi khc. Li ng x y l cng cng v ci m gia mi ngi. V I tng kch thc khi mc tin tng gia cc c nhn v gia c nhn vi nhm tng ln, v khi nhng thng tin c bit mang tnh c nhn c chia s. th hai, IM M, gm nhng thng tin m ti khng bit v bn thn ti nhng nhm c th bit. Khi ti tham gia vo nhm, ti truyn t nhiu loi thng tin m ti khng nhn ra nhng li c ngi khc thu nhn. Thng tin ny thng dng cc tn hiu bng li, cc kiu cch cu k, kiu ni chuyn hay phong cch quan h vi mi ngi ca ti. Chnh nhng iu ta v tm v cch ng x ca mnh hay lc giao tip c th gy s ngc nhin hoc lng tng. Chng hn, mt ln mt thnh vin ca nhm ni vi ti rng mi ln ti c yu cu pht biu mt vn v c nhn hay nhm, ti thng ho trc khi tr li. Trong 3 l nhng iu ti bit v bn thn m nhm khng bit. V nhng l do no m ti giu nhng thng tin ny. C th do ti s nu nhm hay c nhn no bit c nhng cm xc, nhn thc hoc kin ca ti v h th h s loi b, tn cng hay lm hi ti bng cch no . Do ti gi kn nhng thng tin ny. ny c gi l V B NGOI hay VNG B N GIU. Mt trong nhng l do m ti gi kn loi thng tin ny l do ti khng tm thy nhng nhn t ng h trong nhm. Ti gi thit rng nu ti tit l cm xc, ngh v phn ng ca mnh, cc thnh vin trong nhm s nh gi ti theo chiu hng xu. Tuy nhin, ti khng th bit cc thnh vin trong nhm s thc s phn ng th no tr khi ti th nghim nhng gi thit ny v tit l mt s iu v bn thn. Ni cch khc nu ti khng th vi mo him ti s khng bao gi bit gi thit ca ti c tnh thc t hay khng. Mt khc ti c th gi kn loi thng tin ny cho bn thn nu ng c l iu khin hoc li ko ngi khc. cui cng bao gm nhng iu m c ti ln nhm u khng bit v ti. Mt s phm cht nm rt su di b mt ca n m ti khng bao gi nhn ra. Tuy nhin, mt s khc c th ch ngay di b mt ca nhn thc ca bn thn ti v nhm nhng vn khng c bit qua s trao i thng tin phn hi. Vng ny c gi l KHNG C BIT N, v c th c i din bi nhng th nh s nng ng bn trong con ngi, cc k c thi th u, cc tim nng cn n, v cc ngun cha c bit n. Do nhng ranh gii bn trong ny c th li v sau, tin ln pha trc, ln xung theo kt qu ca vic gi m v a ra phn hi, c th c kh nng mt ca s m trong khng c KHNG C BIT N. Do bit tt c v mt ngi no l cc k hn hu, vng KHNG C BIT N trong m hnh c m rng ra, do vy n lun b gi trng thi khng c bit n. Theo thut ng Freud, bn c th gi phn m rng l KHNG THC. Mt mc ch m chng ta c th t ra cho mi ngi trong nhm l lm gim IM M, bng cch di chuyn ng thng ng v bn phi. Lm th no ti c th gim IM M ca ti? Bi v vng ny bao gm nhng thng tin m nhm bit v ti m ti khng bit v mnh cho nn cch duy nht tng nhn thc v nhng iu ny l bng cch nhn phn hi t nhm. Do vy ti cn phi c thi tip thu khuyn khch cc thnh vin trong nhm a ra cho ti nhng phn hi. V th ti cn gi m phn hi mt cch linh Nguyn Hu Lam, Ph.D Ti liu hc tp v ging dy ti CEMD ngh khng sao chp. Email: lam@ueh.edu.vn Website: www.cemd.ueh.edu.vn 2

C a s Johari

hat theo cch m h cm thy thun tin nht a ra phn hi cho ti. Ti lm vic ny cng nhiu, ng thng ng s cng li v bn phi. Gi m, nhn phn hi

V VBN

M KB

Mt mc ch khc chng ta c th t ra cho mnh l lm gim phn V B NGOI trn m hnh bng cch chuyn ng thng nm ngang li xung. Bng cch no ti c th gim V B NGOI? Do phn ny bao gm nhng thng tin m ti gi kn khng cho ai bit nn c th gim ny bng cch a ra phn hi cho cc thnh vin trong nhm v nhng phn ng ca ti i vi mi vic xy ra trong nhm v bn trong ti. Trong trng hp ny, ti a ra phn hi di dng nhn thc, cm xc, kin v bn thn cng nh mi ngi. Thng qua qu trnh ny, nhm s bit c quan im ca ti m khng cn phi on hay l gii ngha cc hnh vi ca ti. Ti cng tit l v a ra phn hi th ng thng nm ngang cng c y li xung di. a phn hi V M

VBN KB Bn s nhn thy rng, trong khi lm gim IM M v V B NGOI qua qu trnh a ra v gi m phn hi th ng thi ta cng lm tng kch c ca V I hay khu vc cng cng ca mnh. Trong qu trnh a ra v thu nhn phn hi, mt s ngi c xu hng thin v mt vic nhiu hn, do to ra s khng cn bng gia hai hnh vi ny. S bt cn bng ny c th l kt qu nh hng ca cc nhn i vi nhm v cc phn ng ca tng thnh vin i vi c nhn . Kch thc v hnh dng ca V I do vy l kt qu ca c khi lng phn hi c chia s v t l gia vic a ra v gi m phn hi. Nhng miu t ny nhm gip cc bn a ra mt s nhn xt v nhng ngi c t trng bi nhng ca ny nn xut hin trong nhm nh th no.

Nguyn Hu Lam, Ph.D Ti liu hc tp v ging dy ti CEMD ngh khng sao chp. Email: lam@ueh.edu.vn Website: www.cemd.ueh.edu.vn

C a s Johari

VBN

KB

VBN

KB

VBN KB (3) Con b trong ca hng Trung Hoa

VBN

KB

(1) Ca s l tng

(2) Ngi phng vn

(4) Con ra

S mt l mt ca s l tng trong mi quan h nhm cng nh trong bt k mi quan h c ngha i vi con ngi ny. Kch thc ca V I tng ln khi mc tin tng trong nhm tng, v mc chun c pht trin cho vic a v nhn phn hi lm s trao i ny d dng hn. Mt V I rng cho thy hu ht hnh vi ca con ngi ny l ci m vi cc thnh vin trong nhm. Kt qu l h rt t c chiu hng gii thch (hay gii thch sai) hoc phng i ngha c nhn trong hnh vi ca ngi ny. Khng cn phi on hiu c anh ta ang mun lm hay truyn t iu g khi anh ta t ra ci m v gi m thng tin. Tuy nhin, vi tt c mi ngi th khng cn phi c mt V I rng. Vi mt ngi m bn ch quen bit tnh c, c th xem s gi m ca bn l mt mi e da hay khng thch hp vi mi quan h gia bn vi h. Tuy nhin, cng cn lu rng, i vi nhm cng nh i vi nhng mi quan h khc ca bn, khng ai tham d vo hnh vi tr chi khi hu ht cc cm xc, nhn thc, kin ca bn c bc l. Phn V B NGOI ln trong ca s th hai cho thy mt con ngi m phong cch ca anh ta l ch t ra cc cu hi cho nhm m khng a ra thng tin hay phn hi. Do vy kch thc ca V B NGOI c lin quan cht ch ti s lng thng tin hoc phn hi ly t cc c nhn. Anh ta p li nhm ch mc duy tr mt cch hp l s tham gia ca mnh, tuy nhin bng cch gi m phn hi. Anh ta thng xen vo cc cu nh: Anh ngh th no v iu ny?; Anh s lm th no khi a v ca ti?; Anh thy th no v iu ti va ni?; kin ca anh v nhm ny ra sao?. Anh ta mun bit quan im ca mi ngi trc khi a ra kin ca mnh. Bn s thy mi tn mi phn hi ca anh ta di trong khi mi tn a ra phn hi li ngn. Rt kh bit quan im ca anh ta v cc vn bi v trong nhm anh ta khng a ra kin ca mnh. mt vi thi im no cc thnh vin trong nhm s phn ng li anh ta vi nhng cu i loi nh Ny, anh lun hi ti ngh mi chuyn nh th no cn anh th chng bao gi ni anh ngh ra sao. Phong cc ny c gi l Ngi phng vn, n c th gy ra phn ng nghi ng, bc bi v t chi. Ca s th ba c IM M rng, con ngi ny thng mc hnh ng ch yu l a ra phn hi trong khi thu nhn rt t. Kiu tham gia ca anh ta vo nhm l k cho mi ngi nghe anh ta ang ngh g v h, anh ta ngh th no v mi chuyn xy ra trong nhm v quan im ca anh ta v tt c cc vn ca nhm. Thnh thong anh ta ch trch cc thnh vin hay ph bnh c nhm bi ngh rng mnh ci m v cho qua mi chuyn. Tuy nhin, bi l do no , anh ta t ra v tm vi nhng phn hi v mnh v cng chng nghe xem nhm ang ni vi anh ta ci g. Anh ta c th l mt thnh gi l nh v p li theo cch lm cho cc thnh vin trong nhm cm thy min cng khi tip tc a ra phn hi nh Nguyn Hu Lam, Ph.D Ti liu hc tp v ging dy ti CEMD ngh khng sao chp. Email: lam@ueh.edu.vn Website: www.cemd.ueh.edu.vn

C a s Johari

ni gin, ch bai da b i. Do vy anh ta khng bit mnh gy n tng vi c nhm nh th no hay nh hng ca mnh ra sao. V khng s dng phn hi chnh xc cho nn hu ht nhng hnh ng hay th l ca anh ta khng c , b lng trnh hay hiu sai. Kt qu ca vic giao tip mt chiu ny (ch t anh ta n mi ngi) l anh ta duy tr kiu c x khng c nh hng. V v tm vi nhng trch nhim ca nhm nn anh ta khng bit thay i cch c x theo kiu no. Mi tn mi phn hi ca anh ta rt ngn trong khi mi tn a ra phn hi li di. Kiu hnh ng ny gy n tng nh l mt Con b trong ca hng Trung Hoa. Ca s c KHNG C BIT N ln l ca s cui cng, kiu ny i din cho nhng ngi khng bit r v bn thn v nhm cng khng bit g v anh ta. Anh ta l mt thnh vin yn lng hay l mt quan st vin trong nhm, mt ngi chng bao gi a ra hay gi m phn hi. Nh bn thy ca s s bn cc mi tn a ra v gi phn hi u rt ngn. Anh ta l mt con ngi y b mt ca nhm v rt kh bit anh ta quan nim ra sao, c ging h khng. Anh ta lun t ra c mt v bc quanh mnh cch ly vi mi ngi. Khi b cht vn v s th anh ta tr li rng: Ti hc c nhiu khi lng nghe. Nhng thnh vin tham gia km tch cc hay khng tham gia nhn c rt t phn hi bi v h khng a ra cho nhm bt c thng tin no h c th phn ng li. Cn nhng ngi tch cc li phi by nhiu kha cnh v bn thn v cung cp cho nhm nhng thng tin c th phn hi li c. Ngi c trng cho ca s ny c gi l Con ra bi v ci v bc ca anh ta ngn cn mi ngi hiu v cng ngn anh ta thot ra khi chnh mnh. Phi c ngh lc duy tr V I nh trong nhm v nhm s to p lc chng li kiu c x ny. Ngh lc duy tr mt h thng khp kn l khng c cho s khm ph v pht trin bn thn. Mc ch ca s mi gi phn hi v s tit l hay a ra phn hi l chuyn thng tin t IM M v V B NGOI n V I, ny lun c i vi mi ngi. Hn na, thng qua qu trnh cho v nhn phn hi, cc thng tin mi c th c chuyn t vng KHNG C BIT N n V I. Mt ngi c th tht ln Aha khi anh ta nhn thy mi quan h gia mt s vic hin ti trong nhm vi mt s kin xy ra t trc. S chuyn dch thng tin t KHNG C BIT N n V I c th c gi l s sng sut hay cm hng ( ngh hay cht n) phn hi khi a ra khng mang tnh e da vi ngi khc l mt vic khng d dng. K thut ny i hi phi c thc hin vi nhy cm cao vi thi ca mi ngi v t mnh vo a v ca h. Mt s ngi thy rng vic a v nhn phn hi khng th tin hnh n l. Trit l c bn y l c nhn phi chp nhn chnh bn thn v mi ngi. Khi s chp nhn ny tng ln, nhu cu a ra phn hi nh gi hay iu chnh s gim

Nguyn Hu Lam, Ph.D Ti liu hc tp v ging dy ti CEMD ngh khng sao chp. Email: lam@ueh.edu.vn Website: www.cemd.ueh.edu.vn