Kalite Kalite nedir? Kalite kavram insanlarn ve sistemlerin "hata yapmas" ve "mkemmele ulama istei" gereinden ortaya kmtr.

Latince nasl olutuu anlamna gelen "Qualis" kelimesinden tremi ve "Qualitas" kelimesiyle ifade edilmitir. Kalite'nin deiik tanmlar bulunmaktadr: Kalite; belirlenen artlar altnda ve belirlenen bir zaman sresi iinde istenilen fonksiyonlar yerine getirebilme kabiliyetidir. Kalite, bir rnn kulanm uygunluunu belirleyen zelliklerinin tmdr. Kalite, herhangi bir rn snfnn zelliklerinin insan topluluklarnn istek potansiyelini karlayabilme derecesidir. Kalite, nceden tespit edilmi olan spesifikasyonlara ya da standartlara gre retim yapma olgusudur. Alc tarafndan aranlan belirli artlar en iyi karlayan anlamnda kullanlan "Kalite" ksaca "amalara uygunluk derecesi" olarak tanmlanabilmektedir. Buradaki ama kullanc kimsenin veya tketicinin istek ve gereksinimleri olmaktadr. Kalite snrlar devaml genileyen bir kavramdr. Teknoloji, deien koullar, ihtiyalar kaliteye deiik boyutlar getirmektedir. Kalite nitelii bakmndan dinamik bir zellik tamakta, tketici ihtiyalarna paralel olarak gelimekte ve deimektedir. Veri toplamak suretiyle retici, yeni teknikler ve yeni rgtlenme yollar gelitirerek ayn maliyetle daha yksek kalitede retmek ve tketicinin kaliteye ynelik taleplerini yerine getirmek durumundadr. reticilerin birou iin dk kalitenin karllk zerine olumsuz etki yapmas gerei ortadadr. Dk kalite, imalat iin hatalar bulma ve dzeltmedeki maliyet demektir. Bazen bu maliyetler byk boyutlara ulaabilmektedir. Ayrca dk kalitenin alclardaki gven kaybndan dolay rnn piyasa paynn azalmasna neden olaca da aktr. Bir maln kalitesi, Kalite Parametreleri olarak nitelenebilen unsurlardan olumaktadr. Bu unsurlar maln eidine gre deimektedir. Mekanik ve elektronik mallarda performans, gvenlik ve grnmle ilgili olabilirken, kimyasal rnler iin fiziksel ve kimyevi zellikler, tbbi etki, zehirlilik, tat gibi parametreler nemli olabilmektedir. Tanmlar ve aklamalardan yola karak kalitenin esas olarak balca 2 faktr ierdii grlmektedir. 1) Objektif zellikler 2) Subjektif zellikler Objektif zellikler insan unsurunun dnda kalan zelliklerdir. Subjektif zellikler ise objektif zellikleri grmekten hissetmekten ve dnmekten kaynaklanan zelliklerdir. Kalitenin subjektif zellikleri ne lde objektif hale getirilebiliniyor ise o lde kontrol etme olana ortaya kmaktadr. Standardizasyon objektif ller esasna gre alan bir yntemdir. Dier bir anlamda kalite dediimiz kavramn iskeletini tekil etmektedir. Objektif esaslara gre yaplan bu iskelete subjektif baz zelliklerin de ilave edilmesiyle kalite kavram ortaya kmaktadr. Standarda uygun mal asgari kaliteye sahip demektir. Fakat her standart mal mutlaka en yksek kalitede mal demek deildir. Bununla beraber kaliteli malda standarda uygun anlamna gelmemektedir. Kalite bir gven duygusu yaratmaktadr. Gven kriterinin oluumu kalitenin deerlendirilebilme imkanna baldr. Deerlendirilebilme ise llebilme imkanna baldr. llebilme kalite ile ilgili meteoroloji almalar kapsamna girmekte ve eitli test ve incelemeleri iermektedir. Madde veya mamuln kalitesinin, imalatlar tarafndan kullanc veya tketiciye gvenilir ve tarafsz kurulularca verilmi baz belgelerle garantiye alnmas da nem tamaktadr. Belge bir gven arac olacandan kalitesi belgelenmi bir mamuln tercih edilecei de aktr. Ksaca ifade edilecek olursa, standartlar, kalite kontrol, belgelendirme ve meteoroloji almalarnn dzenlenmesinin kaliteyi artrma ynnde etkili aralar olduklar ortaya kmaktadr. Kalite Kontrol Kalite Kontrol, kalite ile ilgili olarak belirlenmi bir hedef, ama veya standarda ulamak iin uygulanan teknikler ve yaplan faaliyetlerdir. Bu faaliyetler-kontrol- istatistik tutulmas, -hatann tespit edilmesi- hatann kaynann nedeninin bulunmas ve - nasl dzeltilmesi gerektiini ieren bir sistem iinde yer almaktadr. yi-kt tasnifi statistiki kalite kontrol
1

Toplam kalite kontrol Firma apnda kalite kontrol Entegre kalite kontrol KALTE KONTROL

Kalite kontrol uygulamas, 1900'lerde nihai rnn iyi, kt olarak tasnifi ile balam, 1930'lardan sonra statistiki Kalite Kontrolnn retim srasnda uygulanmas sz konusu olmutur. Uygun olmayan hammaddenin snrl kaynaklar boa harcad bilincine varlarak girdi kontrolne de nem verilmitir. 1950'lerde ise sadece retim, muayene ve kalite kontrol blmlerinin deil, her blmn kalite kontrolden sorumlu olduu Toplam Kalite Kontrol kavram gelitirilmitir. Kalite kontrol kavramna 1960'larda (Japon bilim adam ve kalite uzman) Ishkawa tarafndan yeni bir boyut eklenmi ve "Firma apnda Kalite Kontrol" denilmitir. Burada hem tm blmler hem de tm alanlar kaliteden sorumlu tutulmulardr. Japonya'da baar ile uygulanan, alanlar da olayn iine katan bu kavramdan sonra, Avrupallar konularn temeline inen satclar boyutunu da sisteme alan Entegre Kalite Kontrol Kavramn gelitirmilerdir. Gnmzde almalar 4. boyut olan evre zerinde younlamaya balamtr. Toplam kalite kontrol, firma apnda kalite kontrol ve entegre kalite kontrol kavramlarnn yaygnlamasyla kalite, tm blm ve alanlarn grevi haline gelmitir. Her blm kendi alanndaki faaliyetlerden olduu kadar kaliteden de sorumlu olmaktadr. Ancak kaliteye ynelik tm faaliyetleri planlayacak ve koordine edecek bir Kalite Kontrol blmne de ihtiya duyulmaktadr. Kalite Kontrol Departman Sorumluluk AlanTm Fabrika Organizasyon Raporlar direkt olarak fabrika idaresine gitmektedir. erdii Blmler-Denetim planlamas -Giri denetimi -lem denetimi -Nihai denetim Sorumluluk Kalite politikasna uyacak ekilde imal edilen rnlerin kalitesinin kalite gereklerine uyup uymadn gzlemek ve irket iin optimal kalite maliyeti salamak iin almak

Grevleri
Kalite gereklerini yerine getirecek mallarn teslim edilmesi ile ilgilenmek ve gerekli denetim maliyetlerini ynlendirmek.

Maln kalitesi ile kalite gerekleri arasnda uyumsuzluk olmas durumunda kabul edilebilir uyum iin nlem almak. Maln kalitesi ve kalite maliyetlerindeki gelimeleri izlemek ve analiz etmek. Yeni ve deiik dizaynlar ve imalat metotlarn srdrmek, ilgili ksmlarn dikkatini eksikliklere ekmek ve kalite maliyetlerini azaltacak gelimeler nermek. Kalite gerekleri ve imalat kararlar arasnda koordinasyonu salamaya yardmc olmak ve bu ama iin gerekli almalar uygulamak. Denetim aralarnn kontrol ve lmnden sorumlu olmak. Denetim almas iin uygun personelin oluturulmasn salamak.

hracatta kalite Son yzyldaki ekonomik ve teknolojik gelimeler lkelerin rekabet stnlne sahip olma ihtiyacn da en st dzeye ulatrmtr. Hedef alnan pazarlara ihracatta dnya lkeleri arasnda yer alabilmek ve bu pazarlarda rekabet gcne sahip olmak, kaliteli mal sunumuna verilen nem lsnde olmaktadr. D pazarlarda giderek artan ve younlaan rekabetin olabilecek en dk giderle en yksek kalitede mal retmek koulunu da birlikte getirmektedir. Tketicilerde kalite bilincinin iyice gelimesi ve kalitenin nemli bir tercih nedeni haline gelmesi nedeniyle ama, d pazarlara daha kaliteli, uygun maliyette ve tketici beenilerine hitap edecek rnleri retmek ve satmak olmaldr. Bu amaca ynelik olarak, ihracat bir firmann salkl bir politika tespitine ihtiyac bulunmaktadr. Oluturulacak politikann genel erevesini izecek unsurlar; Tercihli kalite oluturabilecek kadar rnn iyi olmas; Yeni rnlerin kalitede belirli bir dzeye gelmedike piyasaya sunulmamas; Mterinin rnden beklediini alabilmesi ve

Tm bunlarn salanmas iin ynlendirici st dzey idarecilerin kalite bilincine sahip olmas, olarak belirtilmektedir. hra rnlerinin Kalite Dnm lgili Faaliyetler: BELRLEME Piyasa aratrmas - Tketici ihtiyalar - Tketici tercihleri - Standartlar - zellikler RETLME Dizayn (Teebbs Standard) - malat lemleri - lemlerde Kalite Kontrol - Meteoroloji-Kalibrasyon - Kalite Gvencesi BELGELENDRMEnc Taraf Belgesi - hracat denetim firmas - Ticari denetim firmas - Ulusal Standartlar Kurumu - Dier ekillerde DEVAMLILIK letmelerde kalite kontrol - Paketleme, hazrlama - Depolama - Ulatrma - Datm noktalar - Sat sonras KALTEY YKSELTME - Aratrma ve gelitirme - Yeni teknolojiler/maddeler
3

- Yeni tketici tercihleri - rn adaptasyonu/ gelitirme KALTENN BELRLENMES Tatmin edici bir rn kalitesi salkl ve baarl bir uluslararas ticaretin temel artdr. hra rnnn kalitesi, alc-tketici ihtiyalar dorultusunda, ekonomik olanaklar ierisinde belirlendii, retildii ve teslim edildii zaman tatmin edici olmaktadr. hra rnlerinin kalite dzeyini uygun bir ekilde belirlemek iin tketicinin veya alcnn zevklerini, tercihlerini ve ekonomik koullarn bilmek gereklidir. Piyasa aratrmas, teknik ve ticari zellik ve standartlar, teknik yasalar tam bir kalite tespiti yapmak iin gerekli olan unsurlardr. zellikler teebbs tarafndan veya kiisel olarak alc/tacir tarafndan belirlenebilirken, standartlar ulusal, blgesel ve uluslararas karakterde olabilmektedir. Salk, gvenlik ve evre koullarn etkileyen kalite zellikleri artan bir ekilde yasalara konu olmaktadr. Yasalarn gz nne alnmas gerekmektedir. KALTE KENDN HER YERDE GSTERR retilme : Kalite belirlendiinde, retim aamas retilen her birimin tanmlanan kalite seviyesi dorultusunda ve kalite zellikleriyle uyumlu olacak biimde ayarlanmaktadr. rnn salk koullarna, miktar ve arlk gibi hususlarna dikkat edilmekte ve doal artlara kar uyumunu salamaya ynelik denemeler yaplmaktadr. retime gemede ilk aama olan dizayn aamas dikkatle planlanmaktadr. Buna ynelik olarak dizayn yapanlar imalat ilemi hakknda detayl bilgiye sahip olmaktadrlar. nk imalat ileminin kapasitesinin zelliklere uymamas ek denetim ve hatalara yol aabilmektedir. Belgelendirme : Belgelendirme program maln kalite gereklerine uyup uymadn kontrol etmeyi ve buna gre belge vermeyi iermektedir. Bu ilemlerin sonucunda mala bir belge verilmektedir. Belirli kalite kontrol faaliyetleri yapan imalatlara lisans da verilebilmektedir. Belgeleme programnn amac alcya maln belli bir kalitede olduuna veya kalite gereklerine uyduuna dair bir gven vermektir. Byle bir belgeleme satcnn gvence vermesinin veya alcnn kendinin kontrol etmesinin stnde olmaktadr. Tarafsz kurumlarca uygulanan belgeleme sistemi nc taraf belgeleme olarak kullanlmaktadr. Belge genelde tarafsz bir kurum tarafndan verilmekte ve bu kurum devlete ait veya zel bir organizasyon olabilmektedir. Baz lkelerde bu Ulusal Standart Enstitlerinin sorumluluuna verilmektedir. Belgelemeye ynelik uygulamalarn eitli nedenleri bulunmaktadr: hracat gelitirmek: Belgeleme sitemi gelimekte olan lkelere d piyasalara girite kolaylk salamada nemli bir faktr olabilmektedir. piyasada kaliteyi artrmakta nemli olmaktadr. Mallarn arznn yetersizlii ve gelimekte olan lkelerde yaygn olarak grlen rekabet eksikliinden dolay mal kalitesi dk olmaktadr. Bu durumda zorunlu belgeleme sistemi minimum kalite seviyesini salamaktadr. Dk kalitede mallarn ithalatn nlemek: hra rnnn yklemeden nce denetimi iin yaplan planlar yabanc alcya mallarn uygun kalitede olduunu ispatlamak iin kullanlmaktadr. Baz lkeler ihracat denetimi ile ilgili yasaya sahiptir. Bu yasa genellikle ulusal ekonomileri iin nem arz eden mallara uygulanmaktadr. Birok lkede ihracat denetimi iin ulusal bir sistem bulunmamaktadr. retici, ihracat veya ithalat bunu salamak zorundadr. thalatlar genellikle denetimi ve uluslararas dzeyde faaliyet gsteren tannm kurulularca salanan sertifikay istemektedirler. Devamllk : retilen ve belgelenen maln pazarlara gnderilmesi, datm, sat sonras servisi gibi nemli tamamlayc ilemlerde de kalite kontrol yaplmaktadr. Ama retim sonras kalitenin devamn salamaktr. D pazarlarda yer edinmenin ve kalc olmann temel art kalite zelliklerinin ve kullanma ilikin hizmetlerin ak ve doru bir
4

biimde ortaya konmasdr.

Kaliteyi ykseltme
Tm ilemlerin ve hizmetlerin sonu verilerinin deerlendirilmesi ve alnabilecek nlemlerin ortaya konmas gerekmektedir. Bu amaca ynelik almalar aratrma ve gelitirme faaliyetleri olmaktadr. Kullanc tarafndan gelen neriler ve istekler, faaliyetleri ynlendirmedeki balca katk aralardr. Yeni tketici tercihleri, yeni teknolojiler, deien koullar ve bu koullara uyum salama bu yndeki balca unsurlar olmaktadr. hra gelirlerini artrmak iin kalite maliyetlerinin azaltlmas "Bir ihracat irket d piyasalardaki rekabeti konumunu, kalite maliyetlerini daha dk tutmay salayacak uygun nlemler alarak iyiletirebilir" Kalite maliyetleri zerine gstergeler irketin kalite ile ilgili almalarnn etkinliinin bir lsdr. Sz konusu almalar sadece direk kalite kontrol operasyonlarn deil, piyasa aratrmasndan rnn kullanmna kadar olan kalite ile ilgili tm faaliyetleri iermektedir. Kalite maliyetleri hakknda bilgi kalite ile ilgili firma faaliyetlerinin etkinliini artrmak iin kullanlmaldr. Bir irket hata nleyici almalara daha fazla harcama yaparak, rnle ilgili hata saysn ve maliyetini azaltabilir. Kalite maliyetlerini 4 tip olarak snflandrmak mmkndr. 1-nleme maliyetleri (imalat analizleri,eitim,n retim vs.) 2-Deerlendirme maliyetleri (inceleme ve test etme) 3- hata maliyetleri (hurda, yeniden inceleme, alma vs.) 4- D hata maliyetleri (ikayetler, garantiler, indirimler) Kalite maliyetlerinin sonuta rapor edilmesi ve raporun tm hatalar kapsamas gerekmektedir. Bu hatalarn geriye dnk incelenmelerde kullanlmak zere bir bilgisayarda toplanmas yarar salamaktadr. Hatalarn ve hata kaynaklarnn saptanmasna ilikin uygulanmakta olan deiik yntemler bulunmaktadr. Bu yntemler ticari, teknik ve organizasyon alarndan olaya farkl yaklamlar gsterebilmektedir. Kaliteli mal retimini salamaya ynelik oluturulan sistemin farkl yntemleri kullanmas ok fazla nem tamamaktadr. nemli olan yntemlerin hatalar ve kaynaklarn bulmada u 3 unsurun gz nnde tutulmasdr. Her hatann bir sebebi olduu, Bu sebeplerin ortadan kaldrlabilecei, nlemenin her zaman daha ucuz olduudur. KALTEL HRACAT N NSAN UNSURUNUN NEM "Kaliteli ihra retimi bir firmann tm dzeylerindeki kadroyu kapsamaktadr. Eitim ise kalite ihtiyacn karlamaya ynelik bir yardmcdr" Dsatm iin kaliteli mal imalatnda insan unsuru ihmal edilmemelidir. Bir firma da en alt kadrodan en st kadroya kadar tm alanlar uygun kaliteye ulamak iin ne yaplmas gerektiini ve sorumluluunu bilmelidir. hra rnlerinde ortaya kan kalite ile ilgili sorunlarn birounun retim ileminde alanlardan kaynakland dnlebilmektedir. Ancak bu gibi durumlarda koullarn ve talimatlarn yetersizlii sz konusu olabilmektedir. Hatalar ii kontroll ve ynetim kontroll olmak zere 2 tipte snflandrlabilmektedir. Bu ekildeki hata snflamas genellikle hatalarn birounun idari kontroll hata olduunu gstermektedir. Firmalarn ynetiminde bulunan kiilerin balca grevleri, firmann performansn ykseltmeyi salayacak sistemler oluturmak ve bu sistemi amalar dorultusunda altrmaktr. Sistem gelitirmek ynetim grevini yrtenlere zg bir sorumluluktur. nsan faktrnn sorumluluu da ynetime ait olmaktadr. Bu durumda insan faktr dolaysyla baz
5

faaliyetler aksyor ve belli hatalar meydana geliyor ise tedbirlerini almak yine ynetime dmektedir. Bu tedbirler, kiileri ynlendirme, motive etme, bilgi ve becerilerini artran eitim verme, gibi sistemleri oluturup, denetlemedir. ETM Bir firmada kaliteli mal retimi iin btn seviyelerdeki personelin ibirlii halinde retim faaliyeti gstermesi gerekmektedir. Kalitenin nemini kavram ihracat bir firmann uygulayaca politika, kalite bilincinin tm firma apnda yaygnlatrlmas ynnde tevik edici nlemleri de kapsamaldr. Byle bir amacn en nemli arac ise phesiz eitim olmaktadr. Firma bunu personelin iine ve dzeyine gre yapmaldr. Eitim programlar gelitirilip uygulanmaldr. Kalite ile ilgili eitimin en byk destek aralarndan birisi de yaygn kitle iletiim aralar olan radyo ve televizyon olmaktadr. Kaliteye ynelik zel eitim programlarnn deiik faaliyet alanlar iin gelitirilmesi olduka nemli yararlar salamaktadr. Bylece her aamadaki kiilerin duymas, renmesi ve kalite bilincinin oluturulmas salanmaktadr. Japonlarn "Kalitede Devrim" olay btn ilem ve seviyelerde amalanan insan eitimi ve yetitirilmesi anlaynn bir sonucudur. Kalite ve kalite kontroln baar ile uygulayabilmelerinin temelinde insan unsurunu gelitiren ve n planda tutan sistemleri kurmalar yatmaktadr. KALTEL YEN HRA RNLER GELTRME "Yeni hra rnlerinde Kaliteyi Baarma, rn Gelitirmedeki Btn lemlerde Kalite Faktrne Dikkat Etmeyi Gerektirir" hracat pazarlar iin gelitirilen yeni rnlerde kaliteye ulama, yeni rn kavramnn ilk aamalarndan maln tam kapasite retimine ve d piyasalara ulatrlmasna kadar tm aamalarda kaliteyi etkileyen birok ayrntya dikkat etmeyi gerektirmektedir. Kalite zelliklerine sahip yeni ihra rn retimine balamak iin gerekli tm faaliyetleri koordine etmek gereklidir. Bir irkette sz konusu koordinasyon ileminde rn gelitirme ve dizayn departmanlarndaki kadro, anahtar rol oynamaktadr. rn gelitirmede temel esaslar : Potansiyel kullanc ihtiyalar rnle ilgili yasalar, kurallar Benzer tipteki nceki rnlerden kazanlan deneyimler

Kullanc ihtiyac ve yasal koullar tespit edildii zaman, rn gelitirme almas iin hedefler oluturulmaktadr. Tm bunlar yaplrken benzer tipteki nceki rnlerden ve sz konusu retim annda kazanlan tecrbelerin dikkate alnmas yarar salamaktadr. malatnn, yeni bir rn gelitirmeye ve dizayn etmeye balamadan nce rnn potansiyel kullanclarna ihtiyalar hakknda iyi bir bilgiye sahip olmas gerekmektedir. Ayrca piyasadaki rnle ilgili, etkili olan kanunlar, kurallar gibi bilinmesi gereken dier faktrlerin dikkate alnmas gerekmektedir. Tm bunlarn nda yeni rn gelitirmeye ynelik oluturulan hedefler yazl olarak ortaya konulmaldr. YEN RN Dizaynn gzden geirilmesi Hata Analizleri Laboratuar Testi Alan Testi Pilot retim

TAM KAPASTE RETM Dizayn, imalat planlama hedefleri esaslarna gre uygulanmaktadr. Sz konusu bu hedeflere retim aamasnda ulaabilmek iin dzeltici nlemlerin alnmas gerekli olabilecektir. Bu nlemlerin alnp alnmamasna karar verebilmek iin kontrol gerekmektedir. Kontrol iin kullanlabilecek erken uyar metotlar bulunmaktadr. Bu metodular; Dizaynn gzden geirilmesi Ama: rnn mterinin kullanmna uygun, zarar vermeden ihtiyalara cevap vermesini salamak Zaman: Tam kapasite retime balamadan nce Yararlar: -stenen dizayna daha ksa srede ulama, -Balangta yaplan bu ilem ile son aamalarda daha az bir deiiklie gerek duyma, -Daha dk maliyet Hata analizleri Ama: rnn gvenilirliini ve emniyetini etkileyebilecek hatalarn kaynann ve nedenlerinin tespiti Zaman: rn gelitirme ve dizayn aamasnda yararlar: Muhtemel hatalarn her birinin olabilecek nedenlerinin anlalmas, rnn performans ve gvenilirlii ile ilgili hatalarn etkisinin tespiti, Hata sebeplerini ortadan kaldrmak iin zm nerilerinin balangta yaplmas ile sonradan olabilecek zorluun giderilmesi, Laboratuar testleri Ama:rnn kalite zellikleri hakknda bilgi edinmek Alan:Maln tm ne ve paralarna uygulanmaktadr. Yararlar: - rnn evresel dayanklln lerek, evrenin gerek etkilerini saptamak. rn; Is, nem - rnn uluslararas standartlara uygunluunu salamak Alan testi Ama:Gerek yaam koullarnda rnn test edilmesi Yararlar: - Laboratuarda gerek yaam koullarn taklidi zor olduu iin laboratuar testine yardmc,tamamlayc bir ara olmaktadr. - Kullanm yerinde rnle ilgili amalara uygunluun daha gereki tespiti yaplabilmektedir. Pilot retim Ama: malat ve kontrol ilemlerinin tam kapasite retim balad zaman istenen kaliteyi verip vermeyeceini gstermek. Yararlar: - Byk miktarlarda retimde hata maliyetinin fazla olmasnn nlenmesi - rnn amaca uygunluunun daha net bir biimde tespiti. Kalite amalar Kalite amalar irketin kalite ile ilgili spesifik amalardr. Deiik ekillerde yer alabilen amalar genelde maliyetlerle ilgili olmaktadr ve irketin btesinde yer almaktadr. Deiik ekillerde yer alan kalite amalar unlardr; Kesin deerler (rn= malat departmann denetim maliyeti) Gsterge izelgesi (rn= malat maliyeti, ikayet oran ile ilgili hurda ve yeniden
7

alma maliyeti) Greli farkllklar (rn= Garanti maliyetinin %25 dolaylarnda azaltlmas) Kalite sistemleri Kalite sistemi faaliyet ve ilemler adr. Sistem, irketin kalite politikas zerine kurulmaldr. Ayrca irket kalite politikasnn izlenmesini salayacak uygun bir yapya sahip olmaldr. Kalite sistemleri deiik alt sistemlere blnmektedir. Byle bir blnme rnei verilecek olursa; n retim faaliyetleri Kalite zellikleri Satc ilikileri malat nceleme Mteri ilikileri Kalite denetimi Meteoroloji Kalite verileri Personel Mal gvenlii ve sorumluluu Kalite organizasyonu Bir maln kalitesi bir irketle alan birok insann almasnn sonucudur. Bu insanlarn sahip olduklar i fonksiyonlarnn sorumluluu kaliteyi de iine almaktadr. Bu sorumluluun ak olarak belirlenmesi gerekmektedir. Kalite organizasyonu, her irketin ihtiyacna, retimine, yapsna gre kalite ile ilgili sorumluluklarn belirlenmesi, departmanlara datm ve btn bunlarn arasnda koordinasyonun salanmas iin oluturulmaktadr. Kalite organizasyonu almas u faaliyetleri iermektedir. Amalanan kalite seviyesine ulamak iin gerekli aktivitelerin tespit edilmesi Sz konusu aktiviteleri uygulamak iin sorumluluklarn belirlenmesi almann ilere gre datm Her i iin sorumluluk ve yetkinin belirlenmesi Farkl iler arasnda koordinasyonun kurulmas Bir irkette uygun bir organizasyon yaps iin faaliyetlerin 5 alanda ele alnmas gerekmektedir. a) Kabul etme b) nlem alma c) yiletirme d) Koordinasyon e) Gven salama a) Kabul iin organizasyon Kabul almas, hammadde, yar-mamul ve mamul maln kalite gereklerine gre kyaslamasn iermektedir. Bu kyaslamann sonucuna gre kabul veya red karar alnmaktadr. Ayrca inceleme planlamas ve inceleme ile ilgili dier faaliyetleri de iermektedir. (rn=Kontrol ve inceleme aralarnn kalibrasyonu). Bir maln retiminde yer alan deiik aamalar (hammadde almndan mamul maln oluumuna kadar) organizasyon erevesinde inceleme almasnn doal bir ekilde blnmesine neden olmaktadr. Ayrca yardmc fonksiyonlar da bulunmaktadr. (rn=lm laboratuvar)
8

b) nlem alma iin organizasyon nleme almas yeni ve deien mallarn ve imalat ilemlerinin planlanmasn iermektedir. Bu yeterli kalite seviyesine, retim balad zaman ulalmasn salamaktadr. nlemede yer alan faaliyetler piyasa almasndan retimin balamasna kadar olan faaliyetlerin (Fizibilite almalar, prototip testi, zelliklerin snflandrlmas, dizaynn gzden geirilmesi, planlama gibi) bir bileimidir. almada yer alan fonksiyonlar ise rn gelitirme, dizayn, imalat mhendislii, satn alma, retim, inceleme gibi fonksiyonlardr. c) yiletirme iin organizasyon Kalite iyiletirme almalarn 2'ye ayrmak organizasyon asndan daha iyi olmaktadr. 1. Dzenleme, karar alma Kalite problemlerinin ncelik sralamas Kalite problemlerinin nedenleri hakknda aklama Tehis etme almalarna balanmas nerilen zmler zerine karar verme Tehis etme almalarn uygulama (Analiz, deneyler) Nedenleri bulma zmler nerme

2. Tanmlama, tehis koyma

d) Koordinasyon iin organizasyon Kalite faaliyetlerinin koordinasyonu iin organizasyon birok ekillerde yer almaktadr. Genel idareci yoluyla koordinasyon Komitelerle koordinasyon Uzmanlarca koordinasyon Grevli blm tarafndan koordinasyon

Byk ve orta lekli irketlerde kalite almasnn koordinasyonu iin sorumlu bir departmana sahip olma daha yaygn olmaya balamtr. Bu grevli departman genellikle kalite departman olarak adlandrlmaktadr. e) Gven salama iin organizasyon Kalite gvencesi mal kalitesi ile ilgili almalarn incelenmesi ve gzlenmesini ierebilmektedir. nk kalite gvencesi, kalite almalarnn uygun bir ekilde uygulanp uygulanmadn ispatlamay amalayan faaliyetler anlamnda ele alnmaktadr. Kaliteye ulamada gerekli aamalar: Kalite emberi Kalite, tketici ihtiyalarnn ortaya kt btn alan ve aamalarda sz konusu olmaktadr ve rnn zellikle hitap ettii tketiciye ulancaya kadar geirdii btn aamalarda izlenmesi gerekmektedir. Kalite emberi, tketici ihtiyalarnn belirlenmesinden yola klarak, rnn daha amaca uygun, daha beklentilere cevap verebilen, daha kaliteli olabilmesi iin yaplacak retim teknikleri, tasarm deiiklikleri, ve gelitirme ilemlerinin tmnden oluan bir sistemdir. Kalite emberinde yer alan aamalar:

Piyasa aratrmas malat iin alc veya tketicinin ne istediini bilmek onun satn alabilecei kalite dzeyinde nasl bir mal retilmesi gerektiini saptamak piyasa aratrmas ile mmkn olmaktadr. Ayrca rakip mallar hakknda bilgi de piyasa aratrmas ile salanmaktadr. Baz mallar iin (genellikle kullancnn gvenliini etkileyebilecek) uygulanmakta olan zorunlu yasalarn bilinmesi gibi aratrma ile salanan dier bilgiler, kaliteli mal retiminde yer alacak olan eitli aamalara bir balang noktas tekil etmektedir. rn gelitirme Piyasa aratrmasnn sonucunda ortaya kan kalite standartlarna dayal olarak bir rn gelitirilecektir. rn gelitirme ve dizayn almalarnda yer alan personel, piyasa aratrmasndan elde edilen bilgilerin retilen mala aktarlmasndan sorumludurlar. Bu arada hammadde ve imalat ilemlerinin de dikkate alnmas gerekmektedir. rn gelitirme almalar ile rnn zellikleri ak bir ekilde ortaya konulup dizayn ilemine temel tekil etmelidir. Benzer rnlerin dizayn ve retiminden kazanlan deneyimler de dikkate alnmaldr. Bu, rn gelitirme ve dizayn personeli ile dier blm alanlar (imalat, kalite kontrol, servis gibi) arasndaki yakn iliki ile salanabilmektedir. Dier personel ile koordineli bir ekilde yaplan gelitirme ve dizayn almalar rnn zelliklerine gre sonulanmaktadr. Dizayn kalitesi bu zelliklerin ak ve kesin bir ekilde ortaya konulabildii lde belirlenebilmektedir. malat mhendislii Maln imalatna balamadan nce, planlama ve hazrlk almas yapmak gereklidir. Bu alma imalat biiminin seimi, makine ve aralarn salanmas, ilem koullarnn hazrlanmas, personelin seimi ve eitilmesini iermektedir. Ekonomik imalat iin n koul rn gelitirme ve dizayn blmnce oluturulan hata pay (tolerans) ile imalat ileminin gerekletirilmesidir. Belirlenen tolerans ise ilemlerin eidine bal olarak deimektedir. Bu durumun imalat mhendisliinde dikkate alnmamas halinde imalat srasnda ilave maliyet riski sz konusu olacaktr. Maln denetimi de nceden planlanmal ve hazrlanmaldr. Bu faaliyetler denetim planlamas olarak adlandrlmakta olup denetim noktalarnn planlanmas ve dizayn, yazl prosedrn hazrlanmas ve denetim aralarnn salanmasn iermektedir. Satn alma nceden saptanan zellikler ve standartlara uygun bir biimde hammadde ve dier girdilerin en ekonomik ekilde zamannda ve kusursuz olarak salanmasna ynelik almalar satn alma faaliyetlerini oluturmaktadr. Satn almada genellikle satn alma fiyat ve teslim zamann hesaba katmak kolaydr. Maln kalitesini etkileyen faktrleri deerlendirmek ise daha zor olmaktadr. Bu faktrlere yeterince nem verilmemesi byk bir riske yol aabilmektedir. retim Amalanan kalitede maln, tasarmna, dizaynna uygun, ve koordineli bir ekilde imalatnn tamamlanmasna ynelik almalardr. malat ilemi, planlanan zamanda ve istenen miktar ile anlamada verilen zelliklere uygun kaliteye gre mallar retmeye ynelik olarak yaplmaldr. Zaman, miktar ve kalite birbirleriyle elien kavramlar gibi gzkmektedir. Zaman ve miktara kalitenin zerinde ncelik verilirse kt sonular sz konusu olabilmektedir. malatta kaliteyi etkileyen birok faktr bulunmaktadr. Bu faktrler makinalar, aralar, hammaddeler, operatrler ve gzetmenlerle ilgili olup, imalatn her aamasnda yer almaktadrlar. Sonucu etkileyen bu faktrlerin durumunun yeterli kaliteye ulamak iin bilinmesi gerekmektedir.

10

Denetim retilen rn veya verilecek hizmetin kalitesinin amalanan ekilde olup olmad btn aamalarda yaplacak olan denetim ile saptanmaktadr. rnn btn bu denetim sonularna gre kabul veya red edilmesi sz konusu olmaktadr. retimdeki aamalarn durumuna gre, denetim 3'e ayrlmaktadr: a) Balang denetimi (Hammadde, girdiler vs.) b) lem denetimi (lk para denetimi, ara denetim, operatr denetimi, son para denetimi, sra denetimi) c) Final denetimi (Tketiciye ulamadan nce hatal mallarn tespiti) Pazarlama malat yaplan maln denetimlerden sonra piyasaya sunulmasndan nce sz konusu maln zelliklerinin ve kullanm alanlarnn tketiciye tantlmas gerekmektedir. Bu amaca ynelik faaliyetler pazarlama faaliyetleri olarak adlandrlmaktadr. Pazarlama faaliyetlerinin hedef alnan maln piyasasnda younlatrlmas gerekmektedir. Baz satclarda mal olduundan daha mkemmel tantma eilimi bulunmaktadr. Ancak bu durum tketicide, hayal krklna uramasndan dolay, maln dk kalitede olduuna dair bir dnce olumasna yol amaktadr. Bu nedenle tketiciye gerek kalitede mal sunumu nemli olmaktadr. Servis Herhangi bir mal satnalan tketici belirli bir garanti sresinin verilmesini tercih etmektedir. Maln kullanm srasnda tketicinin ikayetleri , problemleri olabilmektedir. Bu durumda abuk ve etkili bir servise ihtiya duyulaca aktr. Anlalr ve yeterli talimatlar, yedek paralar salanmas gibi hizmetlerle sat sonrasnda tketiciye yardmc olunmaktadr. Kaliteli mal kavramnn gerekli unsurlarndan saylan bu tr hizmetler sz konusu maln piyasasnda yer edinme abalarna katkda bulunmaktadr. Kalite emberi Maln kalitesini etkileyen fonksiyonlar okluunu, Kalite emberinde yer alan fonksiyonlarla ilgili alanlarn her birinin kalite ile ilgili sorumluluu bulunduunu, Kalitenin bu fonksiyonlarda yer alan birok faaliyetin sonucunda ortaya ktn, Piyasada aranan bir maln oluturulabilmesi iin kalite ile ilgili btn faaliyetler arasnda koordinasyonun gerekliliini, ifade etmektedir.

D Ticarette Gvenli Bir Kontrol Arac: Uluslararas Gzetim irketleri Ticarette corafi uzaklktan kaynaklanan engellerin giderek azald ve gerek retimde gerekse ticarette kalite ve kalite kontrolnn retim miktar kadar, hatta miktardan daha fazla nem kazand gnmz dnyasnda, uluslararas ticarette kullanlan literatr ile beraber, ticaretle uraan kii ve kurulularn zaman ve maliyetlerden tasarrufunu salamak amacyla kullanlan teknikler ve metodlar da gelimektedir. hracatlarmzn da bu yenilik ve deiikliklerden doru olarak ve zaman kaybedilmeden haberdar edilmesi, konuya daha bilinli yaklamalarn salamak asndan byk nem tamaktadr. Bu ama dorultusunda, ithalat ve ihracata konu olan mallarn gerek szleme koullarna, gerekse uluslararas kalite standartlarna uygunluunu belgeleyerek ticarette ortaya kabilecek herhangi bir ihtilaf engellemek amacyla faaliyet gsteren Gzetim irketlerini tantmak amacyla hazrlanm olan ve hracatta Pratik Bilgiler serimizde yer alan D Ticarette Gvenli Bir Kontrol Arac: Uluslararas Gzetim irketleri isimli yaynmz yenilenerek ihracatlarmzn yararna sunulmutur.

11

Uluslar aras ticarete konu olan mallarn alcya teslimi srasnda arzulanan zelliklere uygunluu konusunda alici ile satc arasnda hakem grevini stlenen uluslararas gzetim irketlerini konu alan bu yaynda, gerekli bilgilerin okuyucuya ksa, z ve ematik bir biimde sunulmasna zen gsterilmi olup, Trkiyede faaliyette bulunmakta olan Uluslararas Gzetim irketi unvanna sahip firmalara uygulanan bir anketin sonularndan da yararlanlmtr.

CE ARET CE areti, Avrupa Birliinin, teknik mevzuat uyumu erevesinde 1985 ylnda benimsedii Yeni Yaklam Politikas kapsamnda hazrlanan Yeni Yaklam Direktifleri ierisinde yer alan rnlerle ilgili olup, rnlerin ABnin ilgili direktiflerine uygun olduunu ve gerekli btn uygunluk deerlendirme faaliyetlerinden getiini gsteren bir Birlik iaretidir CE areti, balangta Franszcada Avrupa normlarna uygunluk anlamna gelen Conformite Europenne szcklerinin ba harflerinden olumakta iken 1995 ylndan itibaren Community Europe ifadesinin ba harfleri olarak kullanlmaya balanm ve aadaki ekilde sembolize edilmitir.Yeni Yaklam Politikas kapsamnda yaymlanan direktiflerde; rnn tanm, tad riskler, sahip olmas gereken asgari gvenlik koullar, uygunluk deerlendirme prosedrleri ayrntl bir ekilde belirlenmektedir. CE iareti, tketiciye bir kalite gvencesi salamaz, yalnzca rnn, asgari gvenlik koullarna sahip olduunu gsterir. CE areti, bir yandan tketiciye rnn gvenli olduu bilgisini verirken, dier taraftan, ticari adan, rnlerin bir ye lkeden dierine dolam srasnda bir eit pasaport ilevi grmektedir. Bu iareti tamas gereken, Yeni Yaklam kapsam bir rnn, bir Avrupa Birlii lkesine girii iin, zerinde CE areti bulunmas zorunludur. CE uygunluk iaretinin ilitirilmesi ve kullanmna ilikin esaslar aada belirtilmektedir: Bir rnn, CE iaretinin ilitirilmesini gerektiren birden fazla teknik dzenlemeye tabi olmas durumunda, CE uygunluk iareti, rnn, ilgili tm teknik dzenlemelerin hkmlerine uygun olduunu gsterir. CE uygunluk iareti; a) lgili teknik dzenlemede aksi belirtilmedii takdirde, en az 5 mm boyunda "CE" harflerinden oluur. b) Bu iaret iin ngrlen oranlara ve ekle bal kalnmak zere, kltlebilir veya bytlebilir. c) rne veya veri levhasna ilitirilir. rnn yaps gerei bunun mmkn olmamas halinde, etiketine, ambalajna ve ilgili teknik dzenlemenin rnn beraberinde herhangi bir dokmann bulunmasn gerektirdii durumlarda, bu dokmanlara ilitirilir. d) Grnr, okunabilir ve silinmeyecek ekilde ilitirilir. III) CE uygunluk iareti, retim kontrol safhasnn sonunda ilitirilir. IV) lgili teknik dzenlemenin gerektirdii durumlarda, CE uygunluk iaretinin yannda, retim kontrol safhasnda yer alan onaylanm kuruluun Komisyon tarafndan verilen kimlik kayt numaras yer alr. V) Belirli rnlerin kullanmna ilikin zelliklerin belirtilmesinin gerektii durumlarda, CE uygunluk iareti ve onaylanm kuruluun kimlik kayt numarasndan sonra bir piktogram veya kullanma kategorisini gsteren baka bir iaretleme yer alabilir.

12

VI) rnlere, CE uygunluk iaretinin anlam ve ekli hakknda nc ahslar yanltacak baka iaretler ilitirilemez. VII) Ulusal veya uluslararas bir standarda uygunluu belirten iaretler CE uygunluk iaretinin grnebilirliine ve okunabilirliine zarar vermemek kaydyla, rne, ambalajna veya ekli dokmanna ilitirilebilir. VIII) CE uygunluk iareti, retici tarafndan ilitirilir. Onaylanm kuruluun kimlik kayt numaras, kendi sorumluluu altnda, kendisi veya retici tarafndan ilitirilir. Bugne kadar belli rnler itibariyle ABye ihracatta zorunlu olarak aranan CE iareti uygulamas, ilgili mevzuatn yrrle girmesiyle birlikte, Trkiyede i piyasaya arz edilecek rnler ile ithal edilecek rnler iin zorunlu hale gelecektir. CE ARET LTRLMES ZORUNLU OLAN RN GRUPLARI HANGLERDR ? Halihazrda; alak gerilim cihazlar, basit basnl kaplar, oyuncaklar, inaat malzemeleri, elektromanyetik uyumluluk, makineler, kiisel koruyucu donanmlar, otomatik olmayan tart aletleri, vcuda yerletirilebilir aktif tbbi cihazlar, tbbi cihazlar, gaz yakan aletler, scak su kazanlarnn verimlilik gerekleri, sivil kullanm iin patlayclar, potansiyel olarak patlayc ortamlarda kullanlan ekipmanlar, asansrler, elektrikli buzdolaplar, dondurucular ve bunlarn kombinasyonlar iin enerji verimlilik gerekleri direktifi, basnl ekipmanlar, telekomnikasyon terminal cihazlar ve uydu yer istasyonlar, gezi amal tekneler, radyo ve telekomnikasyon terminal ekipmanlar,

ile ilgili Avrupa Birlii Direktifleri kapsamna giren rnlere CE iareti ilitirilmektedir. CE ARET RNE NASIL LTRLR ? CE areti, rnn ABnin Yeni Yaklam Direktiflerine uygun olarak retildiini ve belgelendirildiini gstermektedir. Dier bir ifade ile rnn, temel gerekler olarak tanmlanan ve insan sal, can ve mal gvenlii, hayvan ve bitki yaam ve sal, evre ve tketicinin korunmas asndan asgari gvenlik koullarna sahip olduunu gsteren bir iarettir. Yeni Yaklam direktifleri kapsamndaki bir rnn, CE aretli olarak piyasaya sunulmasndan retici sorumludur. Ancak; eer retici ya da reticinin yetkili temsilcisi Avrupa Birlii iinde deilse, bu sorumluluu ithalat yerine getirmek zorundadr. Bir baka
13

deyile, ithalat ithal ettii rnlerin AB normlarna uygun olduunu garanti etmek zorundadr. Dolaysyla, lkemizin de iinde bulunduu nc lkelerden AB yesi lkelere yaplan ihracatta, ihracat firmann AB yesi lkelerde yerleik temsilcisinin bulunmamas halinde, rne CE iareti ilitirilmesi iki ekilde olabilmektedir. Birinci durumda, ihracat firma hibir eye karmamakta, ithalat firma ithal ettii rnn uygunluk deerlendirmesini yaptrarak uygunluk beyan dzenlemek suretiyle rne CE iareti ilitirmektedir. kinci durumda ise, ihracat firma yine ayn usullerle rnn test ettirmektedir. Ancak uygunluk beyan ithalat tarafndan dzenlenmesi gerektii iin CE iareti ithalat tarafndan veya ithalat ile birlikte ihracat tarafndan ilitirilmektedir. CE iaretinin ilitirilmesi iki ekilde olmaktadr. Dk riskli rnlerde, retici, kendi imkanlaryla veya baka bir test kuruluuna rnnn testini yaptrmak suretiyle, rnn ilgili direktife uygun olup olmadn tespit etmektedir. rnn uygun olmas halinde, retici bir uygunluk beyan dzenleyerek rnne CE iaretini ilitirmektedir. Yksek riskli rnlerde ise, reticinin mutlaka AB yesi lkelerde yerleik olan fakat dier lkelerde de ube veya temsilcilikleri bulunan onaylanm kurululara (notified body) bavurma zorunluluu bulunmaktadr. nc bir taraf olmak zorunda olan bu test ve/veya belgelendirme kurulularnn yapaca test sonucunda rnn ilgili mevzuata uygun olduunun tespit edilmesi halinde retici yine bir uygunluk beyan dzenleyerek rnne CE iaretini ilitirmektedir. Bir rnn hangi gruba girdii ilgili direktifte belirtilmekte veya test kurulular araclyla tespit edilebilmektedir. Avrupa Birliinde, CE areti verebilecek test ve belgelendirme kurulular, ye lke yetkilileri tarafndan altyaps yeterli grlen kurulular arasndan belirlenmektedir. ye lke yetkilileri tarafndan belirlenerek AB Resmi Gazetesinde yaymlanan kurulular onaylanm kurulu (notified body) statsn almaktadr. ye lkelerce belirlenen onaylanm kurulular Avrupa Birlii Komisyonuna bildirilmekte ve dier ye lkelere duyurulmas amacyla bu kurulularn isimleri AB Resmi Gazetesinde yaymlanmaktadr. Bu kurulularn teknik adan yetkin olmalar gerekmektedir. ABde bu kurulularn akredite edilmi olmalar yetkinliklerini ispat konusunda iyi bir yol olarak grlmektedir. RNE CE ARET LTRLMESNE LKN LEMLER rnnzle ilgili Yeni Yaklam Direktifini/Direktiflerini belirleyiniz. ayet mevcut ise, ilgili Uyumlatrlm Avrupa Standartlarn tespit ediniz. rnnzn satlabilecei AB yesi lke/lkelerde sz konusu rnle ilgili hala yrrlkte olan milli kurallarn bulunup bulunmadn aratrnz. rnnzn ilgili Yeni Yaklam Direktifinde/Direktiflerinde yer alan temel gereklere uygunluunu tespit etmek iin ngrlen uygunluk deerlendirme yntemini tespit ediniz (Modl). rnnzn temel gereklere uygunluunun tespiti iin Onaylanm Kurulua bavurulmas gerekip gerekmediini belirleyiniz. Uygunluk deerlendirme ilemlerinin tamamlandndan emin olmak asndan, talep edilen tm test ve uygunluk kriterlerini tamamlamak iin bir Onaylanm Kurulu ile yakn olarak alnz. Teknik Dosyay ve Direktif/Direktiflerde talep edilen dier rapor ve belgeleri muhafaza ediniz.

14

Uygunluk deerlendirmesini mteakip Uygunluk Beyann ve varsa talep edilen destekleyici delilleri hazrlaynz. rnn zerine, etiketine, ambalajna veya beraberindeki belgeye CE iaretini doru olarak ilitirdikten sonra rn piyasaya arz ediniz.

ISO 9000 ISO 9000, Uluslararas geerlilii olan Kalite Gvence sistemi standarddr. Bu standart, rnlerin salamas gereken zellikleri deil, rnlerin retildii sistemin salamas gereken artlar tanmlamaktadr. ISO 9000 belgesi alan bir iletmede; retim, bakm, kalite kontrol, satn alma, depolama ve sevkiyat faaliyetleri kontrol altna alnm, faaliyetlerin nasl yrtld, alanlarn yetki ve sorumluluklar netletirilmi demektir. Kalite Ynetim Sistemi, lek bykl her ne olursa olsun tm iletmelerde, salayabilecei faydalar aadaki ekilde zetlenebilir; Zaman ve hammadde kayplarndan yaklak olarak %40 orannda tasarruf salanr. Tketici tatminini salar. Uluslar aras kimlik kazandrr. Uluslar aras ticarette hakem grevi grr. rn kalitesinde srekli gelime salar. Daha byk bir tketici kitleye ulaabilme olana salar.

Sistemin ksa dnemde salayabilecei faydalar bu ekilde zetlenirken, uzun dnemde salayabilecei faydalar ok daha fazla olacaktr. 4.Boyut, uzman ekibinin ISO 9000 konusunda sahip olduu bilgi birikimini ve tecrbeyi sizinle paylamaktadr. Bu konuda verilen danmanlk ve eitim hizmetleri u ekildedir; Danmanlk Hizmetleri Kalite ynetimi blm tarafndan bir ok sektrde faaliyet gsteren firmalara verilen danmanlk hizmetleri u ekildedir; Firmann Kalite Sisteminin deerlendirmesi, Firmada kalite sistemlerinin oluturulmas amacna koordinasyonunun salanmas ve eitimlerin verilmesi, Sisteme ilikin dokmantasyonun hazrlanmas denetimlerin uygulanmas Belge denetimi Belge sonras ara denetimin yrtlmesi ynelik ilgili birimlerle

Ayrca, Firmamz danmanlk faaliyetleri kapsamnda bamsz deneti kimlii ile sizin adnza tedarikinizi/yan sanayinizi kalite sistemine uygun olarak denetlemektedir. Bu erevede, kalite sistemini etkileyen rn ve hizmetlerin tedarikisi olan firmalarn kalite sistemlerinin denetimi, bamsz ve uzman denetiler tarafndan yaplmaktadr Eitim Hizmetleri; ISO 9000 Kalite Ynetim Sistemi Bilinlendirme Eitimi ISO 9000 Kalite Ynetim Sistem Dokmantasyon Eitimi Kalibrasyon Eitimi Kurulu i Kalite Sistem Deneti Eitimi
15

statistiksel Proses Kontrol (PK) Eitimi Dokmantasyon Kullanma Eitimi Kalite Sistemi ile uyumlu dier eitimler (ISO 14000, QS 9000, HACCP, vb.)

TS-EN ISO 9000 KALTE STANDARDLARI SERSNN KULLANIMI TS-EN ISO 9000 Kalite Standartlar Serisinin Kullanm Amac TS-EN ISO 9000 Kalite Standartlar Serisi, kurulularn kaliteye nem verdikleri nemi ve kalite ihtiyalarn karlayabileceklerini mterilerine kantlayacak etkin bir kalite sistemini nasl kurabilecekleri, dkmante edebilecekleri ve uygulayabilecekleri konusunda yol gsterir. Uluslararas alanda kabul grm olan bu standartlar, konuyla ilgili taraflarn genel grn yanstmaktadr. Standart beklediiniz kalite sistem modelini kolaylkla salamak amacyla konu baznda baz blmlere ayrlmtr. TS-EN ISO 9000 Kalite Standartlar serisinin kullanm, ynetimin iyilemesi, faaliyetlerin daha iyi planlanmasn,problemlerin daha hzl zlmesini, verimliliin, kazancn ve saygnln artmasn salar. Standarda gre,kurulular retimin her aamasnda uygulayacaklar kayt sistemi ile rn ve prosesini gelitirebilecekleri gibi rn sorumluluundan doabilecek sorunlarla uramaktan da kurtulabilirler. TS-EN ISO 9000 Kalite Standartlarn kullanm amalarndan biri de maliyetin azalmasna yardmc olmas, kaynaklarn optimum kullanmyla kazancn artmasnn salanmasdr. Kalite sistemleri ayrca mteriler tarafndan youn bir ekilde talep edilmektedir. Kalite sistemi uygulamakla,kuruluta kalitenin her aamada olumasn salamak ncelikle mterileri memnun edecektir. TS-EN ISO 9000 Kalite Standartlar Serisini Kimler Kullanr? Kurulular, Kalite Sistemlerini olutururken TS-EN ISO 9000 Kalite Standartlar Serisini kullanabilir. Mteriler, satn alacaklar mal veya hizmetlerin, TS-EN ISO 9000 standardna gre kurulmu bir kalite sistemi ile retilip retilmediinden emin olmak istediklerinde bu standartlar kullanabilirler. Belgelendirme kurulular, Belgelendirilme amacyla kendilerine bavuran kurulularn kalite sistemlerinin deerlendirilmesini bu standartlarla yaparlar. TS-EN ISO 9000 KALTE SSTEMNN GETRDKLER Kurulu Asndan

Kuruluta kalite anlaynn geliimi, Krn, pazar paynn artmas, Verimliliin artmas, Etkin bir ynetim salanmas Maliyetin azalmas, alanlarn tatmini, Mteri ikayetlerinin azalmas, Daha az servis-bakm, Maliyet ve zamandan tasarruf, Kaynaklarn optimum kullanm, Kurulu ii iletiimde iyileme

16

adelerin azalmas. Mterinin kalite anlaynn geliimi, Kullanmda uygunluk, Gvenlik ve salk, Memnuniyet

Mteri Asndan

Kalite Standartlar Serisini Oluturan Standartlar unlardr: TS-EN ISO 9000-1: Kalite ynetimi ve Kalite gvencesi Standartlar seim ve kullanma klavuzu. TS-EN ISO 9000-2: ISO 9001,9002 VE 9003n uygulamasna ynelik genel klavuz. TS-EN ISO 9000-3: ISO 900in Yazlm gelitirme, retme ve Bakmna uygulanmas iin klavuz. TS-EN ISO 9000-4: Gvenirlik programlar ynetimi iin klavuz. TS-EN ISO 9001 : Kalite Sistemleri Tasarm/Gelitirme, retim, Tesis ve Hizmette Kalite gvencesi modeli. TS-EN ISO 9002 : Kalite Sistemleri retim, Tesis ve Hizmette Kalite gvencesi modeli. TS-EN ISO 9003 : Kalite sistemleri Son muayene ve Deneylerde Kalite Gvencesi Modeli. TS-EN ISO 9004-1: Kalite ynetimi ve Kalite Sistemi elemanlar Klavuz. TS-EN ISO 9004-2: Hizmetler iin Klavuz. TS-EN ISO 9004-3: lenmi malzemeler iin Klavuz. TS-EN ISO 9004-4: Kalite Gelitirme in Klavuz. TS-EN ISO 9005 : Kalite Terimleri Szl. KALTE PRENSPLER TS ISO 9001 standard Uluslararas Standartlar Kuruluu ( ISO ) tarafndan uluslararas standart olarak yaynlanan ve halen Avrupa Topluluu lkeleri ile birlikte birok lkede Belgelendirme Modeli olarak uygulanmakta olan bir uluslararas Kalite Ynetim Standarddr. ISO 9001 standardnn 15 Aralk 2000'de yaynlanan son versiyonu aada verilen 8 Kalite Prensibine dayanmaktadr. Mteri Odakllk Kurulular mterilerine baldrlar, bu nedenle mterinin imdiki ve gelecekteki ihtiyalarn anlamal mteri artlarn yerine getirmeli ve mteri beklentilerini de amaya istekli olmaldrlar Liderlik Liderler, kuruluun ama ve idare birliini salar. Bunlar, kiilerin, kuruluun hedeflerinin baarlmasna tam olarak katlm olduu i ortam oluturmal ve srdrmelidir. Kiilerin katlm

17

Her seviyedeki kiiler bir kuruluun zdr ve bunlarn tam katlm yeteneklerinin kuruluun yararna kullanlmasn salar. Proses yaklam Arzulanan sonu, faaliyetler ve ilgili kaynaklar bir proses olarak ynetildii zaman daha verimli olarak elde edilir. Ynetime sistem yaklam Birbirleri ile ilgili proseslerin bir sistem olarak tanmlanmas, anlalmas ve ynetilmesi, hedeflerin baarlmasnda kuruluun etkinliine ve verimliliine katk yapar. Srekli iyiletirme Kuruluun toplam performansnn srekli iyiletirilmesi, kuruluun kalc hedefi olmaldr. Karar vermede gereki yaklam Etkin kararlar, verilerin analizine ve bilgiye dayanr. Karlkl yarara dayal tedariki ilikileri Bir kurulu ve tedarikileri birbirlerinden bamszdr ve karlkl yarar ilikisi, her ikisinin art deer yaratmas yeteneini takviye eder. TS ISO 9000 serisi standartlarn dayand bu temel prensiplerin , Toplam Kalite Ynetimi uygulamalarna gei iin kurulularda alt yapy hazrlamas beklenmektedir. Gnmzde Toplam Kalite Ynetimi Bata Japon kurulular olmak zere birok Dnya kuruluunun baarlarnda temel faktr olan Toplam Kalite Ynetimi, gnmzde en genel haliyle, bir kurulutaki tm faaliyetlerin srekli olarak iyiletirilmesi ve organizasyondaki tm alanlarn kesin aktif katlmyla alanlar ve mteriler ve toplum memnun edilerek karlla ulalmas olarak ifade edilmektedir. Bu tanmdan da anlalaca gibi Toplam Kalite Anlay'nda, klasik yaklamdan farkl olarak alanlar ve yneticilerden beklenen rolde nemli bir deiim yaanmaktadr. Yeni anlayta, sorumluluklarn eksiksiz olarak yerine getiren ancak bunun yannda yapt iin daha verimli yaplmas, i srelerinin gelitirilmesi konusunda srekli dnen ve belirlenmi eitli sistematik katlm yntemleri ile bu dncelerini ve becerilerini sisteme katan yeni bir alan davran sergilenmesi gerekirken, yneticilerin de alanlar tevik edici, katlm salayc, inisiyatif kullanmay sorumluluk almay ve yenilikler yaratmay tevik eden bir insan kaynaklar planlama sistemi kurmas nemli bir ihtiya haline gelmitir. Toplam Kalite Ynetimi'nin Temel zellikleri Mteri Odakllk Gnmzde ynetim anlay devrim niteliinde saylabilecek nemli bir deiim yayor. Klasik Ynetim Anlay'nda tepe ynetimin gr ve dnceleri dorultusunda tepeden aaya doru inen hiyerarik yap iinde irketler ynetilmekte, astlar amirlerinden aldklar talimatlara gre ilerini grmektedirler. Doal olarak burada ama amirlerin memnun edilmesidir. Halbuki Yeni anlayta ama; ynlendirilmesi, desteklenmesi ulalmas, hatta beklentilerin salanmasdr. Ksacas Mteri hale gelmek zorundadr. mteri talepleri dorultusunda irketin tm birimlerinin ve mteri beklentilerini karlayarak mteri tatminine de tesine geip tam olarak mteri memnuniyetinin artk "Kral" dr, ve tm organizasyonlar artk mteri odakl

Tedarikilerle birlii Tedarikilerle gvene dayal bir ibirlii iinde, rekabet gcn artracak girdileri en kaliteli en ekonomik ve en hzl ekilde temin etmek ama olmaldr.

18

alanlarn Gelitirilmesi ve Katlm alanlarn potansiyeli, "kuruluun deerleri" ve "gven ve yetkilendirmeye dayal kurum kltr" ile ortaya karlr. "Bir ii, en iyi, o ii yapan bilir" temel prensibini esas alan bu anlayta i srelerinin iyiletirilmesi ve gelitirilmesinde bizzat o ii yapan personelin katlm ok nemlidir. Katlm ve iletiimi yaygn hale getirebilmek amacyla renme ve beceri gelitirmeye ynelik olanaklar seferber edilmelidir. Sreler ve Verilerle Ynetim Btn faaliyetler sistematik olarak srelerle ynetilmektedir. Sreler anlalm ve sahipleri belirlenmi olmaldr. nlemeye ynelik iyiletirme faaliyetleri ile lm ve istatistik tm alanlarn gnlk yaamna entegre olmaldr. Ynetim sisteminin temelini veriler, lm ve bilgi sistemi oluturmaktadr. Srekli Gelime ve Yaratclk Gnmzde en yksek rekabet gcne sahip kurulularda kalite ynetiminin temeli "srekli gelime"ye dayaldr. Hedef belli bir standard tutturmak deil, seviyeyi, hedeflenen seviyeye ne olursa olsun srekli ve hzl bir tempoda gelitirmektir. Orijinal fikirler ve yaratclk zendirilmeli ve desteklenmelidir. Liderlik ve Amacn Tutarll Kurum kltrn liderler gelitirmektedir. Her dzeyde ynetim fonksiyonunda liderlik davranlar sergilenmektedir. irketin politika ve stratejileri sistematik ve yapsal aralarla btn organizasyonda yaygnlatrlmal ve tm faaliyetlerle uyum salamaldr. Srekli baarnn salanmas paydalarn tatminine ve menfaatlerin dengelenmesine baldr. Bu paydalar kurulutan menfaat salayan mteriler, tedarikiler ve hissedarlarn yan sra toplumu da kapsar. Kurulu ve alanlar topluma kar, dzenleyici ve yasal gereklerin de tesine geecek rnek bir sorumluluk bilinci ve iyi bir ahlaki yaklam sergilemelidirler.

19