S T A N B U L MATBAASI Nuruosmaniye Cad.

, 90 stanbul

Bugnn Diliyle

MEVLN
DRDNC BASKI

Yeniletiren :

A. KADR

1 9 6 6

DRDNC BASKI Kasm 1966

Kapak : SAD MADEN

Kitabn ve yeniletirenln ad sylenmeden, hibir iir, hibir yerde yaymlanamaz ve radyoda okunamaz.

BRNC BASKININ NSZ

Byk hakm, byk air, byk insan Mevln Celleddin'in yirmi be bin alt yz on sekiz bey itlik Mesnevi sinden baka yirmi be bin beyte yaklaan byk bir divan vardr. Vezinlere gre alfabetik tertibe uyularak yirmi bir divanla rubailerden mey dana gelen bu divana, bu yzden byk divan anlamna Dvan- Kebr denmitir. Mevln, divandaki iirleri de Mesnevi gibi irticalen ve o unu birer mnasebetle sylemitir. O, sem ederken iir syle meye balar, iirlerini yazmakla vazifelenen ve sr ktibi anla mna ktib-al-esrr denen kiilerden hangisi bulunursa derhal o iirleri kaydederdi. Mevln, iiri bir gaye deil, bir vasta sayar. Fhi m-fh inde bu fikrini bizzat kendisi aklar. Bu bakmdan onun her iirin de bir retme kaygs, bir telkin cehdi vardr. Fakat bir yandan dnyadan, tabiattan ayrlmay, bir yandan derin, geni, snrsz bir dnya sevgisi, insan ve insanlk ak, yaaya balan, bir yandan da kuvvetli bir gr kabiliyeti, canl bir hassasiyet, bu iirlerdeki didaktik unsuru lirizmle yourur, deta belirsiz bir ha le getirir.

Mevln, devrine kadar kurulmu, bnyelemi, hatta olgun luk devresine girmi olan slm bilgide gerekten de pek ileri bir erdi. Bundan baka Arap ve Fars edebiyatlarn pek mkem mel biliyordu. Rumca iirleri bulunduuna gre bu dili de bilirdi. htimal Yunan filozoflarnn eserleriyle Yunan airlerinin iirlerini ana dilden okuyordu. Onun gibi mezheplerin deil, dinlerin bile stne km bir adam, phe yok ki arada bir konuk olduu, hatta birbiri stne drt gece konuk olarak kald Efltun ma nastrnn dost rahibine din teklif etmezdi. Elbette bu rif rahiple bambaka eyler konuurdu. Gerek bir bilgi, canl bir hassasiyet, bir zerreyi bile ihmal etmeyen bir gr kabiliyeti, kuvvetli bir tedai kudreti, yaay ak ve insanlk sevgisi, kk, yahut byk bir olay dolaysyla Mevlny dile getirmede, Mevln, sem' ederken vecd iinde konumadayd. Vezne, kafiyeye pek de nem vermeden sylenen bu szler, onun lmez iirleridir ite. Mevlnda, ondan nce kalplam ve donmu olan tasav vuf, nasl canl, nsan, reformcu, bencilikten tamamiyle uzak ve moralist bir sistem haline gelmi, btn varl kavrayan bir ak gr olmusa, iir de onun aznda ayn inancn, ayn akn, ayn grn ifadesi olmutur. Mevln, bir divan airi olmakla beraber vezinden, kafiye den holanmyordu. Vezin ve kafiye, sze, harfe bile smayan mnay kayt altna almadayd. Divan edebiyatnda, hemen her airde, divan tekniinden, hele kasidelerde kafiye darlndan i kyet vardr. Fakat bu ikyet, bir gerek payn tamakla be raber pek de cidd deildir. Mevlndaki ikyetse pek cidd dir, ileri bir grn ifadesidir. Ben kafiye dnrm; sevgili bana der ki: Yzmden baka hibir ey dnme. A benim kafi ye dnenim, rahata otur, benim yanmda devlet kafiyesi sen sin. Harf ne oluyor ki sen onu dnesin. Harf nedir? zm ba nn itten duvar. Harfi, sesi, sz birbirine vurup parampara edeyim de seninle bu de olmakszn konuaym szleriyle Ey ezel padiah, u beyitten, gazelden de kurtuldum artk. Mf teiln mfteiln mfteiln ldrd beni. Bir yanltmacadan ibaret olan kafiyeyi sel ald gtrd. Zaten airlerin kafalarnn harc, kabuktan ibaret, kabuktan ve Tanr iir iin kafiye aramaktan baka bir dert vermedi bana. Sonucu ondan da kurtard beni. u iiri al da eski bir iir gibi yrt at. Manalar zaten harfe, esintiye

smyor, anlatmak istiyorum amma onlar, bu dilekten stn m lhazalar, szmz ispat eden ak delillerdir. Bir baka gaze linde de Sus, bundan byle iiri de, kafiyeyi de bizim cinsimiz den olmad iin, gayret edeceiz, bolayacaz, artk onlara da aldr etmeyeceiz demektedir. Yaay ve kinat daim bir olu, durmayan bir deime ve yenilenme gren ve u hem var, hem yok olan dnyadan azar azar yoklar gittiler, varlar geliyorlar diyen Mevln, Can tence resinden kanl kpkler samak, iki cihann szn de bir azdan, bir hamlede syleyivermek istiyorum derken hep bu yenilii, de imeyi, bu oluu dnmede ve gnnn Ahmed'i olduuna inandndan ypranm konularla airler tarafndan gevelenmi mazmunlar sylemeyip yepyeni eyler sylemeyi istemektedir. Bunu baarmtr Mevln ve kendisi de bu baarsn yle bil dirir: Eski mallar satanlarn nbeti geti. Yeni eyler satyoruz. Bu pazar, bizim pazarmz imdi. Mevln, Arap edebiyatn pek iyi bilir. Bilhassa Mteneb bye pek dkndr. Birok iirlerinde l havasn duyarz, ayak larmz kumlara batar. ran edebiyatn bildiini sylemeye bile lzum yoktur. Onun iirini ren unsurlardan biri, mazidir. Hindran ve Yunan mitolojisi, Mukaddes Kitapta ve Kur'n'da geen hikyeler, bu hikyelerin eitli tesirlerle ald ekiller, sonra dan klasiklemi Arap ve ran halk hikyeleri, btn bunlardan meydana gelen kalplam mazmunlar, btn geniliiyle Mev lnnn iirinde yer alr. Mevln'nn iirlerindeki ikinci unsur, halk unsurudur. Zaten onun dili, halk dilidir, halk Farsasdr. Bu Sen ve Attrda da vardr. Fakat onlar, tavsiflerinde zamann klasik Farsasna ba vurmulardr. Halbuki Mevln, ne Mesnevsinde, ne Dvnnda, ne de nesirlerinde zamannn klasik Farsasn kullanmamtr. Mektuplarnda bile meramn anlatrken halk dilini kullanmtr. Burda unu da bilhassa kaydedelim: Mevln'nm, Mesnevdeki slbuyla Dvnndaki slbunun ayr olduu hakkndaki kanaat tamamiyle yanltr. Netekim Mevlnnm, Mesnev'de didaktik, Dvn'da lirik bir hviyet tad hakkndaki sylentiler de by ledir. Mevln Mesnevde neyse Dvn'da da odur. Mevln, halk dilini iir dili olarak kullanmtr. Onun iir lerinde, halk dilinin btn hususiyetlerini, btn halk tabirlerini

buluruz. O, halka halkn diliyle hitap etmi, tekellften kanm, hayatnda olduu gibi iirinde de halktan ayrlmamtr. Zaten akas, Mevln, halkla konuur, bu konuma, iir olur. Dvn'daki iirlerinde de Mesnevde olduu gibi baz lere girdii olur. Zaten o, her iki eserinde de, anlatmak fikrin bilgisini yapmaz, bilgiyi halka, halk anlayna gre kyelerle, temsillerle sunar, onu, yle bir hale getirir ki mamasnn imkn kalmaz. hikye istedii ve hi anlal

Mevlnnn iirlerinde halk hikyeleri gibi ata szleri, halk mecazlar, halk inanlar, byk bir yer alr. Hatta onun iirleri, bu halk unsurlaryla yorulmutur. Mevlnnn iirindeki nc unsur tabiat ve hayattr. Kn zulm, baharn ltf, gzn hzn, tarlalar, tohum, deirmen, top rak, dere, dereye banlan kuru ekmee katk olan nane, ehir, ky, pazar, sonra da, tepe, ova, oklukirpi, tuzak ve tane, arslan, timsah, kpek, kedi, karnca, sinek, hatt sinein, elleriyle bana vurmas, glck, saman p, yelden perian olan sivrisinek, ya murla hayat bulan ayr imen, kasrga, kum, bozkr, l, kaya... Dam kenar, duvar, k, gne, eme ve testi, deniz ve dalga, gemi, geminin alabilecei son yk, yzmek, yzerken azn ap kapayamamak, balk ve baln feryat edemeyii, ormanlar, or manlarda gizlenen arslan, arslanlar avlayan ceylnlar... Ordugh, ordughta dalgalanan bayrak. Btn bunlar, onun istiarelerini ren eylerdir. Onun iirinde arap alev alev yanar. Iklar ordu su dalga dalga gelir, karanlklar bozar, karr. Sarhoun sende lemesi, dilinin pelteklemesi', yklp kendinden gemesi, yahut delinin zincirini gevelemesi, zincirden boanan lgnn pazara gi rince tezghlarn yklmas, halkn birbirini ineyerek kamas, ktlk, alk, bir dilim ekmek iin yenen amarlar, kendilerini be enenlerin byk burular, hkmetin mal msadereleri, ba ha val k, insanl temsil eden sevgili, btn bunlar, onun hayat tan ald ve iledii eylerdir. Aacn yerden el karp ycelii, taze ve scak bir somunun gzellii, bayat ekmein ufalanp yer lere denmesi, onun gznden kamaz. Geree ulamam ve bir fikre saplanp kalm olanlar, hi ieriye girmeyecek olan kap mandalna, kabiliyetsizlere sz sylemeyi kaya kamaya, l ykamaya benzetir. Sr saklamann lzumundan bahsederken de nizin, kesesini balayp suratn buruturarak sert bir halde, ben de inci ne gezer, diye oturuunu rnek verir. Terk ediliini anla

trken, beni der, diinin dibinde kalmm gibi diliyle karp att. Ayrln anlatrken, elindeyken der, taze bir somun gibiydim, kpkrmz bir yzm vard; senden ayrlnca bayat ekmek gibi ufalandm, yerlere serildim; gel, beni yerlerden topla. Dostuna, acele gelmesini sylerken, aman der, ayana diken bile battysa karmak iin oturma; bana kil srmsen bile su dknme, y kanma, hemen gel. Hicran, gze yamanp kalm gz arsna, i tiyak, yzn gklere tutan yere benzetir. Hakikat erlerinin ih tilfn, eek satanlarn kavgasyla, grltsyle anlatr; hepsi bir ayr lf syler, bir kavgadr, bir grltdr kopmutur; fakat mak sat eein satlmasdr; hepsi ayn fikirdedir. Hakikate erenler deniz gibi susarlar onca. Hibir eyden haberleri olmayanlarsa dalga gibi grlerler. Gne ateten bir kaftan giymi, dnyay ay dnlatmadadr; o da atelere brnmtr, dnyay aydnlatmak ister. Bir blk halk, aklla sarhotur, bir blk halk, aklszlktan sarho. Bir kpteki araptan herkes baka bir eit esrimitir. Bir glden, her ayakta baka bir eit diken vardr. Fakat hakikat erenlerinin sarholuu, bsbtn bakadr. Dnyaya sahip kii lerdir onlar. Sefere ktlar m gnele ay yastk olur onlara. At srdler mi yedinci kat gk meydanlardr. Felek sofrasna otururlar amma gne gibi ay' bir lokma yaparlar. Kh gk gibi karnlarn ayla, gnele doyururlar; kh gne gibi karnlar ol mad halde btn bulutlar yutarlar. Yldz kseleriyle arap ierler. Birbirlerinin akyla candan geerler. Dnyay istemez on lar, dnya onlar ister. Gnl gibi altst olmulardr. Can gibi ne balar vardr, ne ayaklar. Glden neeti, selviden hrdr onlar. Elbiseleri gne dr. Kan dalgalar arasndadrlar, fakat etek leri tertemizdir. Diken iindedirler, fakat gl gibi glerler. Mah pusturlar, fakat kpteki arap gibi coarlar. Kaytlar yoktur on larn. Cehennemi smrp imedeler, cenneti dileyene bala madalar. Bayrak sahibi padiahlar bir habbeye bile almazlar, al ka ihtiyalar yoktur. Bin bile olsalar hepsi birdir. Birbirlerine secde eder onlar. ehirlerinde bir tek hkim vardr ve her kalpte yaayan, her yrekte arpan odur: Sevgi, insanlk sevgisi. iirlerini bu unsurlarla ren, bilgiye k olan, deta modern bir air hviyeti tayan Mevln'da devrinin btn detleri, ge lenekleri, inanlar, olaylar grlmededir. Beyler azametle byk burmadadr, padiahlar rvet almada. Belli olsunlar diye klele rin yzleri dalanmada. Askerler, sava, sava aletleri, Mool ak n, yklan ehirler, yanan kyler, divan, ktipler, kad, vali, muh

tesip, kale dizdar, kale kprsnden geerken alnan ayak bast paras, hara, herhangi bir babayiit yznden hara alnamayan ky. Karanlk sokaklar, geit vermez dalar. ehirlerde kurulan pazarlar, noksan teraziler, hrszlar, kale duvarlarndaki resimler, kesik balar. Kafes arkasndaki kadnlar, delilere ta topa atan, yahut denee binip at koturan sokak ocuklar. maretler, tek keler, yalanc eyhler, domatik bilginler, klasik bilgi, meyhane ler, sarholar. Ahiler, rintler, dnlerde alnan davul, zurna, dmbelek, sipahiler. Av, avc, doanlar, tavla ve satran dkn l, top ve evgn oyunu. Zindan, uykudan medet uman mahpus lar, cemiyete bir yara olan bekr odalar. Posta gvercinleri, g vercinlikler... Hsl btn lke, lkedeki her ey, onun iirlerin de hair neir olmadadr. Mevln, devrinden nceki hayat bize verdii gibi devrinin btn hususiyetlerini de, byk bir sadakatle vermededir. Fakat o, bununla da kalmaz. leri bir grle, nsan bir duyula gele cei de duyar, sezer, hatta grr, bize de gsterir. Bu bakmdan Mevln, yalnz ran edebiyatnda deil, dnya edebiyatnda tek airlerden biridir, dnya apnda bir airdir, bir mtefekkirdir. Mevln Celleddin adl eserimizi yazarken, byk insa nn bz iirlerini, nazmen tercmeye kalkmtk. Fakat divan tekniiyle tercme etmede ne bir mana vard, ne bir fayda. Bu gnn genci, bugnn genlii, bundan hibir ey anlayamazd, hibir zevk alamazd. Bu yzden, airliinden, hem de byk bir air oluundan zerre kadar phemiz olmayan A. Kadire bavur duk. A. Kadir Mevlnnn on gazeliyle yedi rubaisini byk bir kudretle yeniletirdi. Yeniletirirken asllarn defalarca okudu, okuttu. Her iirde esas fikri, her iirde tekrarlanan temi buldu, her iirdeki havay kavrad. Bir iir zerinde gnlerce deil, ay larca urat. Bu sefer, Mevlnnn otuz alt gazeliyle sekiz rubaisini mem leket irfanna, bugnn genliine sunuyor. Bu iirlerin bir ksm, baz dergilerde yaymland, beenildi. Mhim bir ksmysa hibir yerde yaymlanmad. Kudretli air, be yldan fazla bir zamandr, bu ile urat, zaman zaman Mevlnnn iir dnyasnda yaad. Sunulan iirlerde kronolojik bir tertip vardr ve bu tertip, zoraki deildir, iirlerden aka belirmededir. iirlere verilen adlar, iirlerdeki ana fikri belirtmektedir. Fa

kat A. Kadir, bu adlar da iirlerden almtr, kendisi vermemitir o adlar. A. Kadirin bu yeniletirmelerinde, en mhim nokta, aslla rna harfi harfine uygun olmasn salam bulunmasdr. Hatta air, bunun iin her iirin bana, Farsa aslnn lk beytini yaz m, karlatrmak isteyenlere kolaylk gstermitir. iirlerin bir beyti, A. Kadirde baz kere bir, baz kere be msra olmu, fakat o, hibir vakit, ana fikri alp onu yeniden, bir baka tarzda iirletirmek yolunu tutmam, daima asla sadk kalmtr. Gazel lerin baz beyitleri, o zamann bilgisiyle izah edilebileceinden baz gazellerde, bu eit beyitleri yeniletirmemi, onlar feda et mitir ki bunda da mazurdur. Hsl bu ie onu tevik ettiimden dolay kendimi bahtiyar sayyorum. Byk air ve mtefekkir Mevln'y, bugnn Trke siyle, bugnn iir tekniiyle bize sunan A. Kadiri candan, g nlden tebrik eder, byk bir baar kazand bu ite devamn, mesel, Firdevs'yi, Hfz, Sd'yi ve dier deerleri de bu tarz da vermesini temenni eylerim.
stanbul, Ekim 1955 Abdlbki GLPINARLI

BU YENLETRMELER N NELER DEND?

Serbest msrac cereyann nnde, geni bir tercme ufuu alm bulunuyor. Kristof Kolomb'un yumurtas kadar sehli mm ten olan bu ekli bize bulup getirdii iin A. Kadir'e teekkr borluyuz.

(V - N) Akam (12 ubat 1954)

A. Kadir tarafndan bugnk dille yeniletirilen baz rubaileri okuyunca hem zevk duyduk, hem de sevindik. Zira, Mevlny artk ocuklarmz da okuyabilecek.

Cevdet Perin stanbul Ekspres (18 ubat 1954)

Montaigne, iir iin, . . . muhakememizi tatmin etmez, allak bullak eder diyor. u iiri okuyun bakalm, dedii doru mu : Gneim, aym geldi. Gzm, kulam geldi. Gm bedenlim geldi. Altn madenim geldi. Bamn sarholuu geldi. Gzmn nuru geldi. Baka bir ey dilediysen te o baka bir eyim geldi. Bu paray, zmir'de kan Varan Dergisi'nden aldm. A. Ka dirin Mevlndan yeniletirdii bir iir. A. Kadir, durmadan, g zel diliyle bize Mevln'y veriyor. Seviniyoruz. Bu gzel i iin, A. Kadiri tebrik ederiz.

Tevfik Akda airler Yapra (Haziran 1955)

Mevln, ana dili gibi syleseydi aa yukar byle syler di; A. Kadir gibi... Bugnn Diliyle Mevln air A. Kadirin gzel Trkesiyle baucu kitabm.

Hasan-li Ycel Cumhuriyet (18 Aralk 1955)

Farsa eserleri bize eski nazm tipleriyle de tercme etme ye kalkmlard. Muvaffakiyet elde edilememiti. Fakat yeni tip serbest msralarla ruh iyi nakledilebiliyor. Gen air A. Ka dir, bu tecrbesiyle Trkemize kymetli bir eser kazandrmtr.

(V - N) Cumhuriyet (22 Aralk 1955)

Neslimizin usta airlerinden A. Kadir, Bugnn Diliyle Mev ln adl bir kitapta bu dnya bynn 44 iirini u son gn lerde okuyuculara sundu. Dil arl, deyi rahatl, iir lezzeti bu ziyafetin zelliklerindendir. Mevln gibi bir iir ulusunu bug nn diliyle, bozmadan, eksiltmeden, deerlerini kaybettirmeden okuyucuya ulatrmak kolay bir i olmasa gerek. A. Kadir byle etin, hatt tehlikeli bir ie giriirken herhalde ok dnm, ok korkmu olmaldr.

Reat Taus Ulus (22 Aralk 1955)

Kitapta okuduumuz iirlerdeki dil ustal, msra kurulula rndaki kusursuzluk ve salamlk da, bize bunu aka gstermek tedir. Bu yeniletirmeler, bize iki eyi retiyor: Biri, Mevln nn, yedi yz yl sonra hl, gen air olarak yaamakta oluu nu, br, A. Kadirin bu iteki baars ile, iirdeki ustaln...

Akis (24 Aralk 1955)

Bugnn Diliyle Mevln kitabndan bahsedecek her kii lin ilk zerinde duraca zellik A. Kadir'in baars olacaktr. Vlevlnnn bu kitapta yer alan iirleri onu yzyllardr yaayan

byk bir air kiiliiyle bize tantyor. Btn byk airler, sa natlar gibi Mevln da yzyllardanberi eskimeyen, taze, yeni, deiik bir sesle bugne sesleniyor. ou iirlerini okurken a irin bir yakn, bir dostu, ayn duygular paylaan, ayn endieleri duyan, sevinen, zlen bir hemcinsi olduumuzu anlyoruz. Di van airlerinin dnya gereklerinden, hayatn scaklndan, ya amann tadndan uzak, kendi gerek d dnyalarnn kapal ha vas yerine Mevln, insanoullarnn en insan, en gerei, en canls olarak karmzda. Dar, geri, basit zevkler, anlaylar Mev lndan uzaktr. O yz kere tvbe bozmu olan bile kapsndan ieri aryor. Bugnn Diliyle Mevlny okuyan amzn her kiisi ada bir airle karlat sansndan kendini kurtaramayacak. Sanki gnmzn byk bir airi yazm bu msralar. Sanat ala nnda eskimemeye, ypranmamaya verilecek esiz bir rnek. A. Kadirin yeniletirdii bu iirler, Mevlny gnmz okuru nun sevdii, sayd bir air yapt gibi gelecee de onu anla lr, sevilir, saylr bir kiilikle brakacak.

Oktay Akbal Vatan (1 Ocak 1956)

A. Kadir, gerekli olan, olduu kadar da ge kalan bir yapt, Bugnn Diliyle Mevln y, gnmzn diline, amza kazan drm bulunmaktadr. Gemi Trk edebiyatnn sayl tanklar arasna imdiden katm olduu yaptndaki baarsn anlatmak ta glk ekiyorum. A. Kadir, unutulmayacak, adn unutturmayacak bir yapt koy mutur ortaya.

smet Ercan Kaynak (ubat 1956)

Eskinin hmanist deerlerinden faydalanabilmek iin herey den nce gemie ait sanat eserlerinin bilimsel bir grle elen mesi ve kymetlendirilmesi gerekir. Bu arada bizim iin nemli olan bir nokta da, edebiyat alannda dili eskiyen ve bylece anl mas gleen, ou zaman da imknszlaan eserlerin sadele tirilmesidir. A. Kadirin Mevlndan yapt yeniletirmeler buna en gzel rnektir.

A. Korkut Bilgi Ycel (Haziran 1956)

Gen ve deerli air A. Kadir'in geen sene nerettii Bu gnn Diliyle Mevln s, dil bakmndan Mevln hakknda bu gne kadar yazlm olanlarn en gzelidir.

Kemal Zeki Gencosman Dnya (21 Aralk 1956)

A. Kadir'in sesini duydunuz mu? Kadife sesini? Nereden geldiini, hangi yeralt maaralarnda yumuayp, insan kaderi ni yklendiini kestiremezsiniz. lk insanln maaralarndaki yo sunlu duvarlarn arasnda bekletilmi kelimelerin senfonisini din lediniz mi onun azndan, Mevlnnn Trkesini okurken o? Bu kk bedenin, bu kuru yzn neresinden kar da insan rper tir iir?

Fikret rgp Yenilik (Ocak 1957)

Geen hafta Mevln Haftas oldu. Konyada gn gece sren anma trenleri yapld. Radyolarda Mevln anld. Bu arada kimsenin farketmedii bir ey oldu: Bugnn Diliyle Mevln adl kitabn ikinci basks yaymland. Ama ne o radyo larda zoraki bir vecitle hnkrenler, ne de gnlerce gazete k elerinde dervilik hikyeleri anlatanlar durmadlar bunun stn de. Durmak deil, lfn bile etmediler. Ama Mevlnnn 685 inci lm yldnmnde adna en gzel armaand bu kitap. Bu yz sayfalk kitap btn o gnlerle, gecelerle yaplp sylenenlerden daha gzel, daha srkleyici, daha manal: nk Mevln konu uyor bu kitapta. Bu kitap bize Mevlnnn iirini tattryor. Hem de nasl: Ikl bir alayan sularn, iimiz dolup taarak ierce sine... Hem de nasl: Mevlny dervilik dknlerinin anla dklar gibi bir dnya tesi klavuzu gibi deil, yaamay, tabiat, insanl yzde yz sevdiren iirleriyle. A. Kadirin bize, bugnn diliyle sunduu Mevlnnn iiri ni ierken duyduumuz ey, hi de o tekke kaknlarnn zledik leri bulank bir mistiklik deil. imize dalga dalga k doluyor bu iirleri okurken. Hayata daha ok inanyor, daha derinden du yuyor, seviyoruz.

Adnan Cemgil Yeni Gazete (26 Aralk 1958)

On alt yl susan bir ozann, ne de olsa, bir unutulmas var dr elbette. Oysa A. Kadir, ozan olarak, pek yle unutulacak ki ilerden deil. Ne var ki, A. Kadir, adnn bir eit unutulmular arasna girdii srada, okura kendisini bir baka yanyla tantt. Bug nn Diliyle Mevln ksa zamanda ikinci basksn yapt. Byk Mevln'nn iirini onun diliyle manzum olarak okuyabildik. Bu, gerekten g yaplr, byk saylmas gereken bir iti.

Yurdakul Mehterolu Ulus (21 Ekim 1959)

A. Kadirin Mevln tercmeleri, Mevln'dan bugne kadar eitli dnya dillerine yaplm tercmelerin en baarlsdr ve bunlar her okuyan tarafndan hayranlkla karlanmtr.

Akis (26 Aralk 1960)

Herkes Mevlnnn byklnden sz eder. Hatt slm dnyasnda Mevln'ya yar peygamber gzyle baklr. Ama ka kii bilir Mevln'y? Ka kii tadna vararak okuyabilir? ite A. Kadirin hizmeti bunun iin byktr. O bize Mevlny tant mtr. Mevln'y, Trke bilen herkesin zevkle okuyabilecei biimde vermitir bize. Bu, kmsenecek bir i midir?

Hseyin Korkmazgil Yn (1 Austos 1962)

A. Kadir'in baaryla yeniletirdii Bugnn Diliyle Mevl n adl yapt Mevlnnn olgun ozan kiiliini en gerek yn leriyle tanmama klavuzluk etti. Mevlnnn geni dnceli bir halk ve insanlk dostu, byk bir zgrlk, hak, bir gerek sevgi lisi, yce bir bilgin ve dnr olduu kadar insanla unutulma yacak seslerden birini getiren ulu bir ozan olduuna bu kitap ne gzel tanklk ediyordu. A. Kadir'in bu ustaca evirileri Mevlnnn iirlerinden en sekin blmleri gnmz iir diline kazandrmakla, onun en g l ynn yeni bir yaamaya kavuturmutur. Gen kuaklar iin

yeni bir bulu ve iir ufuklar aan bu kitapta, Mevlny deta modern bir air kiiliiyle ortaya km gryor, sanat alannda her ada yeni ve kalc olmann da gizlerinden birini buluyoruz.

Ahmet Koksal Su (1 Aralk 1962)

Bu kitap Dou kltrnn sesini yeni iirin ve sade Trke nin kalbnda duyuran ilk adm oldu sanrm. A. Kadirin Mevln evirileri byk gerek deerleri tesinde bir baka deer de tayorlar: Azln deerini... stelik bu ite bizden ok yetkili kimselerin oybirliiyle evresinde kavutukla r fikir udur: Mevln, iirlerini Trke syleseydi, ancak byle sylerdi.

lhan Seluk Cumhuriyet (11 Temmuz 1963)

Bizde toplumcu iirin nclerinden olan A. Kadir, Doudan ve Batdan yapt evirilerle de n yapmtr. Bu eviriler ara snda zellikle Mevlndan olanlar byk ilgi uyandrm, yan klar yapmtr. Bunda A. Kadirin ll ve uyakl iiri, bugnn serbest iir diliyle rahata syleyebilmesi yetenei yannda, Mev lnnn felsefesine inebilmesinin de etkisi byktr.

nal Sakman Tercman (4 Austos 1963)

Sekiz yl nce de yazmm ya, Mevln gnmzn bir airi oluvermi. A. Kadir alm o iirleri yeni bir kalba sokmu. Bu gnn insanlarnn anlayaca, sevecei bir biim, bir tad vermi. Bilgi kiiler istedikleri kadar Bu Mevln deil! desin ler. Bugnn diliyle yazan bir Mevln var karmzda. Bize ya kn, bizden bir kii. amzn bir sanats A. Kadir bunu baar m. Bu kadar bize yeter. A. Kadirin tantt Mevlny seviyo ruz, benimsiyoruz.

Oktay Akbal Vatan (10 Austos 1963)

Mevlnnn iirleri, bugnk dile evrilirken, bugnk iir biimlerine aktarlrken, onda hep yeni duran z burada, hma nizmada sanyorum. A. Kadir, kendi gcn ve ustaln katarak, onlara yeni bir g, bir tazelik ve gzellik vermitir.

M. Erdost Ulus (13 Temmuz 1963)

Bir iiri bizim dile aktarrken, allan ou szckleri Trk eleri ile deil Acemceleriyle karlar olmuuz. Bunu yenmek ge rekti. A. Kadir'in Mevln evirilerinde yendik. Kadir, Bugnn Diliyle Mevln da bu baary elde etmitir. Allan ve Trk ede yerlemi Acemce kelimeleri bile Trkeleriyle karlam tr. in kolayna gitmemitir.

Mehmet Kemal Vatan (12 Austos 1963)

HAYATINI LGLENDREN RLER

GTME, STEMEM!

Ho hraman mrev iy cn- can bi men merov y hayt- dstan der bstan b men merov

Demek sen byle salna salna bensiz gidiyorsun, ey cnmn cn. Ey, dostlarn canna can katan, gl bahesine byle bensiz gitme, istemem. stemem, ey gkkubbe, bensiz dnme, stemem, ey ay, bensiz doma, stemem, ey yeryz, bensiz durma. Bensiz geme, ey zaman, istemem. Sen benimle beraberken hem bu dnya gzel bana, hem o dnya gzel, stemem, bensiz kalma bu dnyada sen, o dnyaya bensiz gitme, istemem. stemem, ey dizgin, bensiz at srme, stemem, ey dil, bensiz okuma, stemem, ey gz, bensiz grme. Bensiz uup gitme, ey ruh, istemem.

Senin aydnlndr aya n veren geceleyin. Ben bir geceyim, sen bir aysn madem, gkyznde bensiz gitme, istemem. Gl sayesinde yanmaktan kurtulan dikene bak bir. Sen glsn, bense senin dikeninim madem, gl bahesine bensiz gitme, istemem. Senin gzn bende iken ben senin evgnn nndeyimdir. Ne olur, ylece bak dur bana, brakp gitme beni, istemem. O gzelle berabersen, sen ey nee, istemem, sakn ime bensiz. Hnkrn damna karsan, ey beki, sakn bensiz kma, istemem. Bir ey yoksa bu yolda senden, bitik bu yola denlerin hali. Ben senin izindeyim, ey izi grnmez dost, bensiz gitme, istemem. Ne yazk bu yola bilmeden, rasgele girene! Sen ey, gideceim yolu bilen, sen ey yolumun , sen ey benim deneim, bensiz gitme, istemem. Onlar sadece ak diyorlar sana, oysa ak sultanmsn sen benim. Ey, hi kimsenin dne smayan dost, bensiz gitme, istemem.

HATIRLA AMA!

Azm-i

reften

kerde

un

mr-i

rin

yd

dr

Kerde esb-i cudy ragm-i m zin yd dr

Bir tatl mr gibi gitmeye niyetlendin, ayrlk atna eyer vurdun inadna. Ama bizi unutma, hatrla ama. Sana temiz dostlar, iyi dostlar, bada dostlar yeryznde de var, gkyznde de var. Eski dostla ettiin yemini, hatrla ama. Sen her gece ay deirmisini bana yastk edince yollarda, dizime yattn geceleri, hatrla ama. Sen ey, Hsrevi kendine kul, irin gibi bir nice gzeli esir eden, aknn ateiyle tpk Ferhat gibi benim ayrlk dan delmede olduumu, hatrla ama.

Bir deniz kesilen gzlerimin kysnda bir ak ovasn grmtn hani; safran dallaryla, austos glleriyle sarmadola. Bunu unutma, hatrla ama. Ey Tebrizli ems, dinim aktr benim, senin yzn grdm greli, benim dinim senin yznle vnr, ey sevgili. Bunu unutma, hatrla ama.

GEL ARTIK!

Biy biy ki zi hecret ne akl mand-u ne din Karr u sabr bireftest zin dil-i miskn

Ne aklm kald benim, ne dinim, ne kararm kald benim, ne sabrm, gel ne olur, gel artk. Ne gnlmn derdini sor bana, ne sararan yzm sor bana, ne iimin ateini sor bana, gel gznle gr, gel artk. Scanla pimi bir somun gibi o kpkzl, al al yzm sorma. Gene ekmek gibi bayatlayp bayatlayp, gene ekmek gibi ufalana ufalana aresiz, dklmm yollara, gel topla beni, gel artk. Bir vakitler bir aynaydm, yznden izler toplamadaydm, imdi burutum, imdi sarardm, gel gr beni, gel artk.

Dere gibi akyorum saa sola, ayrlk her yanmda pusuda. Sabahlar yalvarrm yakarrm rzgrlarn karsnda, gel ne olur, gel artk. Ban kille slaksa da, ayana diken batmsa da, durma gel Allah akna, gel demeden kurtar beni. Ey klar peygamberi, gnl ateinde yanmm ben, boulmuum gz yana. Git sor Allahn seversen: Ne yol gsterir sevgili, ne are yazar bana?

BU R ONDAN UTANIYOR

i byest in i byest in meger on yr mlyyed Meger on yr- gl-ruhsr ezon glzr miyyed

Bu ne gzel koku byle, bu ne gzel koku. Gl bahesinden yoksa gelen o mu? Gece mi bu gelen, misk mi bu, amber mi bu? Bu ne gzel koku byle, bu ne gzel koku. O pazardan tezcecik yoksa o mu geliyor, yoksa gzelimiz geri mi geliyor ne? Bu nasl yz byle, bu nasl k? Bu nasl ay byle, bu nasl gne? Maaradan m kt, dadan m iniyor, o yalnzln adam, o dost?

Bo yere arama arap testisini sen. Koklama onun azn sen bo yere. u meyhaneciden mi geliyor sandn onu; dostum, onu sen kendin gibi belleme. Yolda o yapayalnzsa ne olur? Banda sark yoksa ne kar? Ne bundan gnee bir leke olur, ne ayn gsteriine zarar. Bu gece uyuma dostum, uyuma. Bir kolayna getir onu bul. Sarholar meclisine hep byle geceleyin gelir o. Bu gece uyuma dostum, uyuma. Biz duvarda asl duran resimleriz. Bizi yapan ressamn varlk avk duvarn zerine bir vurdu mu, bakarsn o anda canlanvermi, kmldanmz. Onun selvi boyu bir grnd m, bakarsn dnya gllk glistanlk. Kalkt bir, salnd, kendini bir gsterdi mi, bakarsn kyamet koptu gitti. Bakarsn Calinus gibi hastalar lkesindedir o. Bakarsn hayret yurdunda dolar hastalar gibi. Sustum artk ben, sustum artk. Bu iir utanyor ondan. -

O GELYOR, O!

zend

rhr

hin

ki

nigr

mresed

Mjde dehd bgr by- behr mresed

Yollara sular dkn, bahelere mjdeler edin, bahar kokular geliyor, o geliyor, o. Ay paramz, sevgilimiz, yrimiz geliyor. Yol verin, aln, savulun. Beri durun, beri. Yz apaydnlk, akpak, bast yeri ardnda gndzler gibi brakarak, o geliyor, o. Ay paramz, sevgilimiz, yrimiz geliyor. Gkler yeryzn kaplad, rtt bir anda. Bir anda drt yan misk gibi bir koku sard. Bir anda bir velvele, bir kyamet koptu cihanda. O geliyor, o. Ay paramz, sevgilimiz, yrimiz geliyor. Bir anda can geldi balara, balar d. Bir anda ald bakt balarda gzler. Bir anda bizde ne gam kald, ne dert kald, ne keder. O geliyor, o. Ay paramz, sevgilimiz, yrimiz geliyor.

Yayndan frlad ok. Hedefe ha vard, ha varacak. Baheler selma durdu. Selviler ayaa kalkt. ayr imen yollara dt. te konca, ata binmi geliyor. Biz ne duruyoruz, o geliyor, o. Ay paramz, sevgilimiz, yrimiz geliyor. Sen bizim yremize gelirsen greceksin, ey ems, huyumuz sadece susmak olmu bizim, susmak. Senin gzel gzlerinin ite canm pusuda. Rahatm kat benim, geceleri uykum kalmad gitti ama, bak ite o gzel gnler yola km geliyor.

GELD

ems

kamerem

med

sem'u

baaram

med

Von sm-berem med von kn- zerem med

Gneim, aym geldi. Gzm, kulam geldi. Gm bedenlim geldi. Altn madenim geldi. Bamn sarholuu geldi. Gzmn nuru geldi. Baka bir ey dilediysen ite o baka bir eyim geldi. Yolumu vuran geldi. Tvbemi bozan geldi. Gm bedenli gzel kapmdan anszn kageldi. Ey eski dostum benim, bak bugn dnden ok iyi. Dn ondan bir haber almtm, hemen de sarho olmutum. Dn gece onu mumla aram durmutum. Bak bugn bir demet gl gibi yol urama geliverdi.

arap imeliyim arap, imekler samal aklm, bunun tam vakti. Ku olmalym, umalym, kolum, kanadm geldi. Bir anda aydnlk iinde dnya. Bir anda dnya sabahlar gibi. te barmann tam zaman imdi. te kkremenin tam zaman. Benim koca arslanm geldi.

GLGE KESL

med but-i meyhane t hne bered mr Binmd behr- nov t tze kuned mr

te meyhane gzeli geldi, bizi alacak, eve gtrecek. te geldi baharlar iinde, geldi yzmz glsn diye, iimiz alsn, sn diye, olalm diye gen ve taze. te daarcn at. te belini skt. te yayn kurdu. te okunu yast. te yolumuzu vuracak. te bizi yermek, yutmak iin, bin dereden su getirecek, bir nice dzenler kuracak. Ama durma gene yr sen, glge kesil onun ince boyuna. nnde ardnda ko yuvarlan.

Sonunda taze bir fidan gibi kkmzden skp karacaksa da bizi aldrma. Mermer bir yrek varsa sende dostum, dayan! Gene geldi ite gene geldi, te o uzun mr geldi. Sultanlarn ah geldi. Gizli hazine geldi. Cihann can geldi. te gne ko burcuna geldi, glen yzmz grmek iin yaradl aacnn stnde.

BAKA YARINLAR

mrz ceml-i t sm-y dier dred mrz leb- net helv-y dier dred

Bugn yznde bir baka gzellik var senin, bugn dudanda bir baka tad var, boyunda bir baka ycelik. Bugn krmz gln bir baka daldan. Ayn gkyzne bugn smam. Gklere benzeyen gsn bugn daha geni. Hangi yanndan kalktn bu sabah, syle, bir baka kavga var dnyada senin yznden, dnyada bir baka gidi.

Biz senin gzlerinden grdk arslanlara meydan okuyan o ceyln. Baka bir ovas var o ceylnn bugn iki cihandan da dar. Seven insann aya m yok, ite ona lmszlk kanad. Yukarlarda onunla uar gider. Gzlerinin denizinde onu arama. O inci bir baka denizde. Bakarsn bugn sever bu yrek, yarn sevilir bakarsn. Yreimin znde baka yarnlar var.

DN GECE

Ey ho seb kez visl-i yar mr d bd Mteri der tli-u horid der g bd

Ne gzel geceydi dn gece, ne gzel geceydi: Onunla sarmadola, dudak dudaa, talih kaps ardna kadar ak, gne kucamzda. Ne gzel geceydi dn gece, ne gzel geceydi: arap tasn her sunuunda diyordu akln bana al. Hani dn gece akln da tam srasyd ya!

GENE NE OLDU SANA?

Bz turu odi meer yr- dier guzidei Dest-i cef gude py zi m kede

Gene ne oldu sana byle birdenbire, neden gene suratn ask? Yoksa bir baka dost mu buldun kendine? Gene neden uzattn cefa elini, neden ayan bizden ekiverdin? Ay param benim, sevgilim, kt eyler sylemi dmanlar sana. Yalanclk etmiler, kandrmlar seni. Dn gece ilendim, acndm, bir hal oldum. Gzme bir damla uyku girmedi. Ey scak soluum benim, kalk. Ey dn gecem benim, geri gel. Ne grdn, nasl grdn, syle. Byle aresiz brakma bizi.

Bir ayna almsn eline, yzne bakp duruyorsun. Perdemizin ardna girmisin, yrtmsn perdemizi. Bir kar yol nasl bulaym, bilmem ki, seni grdm gnden bu yana akl m kald bende, fikir mi kald sanki. te gnl yurdunun kaps ardna kadar ak. te her yanda ayak izlerin senin. Ne diye dmanlarn kapsna koarsn hl anlamadm, ne diye hl onlarn evine girersin. Bizim dudaklarmz emdiin gnden bu yana aklmda hep senin dudaklarn, azn. Nerde senden bir sz aan grsem hep onun azna bakar, biterim. Onda senden bir eyler grsem aklma kt eyler gelir, sakn bu hrsz falan olmasn, derim, derim, sen bunu nerden buldun, sen bunu nerden aldn, derim.

Ey Rum lkesinin vnd emseddin, bir daha yzn evirip bakmadn bize. Artk u dnyann sensiz hi tad yok: Dnyada her ey gzn seninle aard, sen her eyden olgun ve gzeldin. Bize Tebrizden bir habercik salarsan, sana kalk bu yana gel, kalk gel, derim, kalk gel, derim, seni douran, byten topraa.

GELN DE BZ GRN

Eyyhel uk te kete n istrem Lcerem raksan heme eb gerd i on meh- preim

Ey klar, gelin bakn, gelin bakn, ey i erleri. Gelin de bizi grn ite. Bakn nasl yldzlar gibi ate kesilmiiz, ayn yresinde btn gece nasl oynayp dnmeye koyulmuuz. Gneimiz gideli ortaya nasl kmz ite bakn. Bakn nasl anadan doma rlplak olmuuz, nasl babo olmuuz bakn. Ey klar, gelin, gelin ey i erleri, arabn en tatls burda ite bakn, ite burda arabn en iyisi, ite burda yllanm arabn.

Tanyeri aarnca her gn, gzeller sultanmz arr, haydi der, ey aresizler der, gelin, klara derman olan biziz asl, klara biziz asl tek are, der. Turda o arab iti. Krkandil sarho oldu. Turda kendinden geti. Bizim elimizden ne gelir, biz demirden da deiliz ki! Gkyznde, harman yerinde, yanan yldzlarz ama, kesilsek dilim dilim, bolnsek para para, olsak arpa gibi, tane tane, gene de sz aamayz srdan yana, veremeyiz ondan bir zerre bile. Diyorlar ak deli. Ama biz zrdeliyiz. Diyorlar ktle gtrr insan insann ii. Ama biz o ie emrederiz. Tek bir aka tutulmuuz yani, yani senin akna tutulmuuz. Sen bir kez daha u yolculuktan dn gel, gel Allah akna bir gr halimizi.

O KAPIYI KAPA

Der furbend ki m k- in meykedem Derdih on bde-i canr ki sebk-dil udem

O kapy kapa. Gayret kemerini kuan. Bize can arabn sun. Bu meyhaneye k kiileriz biz, hem ok uzaklardan geliyoruz bak, ok uzaklardan. O kapy kapa, gel sen asl bizi gr, gr halimizi, ac. Bir baka kap a, te na urda, bir gizli kap. Bir byk sarak bul getir bize. Sonra doldur arab eski dostluumuzun erefine.

O kapy kapa. Gel bizi yka, art. Hani bir gn, bilmem unuttun mu, biz hepimiz uykudaydk. Sen bir tekme atmtn bize, derken bir, bir daha. Sram uyanmtk uykudan. Oturup arap imitik sonra. arap bamza vurmutu. O zaman olmutu ite ne olduysa. Denizleri yksk gibi gren timsahlarz artk, tirit, mercimek, a erleri deil. Haydi inad falan brak, inad brak da kendine gel, bize arap ver, arap.

BR OLUR MU?

Goft yek Hce Sen bimord Merk-i nan Hce ne krst hord

Biri geldi, Hoca Seni ld dedi. Yabana atlr bir er deildi ki, omuz silkelim. Saman p deildi ki, utu diyelim. Su deildi ki, souktan dondu diyelim. Tarak deildi ki, bir sa teli krd onu diyelim. Buday tanesi deildi ki, toprakta kayboldu diyelim. O u toprak yurtta bir altn gmsyd. Bir arpaya sayard iki cihan. Ald topraktan yaratlan bedeni bir gn, frlatt topraa att. Ald gtrd akl denen eyi.

Yanl lf m ediyoruz ne? Kimsenin bilmedii bir can daha vard, balad gitti o can sevgiliye. Saf arap tortu koyvermiti. Saf tortunun stne kmt, arnmt tortudan. Gnlerden bir gn, azizim, yolda birbirlerine rastlamlar, birlikte yolculuk etmilerdi, bir Krt, bir Maragal, bir Reyli, bir de Rum lkesinden biri. Bir olur muydu atlas kumala kara ul? Elbet yollar ayrld bir gn, her biri kendi yurduna gitti.

VERDM CANIMI GTT

Bang mzen ey mnd ber ser- her deste H ddd ey mselmnan gulm ceste

Nerde bir topluluk grrsen, telll, hi durma, bar: Kaan bir kul grdnz m ey insanlar, de, tertemiz kokan bir kul grdnz m, ay paras bir yz var, batanbaa fitne. Sava vakti tez gider, de, telll, bar vakti uysal olur, de.

Nerde bir topluluk grrsen, telll, hi durma, sor: nce boylu, gler yzl, tatl szl, tez canl, evik bir kul grdnz m? Srtnda bir al kaftan tayor.
t

Kucanda bir rebap, elinde bir yay var, de, telll. ald hep gzel, hep scak havalar, de. Nerde bir topluluk grrsen, telll, hi durma, bar: Onun bandan bir meyva deviren var m ey irfan lar, de, onun gl bahesinden bir demet gl deren var m? ki ksn bir habercik getirsin biri ondan bana, telll, ksn biri ondan bana bir eyler desin i ki, syle, verdim canm ona gitti, telll, verdim canm ona gitti.

SELM TEBRZE!

Binov

in

kssa-i

blhne

emr-

asesan

Rindi ez halka-i m ket derin ky nihan

Kulan ver, dinle, bak asesba ne diyor: Bu mahallede bizden bir gnl eri kayboldu, diyor, derken anszn biri yolda izini buldu, diyor. Belirtilerini grn ite, diyor. te al kanlar iinde bir elbise, diyor. Ne zamandr onu aradk, yandk yakldk. Ne zamandr onu arayanlar her yanda dvndler. Ne st kodular, ne ba. klarn kan hi eskimiyor, unutulmuyor. klarn kan naslsa hep yle kalyor. Hep yle taze, scak.

Bu eski bir kan davasdr deme sakn. Atma kulann arkasna sen u lf: Kan bir kere eskidi mi kararr, kurur ama, klarn kan durmayacak, gnllerden biteviye akacak. Bu bucaa snan senin kanl bakndr. O byk sara sunan senin nerkis gzlerin. Sarhoa gelen de onlar, gnller alan da onlar, adam canevinden vuran da onlar. Ya o yok olunca sen k ortaya, ya da o kaybolan gnl geri ver. Ey gnl, o eker gibi gnlden bir parack yz bulursan kret haline. Btn lem denizin bir damlasnda erimi gitmi ama bir sinek o ekerden sanki ne kadar yer? Bir gn sen de byle ldrlrsen sonsuzlua erecek, hep diri kalacaksn, diri. Byle bir ehidin canndan selm Tebrize!

GTTN

Drg kez miyan iy yr reft Be derd u hasret-i bisyr reft

Buradan bir nice acyla, zlemle gittin, sonra yalvardn yakardn amma eline dmtn bir kere kaderin, ne fayda sevgili, ne fayda. Her yanda areler aradn kendine, olmadk eyler yaptn her yanda. Bulmadn bir are, sonunda gittin, ne fayda sevgili, ne fayda. Kucan gllerle doluydu senin, ayn ondrd bir yzn vard. Kopup halkasndan dostlar meclisinin, o aalk, o baya yere sen, o karncalarn, ylanlarn yanna ne oldu, nasl oldu da gittin?

Nerde hani o cnm szlerin imdi? Nerde hani o srlar zen akl? Nerde hani gl bahesine giden ayak? Elimizi tutan el nerde hani? Hotun, gzeldin, ein yoktu senin, insanlar hemen elde ederdin. Ama kalktn ktn bir uzun yolculua, insanlar yiyen topraa gittin. Alaya inleye sen gittin ama, gkler de arkandan durmad alad. Para para etti yzn ay. Gnlm arkandan kan balad. imdi ne edeyim, kime soraym seni? yi insanlar arasnda msn orda? Yani dostlar meclisinde mi? Yoksa bir kenarda boynun bkk m kaldn? yle bir yere gittin ki bu sefer, izinin tozu bile belli deil. Ne kadar da kanlym gittiin yol!

AIT
Kadr-i gam ger em-i er bigrst Rz u ebh t seher bigrst

Gz gamn ne olduunu bilseydi, gkyz bu ayrl ekseydi, padiah bu acy duysayd; gz gece demez gndz demez alard, gkler yldzlarla, gnele, ayla gece demez gndz demez alard, padiah bakard nne, tacna, tahtna, tolgasna, kemerine, gece demez gndz demez alard. Gl bahesi gzn geleceini duysayd, uan ku avlanacan bilseydi, gerdek gecesi bu zlemi grseydi; gl bahesi hem gle hem dala alard, uan ku umaktan vazgeer alard, gerdek gecesi pmeye, sarlmaya alard. Zalolu bu zulm grseydi, ecel bu l duysayd, celldn yrei olsayd; Zalolu savaa, yiitlie alard, ecel bakard kendine alard, cellt, yrei ta olsa, alard.

Kumru, bana gelecei duysayd, tabut, iine gireni bilseydi, hayvanlarda bir para akl olsayd; kumru selviden ayrlr alard, tabut omuzda giderken alard, kzler, beygirler, kediler alard. lm aclarn grd tatl can, koyuldu ite byle alamaya. Olanlar oldu, gitti dostum benim, u dnya bir altst olsa, alasa yeri var, ylesine topraklar altnda kalmm.

RASGELE SYLED RLER

DEMEDM M?
Negoftemet merov anc ki nt menem

Derin serb- fen eme- hayt menem

Oraya gitme demedim mi sana, seni yalnz ben tanrm demedim mi? Demedim mi bu yokluk yurdunda hayat emesi benim? Bir gn kzsan bana, alsan ban, yz bin yllk yere gitsen, dnp kavuacan yer benim demedim mi? Demedim mi u grnene raz olma, demedim mi sana yarar ota kuran benim asl, onu ssleyen, bezeyen benim demedim mi? Ben bir denizim demedim mi sana? Sen bir balksn demedim mi? Demedim mi o kuru yerlere gitme sakn, senin duru denizin benim demedim mi?

Kular gibi tuzaa gitme demedim mi? Demedim mi senin uman salayan benim, senin kolun kanadn benim demedim mi? Demedim mi yolunu vururlar senin, demedim mi souturlar seni. Oysa senin atein benim, scakln benim demedim mi? Trl eyler derler sana demedim mi? Kt huylar edinirsin demedim mi? lmezlik kaynan kaybedersin demedim mi? Yani beni kaybedersin demedim mi? Syle, bunlar sana hep demedim mi?

SU DED K
Dil u dne m misl-i sy

sy key dned in gerdi ir

Gnl buday tanesine benziyor, bizse deirmene. Deirmen nereden bilecek bu dnn sebebi ne? Deirmen tana benziyor beden, dnce ve kayg, suyu. Su kulak kabartt, dinledi, ta bandan geeni syledi durdu. Su der ki: Deirmencidir suyu arka dken, ona sor sen bu ii. Ey ekmek yiyen, der sana deirmenci, ekmeki dediin de kim oluyor bu deirmen bir dnmedi mi?

Bandan geenler uzar gider, gelmez sonu bir trl. Ycelik sayesinde bilgi deirmeni bir hayli tane vtt. Sylesin sana, ona sor. Tebrizli ems, devlet kuu, padiahn kutluluk gnde ycelere doru uuyor da uuyor.

BR GECECK
Ger nehusb ebek can i eved Ver nekb der-i hicran i eved

Bir gececik uyuma, ne olur. Ayrlk kapsn alma bir gececik. Bir gececik dostlarn gnl olsun, ne olur sabah et bir gececik. Bir gececik gzlerimiz seninle aydn olsun, kr olsun eytan bir gececik. Dnyay gzel kokular sarsn btn. Karanlklardan klar aksn ovalara. Sofrandakiler dirilsin bir gececik. Bir gececik uyuma, ne olur. Ayrlk kapsn alma bir gececik. Bir gececik ata bin, meydana gel. Gnller bir gececik rahat olsun, gsler meydana dnsn bir gececik. Yeniler giyinelim biz kullarn. Musa gibi sen bir sopa al eline. Sopa bir anda elinde ylan olsun. Sleyman gibi sen karncalarn yanna var. Karncalar bir anda birer Sleyman olsun. Ne olur, bir gececik kapsn alma ayrln.

KENDME YEDREMEM

Hezeyan

ki

goft

dumen

be

dern-

dil

indem

Pey-i men tasavvurr ki bikerd hem biddem

Dman samasapan lflar eder, duyar can kulam. Benim iin kt eyler dnr, grr can gzm. zerime kpeini salar, srr kpek ayam, ok aclar ekerim, ok aclar. Kpek deilim, onu sramam, srrm dudam. Byk kiilerin srlarna ortam, gene de na u kadar vnemem. Btn ayplar bende ama, ne yapp yapmal, ulamal dostlara, geride kalmay kendime yediremem.

DOSTLAR, GN BUGN!

Bd

mbarek

ber

cihan

sr-u

arsh-y

Sr-u arsr Hud bibrd ber bl-y m

Toy, dn kuma oldu, lld biildi. Toy, dn elbise oldu uzun boya. Toylar, dnler tam bizim iin, toyumuz, dnmz kutlu olsun dnyaya. ekere e oldu dudu kuu, zhre e oldu aya. Toylar, dnler tam bizim iin, toyumuz, dnmz kutlu olsun dnyaya. Bugn hayat ylesine rahat. Bugn yrekler ylesine ferah. Bugn insanlar ylesine karde. Toylar, dnler tam bizim iin, toyumuz, dnmz kutlu olsun dnyaya. Ey ehrimizi aydnlatan sultan, gvey oluyorsun bir gzele bu gece. Ne de gzel yryorsun mahallemizde salna salna, ne de gzel akyorsun deremizde alaya alaya, ey bizi unutmayan, bizi arayan dost, ey bizim suyumuz, rmamz. Toylar, dnler tam bizim iin, toyumuz, dnmz kutlu olsun dnyaya.

Dostlarm, gn bugn, oynayn, raksedin, dnn. Bir blk halk deniz gibi kpryor, bir blk halk dalga dalga secdede. Bir blk halk kl gibi savayor, bir blk halk kanmz imede. te girdi gerdee nesrinle gl, ite astm davulumu boynuma. Toylar, dnler tam bizim iin, toyumuz, dnmz kutlu olsun dnyaya.

AR EDNDK

M der cihan muvfakat-i kes nemknm M hne zr-i knbed-i atlas nemknm

Bu dnyada ne kimseye uymuluumuz var, ne u atlas kubbe altnda ev kurmuluumuz. Biz susuz kalmz, itike iiyoruz. Gzel bir sarholuumuz var, gzel, hi doymayan. Rahmet denizinin dalgasdr bu, bir saman pnden baka bir ey deildir bu dalgann stnde dman. Aalk kiinin peine dmemeyi iar edindik biz. Gnl dalgasn brakmamay iar edindik. u yokluk yurdunda Nuh ve Halil gibi, lmezlik denen yerde ak arda kurmak varken, burnu byk d ve Samud gibi kkler kurmamay, Kafdanda avlanmak dururken Gerkes gibi le avlamamay, iyi yrekli, tertemiz dostlar brakp kahpeleri aldatan deve ynelmemeyi, u kapkara topraa meyvas cefa olan fidan dikmemeyi, kafiyeye de, iire de nem vermemeyi, bizden olmayan eylere pek aldr etmemeyi iar edindik.

BZM CANIMIZA GELSN

Renc-i ter dr ez t ey t rhat- canh-y m em-i bed dr ez t ey t dde- bn-y m

Hastalklar senden uzak olsun, ey canlarmzn rahat, ey gren gzmz, kem gzler senden uzak olsun! Bedenin salam olsun, ay yzl gzel, glgen bamzdan eksik olmasn! Gl bahesine benzeyen yzn, o gnl otlamz, ovamzn yeillii, naslsa hep yle kalsn, hep yle taze, yeil. Bizim canmza gelsin senin bedenine gelen ar.

TABAT ve YAKINMA RLER

BAHAR

Yr mer u uturan bz mehr mkeed Utur-i mest-i hr der i katr mkeed

Sevgili tutmu yularmdan beni, develer gibi habire eker. Esrik devesini byle nereye gtrr, byle hangi katara? Hem canm inedi benim o, hem bedenimi inedi. Gnlm balad benim o, krd iemi. Ne i yaptrmaya gtrr, bilmem, nereye gtrr beni. Sevgili takar beni oltasna, atar karaya balk gibi. Sevgili kurar gnlme bir tuzak, avcdan yana eker srr beni.

Bakarm tabiat balar byk iine: Bulutlar gelir uzaktan katar katar, kme kme. Bulutlar sular ovalar. Bulutlar yrr dalara doru. Uyanr aar gzlerini yeryz. Gkler alar davulunu. Dallarn gnlne eker gln z en gzel kokusunu baharn. Tohumun gnl balar vermeye tohum. Aa durmadan syler, dker iini.

EY BALIK DNYA

cihn-

gil

men

tur

binhtem

Sad hezrn mihnet u renc u bel binhtem

Seni bildim bileli, ey balk dnya, bama nice bellar geldi, nice mihnet, nice dert. Seni srf beldan ibaret grdm, seni srf mihnetten, dertten ibaret. Isann yurdu deilsin sen, yayld yersin eeklerin. Nerden tandm seni bilmem ki, nerden paras oldum bu yerin? Bana vermedin bir yudum tatl su, sofran yaydn yayal. Elimi ayam baladn gitti, elimin ayamn farkna varal.

Brak da bir aa gibi yerin altndan karp ellerimi sevgilinin havasyle sarmadola olaym, uzayp gideyim bri. Ey iek, dedim iee, dedim, bu kk yata sen, neden ihtiyar oldun bu kadar, dedim, nasl oldu bu byle? ocukluktan kurtuldum, dedi iek, sabah rzgrn tanyal, hep yukarlara doru kar yukarlardan gelmi bir aa dal. unu da syledi iek: Madem aslm tandm, madem yersizlik lemi aslm, artk bana tek bir ey decek: Ycelip aslma gitmek. Sus yeter artk, var git yoklua haydi, yoklukta yok ol. Git, yokluklardan tan yokluktan var olan.

TVBE

y mutrb in gazel g kez yr tevbe kerdem Ez her gul bordem vez hr tevbe kerdem

Ey algc, u gazeli oku: Ben sevgiliden getim, de. Glden, dikenden getim, tvbe ettim, de. Bir gn sarhotum, bir gn yle byle. kisinden de yudum elimi. Baktm na buraya kadar tvbenin iindeyim, dedim tvbelerime tvbe. Bu kyn araps hani nerde? abuk u sara doldursun. Ar da neymi, namus da ne? Krktk olmuum, krktk ite, scaa, soua tvbe etmiim, yaa, kuruya tvbe.

Gel algc, gel, ben yolumdan kmm bikere. Sen bilirsin yolunu, al algy, vur tele. Gnlm benim parampara. Bir are derdime, bir are. Gster kendini, k ortaya, gecemizi aydnlat. ok karanlk, ok.

SYAN ETMM!
Men on eb-i siyhem kez mh hm kerdem

Men on ged-y rem kez h hm kerdem

Aya fkelenmiim ben, ite byle kapkaranlk bir gece olmuum. Padiaha kzmm, rlplak bir yoksul olmuum. Gzeller sultan gel demi, evine arm beni. Ben bir yolunu bulmuum, yola ba kaldrmm. Sevgilim ba eker, naz ederse, gamlara atar, kararsz korsa beni, bir kez olsun ah demem, inad iin. Ah'a da kzmm ben. Bir bakarsn altnla aldatr beni o. Bir bakarsn anla erefle aldatr beni. Oysa altn falan istemi deilim ondan, anla erefe hele oktan bo vermiim.

Ben bir demirim, mknatstan kayorum. Bir saman pym ben, mknatslara yan izmiim. Ben yle bir zerreyim ki, btn leme isyan etmiim. Havaya, topraa isyan etmiim. Atee, suya isyan etmiim. Alt yne isyan etmiim. Be duyuya isyan etmiim. Hava, toprak, ate, su da neymi ki, alt yn de neymi, be duyu da ne. Benim hi bir ey umurumda deil.

NSANLIK

NE ZAMAN?

rz

bed-i

k'in

ism

resm

binverdm

Miyn- meclis-i con halka halka mgerdm

Ne zaman bu addan sandan geeceiz, ne zaman? Can meclisinin halkasna ne zaman hep birden girip oturacaz? Dudamza bir tek kadeh dokundurmadan ne zaman ieceiz byk dostumuzun huzurunda can arabn, ne zaman ieceiz, ne zaman? Ne zaman diyeceiz can skisine, uzat elini, biz bu yana gtk artk, armaanlar getirdik sana. Ne zaman diyeceiz can skisine, ne duruyorsun, tutulduk bikere, dtk ocana senin, gurbet elde dk, donduk kaldk, selm ver, hatrmz sor, kucakla, st bizi, bize krmz arap sun. Ne zaman bize cevap verecek o, ne zaman? Ne zaman diyecek, nem varsa sizin, buyurun, fiyetler olsun?

DENZLERN ZERNDE

n bl - aceb kender hazan od ftb ender hamel Hnem be med knun der hn- hod raks-l cemel

Pek acayip bir ey bu: Gz mevsiminde olduumuz halde birdenbire gne ko burcuna girdi baktm. Baktm birdenbire ilkbahar oldu. Birdenbire kaynad kanm. Nerdeyse hani bulanp kanma bir deve gibi kprecek, bir deve gibi oynamaya balayacam. Bir uzaklap bir yaklamas kan dalgalarnn. Kendinden gemi insanla dolu bir ova. lmsz, gzle grlmez bir iki lemi. Baktm birdenbire canland l. htiyarlar baktm gen oluverdi. Baktm bakrlar kesildi som altn. Daha iyisi geldi yerine, daha gzeli geldi baktm, ehrimizden ayrlann.

ki, elence, tad sarm ehrimizi. Elinde bir kadeh var her sarhoun. Kimi doymu, rahat, kendinde. kiye doru komakta kimi. Grl grl st rma bir yanda, bir yanda grl grl bal nehri. Pek acayip bir ey bu: Bir ehirde padiah bir tane olurdu, gkyznde ay bir tane. Bu ehir padiahlarla dolu, gkyz aylarla, zuhallerle. Sen haydi ko var git hekimlere, orda iiniz yok de sizin. Orda ne dermanszlk, ne dert var, de. Orda ne gam, ne kasavet var, de. Orda ne kad, ne vali. Ne bey, ne beyin vergicisi. Davalar, dmanlklar, kavgalar zaten denizlerin zerinde hi bir zaman yryemedi.

BU IRMAK

Zan h ki r heves-i tabl-u alem nst Dvne dem ber ser-i divne kalem nst

Kusuruma bakmayn benim, dostlar, balayn beni. Ben davullara, bayraklara aldrmayan bir padiahn yoluna dmm, deli divane olmuum. ok uzaklardan yryen bir adam gibiyim ben, ok uzaklardan geen bir hayal gibi. Ama yok da saylamam hani, var olan bir eyim ben. Hadi ben bensiz geleyim, sen sensiz gel. Ne varsa u rman iinde var, soyunalm iki can, dalalm u rmaa, hadi. Bu kupkuru yerde yaknmadan gayri ne grdk, bu kupkuru yerde ne grdk zulmden gayri. Bu rmakta ne lmek var bize, bu rmakta ne gam var, ne keder var, ne dert. Bu rmak alabildiine yaamaktan, bu rmak iyilikten, cmertlikten ibaret. Durma, abuk gel, gelmem deme. Ne evet demek yarar sana, ne hayr. Senin snna sadece gelmek yarar, dostum, senin snna sadece gelmek yarar.

VAR OLANLAR GELYOR

Endek

endek

cem-i

mestan

mresend

Endek endek mey - perestan mresend

Sarholar grnd. araba tapanlar bir bir gelmeye baladlar. Gzeller nazl nazl yollara dt. Salna salna gl bahesinden gl yanakllar geliyor. Bir anda hem var olan, hem yok olan, bir anda deien, yenilenen u dnyadan yoklar bir bir ekip gittiler. Var olanlar geliyor. Eteklerini altnla doldurmular. Som altn kesilmiler. Darda olanlara verecekler. Hastalar, yorgunlar, arklar iyilemiler, kanlanmlar, canlanmlar, ak yaylsndan geliyorlar.

yi insanlarn arklar ta yukarlardan aalara gnein klar gibi iniyor. iyi insanlar yamur demiyor, kar demiyor, ortalk k kyamet, kollar svamlar, taze yaz meyveleri yetitiriyorlar. Ben sustum. Sofra kuruldu. Onlar bir gl bahesinden yola kt, bir gl bahesine doru.

HAPSTELER AMA

Rov em-i canr bergu der bdilan enderniger Kovm dil zr u zeber kovm con b p vu ser

Yr, can gzn a, u klara bir bak hele: Nasl sarmadola, gnl gibi bir ey olmular, nasl gelmiler can gibi elsiz, ayaksz hale. Baheden daha gler yzl onlar, glden daha gler yzl. Bilgiden daha doru, akldan daha hnerli, serviden daha hr. lmezlik suyundan daha ar, duru. Hep zerreler gibi havadalar. Gne onlara kaftan. Bala ayak basmlar, ba komular gnl dizine. Kanlarn zerinden gemiler, kan denizlerinin dalgalar arasndan. Etekleri gene tertemiz; bir ey bulamam eteklerine.

Diken iindeler, ama gl gibiler. Hapisteler, ama arap gibiler. Balk iindeler, ama gnl gibiler. Gece iindeler, ama sabah gibiler. Sen onlarn arabn bir i de gr: Nasl birdenbire ferah olur, aydnlanr yrein, birdenbire nasl unutulur her ey, nasl birdenbire gzlerinin ii gler.

BRLE ULA

Bter bter end ezin reh-zen un tu men men tuem end tuyiyy u men

Beri gel, daha beri, daha beri. Bu yol vuruculuk nereye dek byle? Bu hr gr, bu sava nereye dek? Sen bensin ite, ben senim ite. Ne diye bu direnme byle, ne diye? Ne diye aydnlktan kaar aydnlk, ne diye? Topumuz bir tek olgun kiiyiz, bir tek, ne diye byle a olmuuz, ne diye? Zengin yoksulu hor grr, ne diye? Sa soluna yan bakar, ne diye? kisi de senin elin, ikisi de, peki, kutlu ne, kutsuz ne? Topumuz bir tek inciyiz, bir tek. Bamz da tek, aklmz da tek. Ne diye iki grr olup kalmz iki bklm gkkubbenin altnda, ne diye? Sen habire gevele dur bakalm, habire usul boylu birlik am aac de, sonu nereye varr bunun, nereye?

u be duyudan, alt ynden varn younu birlie ek, birlie. Kendine gel, benlikten k, uzak dur, insanlara karl, insanlara, insanlarla bir ol. nsanlarla bir oldun mu bir madensin, bir ulu deniz. Kendinde kaldn m bir damlasn, bir dane. Erkek arslan dilediini yapar, dilediini. Kpek kpekliini ede durur, kpekliini. Tertemiz can canln iler, canln. Beden de bedenliini yapar, bedenliini. Ama sen can da bir bil, bedeni de, yalnz sayda oktur onlar, alabildiine, hani u bademler gibi, bademler gibi. Ama hepsindeki ya bir. Dnyada nice diller var, nice diller, ama hepsinde de anlam bir. Sen kaplar, testileri hele bir kr, sular nasl bir yol tutar, gider. Hele birlie ula, hr gr, sava brak, can nasl koar, bunu canlara iletir.

GNEE KULUM BEN

u gulm- ftbem heme zftb gyem Ne ebem ne eb-perestem ki hads-i hb gyem

Mademki ben gnee kulum, gneten sz amalym size. Mademki gece deilim ben, mademki karanlklara tapmyorum, dten dem vurmak nafile. Mademki tpk gnee benziyorum, elimi eteimi ekmeliyim zerinden ferah, mmur olan yerin. Mademki tpk gnee benziyorum, domalym ortasnda harabelerin. Geri bugn bir kuru elmaym, ama deerim aacmdan ok. Geri sarhoum, yklmm ama doru lf etmedeyim, erkeke konumadaym.

Benim gnlmn kokusu yresindeki topraktan gelir. Ben o topraktan utanrm da nedense bir tek sz syleyemem suya dair. Gzel yznden kaldr perdeni, byle konumay yaktrma bana. Ta gibi kaskatysa senin kalbin, bak benim kalbim yanm, ate haline gelmi. Bir iyilik eder, ieyi alrsan eline, bir de bakacaksn ki kadehle arap bende dile gelmi.

BUGN AHMET BENM

mrz menem Ahmed n Ahmed-i prne mrz menem anka n murgak- bne

Bugn Ahmet benim, ama dnk Ahmet deil. Bugn anka benim, ama yemle beslenen kuaz deil. Enelhak kadehiyle bir yudumcuk ien szd Tanrlk arabndan. ielerle, kplerle itim ben, szmadm, ben, sultanlarn arad sultan. Ben hcetler kblesiyim. Gnln kblesiyim ben. Ben cuma mescidi deilim, insanlk mescidiyim ben. Ben saf aynaym, srm dklmemi, paslanmamm. Ben kin dolu bir gnl deilim, Sin dann gnlym ben.

zm sarholuu deil benim sarholuum, benim sarholuumun sonu yok. Tarhana orbas imem ben, can yemei yerim, ierim can erbeti. te sarartt seni bir gm bedenlinin zlemi. Altn haline geldin artk. Sen altna ksn, altn benim rengime k. Gnl saf sfiyim ben, benim tekkem lem, medresem dnya benim. Deilim abal sfilerden. ster yakar eri ol sen, meyhane eri istersen, bundan sanki ne kar? Yok cumartesiymi, yok cumaym, bence ne fark var? Gerein tadn alan er ne altna aldr eder, ne kalender tacna bakar. Ne tasas vardr, ne kini. Ey Tebrizli hak emsi, yzn gstermeseydin sen, yoksul, aresiz kalrd kulun; ne gnl olurdu, ne dini.

HANGSYM B E N ?

Zin d hezran men- m ey eceb menimenem G binih arbeder g menih ber dehenem

u insanlardan hangisi benim? Hele sen u kavgay, grlty dinle, azma, szme kulak asma. Hem sen beni elden kt bil. Yoluma kadeh madeh koyaym da deme. nme ne karsa tuzla buz ederim. Hem ben tpatp sana benzerim. Alarsan alarm, glersen glerim. Asl sen varsn ortada, ben senin elinde bir ayna. Sen yeillikte bir aa, ben senin glgen. Ben senin glgen olduktan sonra hemen gider kendime bir dost ararm kurmak iin yannda adrm, ararm bir taze gl fidan. Sonra skinin kapsna varr, vurur testimi krarm. Sonra oturur bardak bardak ierim cierimden akan kan.

BENM STEDM SEVGL

Mer k unan byed ki her br ki berhzed Kyameth-y pur te zi her sy berengzed

Benim istediim sevgili yle bir kmldand, bir doruldu, bir silkindi mi kyametler koparmal drt yanndan, ateten kyametleri. Benim istediim sevgili cehennem gibi olsun ama, bir anda kurutup, yok edip denizleri, gene bir anda bir dalgadan bir deniz kararak meydana unutturmal cehennemi. Benim istediim sevgili elinde gkleri bir mendil gibi drmeli, gnei bir kandil gibi tutup asmaldr. Timsah yrei gibi bir yrekle arslanlar gibi savamaldr.

Ortada kendinden baka kimse komadan girmeli cenge kendi kendisiyle bile. knca yedinci denizden, yztutunca Kaf dana o, sermeli ardndan incileri topran kucana o. Sonra gnln yedi yz perdesini birdenbire syrnca o, gkler yerlere dek eilmeli. Sonra sermeli zerimize incileri Tebrizli emseddinim gibi hak arabndan sarho olup.

BEN NEYM?

h i b reng- b nian ki menem Ki bibned mer unan ki menem

Olduum gibi kim grebilir beni, ne rengim var benim, ne nianm. Benim de bildiim srlar var, diyeceksin ama, hem o srlarm ben, hem o srlar saklayanm. Bu gnl ne vakit durulacak, bilmem. Ama u anda hi kmldamadan duran da benim, yryp giden de ben. Ben bir denizim, kendi varl iinde taan, usuz bucaksz, alabildiine geni, kysz, hr bir deniz. ki dnya da yok oldu gitti bende. Artk ne bu dnyadan sorsunlar beni, ne o dnyadan.

Sen bizim tpkmzsn, dedim, ey can! Amma yaptn, dedi, o da ne demek? u grdklerin hep benim. Yoksa, dedim, sen o musun? Hey, kendine gel, sus, dedi, benim ne olduum, dedi, dile gelmez. yleyse, dedim, ite sana dilsiz, dudaksz konuan biri, yoklukta ayaksz yrmedeyim, gkteki ay gibi, ite sana elsiz ayaksz durmadan koan biri. Byle koup durmak, dedi bir ses, senin nene gerek. Bak bana, apak ortadaym da gene gizliyim. Sen beni gr asl, beni! Ei bulunmaz bir gizli maden olmuum, ei bulunmaz bir deniz olmuum ben, Tebrizli emsi grdm greli.

GZEL GN

Dey

ud-u

behmen

guzet

fasl-

beharan

resd

Cilve-i glen be bg hemu nigran resd

Geti gitti kara k aylar. Bahar geldi, bahar. Gl bahesinde cilve balad. Balad gl dalnda kzl gller ama a. K perian etmiti baheyi. Bir eycikler kalmamt bahede. Bir eycikler kalmamt ama, gneimiz ko burcuna girdi gene, gene gn dodu sevienlere, geldi bol parayla ba bol padiah. ieklerle doldu ova. Dalardan tatl tatl yel esti. Yreini rahat tut, hi korkma, dileinin olaca gn eriti. Onu en gzel saracan zaman, bu zaman.

ZNCRDEN BOANIR GB

Biyyd biyyd ki glzr demdest Biyyd biyyd ki dildr resdest

Gelin kardeler gelin, toprak yumuad, baheler yeerdi, dnyamz aydnlk oldu. Gelin kardeler gelin, gelin grn onu. Zincirden boanr gibi ekti klcn, tozu dumana katt, geldi girdi ehrimize. Balad bir uultu, bir ana baba gn. Duyun kardeler duyun. Hibir ey bizim deil, nemiz var nemiz yok onun. Verin kardeler verin. Topramz yumuad, gelin kardeler gelin. Dnyamz aydnland, susun kardeler susun. Aln elinize davulu, aln kardeler aln.

KALANLAR SA OLSUN

Reftm bakyyer bekaa bd Lbud bireved her on ki zd

Biz gittik, kalanlar sa olsun; doan, eninde sonunda lr. Gkkubbede oturanlar iyi bilir, damdan bir ta atld m, der. Hrs brak, kendini bo yere harcama. u toprak altnda rak da bir, usta da. Hi naz etme, a gzel, bu mezarda ne irinler var, ne irinler, Ferhat gibi yok olup gittiler. Direi yelden yap, a gzel, dayansa dayansa, ne kadar dayanr. Kt idiysek, getik gittik ktlmzle, iyi idiysek, hayrla ann bizi. Zamannn tek eri olsan bile bir gn gidersin sen de tek tek gidenler gibi.

Yok olmay istemiyor musun, iyi eylerden evldn olsun. yiliklerin bklm ipliidir kalan, odur dnyaya direk olanlarn can. u akp giden kum seline bak, ne durmas var, ne dinlenmesi, bak birdenbire bir dnya nasl bozulur, nasl atar bir baka dnyann temelini. Bu kupkuru yerde ben Nuhun gemisi. mrmn sona ermesi de Tfan. Girdik susanlar arasna, yattk uyuduk. lmz snrlar atyd nasl olsa.

DRTLKLER

GENE GEL Gene gel, gene. Ne olursan ol, ister kfir ol, ister atee tap, ister puta, ister yz kere tvbe etmi ol, ister yz kere bozmu ol tvbeni. Umutsuzluk kaps deil bu kap; naslsan yle gel.

HALMZ TAMAM Tekmil medreseler, minareler bir gn yklmayacaksa, iman kfr olmayacaksa bir gn, kfr bir gn imann yerine gemeyecekse, ite o zaman halimiz tamam: Bir daha ne kalenderliin yolu yordam bulunur, ne de dnyamza lyk bir adam.

HR ADAM Mslmanln, kfirliin dnda bir ova. Usuz bucaksz ovada sevdamz uzar gider. Anlayan vard m usulca ban kor. Ne Mslmanla yer var, ne kfirlie yer.

NE VAKT Ne vakit olacak, ne vakit olacak, ne vakit olacak, ne vakit? arab olacak, arab olacak, arab olacak, arap. Ben olacam, ben olacam, ben olacam, ben. O olacak, o olacak, o olacak, o.

DAHA YEL, DAHA TAZE Ne senden daha gzel, daha parlak bir ay grdm, ne senden daha erken uyanan bir sabah. Ne senden daha tatl bir eker grdm, ne senden daha yeil, daha taze bir aa.

YENLE DORU Her gn bir yerden gmek ne iyi. Her gn bir yere konmak ne gzel. Bulanmadan, donmadan akmak ne ho. Dnle beraber gitti, cancazm, ne kadar sz varsa dne ait. imdi yeni eyler sylemek lzm.

AK KFRYZ Ak kfiriyiz biz, Mslman baka. Ufack karncayz biz, Sleyman baka. Bizden sar bir yz iste, cier paras iste. pekli kuma satan bezirgn baka.

SEBEP SENSN Birini anacaksam ne yapar yapar seni anarm. Azm aacaksam senden bir eyler anlatmak iindir. Keyfim yerindeyse bil ki sebep sensin. Bir hile yapmak istediysem senden renmiimdir, ne yapaym!

HRRYET SATMAM Alemin bal erbetinden bana ne? te nmde benim ayran tasm. Ne malm mlkm var, ne azm. Ben gene de senin azn olsun diye alrm, senin ban sokacak bir yerin olsun diye, senin bir dikili aacn. Ama hrriyeti kullua ta atlasa satmam!

 N D E K L E R

5 12

nsz Neler Dendi HAYATINI LGLENDREN RLER :

21 23 25 29 31 33 35 37 38 41 43 45 49 51 53

Gitme, stemem Hatrla Ama Gel Artk O Geliyor, O Geldi Glge Kesil Baka Yarnlar Dn Gece Gene Ne Oldu O Kapy Kapa Bir Olur mu Selm Tebrize Gittin At RASGELE SYLED RLER : Sana Gelin de Bizi Grn

27 Bu iir Ondan Utanyor

47 Verdim Canm Gitti

57 59 61 62 63 65 66

Demedim mi Su Dedi ki Bir Gececik Kendime Yediremem Dostlar, Gn Bugn iar Edindik Bizim Canmza Gelsin

TABAT VE YAKINMA RLER 69 Bahar 71 Ey Balk Dnya 73 Tvbe 75 syan Etmiim NSANLIK : 79 80 82 83 87 89 91 93 94 96 98 99 Ne Zaman Denizlerin zerinde Bu Irmak Var Olanlar Geliyor Birlie Ula Gnee Kulum Ben Bugn Ahmet Benim Hangisiyim Ben Benim stediim Sevgili Ben Neyim? Gzel Gn Zincirden Boanr Gibi

85 Hapisteler Ama

100 Kalanlar Sa Olsun DRTLKLER : 102 103 103 104 104 105 105 106 Gene Gel Halimiz Tamam Hr Adam Ne Vakit Daha Yeil, Daha Taze Yenilie Doru Ak Kfiriyiz Sebep Sensin

106 Hrriyeti Satmam

BUGNN DLYLE HAYYAM

imdiye kadar Hayyam bylesine Hay yama yarar bir iir diliyle evrilmedi. Birinci bask bitmek zere. Fiyat 5 lira. Lks bask 10 lira.

Bugnn

Diliyle

Hayyam

kitab

iin

basnmzda

kan

yazlar

dan baz paralar :

A. Kadirln Bugnn Diliyle Hayyam adl kitabn aldm. Pek gzel bir eviriler rnei. mer Hayyam iyi ki on ikinci Trkiye koruyucu yzyln tipi balarnda lp birka gitmi. birden Yirminci yzyln solu tutar, demokrasisinde bunlar yazsayd, sa

kanunlarndan

yakasndan

hangi hapiste ihtiyarlayacan bilemezdi. Falih Rfk Atay Dnya (20 Aralk 1964)

Kadirin ye lkin sonra itibar

bu

ite

nasl

titiz

ve

baarl

olduunu

bilirim.

teki Hayyam evirilerinde olduu gibi, vezin ve kafiye etmemi, ve elinden tadna geldiince serbest bozar davranm. oluyor, Trke okurken alyor Hayyam alkanln varyorsunuz. gibi

Hayyam'a

nin biimi iinde yaayan yeni bir ruh ve anlam kazan drm. inizden: Hayyam olsa olsa, byle olur. Benini hayal ettiim Hayyam da bylesi idi. geiyor. Mehmet Kemal Vatan (21 Eyll 1964)

Bugnn hemen kt, teki

Diliyle

Mevln

on

yl

kadar

nce

kt A.

ve

tkenerek yeni basm yapld. Hayyam geen yl Hayyam evirilerini bastrd. nk Kadir

bu iin tam ustas. Her eyden nce gerek bir ozan.. Mahmut Makal mece (Ekim 1965)

A. KADR N BR KTAPLARI :

Tebli .......................................................................... (iirler)

1943 (Tkendi)

Asl Adalet .................................................. (eviri iirler) 1960 (Tkendi) Eluard'dan Seme iirler ......................... (A. Bezirci ile) 1961 (Tkendi) Drt Pencere ............................................................. (iirler) lyada .................................... (A. Erhatla) (Drt cilt) 1962 (Tkendi) 1958-1962 1964 1965 kinci bask 1965 (Tkendi)

Bugnn Diliyle Hayyam ................................................................ Ho Geldin Halil brahim ........................... (iirler) ......................

Eski alar Tarihi (Tarih-i Kadim)

pdf ler http://www.mediafire.com/?koo2bvc1oq9p2ec word | epub http://www.mediafire.com/?cqlsv35nlec2b5l iyi okumalar..

sd..