ocuunuz ile letiim Kurmann Yedi Anahtar

ocuklarmz yetitirirken hem reniriz, hem retiriz. Bir anne baba iin yenilenme ansdr ocuk. ocuklarmzla daha iyi iletiim kurmay renmek, ncelikle kendimizle ve eimizle iletiim kurmay retir bize. te hepimizin kullanabilecei birka anahtar: 1) Ben dili: ocuunuza duygularnz dile getirirken ben dili kullanrsanz ona sululuk duygusu vermemi olursunuz. SEN beni zyorsun, SEN beni kzdryorsun yerine BEN zlyorum, BEN kzyorum dil kalbn kullanarak duygularnz ifade etmeniz ok daha doru olacaktr. 2) ocuunuzu baka bir ocuk ile kyaslamak, ocuunuzu reddetmek anlamna gelir. Ebeveynin ne anlatmak istedii kadar ocuun ne anlayaca da ok nemlidir. Bak Nehir ne gzel yemeini yiyor, sen de yesene demek Nehiri onayladnz, ocuunuzu da onaylamadnz anlamn tar. Size einiz Bak Mehmetin ei ne gzel yemek yapyor dese ne hissederdiniz? 3) ocuunuzla, onun gz hizasna denk gelecek ekilde boyunuzu ayarlayarak ve dokunarak konumay balatmak uyumu yakalamanza ve ocuunuzun dikkatini toplamasna yardmc olacaktr. Karnza (anneniz bile olsa ) sizin 2-3 katnz byklkte birisi ksa rahata konuup, onu dikkatli dinleyebilir miydiniz? Unutmayn ki ocuklarn salkl geliebilmesi iin sevgi kadar deer verilmeye de ihtiyalar vardr. Onlarla iletiim kurarken, gerekirse dizlerimizin zerinde durarak bedensel eitlii salamak, ocuklarmza kendilerini deerli hissettirir. 4) ocuklarnza duygularnz sylerken net olun. Onlarn algsnn nerede olduundan ve karmlarndan emin olamazsnz. Ben zlyorum, canm skkn derken sebebini net olarak aklayn, nk ocuklar sizin aklnza bile gelmeyecek balantlar kurup durumdan ok farkl sonular karabilirler. 5) ocuklarnz olumsuz davranlarn dile getirirken genellemeler yapmayn. HER ZAMAN, HEP, H, ASLA gibi evrensel genellemeler istenmeyen davran daha da kkletirir. H devini yapmyorsun, HER ZAMAN kardeine vuruyorsun, HEP baryorsun demek, istenmeyen davrann zamanla ocuun bilinalt tarafndan onaylanmasn salar. Dikkati istenmeyen davrana ekmek, stelik bir de evrensel bir genelleme yapmak, o davran kanlmaz klar. Odak istenen davrana ekilmeli. Daha yava konuabilirsin, daha nazik olabilirsin, kitap okuyabilirsin gibi olumlu ifadeler zamanla kabul grecektir. 6) ocuunuz size bir eyler anlatrken onun yanln deil, dorularn bulmaya odaklann ve bunlar dile getirin. Kulland kelimelerden ok, ocuunuzun iinde bulunduu duygu durumunu fark etmeye aln. Eer onun iinde bulunduu duygu durumunu yakalarsanz, ocuunuzu ok daha iyi anlar ve daha iyi iletiim kurarsnz. Zaten ocuunuz byk bir ihtimalle size yanln bulun ya da akl verin diye bir ey anlatmaz. Duygularn paylamak iin anlatr. Eer ebeveyn tarafndan bu ihtiya karlanmazsa, zamanla ocuk anlatmay ve iletiin kurmay kesecektir. 7) Konuurken iin iine AMA girdiinde, amadan nceki her ey silinip atlr. devini doru yapmsn; ama yazn pek iyi olmam gibi bir cmlede btn odak, yaznn pek iyi olmad ksmndadr. devini doru yapmsn vgs beyin tarafndan silinir. Bundan dolay zellikle vglerle, eletirileri ayn cmle iinde kullanmamakta fayda var. ocuunuz tarafndan iyi yaplan bir ii, bir davran sadece iyi ksmyla dile getirin. Dzeltmeleri baka bir zaman, olumlu dil kalplarn kullanarak yapn. (Yazn pek iyi olmam yerine daha iyi yazabilirsin deil mi? kalbn kullanmaya zen gsterin.)

ocuunuzu Gerekten Dinliyor musunuz? Birisi tarafndan gerekten dinlenilmek etkili iletiimin ilk artdr. nsanlar konua konua anlar sz ok dorudur; tabi ki karnzda gerekten sizi dinleyen birisi varsa. Yetikinler de ocuklar da gerekten dinlenildiklerini hissettiklerinde alr, kendilerini daha iyi ifade eder; nk deer verildiklerini, anlaldklarn dnmeye balarlar. Bylelikle iletiimde bir gven ortam oluur.

Pek ok anne baba, ocuklarnn ergen aa geldiinde onlardan koptuunu, uzaklatn grr. Bunun sebebi genelde daha kk yalarda ocuun kendini ifade edip onun iin nemli olan eyleri heyecanla anlatmaya altnda gerekten, derinlemesine dinlenilmediini fark etmesidir. ocuun (yetikinlerin) kelimelerinin arkasnda yatan anlamlar, duygular vardr. Kelimelere taklp kalnm yzeysel dinlemelerde kii sadece kendi kafasna gre yorum yapar ve oda kendi sylemek istediindedir. Hepimizin ihtiyac olan, derinlemesine dinlemek ve dinlenilmektir. Derinlemesine dinlemek kulaklarmzla iitmemiz dnda tm duyularmz kullanmaktr. zellikle de hislerimizi ve sezgilerimizi. Ne anladmza ya da ne syleyeceimize deil ocuumuzun ne anlatmak istediine odaklanmaktr. Kelimelerin arkasnda yatan duyguyu, nefes al veri temposunu, vcut dilini ve satr aralarn okumaktr. Yetikinler bile kendilerini ok net ifade edemezken bir ocuun szel ifadesini sadece kelimelerle deerlendiremeyiz. Bu hakszlk olur. Derinlemesine dinledikten sonra vereceimiz cevaba ocuumuzun nasl bir tepki gsterdiini gzlemlemek de dinleme diyalounun devamdr. letiimin devamn bu tepki belirleyecektir. Gerekten dinlenildiini anlayan ocuk (yetikin) daha da alarak ve gvenerek konumaya devam edecektir. rnein birdenbire ben artk okulu sevmiyorum diyen bir ocua hemen okula gitmesi gerektiini anlatmaya balarsanz yzeyde kalmsnz demektir. Artk okulu sevmiyorum cmlesinde gizlenmi olan retmenim bana kt davrand, arkadamla kavga ettim, benimle dalga getiler gibi pek ok ey gizlidir. Dinlemede bu yzden merak ok nemlidir. Nedir acaba bu cmlenin altnda yatan anlam? Merakl olmak, alglarmz daha da aar. ocuumuzu dinlerken nemli olan onun szlerine cevap vermek midir, yoksa onu anlayabilmek mi? Bu, sklkla kendimize sormamz gereken bir sorudur. yi bir dinleyici karsndakinin beden dilini gzlemleyip, karsndakiyle empati kurarak onu dinlerse konuann halinden ok daha iyi anlayacak ve satr aralarn daha iyi okuyacaktr. Kk yalarda dinlenilmediini anlayan ocuklar, bydke aileyle olan iletiimini keser. Ya anlalmadnn ya da dinlenilmeye deer olmadnn inancn gelitirir. Arkadalaryla daha samimi olur. Arkadalarnn onu anladn dnerek kendine darda bir gven blgesi oluturur. Aile de bu ocuk her gn bizden daha da uzaklayor deyip zm olarak ona saldrmay, kar kmay yani bu duruma olumsuz tepki vermeyi seer. SONU: ocuk daha ok aileden uzaklar. ocuklarmza sahip kmak istiyorsak onlarla dinleye dinleye anlamalyz.

ocuunuzun Beenmediiniz Davranlarn Nasl Deitirirsiniz? Her anne ocuunun gzel davranlar, gzel alkanlklar olsun ister ve bunun iin de aba gsterir, bizim anne babalarmz da bizim iyiliimiz iin pek ok ey yapt. Ancak bydmzde sonular pek de i ac olmad. Farknda olmadan kullandmz olumsuz dil kalplar, yanl odaklanmalar, yanl pekitirmeler ocuklarmzn davranlarn, hayat alglay ekillerini olumsuz ynde etkiliyor. Hatta baz olumsuzluklar nesilden nesle bir miras gibi aktarlyor. Bu yazmda en ok karlalan birka diyolou ele aldm. Daha sonraki yazlarmda farkl rnek ve bilgilere yer vereceim.

Derslerini yaparsan (yemeini bitirirsen) televizyon seyredebilirsin. Burada ocuunuza iyi bir i yapmann karlnda bir dl teklif ediyorsunuz. Peki, dln anlam nedir? Mkafat, bir baar karsnda elde edilen iyi bir kazan, deerli bir eyi hak etme Dier gnlerde ocuunuza televizyon seyretmenin zararl olduunu, televizyonu kapatmas gerektiini, o kt program seyretmemesi gerektiini sylyorsanz ocuun dl imdi neden televizyon izlemek oldu? Madem televizyon seyretmek kt bir ey nasl dl olabiliyor? Televizyon seyretmek (abur cubur yemek, bilgisayarda oynamak) iin yaplan dersten, yenilen yemekten ne hayr gelir? nemli olan o an iin dersin yaplmas ya da yemein yenmesi mi, yoksa ocua uzun dnemde dev yapmay sevme, salkl yemek yeme alkanlklarnn kazandrlmas m? ocuklarmza o an sorunu zmek ya da en iyi seimi yaptrmak iin sunduumuz ani tekliflerle ilerde onlarn kafalarnda eliki yaratacak fikirler oluturabiliyoruz. ocuklara verilecek dl veya teklifler daha uzun dnem ve gnlk yaam koullar gz nnde bulundurularak seilmeli. Yoksa ocukta oluan yanl balantlar veya elikiler, baka sorunlar olarak hem size hem ocuunuza geri dnecektir. dev yapmann dl okul baarsdr, iyi yemek yemenin dl salkl bymektir, tabi ki bu uanda her ocua cazip gelmeyebilir ama zamanla renecektir. ocuklara verilen dller kadar nemli dier bir konu da sk sk yaptklar yanllar dile getirmemizdir. Bir ocua srekli neyi kt ya da yanl yaptn sylemek sadece bu davran kkletirir. Dikkati daha ok yanl davrana eker oysa ama yeni bir davran oluturmaktr. Bu da ancak yeni davrana dikkat ekerek olur. Ayn ey yetikinler iin de geerlidir. Srekli arkadalarna kaba davranyorsun, devlerini yapmyorsun, odan toplamyorsun gibi uyarlar yerine arkadalarna daha kibar davranabilirsin, devlerini dzenli yapabilirsin, odan toplayabilirsin gibi olumlu ifadeler kullanmak oda doru yerde tutmay salar. Uyarlar yaplrken davranla kiilik birbirinden ayr tutulmal, aksi takdirde zamanla ocuk kiiliini yanl tanmlamaya balayacaktr. Tembelsin, danksn, sorumsuzsun, kabasn demek davran kiilie tar. Oysa ocuun tembellik ettii (baz eyleri ar yapt) konular vardr. Bu bir davran eklidir. Dzeltilmesi gereken konu, davran eklidir. Her davrann altnda olumlu bir niyet yatar. Bir davran deitirilmek istendiinde bu olumlu niyetin ne olduunu bulmak gerekir. ocuk da yetikin de yapt olumsuz davrann sonucunda mutlaka bir kazan elde ediyor ki bu davran yapmaya devam ediyor. Ayrca ocuklar beendii, model ald birisine benzemek amacyla da davranlar ok kolay kopyalayabilirler. Davrann altndaki niyet ne olursa olsun k noktas, dikkat ekme noktas yeni davran eklinde olmaldr. Bir ocua sorumsuzsun yerine bu konuda daha sorumlu davranabilirsin deil mi? demek, annda sonu vermese bile dikkati sorumlu olmaya, yapabilirlie ve yeni davrann ocuk tarafndan mmkn grlmesine ekecektir. Oysa tembelsin, sorumsuzsun demek davran ve kiilii bu ynde bir kez daha onaylamaktan, ocua yle olduunu bir kez daha hatrlatmaktan baka bir ie yaramaz.