Professional Documents
Culture Documents
Bai 5
Bai 5
Slide 1
Ti sao chn mu ?
Chn mu l vic chn mt s n v trong dn s (population), nhm rt ra cc kt lun v dn s . Mt n v ca mu l mt c th hoc mt thnh vin m chng ta o lng. y chnh l n v nghin cu. Mt dn s l tng th ca tt c cc n v. iu tra tng th (census) l vic o lng tt c cc n v c trong dn s. Danh sch tt c cc n v c trong dn s gip chng ta rt mu l Khung mu (sample frame).
Slide 2
Ti sao chn mu ?
Chn mu lm gim chi ph nghin cu; Chn mu ng cch lm tng chnh xc ca nghin cu; Tng tc thu thp thng tin d liu; C nhng dn s m ta khng th nghin cu tng th;
Slide 3
Mu nh th no l TT?
Tnh ng n: mu phi i din cho tnh cht ca tng th dn s hoc phn ln cc n v c trong dn s; Tnh chnh xc: khng th c mu i din cho dn s tt c mi kha cnh. Do , lun c sai s sinh ra t vic chn mu (sampling error). o lng tnh chnh xc bng ch tiu thng k sai s chun (standard error of estimate).
Slide 4
Slide 5
Phi tr li cc cu hi sau y: 1. 2. 3. 4. Dn s mc tiu l g? Cc ch tiu cn quan tm l g? Phng php chn mu no l ph hp? Cn c mu bao nhiu?
Slide 6
Slide 7
3. -
Chng ta c th c Khung mu hay khng? Khung mu l danh sch tt c cc n v, c th c trong mu (l tng). C nhiu trng hp ta khng th c c Khung mu; C gng c c Khung mu.
Slide 9
Nu ly mu phi xc sut: xc nh cc nhm ph (subgroups), nguyn tc la chn, kinh ph c c. Nu ly mu xc sut: c mu ty thuc vo bin thin ca dn s v chnh xc ta mun c ca kt qu.
Slide 11
1. Chn mu theo xc sut: phi bit thng tin v s quan st ca Ch m su ph bi v c tng th tnh xc sut c la chn ca mi quan st trong th su c l ch c m mu. Chn mu ngu nhin n gin. Ch m ng gi Chn mu ngu nhin h thng. Ch m ng h th Chn mu ngu nhin phn tng. Ch m ng t Chn mu ngu nhin nhiu giai on. Ch m ng nhi o Chn mu ngu nhin theo nhm. Ch m ng
Slide 13
Chn mu xc sut
1. -
Chn mu ngu nhin n gin (simple random sampling) Cc nguyn tc xc nh: Xc nh xc sut chn n v: Xc sut chn la = c mu/dn s (%) Lp danh sch (Khung mu). Chn ngu nhin theo danh sch.
Slide 14
Chn mu xc sut
2. Chn mu h thng (systematic sampling) Cc nguyn tc xc nh : Xc nh bc nhy k Bc nhy B c nh y = dn s /c m u s/c mu Lp danh sch (Khung mu) chnh xc, hoc c s th t. Chn ngu nhin n v khi u Chn cc n v k tip bng bc nhy k.
Slide 15
Chn mu xc sut
2. -
Chn mu h thng (systematic sampling) Cc lu trnh lch mu (bias) : Trn ngu Tr n ng u nhin danh sch trong Khung m u mu Chn ngu nhin n v khi u vi ln.
Nu thc hin tt, phng php ny cho hiu qu cao hn phng php ngu nhin n gin.
Slide 16
Chn mu xc sut
3. Chn mu phn tng (stratified sampling) Hu ht cc dn s u cha ng cc nhm ph (tng strata). Chn mu phn tng nhm: Tng hiu qu thng k khi chn mu C d liu phn tch tng nhm ph Cho php s dng cc phn tch kh bit nhau cho tng nhm ph khc nhau. Ni b nhm ng nht D bit gia cc nhm
Slide 17
x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x
o o o o o o o o o o
o o o o o o o o o o
o o o o o o o o o o
x x x x x x x
x x x x x x x
x x x x x x x
x o x o x o
x o x o x o
x o x o x o
o x o x o x o
o x o x o x o
o x o x o x o
Dn s 1 c chia thnh cc nhm dn s ph (tng) d bit nhau da trn cc c tnh ring bit ca cc c th (chia nhm x, v o ring bit).
Dn s 2 c chia thnh cc nhm dn s ph (tng) bao gm cc c th c tnh a dng nh nhau (x, v o u c mt trong tng nhm).
Slide 18
Chn mu xc sut
3. -
Chn mu phn tng (stratified sampling) C mu ty thuc vo hai vn : Tng mu cn l bao nhiu? Tng mu s c phn b cho tng nhm ph nh th no?
Slide 19
Chn mu xc sut
3. Chn mu phn tng (stratified sampling) Theo t l (proportionate) hay khng theo t l (disproportionate)? Theo t l: s mu ca mi nhm ph s c quyt nh theo t l ca dn s ca mi nhm ph so vi tng dn s. Cch ny l tng v: C chnh xc v thng k cao; D chn mu; C c trng s.
Slide 20
Chn mu xc sut
3. Chn mu phn tng (stratified sampling) Qu trnh chn mu phn tng: Chn cc bin (danh ngha) chia nhm, phn tng. Quyt nh t l ca tng nhm so vi dn s chung. Chn cch ly mu t l hay khng t l. Xc nh cc Khung mu ring bit cho tng nhm ph. Trn ngu nhin danh sch trong Khung mu. Chn n v ngu nhin hay h thng trong tng nhm ph (tng).
Slide 21
Chn mu xc sut
4. -
Chn mu theo nhm (clustering sampling) Khc vi chn mu phn tng (chia ra cc nhm ph ng nht nhau) l chia ra cc nhm mang tnh a dng nh dn s chung.
Slide 22
Chn mu xc sut
4. -
Chn mu theo nhm (clustering sampling) Nhiu nghin cu lin quan ti dn s c xc nh theo khu vc a l hoc a gii hnh chnh. Khi vic ny xy ra, chia nhm theo khu vc a l hoc a gii hnh chnh l rt quan trng. r tr Cch chia nhm ny ph hp vi cc nghin cu c dn s cc cp quc gia, tnh, thnh ph, hoc nh lnh th nh hn.
Slide 23
Chn mu xc sut
4. Chn mu theo nhm (clustering sampling) Khi thit k chn mu phn nhm, phi tr li cc cu hi sau: 1. 2. 3. 4. Cc nhm ng nht vi nhau nh th no? Cc nhm c kch c bng nhau hay khng bng nhau? Chng ta nn xc nh mt nhm ln nh th no? Chng ta s s dng vic phn nhm mt giai on (single-stage) hay nhiu giai on (multistage)? Mt mu ln bao nhiu l va?
Slide 24
5.
Chn mu xc sut
Chn mu phn tng 1. Chia dn s thnh mt t nhm ph -Mi nhm ph c nhiu n v. -Chia nhm ph theo cc bin quan trng. 2. Bo m tnh ng nht homogeneity trong ni b tng nhm. 3. Bo m tnh d bit heterogeneity gia cc nhm. 4. Chn ngu nhin cc n v trong tng nhm ph. Chn mu theo nhm 1. Chia dn s thnh nhiu nhm ph -Mi nhm ph cha t n v. -Chia nhm ph theo thun tin hoc a l, khu vc. 2. Bo m tnh d bit heterogeneity trong tng nhm. 3. Bo m tnh ng nht homogeneity gia cc nhm. 4. Chn ngu nhin vi nhm ph nghin cu.
Slide 25
Slide 26
Slide 27
5. Chn mu theo kinh nghim (chn mu phn on): L mt dng chn mu c mc ch (purposive sampling). Ngi nghin cu chn mu theo kinh nghim ca mnh, hoc theo kinh nghim ca ngi khc. Thng dng khi: ngi nghin cu mun la chn mu theo mt tiu chun no . Nghin cu khm ph. Nghin cu 1 mu lch theo 1 hng no .
Slide 28
6. Chn mu theo hn ngch (chn mu nh mc) L dng chn mu c mc ch (theo t l, khng theo t l) Chng ta dng phng php ny tng tnh i din v mt s c im m t cc chiu ca dn s, v c th dng i din cho dn s.
Slide 29
6. Chn mu theo hn ngch Chn nhiu hn mt chiu kim sot, ph hp 2 tiu chun: (1) c mt phn phi trong dn s m ta c th phng on c; (2) Thch ng vi ch nghin cu.
Slide 30
7. Chn mu theo s thun tin Vic chn mu ty thuc vo c hi tip xc i tng nghin cu ca nh nghin cu. Khng c tiu chun c th cho vic chn mu thun tin. Thch hp cho cc nghin cu khm ph.
Slide 32
8. Chn mu ging nhau (matched samples) Trong nhng nghin cu nh gi tc ng thng s dng k thut chn mu ging nhau lm c s cho cc phn tch. Chn mu ging nhau bng pp ngu nhin. Chn mu ging nhau bng thng k.
Slide 33
+ + --
--
++
Slide 34
Xc nh c mu trong nghin cu
I
Xc nh c mu l vic xc nh s quan st ti thiu cn phi thu thp kt qu c lng c tin cy chp nhn c. Theo quy lut chung, trong trng hp cc yu t khc khng i, kch c mu cng ln th tin cy ca kt qu cng cao.
Slide 35
Xc nh c mu trong nghin cu
I I
Tuy nhin, kch c mu ln cng t ra vn v tnh kh thi v tn km chi ph v thi gian. Ngoi ra, tin cy ca d liu thu thp c vi c mu ln cng l mt iu kh khn, v khi s quan st nhiu t chc thu thp kh khn v phc tp hn sai st d xut hin hn. Xc nh c mu thch hp trc khi thu thp d liu rt quan trng, l c s xy dng thit k nghin cu (research design).
Slide 36
Nghin cu m t c t Tiu chun nh gi chnh xc ca nghin cu chu c c m t bao gm cc nhn t: tin cy mong mun, t g t c mu phng sai ca tng th v k thut ly mu c s phng c t th k thu l m c s dng. xem xt mi tng quan ca cc nhn t ny i m tng c t vi kch c mu, chng ta xem xt 1 v d thng k c d th quen thuc: gi tr trung bnh. thu tr
Slide 37
Slide 38
Ta dng khong tin cy phng on khong m kho c ph kho gi tr trung bnh ca dn s ri vo tr c s r Dng ch s thng k sai s chun standard error of the ch th s chu mean (x hay l se). Vi : se). V
Slide 39
x =
s n
S dng lch chun ca mu n nh l mt c chu c m nh m c lng khng chch (unbiased estimator) ca lch ng ch c chu c chun ca dn s. Vi: s V
s x = n
I I
x =
s n
Phng nh Gi tr trung bnh ca dn s: Ph tr c s I Trung bnh ca dn s, , c th c c lng theo c s th c c lng cng thc sau: th = xtb Z*se
I
Theo v d trn: d = xtb se = 3.0 Z*0.36 Z = 1 cho mc tin cy = 68% m c Z = 1.96 cho mc tin cy = 95% m c Z = 3 cho mc tin cy = 99% m c
I I I
Slide 41
x =
s n
Theo v d trn: d = xtb se = 3.0 Z*0.36 Kho Khong tin cy cho gi tr trung bnh ca dn s, , l: c tr c s mc tin cy 68%: 2.64 3.36 ( = 3.0 0.36) c mc tin cy 95%: 2.29 - 3.71 ( = 3.0 0.71) c mc tin cy 99%: 1.92 - 4.08 ( = 3.0 1.08) c
I I I I
Slide 42
x =
s n
Tnh c mu lin quan n cc gi tr Trung bnh c tr Cn cc thng tin sau: I chnh xc mong mun v lm sao lng ha n: mu lng Mc tin cy (confidence level) m ta mun c. c (confidence mu
I
ln ca khong tin cy c kho c bin thin k vng trong dn s (expected bi v s dispersion in the population). population). Vic iu chnh dn s hu hn c cn hay khng. Vi i ch s h c
Slide 43
Ta c th p dng cng thc sau da trn lch th d th d chu chun v sai s chun ca dn s tnh c mu: s chu c s c
x =
s n
s n= x
s n= 2 x
Slide 44
x =
s n
Tnh c mu lin quan n cc gi tr Trung bnh c tr V d: tnh c mu cho nghin cu thu nhp ca SV d c c nh c I chnh xc mong mun v lm sao lng ha n: mu lng Mc tin cy (confidence level): 95% (Z=1.96) c (confidence
I
ln ca khong tin cy 0.25 (tr.ng) = se*Z kho c (tr. bin thin k vng trong dn s (expected bi v s dispersion in the population): lch chun = 0.7 chu (tr. (tr.ng) Phng nh sai s chun: se = 0.25/1.96 = 0.127 Ph s chu C mu n = 0.72/0.1272 = 30.38 = 30
Slide 45
I I
x =
s n
Tnh c mu lin quan n cc gi tr Trung bnh c tr V d: tnh c mu cho nghin cu thu nhp ca SV d c c nh c I chnh xc mong mun v lm sao lng ha n: mu lng Mc tin cy (confidence level): 99% (Z=3.0) c (confidence Z=3.0)
I
ln ca khong tin cy 0.25 (tr.ng) = se*Z kho c (tr. bin thin k vng trong dn s (expected bi v s dispersion in the population): lch chun = 0.7 chu (tr. (tr.ng) Phng nh sai s chun: se = 0.25/3.0 = 0.083 Ph s chu 0.25/3.0 0.083 C mu n = 0.72/0.0832 = 71,02 = 71 /0.083
Slide 46
I I
x =
s n
Tnh c mu lin quan n cc gi tr Trung bnh c tr V d: tnh c mu cho nghin cu thu nhp ca SV d c c nh c I chnh xc mong mun v lm sao lng ha n: mu lng Mc tin cy (confidence level): 95% (Z=1.96) c (confidence 95 (Z=1.96)
I
ln ca khong tin cy 0.1 (tr.ng) = se*Z kho c 0.1 (tr. bin thin k vng trong dn s (expected bi v s dispersion in the population): lch chun = 0.7 chu (tr. (tr.ng) Phng nh sai s chun: se = 0.1/1.96 = 0.051 Ph s chu 0.1 0.051 C mu n = 0.72/0.0512 = 188,38 = 188 /0.051
Slide 47
I I
Phng sai ca tng th v kch c mu Phng c t th c Phng sai (s2) cng ln th kch c mu cng phi cng Phng l c ph ln. Tuy nhin, phng sai tng th khng phi lc no phng t th ph cng c sn s c cc gii php sau: gi S dng kt qu tnh ton phng sai t cc nghin k qu phng t cu trc. trc. Tnh phng sai da vo kt qu kho st th phng d k qu kh th nghi nghim (pilot survey). Gi s cc bin quan st s tun theo phn phi Gi bi s ph chu chun lch chun = 1/6 khong dao ng ca chu kho c d liu (max min). li
Slide 48
Slide 49
Mc ngha v kch c mu c C ba mc ngha thng c s dng: 1%, 5% v m thng c s 10%, trong 1% l mc ngha thng p dng cho m thng d nghin cu trong phng th nghim, trong khi cc c nghi nghin cu thc a c th chp nhn mc ngha 10%. c th th ch nh m Mc ngha cng thp th kch c mu cng ln. c l
Slide 50
chnh xc v kch c mu c chnh xc cng k vng cao th yu cu c mu cng v c c ln. Vic tng chnh xc rt tn km. Tng chnh Vi r t xc 2 ln th s mu phi tng 4 ln. l s ph l
Slide 51
K thut ly mu v kch c mu thu l m c Mi k thut ly mu khc nhau s c cch tnh trung k thu l m s bnh v phng sai khc nhau. Chnh v vy, khng phng v phi lc no cng p dng cng thc phn trc ph d th ph trc tnh kch c mu c ngi ta xut cch tnh ton b ngi xu b sung;
s2 = s2deff
Slide 52
1,25 1,5
s2 = s2deff
Xc nh c mu theo t l c t
I I
I I
ta ph i xc nh t l c a dn s m chng c m t thu c tnh cho tr c, t l ny g i l p. thay v s dng lch chun, bin thin ca dn s chu bi c trong trng hp ny c xc nh bng p x q trng h c b q l t l c a dn s khng c thu c tnh , t c l q = (1 p) sai s chu n c a trung bnh c thay th b ng sai s chu n c a t l , p
Slide 54
Xc nh c mu theo t l c t
I I I
Slide 55
Xc nh c mu theo t l c t
I I I
I I I
Cch tnh c thc hin nh sau: c th hi nh 0.10 = Khong tin cy mong mun m ta k vng t Kho c mu v t l dn s t c (quyt nh mc tiu) s c (quy m 1.96 p = mc tin cy 95% c lng khong tin cy m c c lng kho c m ta k vng t l dn s t c (quyt nh mc v t s c (quy m tiu) p= 0.051 = sai s chun ca t l (= 0.10/1.96) s chu c t pq =Ch th bin thin ca mu, c dng nh l =Ch th bi c m c nh mt c lng ca bin thin ca dn s c lng c bi c s n=C mu =C
Slide 56
n=
pq
2p
Xc nh c mu theo t l c t
I
p d ng cng th c ny v i cc gi tr trn, ta c:
p =
Theo Mason,R.D, 1999
pq n
n=
pq
0 .3 x 0 .7 n= (0.051) 2
I
= 81
Slide 57
I I
Slide 58
Slide 59