Telekomnikasyon Teknolojisinin GPS kullanclarna salad faydalar

Thomas Yan zet Yllardan beri telekomnikasyon teknolojisi GPS kullanclarna almalarnda yardmc olmaktadr. Bakr hatlar zerinde kullanlan dial-up telefon balantlar ile uzaktaki bir baz istasyonunun verilerini download etmeye olanak salar. Radyo modemler bir baz ile bir gezici arasnda havadan haberleme salayarak RTK yntemi ile almay salar. Bir yandan bu yntemler yaygn olarak kullanlrken, bir taraftan da telekomnikasyon teknolojisinin geliimi ile daha kolay kullanml daha hzl, daha geni kapama alanna ynelik gelimeler gstermektedir. Internetin hzl yaygnlamas sonucu TCP/IP protokolnn kullanm, daha fazla IP bazl ,internete bal cihazlarn piyasaya srlmesine neden olmaktadr. GPRS ve 3G gibi kablosuz teknolojiler band geniliini daha iyi kullanan ve bu nedenlemobil kullanclara ynelik, daha hzl ve daha yaygn kapsama alanlar salayan teknolojilerdir. Bu yazda bu yeni teknolojiler incelenecek ve GPS kullanclarna getirdii faydalar analiz edilecektir. Ayrca GPSe ynelik Ntrip ve RTCM 3.0 gibi yeni protokoller incelenecektir. Giri Kresel Konumlama sistemlerinin (GPS) navigasyon ve lme alannda kullanlmas esnasnda sistemin birok yn telekomnikasyon teknolojisi ile ilikilenmektedir. Sistemi oluturan her blmde genel olarak bir telekomnikasyon sistemini oluturan ortak bloklardr. ( uzay blm- kontrol blm-kullanc blm). Uzay blm= uydular, kontrol blm= dnya zerindeki kontrol merkezleri, kullanc blm= GPS kullanclar. Protokoller Bir protokol iki veya daha fazla iletiim kuran bamsz nitenin arasndaki mesajlarn format ve dzeni yan sra , mesajn gnderilme ve/veya alnmas esnasnda yaplacaklar tarifler. Ortak protokol kullanm demek, uyumluluk ve dahili alma demektir. Bu blm mevcut ve yeni protokolleri incelemekte olup GPS kullanclar asndan nemli bilgiler iermektedir.

2.1.RTCM 3.0 GPS verisinin deiimi iin birok protokol olmasna ramen bunlardan iki tanesi standartlamtr. NMEA0813 ve RTCM. simlerinden anlalaca gibi NMEA National Marine Electronics Association ve RTCM Radio Technical Commision for Maritime Services tarafndan retilmitir. bat 2004 ylnda diferansiyel GNSS hizmetleri iin nerdikleri standardn nc versiyonu olan RTCM 3.0 kullanma sunuldu.

RTCM 3.0 daha nceki versiyonlara gre daha verimli bir alternatif olarak gelitirilmitir. RTCM 3.0 zellikle RTK mesajlarn destekleyecek ekilde dizayn edilmitir. Bunun nedeni bu yntemde yaynlanan verinin ok olmasdr. Bu protokol GPS ve Glonass RTK almalarna ynelik verinin yan sra, code, tayc faz gzlemler,i anten ve evresel parametreleri ierir. Bu format zerinde deiikliklere olanak verecek ekilde gelitirilmitir. (rn: L2C ve L5 sinyalleri) Galileo ... RTCM 3.0 Open System Interconnection (OSI) standart referans modelinden adapte edilmi tabakal bir yaklam kullanr. OSI standart referans modeli ekli aada verilmitir.

2.2.NTRIP Anlam Internet protokol zerinden RTCM verisinin a datm dr. Bu bir uygulama tabakas protokol olup, GNSS verisinin Internet zerinden datlmas iin kullanlr. Ntrip, Hypertext Transfer Protokolu (http) esasl genel, bamsz bir protokoldr. http objeleri, GNSS veri dizilerine gre geniletilmitir. Ntrip TCP/IP temelinin en stnde oluturulmutur. Bu protokol BKG olarak bilinen Alman federal Agency for Cartography and Geodesy gelitirmitir. Ntrip diferansiyel dzeltme verisi (rn. RTCM-104 format ierisinde) veya dier tr GNSS verisinin sabit veya gezici kullanclara internet zerinden yaynlanmas iin gelitirilmitir ve yayn yapan bir merkeze ayn anda PC, Laptop, PDA veya alclar ile srekli balant salar. Ntrip, GSM,GPRS, EDGE veya UMTS gibi Mobil IP alar zerinden internete kablosuz ulam destekler. Ntrip ayn zamanda RTCM tarafndan nerilen bir standarttr. Trip sistemi yazlm bileeninden oluur; NtriClient, NtripServer ve NtripCaster. NtripCaster gerek http server yazlm olup, NtripClient ve NtripServer http client olarak davranr. Aadaki ekilde NtripServer bir kaynaktan (tipik olatrak bir GPS referans istasyonundan) veri almakta ve bunu NtripCastera iletmektedir. NtripCaster

bir telefon santral gibi davranmakta ve NtripClientlar istedikleri veri dizilerine balamaktadr.

2.2. Ethernet Ethernet kelimesinin anlam IEEE 802.3 standard tarafndan kapsanan Local Area Network (LAN) rnleri ailesini tanmlar ve CSMA/CD protokol olarak bilinir. (Carrier Sense Multiple Access Collision Detect). genel olarak veri hz vardr, ancak standart olarak 10Mbps (10Base-T Ethernet) ve 100Mbps (Fast Ethernet) kullanlmaktadr. (Cisco Systems ,2003). Benzeri baka teknolojiler konuulmasna ramen, Ethernet dnyadaki LAN balantlarnn % 85i tarafndan kullanlmaktadr. Bunun nedeni kolay anlalr olmas, kolay uygulanma, ynetme ve bakm zellikleridir. Gelimi topolojik esneklii ile, reticiden bamsz alma ve balanma garantisi de facto standard oluturmaktadr.

3- Uygulama A uygulamal GPS alclar Bir GPS referans alcs tipik olarak veya drt seri porta (RS232) sahiptir ve bunlar zerinden dier cihazlarla balanrlar. Bir referans istasyonu kurulumunda, alc ya bir bilgisayara balanr, ya da kendi ierisinde bilgisayar zellii bulunur. Bilgisayar alcnn toplad verileri kaydeder ve kullanclara datr. Bu kurulu tek bir referans istasyonu iin uygun olmasna ramen snrlamalar vardr. Referans istasyon adedi arttka, bunlarn kontrolunun bir merkezden yaplmas ihtiyac doar. Post Proses kullanmlar iin, verilerin tek bir merkezde toplanmas, birok bilgisayarda farkl verilerin toplanmasna gre ok daha kolay ynetilir. Kullanc eriimi, hata ynetimi, backup, arivleme ve verinin datm merkezi bir sistemde ok daha kolaydr.

Real Time almalarda ise A-RTK gibi zmler, tek bazl zmlere gre daha gvenilir ve daha iyi performansl zmlerdir.. A bazl zmlerde, referans istasyonlarndan merkeze srekli olarak veri gelir. A esasl GPS alclar ise yukarda bahsedilenlere uygun veri datmna k bir zm sunar. (rn. Trimble NetRS GPS alcs). GPS alcsna Ethernet ve IP protokolu entegrasyonu, aa uygun GPS alcs konseptini ortaya koymaktadr. Bu ekilde, herhangi bir web browser veya bir ftp client ile dorudan ilgili GPS alcsna ulalabilir, uzaktan konfigre edilebilir, iindeki veriler transfer edilebilir. A-Alclar a yneten operatre daha iyi bir uzaktan ulam olana salar. Sadece bir web browser ile, uzaklarda geni alana yaylm alclara balanmadan ulaabilmek, bunlar konfigre edebilmek nemlidir. Aksi durumda kk bir deiiklik iin belki de yzlerce kilometre yol gitmek, operatrler iin gerek bir kabus olabilir. Bir CORS anda bu konsept, merkezi serverin birok GPS alcsna balanma olana salar. RS 232 ile veri dizileri adedi genellikle bilgisayarda bulunan fiziksel seri port adedi ile snrldr.. Bu ise 2 ile 4 adet arasndadr. Buna karlk Ethernet ve IP protokolleri ile server onlarca hatta yzlerce veri dizisine balanabilmektedir. Ayrca RS232 hz maksimum 115000 bps iken, Ethernet hz 100Mbpsdir ki bu da, seri port hznn 1000 misli demektir. Dahili Ntrip Ntrip uygulamasnn ana blmleri GNI General Public Licence olarak BKG tarafndan yaynland ki , bu ak kaynak anlamna gelmektedir. Bylece servis salayclar ve reticilerin, Ntrip uygulamasn kendi rnlerine adapte etme olanan salad. Eyll 2004 itibar ile, NtripClient, PC Pocket PC PDA ve Symbian mobil telefonlar iin bulunmaktadr. Ayrca, Trimble, Leica gibi GPS alcs reticileri NtripClient ve NtripServer uygulamalarn alc yazlmlarna dahil etmilerdir. Mobil IP alar ve kablosuz Broadband (DSL) kullanm RTCM 3.0 mesaj boyutunu kltt iin bandgenilii problemin i zmtr. Buna bal olarak kapsama alan ve band genilii anlamnda mobil alar gelitirilmitir. rnein GSM teknolojisi. Bunn veri kapasitesi 9600bps olup, standart bir dial-up 56K balantya gre te bir orannda yavatr. ancak IUP alara balantsnda GPRS teknolojisi daha yksek veri hz salamaktadr. General Packet Radio service (GPRS) GSM in bir st versiyonu olup, GSM dekinden farkl olarak, aa srekli bal kalr ve sadece gnderilip alnan veri paketlerinin boyutu kadar cretlendirilir. GPRS teorik veri hz 170kbpsdir. GPRS mobil kullanclara ayn zamanda internete dorudan eriim salar. 3G etknolojisi CDMAdan gelimi olduka yksek hzl bir teknolojidir. Veri hz 384kbps a kadar kar. Bu servislere ulam iin u ana kadar sadece PCMCIA tipi donanmlar gelitirilmitir. GPRS, CDMA2000 1X ve 3G teknolojilerinin hepsi mobil ses alar zerinde gelitirilmitir. Son teknoloji ise kablosuz broadband teknolojisidir. Ses alarna gre, tamamen bir IP teknolojisidir ve sadece veri hizmetine yneliktir. Veri hz 1 Mbps civarndadr. Bu teknolojinin dezavantaj, ok yeni olmas ve kapsama alan olarak ok kstl olmasdr. Ancak yakn gelecek iin bu teknolojinin mobil internet kullanm bakmndan hzla yaygnlaaca dnlmektedir.

Referanslar Bock Y.; de Jonge P.; Honcik D.; Fayman J. (2003): WirelessInstantaneous Network RTK: Positioning and Navigation. Proceedings of ION GPS 2003, Portland Oregon, 9-12 Sept 2003, 1397-1405. Chen R.; Li X. (2004): Test Results of An Internet RTK System Based on The Ntrip Protocol. European Navigation Conference GNSS 2004, Rotterdam, 16-19 May 2004. Cisco Systems, Inc. (2003): Internetworking Technology Handbook. http://www.cisco.com/univercd/cc/td/doc/cisintwk/ito_doc/ Doyle P.; Zacker C. (1996): Upgrading and Repairing Networks. Macmillan Computer Publishing, Indianapolis. iBurst Homepage, http://www.iburst.com.au. Kurose J.F.; Ross K.W. (2004): Computer Networking A Top-Down Approach Featuring The Internet. Pearson Addison-Wesley, Boston. Ntrip Homepage, http://igs.ifag.de/index_trip.htm. Radio Technical Commission for Maritime Services (2003): Networked Transport of RTCM via Internet Protocol,Version 1.0. RTCM Paper 167-203/SC104-315, June 2003. Radio Technical Commission for Maritime Services (2004): Recommended Standards for Differential GNSS Service, Version 3.0. RTCM Paper 86-2004/SC104, February 2004.