SADRAJ

Strana 1. 2. UVOD...................................................................................................................................2 DRUTVO S OGRANIENOM ODGOVORNOU...3 Osnovna naela...................................................................................................................3 Osnivaki akt i ugovor clanova drutva.............................................................................3 Trokovi..............................................................................................................................4 Osnovne obaveze lanova..................................................................................................4 Osnovni kapital...................................................................................................................4 Udjeli..................................................................................................................................5 3. OSNOVNA PRAVA LANOVA DRUTVA5 Pravo raspolaganja udelom................................................................................................5 Pravo isplate dobiti.............................................................................................................6 4. ORGANI DRUTVA...6 Skuptina............................................................................................................................6 Pojam i delokrug................................................................................................................6 Sazivanje skuptine i dnevni red........................................................................................7 Postupak odluivanja..........................................................................................................8 5. DIREKTOR ILI UPRAVNI ODBOR..9 Statusna pitanja i nain rada...............................................................................................9 Poslovi direktora ili upravnog odbora................................................................................9 Nain rada upravnog odbora............................................................................................10 Statusna odgovornost.......................................................................................................10 Nadzor..............................................................................................................................10 Izmjene osnivakog akta i ugovora lanova drutva........................................................11 Akti i dokumenta drutva.................................................................................................11 6. PRAVA PO OSNOVU PRESTANKA SVOJSTVA LANA DRUTVA I PRESTANAK DRUTVA12 Prestanak svojstva lana...................................................................................................12 Istupanje i iskljuenje lana..............................................................................................13 Prestanak drutva..............................................................................................................14 7. ZAKLJUAK.....................................................................................................................15 LITERATURA...16 1

1. UVOD

Poslovno pravo obuhvata sve odnose izmeu poslovnih subjekata i njihovih kupaca i korisnika. Ono je nastalo iz graanskog prava. Dominantno obeleje poslovnog prava je njegov meunarodni karakter. Za poslovno pravo je bitan uticaj koji je ostvarilo graansko pravo. Na poslovno pravo su uticala i podzakonska akta, ije je postojanje i primena posebno naglaena u poslovnom pravu. Kao autonomni izvori poslovnog prava uoavaju se obiaji, uzanse, opti uslovi poslovanja i trgovake klauzule i termini. Obiaj podrazumjeva dobre poslovne obiaje i trgovinske poslovne obiaje. Uzanse predstavljaju kodifikovane poslovne obiaje od strane ovlaenog tijela. Uslovi pod kojima posluje privredni subjekt predstavljaju opte uslove poslovanja. Trgovake klauzule donose ovlaene trgovake asocijacije. Drutvo sa ogranienom odgovornou nastalo je iz potrebe kombinovanja karakteristika drutava lica i drutva kapitala, te otuda ima osobine i jednih i drugih to, oteava njegovo pojmovno odreivanje. Ipak, ono se moe definisati kao drutvo sa pravnim subjektivitetom, koje posluje pod zajednikom (personalnom ili realnom) firmom i fiksiranom osnovnom glavnicom, obavljajui odreenu privrednu delatnost uz odgovornost cjelokupnom svojom imovinom (potpuna odgovornost). Najee se radi o drutvu sa malim kapitalom i malim brojem lanova drutva (primjeren je oblik porodinog preduzea). Drutva sa ogranienom odgovornou osnivaju pravna i fizika lica ulaganjem svojih novanih ili nenovanih sredstava radi obavljanja zajednike djelatnosti i radi ostvarivanja profita. Ulozi lanova predstavljaju poetni kapital. Ovaj oblik preduzea kao organe upravljanja ima upravni odbor, skuptinu, nadzorni odbor i direktora preduzea. Drutvo sa ogranienom odgovornou moe prestati kao i sva druga preduzea, ako postoje osnovi prestanka predvieni za likvidaciju drutva, uslovi za otvaranje steaja, kao i u sluaju statusnih promjena (spajanja, pripajanja, podjele ili transformacije drutva).

2. DRUTVO S OGRANIENOM ODGOVORNOU

Osnovna naela Drutvo s ogranienom odgovornou jeste privredno drutvo koje osniva jedno ili vie pravnih i/ili fizikih lica, u svojstvu lanova drutva, radi obavljanja odreene djelatnosti pod zajednikim poslovnim imenom. Poslovno ime drutva s ogranienom odgovornou sadri oznaku "drutvo s ogranienom odgovornou" ili skraenicu "d.o.o." ili "doo". Drutvo odgovara za svoje obaveze cjelokupnom imovinom. lan drutva ne odgovara za obaveze drutva, osim do iznosa neunetog uloga u imovinu drutva. Drutvo s ogranienom odgovornou moe imati najvie 50 lanova. Ako se broj lanova drutva povea iznad 50, ali ne vie od 100 lanova, i ako se taj broj odri u periodu duem od godinu dana, to drutvo mjenja pravnu formu u formu zatvorenog akcionarskog drutva.1 Osnivaki akt i ugovor lanova drutva Osnivaki akt drutva s ogranienom odgovornou sadri: 1. puno ime i prebivalite svakog fizikog lica i poslovno ime i sjedite svakog pravnog lica lana drutva; 2. poslovno ime i sjedite drutva; 3. djelatnost; 4. iznos osnovnog kapitala i iznos, vrstu i vrednost uloga svakog osnivaa i opis vrste i vrijednost nenovanog uloga; 5. nain i vrijeme unoenja nenovanih uloga, odnosno vrijeme uplate novanih uloga; 6. ukupan iznos trokova osnivanja, odnosno procjenjeni iznos svih trokova plaenih od drutva ili zaraunatih drutvu u vezi osnivanja, a po potrebi i trokove pre nego to je utvreno da drutvo ispunjava uslove za poetak poslovanja; 7. odobrene posebne pogodnosti bilo kom licu koje je uestvovalo u osnivanju drutva ili u poslovima pre osnivanja drutva ili utvrivanja ispunjenosti uslova za poetak poslovanja.2 Drutvo, pored osnivakog akta, moe da ima i ugovor lanova drutva kojim se ureuje naroito poslovanje drutva i upravljanje. Ugovor lanova drutva sainjava se u pisanoj formi i naroito sadri odredbe o:

1 "Pravo privrednih drutava, prof. dr Dragan Radonji, Podgorica, 2008. 2 Vasiljevi M., Poslovno pravo, Beograd, 1999. 3

1. obavezama lanova drutva na dodatne uloge pored osnovnih uloga, kao i o posebnim naknadama i posledicama u sluaju neispunjenja takvih obaveza; 2. posebnim uslovima i nainu prenosa udjela lanova drutva; 3. nainu za ostvarivanje prava glasa lanova drutva ili prava na dividendu (jednako pravo, pravo u skladu sa udjelom u osnovnom kapitalu drutva ili pravo utvreno na neki drugi nain); 4. postupku odluivanja, ukljuujui i postupak za odluivanje u sluaju blokade odluivanja meu lanovima drutva.3

Trokovi Osnivakim aktom drutva s ogranienom odgovornou moe se odrediti da trokove osnivanja drutva snosi drutvo ili osnivai. Ako osnivakim aktom drutva nije drukije odreeno, trokove osnivanja drutva snose osnivai. Ako je osnivakim aktom drutva odreeno da trokove osnivanja snosi drutvo, ti trokovi nadoknauju se osnivaima do iznosa navedenog u osnivakom aktu. Osnovne obaveze lanova Ulog u drutvo s ogranienom odgovornou moe biti novani ili nenovani, ukljuujui i izvreni rad i pruene usluge drutvu. Ulozi lanova drutva ne moraju biti jednake vrednosti. Ulozi, novani ili nenovani, ulau se u drutvo u skladu sa osnivakim aktom drutva. lanovi drutva mogu doneti odluku o ulaganju dodatnih uloga ako je to odreeno osnivakim aktom ili ugovorom lanova drutva. Dodatni ulozi lanova drutva s ogranienom odgovornou srazmerni su udjelima.4 Osnovni kapital Novani deo osnovnog kapitala drutva sa ogranienom odgovornou na dan uplate iznosi najmanje 500,00 (petstotina) evra u KM protivvrijednosti po srednjem kursu, od ega se najmanje polovina uplauje na privremeni raun do registracije drutva, a ostatak se uplauje na raun drutva u roku od dvije godine od dana registracije. Osnovni kapital drutva moe se odlukom skuptine lanova poveati novim ulozima lanova ili pretvaranjem raspoloivih rezervi za ove namene u osnovni kapital. Osnovni kapital drutva moe se smanjiti odlukom skuptine lanova, ali ne ispod zakonom propisanog minimalnog osnovnog kapitala. 3 Vasiljevi M., Poslovno pravo, Beograd, 1999. 4 "Pravo privrednih drutava, prof. dr Dragan Radonji, Podgorica, 2008. 4

Registracija poveanja i smanjenja osnovnog kapitala drutva s ogranienom odgovornou vri se, po pravilu, jednom godinje i to u roku od 30 dana od dana odravanja godinje skuptine lanova drutva. Udjeli lan drutva s ogranienom odgovornou stie udio u osnovnom kapitalu drutva srazmerno vrednosti uloga. Svaki lan moe imati samo jedan udio u drutvu. Ako lan drutva stekne jedan ili vie udjela, ti udjeli se spajaju sa postojeim udjelom i zajedno ine jedan udio. Udjeli drutva s ogranienom odgovornou nisu hartije od vrijednosti. Oni se ne mogu sticati, niti se njima moe raspolagati upuivanjem javne ponude. Udio moe pripadati jednom licu ili veem broju lica. Suvlasnici udjela se smatraju jednim lanom, a u knjigu udjela upisuje se puno ime i adresa svakog suvlasnika udjela. Oni svoja prava glasa i druga prava ostvaruju preko jednog zajednikog punomonika. Suvlasnici udjela solidarno odgovaraju drutvu s ogranienom odgovornou za sve obaveze prema drutvu koje se tiu njihovog udjela. Drutvo s ogranienom odgovornou duno je da knjigu udjela dri u svom sjeditu. lanovi drutva imaju pravo uvida u knjigu udjela i pravo na kopije. Drutvo s ogranienom odgovornou ne moe, direktno ili indirektno, pruati finansijsku podrku bilo koje vrste za kupovinu svojih udjela.5

3.

OSNOVNA PRAVA LANOVA DRUTVA

Pravo raspolaganja udjelom Udio lana drutva s ogranienom odgovornou moe se slobodno prenositi, ako osnivakim aktom ili ugovorom lanova drutva nije drukije ureeno, i to:

1. drugom lanu drutva ili drutvu; 2. branom drugu prenosioca, bratu, sestri, pretku, potomku ili branom drugu potomka; 3. zakonskom zastupniku ili nasljedniku lana drutva nakon njegove smrti; 4. statusnom promjenom u skladu sa ovim zakonom.

lan drutva s ogranienom odgovornou prije nego to ponudi svoj udio ili dio udjela treem licu duan je da taj udio ili dio udjela ponudi drutvu. Ako drutvo ne iskoristi pravo preeg sticanja u roku odreenom osnivakim aktom ili ugovorom lanova drutva, o emu odluku donosi skuptina lanova drutva, ponuda se dostavlja drugim lanovima drutva. Udio se prenosi ugovorom u pisanoj formi sa overenim potpisima prenosioca i sticaoca. Prenosilac udjela

5 Korecenzent prevoda na srpski jezik: Philip Kotler Nansy Lee, Korporativna drutvena odgovornost Uiniti najvie za svoju kompaniju i izabrani drutveni cilj(2007), HESPERIAedu i Ekonomski fakultet Beograd, Beograd.

i sticalac udjela obavezni su da bez odlaganja prijave drutvu prenos udjela, promenu lana i vrijeme promjene, radi upisa u knjigu udjela. Pravo isplate dobiti Direktor ili upravni odbor drutva s ogranienom odgovornou podnose godinjoj skuptini lanova drutva finansijske izvjetaje i izvjetaje o poslovanju, a po potrebi i izvetaj revizora, na usvajanje. Usvajanje finansijskih izvjetaja ili bilo kojih drugih izvetaja od strane skuptine ne utie na ostvarivanje prava lanova ako se kasnije pokae da su netani ili pogreni. Drutvo s ogranienom odgovornou moe vriti isplate lanovima drutva u bilo koje vrijeme, ako osnivakim aktom ili ugovorom lanova drutva nije drukije odreeno. Svaka isplata vri se srazmerno udjelu u osnovnom kapitalu drutva u vrijeme donoenja odluke drutva o takvoj isplati. Drutvo s ogranienom odgovornou ne moe vriti plaanja svojim lanovima ako bi posle plaanja: 1) neto imovina drutva bila manja od njegovog osnovnog kapitala, uveanog za rezerve koje se mogu koristiti za isplate akcionarima, a umanjenog za iznos koji je drutvo duno da unese u rezerve za godinu u kojoj se vre isplate; 2) drutvo bilo onemogueno da plaa svoje dugove ija se dospjelost oekuje u redovnom toku poslovanja drutva.6 lanovi drutva s ogranienom odgovornou kojima je drutvo izvrilo nedoputene isplate odgovorni su drutvu za vraanje primljenih iznosa.

4. Skuptina Pojam i delokrug

ORGANI DRUTVA

lanovi drutva s ogranienom odgovornou ine skuptinu. U drutvu s jednim lanom ovlaenja skuptine lanova vri taj lan ili ovlaeno lice. Ako osnivakim aktom ili ugovorom lanova drutva nije drukije ureeno, skuptina lanova drutva s ogranienom odgovornou, odluuje o: 1. odobravanju poslova zakljuenih u vezi sa osnivanjem drutva pre registracije;

6 Vasiljevi M., Poslovno pravo, Beograd, 1999. 6

2. izboru i razreenju direktora ili lanova upravnog odbora i utvrivanju njihove naknade, odnosno zarade; 3. odobravanju finansijskih izvetaja, donoenju odluke o vremenu i iznosu isplate lanovima drutva; 4. imenovanju internog revizora ili revizora drutva i potvrivanju njihovih nalaza i miljenja, utvrivanju naknade ili drugih uslova njihovog ugovora sa drutvom; 5. imenovanju likvidacionog upravnika i potvrivanju likvidacionog bilansa; 6. poveanju i smanjenju osnovnog kapitala drutva, sticanju sopstvenih udjela i povlaenju i ponitenju udjela, kao i o emisiji hartija od vrijednosti; 7. davanju prokure i poslovnog punomoja za sve ogranke drutva; 8. odluivanju o dopunskim ulozima od strane lanova drutva; 9. iskljuenju lana drutva, prijemu novog lana i prenosu udjela na trea lica kada je odobrenje drutva potrebno; 10. statusnim promjenama, promeni pravne forme i prestanku drutva; 11. davanju odobrenja na pravne poslove lanova drutva, odnosno direktora i drugih lica; 12. sticanju, prodaji, davanju u zakup, zalaganju ili drugom raspolaganju imovinom velike vrijednosti; 13. izmeni osnivakog akta ili ugovora lanova drutva; 14. obrazovanju ogranka; 15. donoenju poslovnika o svom radu; 16. drugim pitanjima utvrenim osnivakim aktom ili ugovorom lanova drutva koja su u djelokrugu skuptine lanova.7 Sazivanje skuptine i dnevni red Sjednica skuptine lanova drutva s ogranienom odgovornou saziva se po potrebi, a obavezno u sluajevima propisanim osnivakim aktom ili ugovorom lanova drutva. Sjednice skuptine saziva direktor ili upravni odbor. Mjesto odravanja skuptine je sjedite drutva, ako osnivakim aktom ili ugovorom lanova drutva nije drukije odreeno ili ako skuptina lanova drutva ne odlui drukije. Godinja sjednica skuptine odrava se najkasnije u roku od est mjeseci nakon zavretka poslovne godine radi usvajanja finansijskih izvetaja i odluivanja o raspodjeli dobiti. One sjednice koje se odravaju izmeu godinjih skuptina su vanredne. Zahtjev za sazivanje sjednice skuptine moe da podnese direktoru ili upravnom odboru bilo koji lan drutva, direktor drutva ili lan upravnog odbora u bilo koje vrijeme.

7 Vasiljevi M., Poslovno pravo, Beograd, 1999. 7

Sjednica skuptine se saziva pisanim pozivom upuenom svakom lanu drutva na adresu koja se vodi u knjizi lanova drutva, a koji uz njihovu pisanu saglasnost moe biti i u elektronskom obliku. Poziv za sjednicu skuptine dostavlja se svakom lanu najkasnije sedam dana, a najranije 15 dana pre dana odravanja sjednice skuptine. Skuptina odluuje o pitanjima navedenim u dnevnom redu i o pitanjima koje predloi bilo koji lan drutva koji je o tome obavestio ostale lanove drutva najkasnije tri dana pre dana odravanja sjednice skuptine. lanovi drutva koji prisustvuju sjednici skuptine, lino ili preko punomonika, nemaju pravo prigovora na bilo koje nepravilnosti u postupku njenog sazivanja, osim ako o tome ne stave obrazloen prigovor u pisanoj formi za vrijeme sjednice ili najkasnije tri dana posle odravanja sjednice. Postupak odluivanja lan drutva moe potpisivanjem pisanog punomoja imenovati bilo koje drugo lice da glasa u skuptini za njega, ako osnivakim aktom ili ugovorom lanova drutva nije drukije odreeno. Punomoje se daje po pravilu za jednu sjednicu skuptine, ukljuujui i ponovljenu skuptinu. Direktor ili lanovi upravnog odbora ne mogu biti punomonici lanova koji su zaposleni u drutvu i sa njima povezanih lica. Za odravanje skuptine potrebna je veina od ukupnog broja glasova lanova drutva ako osnivakim aktom ili ugovorom lanova drutva nije odreen vei broj glasova. Ako se skuptina nije mogla odrati ili odluivati zbog nedostatka kvoruma ponovo se saziva sa istim predloenim dnevnim redom, najranije 10 dana i najkasnije 30 dana od dana prvog sazivanja. Sjednicom skuptine moe predsjedavati predsjedavajui skuptine koji se bira na poetku svakog zasjedanja. Predsjedavajui skuptine imenuje zapisniara, dva lana koji ovjeravaju zapisnik i lanove komisije za glasanje. Sjednice skuptine lanova drutva s ogranienom odgovornou koje nema vie od 10 lanova mogu se odravati korienjem konferencijske veze ili druge audio i vizuelne komunikacijske opreme, tako da sva lica koja uestvuju na sjednici mogu da se sluaju i razgovaraju jedno sa drugim. Smatra se da su lino prisutna lica koja na ovaj nain uestvuju na sjednici skuptine lanova drutva. lan drutva s ogranienom odgovornou moe glasati i pisanim putem ili drugim nainom isporuke dokumenata, ako osnivakim aktom ili ugovorom lanova drutva nije drukije odreeno. Osnivaki akt ili ugovor lanova drutva moe sadrati detaljna pravila za takvo glasanje, ukljuujui i pravila kojima se odreuju pitanja o kojima se na ovaj nain moe glasati. Skuptina lanova drutva s ogranienom odgovornou odluuje javnim glasanjemdizanjem ruke. Tajno glasanje putem glasakih listia o bilo kom pitanju mogu da zahtjevaju prisutni lanovi drutva koji imaju ili zastupaju najmanje 10% od ukupnog broja glasova o pitanjima o kojima se glasa. lan drutva s ogranienom odgovornou ne moe glasati u skuptini kad se odluuje o: 1. oslobaanju ili smanjenju njegovih obaveza prema drutvu; 2. pokretanju ili odustajanju od spora protiv njega; 3. odobravanju poslova izmeu njega i drutva 8

Odluke skuptine lanova drutva s ogranienom odgovornou unose se u zapisnik. Uz zapisnik se prilau spisak prisutnih uesnika i dokazi o sazivanju skuptine. Zapisnik potpisuju predsjedavajui skuptine i zapisniar. Odluke donete na sjednici skuptine lanova drutva s ogranienom odgovornou unose se bez odlaganja u posebnu knjigu odluka.

5.

DIREKTOR ILI UPRAVNI ODBOR

Statusna pitanja i nain rada Drutvo s ogranienom odgovornou moe da ima direktora ili upravni odbor. Direktor moe biti lan drutva ili lice koje nije lan drutva. Ako drutvo ima upravni odbor njegovi lanovi mogu biti svi lanovi drutva ili druga lica. lanovi drutva biraju direktora ili lanove upravnog odbora na sjednici skuptine, osim prvog direktora ili lanova prvog upravnog odbora koji mogu biti odreeni osnivakim aktom. Broj lanova upravnog odbora odreuje se osnivakim aktom ili ugovorom lanova drutva s ogranienom odgovornou. Upravni odbor drutva s ogranienom odgovornou ima predsjednika koga biraju lanovi upravnog odbora veinom od ukupnog broja, ako osnivakim aktom drutva nije odreena druga veina. Predsjednik upravnog odbora drutva s ogranienom odgovornou zastupa drutvo. Poslovi direktora ili upravnog odbora Ako osnivakim aktom drutva s ogranienom odgovornou nije drukije odreeno direktor ili upravni odbor nadlean je za: 1. zastupanje drutva i voenje poslova drutva u skladu sa zakonom, osnivakim aktom i ugovorom lanova drutva; 2. utvrivanje predloga poslovnog plana; 3. sazivanje sjednica skuptine lanova drutva i utvrivanje predloga dnevnog reda; 4. sprovoenje odluka skuptine lanova; 5. odreivanje dana sa kojim se utvruje lista lanova drutva sa pravom na obavetavanje, dan utvrivanja dividende i dan plaanja dividende, glasanje i druga pitanja; 6. zakljuenje ugovora o kreditu; 7. utvrivanje dana sticanja prava na uee u dobiti i dana isplate uea u dobiti, kao i dana sticanja prava glasa i drugih prava lanova drutva; 8. davanje i opozivanje prokure; 9. druga pitanja odreena osnivakim aktom ili ugovorom lanova drutva. 9

Direktor ili upravni odbor drutva s ogranienom odgovornou odgovoran je za uredno voenje poslovnih knjiga i unutranji nadzor poslovanja, u skladu sa zakonom.8 Nain rada upravnog odbora Ako drutvo s ogranienom odgovornou zastupa ili poslove drutva vodi upravni odbor, svaki lan ima pravo da postupa samostalno, osim ako osnivakim aktom drutva nije drukije odreeno. Upravni odbor drutva s ogranienom odgovornou odrava najmanje etiri redovne sjednice godinje, od kojih jednu neposredno pre godinje skuptine lanova drutva. Upravni odbor moe odravati i vanredne sjednice koje saziva predsjednik po sopstvenoj inicijativi ili na zahtev lana tog odbora. Ako predsjednik upravnog odbora ne sazove sjednicu odbora na pisani zahtev lana odbora sjednicu moe sazvati taj lan odbora. Sazivanje vanredne sjednice upravnog odbora drutva s ogranienom odgovornou vri se pisanim pozivom koji se dostavlja svim lanovima odbora, u kom se navode razlozi, vrijeme i mjesto odravanja sjednice. Sjednice upravnog odbora mogu se odravati i korienjem konferencijske telefonske veze ili korienjem druge audio i vizuelne komunikacijske opreme, tako da sva lica koja uestvuju na sjednici mogu da se sluaju i razgovaraju jedno sa drugim. Lica koja na ovaj nain uestvuju na sjednici upravnog odbora smatraju se prisutnim. Kvorum za rad i odluivanje upravnog odbora drutva s ogranienom odgovornou ini veina od ukupnog broja njegovih lanova. Odluke upravnog odbora donose se veinom glasova od ukupnog broja lanova odbora.One postaju punovane danom donoenja i unose se u knjigu odluka. Ako su glasovi lanova upravnog odbora pri odluivanju jednako podjeljeni, odluujui je glas predsjednika upravnog odbora koji glasa posljednji. Statusna odgovornost Skuptina drutva s ogranienom odgovornou moe razrjeiti direktora ili lanove upravnog odbora drutva, sa ili bez navoenja razloga za razreenje. Razrjeenje direktora ili lanova upravnog odbora ne utie na njihova prava poslije razrjeenja koja imaju na osnovu posebnog ugovora sa drutvom, s tim da taj ugovor ne moe iskljuiti pravo drutva . Nadzor Drutvo s ogranienom odgovornou ima internog revizora ili odbor revizora, ako je tako odreeno osnivakim aktom ili ugovorom lanova drutva.

8 Kostadinovi D., Osnove privrednog prava, 2004. 10

Ako drutvo s ogranienom odgovornou ima odbor revizora on se sastoji od najmanje tri lana. Broj lanova odbora revizora mora biti neparan. Interni revizor je fiziko lice koje ispunjava uslove propisane posebnim zakonom. Internog revizora i lanove odbora revizora bira skuptina lanova drutva iz reda nezavisnih lanova ako upravni odbor ima takvih lanova ili iz reda drugih nezavisnih lica. Prvi interni revizor i lanovi odbora revizora odreuju se osnivakim aktom ili posebnim aktom osnivaa. Interni revizor i lanovi odbora revizora mogu se razreiti odlukom skuptine lanova drutva, sa ili bez navoenja razloga za razrijeenje. Interni revizor i odbor revizora drutva s ogranienom odgovornou izvetavaju skuptinu lanova drutva o sljedeem: 1. raunovodstvu, izvetajima i finansijskom poslovanju drutva i njegovih povezanih drutava; 2. usklaenosti poslovanja drutva sa zakonskim i drugim regulatornim zahtevima; 3. kvalifikovanosti, nezavisnosti i sposobnosti revizora drutva, ako ga drutvo ima.9 U izvrenju svojih dunosti interni revizor i odbor revizora kontroliu: 1. izbor i naknadu revizora; 2. vjerodostojnost i kompletnost finansijskih izvetaja drutva i osnove predloga za podjelu dobiti i druga plaanja lanovima drutva; 3.vjerodostojnost i kompletnost izvetavanja lanova drutva o finansijskim i drugim informacijama; 4. usklaenost poslovanja drutva sa odredbama ovog zakona o finansijskim pitanjima i poslovima sukoba interesa; 5. postupak rjeavanja prigovora lanova drutva, lanova organa drutva ili drugih lica. Interni revizor ili odbor revizora podnose izvetaj lanovima drutva s ogranienom odgovornou na svakoj godinjoj skuptini, a na vanrednoj sjednici skuptine kada smatraju da je izvetavanje prikladno i nuno ili kada to trai upravni odbor. Izmjene osnivakog akta i ugovora lanova drutva Osnivaki akt drutva s ogranienom odgovornou moe se menjati samo jednoglasnom odlukom svih lanova drutva, ako tim aktom nije drukije odreeno. Ugovor lanova drutva s ogranienom odgovornou moe se menjati samo jednoglasnom odlukom svih lanova drutva, ako tim aktom nije drukije odreeno. Izmjene osnivakog akta i ugovora lanova drutva s ogranienom odgovornou kojima se mjenjaju prava nekog lana drutva, vre se uz saglasnost tog lana. Potpisi lanova drutva s ogranienom odgovornou izmenjenog osnivakog akta drutva ovjeravaju se u skladu sa zakonom. 9 Kostadinovi D., Osnove privrednog prava, 2004. 11

Akti i dokumenta drutva Svako drutvo s ogranienom odgovornou uva sljedea dokumenata i akta: 1. osnivaki akt, ukljuujui i sve njegove izmene; 2. ugovor lanova drutva, ako ga drutvo ima, ukljuujui i sve njegove izmjene; 3. rjeenje o registraciji; 4. interna dokumenta odobrena od skuptine lanova i upravnog odbora; 5. knjigu odluka; 6. akt o obrazovanju svakog ogranka drutva i predstavnitva (zastupnitva); 7. dokumenta koja dokazuju svojinu i sva druga prava drutva na imovinu; 8. zapisnike i odluke skuptine lanova i upravnog odbora drutva; 9. zapisnike odbora revizora i druge njihove pisane naloge i zakljuke; 10. finansijske izvetaje, izvetaje o poslovanju i izvjetaj revizora; 11. knjigovodstvenu dokumentaciju i raune; 12.dokumenta o finansijskim izvetajima i izvetajima o poslovanju podneta nadlenim organima; 13. listu povezanih drutava sa podacima o udjelima ili drugim pravima u njima; 14. knjigu udjela; 15. listu sa punim imenima i adresama svih lanova upravnog odbora, svih lica koja su ovlaena da zastupaju drutvo i revizora drutva, kao i podatke da li lica koja su ovlaena da zastupaju drutvo to ine kolektivno ili pojedinano; 16. puno ime i adresu internog revizora i lanova odbora revizora; 17. listu svih prenosa udjela ukljuujui i zalogu i bilo koji drugi prenos licu koje time ne postaje lan drutva; 18.spisak svih ugovora koje su sa drutvom zakljuili direktor, lanovi upravnog odbora i sa njima povezana lica u smislu ovog zakona.10

10 Srdi D., Poslovno i finansijsko pravo, Via poslovna kola aak, Beograd, 2006. 12

6.

PRAVA PO OSNOVU PRESTANKA SVOJSTAVA LANA DRUTVA I PRESTANKA DRUTVA

Prestanak svojstva lana lanu drutva s ogranienom odgovornou prestaje svojstvo lana drutva: 1. smru; 2. prestankom pravnog lica; 3. istupanjem (povlaenjem) u skladu sa osnivakim aktom ili ugovorom lanova drutva; 4. istupanjem (povlaenjem) uz povredu osnivakog akta ili ugovora lanova drutva; 5. istupanjem (povlaenjem) u skladu sa sudskom odlukom; 6. iskljuenjem u skladu sa sudskom odlukom; 7. iskljuenjem u skladu sa osnivakim aktom ili ugovorom lanova drutva; 8. prenosom udjela drugom licu; 9. u sluaju drugih dogaaja odreenih osnivakim aktom ili ugovorom lanova drutva koji vode prestanku svojstva lana drutva.11 Istupanje i iskljuenje lana Osnivakim aktom ili ugovorom lanova drutva mogu se odrediti osnovi, postupak i posljedice prestanka svojstva lana drutva ukljuujui ugovornu kaznu ili naknadu tete po osnovu iskljuenja ili nepropisnog istupanja iz drutva. lan moe istupiti iz drutva ako mu ostali lanovi ili drutvo svojim radnjama i postupcima prouzrokuju tetu, ako je spreen u ostvarivanju svojih prava u drutvu ili mu neki lanovi drutva ili drutvo nameu nesrazmerne obaveze, kao i iz drugih opravdanih razloga. lan drutva koji istupa iz drutva iz opravdanih razloga ima pravo na naknadu trine vrijednosti udjela u roku utvrenom osnivakim aktom, odnosno ugovorom lanova drutva, kao i na naknadu prouzrokovane tete. lan drutva koji istupa iz drutva bez postojanja opravdanog razloga, duan je da naknadi drutvu time prouzrokovanu tetu. Tubu za iskljuenje lana drutva s ogranienom odgovornou moe podneti drutvo, kao i bilo koji lan drutva. Drutvo s ogranienom odgovornou ima pravo na naknadu tete koja mu se prouzrokuje iskljuenjem lana drutva iz opravdanih razloga. Istupanjem i iskljuenjem lana drutva s ogranienom odgovornou prestaje njegovo svojstvo lana u drutvu i sva prava koja iz toga proizlaze.

11 Srdi D., Poslovno i finansijsko pravo, Via poslovna kola aak, Beograd, 2006. 13

Prestanak drutva Drutvo s ogranienom odgovornou prestaje: 1. istekom vremena odreenog u osnivakom aktu; 2. odlukom skuptine lanova; 3. statusnim promenama koje vode prestanku drutva; 4. steajem (bankrotstvom); 5. pravnosnanom odlukom kojom se utvruje da je registracija drutva bila nitava i odreuje brisanje drutva; 6. nastupanjem dogaaja odreenog osnivakim aktom ili ugovorom lanova drutva.12 Jednolano drutvo s ogranienom odgovornou prestaje u sluaju steaja ili likvidacije nad jedinim lanom koji nema pravnog sljedbenika, odnosno smru lana koji nema naslednika udjela.

12 Srdi D., Poslovno i finansijsko pravo, Via poslovna kola aak, Beograd, 2006. 14

7. ZAKLJUAK

Drutvo sa ogranienom odgovornou, kao i akcionarsko drutvo, spada u drutva kapitala. Drutvo s ogranienom odgovornou je fleksibilno drutvo sa aspekta upravljanja drutvom. Meutim, za razliku od akcionarskog drutva, koje je tipino drutvo kapitala sa svim njihovim osnovnim karakteristikama, drutvo sa ogranienom odgovornou ima osobine drutava kapitala i drutava lica i ono je jedan od najee korienih oblika organizovanja privrednih subjekata u naoj privredi. Drutvo s ogranienom odgovornou jeste privredno drutvo koje osniva jedno ili vie pravnih i/ili fizikih lica, u svojstvu lanova drutva, radi obavljanja odreene djelatnosti pod zajednikim poslovnim imenom. Drutvo s ogranienom odgovornu odgovara za svoje obaveze cjelokupnom imovinom. lan drutva s ogranienom odgovornou ne odgovara za obaveze drutva, osim do iznosa neunetog uloga u imovinu drutva. Drutvo sa ogranienom odgovornou se iz nemakog prava brzo proirilo i u druge zemlje. Taj proces stalno prati pitanje kako se ova institucija razvija u razliitim ekonomskim i pravnim uslovima. Svi zakonodavci, pa i slovenaki, su bili pred dilemom da li i koliko preuzeti slina pravila iz njemakog uzora i na koja pitanja i kako dati svoj odgovor. Pri tome se nisu dovodili u pitanje najbitniji elementi ove forme drutva, po kojim se ona razlikuje od drugih formi drutva i koji su uslovili njenu iroku prihvaenost u privrednoj praksi. U preostalom segmentu pravne regulacije, u slovenakom pravu na djeluje vidljiv pokuaj da se stvori koncepcija koja najvie odgovara sistemski potrebama privrede i njihovoj racionalnoj organizaciji, na osnovu ve postojeih reenja u uporednom pravu, bez apriornog njihovog prihvatanja ili odbijanja. Pri tome se vodilo rauna i o potrebi usaglaavanja pravnih pravila sa ekvivalentima u Evropskoj uniji. To koncepcijski znai da je ono strukturirano kao drutvo kapitala, koje sadri i elemente personalnih drutava do nivoa koji odgovara lanovima drutva. Izbegavajui da se kreira samo droga zatvorenija varijanta akcionarskog drutva, insistira se na razradi onih specifinosti koje jaaju njegovu privlanost za investitore. Na planu naelnosti, posebno se izdvaja i vrlo afirmativan pristup autonomnom ureenju odnosa vezanih za rad funkcionisanje drutva. Za slovenako pravo je upravo karakteristino daje ovaj oblik drutva ustrojen kao vrlo fleksibilan mehanizam i pravni oblik koncentracije sitnog i srednjeg kapitala, sa izraenim personalizovanim odnosima izmenu lanova. Meutim, zahvaljujui iroko zasnovanoj autonomiji volje, koja omoguava prilagonavanje konkretnim potrebama lanova, ne iskljuuje se ni njegovo korienje za vei obim poslovanja. Pri tom, jedini limitirajui element je sadran u maksimiranju broja lanova, to iskljuuje njegovo korienje od strane veeg ili velikog broja lanova.

15

LITERATURA

1. Korecenzent prevoda na srpski jezik: Philip Kotler Nansy Lee, Korporativna drutvena odgovornost Uiniti najvie za svoju kompaniju i izabrani drutveni cilj(2007), HESPERIAedu i Ekonomski fakultet Beograd, Beograd. 2. "Pravo privrednih drutava, prof. dr Dragan Radonji, Podgorica, 2008. 3. Vasiljevi M., Poslovno pravo, Beograd, 1999. 4. Kostadinovi D., Osnove privrednog prava, 2004. 5. Srdi D., Poslovno i finansijsko pravo, Via poslovna kola aak, Beograd, 2006.

16