A MONARQUA BORBNICA. - Os Borbns e a coroa espaola no s.XVIII.

Durante este sculo reinou a dinasta borbnica, empezando por Felipe V, que cedeu o seu trono a Luis I, pero que tivo que voltar a el tras a morte prematura deste. A Felipe V sucederono os seus fillos Fernando VI, Carlos III e Carlos IV. - En 1700 Carlos II de Habsburgo morreu sen descendencia, deixando como herdeiro directo da Coroa de Espaa a Felipe de Borbn, neto de Luis Habsburgo quedou como emperador de Austria e poseedor dos Paises Baixos, Npoles, Milan e Sardea. - Os pactos de Familia. A poltica exterior buscou a alianza con Francia para contrarestar a Austria e aos ingleses. Asinaron dous tratados de alianza, coecidos como pactos de familia, con motivo das guerras de sucasin de Polonia e Austria. Mais que beneficiar a Espaa, os pactos de familia so a involucraron en guerras que a levaron perda de militares e cartos. - Reinado de Fernando VI. O reinado de Carlos III comezou en 1759, e o seu goberno basbase nun despostismo ilustrado, que usase o seu poder coa razn e os adiantes da poca para transformar as situacins vixentes. Non se cumpliu totalmente o propsito, e resumese na frase todo para o pobo, pero sen o pobo. Tivo que facerlle fronte aos ingleses en varias ocasins, para defenderse das ameazas ao comercio colonial. Os gobernos ilustrados de Carlos III dirixidos fundamentalmente por Floridablanca, desearon e desenvolveron proxectos e reformas para incrementar a riqueza e o poder da monarqua, e o benestar dos haitantes. A maioria destas reformas foron econmicas e polticas, pero non alteraban as vases da monarqua absoluta nin os estamentos. - Carlos IV. Comezou o seu reinado en 1788. De caracter afable e dbil, e de escaso entendemento, confiou nas cuestins de goberno no consello e foi moi influenciado pola sa muller, Mara Lusa de Parma, e presentbano coma un marido terno e compracente. Viviu unha poca de grandes cambios orixinados pola revolucin francesa e ao largo do seu reinado produciuse a crise progresica da monarqua tradicional espaola. Desde 1789 as noticias procedentes de Francia (soberana nacional, declaracin de liberdades e dereitos individuais, limitacin dos poderes do rei, abolicin dos privilexios...) causaron temor en Espaa, o temor ao contaxio revolucionario levou ao goberno dirixido por Floridablanca a realizar un severo control propagandistico. As medidas non lograron controlar a expansin das ideas revolucionarias. Para os ilustrados e reformistas radicais, a Francia revolucionaria debera ser un modelo a imitar, e para outros, os poderosos as ideas francesas eran rexeitables por atentar contra os volores tradicionais, e o seu poder. A influencia francesa tamn chegou s amricas, sobre todo ao colectivo crioulo, que empezou a tomar conciencia da defensa dos valores propios fronte dominacion espaola. En 1792 agravaronse os acontecementos coa abolicin da monarqua e a detencin de Lus XVI. Sentindose ameazadas, as outras monarquas absolutas europeas atacaron aos revolucionarios, pero non foron capaces de derrotalos. A finais de 1792 Manuel Godoy foi nomeado secretario de Estado. Ambicioso desmedidamente, alcanzou o poder aos 25 anos grazas proteccin e aos favores da raa Mara Lusa. En 1793 despois da execusin da realeza francesa, Espaa entrou en guerra cos revolucionarios franceses. A falta de preparacin e as continuas derrotas obrigaron a Godoy a asinal en Basilea a paz en 1795.A partires daquela orientouse a buscar a alianza con Francia para facer fronte s ameazas de UK sobre o comercio americano, alianza firmada en 1976 no tratado de san Ildefonso, e os enfrontamentos cos ingleses fosen constantes. Despois de todo isto, as posibilidads reformistas en Espaa quedaron moi reducidas. Os gobernos de Carlos IV apoiaron aquelas

iniciativas que se adecuaban aos seus intereses, pero procuraron anular os as crticas e os perigos destas contra o sistema oficial. As, trataban con favor ou con hostilidade aos ilustrados e reformistas segundo as circustancias ou as propostas realizadas. Cabarrs, Jovellanos ou Malaspina coeceron pocas de apoio oficial e logo foron perseguidos e incluso encarcerados. O caso mis significativo foi o de Melchor Gaspar de Jovellanos, ao que primeiro lle mandaron redactar informes sobre a lei agraria, e despois, alegando que eran un ataque directo aos intereses dos poderosos, foi condenado ao desterro e ao crcere en Mallorca. As dificultades e os gastos ocasionados polas guerras levaron a Godoy a aplicar diversas reformas, aumento de impostos, e en 1798, Godoy levou a cabo a primeira desamortizacin, que afectou as terras da Igrexa, anda que non alterou a composicin social da propiedade nin beneficiou aos campesios, sentou un precedente para expropiacins e vendas. Godoy foi acumulando ttulos, honores e poder. Emparentado coa familia real, converteuse en 1800 en mximo responsable de toda a poltica da Coroa. Godoy provocou crticas da oposicin e do herdeiro da Coroa, da Igrexa, da nobreza, dos ilustrados e do pobo polos seus poderes, riquezas e despotismo hora de gobernar. O contexto internacional foi negativo para Espaa. As guerras continuas con UK provocaron a quebra do comercio cas amricas, unha crecente superditacion de Francia, agora gobernada por Napolen, e a runa do Estado. Os enfrontamentos navais hispanofranceses contra os ingleses foron desastrosos, que conseguiron o poder absoluto dos mares tras a batalla de Trafalgar. En 1806 Napolen decretou o bloqueo continental contra os barcos de mercadoras ingleses, asi como a invasin dos pases que non o cumplisen. O inclumplimento por parte de Portugal, levou a Napolen a aliarse con Espaa, e sacar asi proveito e conquistar Portugal. A cambio do paso das tropas francesas polo estado espaol, planificouse a reparticin de Portugal, para crear o reino dos Algarves de Godoy (Tratado de Fontainebleau, 1807) No ano seguinte, os movementos das tropas francesas e a ambicin de Godoy levaron ao pobo descontento. Os enfrentamentos dentro da propia familia real, e a intencin do herdero Fernando de facerse co poder, levaron a Napolen a plantearse apoderarse de Espaa, xogando a 2 bandas. REVOLUCIN LIBERAL. Entre 1808 e 1835 Espaa viviu un enfrontamento entre dous modelos polticos, o absolutismo e o liberalismo.A influencia da revolucin francesa e a invasin napolenica de 1808 marcan a revolucin liberal espaola, co sa mxima expresin na creacin nas Cortes de Cdiz da constitucin de 1812. en 1814 a volta de Fernando VII propiciou a restauracin do absolutismo que sacando o trienio liberal, de 1820 a 1823, mantvose ata 1833. - O liberalismo unha corrente de pensamento que defende un novo concepto de poder e da sociedade baseado na liberdade. As principais caractersticas son, a proteccin dos dereitos e liberdades individuais. A igualdade de todos ante a leii, limitacin do poder poltico, soberana da nacin, separacin dos poderes, participacion dos cidadns, a composicin dunha constitucin ou lei magna, leis escritas e organizadas e institucins representativas. A propiedade privada considerada como a base da sociedade, asi como a liberdade econmica e de empresa e libre xogo da oferta e demanda. - Ante o poder acumulado por Godoy, e o temor de Fernando a ver limitadas as sas posibilidadeds de gobernar, foi creando un partido opositor dentro da corte. O partido fernandino recorreu s stiras para desprestixiar ao actual goberno, asi como as conspiracins para desprazar a Godoy do goberno e que abdicase Carlos IV, ainda que foron descubertos e abortados en outubro de

1807. ante as tropas francesas causouse un malestar entre o pobo, e o translado dos reis a Aranxuez incrementou os temores populares, polo que os fernandinos seguiron conspirando. En 1808 produciuse o motin de Aranxuez, contando co apoio dos fernandinos, asaltaron o palacio real e obrigaron a Carlos IV a abdicar, e o seu fillo Fernando foi recoecido como rei de Espaa. Ante isto Napolen reuniu en Baiona a familia real, onde Fernando foi obrigado a devolver o reinado a Carlos IV, e este pasoulle os poderes a Napolen, que nomeou ao seu irmn Xos rei de Espaa. En Baiona Xose I creou unha lei, chamada carta Outorgada onde se autolimitaba no exercicio dos seus poderes. Recolla unha certa separacin entre os poderes, oficialidade da relixin catlica.. mesturaba trazos tradicionais con modernistas, pero non chegaron a cumplir a sa funcin prctica debido a situacin de guerra no pais. Entre as sas reformas destacan a supresin dos dereitos seoriais, , reducin das ordes relixiosas, eliminacin de aduanas interiores, intento de racionalizacin do pas ao estilo frances en distritos. Estivo apoiado por un pequeno grupo de espaois, os afrancesados. A derrota dos franceses provocou a abdicacin de Xose I e o exilio dos afrancesado. Napolen devolveu a coroa de Espaa a Fernando VII (tr. De Valenay) - O dous de maio de 1808 os madrileos amotinaronse contra os franceses. Ante isto correu por Espaa un sentimento de odio contra os franceses, e propagouse un fanatismo patritico e relixioso que reclamaba os dereitos coroa de Fernando VII. A guerra librouse a base de guerrilla, organizada en cuadrillas que se apoiaban do coecemento do terreo para estableceas suas victorias. Espoz Mina, Xon Martn Daz o Empecinado, o cura Merino converteronse en heroes populares. A guerra dividiuse en tres fases, o intento de ocupacin francesa e o levantamento popular, o dominio francs, e por ltimo, o repregamento frances e a ofensiva hispanoinglesa (comandados por Wellintong) a guerra rematou en 1814 co triunfo hispanoanglicano. - Medidas para reformar o sistema poltico vixente. As cortes reuronse en Cdiz o 24 de setembro de 1810. Podense agrupar en duas ideoloxias contrarias, os liberais, partidarios da liberdade e das reformas radicais, e os realistas ou absolutistas, partidarios do mantemento da soberana real. Realizaron un intenso labor lexilativo.Ademai da constitucinelaboraron numerosos decretos polos que se eliminaban as estructuras e os fundamentos do Antigo Rxime. Entre estos destacan a proclamacion da soberana nacional e separacin dos poderes, liberdade de imprenta, regulamentacin do poder executivo, formacion de concellos e deputacins, creacin do tribunal supremo de Xustiza e supresin da Inquisicin. - A constitucin de 1812 coecida popularmente como a Pepa recolle a soberana da nacin, unha monarqua cun rei restrinxido, separacin dos poderes, defensa dos dereitos e liberdades, unitarismo e centralismo poltico e catolicismo de Estado. Avanzada para a poca. - Restauracin de Fernando VII. Retornou en 1814, e presentaba un grave problema poltico, os liberais queran que aceptase a constitucin de Cadiz, pero os absolutistas decan que tia que recuperar a sua soberania e anular as reformas. O rei anulou a constitucin e restableceu as vellas institucins. Provocou escasa oposicin das masas populares. A derrota de Napolen en 1814 permitiu a restauracin do absolutismo en case toda Europa. As forzzas liberais eran minoritarias e non estaban preparadas para afrontarse ao rei. Para obrigalo a aceptar o sistema liberal crearon sociedades secretas e levaron a cabo pronunciamentos, que fracasaron na sa maioria, e sendo detidos e executados os organizadores destes. O primeiro de 1820 Rafael Diego

proclamou en Cabezas de san Xoan o restablecemento da constitucin de 1812, empezando asi o trienio liberal. As diferenzas entre os liberais deron lugar a aparicin de das tendencias, os moderados e os exaltados. Esto favoreceu a restauracin do Antigo Rxime grazas as tropas francesas, que levaron de novo a Fernando VII ao trono. Moitos dos lideres liberais foron executados, e outros moitos marcharon ao exilio, desde onde seguiron conspirando para restablecer as liberdades. - A emancipacin das colonias americanas espaolas sucedeuse entre 1808 e 1824. Paulatinamente foron separandose de Espaa, ata que so quedaron Porto Rico e Cuba como colonias. - Entre 1833 e 1868 as diferenzas e disputas polticas entre distintos grupos de liberais levaron a frecuentes cambios constitucionais e polticos. - O rxime do estaturo real. 1833-1836. A morte de Fernando VII deixou a Mara Cristina de Borbn como rexente ata a maiora de idade da sa filla Isabel II. Mara Cristina decretou unha amnista que permitiu o retorno dos exiliados, e realizou diferentes reformas. A reforma provincial decretada en 1833 dividiu Espaa en provincias. O estatuto real, polo cal en 1834 nomeuouse a Martinez de la Rosa e pola que se convocaban as cortes debido a presin dos liberais. Entre xullo e agosto de 1835 houbo varias revoltas, e Maria Cristina confioulle o Goberno a Mendizabal, poltico liberal cun pasado radical, e que realizou numerosas reformas entre as que destaca o restablecemento das deputacins, supresin dos conventos, e a desamortizacin eclesistica. A sa actuacin orixinou desconfianza e foi sucedido por Istruz en 1836. Producironse novos pronunciamentos, polo que a raa rexente foi obrigada a xurar e restaurar a constitucin e Cdiz. Tras disto Calatrava entrou no poder, e convocaronse as cortes para reformar a constitucin. O antigo rxime desaparece finalmente e consolidouse o liberalismo como forma de organizacin de Estado, ainda que haba moitas diferenzas entre moderados e progresistas. - O carlismo. Distintos grupos de espaois non aceptaban como raa a Isabel II por ser muller, e optaban como herdeiro ao trono a Carlos V