Tipologija greaka za Systran

Na prvi pogled greke su prilino raznolike, no nakon veeg broja post-ureivanja utvreno je 12 kategrija pogreaka. U strojnom prevoenju potrebno je tono definirati pogreke, iako ih je esto teko eksplicitno navesti 8 (lingvistika norma esto vezana uz odreenu situaciju).

Ako ne postoji normirana gramatika, uvoenje eih upotreba kod tehnikih ili
specijaliziranih tekstova? Takav popis ne postoji.

Pogreke se ne mogu definirati na individualnoj razini, kao niti dobar prijevod, nego je potreban konsenzus.

U ovome sluaju isti prijevod kod nekoliko post-urednika na razliitim radnim mjestima i
razliitih zanimanja. Mjesta na kojima ih se veina sloila, odreena su kao pogreke. Na taj je nain odreeno 12 kategorija koje pripadaju u temeljne lingvistike probleme:

Tipologija pogreaka
I Izolirane rijei 1) Vokabular i terminologija 2) Kratice i vlastita imena 3) Prijedlozi kod imeninih i glagolskih skupina 4) Determinatori uz imenicu (lanovi, pokazne zamjenice) II Odnosi u sintaksi 5) Glagolski oblici (vrijeme) 6) Glagolska stanja (aktiv, pasiv) 7) Impersonalizacija izriaja 8) Nominalizacija izriaja 9) (Ne)izraavanje modalnosti 10) Negacija III Struktura i informacija 11) Redoslijed rijei i informacija 12) Opi sluajni problemi

I Izolirane rijei
1. VOKABULAR I TERMINOLOGIJA (supstantivi, pridjevi, glagoli) S teoretskog stajalita nije opravdano promatrati rijei izolirane iz konteksta, no potrebno je zbog potreba opisa greaka. Rijei koje se mogu modificirati su
a)

supstantivi, pridjevi i glagoli opeg vokabulara supstantivi i glagoli specijaliziranih rjenika ili terminolokih rjenika terminoloki rjenici - nedostaju pridjevi; uglavnom supstantivi iznimke u znanosti (npr. razlika izmeu atomska fizika i nuklearna fizika). U visoko specijaliziranim tekstovima nema kvalifikacija, osim neophodnih deskriptivnih pridjeva.

(TA) fr. Traduction automatique raunalno predloeni termin (PE) post-editing = preporueni termin

Vrste pogreaka:

Nepoznati vokabular
- prijevod ostaje nedirnut; unosi se nova rije, ali i trai morfoloka i sintaktika nadorada grumblings automatski prijevod (TA) grumblings ispravljeni prijevod (PE) mcontentements

Pogreke koje se tiu znaenja leksema, kada prijevod ne odgovara po smislu originalu teksta il
je nerazumljiv. Post-urednik treba odrediti tono zanenje: full members: (TA) members entiers: (PE) membres part entiere is attached: (TA) est attach: (PE) est joint the number of: (TA) le numro de (PE) le nombre des

Rjenik koji je korektan ali ne odgovara u potpunosti originalu

to estabilish workshop (TA) dtablir (TA) atelier (PE) de mettre en place (PE) colloque

Tipologija greaka za Systran

Sintaktike skupine
the Comission has set itself the goal
(TA) la Commission sest place lobjectif (PE) la Commission sest donn lobjectif

Terminologija
march publics rgime dassociation le doit de la mer (TA) (TA) (PE) (TA) (PE) public markets (PE) pubic contracts rule of association arangement for the association the right of the sea the law of the sea

Greke ovakvog tipa je relativno jednostavno ispraviti. U elektronski rjenik unose se novi podaci. Sekundarni efekt je slabiji u specijaliziranoj terminologiji nego u opim podacima. Dok se radi o podacima za koje se moe rei tono/krivo, sistem se moe poboljati.

Tipologija greaka za Systran

Stilistike pogreke
Znatno je tee raditi na stilistikom usavravanju, jer se ne mogu predvidjeti sve formulacije. Stil esto nema pogreke, ali se stilski ee koristi; estetska varijanta.
dautre part on the other hand in addition une nouvelle session a new meeting a further meeting the above modifications les modifications ci-dessus les mod. Sus-mentiones treats the last aspects le document present traite ce dernier aspect ce dernier aspect est trait dans le document draws attention to the need for (TA) attire lattention sur (PE) mettre en evidence (TA) (PE) (TA) (PE) (TA) (PE) (TA) (PE)

Tipologija greaka za Systran

Pogreke u primjeni dikursa
Rjenik dobiven strojnim prevoenjem ini smisao ali ne odgovara koritenju. Pogreke se odnose na podruje iz kojeg izvire sam tekst.
welcome bienvenue he said that took a chair (TA) accueille (PE) souhaite la

(TA) il a dit que (PE) il indique que (TA) a assum la prsidence (PE) prside

To su sluajevi kada je grubi prijevod razumljiv, ali zahtijeva napor. Cilj je da itatelj ne ulae napor nego kao da ita original Primjena je bliska stilu. Primjena je obvezatnija za upotrebu, dok je stil slobodniji.

2)

KRATICE I VLASTITA IMENA Vlastita imena su sve imenine rijei i skupine koje poinju velikim slovom i koje oznauju jedan izvanlingvistiki pojam. Vlastita bi imena trebala biti jednostavna za obradu jer su prijevodni ekvivalenti: Fr. ONU = eng. UNO Fr. OMS = eng. WHO Fr. Etats-Unis = eng. USA
Potekoe: nova imena u tekstu su novi entiteti koji ne odgovaraju zbog politike organizacije (npr. Podjela ministarstava, okruga, upanija, sudova i sl.).
Directeur (TA) manager (PE) Director Directeur adjoint (TA) manager associate(PE) Deputy DirectorComite de l'Education (TA) Commitee on education (PE) Education committee

Postavlja se pitanje velikog i malog slova : Francuski - veliko slovo pie kod svake rijei u imenu Engleski - kod imeninih rijei (ne kod pridjeva), osim u naslovima knjiga, filmova kada se sve pie velikim Hrvatski (vlastita imena, nazivi)
Comit des Ambassadeurs ACP-CEE: (TA) the ambassadors the ACP-CEE committee: (PE) the ACP-CEE Ambassadors Committee (PE2) the Committe of the ACP-CEE Ambassadors

Tipologija greaka za Systran

3)

PRIJEDLOZI KOD NP I VP
Les faire parvenir l'OSCE: (TA) to forward them in the SOEC: (PE) to forward them to the SOEC

Imenska skupina
In parallel with: To a lesser extent: moindre mesure (TA) en parallele avec (PE) parallelement (TA) un mindre degre:(PE) dans une

Stilistike modifikacije
Solutions to improve: ameliorer Involving post-editing: avec post-edition (TA) pour ameliorer: (PE) visant (PE)

(TA)impliquant la post-edition:

Methods with question and answer technique: (TA) methodes avec des techniques de question et de reponses: (PE) des methodes faisant appel des techniques d'interrogation

4)

DETERMINATORI UZ IMENICU (lanovi, pokazne zamjenice)

Both of these figures: (TA) tous les deux de ces chiffres: (PE) ces deux chiffres

II Odnosi u sintaksi
5)

GLAGOLSKI OBLICI (vrijeme) Prijelaz prezent-preterit

Est adopt: Repond: (TA) is adopted: (TA) answers: (PE) was adopted (PE) replied

- ovdje se radi o eoj upotrebi, a ne o ulozi vremenskog oblika

Prijelaz futur-prezent/ futur, kondicional

Pourra finir: (TA) will be able to provide:

(PE) would be able to provide Il faut etudier: (TA): it is necessary to study: (PE) it would be necessary to look into

Prijelaz u kondicional sa sintaktikim modifikatorom

Demande aux representants de fournir egalement: (TA) asks the representatives also to provide: (PE) asked the representatives if they would provide

6)

GLAGOLSKA STANJA (aktiv, pasiv) - ea upotreba pasiva u znanstvenim tekstovima IMPERSONALIZACIJA IZRIAJA (pasiv, impersonalne konstrukcije) Iako postoji opa tendencija prema depersonalizaciji u tehnikim tekstovima, modifikacije se mogu promatrati u dva smjera: a) Prema personalnim oblicima, ali s naznakom kondicionala (pokuat u prikazati) b) Prema nepersonalnim oblicima (it is necessary to estabilish whether.)

7)

8)

NOMINALIZACIJA IZRIAJA Posljednji stupanj ini nominalizacija izriaja:

les besoins qu'elle a en matiere de traitement (TA) its own text processing requirements

9)

(NE)IZRAAVANJE MODALNOSTI U post-ureivanju ukidaju se modalnosti:

may require: (TA) peut exiger: (PE) necessite

10)

NEGACIJA U post-urevanju formalno afirmativni odgovori u formalno negativne. Radi se glagolskoj morfologiji, a ne o semantici
Sont dispenses: (TA) are exempted: (PE) were not required Qui peut etre insuffisant pour l'identification: (TA) which can be insufficient: (PE) which may not be sufficient

III Struktura i informacija

11)

REDOSLIJED RIJEI I INFORMACIJA Determinatori mogu stajati ispred ili iza ne utjeui na razumljivost izriaja, to ureuju post-urednici:
Its own resoures: (TA) ses ressources propres:

(PE) ses propres ressources Soit deja prevue: (TA) already is planned: (PE) is already planned Reglement des politiques commerciales: (TA) Regulations of the commercial policies: (PE) Commercial policies regulations

12)

OPI SLUAJNI PROBLEMI Tiu se redoslijeda sa de u francuskom, sintaktikog poretka. U postureivanju se ureuje razumljivost reenice:
Internal and external library and information services: (TA) des services d'information internes et externes de bibliotheque et des publications (PE) les services d'information et de bibliotheque et les publications internes et externes

Tipologija greaka za Systran

-

Prilagodba post-ureivnja potrebama korisnika: Da li je potrebno brzo irenje informacija? Da li je to tekst-okrunica namijenjena irokoj distribuciji? Ako je tekst iz specijaliziranog i nepoznatog podruja, najprije se oekuju leksiki problemi