SUY LUN L GC I/ PHNG PHP LP BNG : Cc bi ton gii bng phng php lp bng thng xut hin hai

nhm i tng (chng hn tn ngi v ngh nghip, hoc vn ng vin v gii thng, hoc tn sch v mu ba, ... ). Khi gii ta thit lp 1 bng gm cc hng v cc ct. Cc ct ta lit k cc i tng thuc nhm th nht, cn cc hng ta lit k cc i tng thuc nhm th hai. Da vo iu kin trong bi ta loi b n (Ghi s 0) cc (l giao ca mi hng v mi ct). Nhng cn li (khng b loi b) l kt qu ca bi ton. * Bi tp vn dng : Bi 1 : Trong 1 bui hc n cng ba bn Cc, o, Hng lm 3 bng hoa cc, o, hng. Bn lm hoa hng ni vi cc : Th l trong chng ta chng ai lm loi hoa trng vi tn mnh c! Hi ai lm hoa no? Gii : Ta c bng chn l sau : cc o hng Cc khng c khng o khng c Hng c khng Nhn vo bng ta thy : Cc lm hoa o o lm hoa hng Hng lm hoa cc. Bi 2 : Ba ngi th hn, th tin, th in ang ngi tr chuyn trong gi gii lao. Ngi th hn nhn xt : Ba ta lm ngh trng vi tn ca 3 chng ta nhng khng ai lm ngh trng vi tn ca mnh c. Bc in hng ng : Bc ni ng. Em cho bit tn v ngh nghip ca mi ngi th . Gii : Ngh hn tin in Tn Hn 0 x Tin x 0 in 0 x 0 Bc in hng ng li bc th hn nn bc in khng lm th hn Bc in lm th tin. Bc Hn phi lm th in. Bc in phi lm th hn. Bi 3 : Nm ngi th tn l : Da, in, Hn, Tin v Sn lm 5 ngh khc nhau trng vi tn ca tn ca 5 ngi nhng khng c ai tn trng vi ngh ca mnh. Tn ca bc th da trng vi ngh ca anh v mnh v v bc ch c 2 anh em. Bc tin khng lm th sn m li l em r ca bc th hn. Bc th sn v bc th da l 2 anh em cng h. Em cho bit bc da v bc tin lm ngh g? Gii : Da in Hn Tin Sn Tn Ngh da 0 0 in 0 0 x hn x 0 0 tin 0 sn 0 0 0 Bc Tin khng lm th sn. Bc Tin l em r ca bc th hn nn bc Tin khng lm th hn Bc Tin ch c th l th da hoc th in. Nu bc Tin lm th da th bc Da l th in. Nh vy bc Tin va l em r ca bc th tin va l em r ca bc th hn m v bc Tin ch c 2 anh em. iu ny v l. Bc Tin l th in Bc Da v bc th sn l 2 anh em cng h nn bc Da khng phi l th sn. Theo lp lun trn bc Da khng l th tin Bc Da l th hn. Bi 4 : Trn bn l 3 cun sch gio khoa : Vn, Ton v a l c bc 3 mu khc nhau : Xanh, , vng. Cho bit cun bc ba mu t gia 2 cun Vn v a l, cun a l v cun mu xanh mua cng 1 ngy. Bn hy xc nh mi cun sch bc ba mu g? Gii : Ta c bng sau :

Tn sch Mu ba Xanh vng

Vn x 1 0 4

Ton 2 x 5

a 0 3 0 6 x

9 7 8 Theo bi Cun ba mu t gia 2 cun Vn v a l . Vy cun sch Vn v a l u khng t mu cho nn cun ton phi bc mu . Ta ghi s 0 vo 4 v 6, nh du x vo 5. Mt khc, Cun a l v cun mu xanh mua cng ngy. iu c ngha rng cun a l khng bc mu xanh. Ta ghi s 0 vo 3. - Nhn vo ct th 4 ta thy cun a l khng bc mu xanh, cng khng bc mu . Vy cun a l bc mu vng. Ta nh du x vo 9. - Nhn vo ct 2 v 9 ta thy cun Vn khng bc mu , cng khng bc mu vng. Vy cun Vn bc mu xanh. Ta nh du x vo 1. Kt lun : Cun Vn bc mu xanmh, cun Ton bc mu , cun a l bc mu vng. *Bi tp v nh : Bi 1 : Gi Vn c gio tr bi kim tra. Bn bn Tun, Hng, Lan, Qun ngi cng bn u t im 8 tr ln. Gi ra chi Phng hi im ca 4 bn, Tun tr li : - Lan khng t im 10, mnh v Qun khng t im 9 cn Hng khng t im 8. Hng th ni : - Mnh khng t im 10, Lan khng t im 9 cn Tun v Qun u khng t im 8. Bn hy cho bit mi ngi t my iom?. Bi 2 : 3 gc vn trng cy cnh ca ng ni trng 4 khm hoa cc, hu, hng v dn. Bit rng hai gc vn pha ty v pha bc khng trng hu. Khm hu trng gia khm cc v gc vn pha nam, cn khm dn th trng gia khm hng v gc vn pha bc. Bn hy cho bit mi gc vn ng ni trng hoa g? Bi 3 : Ba thy gio dy 3 mnvn, ton, l tr chuyn vi nhau. Thy dy l nhn xt : Ba chng mnh c tn trng vi 3 mn chng ta dy, nhng khng ai c tn trng vi mn mnh dy. Thy dy ton hng ng : Anh ni ng. Em hy cho bit mi thy dy mn g? Bi 4 : Trong m d hi ngoi ng, 3 c gio dy ting Nga, ting Anh v ting Nht c giao ph trch. C Nga ni vi cc em : Ba c dy 3 th ting trng vi tn ca cc c, nhng ch c 1 c c tn trng vi th ting mnh dy. C dy ting Nht ni thm : C Nga ni ng ri ch vo c Nga ni tip : Rt tic c tn l Nga m li khng dy ting Nga. Em hy cho bit mi c gio dy ting g? Bi 5 : Ba thy gio Vn, S, Ho dy 3 mn vn, s, ho trong ch c 1 thy c tn trng vi mn mnh dy. Hi mi thy dy mn g, bit thy dy mn ho t tui hn thy v thy s. II/ PHNG PHP LA CHN TNH HUNG * Bi tp vn dng : Bi 1 : Trong k thi HS gii tnh c 4 bn Phng, Dng, Hiu, Hng tham gia. c hi qu mi ngi u ta nhn c cc cu tr li sau : Phng : Dng Thng Long cn ti Quang Trung Dng : Ti cng Quang Trung cn Hiu Thng Long Hiu : Khng, ti Phc Thnh cn Hng Hip Ho Hng : Trong cc cu tr li trn u c 1 phn ng 1 phn sai. Em hy xc nh qu ca mi bn. Gii : V trong mi cu tr li u c 1 phn ng v 1 phn sai nn c cc trng hp : - Gi s Dng Thng Long l ng Phng Quang Trung l sai Hiu Thng Long l ng iu ny v l v Dng v Hiu cng Thng Long. Gi s Dng Thng Long l sai Phng Quang Trung v do Dng Quang Trung l sai Hiu Thng Long Hiu Phc Thnh l sai Hng Hip Ho Cn li Dng Phc Thnh. Bi 2 : Nm bn Anh, Bnh, Cc, Doan, An qu 5 tnh : Bc Ninh, H Ty, Cn Th, Ngh An, Tin Giang. Khi c hi qu tnh no, cc bn tr li nh sau : Anh : Ti qu Bc Ninh cn Doan Ngh An Bnh : Ti cng qu Bc Ninh cn Cc Tin Giang Cc : Ti cng qu Bc Ninh cn Doan H Ty

Doan : Ti qu Ngh An cn An Cn Th An : Ti qu Cn Th cn Anh H Ty Nu mi cu tr li u c 1 phn ng v 1 phhn sai th qu mi bn u? Gii : V mi cu tr li c 1 phn ng v 1 phn sai nn c cc trng hp : - Nu Anh Bc Ninh l ng Doan khng Ngh An . Bnh v Cc Bc Ninh l sai Cc Tin Giang v Doan H Ty. Doan Ngh An l sai An Cn Th v Anh H Ty l sai. Cn bn Bnh Ngh An (V 4 bn qu 4 tnh ri) - Nu Anh Bc Ninh l sai Doan Ngh An Doan H Ty l sai Cc Bc Ninh. T Bnh Bc Ninh phi sai Cc Tin Giang iu ny v l v cc va Bc Ninh va Tin Giang (loi) Vy : Anh Bc Ninh; Cc Tin Giang; Doan H Ty; An Cn Th v Bnh Ngh An. Bi 3 : Cp Tiger 98 c 4 i lt vo vng bn kt : Vit Nam, Singapor, Thi Lan v Innxia. Trc khi vo u vng bn kt ba bn Dng, Quang, Tun d on nh sau Dng : Singapor nh, cn Thi Lan ba. Quang : Vit Nam nh, cn Thi Lan t. Tun : Singapor nht v Innxia nh. Kt qu mi bm d on ng mt i v sai mt i. Hi mi i t gii my ? Gii : - Nu Singapo rt gii nh th Singapo r khng t gii nht.Vy theo Tun th Inn xia t gii nh. iu ny v l, v hai i u t gii nh . - Nu Singap rkhng t gii nh th theo Dng, Thi Lan t gii ba. Nh vy Thi Lan khng t gii t. Theo Quang, Vit Nam t gii nh.Th th Inn xiakhng t gii nh. Vy theo Tun,Singapo r t gii nht, cui cng cn i Inn xia t gii t. Kt lun : Th t gii ca cc i trong cp Tiger 98 l : Nht : Singapor ; Nh : Vit Nam. Ba : Thi Lan ; T : Innxia Bi 4 : Gia nh Lan c 5 ngi :ng ni, b, m, Lan v em Hong. Sng ch nht c nh thch i xem xic nhng ch mua c 2 v. Mi ngi trong gia nh xut 5 kin : Hong v Lan i B v m i ng v b i M v Hong i Hong v b i. Cui cng mi ngi ng vi ngh ca Lan v theo ngh th mi ngh ca 4 ngi cn li trong gia nh u c tho mn 1 phn. Bn hy cho bit ai i xem xic hm . Gii : Ta nhn xt : - Nu chn ngh th nht th ngh th hai b bc b hon ton. Vy khng th chn ngh th nht. - Nu chn ngh th hai th ngh th nht b bc b hon ton. Vy khng th chn ngh th hai. - Nu chn ngh th ba th ngh th t b bc b hon ton. Vy khng th chn ngh th ba. - Nu chn ngh th t th ngh th ba b bc b hon ton. Vy khng th chn ngh th t. - Nu chn ngh th nm th c 4 ngh trn u tho mn mt phn v bc b mt phn. Vy sng hm Hong v b i xem xic. *Bi tp v nh : Bi 1 : Trong 1 cuc chy thi 4 bn An, Bnh, Cng, Dng t 4 gii : nht, nh, ba, t. Khi c hi : Bn Dng t gii my th 4 bn tr li : An : Ti nh, Bnh nht. Bnh : Ti cng nh, Dng ba. Cng : Ti mi nh, Dng t. Dng : 3 bn ni c 1 ng 1 sai. Em cho bit mi bn t my? Bi 2 : T ton ca 1 trng ph thng trung hcc 5 ngi : Thy Hng, thy Qun, c Vn, c Hnh v c Cc. K ngh h c t c 2 phiu i ngh mt. Mi ngi u nhng nhau, thy hiu trng ngh mi ngi xut 1 kin. Kt qu nh sau : 1. Thy Hng v thy Qun i. 2. Thy Hng v c Vn i 3. Thy Qun v c Hnh i. 4. C Cc v c Hnh i.

5. Thy Hng v c Hnh i. Cui cng thy hiu trng quyt nh chn ngh ca c Cc, v theo ngh th mi ngh u tho mn 1 phn v bc b 1 phn. Bn hy cho bit ai i ngh mt trong k ngh h ? Bi 3 : Ba bn Qun, Hng v Mnh va t gii nht, nh v ba trong k thi ton quc t. Bit rng : 1. Khng c hc sinh trng chuyn no t gii cao hn Qun. 2. Nu Qun t gii thp hn mt bn no th Qun khng phi l hc sinh trng chuyn. 3. Ch c ng 1 bn khng phi l hc sinh trng chuyn 4. Nu Hng v Mnh t gii nh th mnh t gii cao hn bn qu Hi Phng. Bn hy cho bit mi bn t gii no? bn no khng hc trng chuyn v bn no qu Hi Phng. Bi 4 : Thy Nghim c nh trng c a 4 hc sinh L, Huy, Hong, Tin i thi u in kinh. Kt qu c 3 em t gii nht, nh, ba v 1 em khng t gii. Khi v trng mi ngi hi kt qu cc em tr li nh sau : L : Mnh t gii nh hoc ba. Huy : Mnh t gii nht. Hong : Mnh t gii nht. Tin : Mnh khng t gii. Nghe xong thy Nghim mm ci v ni : Ch c 3 bn ni tht, cn 1 bn ni a. Bn hy cho bit hc sinh no ni a, ai t gii nht v ai khng t gii. Bi 5 : Cp Euro 96 c 4 i lt vo vng bn kt : c, Cng ho Sc, Anh v Php. Trc khi thi u 3 bn Hng, Trung vc d on nh sau : Hng : c nht v Php nh Trung : c nh v Anh ba c : Cng ho Sc nh v Anh t. Kt qu mi bnd on mt i ng, mt i sai. Hi mi i t gii my? III/ GII BNG BIU VEN Trong khi gii bi ton, ngi ta thng dng nhng ng cong kn m t mi quan h gia cc i lng trong bi ton. Nh s m t ny m ta gii c bi ton 1 cch thun li. Nhng ng cong nh th gi l biu ven. Bi 1 : phc v cho hi ngh quc t, ban t chc huy ng 30 cn b phin dch ting Anh, 25 cn b phin dch ting Php, trong 12 cn b phin dch c c 2 th ting Anh v Php. Hi : a, Ban t chc huy ng tt c bao nhiu cn b phin dch cho hi ngh . b, C bao nhiu cn b ch dch c ting Anh, ch dch c ting Php? Gii : S lng cn b phin dch c ban t chc huy ng cho hi ngh ta m t bng s ven. Ting Php Ting Anh

Nhn vo s ta c : S cn b ch phin dch c ting Anh l : 30 12 = 18 (ngi) S cn b ch phin dch c ting Php l : 25 12 = 13 (ngi) S cn b phin dch c ban t chc huy ng l : 30 + 13 = 43 (ngi) p s : 43; 18; 13 ngi. Bi 2 : Lp 9A c 30 em tham gia d hi ting Anh v ting Trung, trong c 25 em ni c ting Anh v 18 em ni c ting trung. Hi c bao nhiu bn ni c c 2 th ting? Gii : Cc em lp 9A tham gia d Ting Trung Ting Anh hi c m t bng s 18 25 ven.

S hc sinh ch ni c ting Trung l : S hc sinh ch ni c ting Anh l :

30 25 = 5 (em) 30 18 = 12 (em)

S em ni c c 2 th ting l :30 (5 + 12) = 13 (em) p s : 13 em. Bi 3 : C 200 hc sinh trng chuyn ng tham gia d hi ting Nga, Trung v Anh. C 60 bn ch ni c ting Anh, 80 bn ni c ting Nga, 90 bn ni c ting Trung. C 20 bn ni c 2 th ting Nga v Trung. Hi c bao nhiu bn ni c 3 th ting? Gii : Ting Anh 60 3 Ting Nga 80

Ting Trung 90 S hc sinh ni c ting Nga hc ting Trung l : 200 60 = 140 (bn) S hc sinh ni c 2 th ting Nga v Trung l : (90 + 80) 140 = 30 (bn) S hc sinh ni c c 3 th ting l : 30 20 = 10 (bn) p s : 10 bn. Bi 4 : Trong 1 hi ngh c 100 i biu tham d, mi i biu ni c mt hoc hai trong ba th ting : Nga, Anh hoc Php. C 39 i biu ch ni c ting Anh, 35 i biu ni c ting Php, 8 i biy ni c c ting Anh v ting Nga. Hi c bao nhiu i biu ch ni c ting Nga? Anh 39 Php 35

Nga

S i biu ni c ting Php hoc Nga l : 100 39 = 61 (i biu) S i biu ni c ting Nga nhng khng ni c ting Php l : 61 35 = 26 (i biu) S i biu ch ni c ting Nga l : 26 8 = 18 (i biu) p s : 18 i biu. *Bi tp v nh : Bi 1 : Lp 5A c 15 ban ng k hc ngoi kho mn Vn, 12 bn ng k hc ngoi kho mn Ton, trong c 7 bn ng k hc c Vn v Ton . Hi a, C bao nhiu bn ng k hc Vn hoc Ton? b, C bao nhiu bn ch ng k hc Vn? ch ng k hc Ton? Bi 2 : Trn 1 hi ngh cc i biu s dng mt hoc hai trong 3 th ting : Nga, Anh hoc Php. C 30 i biu ni c ting Php, 35 i biu ch ni c ting Anh, 20 i biu ch ni c ting Nga v 15 i biu ni c c ting Anh v ting Nga. Hi hi ngh c bao nhiu i biu tham d? Bi 3 : Bn mi em hc sinh ca trng X d thi 3 mn : nm t, chy v cu. Trong i c 8 em ch thi nm t, 20 em thi chy v 18 em thi cu. Hi c bao nhiu em va thi chy va thi cu? Bi 4 : i tuyn thi hc sinh gii ca tnh X c 25 em thi Vn v 27 em thi ton, trong c 18 em va thi Vn va thi ton. Hi i tuyn hc sinh gii 2 mn Vn v Ton ca tnh X c bao nhiu em? IV/ PHNG PHP SUY LUN N GIN * Bi tp vn dng : Bi 1 : Trong 1 ngi n c 3 v thn ngi cnh nhau. Thn tht th (lun lun ni tht) ; Thn di tr (lun ni di) ; Thn khn ngoan (lc ni tht, lc ni di). Mt nh ton hc hi 1 v thn bn tri : Ai ngi cnh ngi? - Thn tht th. Nh ton hc hi ngi gia : - Ngi l ai? - L thn khn ngoan. Nh ton hc hi ngi bn phi - Ai ngi cnh ngi? - Thn di tr. Hy xc nh tn ca cc v thn. Gii :

C 3 cu hi ca nh ton hc u nhm xc nh 1 thng tin : Thn ngi gia l thn g? Kt qu c 3 cu tr li khc nhau. Ta thy thn ngi bn tri khng phi l thn tht th v ngi ni ngi ngi gia l thn tht th. Thn ngi gia cng khng phi l thn tht th v ngi ni : Ti l thn khn ngoan Thn ngi bn phi l thn tht th gia l thn di tr bn tri l thn khn ngoan. Bi 2 : Mt hm anh Quang mang quyn Album ra gii thiu vi mi ngi. Cng ch vo n ng trong nh v hi anh Quang : Ngi n ng ny c quan h th no vi anh? Anh Quang bn tr li : B ni ca ch gi v anh y l ch gi ca b ni v ti. Bn cho bit anh Quang v ngi n ng y quan h vi nhau nh th no? Gii : B ni ca ch gi v anh y cng chnh l b ni ca v anh y. B ni ca v anh y l ch gi ca b ni v anh Quang. V anh y v v anh Quang l ch em con d con gi. Do vy anh Quang v ngi n ng y l 2 anh em r h. Bi 3 : C 1 thng ng 12 lt du ho. Bng 1 can 9 lt v 1can 5 lt lm th no ly ra c 6 lt du t thng : Gii : Ln Can 9 lt Can 5 lt Thng 12 lt 1 0 5 7 2 5 0 7 3 5 5 2 4 9 1 2 5 0 1 11 6 1 0 11 7 1 5 6 Bi 4 : 1 x X c 2 lng : Dn lng A chuyn ni tht, cn dn lng B chuyn ni di. Dn 2 lng thng qua li thm nhau. Mt chng thanh nin n v thm bn lng A. Va bc vo x X, dang ng ngc cha bit y l lng no, chng thanh nin gp ngay mt c gi v anh ta hi ngi ny mt cu. Sau khi nghe tr li chng thanh nin bn quay ra (v bit chc mnh ang lng B) v sang tm bn lng bn cnh. Bn hy cho bit cu hi th no v ccu tr li ra sao m chng thanh nin li khng nh chc chn nh vy phn tch : nge xong cu tr li ngi thanh nin c th khng nh mnh ang ng trong lng A hay lng B th anh ta phi ngh ra 1 cu hi sao cho cu tr li ca c gi ch ph thuc vo h ang ng trong lng no. C th hn : cn t cu hi c gi tr li l phi, nu h ang ng trong lng A v khng phi, nu h ang ng trong lng B. Gii : Cu hi ca ngi thanh nin l : C phi ch ngi lng ny khng?. Trng hp 1 : H ang ng trong lng A : Nu c gi l ngi lng A th cu tr li l phi (v dn lng A chuyn ni tht) ; Nu c gi l ngi lng B th cu tr li cng l phi (v dn lng ni di). Trng hp 2 : H ang ng trong lng B : Nu c gi l ngi lng A th cu tr li l : khng phi ; Nu c gi l ngi lng B th cu tr li cng l : khng phi. Nh vy, Nu h ang ng trong lng A th cu tr li ch c th l phi, cn nu h ang ng trong lng B th cu tr li ch c th l khng phi. Ngi thanh nin quyt nh quay ra, v anh nghe cu tr li l khng phi. * Bi tp v nh Bi1 : Nm vn ng vin Tun, T, K, Anh, Hp chy thi. Kt qu khng c 2 bn no v ch cng 1 lc. Tun v ch trc T nhng sau hp. Cn Hp v K khng v ch lin k nhau. Anh khng v ch lin k vi Hp, Tun v K. Bn hy xc nh th t v ch ca 5 vn ng vin ni trn. Bi 2 : Hong nc n m cuc thi ti kn ph m. Giai on cui ca cuc thi, hong chn c 3 chng trai u thng minh. Nh vua ang phn vn khng bit chn ai th cng cha a ra 1 sng kin : Ly 5 chic m, 3 chic mu v 2 chic mu vng trn bn ri giao hn : By gi c 3 chng u bt mt li, ti i ln u mi ngi 1 chic m v 2 m cn li ti s ct i. Khi b bng bt mt ra , ai l ngi u tin ni ng mnh ang i m g th s c kn lm ph m Va b bng bt mt, 3 chng trai im lng quan st ln nhau, lt sau hong t nc B ni to ln rng : Ti i m mu . Th l chng c cng cha kn lm chng. Bn hy cho bit hong t nc B suy lun nh th no? Bi 3 : Lp 12A c 3 bn Hnh, c, Vinh i thi hc sinh gii 6 mn Vn, Ton, L, Ho, Sinh vt v Ngoi ng cp thnh ph, mi bn d thi 2 mn. Nh trng cho bit v cc em nh sau : (1) Hai bn thi V v Sinh vt l ngi cng ph.

(2) Hnh l hc sinh tr nht trong i tuyn. (3) Bn c, bn d thi mn L v bn thi Sinh vt thng hc nhm vi nhau. (4) Bn d thi mn L nhiu tui hn bn thi mn Ton. (5) Bn thi Ngoi ng, bn thi Ton v Hnh thng t kt qu cao trong cc vng thi tuyn. Bn hy xc nh mi hc sinh c c i d thi nhng mn g? Bi 4 : 1 doanh nghip n ngi ta cn chn 4 ngi vo hi ng qun tr (HQT) vi cc chc v : ch tch, ph ch tch, k ton v th qu. Su ngi c c la chn vo cc chc v trn l : c, Su, Hng, Vinh Mnh v c. Khi tm hiu, cc c vin c nhng nguyn vng sau : (1) c khng mun vo HQT nu khng c su. Nhng d c Su anh cng khng mun lm ph chr tch. (2) Su khng mun nhn chc ph ch tch v th k. (3) Hng khng mun cng tc vi Su, nu c khng tham gia. (4) Nu trong HQT c Vinh hoc c th Mnh kin quyt khng tham gia HQT (5) Vinh cng t chi,nu HQT c mt c c v c. (6) Ch c c ng lm ch tch vi iu kin Hng khng lm ph ch tch. Ngi ta phi chon ai trong s 6 c vin tho mn nguyn vng ring ca cc c vin.