Tayc Sistem Dzensizlikleri

(fotoraflar-yorumlar)

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

69

Derz hasarlar

Gereken derz braklmazsa, deprem derz aar!

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

70

Yetersiz derz hasarlar

Derz hasar atlak

? ?

?
Mays 2006, KIBRIS

Plan

Derz var, fakat ok yetersiz ve doldurulmu

Planda byk girinti-kntlar

Plan
Mays 2006, KIBRIS

Sreksizlik yaratan boluklar (yapnn drt cephesinde de ayn boluk var)

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 71

Burulma hasarlar
Hasar
B

Meksika
Deprem derzi olmayan Z tipi yap hasar U tipi yap hasar

mitsiz bir yap kurtarlmaya allyor! Rijitlik dalm kt(arka cephe dolgu duvar, dierleri bo. Merdiven evi arka sa kede) Yap temel alan yetersiz

Yaklak B>H/3 olmal

Deprem derzi olmayan L tipi yap hasar Geliigzel yerletirilmi kolonlar, saplama ve sreksiz kiri dzensizlii burulmaya neden olur. Hasar gren yap elik direkler ile askya alnm.
72

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

Kirisiz balkon demeler, saaklar

Kirisiz balkon demeler betonarme yaplarn en riskli blgesidir, sadece bir kenarndan yapya baldr. Hata kaldrmaz. zenli projelendirme ve yapm ister. Geit treni, dn ve spor izlemek amacyla insanlarn balkonlara ylmas veya depo olarak kullanlmas sonucu n grlenin zerinde yklenirler. Uygulamada en ok karlalan sorun, stte olmas gereken donatnn bilinsiz ustalar tarafndan ortaya veya alta konmasdr. Sehpa kullanlmad takdirde beton dkm srasnda donat alta kayar. Kalp alnr alnmaz veya zaman iinde ar yk, donma-zlme ve paslanma sonucu, gerler.

Gm balkon. Bir bayan alndan ask duruyor.

Gm balkon. Usta balkon pla altnda cansz yatyor. Ar giri saa, ili, 2007. Dey deprem kuvvetinden gm.

naat srasnda gen balkon Vezirkpr, 17.03.2007

Samsun, 03.09.2006: Gelin uurlamak iin balkonlara ok sayda insan ylnca kt. 2 can kayb, 16 yaral (Fotoraflarn kullanm izni hlas Haber Ajansndan alnmtr. 06.09.2006 Mert BALIK).

Depremde gm balkonlar
Dnde gen balkon, Bursa, 02.08.2007
73

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

Yapk kiriler
Hasar

Foto: Mehmet Gkhan KOCABA, 2006

Kiriler kolona yaptrlm

Foto: Hakan ORAKOLU, 2006

Sreksiz kiri. Soldaki kiri kolona, sadaki kiri de soldaki kirie yaptrlm

Kolona yapk ve yap iinde devam olmayan konsol

Kiriler kolona i taraftan yaptrlm. Balant ok zayf. Rijit kiri-zayf kolon dzensizlii de olumu

Foto: Mehmet Gkhan KOCABA, 2006 Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 74

Sreksiz Kiri: Girintili-kntl/ zig-zag kiriler

Burada kolonlar balayan srekli bir kiri deprem iin art!

Yanl !

?
Foto: Gkhan KOCABA, 2006

Yanl !

Doru Doru Yanl Doru Doru

Foto: Gkhan KOCABA, 2005

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

75

Burada kolonlar birletiren srekli bir kiri deprem iin art!

Yanl !

?
Yanl !

Burada kolonlar birletiren srekli bir kiri deprem iin art!

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

76

Foto: Gkhan KOCABA, 2006

Yanl Yanl

Yanl Yanl

Konsol kolona yaptrlm. Yap iinde devam yok

Sadece duvarlar altna kiri koymak mhendislik deildir! Bu tr tayc oluturan; ya mhendis deildir ya da mesleini nemsememektedir!
Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 77

Yanl

Bu kiri nereye oturuyor?

Yanl

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

78

Ek kuvvet reten zayf birleim noktalar

Foto: Betl LHAN, 2007

stteki kolon ekseni

Alttaki kolon ekseni

Dmerkezlik

Kolon eksenleri akmyor

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

79

akmayan kolon aks ve sreksizlikler

Foto: Hakan ORAKOLU

Foto: Hakan ORAKOLU

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

Foto: Hakan ORAKOLU

80

~ 75 cm

Foto: Mahmut YALIN, E 46th St., Manhattan, New York, 2011

Bu dey izgi stteki kolonlarn deyden ne denli katn gsteriyor.

Kesit tipi deitirilmi !

Foto: Mahmut YALIN, Manhattan, New York, 2011 Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 81

? ?
Foto: Mahmut YALIN

? ? ? ? ? ? ?
Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 82

Konsola oturan kolon (YASAK!)

Bak: Deprem Ynetmelii-2007, Madde 2.3.2..4

? ?
http://yapidanismani.googlegroups.com/web/DSC01430.JPG

?
http://www.deprem.fikirgonul.com/makale-kadirguler.htm

Foto: Ahmet DERVOLU, .2008

Foto: Ahmet DERVOLU, .2008 Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 83

Hibir yerde kiri yok! Sadece diler var.

?
Kolon konsola oturuyor. YASAK !

Foto: Ahmet DERVOLU, 22.09..2008

Tayc sistem bilgisinden yoksun bir mhendisin eseri (!) Bu yapda ne mhendislik nede tayc sistem var. Deil depremde, kendi yk altnda dahi ayakta durmas mmkn deildir.Yap tam yklendiinde sorunlar ortaya kmaya balayacaktr. Bu yap Trkiyenin IV. Deprem blgesindedir.
Konsol kiri yap iinde devam etmiyor! Ke kolon stten kesik

Ne TS 500-2000 nin, nede Deprem ynetmelii 2007 nin koullarn salyor: Deprem Ynetmelii-2007, Madde 2.3.2.4 e Deprem Ynetmelii - 2007, madde 2.5.1.4 ve madde 2.5.3 e aykr.

Foto: Ahmet DERVOLU, 22.09.2008 Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 84

Yumuak kat

Hasarl

Bant pencere
Hasarl

Yumuak kat

Kesiti kltlm ksa kolon

Foto: brahim TORUNOLU

Yumuak kat rnei: Hata stne hata!

Hasarl

Yumuak kat

Aday

Bu ktlenin depremde ayakta kalmas mmkn m?

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 85

Alt kolonlar st kolonlardan uzun

Kolonlarda mafsallama
Yukardaki her iki yap da inaat aamasnda iken deprem nedeniyle ar hasar grm. Soldaki yapnn yumuak kat nedeni: Alt katta duvar yok, st katlarda var. Sadaki yapnn yumuak kat nedeni: Duvarlar deil, nk hibir katta duvar yok. Ancak alt kat kolonlar st kat kolonlarndan ok daha daha uzun.

Yumuak kat olan her yap ger. Ahap, yma, elik, betonarme, az katl veya ok katl; fark etmez.
Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 86

1 = 0.74 t

dt d1

Yumuak katl yap ya tamamen ger

Ya da yumuak kat tamamen yok olur, st katlar hemen hi hasarsz olarak yumuak katn enkaz zerine oturur.

Veya yumuak katl yap tamamen germese bile yumuak kat seviyesinde ok byk yatay yer deitirme yapar ( yaklak toplam yer deitirmenin %70-80 i kadar). st katlarda hemen hi hasar olumaz fakat yumuak kat seviyesinde ar hasar oluur. Bu yapda toplam yatay yer deitirmenin %74 yumuak katta olumutur.
87

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

Foto: Adnan RN, 1999

Foto: Adnan RN, 1999

Foto: Adnan RN, 1999

Foto: Adnan RN, 1999

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

88

Photo Credit: J. Dewey

Perdeler sayesinde yklmaktan kurtulmu yumuak katl yap. evrede grlen molozlar devrilen kalkan duvarna ve komu yaplara aittir.
Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 89

Ksa kolon
Bant pencere

Ksa kolon

Buradaki hasar: Betonarme parapet yerine demir korkuluk yaplarak Betonarme parapet ile kolonlar arasnda derz braklarak nlenebilirdi.

Ksa kolon

Ksa kolonlar

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

90

Ters kiri Ksa kolon

Kt bir balant noktas

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 91

arpma hasarlar

Krlan kolon Tmyle yok olan kat arpma arpma

Krlan kolon

Foto: Nejat BAYLKE Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 92

Dier arpma rnekleri

12 Mays 2008 in depremi. Merkezden yaklak 300 km uzaktaki yapda arpma hasar. Anlam: Deprem haritadaki snrlar tanmaz!
Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 93

Kuvvetli kiri-Zayf kolon rnekleri

Kiri yksekliince kolonda etriye yok Kiri-kolon balant noktas ok zayf. Kiri yksekliince kolonda etriye yok Beton sktrlmam Paspay, dolaysyla kenetlenme yetersiz

Kuvvetli kiri

Zayf kolon Zayf kolon

Zayf kolon Kuvvetli kiri Kuvvetli kiri

Kolon akslar akmyor

Yapk kiri

Zayf kolon

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

http://kisi.deu.edu.tr/huseyin.catal/anasayfa.html

94

Kiri altnda sadece iki donat ubuu var ve syrlm (yetersiz kenetlenme)

Kuvvetli kiri - zayf kolon

Kuvvetli kiri

Zayf kolon

Kuvvetli kiri - zayf kolon

Kuvvetli kolon - zayf kiri, fakat zayf balant

Kuvvetli kiri

Kuvvetli kiri - zayf kolon Kuvvetli kiri - zayf kolon Kuvvetli kiri zayf kolon
Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

Zayf kolon

95

Kirie oturan kolon/Perde

Alttan kesik kolon Kiri yok. Deme dorudan kolona oturuyor.

?
zerine kolon oturtulan yksek kiri ksa kolon oluumuna neden oluyor
Foto: Hakan ORAKOLU, 2006

? ?
http://img231.imageshack.us/img231/7231/cimg1380yz3.jpg Foto: Devrim AKDA, 2005

stten kesik kolon

http://forum.arkitera.com/projeler/4364-%C4%B0zmirde-bir-i%C5%9Fmerkezi.html

Kolon var

Kolon yok

Kolon var

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

96

Perde sreksiz, konsola oturuyor

Ksa kolon Demeye oturan kolonlar

Kiri perdeye oturmuyor

Akslar kak

Onlarca hata. Tayc sistem bilgisinden yoksun bir mhendisin eseri (!)

Foto: Emre ERDEM, 2007

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

97

Perde sreksiz, konsola oturuyor

Gereksiz yastk kiri (normal kiri olmalyd!)

?
Diler srekli deil

Onlarca hata. Tayc sistem bilgisinden yoksun bir mhendisin eseri (!)

Foto: Emre ERDEM, 2007

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

98

Foto: Ramazan ATALAY, 2006

Onlarca hata! Bak/AZERBAYCAN

Foto: Ramazan ATALAY, 2006

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

99

Saplama kiriler

Yorumsuz !
Foto: Gkhan KOCABA, 2006 Foto: Onur KAPLAN

Oklar kiri yknn yap iin akn gstermektedir

Sarkan saplama, balant ok zayf

Foto: Yunus ZELKRS, 2008

Foto: Yunus ZELKRS, 2008

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

100

atlak

Foto: Gkhan IRMAK, 2005

Kolon civarnda saplama

Asma kat+ok sayda saplama+Ksa kolonlar HASAR

Kolon dibinde saplama

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

101

Foto: Ycel GNEY ve ekibi, 2011

http://www.insaatmuhendisligi.net/index.php?topic=147.0

http://www.insaatmuhendisligi.net/index.php/topic,154.msg3369.html
Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 102

kmal yaplarda ke kolon dzensizlii

Burada kiri olmalyd !

Yanl

Fotoraflar: Ahmet DERVOLU, 01.07.2005

Ayn yapda doru ve yanllar

Doru

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

103

Ke kolon

? ?

?
Burada kolonlar balayan kiriler mutlaka olmal !

Ke kolona bal ve yap iinde devam olmayan konsol

Konsolun konsolu !

Doru

Fotoraflar: Ahmet DERVOLU, .26.04.2009 Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

Ke kolon hasar
104

?
Foto: Gkhan KOCABA, 2006

?
Foto: Gkhan KOCABA, 2006

Ke kolon hasar

Ke kolon hasar Ke kolon

Ycel GNEY ve ekibi, 2011

Ke kolon dzensizlii oluturan; ya mhendis deildir ya da mesleini nemsememektedir!

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 105

Duvar konsol demeye oturuyor

Kolonlar balayan kiri yok!

Kiri yok! Ke kolon Kiri var, fakat konsol yok

Ksa kolon!
Foto: Y. YILDIRIM, 2008

http://img381.imageshack.us/img381/7325/24503516245402630af5zw3.jpg

Bu yapda: kmal yap dzensizlii var! Yumuak kat dzensizlii var! Ke kolon dzensizlii var! Ksa kolon dzensizlii var! Duvarlar konsol demeye oturuyor! Pencereye bitiik elektrik direi?
Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 106

Zig-Zag kiri yerine geni bir kirile kolonlar balanmalyd! Ke kolon

A B
0

1 2
.5 0 50 70

3
1.2 295

4
4.15 110

5
5.25 125

6
6.5 115

7
7.65 1600 100

8
8.65 160

9
10.25 250

10
12.75 175

11 13 12 14
14.75 15.25 14.5 15 25 25 25 75

15
16 0

Saplama
D 101 12cm K 101 (20/50) K 126 (20/50) K 128 (20/50) K 133 (20/50) S 102 (30/60) D 107 12cm S 103 102 (30/60) D 12cm
110

A B

K 135 (20/50)

S 104 (60/30) D 104 12cm

K 105 (20/50) K 124 (20/50)

Burada kiri olmalyd !

C D
4.1

300

Saplama
55

Saplama
K 108 (20/60) K 130 (20/50)

Saplama
K 106 (20/50) K 110 (20/50) K 109 (20/60) K 134 (20/50) K 132 (20/50) S 107 (60/30) D 109 12cm S 108 110 (60/30) D 12cm S 105 (25/75) D 111 12cm S 106 (60/30) K 137 (20/50)
55

300 4.1

S 101 (20/100)

D 106 12cm

D 105 12cm

K 138 (20/50)

1.1

K 102 (20/50)

K 103 (20/50)

(20/50) K 104

110 1.1

Saplama

D 103 12cm

(20/50) K 107

4.65

4.65

C D

1090

D 108 12cm
260

Saplama

Saplama
K 113 (20/50) S 110 (25/80) K 127 (20/50) D 113 12cm D 114 12cm

Saplama
K 114 (20/50)
7.25 55

260

1090

K 123 (20/50)

K 125 (20/50)

E F G

7.25 55

(20/50) K 111

K 112 (20/50) S 109 (60/30) D 112 12cm

7.8

Saplama
D 115 12cm K 117 (20/60) S 113 (30/60)

K 136 (20/50)

(20/50) S K 111 115 (20/100)

K 116 (20/50) S 112 (60/30)

115

7.8

E F G

Burada kiri olmalyd !

8.95

115

8.95

K 129 (20/50)

K 131 (20/50)

S 114 (30/60)

Saplama
(20/50) K 118 S 115 (60/30) 50
.5 0

Saplama
K 120 (20/50) S 116 (60/30)125
5.25 6.5

195

10.9

K 119 (20/50)
70 1.2 295 4.15 110

K 121 (20/50)
115 7.65 100 1600

S 117 (60/30)
8.65

(20/50) 122 S K 118

250 175 12.75 14.5

195 10.9 75 16

Saplama

160 10.25

(60/30) 25 25 25
14.75 15.25 15

1 2

10

11 13 12 14

15

17AUSTOS MARMARA DEPREMNDE YIKILAN BR BNANIN KALIP PLANI

http://www.imovan.org.tr/files/kturkaslan_seminer/s1.ppt#312,77,Slayt 77
Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 107

Dili, asmolen ve kirisiz demeler-zayf taycl sistemler

Konsolun devam yok

Zayf balant

Duvar bulunan akslarda yastk kiri anlamszdr. Normal kiri yaplmalyd! Kolon ve perdelerin hepsi de ayn ynde!

Depremde bu ynde ereve ok zayf! Burada kiri olmalyd !

Foto: Ahmet Derviolu, 2009

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

108

Konsol di

?
Zayf balant

Foto:brahim YILMAZ, 2008

Dili, Asmolen ve kirisiz demeli yaplar depreme dayankl deildir. Deprem kuvveti perdeler ile karlanmak zorundadr.

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

109

Zayf balant

Kirisiz deme

Zayf balant

Perdesiz, zayf taycl sistem

Asmolen deme

Kirisiz, dili ve asmolen demeli yaplar depreme dayankl deildir. Deprem perdesi olmakszn 1. ve 2. deprem blgelerinde kullanlmas yasaktr. (Deprem Ynetmelii - 2007, madde 2.5.1.4, 2.5.1.6 )
Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 110

Kirisiz deme ok ince

Zayf balant

Foto: Gkhan KOCABA

Kirisiz deme ok ince

Zayf balant

Foto: Mahmut YALIN, Manhattan, New York, 2011 Foto: Mahmut YALIN, New York, 2011

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

111

Kaset kiri deme

nce deme Drt kenardaki ana kiriler geni olmalyd! Yetersiz ve stelik hepsi ayn ynde perdeler! Kaset kiriler (Normal kiriler)

Burada iki nemli hata vardr: 1.Drt kenardaki ana tayc kirilerde byk burulma momenti oluur. Bu nedenle kenar kiriler geni olmalyd! 2.Kaset-kiri deme ardr. Zayf kolonlara deil, rijit perdelere oturtulmas zorunludur. Buradaki perdeler hem yetersiz hem de hepsi ayn ynde konulmu.

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

112

Konsol kiriler

Hasar

Yap iinde devam olmayan ve kirie saplanan konsol burulmaya neden olur.

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

113

Temeller

Deprem kuvveti aktaramayan geliigzel temeller

Foto: Adnan RN, 1999

Yetersiz temel derinlii

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 114

Tekil temeller arasnda yatay kuvveti aktaran ba kirileri yok!

st yapdan kaynaklanan bu dzensiz temel yerine, zemin salam da olsa, radye temel yapmak daha doru olurdu.

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

115

Temele oturmayan kolonlar Hasar deil, insafszca bir uygulama hatas (!). Yapm yl: 1989

Mualla Zeyrek lkretim Okulunun temel st kolonlar-ESKEHR, 2004

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

116

Temele oturmayan kolonlar Hasar deil, insafszca bir uygulama hatas (!). Yapm yl: 1994-1998

http://www.milliyet.com.tr/Guncel/HaberDetay.aspx?aType=HaberDetay &Kategori=guncel&ArticleID=976451&Date=09.08.2008&b=Temelden %20rezalet&ver=22

Yetersiz tekil temel (pabu kk, ba kirii yok!) Foto: Hakan ORAKOLU, 2006

Temelsiz 5 katl yap

Atabey 75. Yl Yatl lkretim Blge Okulu temel st kolonlar-ISPARTA, 2008

http://www.guclendirmeprojele ri.com/bina-yapim-hatalari.asp

Temelsiz temel
Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 117

Merdiven hasarlar

?
Foto: Gkhan KOCABA, 2006

Ksa kolon

Merdiven ara sahanl ksa kolon oluumuna neden olur

Merdiven ara sahanlnn yaratt ksa kolon davran sonucu oluan hasarlar

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

118

ereve dna rlen duvar ve sandvi duvar

ereve dnda ve Konsol demeye oturtulmu duvar !

ereve dna rlen duvarlarn yatay rijitlie katks yoktur, depremde devrilirler
http://www.be.itu.edu.tr/lisansustu/mimarliktabilisi m/content/workshop_malzemeleri/GROUP2.pdf

Foto: Nejat BAYLKE

Sandvi duvarlar depremde devrilirler

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 119

Kalkan ve parapet duvarlar, atda ek kat veya sv tank

nasna zen gsterilmeyen kalkan duvar ve parapetler depremde ve rzgrda yklr.

Yanl ina edilmi kalkan duvar

http://img296.imageshack.us/img296/5790/cimg1182vs9.jpg

Foto: Nejat BAYLKE

2 m den yksek kalkan duvarlara dey ve eik hatllar yaplmaldr (Deprem Ynetmelii 2007, Madde 5.7.3, 5.8.2 ).

1999: Bursada bir ilkretim okulu: 80 km/saat hzla esen rzgr yanl ina edilmi kalkan duvarn ykt. Yalar 11-13 arasnda olan 6 renci ld, 10 u yaraland. Milliyet gazetesi arivi. atya sonradan eklenen kat veya sv tank alt yapdan farkl davranr

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

120

Kullanclarn veya tesisatlarn verdii hasarlar

Gnderen: Hseyin ALBAYRAK, 2006

Hacim kazanmak amacyla kesilip kaldrlm kolon !

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 121

ekme donatlar kesilmi !

atlak

Foto: Yunus ZELKRS, 2007

sonu
Foto: Yunus ZELKRS, 2008

ekme donatlar kesilmi ! ekme donatlar kesilmi !

Foto: Yunus ZELKRS, 2007 Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 122

Yorumsuz

Foto: Ycel GNEY ve ekibi, 2011

Foto: Ycel GNEY ve ekibi, 2011 Foto: Ycel GNEY ve ekibi, 2011

Foto: Ycel GNEY ve ekibi, 2011

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

123

Foto: Ycel GNEY ve ekibi, 2011

Foto: Ycel GNEY ve ekibi, 2011

Foto: Ycel GNEY ve ekibi, 2011 Foto: Ycel GNEY ve ekibi, 2011 Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

Foto: Ycel GNEY ve ekibi, 2011 124

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

125

Richter Sfr, rzgar Sfr. ktler ! Neden?

Hicret Apt., DYARBAKIR, 4.01. 1983

Can kayb : 93 Yaral: ? Zmrt Apt., KONYA, 02 ubat 2004 avdar Apt. ESKEHR, 1985 Can kayb : 0 Yaral: 0 Can kayb : 92 Yaral:33

?
Huzur Apt., Zeytinburnu/STANBUL, 21.02.2007. Can kayb: 2, yaral: 28
Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 126

nce gen ke Sonra : kap , pencere kasalar sklrken, gen ke

avdar Apt., ESKEHR, 1985

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 127

avdar Apartman neden kt?

nce gen ke Sonra; kap , pencere kasalar sklrken, gen ke

Deprem yoktu, rzgr yoktu. Kendi ykne dayanamad, kt. anslyd orada oturanlar: Can kayb yok, yaral yok.
kme nedenleri:
kmal yap-ke kolon dzensizlii(kirisiz ke kolon) ok kt tayc sistem (ok fazla saplama kiri) ok dk beton kalitesi Geliigzel elik kullanlmas (ayn elemanlarda: nervrl-dz, ince-kaln kark) Kt iilik Dier nedenler...

te dier nedenler:
Binann yapld yllarda, dk dayanml ve bol kil ieren Eskiehir kumu-akl, ykanmadan-elenmeden-geliigzel karm ile, kullanlyordu. Hazr beton yoktu, antiyede kas gc ile hazrlanyordu. Kvam orba gibi olurdu. Dklen beton bakmsz braklr, ne scaktan nede souktan korunurdu. Betonun dayanm olmas gerekenin yarsna bile varmazd. Malzeme (rnein inaat elii ve imento) temini ok zordu(karaborsa). Bulunann da standartlara uyup uymad bilinmezdi. Yapda geliigzel elik kullanlm olmas buna balanabilir. O yllarda yap denetimi kavram yoktu. Zemin etd yaplmyordu. Eskiehirin zemini de aksi gibi rk m rkt ha. Fakat kimsenin umurunda deildi, zaten anlayan da yoktu. Mhendisler kafadan bir ey kabul ederlerdi. Verimli tarlalar, kat karl, dev prematre yaplarla hzla betonlayordu.
avdar Apt., ESKEHR, 1985 avdar Apt. , ESKEHR, 1985

niversitelerde yeterli retim yesi yoktu. Okumak isteyen oktu, ha bire yeni niversite aklyordu. renciler tek bir ynetmelik ad dahi duymadan, deprem dersi almadan mhendis oluveriyor, ertesi gn dev binalarn projelerine soyunuyorlard. niversiteye kapa atan mutlaka diplomaya kavuuyordu. renci Af Yasas otomatie balanmt. ada ynetmelikler daha ok taze idiler. Tama gcn bilen yoktu, elastik yntem kullanlyordu. Bilgisayar niversitede bile yoktu. Mhendisler deprem hesabndan kanrlard. Yap ile ilgisi olmayan bir erevenin deprem hesab hemen her projenin iine gstermelik sokuturulur, dosya tamamlanrd. Cmert kesitli bol kolon, deprem perdesi, radye temel de neymi, ne gerei var dncesi pek yaygnd. Yap sahibi Mimardan, Mimar Mhendisten ortasnda hemen hi kolonu olmayan yle geni-ferah, her taraf camekan zemin kat-asma kat (yumuak kat) olsun isterdi. Mimari proje Mimarn sanat eseriydi(!), dokunulamazd. Mhendisin nadiren istedii mimari deiiklik asla kabul grmezdi. Mimar da Mhendis de, ne arsay ne yapm aamasn nede tamamlanan yapy grrd. Teknik Uygulama Sorumlusu inaatn nerde yapldn bilmezdi bile. Ama ok anlaylydlar, yasal creti alr, basarlard imzay. Paras olan, okumu-okumam, isteyen herkes her yapnn Mteahhidi olabilirdi. O yllarda deneyimli eski ustalar da Almanyaya-Fransaya-Belikaya gitmi, oralar pek sevmi, bir daha dnmemilerdi. Deneini-kavaln-srsn dada brakan obanlar usta-kalfa oluvermilerdi. Kontrol-onay yetki ve sorumluluu olanlar (Belediye-Meslek Odas, Teknik Uygulama Sorumlusu, v.b.) dosyada o var m? Var! Bu var m? Var! Bakar, projeler bir yn mhr-kae ve imza ile dolard. Lks daire satn alan vatanda da sadece boya-fayans-ahap parke-kap ve pencere kalitesine bakard. Bina iskan edilir, elektrik-su hizmetleri verilirdi. skan ruhsat nasl olsa yllar sonra bir ekilde alnabilirdi. O da olmazsa , en ge gelecek seim dneminde, nasl olsa bir imar aff daha kard. Eski konutlar da rahat braklmazd. Blme duvarlar pervaszca kaldrlr, kolon-kiri dahi kesilir, i yerine dntrlrd. Eski-yeni prematre yaplar alamaya balaynca, atlaklar olunca-sesler gelince, ne yaplrd? Aman kimse duymasn, binamzn deeri der. ar bir usta, mantolasn-svasn-boyasn, gizlesin. Bo ver, bir ey olmaz, kiraya verir yada satar gideriz gibi bir eyler denirdi. Peki, kerse ne yaplrd? Alanr-szlanlrd. ini bilir bilirkiiler trer, bu iten i karmaya alrlard. ok konuulur, hibir ey deimezdi. Sorumlu aranr, bir trl belirlenemezdi. Bu nasl itir, asla anlayamazdk: Bu iin ne sulusu nede cezas vard. Rvetin de belgesi olmuyordu. Ksacas, o yllarda herkes bilgisizdi, ilgisizdi, hemfikirdi: ster seim ister para. Kazan! Nasl olursa olsun, neye mal olursa olsun! Peki, geen zaman iinde bir eyler deiti mi? Cevab basit ve ak: Richter sfr, rzgar sfr, Zmrt Apartman kt. Konya, 2 UBAT 2004, 93 can kayb, 33 yaral.
Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 128

Ke kolon

Bu kiriler mutlaka konulmalyd

02 ubat 2004 gn kendiliinden kt!

kme nedenleri iin: http://www.e-kutuphane.imo.org.tr/pdf/9647.pdf Prof. Dr. Ahmet TOPU,

Konya Zmrt Apartman 1.kat kalp plan Planda kolonlar taranmam, ok belirgin deiller. Dikkatle incelenirse grlebilirler. Kiriler srekli deil, ok sayda saplama var. Yapda boydan-boya uzanan tek bir dzgn ereve yok, ok sayda saplama var. Yapnn her cephesinde 1.5 m kma ve ke kolon sorunu var. Kolon boyutlar ok yetersizdi. Kiri donatlar ok youndu, beton ile kaplanmadndan kenetlenme ok zayft. Beton elle dklmt. Dayanm C8-C10 civarnda, hatta yer yer llemeyecek kadar daha dkt. 129 Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

http://www.ntvmsnbc.com/news/417423.asp

Mhendis olarak mesleinizin gereini yapnz: Alatmayn Alamayn

Bu gzyalarnda paynz olmasn istiyorsanz: Kolon boyutlarnda cmert olun! Perdeye arlk verin! Bol kullann! Kirisiz, dili ve asmolen demeden kann! na aamasnda taviz vermeyin!

Prof. Dr. Ahmet TOPU, Betonarme II, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2012, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu

130