4.

KANATIKLARDAN ISI TRANSFER

Bir duvar ile ortam arasnda s transferini arttrma yntemleri arasnda en
nemlilerinden biri de transfer yzey alann kanatklar koyarak
arttrmaktr. Bir duvarn iki tarafndaki ortamlar arasnda s transfer
edilir. Arzu edilen husus sl direnlerin duvarn her iki tarafnda ayn
mertebede olmasdr. Eer bu durum mevcut deilse, eanjr iyi dizayn
edilmemi demektir. Mesela bir tarafta s transferi katsays ok kk ise
bu tarafta kanatklar vastas ile yzey arttrlarak yksek olan sl diren
tekrar drlmelidir. Duvarn her iki tarafnda da sl direnler yksek
ise, her iki tarafa da kanatklar konarak sl direnler drlebilir.
Bilhassa duvardan gaz bir ortama s transferi sz konusu olduunda, s
transferi katsays h nin deeri dktr. Belirli bir yzey alan da
verilmise, snrl bir Q

s akm transfer edilebilir. Ancak bu yzey alana

kanatklar koymak suretiyle belli bir alandaki transfer yzeyini arttrmak
mmkndr. Transfer yzeyine yerletirilen kanatklar, bir boyutu, dier
iki boyutuna gre kk olan cisimlerdir. rnein ine, iki boyutu dier
buyutuna gre kk olan bir cisimdir. ekil 4.1de eitli kanatk
ekilleri gsterilmitir. ekil 4.2de de sabit kesit alanl bir kanatkta
boyutlar verilmitir. ekildeki L, s, A, B kanatk ykseklii, kalnl,
kesit alan ve enidir. Kanatk dibinde T
d
, tepesinde de T
t
scakl
hkm srer. Kanatktan scakl T
a
olan ortama konveksiyonla s
transfer edilmektedir. Is transferi katsays hdir ve kanatn her
tarafnda sabit kabul edilmektedir. Kanatktaki s iletim katsays da
sabittir. Bu durumda bir kanatktaki scaklk dalm ekil 4.3te
verilmitir. Kanatk s iletim katsays sonsuz byklkte olsa idi,
T
d
= T
t
olurdu.
4.1. Kanatk Diferansiyel Denklemi
Kanatn s kalnl L yksekliine gre ok kk kabul edildiinden
scaklk dalm yalnz xin fonksiyonu olarak dnlebilir. Ancak o
zaman z = 0 ve z = s deki snr artlarn ( T yalnz xe bal olacandan)
salamak mmkn olmaz. Bunun iin kanatkta s bilanosundan
kanatk diff. denkleminin bulunmas gerekir. ekil 4.4 dikkate alnarak
srekli rejimde
65
66
L
h
a
ekil 4.1: eitli kanatklarn biimleri
ekil 4.2: Sabit kesit alanl bir kanatn boyutlar
dx x h x
Q Q Q
+
+

(4.1)
yazlr. Bu s akmlar da aadaki ekildedir.
A
x
T
k Q
x

dx
x
Q
Q Q
x
x dx x

+
+

(4.2)
dx ) T T .( h Q
a h

Bu eitliklerdeki kanatk evresini, = 2.(B+s), gstermektedir.

(4.2)yi (4.1)de yerine koyarak ve Tnin yalnz xe bal olduunu
dikkate alarak
) T T ( h )
dx
dT
A k (
dx
d
a
(4.3)
bants elde edilir.
4.2. Dzlem Duvarda Sabit Alanl Kanatklarda Is Transferi
Pratikte en ok kullanlan sabit kesit alanl kanatklardr. Bunlarda ayrca
hesaplamalar da ok basitlemektedir. A = sabit ve ayrca homojen bir
cisimde scaklkla deimeyen s iletim katsays, yani k = sabit, kabul
ederek et.(4.3)ten aadaki diferansiyel denklem elde edilir.
) T T (
A k
h
dx
T d
a
d
d
2
2

(4.4)
bu denklem, sabit kesitli bir kanatn dif. denklemidir. Dif.
denklemlerin zlmesinde kolaylk salamak amacyla boyutsuz
saylarn tanmlanmas uygundur.
d
ve A
d
kanatk dibi evresi ve kesit
alan ve L
a
daha sonra tarif edilecek dzeltilmi kanatk ykseklii
olmak zere:
67
ekil 4.3: Kanatkta scaklk dalm
ekil 4.4: Kanatk elamannda s bilanosu
dx x
Q
+

h
Q

x
Q

dx
T
*
=
a d
a
T T
T T

(4.5)
x
*
=
a
L
x
(4.6)
m
2
=
k
A / L h
d
2
a d

(4.7)
boyutsuz saylarnn tarifleri ile (4.4) dif. denklemi aadaki basit ekli
alr:
* 2
*
* 2
T m
dx
T d
(4.8)
Bu diferansiyel denklemin zm C
1
ve C
2
entegrasyon sabitleri ile
yledir:
T
*
=C
1.
e
mx*
+ C
2
.e
-mx*
(4.9)
x = 0 da T = T
d
olduundan
x
*
= 0 : T
*
= 1
yazlabilir. Bu snr artndan ve et. (4.9)dan
C
1
+ C
2
= 1 (4.10)
bulunur. Kanatk ykseklii Lnin kafi derecede byk olduu kabul
edilirse, kanatk tepesinden transfer edilen s ihmal edilebilir. Hesaplarn
daha da kolay olmas iin
L
a
= L + s/2 (4.11)
x = L
a
: 0
dx
dT
k q

68
yani
x
*
= 1 : 0
dx
dT
*
*

yazlabilir. Bu snr artndan da yine (4.9) eitlii ile

C
1
.e
m
C
2
.e
-m
= 0 (4.12)
bants bulunur. (4.10) ve (4.12) eitliklerinden C
1
ve C
2
hesaplanarak
(4.9)da yerine konulduunda sabit kesitli kanatkta scaklk dalm
bulunmu olur:
T
*
=
] m cosh[
)] x 1 ( m cosh[
*

(4.13)
Kanatk tepesindeki scaklk da buradan (x
*
= 1 ile)

*
t
T =
] m cosh[
1
(4.14)
olarak karlr.
Kanatk tarafndan transfer edilen toplam s akm esas transfer yzeyi
olan duvardan kanatk dibine akan s akmdr ki bu da u ekilde
hesaplanr:
d x K
A
dx
dT
k Q
0
) (

(4.15)
Et. (4.13) ile buradan toplam s akm
k
Q

bulunur.
] [
) (
m tgh m
L
T T A k
Q
a
a d d
K

(4.16)
deal bir kanatk sy dirensiz ileten kanatktr. Bu ideal durum
k =

olmas durumudur. Bu halde kanatktaki scaklk sabit ve kanatk

69
dip scakl T
d
ye eittir. k =

olsayd, kanatk tarafndan transfer

edilebilecek olan s
K
Q

, F
K
kanatk yzey alan ile
k a d K
F T T h Q

) (

(4.17)
eklinde hesaplanrd.
Kanatk verimi

, normal bir kanatn (yani sonlu ks olan) transfer

ettii s akmnn ideal kanatk tarafndan (yani ks sonsuz byklkte
olan) transfer edilebilecek s akmna oran olarak tarif edilir:

k
k
Q
Q

(4.18)
Bu tarife gre, (4.16) ve (4.17) eitlikleriyle, m iin (4.7)de verilen tanm
da dikkate alnarak kanatk verimi hesaplanr:
m
] m [ tgh
(4.19)
Kanatk veriminin m ile deiimi ekil 4.5te a erisiyle verilmitir. m
nin byk olmas durumunda b erisi geerlidir.
m>3 :
m
1
(4.20)
Pratikte

nn orta byklkteki deerleri ekonomiklik asndan tercih

edilir.
70
ekil 4.5: Dzlem duvarda sabit kesit alanl kanatkta verim

nn m
ile deiimi.
Kanatkl bir yzeyden s transferi
Q

=h.T.(F
o
+

.F
K
) (4.21)
ile hesaplanmaldr. T = T
d
-T
a
scaklk farkn, F
o
kanatk olmayan
yzey alan, F
K
kanatklarn yzey alann ve

da kanatk verimini
gstermektedir.
eitli kanatklar hakknda geni bilgi Donald ve Allann [4.1] kitabnda
verilmitir.
4.3.Deiken Kesit Alanl Kanatklarda Is letimi
4.3.1 Diferansiyel Denklemler
Deiken kesit alanl kanatklarda s iletiminin diferansiyel denklemi
et.(4.3)ten k = sabit varsaym ile
0 ) T T (
Cos A k
h
dx
dT
dx
dA
A
1
dx
T d
a
x
2
2

+ (4.22)
olarak elde edilir. Et. (4.5), (4.6), (4.7) ve

*
= /
d
.Cos
x
(4.23)
A
*
= A/A
d
(4.24)
m =
d
d
a
A k
h
L

(4.25)
tarifleriyle (4.22) eitlii
0 T m
dx
dT
dx
dA
dx
T d
A
* * 2
*
*
*
*
2 *
* 2
*
+ (4.26)
71
eklinde boyutsuz hale getirilir. Bu eitlikte
*
= A
*
= 1 konulduunda
et.(4.8) bulunur.
Kanatk verimi de et.(4.15)e gre
0 x *
*
2
*
k a d
d 0 x
*
dx
dT
m
L
F ) T T ( h
A )
dx
dT
( k

(4.27)
ekline gelir. Burada
L
*
=
d
.L/F
k
(4.28)
olup.
d
kanat dibindeki kanatk evresi ve F
K
de toplam kanatk
yzey alandr. (4.26) diferansiyel denkleminin snr artlar en genel
olarak
x
*
= 0 : T
*
= 1
x
*
= 1 :
*
*
*
T Bi
dx
dT
(4.29)
eklindedir. Burada Bi, Biot says olup

Bi =
k
L h
(4.30)
olarak tanmlanmtr. Bu eitliklerin zm ve kanatk veriminin
hesab iin m, L
*
ve Bi boyutsuz saylarnn verilmesi gereklidir. Ayrca
kanatk biimini belirten A
*
ve
*
fonksiyonlarnn x
*
a bal olarak
verilmesi gerekmektedir. Bu verilerle verimi nmerik olarak belirlemek
mmkndr. Kanatk eni ok byk olduunda
*
= 1 olacaktr.
rnek olarak sonsuz enli 2 tepe al ikizkenar gen biimli
dikdrtgen kesit alanl bir kanatk ele alndnda
*
= 1; h
*
= Cos olur.
Ayrca A
*
= 1-x
*
dr. Et.(4.23) ve (4.27) den bu durumda nn da
parametre olmad, gerek parametrenin m
2
/ Cos olduu hemen
72
grlr. O halde gen kanatkta diferansiyel denklem ve snr artlar
iin aadaki eitlikler bulunur.
0 T . m
dx
dT
dx
T d
) x 1 (
* 2
0
*
*
2 *
* 2
*
(4.31)
x
*
= 0 : T
*
= 1
x
*
= 1 :
*
*
*
T Bi
dx
dT
(4.32)

0 x *
*
o
*
dx
dT
m
1

(4.33)
Burada
m
o
2
= m
2
/ Cos = L
2

Cos A k
h
d
d
(4.34)
m
o
2
=

A
F
Bi
A
F
k
L h
d d

(4.35)

olarak tarif edilmitir.
Pratik hesaplarda (4.32) snr art
x
*
= 1 : 0
dx
dT
*
*
(4.36)
eklinde alnabilir. nk kanatk kalnlna gre kanatk uzunluu
genelde ok uzundur. Bu durumda L yerine et.(4.11)e gre L
a
kanat
uzunluu da kullanlarak daha iyi sonular almak mmkndr.
4.3.2 Nmerik zm Metodu
73
Deiken kesitli kanatklar iin diferansiyel denklem (4.26) basit snr
artlar
x
*
= 0 : T
*
= 1
x
*
= 1 : 0
dx
dT
*
*

ile nmerik olarak zlebilir. Sonlu farklar metodu kullanldnda et.

(4.27)den
k
1
.T
*
i-1
+ k
2
.T
*
i
+ k
3
.T
*
i+1
= 0 (4.37)
bulunur. Burada
*
*
*
*
1
x
dx
dA
A 2 k
2 * * 2 *
2
x m 2 A 4 k (4.38)
*
*
*
*
3
x
dx
dA
A 2 k +
eklinde hesaplanmaldr. Snr artlarndan da x
*
= 0, i = 1 ve x
*
= 1,
i = N+1i gstermek zere
T
*
1
= 1 (4.39)
3.T
*
N+1
4.T
*
N
+ T
*
N-1
= 0 (4.40)
elde edilir. (4.37)den (4.40)a kadar verilen sonlu farklar eitlikleriyle de
scaklk dalm ve bu dalmdan da
0 x *
*
*
dx
dT

= -3.T
*
1
+4.T
*
2
- T
*
3
(4.41)
74
ve bununla da et. (4.27)den kanatk verimi , mnin fonksiyonu olarak
hesaplanabilir. Bunlar iin, et.(4.38)deki deerlerin bilinmesi gerekir.
4.4 eitli Kanatklarda Verim Hesaplama in Pratik Eitlikler
Pratikte sk olarak karlalabilen kanatk trleri iin pratik hesaplama
eitlikleri nmerik yntemlere tercih edilir. Bu ksmda bu durumlar iin
eitlikler verilecektir.
a) Dzlem duvarda dikdrtgen kesit alanl kanatk (ekil 4.1 a)
m
) m tanh(
(4.42)
Kanatk tepesinden s transferi ihmal edilmez ve mde dorudan L ile
(L
a
ile deil) tekil edilirse bu durumda aadaki bant bulunur.
] m tanh ) L 2 / s ( m 1 [ ) L 2 / s 1 ( m
) L 2 / s ( m ) m tanh(
+ +
+

(4.43)
s = 0 iin et.(4.43), et.(4.42) ye dnr.
b) Silindirik boru evresinde dikdrtgen kesit alanl daire eklinde
kanatk (ekil 4.1 d)
Bu tr kanatklar iin
R
*
=
o o
r / R
(4.44)
2 / s R R
o o
+
(4.45)
m =
s k
h 2
) r R (
A k
h
) r R (
o o
d
d
o o

(4.46)
75
r
o
kanatk dibi boru ap, sde de kanatk kalnl eklinde tarif edilir.
Bununla kanatk verimi tm R
*
ve m 10 iin
2 * 12
5 , 1 45 , 0 *
5 . 2
R / m 1000 1
m R 27 , 0
1
1
+

+

+
)] ) 1 R /( 0 , 5 1 /( 1 50 , 2 [ 625 , 0 *
5 , 1 *
m R
+ +

1R
*

, m10 (4.47)
elde edilmitir [4.2]. Bu eitlik nmerik sonulara gre yazar tarafndan
bulunmu olup, nmerik sonular en yksek t %4 bir hata ile
verilebilmektedir.
Pratikte nemsiz olmasna ramen tm m ve R
*
deerleri iin geerli bir
eitlik yine yazar tarafndan aadaki gibi gelitirilmitir [4.2].
5 , 0 *
5 , 4 5 , 0 *
5 , 1 55 , 0 *
5 , 0 * 2
03 , 1 *
) 1 R ( 20 1
m R 5 , 5
1
m R 11 , 0
R / m 1
1
1 m ] ) 1 R ( 45 , 0 1 [ 1
1
+

+

+
1
]
1

+
+ +

10 *
4 64 , 0 * 3
2 14 , 0 * *
) R / 5 ( 1
1
m ] ) R 5 ( [ 10 3 , 3 1
m ] ) R 5 ( [ ) R 5 ( 025 , 0
+

+

+

(4.48)
1R
*

0m

Bu eitlik de teorik sonular t %4 bir hata ile verilebilmektedir.
Literatrde silindirik kanatklar iin baz eitlikler [4.3] verilmitir ancak
bunlar fevkalade kullanszdrlar. eitli R
*
deerleri iin teorik nmerik
sonular mnin fonksiyonu olarak ekil 4.6da gsterilmitir. ekil 4.7 de
pratik blge olan m=0-2 aras iin kanatk verimi ayrca gsterilmitir.
76
ekil 4.6: Boru zerindeki Silindirik Sabit Kesit Alanl Kanatklardan
Is Transferinde Verim
77
ekil 4.7: Boru zerindeki Silindirik Sabit Kesit Alanl Kanatklardan
Is Transferinde Verim, m=0-2.
c)Silindirik boru evresinde dikdrtgen kesit alanl okgen eklinde
kanatk (ekil 4.8)
Bu tr kanatklar iin literatrde [4.4] eitlikler verilmitir. Ancak bunlar
ok dar m ve R
*
blgelerinde geerli olduklarndan burada
verilmeyecektir. Bu durumlarda bir boruya isabet eden toplam gerek
kanatk alann F
K1
(kanatn tm yzeyi, yani iki yzey de alnmal)
den yararlanarak bir edeer yarap
R
o
=
2
o
1 K
r
2
F
+

(4.49)
olarak hesaplanmal ve bu deerle silindir eklinde kanatklar iin verilen
et.(4.47) ve (4.48) kullanlmaldr. Et. (4.49) ekil 4.8' deki durumlar
iin de
R
o
=

b a
(4.50)

eklinde hesaplanarak kullanlabilir.

Saptrmal Saptrmasz
ekil 4.8 : Saptrmal ve Saptrmasz Boru
78
b
a
a
b
Demetlerinde Kanatk ekli
4.5.Kaynaklar
[4.1] Donald, Q.K., Alan, D.K.: Extended Surface Heat Transfer,
Mc.Graw-Hill Book Company, 1972.
[4.2] Ylmaz, T., nal, .: eitli biimdeki kanatklarda analitik,
nmerik ve ampirik eitliklerle verim hesab, Mhendis ve Makina
Dergisi, 33 / 396, (1993).
[4.3] Chi, J.: A Computer Model HTPUMP for Simulation of Heat
Pump Steady-State Performance, NBS, Internal Report,
Washington, D.C., 1979.
[4.4] Schmidt, Th. E.: Die Wrmeleistung von berippten Oberflchen,
Abh. des Deutschen Kltetech. Vereins Nr.4, Karlsruhe, 1950.
79
4.6. Problemler
4.6.1 : Kanatklarda verim nasl tarif edilmitir? Kanatn iyi
olarak nitelendirilmesi iin verim hangi byklkte olmaldr. (Kk,
orta, byk) ? Neden ?
zm :
Kanatklardan transfer edilen toplam s
K K K
. F . T . h Q
(1)
eklinde bulunur. Et (4.18) ve (4.19) a gre de
.
2 / 1
a
a K
A . k
. h
L
tghm
. L . T . h Q

,
_

(2)
elde edilir. Buradan da
tghm .
h
. A . k
. T . h Q
2 / 1
K

,
_

(3)
bulunur. (3) eitliinin tghm dndaki ksm kanatklardan transfer
edilecek en yksek sy gsterir. Yani kanatk uzunluu L
a , yani
m

iin
2 / 1
max
. .
. .

,
_

h
A k
T h Q

(4)
elde edilir.
80
max
*
Q
Q
Q
K
K

(5)
tarifi ile de (4) ten
*
K
Q

tghm
(6)
olarak kar. ekil 4.9 da
*
K
Q

m nin fonksiyonu olarak izilmitir.

Buradan da m nin kk deerlerinde ok az s transfer edildii, ancak m
nin ok yksek deerlerine kmann da pek bir ek kazan salamayaca
bu ekilden aka grlmektedir. Optimum m deerinin m nin 1 civar
olduu, yani
K
nin 0,75 civarnda olduu blgesinin uygunluu aka
anlalmaktadr.

ekil 4.9: Kanatklarda transfer edilen boyutsuz s
*
K
Q

nn m ile
deiimi.
81
4.6.2 : B = 135 mm eninde ve H = 40 cm yksekliindeki duvara
yaptrlm levha sabit 80
o
C scaklkta tutulmaktadr. Bu duvara dey
dorultuda ykseklii L = 12,5 mm kalnl s = 1 mm olan 4 kanatk
getirilmitir. Kanatk malzemesinin s iletim katsays, k = 25dir. Bu
levha ile 20
o
Cdeki ortam arasndaki s transferi katsays h = 5 olduuna
gre ortama konveksiyonla transfer edilen sy hesaplaynz.
zm : Ortama transfer edilen s
Q

= h.

T.(F
o
+

K
.F
K
) (1)
eitliinden hesaplanr. F
o
kanatk dip alanlar dndaki levha yzey
alann, F
K
kanatk yzey alann ve
K
da kanatk verimini
gstermektedir. Verim et.(4.19)a gre

K
=
m
] m [ tgh
(2)
bantsndan bulunur. m de et.(4.7) ye gre
m =
2 / 1
a
)
A k
h
.( L

(3)
den hesaplanr. Burada L
a
kanatk kalnl da dikkate alndnda kanat
yksekliidir.
L
a
= L + s/2 = 12,5 + 0,5 = 13 mm
ve A da
= 2.(H + s) = 802 mm
A = H.s = 400.1 = 400 mm
2
olarak bulunurlar. Bylece (3) den
m = 0,2603
82
ve (2) den de

K
= 0,978
olarak bulunur. (1) deki alanlar da
F
o
= 0,135.0,400 4.A = 52,4.10
-3
m
2
F
K
= 4.2.L
a
.H = 41,6.10
-3
m
2
eklinde hesaplanr. Bylece
Q

= 5.60.(52,4 + 0,978.41,6). 10
-3

Q

=27,93 W
olarak bulunur. Kanatk olmasayd transfer edilen s
Q

=5.60.0,135.0,4 = 16,2 W olurdu.

4.6.3 : Bir kondenserde 7,4 mm i ve 9,4 mm d apl 7 bakr boru
bulunmaktadr. Borular zerine 3 mm aralklarla 80 adet 0,3 mm
kalnlnda 2,5 cm eninde ve 25 cm boyunda alminyum levhalar
geirilmitir. Boru iindeki s transferi katsays 500 ve boru dndaki ise
20dir. Borular iindeki scaklk 55
o
C dnda ise 35
o
C dir. Bu verilere
gre kondenserden transfer edilen sy bulunuz.
zm :Bir borudan transfer edilen s
Q

=
1 T
R
T
(1)
eitliinden hesaplanabilir. Isl diren R
T1
R
T1
= R
i
+ R
c
+R
d
(2)
Formlnden bulunur. Burada boru iindeki ve boru duvarndaki direnler
83
R
i
=
i i
F h
1

(3)
R
c
=
) F F ( k
F / F ln s
F k
s
i d c
i d c
c c
c

(4)
Bantlarndan bulunur. Burada
F
i
=

.d
i
.L
B
F
d
=

.d
d
.L
B
ve boru boyu L
B
de, levha says n ve levha aral s
a
ile
L
B
= n.s
a
= 80.3 = 240 mm
olarak yazlr. Bylece alanlar
F
i
=

.7,4.10
-3
.0,24 = 5,58.10
-3
F
d
=

.9,4.10
-3
.0,24 = 7,09.10
-3
F
k
= 6,30.10
-3
olarak kar. s
c
= (9,4 7,4)/2 = 1 mm ile ve Blm 17 izelge 9 dan
k
c
= 372 deeriyle
R
i
=
3
10 58 , 5 500
1

= 0,3584
R
c
=
3
3
10 30 , 6 372
10

= 4,27.10
-4
elde edilir. D sl diren
R
d
=
de d
F h
1

(5)
eitliinden bulunabilir. F
de
efektif d yzey olup
F
de
= F
01
+

K
.F
K1
(6)
den bulunmaldr. Kanatk olmayan yzey alan F
01
kanatk yzey alan
F
k1
(hepsi tek boru iin)
84
F
01
=

.d
d
.L
B
- n.

.d
d
.s
K
= .d
d
.(L
B
n.s
K
)
F
01
=

.9,4.10
-3
.(0,24 80.0,3.10
-3
)
F
01
=6,38.10
-3
F
K1
=2. n.(a
k
.b
k
/7-(

/4).d
d
2
)
F
K1
=2. 80.(2,5.10
-2
. 25.10
-2
/7-(

/4).9,4
2
.10
-6
)
F
K1
=0,1318 (7)
Et.(4.47)den kanatk verimi

nn bulunmas iin et.(4.44) ve et.
(4.46)ya gre m ve R
*
deerlerinin bulunmas gereklidir. Ancak kanatk
tam silindirik olmadndan R
o
edeer apnn et.( 4.49)a gre
belirlenmesi gereklidir. Tek borudaki kanatk alan (7)de bulunann
1/80idir. Bu durumda
R
o
= +

6 2
10 7 , 4
. 2
80 / 1318 , 0
16,26.10
-3
olarak kar.
15 , 0 26 , 16
0
+ R
= 16,41 mm
R
*
=
7 , 4
63 , 16
= 3,49
elde edilir. k
m
= 229 ile de
m = (16,41 4,7).
3
10 3 , 0 229
20 2

.10
-3
m = 0,283
bulunur. Bu deerle de

K
= 0,96
85
ve et. (6)dan
F
de
= 0,1329
kar. Bylece et.(5)ten
R
d
= 0,3762
elde edilir. Bu deerlerle de et.(1) ve (2)den
R
T1
= 0,7350
1
Q

= 27,21
olarak elde edilir. 7 borudan transfer edilen s da
Q

= 190,5 W
olarak bulunur.
4.6.4 : Bir buharla stma sisteminde 54/66 mm apnda ve s iletim
katsays 45 olan elik bir boru iinde youma 120
o
Cde olmaktadr.
Boru cidar da yaklak bu scaklkta bulunmaktadr. Boru yzeyine
cidarla ayn malzemeden 1 mm kalnlnda ve uzunluu 3 cm olan
silindirik kanatklar 1 cm aralklarda getirilmektedir. Istma yzeyleri ile
ortam arasndaki s transferi katsays 12, ortam scakl 20
o
C olduuna
gre 1 m boru uzunluundan transfer edilen sy hesaplaynz.
86
zm : ekilden grld gibi,
R
o
= 30 + 33 = 63

0
R
63 + 0,5 = 63,5
r
o
= 33 ile de

*
0
R
33
5 , 63
= 1,924dr.
m deeri de,
m = (63,5 33).10
-3
.
3
10 45
12 2

= 0,7044
olarak hesaplanr. Et.(4.47)den,

K
= 0,8210
ve kontrol amacyla et.(4.48)den

K
= 0,8145
olarak bulunur ki, ilk deere ok yakn bir deerdir. Transfer edilen s,
Q

= h. T.(F
0
+

K
.F
K
)
den hesaplanr. Borunun 9/10u kanatksz olduundan
87
F
o
= 2.

.33.10
-3
.1.
10
9
= 0,1866
elde edilir. Kanatk says

K
= 1/0,01 = 100
olduundan,
F
K
= 100.2..(63,5
2
- 33
2
).10
-6
F
K
= 1,850
bulunur. Bylece de,
Q

= 12.100.(0,1866 + 0,8210.1,850) = 2046.1 W

olarak kar.
4.6.5 : Bir soutma makinasnn youturucusu, saptrmasz olarak
dizilmi 12,4 mm d apl bakr borularn zerine 3 mm aralkla dizilmi
0,3 mm kalnlndaki alminyum kanatklardan olumaktadr.
Kanatklar her boru etrafnda 2 ve 4 cm uzunluklarnda dikdrtgenler
oluturmaktadr. Kanatk ile ortam arasndaki s transferi katsays
30dur. Boru uzunluu 30 cm, boru cidar scakl 45
o
C ve ortam
scakl 25
o
Cdir. Bu verilere gre bir borudan transfer edilen sy
hesaplaynz.
zm :
ekilde boru dizilii verilmitir. buna gre et.(4.50) den
R
o
=

40 20
= 15,96 mm
elde edilir. Ayrca,
88

o
R
15,96 + 0.00 = 15,96 mm
bulunur. r
o
= 6,2 mm ile de

*
0
R 15,96/6,2 = 2,574
olarak kar. izelgeden k = 229 ile
m = (15,96 6,2).10
-3
.
3
10 3 , 0 229
30 2

= 0,2884
bulunur. Et. (4.47)den de

K
= 0,954
olarak hesaplanr. Bir borudan transfer edilen s,
Q

= h.(F
0
+

K
.F
K
).T
eitliinden bulunmaldr. Toplam kanatk says

K
= 300/3 = 100 olduundan,
F
o
=

.12,4.10
-3
.(0,3 100.0,3.10
-3
) = 0,01052
89
F
k
= 2.100.(0,04.0,02 -

/4.0,0124
2
) = 0,13585 deerleriyle
Q

= 30.(0,01052 + 0,954.0,13585).(45 25)

Q

=84,07 W olarak bir borudan transfer edilen s hesaplanr.

90