Tepedelenli Ali Paa ve Oullarnn iftlik ve Gelirlerine likin Yeni Bilgi Bulgular

New Informations Belonging to iftlik and Revenues of Tepedelenli Ali Pasha and his Sons'
Hamiyet Sezer
zet Tepedelenli Ailesi, 19.yzyl balarnda, Balkanlarda ve zellikle Yunanistan ve Arnavutlukta etkili olmu bir ailedir. Aile blgeyi idare ederken olduka varlkl bir hale gelmitir. Siyasi etkilerine maddi etkileri de katarak yani zengin ve varlkl bir aile olarak glerini artrmlardr. Maddi glerinin kaynan elde ettikleri iftliklerin gelirleri olutururken, tanmaz mal kiralar da nemli bir miktar iermektedir. Ariv kaytlarndan anlaldna gre ok sayda iftlik, ba, bahe, konak, han vs. tanamaz mallarn yannda deerli nitelikte eya ve nakitleri vard. Bu mal varln nasl edindii sorusuna verilecek cevap ise eitlidir. Mal varln edinme yollar arasnda, g kullanma, zorla istimlk etme, satn alma, rvet gibi usulleri sayabiliriz. Ali Paa ve oullarnn mal varl ana kalemde toplanabilir: Bunlardan birincisi, ok saydaki iftlik ve iftliin iinde veya baka blgelerde bulunan eitli iltizam gelirleri, ikincisi deerli eya ve nakitleri, ncs de eitli kiilerden olan alacaklardr. Devlet, Paa ve ailesinin mal varln tespit etmek konusunda olduka uramtr. Bu aratrmamzda, Osmanl ariv belgelerine dayanarak sz konusu tespitler hakknda bilgi vermeye alacaz. Anahtar kelimeler: Tepedelenli Ali Paa, iftlik, Veli Paa. Abstract Tepedelenli family was an influential family in Balkans particularly in Greece and Albania at the beginning of the 19th centrury. They coupled their political power with financial power and increased their influence as a rich and wealthy family. The source of their income was Daha nce yaynlam olduumuz Tepedelenli Ali Paann iftlikleri zerine Bir Aratrma konulu makalemizde o srada ulatmz bilgileri deerlendirmitik (Bkz. Belleten, LXII/233, s. 75-105). Bu almamzdan sonra Ahmet Uzun Tepedelenli Ali Paa ve Mal Varl ( Belleten, LXV/244, s.1035-1077) balkl bir yaynda bulundu. Ancak, makalemizde ele aldmz belge ve bilgilere ulaamamtr. Do.Dr. Ankara niversitesi Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi Tarih Blm retim yesi

334

HAMYET SEZER

composed of the revenues from the farms they acquired and real estate rents. Ali Pahsa and his family made a sizeable fortuna while they were the governor of the region. As it is understood from archival documents, they had plenty of movable nd immovable property such as farm, gardens, vineyards, mansions, hans, as well as valuable materials and cash. Anvers for the question of how could they have acquired such a furtune are varios. Force and bribes could be listed among the ways of acquiring assets. The properties holdings of Ali Pahsa and his sons can be categorised into three as fallows: varios iltizam( Tax farming) revenues with the farms and other areas; precious items cash and receivables from other people. State fairly worked on fixing the properties of Pasha and his family. In thes research, we will try to give some information about the aforementioned determination procee dings based on Ottoman Archive documents. Keywords: Tepedelenli Ali Pasha, farm, Veli Pasha.

Osmanl Devleti tarihinde 19.yzyl nemli deiimlerin, savalarn olduu bir dnemdir. Devlet, ieride sk sk isyanlarla karlam, dtaki olaylarla urarken bunlarla da ba etmeye almtr. Fransz htilalinden sonra zellikle, Osmanlnn Avrupadaki topraklarnda da hareketlilikler balam ve yzyl boyunca srmtr. Yzyln balarndaki nemli olaylardan birisi, bulunduu blgeyi olduka etkilemi olan Tepedelenli Ali Paa isyandr. Sultan II. Mahmut, dneminde merkezi otoriteyi yeniden glendirmek iin merkeziyeti bir politika izlemeye gayret etmi ve bu erevede neredeyse bamsz hareket etmeye balam olan eyalet, sancak yneticilerini devlete balamaya almtr. Gerektiinde zor kullanmtr. Bunlardan birisi de Tepedelenli Ali Paa ve ailesidir. Tepedelenli Ali Paa, XVIII. yzyl ile XIX. Yzyl balarnda Balkan Yarmadasnn en gl kiisi idi. 1812de gcnn zirvesinde olup DurazzoManastr- Selanik(Thessaloniki) hattnn gneyinde kalan bugnk Yunanistan ve Arnavutluku ieren bir blgenin fiili hkimiydi1. Babas Veli Paa Tepedelen mtesellimlii yapmt. Ali Paa da orada dodu. Genlik yllarnda Derbentler babuu Kurt Ahmet Paa ve Delvine Mutasarrf Kaplan Paaya hizmet etti. Zamanla blgede gl bir kii olmaya balad. 1786da Delvine mutasarrf, 1787de Derbentler babuu olan Tepedelenli Ali Paa, ayn yl Yanya(Ioannina) mutasarrflna atand. O, Osmanl-Avusturya(1787) ve Osmanl-Rus(1791) savalarnda grevler alp yararllklar gsterdi Franszlarn Msr igal etmesi srasnda Adriyatik kylarnda onlara kar baarlar elde etmi ve bu baarlar nedeniyle vezirlik rtbesini almtr. Daha sonra Rumeli Valisi olarak blgedeki ekyay cezalandrmakla grevlendirilmi ve bunun da stesinden gelmitir.

Dennis N. Skiotis, From Bandit to Pasha: First Steps n The Rise to Power of Ali of Tepelen, 1750-1784, International Journal of Middle East Studies, II, 1971, Cambiridge at The University Press, s.22.
1

TEPEDELENL AL PAA VE OULLARININ

335

Tepedelenli Ali Paa, g kazandka Arnavutluk ve Yunanistanda tek sz sahibi olmutur. Devletin, zaman zaman Onun blgedeki gcnden yararlanmak istemesi de iine gelmektedir. ngiliz ve Franszlarla hkmete danmadan anlamalar yaparak ve blgede kendi bana hareket ederek devletin emirlerini yerine getirmemeye balad. Artk, Padiah da Onun faaliyetlerinden holanmyordu. Sonuta, devlete kar gelen ve fermanl ilan edilen Tepedelenli Ali Paann isyan 1822 ylnda bastrlm ve hem kendisi hem de oullar ldrlmtr2. Ali Paann, Ahmet Muhtar, Veli ve Salih adlarnda olu vard. Bunlar da zamanla paa olmu, eitli sancaklarda yneticilik yapmlardr. Muhtar Paa, nebaht (Lepanto), Avlonya (Vlore), Veli Paa, Derbent Nazrl, Delvine sanca, Trhala (Trikala), Mora, Salih Paa da nebaht ve Avlonya Sancaklar yneticiliklerinde bulunmulardr3. syandan sonra ailenin btn mal ve mlk varlna Devlet el koymutur. Devlet, Paa ve ailesinin mal varln tespit etmek konusunda olduka uramtr. Bu aratrmamzda, Osmanl ariv belgelerine dayanarak sz konusu tespitler hakknda bilgi vermeye alacaz. Aslnda konu olduka geni bir alma alann kapsamakta ve detayl bir incelemeyi zorunlu klmaktadr. nk ok fazla sayda belge mevcuttur. Bunlar okuyup tahlil etmek uzunca bir zaman alacaktr. Biz burada elimizdeki belgelerin ve yaplm aratrmalarn ki says ok fazla deildir, nda konuyu biraz olsun aydnlatmaya altk. Ali Paa ve ailesi blgeyi idare ederken olduka varlkl bir aile haline gelmitir. Ariv kaytlarndan anlaldna gre ok sayda iftlik, ba, bahe, konak, han vs. tanmaz mallarn yannda deerli nitelikte eya ve nakitleri vard. Bu mal varln nasl edindii sorusuna verilecek cevap ise eitlidir. Mal varln edinme yollar arasnda, g kullanma, zorla istimlk etme, satn alma, rvet gibi usulleri sayabiliriz4. Ali Paann mal varlnn ve zenginliinin byk ksmn iftlikleri oluturmaktadr. Paa, topraklarn kendi kontrolnde iftliklemesini5 salayarak nemli bir gelir kayna yaratmt. Ayrca, birok
Ayrntl bilgi iin bkz. Hamiyet Sezer, Tepedelenli Ali Paa ve syan, Ankara niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, Ankara, 1995(baslmam doktora tezi). 3 Hamiyet Sezer, Tepedelenli Ali Paann Oullar, A..D.T.C.F. Tarih Aratrmalar Dergisi, 28(1995), s.155164. 4 Entela Muo, Tepedelenli Ali Paann Yanya Paalndaki iftliklerin Yaps, XIII. Trk Tarih Kongresi,(Ankara, 4-8 Ekim 1999) Kongreye Sunulan Bildiriler, III. Cilt, I.Ksm, Ankara, 2002, s.199-200. rnein, Orta Arnavutluk blgesini g kullanarak ele geirmitir. Trhalada Hac Mustafa Beyin kz Saliha ve kars Fatma Hanmn sahip olduu iftlik ve dkknlar satn almtr. Bkz. BOA..Cevdet Dahiliye, No:4070, Hatt- Hmayun, No:21004te kaytl bir belgeden Selanikte Evrenos Vakfna ait bir iftliin zorla ele geirilmi olduu anlalmaktadr. Bu rnekleri oaltmak mmkndr. 5 Osmanlda iftlikler ile ilgili bkz: mer Ltfi Barkan, iftlik, slam Ansiklopedisi, c.III. s.392-397, Balkan Memleketlerinin Zirai Reform Tecrbeleri ve Balkan Memleketlerinin Toprak Meseleleri Tarihine Bir Bak, ktisat Fakltesi Mecmuas, c.4/4, stanbul, 1943, s.455-554.
2

336

HAMYET SEZER

ky iftlie dntrerek bunlardan dzenli gelir elde ediyordu. Reayann elinde bulunan ky arazileri, Paa tarafndan korkutma ve bask yntemleriyle ele geirilmitir. rnein Karaferye (Veria) kazasnda reaya ky olup iftlik haline getirilen yerler vardr. Yine Vidin kazasnda 9 adet ky bir ekilde iftlik haline getirilmitir6. Bu iftliklerde retilen rnlerden de te bir hisse Ali Paaya veriliyordu. iftliklemede kulland benzer bir yntem, deiik insanlarn mlknde olan topraklara, ekilen toprak miktarna gre sahiplerine bir miktar cret deyerek zaptetmekti7. Ali Paa ve oullarnn mal varl ana kalemde toplanabilir. Bunlardan birincisi ok saydaki iftlik ve iftliin iinde veya baka blgelerde bulunan eitli iltizam gelirleri, ikincisi deerli eya ve nakitleri, ncs de eitli kiilerden olan alacaklardr. Son iki maddede yer alan nakit ve deerli eya ile alacaklar, Paann lmnden sonra ele geirilen defterlerin tercmelerinden ve Paa ve oullarnn yaknlar ile yazcln yapan kiilerin ifadelerinden hareketle tespit edilmitir. Ali Paann nakit varl yazcs Manto Gramatik, yakn dostu Tana Vaye, kayn Simyo adl kiilerden, olu Muhtarn mal varl, yazcs Dimitri Permingos, Yanyal Dimitri Deroso ve Yanyal Ali Efendiden, Veli Paann mal varl ise yazcs Dimitriden sorulmutur. Bu kiiler sorgulandklarnda aada anlatlaca gibi fazla bir ey bilmedikleri ortaya kmtr8. Veli Paann yazcs Dimitri, Paann iftlik ve gelirlerini idare etmektedir. Kendisinin, isyan olaynn sonunda sorguland ve bilgi alnd kaytlardan anlalmaktadr. Dimitriye, Veli Paann mallarnn ve gelirlerinin neler olduu, gizli olanlarn olup olmad ve Ali Paa ve dier oullarnn mal-mlklerinin de sorulduu ve Onun bu konudaki bilgilere hkim olmad ve yukardaki isimlerden bilgi alnaca cevabn verdiini tespit etmekteyiz. Ayrca, verdii bilgiler arasnda Ali Paa ile ilgili ald bir duyum da vardr. Ona gre, Ali Paa kaleye kapanmadan ay nce 20 bin kese akeyi Korfu Adasna karmay istediini ancak, gerekletirip gerekletirmediini bilmediini ifade etmitir. Dimitriye gre bu bilgiye yazcs Mantu, Tana Vaye, divitdar Bayram ve kayn Simyu sahip olabilirdi, onlardan sorulmalyd9. Yine Dimitriden edindiimiz bilgilere gre; Veli Paa Ktahyaya giderken10 btn eyasn yannda gtrmtr. Paa yaarken, Prevezedeki ngiltere konsolosuna teslim edilen ve Ayamavraya (Santa Maura) gtrlen iki adet sandk olduunu bildirmektedir. Bu sandklarn iinde neler olduunu Veli Paa bir mektubunda kendisine yazm, O da Devlete iletmitir. Sandklarn ngiliz konsolosuna verilmesinin
Bkz. I. ve II. ekler. BOA. Hatt- Hmayun no:21004-A Ek-I. Ahmet Uzun, Tepedelenli Ali Paa ve Mal Marl,Belleten, c.LXV/244(Aralk 2001), Ankara, 2002, s.1056. 8 BOA. Hatt- Hmayun, No:21035-C, 48899, 31844, Cevdet Dahiliye, No:940916. 9 BOA. Hatt- Hmayun, No:21035-C Dimitrinin Rumca mektubunun tercmesi. 10 syan sonunda Veli Paa, Ktahyada; Muhtar Paa da Ankarada oturmaya mecbur tutulmulardr.
6 7

TEPEDELENL AL PAA VE OULLARININ

337

hikyesi ise ilgintir. Yanya kuatmas srasnda Veli Paa Prevezede bulunuyor, Devlete taraftar olmu babas Ali Paay direnmekten vazgeirmeye alyordu. Bunun iin ve ailesini de Prevezeye getirmek maksadyla babasyla grmeye giderken sz konusu sandklar korunmas iin Konsolosa teslim edip, daha sonra geri verilmek zere veya kendisine bir ey olursa evlatlarna verilmesi artlarnda anlalmt. Veli Paa, Ktahyada oturmaya mecbur edildiinde, Hseyin ve Kosta adl kiiler sandklar almak zere Ayamavraya gnderilmiti. Ancak, Dimitri daha sonra sandklarn akbeti ve iinde ne olduu konusunda bir ey bilmediini ifade etmitir11. Dimitri, Veli Paann bunlarn dnda gizli herhangi bir mal-eya-parasnn varlndan haberdar olmadn aklamaktadr12 Veli Paann yazcs Dimitrinin szn ettii sandklarn iindekilere ait bilgileri bir defterdeki kaytlardan edinmekteyiz. Muhtemelen bu defter, Dimitrinin ifade ettii, Veli Paann yazd ve kendisinin de Devlete bildirdii liste olmaldr13. Eyalar deerli olsa gerektir. nk mcevher diye nitelendirilmi ve saylaryla birlikte kaydedilmitir14. Dimitri, yazm olduu mektuplardan birinde15 Veli Paann alaca ile ilgili baka bilgiler vermektedir. Buna gre, btn mal varlklarnn defterler tutularak Devlete bildirildii, sadece Yeniehirli Necip Beye 70 bin kuruluk eya satld, bu cretin alnmad, Veli Paann Ktahyaya gitmek zorunda kalmas zerine bu miktarn o kiiye hibe edildii ve yazcsndan zimmetine yazmamasn istedii aklanmaktadr. Dimitrinin Veli Paann mal varl ile ilgili verdii bilgi snrldr. Ya gerekten bilmiyordu ya da bildirmek istememiti. Ali Paann dier olu Muhtar Paaya gelince; Ankaradaki idam srasnda ele geirilen Rumca evrakta Yanya saray iinde bodrumda eyalarnn olduu ve bu eyalarn listesi yer almaktadr16. Buna gre bu eyalar arasnda; gm ve altndan yaplm, ibrik, amdan, tas, kahve takm, eitli zellikleri olan giyecek, silah, kumalar vs. bulunduu anlalmaktadr. Deerli olduklarn altn ve gm, ipek, kadife gibi malzemeler kullanlm olmas gstermektedir. syan sonrasnda ailenin ve onlara taraftar olanlarn mal varlklarna devlet tarafndan el konulmu ve hemen kaytlarnn tutulmas iin grevliler
11 Veli Paann lmnden sonra bu sandklar Osmanl Devleti geri getirmek iin ngiliz elisine yazlar yazmsa da bir sonuca ulaamamtr. Sandklarn daha sonra Korfu ve Maltaya gtrlm olma ihtimali ortaya kmtr. BOA. Ayniyat Defteri. no:610, s. 71-72,114. 12 BOA. Hatt- Hmayun, No:32123,21035-C. 13 BOA. Hatt- Hmayun, No:21035-A. 14 Sz konusu liste ektedir. 15 BOA. Hatt- Hmayun, No:32123. 16 BOA. Hatt- Hmayun, No:9745, belgede, sim matara, sim amdanlar, kahve takm, fincan takm, sim pitov, haner, toka, eitli kumalardan giysiler, araf, sim bak, srmal hamam takm, krkler, biniler, bapu, orap yasdk, nargile aralar, vs. eya ve aralar vardr.

338

HAMYET SEZER

gnderilmi, defterleri hazrlanmtr. stanbulda 1821de yneticiler tarafndan alnan karar gereince tm menkul ve gayrimenkul varlklar Darphane-i amire tarafndan zaptedilecek ve ynetilecekti. Her sancakta tespit edilecek iftliklerin hem yeniden yaplandrlmas hem de laykyla ynetilmesi iin iftlik-i hmayun nazr adyla birer memur gnderilmesi, bunlara uygun miktarda maa balanmas, maktu yntemin geerli olduu gelir kaynaklarnn ise emaneten idaresi veya mmkn olmazsa iltizama verilmesi kararlatrlmt. Tepedelenli Ali Paann han, dkkn, menzil vs. gayrimenkullerinin ise tayin olunacak iftlik nazrlar vastasyla ve ak artrma yntemiyle satlmas ve elde edilen gelirlerin Darphane-i Amireye gnderilmesi uygun grlmt17. Bu kararlar alndktan sonra hemen grevliler tespit edilerek kararlatrld ekilde grev yerlerine gitmilerdir. rnein, Trhala ve nebahtya giden grevliler Dergh- ali kapcbalarndan Esad Aa ve Mesud Aadr. Dzenlenen defterler stanbula gnderilmitir18. Yanya ve evresindeki emlak ve iftliklerin yazm en sona braklm, isyann sona ermesi beklenmitir. Ali Paann Yanyada ele geirilecek mal-mlknn byk olmas beklendiinden bunun yazlmas iin Sofya nazr Hasan Tahsin zel olarak grevlendirilmitir19. Tepedelenli Ali Paann ele geirilen Rumca defter ve evraklarda Yanya kalesindeki hazinesi yer almaktadr. Ayrca alacaklar verecekleri de kaydedilmitir20. Bu kaytlarda altnlarn ok eitli olduu gzlenmektedir. 1818 yl 9 Temmuz itibaryla Yaldz altn (350,718 adet), spanya altn (10546 adet), Ceneviz altn (647 adet), ifteli Beyolu altn (8489 adet), Fndk altn (118,683 adet), stanbul altn (207257 adet), Msr altn (104659 adet), Fndk Rubiyesi (569141 adet) Yirmibelik (10288 adet), Cezayir altn (305 adet), Ecnas Kuru (2786124 adet) vs. eit ve miktarda altn ve para bulunmaktadr21. Ali Paa, Yeniehirli sarraf Sebataya tahvil ve polie olarak 1820 senesi itibaryla vermi olduu miktar 1.086.143 kuru tutarndadr. Refail adl sarraftan alaca ki, 86614 kurutur ile miktar 1.172.757yi bulmaktadr. eitli yerlerden
BOA. Ayniyat Defteri, No:610, s.63. BOA. Cevdet Dahiliye, No:9409-43 7 evval 236-10.05.1821. tarihli belge. 19 BOA. Ayniyat Defteri, No:610, s.104-105. Hasan Tahsin Efendi, Delvine sancandaki yazmdan da sorumludur. BOA. Cevdet Maliye, no: 14278, 2 B 37-25.03.1822. 20 BOA. Hatt- Hmayun, No: 21024-A. 21 1814 ylnda para eitlerinin kuru olarak deerinden bu altnlar hesapladmzda Yaldz altnnn tanesi 13 kurutur. 4559334 kuru eder. Fndk altnnn tanesi 7 kurutan 830781 kuru, stanbul altnnn tanesi 8 kurutan 1658056 kuru ve Msr altnnn tanesi 7 kurutan 732613 kuru bu drt altn cinsinin toplam 7780784 kuru tutmaktadr. 1815 tarihinde 1 kyye koyun eti 20 para, sr eti 10 para, bir ustann gnl 80 para bir inek 30 kuru, bir kz 35 kuru bir at 80 kuru, normal byklkte bir ba 200 ile 500 kuru arasnda, normal byklkte bir ev 400 ile 800 kuru arasndadr. Btn bu rakamlar karlatrldnda Ali Paann olduka zengin bir insan olduu kantlanmaktadr. Sz konusu deerler Rfat zdemir, XIX. Yzyln lk Yarsnda Ankara, Ankara, 1986dan alnmtr.
17 18

TEPEDELENL AL PAA VE OULLARININ

339

alaca miktar ise 80.788 kurutur. 405.248 kese Riyali kaytldr. Ayrca sat olarak kuyumculara verdii mcevherler vardr. Bunlar 2540 para ve 195,5 krat deerindedir. Yine mcevher niteliinde 631 dirhem altn da kuyumculara verilmitir22. Defterde kaytl bu rakamlar dnemde nemli miktarlar oluturmaktadr. Ali Paann idam srasnda Yanya kalesinde kendisine ve eine ait bir sandk iinde 30 bin kuruluk ufak para ile baz ekmece ve sandk iinde 21 bin 19 buuk kuruluk ecnas- nakdi toplam 51 bin 19,5 kuru mebla bulunmutur. ekmece ve sandklarda bulunan eya ve mcevherat stanbula gnderilmitir. Ele geirilen bu miktarlar Darphane-i amireye kaydedilmi ve bir ksm ordunun masraflar iin kullanlmtr23 Ali Paa ve oullarnn eitli vilayetlerin halkndan olan alacaklar da nemli bir yekn tutmaktadr. Alacaklarn u balk altnda toplayabiliriz. iftlik sakinlerinin borlarndan, kyllerin vergi borlarndan, nzl ve avarz zimmet bedellerinden, tmar cebel zimmetlerinden, cizye evrak zimmetlerinden, anam saycl borlarndan, ky aar bedelinden, iftlik hslatlarndan, klak iltizamndan, mandralarn iltizam bedellerinden vs. Paann vilayetlerden yaklak 15 milyon kuruluk alaca vard. Bunun dnda iki sarraftan 1.172.757 ve baka ahslardan 80.788 kurutan toplam 1.252.545 kuru alacann olduu tespit edilmektedir24. iftlikler konusuna gelince; Ali Paa ve ailesine ait 900n zerinde iftlik olduu aratrmalar sonucunda ortaya kmaktadr25. Bunlarn byk ounluu Yanya, Delvine, Trhala, Avlonya, Ergiri (Gjirokaster) sancaklarnda toplanmtr. Yllk gelirlerinin ise 2 milyon kuruun zerinde bir miktar olduu tahmin edilmektedir26. Ali Paann iftliklerinin emlak denilenleri, ou zeamet ve tmar27 ve mukataat dhilinde olup defterhaneli karyelerden ibarettir. Bunlar,
22 Ahmet Uzun makalesinin 1059. sfda Yanya kalesinde tespit edilen altnlarn rayi deerinin 23.275.288 kuru olduu anlalmaktadr. Altnlarn dnda 181.675 adet beli altn, 155.625 adet ecnas- guru ele geirilmi ve ayrca 2.630.500 kurua denk gelen parasnn olduu tespit edilmitir. Bu rakamlar dikkate alndnda, Ali Paann Yanya kalesindeki hazinesinin 27 milyon kuru civarnda olduu dnlebilir demektedir. Ancak, sz edilen defter Yanya kalesinde ele geirilmitir. Fakat iinde yazlan 1818 ve 1820 ylna ait kaytlardaki deerdeki para ve mcevherin ele geirilip geirilmedii belli deildir. 23 BOA. Cevdet Dahiliye, no: 9409-11, 17 Zilkade 237 26 Temmuz 1822. 24 A.g.belge, Ahmet Uzun, a.g.m. s.1060. Uzun, rakam 1.180.895 kuru vermitir. 25 Entela Muo, a.g.m. s.199. 26 Bkz. Hamiyet Sezer, Tepedelenli Ali Paann iftlikleri zerine Bir Aratrma Belleten, c.LXII/233, Nisan 1988, Anakara, s.75-105de 1819-1820 ylna ait kaytlardan Paa sancana ait Manastr, Filorine, Sargl, Serfice, Pirlepe, Katranice gibi yerlerdeki iftlikler ve haslatlar ile ilgili bilgi verilmektedir. Ayrca, Ahmet Uzunun makalesinin 1062-1067. sayfalarnda yer alan listelerden de bu rakamlara ulaabilmekteyiz. 27 BOA. Cevdet Dahiliye, no:9409-50.1822 ylnda Darphaneye kaydedilen Ali Paaya ait

340

HAMYET SEZER

daha nce de belirttiimiz gibi, Tepedelenli ve oullar bazen sahibinden, bazen kyllerden bir miktar para karl veya zorla alp, iftlik haline getirmilerdir. Bu usul bir belgede yle anlatlmaktadr: iftlik denilen karyeden senelik hslatndan te ikisi ahaliye, te biri iftlik sahibine kalyor, ayrca zeamet, tmar, mukataa mutasarrflarna da bamaktuan r veya bir miktar bedel vererek, iftlik kabul ettii kuray muaf gsterip himaye ederek kaza ve sancak tevziatndan bunlarn hslatna ait teklifi dier iftlik olmayan yerlerin halkna yklemek suretiyle olduka ykl miktarlar elde ediyordu28. Daha nce belirttiimiz gibi, Ali Paa ve ocuklar ile taraftarlar zerinde olan emlak ve iftlikler ncelikle Darphane-i Amireye devredilmi ve daha sonra gelirleri tespit edilmek zere grevliler gnderilmitir. Uygulamaya ise, buralarn gvenilir kiilere emaneten veya iltizam bedeli denmek zere verilmesi eklinde olmak zere karar alnmtr. zellikle Paa sancandaki iftlikler zerinde zenle durulmutur. Onun dnda, Trhala, Yeniehir(Larissa), Ermiye(Almiros), Dmenik, Badrack, Yanya, Delvine, Elbasan, Selanik, Ariboz(Evvoia), nebaht gibi yerlerdeki iftlikler ncelikle ele alnmtr29. Arivde bu konuya ilikin deiik tasnifler ve kaytlarda ok sayda bilgiye rastlamak mmkndr. Bu yzden iyi bir taramay gerekli klmaktadr. Kaytlarn tamam incelendikten sonra bir araya getirilerek ve karlatrlarak iftliklerin ve gelirlerin tamam tespit edilebilir. rnein bir defterde, Ali Paaya ait olarak Selanik sancana bal Karaferye kazasnda 22 adet (2si Yenice-i Vardar kazasnda), Veli Paaya ait 5 adet iftlik olduunu tespit etmekteyiz30. Yanya ve Narda(Arta) da ok sayda konak, menzil, bahe, ayr vs. kaytlar vardr31. Bunlardan elde edilen gelir miktarlar da belirlenmitir. Buna gre; Mukata, iltizam, iftlik geliri995837 kuru, iftlik grubuna girmeyen eitli gelirler14950 kuru, ayrlarn geliri- 15420 kurutur. Toplam 1026207 kuru olmaktadr. Bundan baka Trhala ve evresinde 119 adet iftlik bulunmaktadr.32 2760,5 ifttir. Bunlardan 16 adet 364 ifti Ali Paaya 96 adet 1817 ift Veli Paaya 7 adet 159 ift Muhtar Paaya, 8 adet 184 ift zzet Beye ve 19 adet 236,5 ift de yine Ali ile Veli Paaya aittir. Bu rnekler gstermektedir ki, deiik tasniflerde bilgiler bulunabilmektedir. Aratrmalar devam ettike daha ok veriye sahip olunabilecektir. eitli iftlik ve mukataalarn idaresi, olayn hemen arkasndan baka
olarak Avlonya, Delvine, Yanya sancaklarnda 38 adet tmar tespit edilmektedir. BOA. Hatt- Hmayun, no: 48899. 29 BOA. Cevdet Maliye, no: 14278, 2 B 37- 25.03.1822. 30 BOA. Hatt- Hmayun, no: 21004-A 7 R 237-(01.01.1822) tarihli defter. Ekte verilmitir. Ahmet Uzunun Karaferyede verdii rakam 20dir a.g.m. s.1062. 31 BOA. Maliyeden Mdevver, no: 9767,s. 23-33. 32 BOA. Maliyeden Mdevver, no: 7675.
28

TEPEDELENL AL PAA VE OULLARININ

341

ahslara ihale edilmi veya zerinde olan kiiler aratrlarak tekrar onlarda braklmtr. rnein, Iskarapar mukataas Tepedelenli Ali Paa ve olu Salih Bey, Balamay Rum mukataasnn Yanyal brahim, Krdil mukataasnn da Hseyin Aa zerinde iken 1819-20 senesinden itibaren Darphane-i amirece zapt olunmutur. Iskarapar mukataas Sadk Marice, Balamay Rum mukataas Bayram Selefne ve Krdil mukataas Yanyal Hseyin adl kiilere incelenerek verilmitir33. Tepedelenli ailesinin devlete el konulan iftliklerinden, sonraki tarihlerde onun zamanna ait miktarlarda gelir elde edilmedii, harap olmakta olduu ve bunlarn eski gelirlerine ulaabilmeleri iin areler arand anlalmaktadr34. Ali Paann mal-mlk yannda resmi vasfn gsterir nitelikteki eyalar da geri alnmtr. rnein, hazine mhr Divitdar Bayramdadr.16 Haziran 182225 B 37 tarihli belgeden anlaldna gre35, bu mhrn Darphane-i amire tarafndan alnmas konusunda Hurit Ahmet Paaya bir emir gnderilmitir. O srada Toskalk blgesinde bulunan Bayrama bu emri bildirmek ve mhr almak zere kendisine bir grevli gnderildii, hazine mhr ve elindeki dier mhrlerin kendisinden istendii ve iade edecei cevabn verdii bildirilmitir. Yanya, Delvine, Avlonya gibi sancaklar Ali Paa ve evlatlarnn hkm srdkleri nemli merkezlerdi. Buralarda edindikleri mal-mlkn ok olmas doald. Bu yerlerin dnda Paann doum yeri olan Tepedelende bulunan mal ve eyalar da sayma tabi tutulmu, Tezkere-i evvel Salih Muhlis Efendi tarafndan devlet iin alnm ve yazlmtr. Bu mallarn sat Rumeli valisi ve Yanya Ordusu Seraskeri Hurit Paann grevidir. Paann onayyla tanabilen ve sat gerekleen mallardan elde edilen gelirlerden kaytl olup 29 bin 537 kuruu Yanya ordusu nzl masrafna geirilmitir. Bu bilgi Yanya Ordusu nzl emini brahim Edhem tarafndan 10.08.1821-11 Za 236 tarihinde bildirilmektedir36. Avlonya Sancandaki iftlik vs. 1819-20 yl haslatndan 15 bin kuru gelirin de tahsili yine Hurit Paaya havale edilmitir. Btn bu iftlik tanr-tanmaz mallarn dnda Ali Paann sahip olduu eyalara bir ekleme yapmak gerei vardr. Bu da sahip olduu gemilerdir. Dier mallarna olduu gibi, gemilere de Devlet tarafndan el konulmutur. Tersane-i amireye getirilmek zere kaptanlar grevlendirilmitir37. Gemi saysna gelince: 3 barik, 1 frkate ve 1 korvet dnda 9 adet byk, kk gemi, toplam 16 adettir. Buradan Ali Paann bir deniz gcne de sahip olduunu anlamaktayz.
BOA. Cevdet Dahiliye, no: 9409-33 9 ubat 1822-16 Cemazielevvel 237. Ayrca 38, 41, 43 numaral belgelerde de incelemeler sonucu mukataa ve iftliklerin verildiine ilikin rnekler vardr. 34 BOA. Hatt- Hmayun, no: 48899. 35 BOA. Hatt- Hmayun, no: 20945. 36 BOA. Cevdet Dahiliye, no: 9409-29. 37 Hatt- Hmayun, no:28368.
33

342

HAMYET SEZER

Sonu Tepedelenli ailesi, 19. Yzyl balarnda, Balkanlarda ve zellikle Yunanistan ve Arnavutlukta etkili olmu bir ailedir. Siyasi etkilerine maddi etkileri de katarak yani zengin ve varlkl bir aile olarak glerini artrmlardr. Maddi glerinin kaynan elde ettikleri iftliklerin gelirleri olutururken, tanmaz mal kiralar da nemli bir miktar iermektedir. te btn bu mallara, isyandan itibaren Devlet el koymu, ncelikle grevliler gnderilerek bir tespit yaplm, satlabilenler satlarak bir ksm ordunun masraflarnda kullanlm, bir ksm hazineye kaydedilmitir. Satlamayanlar, zellikle iftlikler, gvenilir kiilere iltizama verilerek veya emaneten ynetilmek zere grevlendirilmitir. Bu kiilerin de itibar edilebilecek ahslar olup olmad aratrlmtr. Darphaneye kaydedilen btn mal-mlkn defterleri incelendiinde sz konusu mal varlnn ve gelirlerin fazlal dikkat ekmektedir. Ancak, isyandan sonra bu gelirlerde bir dme grlm, Devlet eski haline getirmek iin gvenilir ve yetenekli kiilerin idaresine brakarak tedbirler almaya almtr. Burada, ok ksa verebildiimiz bilgiler, ariv kaynaklarnn geni bir alma ile tamamnn incelenmesi sonucunda detaylaryla ortaya kacaktr.

TEPEDELENL AL PAA VE OULLARININ

343

Kaynaka Ariv Kaynaklar BOA. Cevdet Dhiliye Tasnifi Hatt- Hmayun Tasnifi Cevdet Maliye Tasnifi Maliyeden Mdevver Tasnifi Ayniyat Defterleri Aratrmalar Barkan, mer Ltfi , iftlik slam Ansiklopedisi, c. III. s. 392-397., ---------, Balkan Memleketlerinin Zrai Reform Tecrbeleri ve Balkan Memleketlerinin Toprak Meseleleri Tarihine Bir Bak ktisat Fakltesi Mecmuas, c.4/4, stanbul, 1943, s. 455-554. Entela Muo, Tepedelenli Ali Paann Yanya Paalndaki iftliklerin Yaps, XIII. Trk Tarih Kongresi( Ankara, 4-8 Ekim 1999) Kongreye Sunulan Bildiriler, III. Cilt, I.Ksm, Ankara, 2002. zdemir Rfat, XIX. Yzyln lk Yarsnda Ankara, Ankara, 1986. Sezer, Hamiyet, Tepedelenli Ali Paann iftlikleri zerine Bir Aratrma, Belleten LXII/233,Nisan 1998, s.75-105. Sezer, Hamiyet, Tepedelenli Ali Paann Oullar, Ankara niversitesi, D.T.C.F. Tarih Aratrmalar Dergisi, 28(1995), s.155-164. Skiotis, Dennis N, From Bandit to Pasha; First Steps In The Rise to Power of Ali Of Tepelen, 1750-1784, International Journal of Middle East Stdies II, 1971, s.219-244. Uzun, Ahmet, Tepedelenli Ali Paa ve Mal Varl, Belleten, LXV/244(Aralk 2201) Ankara, 2002, s.1035-1077.I.EK

Ekler: I. Ek Karaferye Kazasnda Kain Ali Paa iftlikat38 iftlik-i Loncokoz Yariciyan Aylakcyan Klak iftlik-i Lebanovi Yarcyan Camus iftlik-i Karaca Yarcyan Aylakcyan Hane iftlik-i itroz Yarcyan Aylakcyan Klak iftlik-i Kortuz Yarcyan Aylakcyan Hane Mstakil iftliktir. ift 12 Hane 6 1 Sair kesnn dahi alakas vardr. ift 4 Dane 4 Mstakildir ift 16 Hane 5 1 Saire kesnn dahi vardr ift 9 Hane 3 1 Nsf hisse dahi Salih Beyindir. ift 10 Hane 2 1

38

BOA. Hatt- Hmayun, no:21004-A

TEPEDELENL AL PAA VE OULLARININ

345

iftlik-i Viromri Yarcyan Aylakcyan Klak iftlik-i Ostori Yarcyan Aylakcyan Klak iftlik-i Keramet Yarcyan iftlik-i Daden Yarcyan Aylakcyan iftlik-i Kostaniye Yarcyan Aylakcyan iftlik-i ehaehni

Mstakildir ift 28 Hane 8 1 Mstakildir ift 39 Hane 11 1 Mstakildir, kazasndan idi ift 32 Mstakildir ift 9 Hane 4 Mstakildir ift 6 Hane 2 vilayetin

Mstakildir, iftlik-i mezbur ile Bojadit iftlikleri mukaddema Molla Ahmed nam kimesnenin kerimesi Lebibe nam sagirenin iken tarih-i malumede mezburenin kaynpederi olan Hac amet Nam kimesne hilaf- rza otuz bin guru bedel ile Ali Paaya taviz etmi ve ol vakidden ber zabtnda olmu ise de imdi mezbure hal- madudiyetinden bahs ederek istida-i inayet eder Yarcyan ift 24

346

HAMYET SEZER

Aylakcyan Hergele nek maa buza

Hane 16 Dane 6 Dane 26

iftlik-i Bojadit Yarcyan Aylakcyan Hane iftlik-i Trkohdo Yarcyan Aylakcyan Klak iftlik-i Hrupan Sug Yarcyan Aylakcyan Klak

Mstakildir ift 16 Hane 11 1 Sairin dahi vardr. ift 4 Hane 2 1 Mstakildir ift 10 ift 6 Hane 2 1 alakas

Karye-i Topilan Karye-i mezkr cebel ve sengsitanda olub bi hsl olduundan vilayete teklifini reaya vermek zere senede 266 gurua bedel hslat deyu maktua rabt itmi olduu Yarcyan ift 8

TEPEDELENL AL PAA VE OULLARININ

347

Karye-i Dolani

Karye-i Topilan misell

iftlik-i Disovda, iftlik-i mezkr fil-asl Kaymak Bein ve Neet Mollann ve Mehmed Bein olub hisse itibariyle mezkur Kaymak Be bir hissesini Ali Paaya furuht idb dier iki hisseyi fuzuli zabt edb mezkuran Neet Molla ve Mehmed Bein istirham zere olduu Yarcyan ift 27 Aylakcyan Hane 16

iftlik-i Leftehor iftlik-i mezbur reaya karyesi olub ve Selanik kazasndan tahminen yirmi seneden mtecaviz merhum Hseyin Aa ve biraderi Mehmed Aa karye-i mezkrun ol-vakt yirmi bin guru mikdar deynlerini mumaileyhma eda etmi ve mebali-i mezkr eda oluncaya kadar nsf hslatlarn mumaileyhma zabt etmek zere mukavele olunmu mumaileyhma vefatlarna kadar nsf hslatn zabt etmiler kaydlvakt nsfn Ali Paa ve nsf- aherini Veli Paa zabt etmi olduu Yarcyan ift 15 Aylakcyan Hane Hane 12 nsf

iftlik-i Uzunca Ova Fil-asl reaya ky olub karyeleri baz esbaba mebni perian olub on be mikdar reaya derun- kasaba-y Karaferyeye nakl edb ve kasabaya hisse-i tekalif vermemek zere senede 2250 guru Ali Paaya maktu virmek zere iftlik ittihaz etmi olduu ve olu Salih Paaya virmi olduu

348

HAMYET SEZER

iftlik-i Tripotamo Fil-asl reaya ky olub krk seneden mtecaviz reayas perian olub be nefer reayas Karaferye Kasabasna nakl etmi vilayete tekalif virmek zere beher nefere altar guru Ali Paaya kesim Virmee rabt itd ve karye-i mezkurun arazisini bazen kira ile ziraat etdikleri iftlik-i Novo Der kaza-i Yenice-i Vardar, iftlik-i mezburun mutasarrf- evveli olan Hac Bucu Nam kimesne badel-vefat terk etmi olduu vereseleri taraflarndan iftlik-i mezkrun zabt lzmeden iken ol vakitde Ali Paa tarafndan cebren zabt olunmu olduu keyfiyeti verese-i merkume taraflarndan ifade olunarak istida-i inayet ederler Yarcyan ift 2 Aylakcyan Hane 4 iftlik-i Kule Der kaza-y Yenice-i Vardar. Mstakildir. Yarcyan ift 12 Aylakcyan Hane 10 An iftlikan- Veliyddin Paa, der Kaza-i Karaferye iftlik-i Menuk Mstakildir. Yarcyan Aylakcyan Han

ift 57 Hane 33 1

iftlik-i itroz Ali Paann ve Salih Bein ve dierlerinin dahi alakas vardr Yarcyan ift 12 Aylakcyan Hane 5

TEPEDELENL AL PAA VE OULLARININ

349

Klak

iftlik-i Leftehor Nsf- aheri Ali Paa alakas mesuldur. Yarcyan ift 15 Aylakcyan Hane 12 Han Bab nsf iftlik-i Balyan Yarcyan Aylakcyan Klak Mstakildir. ift 11 Hane 5 Bab 1

iftlik-i Alapor iftlik-i mezkr drt hisse olub bir hissesi Mahmud Efendinin hissesi el-hac Osman ve Osman olu ehli Hadice Hatun ve Bayezidzade Dervi Ali ve smail kerimesi Rukiyye Hatunun olduunu Veli Paa fuzuli zabt etmi olduunu ihbar iderler. Yarcyan ift 2 Yazlak Bb 1 Klak Bb 1 An iftlikat- mer Be der kaza- mezbur iftlik-i Podadom Dierlerinin dahi hissesi vardr Sug ift 3 Yarcyan Aylakcyan iftlik-i Velceste Mstakildir Sug ift 12 Hane 6

ift 3

350

HAMYET SEZER

Yarcyan Aylakcyan Ba Kule

ift 15 Hane 4 Dnm 3 1 Kule-i mezkrun hedm olmas mnasib id

iftlik-i Traniceste Mstakildir Yarcyan Aylakcyan iftlik-i Podaiye Mstakildir. Yarcyan Aylakcyan iftlik-i Madi Mstakildir. Yarcyan Aylakcyan Hergele iftlik-i Kuta Mstakildir Yarcyan Aylakcyan Klak Kule ift 9 Hane 7 1 1 ibkasnda olmad ift 13 Hane 10 Dane 13 ift 6 Hane 3 ift 46 Hane 6

mazarrat

TEPEDELENL AL PAA VE OULLARININ

351

iftlik-i Vilanie Dierlerin dahi hissesi vardr Yariciyan Aylakciyan Klak Ba nek maa buza Hasan Garzanndr. iftlik-i Kasr Mstakil Sug Yarcyan Aylakcyan Kule ne ift 16 Hane 7 1 Dnm 2 Dane 72

ift 2 ift 20 Hane 4 1 Kule-i mezkrun cevanibe erbas metin duvar ile muhat ve her kesinde birer sair kule ina olunmu olub asl kule ibka olarak muhat olan duvar ile sair kulelerin hedm olmas lazm id

Tepedelenli Ali Paa ve olu Veli Paa ve mteallikatnn Selanik Sancanda vak Karaferye ve Yenice Kazalar dhilinde malik ve mutasarrf olduklar alakalar ber vech-i bala idni mir ibu mahalle erh verildi. Fi 7 Za sene 235-(16.08.1820) (Mhr Mevlana Selim drisi)

II. EK Vidine kazasnda kin Ali Paa iftlikt39.

39

BOA. Hatt- Hmayun, no:21004-B

352

HAMYET SEZER

Karye-i erkobne

Yarcyan Aylakcyan Kule Karye-i Thova

Paa-y mumaileyhin ber-y bedel mahsul beher sene ber-vech-i maktua ald 5500 kuru ift 22 Hane 30 Adet 1 Ber-y bedel mahsul beher sene ber-vech-i maktu ald 10000 kuru ift 42 Hane 46 Ber-y bedel mahsul beher sene ber-vech-i maktu ald 8500 kuru- bu karye cibalde vaki olub ina olunan kule tahassn iin olduundan mukaddema inha-i akeranem zere hedm olunmas mnasibi id ift 12 Hane 68 Adet 3 Adet 24 Adet 1 Adet 1 Adet 1 Adet 1 Adet 1 Adet 1

Yarcyan Aylakcyan Karye-i Avalan

Yarcyan Aylakcyan Hane-i tehi Dul kar hanesi Seng-i asiyab Dier esnaf Han Dkkn ilingir Dkkan- terzi Kule

TEPEDELENL AL PAA VE OULLARININ

353

Karye-i Podusi Yarcyan Aylakcyan Hane-i Tehi Han Seng-i asiyab Kule Karye-i Korincil Yarcyan Aylakcyan Karye-i Tiresine

Ber-y bedel-i mahsul beher sene ber-vech-i maktu ald 6500 kuru ift 32 Hane 22 Adet 3 Adet 1 Adet 1 Adet 1 Bu dahi Ber-y bedel-i mahsul beher sene ald maktu 4000 kuru ift 13 Hane 9 Ber-y bedel-i mahsul beher sene ber-vech-i maktu ald 6000 kuru ift 24 Hane 14 Adet 2 Adet 2 Adet 1 Ber-y bedel-i mahsul beher sene ber-vech-i maktu ald 7500 kuru ift 3 Hane 83 Adet 3 Adet 2 Adet 2 Dnm 8

Yarcyan Aylakcyan Seng-i asiyab Vilavite? Btan Karye-i Dozil Yarcyan Aylakcyan Dul kar hanesi Sen-i asiyab Btan ayr

354

HAMYET SEZER

Han Dkkn

Adet 1 Adet 1

Karye-i Perior Yarcyan Aylakcyan ayr Dul kar hanesi Hane-i Tehi Kule Karye-i Kouklat

Ber-y bedel-i mahsul beher sene ber-vech-i maktu ald 3493 kuru ift 11 Hane 27 Dnm 5 Adet 3 Adet 1 Adet 1 Ber-y bedel-i mahsul beher sene ber-vech-i maktu ald 2750 kuru Hane 15 Adet 4

Aylakcyan Hane-i Tehi

Ceman yekn- 55243 kuru- yalnz elli bebin ikiyz krk gurudur. bu dokuz kta iftlikat fil-asl reaya karyesi olub birer takrib iftlik berminval muharrer bedel-i mahsule rabt itmi olduu. Vidine kazasnda olan menzil ve dkakin ve ba ve bae ve asiyab el-hac Bocu kuvvetinde zabt itdii- Merkum Hac Bucu nam kimesne Yenice kazas topranda vaki mutasarrf olduu Novi iftliinden dolay merkumun vereseleri taraflarndan dier defterde muharrer vaki olan istidas inayeti ibu emlak mezbureler hakknda dahi istirham ederler. Hane Dkkan- bakkal kuru Dier dkkan- bakkal 1 1- senevi icar 70 3-car 53 kuru

TEPEDELENL AL PAA VE OULLARININ

355

Dier dkkn- bakkal Dkkn- haffaf Terzi dkkn Boyac dkkn Tfenkci dkkn Asiyab revan Menzil-i reaya der mahalle-i cedid Baat ve baeler Ceman yekn gurudur.

1- car 90 kuru 1- car 20 kuru 1- car 90 kuru 1- car 90 kuru 1- car 42 kuru harab-od bab 2- car 42 kuru 9 dnm- harab-od 496- Yalnz drt yz doksan alt

Paa-y mumaileyhin taallukatndan Elmas Beyin ve karnda Hseyin Beyin alakas Karye-i Yanakda-i zir Yarcyan Merkeb Sr ift 18 3 Dane 2 Dane 11

Tepedelenli Ali Paa ve mteallikatndan Elmas Bey ve Hseyin Beyin Selanik Sanca dhilinde vaki Vidine kazas topranda malik ve mutasarrf olduklar alakalar ber-vech-i bala id ibu mahalle erh verildi. Fi 7 Za sene 235-16.08.1820 (Mhr) III. EK Ayamavrada mahfuz maktul Veli Paann iki adet sandklarnda mevcut eyann kendi Ktahyadan Dersaadette olan yazcsna gnderdii defterin sureti tercmesidir40. Adet Kl mcevher Yataan ba kezalik mcevher Haner mcevher Mcevher
40

1 1 1 1

BOA. Hatt- Hmayun, no:21035-A

356

HAMYET SEZER

Mcevher pitov ift Mcevher Enam kisesi Mcevher palaska ift elenk mcevher Mcevher saat Mcevher enfiye kutular Mcevher kpe ift Mcevher fes tepelii Mcevher perian Mcevher brk ucur Mcevher tatl hokkas ma kak Mcevher gerdanlk Mcevher iek Dier prlanta mcevher iek Mhr tabir olunur mcevher iek Mcevher baya iek Mcevher zarf Minakari Tarak Minkari enfiye kutular Musiki ile altn enfiye kutular Ta enfiye kutusu Baa enfiye kutusu Zeytin aac enfiye kutusu Abanoz aac enfiye kutusu Camdan enfiye kutusu Musiki ile tarak Al ve dani Saat Musiki ile mhrler Tesbih Yeim au settari ki akmakl pitov kaputuyla ift Yirmibelik vesair ecnas altn ile bilek Fermayi(sipari edilmi) para Ahmediye

1 1 2 1 1 5 1 1 1 3 1 1 3 2 1 2 2 1 4 2 1 1 1 1 1 1 15 3 1 1 1 1 23 1

TEPEDELENL AL PAA VE OULLARININ

357

lenmi para 3 Lahor al 1 Sof para 2 Zikr olunan sandklarda bulunan nukud- mevcude Altn adet 5869 Yirmi belik 5001 Venedik ve Flemenk ve rubiyye adet 1 483,5 Zer-i mahbub yani stanbul 890,5 Msr altn 22431 Fndk rubiyesi 90 Tunus 371 Putkal 671 Fndk 1,5 Napolyon 3 ............... 20,5 Veskorinya? 13 Macar 4 Rusponya? 115,5 kilik 25 Yzlk 36 Tek kuru 102,5 kuru ufak para