Iso Ayar Nedir?

International Organization for Standardization yani Uluslararas Standartlk rgtnn ksaltmasdr. Bizim fotoraflk terimlerinden ISO ile kastetmek istediimizi aslnda ISO Speeddir yani ISO hzdr. Genel kullanmda sadece ISO kullanld iin sitemizde de sadece ISO olarak geecek. ISO, optik alglaycnn a duyarlln belirtir yani ISO arttrka optik alglayc a kar daha hassas olacaktr. Filmli dnemde ISO 6 ile ISO 3200 arasnda filmler bulunabiliyorken dijital makinalarda ISO 50-102,400 arasnda seeneklere sahibiz ve her geen sene ta biraz daha ykseliyor. DSLR makinelerin hem filmli SLR, hem de kompakt fotoraf makinelerine gre asl avantaj da burada ortaya kyor: In yetersiz olduu ortamlarda da ekim yapabilmek.

Bir klasik: Ilford Delta 3200 Professional Film. ISOnun kullanm enstantane ve diyaframa destek olacak ekilde olmaldr. Normal ekimlerinizde ISO deerini makinenin sahip olduu doal en dk ISO deeri olarak kulanmalsnz. Bu deer makinenizin modeline gre deimekte ama genelde ISO100 veya ISO200dr. Eer en dk ISO deerinde, kullanmak istediiniz enstantane ve/veya diyafram deeri az pozlamaya neden oluyorsa, yani fotoraf olmas gerektiinden karanlk kyorsa o zaman ISO deerini arttrarak doru pozlama elde edebilirsiniz.

Yksek ISO, hzl enstantane kullanmaya izin verir. Alpha 900: kullanc beyaz dengesi, DRO, Steady Shot kapal, uzun pozlama grlt giderme ak. Iklandrma olarak standart bar florasan kullanlmtr, fla kullanlmamtr. 24.5MPlik tam boy ham dosyadan Adobe Lightroom ile TIFF dosya oluturulmu ve karlatrma amac ile %100 kesme Adobe Photoshopta oluturulup %100 kalitede JPEG olarak kaydedilmitir. Buna bir rnek vererek kafanzda canlanmasn kolaylatralm. Diyelim A/AV modunda gece ekim yapyorsunuz. Diyaframnz en kk f deeri olarak ayarladnz ama poz lm sonrasnda makineniz enstantaneyi ISO 100de 1/8 olarak veriyor. 50mmlik lens kullanyorsunuz ve gvdede ya da lensiniz de titreme engelleme sistemi mevcut deil. Bu durumda en azndan 1/60 gibi bir enstantane kullanarak el titremesi kaynakl bulankln nne gemek istersiniz. 1/60 ise 1/8e gre 3 durak daha fazla a gereksinim duyacaktr (1/8, 1/15, 1/30, 1/60). Bu durumda diyaframnz daha fazla aamayacanz iin ISO deerini 3 durak ykseltmeniz gerekir yani ISO100 yerine ISO800 kullanarak (ISO 100, ISO 200, ISO 400, ISO 800) fotoraf ekebilirsiniz.

ISO deerleri nelerdir?

50, 100, 125, 160, 200, 250, 320, 400, 500, 640, 800, 1000, 1250, 1600, 3200, 6400, 12,800, 51,200, 102,400 Not: Bu deerler 1/3 durakl enstantane deerleridir. Kaln yazlm olanlar tam durak olup, 2 tam durak arasnda 2 adet de 1/3 duraklk deer yer alr. 400 deeri 200 deerinin 2 kat k salar.

Soru: Fotoraf makinem sahip olduu tm ISO deerlerini gsteremiyor, ne yapmalym? Cevap: Fotoraf makineleri pazarlama stratejisi olarak olabildiince yksek ISO deerlerine sahip olarak tketiciye sunulurlar. Birazdan greceiniz gibi tm makinelerin ISO1600 sonular ayn deildir. Aradaki farklar ciddi boyutlarda olabilir. reticiler kimi ISO deerlerindeki sonulardan utanyor olsalar gerek ki bunlar ilk etapta saklayarak tketiciye sunarlar. Bazen de satn aldnz fotoraf makinesinin paketini atnzda ilk etapta rnein azami ISO 3200 deerini grebilirsiniz ama mennn derinliklerinde bulunan bir seenei aarak ilk etapta olmayan ISO deerlerine ulamak da mmkn olabilir. Mesela Canon EOS 5D Mark II normalde ISO 100-ISO 6400 araln sunarken menden ISO geniletmesi seeneini atnzda kullanabileceiniz ISO seenekleri ISO 50-ISO 25,600 aralna geniler yani fazladan 3 ana durak ISO deeri elde edersiniz. ISO 50, uzun pozlama gerektiinde kullanlabilirken, yeni gelen yksek ISO deerleri genelde ok fazla grlt ve grntde bozulma getirir.

ISO geniletme zellii iin biraz derinlere bakmanz gerekebilir Soru: Bu ISO deerleri neden gizleniyor peki? Cevap: ISO baarm donanmsal ve yazlmsal yn olan teknik bir konudur. Bu yaz yeni balayanlara iin ISOya giri olarak dnlebilir. Teknik detaylar iin ikinci bir yazmz bu hafta yaynlanacak, merakllar onu bekleyebilirler Donanmsal ksm makinenizi aldnzda sahip olduunuz ISO deerlerini belirler. Sonradan gelen ve genelde Lo/Hi1/Hi2 gibi isimlendirmelere sahip olan ISO deerleri ise donanmsal olarak limitte bulunan deerlerin yazlmsal olarak ayarlanmas ile elde edilirler. Kimi reticiler bu ISO deerlerini mende saklamayp kullancya ilk etapta sunabilmekteler ama sonularn pek de ii ac olduunu syleyemeyeceiz.

Canon EOS 5Dde normalde kullanabildiiniz en yksek ISO deeri ISO 1600dr. Eer menden ISO geniletmesini aarsanz ek olarak ISO 3200 yerine ISO H deeri gelir. Bu pratikte ISO 3200 ile ayn ekilde iler ama ekranda sadece H harfi grlr. Benzer ekilde ISO 50 yerine de L deeri gelir.

ISOnun fotorafa nasl bir etkisi olmaktadr?

ISOnun fotoraf zerindeki etkisi dorudan grnt kalitesi zerinedir. Yksek ISO deerlerini kullandka genel grnt kalitesi der. Detay kayplar balarken, grlt miktarlar gzle grlr bir ekilde artar. Bu nedenle n yetersiz olduu durumlarda ekeceiniz konuya gre deiecektir ama ISOyu ykseltmek son tercih olmaldr.

En yksek ISO deerinden genelde uzak durmak gerekir Sony Alpha 500n ISO baarmn beendik ama ISO 12,800 fotoraf makinesinin kapasitesini ayor. ISO 12,800 deerini unutup, ISO 6400 azami ISO deeri olarak dnmek en salkl yol olacaktr. Grltnn yan sra kimi durumlarda fotorafta tekrarlanan desenlerden kaynaklanan boydan boya izgilere de rastlayabilirsiniz. ngilizce kaynaklarda banding olarak rastlayabileceiniz bu duruma biz de bantlama diyebiliriz. Bu tarz sorunlarn nne geebilimek iin fotoraf makinenizin sahip olduu ISO yeteneklerini bilmeli ve ona gre yksek ISO deerlerini kullanmalsnz. Mesela siyah beyaz ekimlerde Canon EOS 5Dmin en ysek ISO deeri olan ISO 3200de bantlama srekli olan bir durum ve bu nedenle zorda kalmadan ISO 3200 deerini kullanmamaya gayret ediyorum. Eer buna bir de yazlmla + poz telafisi uygularsanz bantlamay kk boyutlu dosyalarda bile farkedebilir hale getirirsiniz. Aadaki rnek kareyi inceleyebilirsiniz.

Yksek ISO grltye neden olur. Yksek ISOda az pozlama yapp bilgisayarnzda + poz vermeniz grltleri daha da belirgin klar. Canon EOS 5D, f/5.6, 1/60, ISO 3200, +1.17EV

ISO baarm nelere gre deiir?

JPEG mi yoksa ham (ngizlizce:raw) m ekiyorsunuz? JPEG ekiyorsanz, ISO deeri arttka, ham ekimlere gre daha ok detay kayb yaayacaksnz demektir. Eer nceliiniz detaylarn korunmas ise ham ekin. Eer detaydan ziyade przsz bir grnm benim iin daha nemli diyorsanz o zaman JPEG ekebilirsiniz.

Ham ekerek JPEGe gre daha fazla detay koruyabilirsiniz. Alpha 900: kullanc beyaz dengesi, DRO, Steady Shot kapal, uzun pozlama grlt giderme ak. Iklandrma olarak standart bar florasan kullanlmtr, fla kullanlmamtr. 24.5MPlik tam boy ham dosyadan Adobe Lightroom ile TIFF dosya oluturulmu ve karlatrma amac ile %100 kesme Adobe Photoshopta oluturulup %100 kalitede JPEG olarak kaydedilmitir. Alttaki kare, Fine seviyesinde JPEG olarak, grlt giderme de en yksek olan High deerinde ekilmitir.

JPEG ekiyorsunuz, peki fotoraf makineniz grlt giderme uyguluyor mu? JPEG ekmek przsz grntler elde etmeyi garanti etmez. Makinelerin JPEG oluturma yazlmlarnda, gelen veriye ne seviyede grlt giderme uygulanp JPEG dosyalarnn oluturulacann seviyeleri olabilecei gibi bu zellik sadece alp kapatlr ekilde de olabilir. rneimizi u an ok farkl seviyelerdeki makinelerini denediim Sony firmasndan vereyim. Giri seviyesinde Alpha 230da grlt giderme sadece iki seenee sahipti: Ak ve Kapal. Giri seviyesinden orta seviyeye gei eilimindeki Alpha 500 ise kapal, normal ve yksek olmak zere 3 kademeli bir grlt giderme sunarken amiral gemisi Alpha 900, kapal, dk, normal ve yksek olmak zere drt kademe seenei sunar.

JPEG ekerken grlt giderme seviyesine dikkat etmek gerekir. Alpha 900: kullanc beyaz dengesi, DRO, Steady Shot kapal, uzun pozlama grlt giderme ak. Iklandrma olarak standart bar florasan kullanlmtr, fla kullanlmamtr. 24.5MPlik tam boy ham dosyadan Adobe Lightroom ile TIFF dosya oluturulmu ve karlatrma amac ile %100 kesme Adobe Photoshopta oluturulup %100 kalitede JPEG olarak kaydedilmitir. Alttaki kare, Fine seviyesinde JPEG olarak, grlt giderme de en yksek olan High deerinde ekilmitir.

Byk makine daha iyi ISO baarm m demektir? Makinenin boyutu deil ama makinedeki grnty alglaycnn boyutu yksek ISO konusunda dorudan etkilidir. Ayn megapiksel deerine sahip makineleri bile dorudan karlatrmak pek olaan deildir nk iin iine ok fazla deiken girer. ISO testleri sadece alglaycnn testi olmayp, lens-fotoraf makinesi ikilisini kapsayan bir sistem testidir. Bu nedenle buradaki rnek karelerimizi fikir vermesi asndan koyduumuzu anlamalsnz, bunlar kesinlikle bire bir karlatrma saylamaz.

Sistem Karlatrmas: Tam kare alglaycl DSLR Sony Alpha 900 (35mm f/1.4 G lensi f/8de), APS-C alglaycl Sony Alpha 500 (35mm f/1.4 G lensi f/5.6da), 1/2.7 alglaycl Canon Digital IXUS 870 IS (P modunda sadece ISO deitirildi, gerisine makine karar verdi ki f/3.5 kulland). Alphalarda titreim engelleme kapatld ama sanrm IXUSta kapatmay unuttum nk ISO 100de bu kadar da kt bir sonu elde etmemesi gerekiyordu. Burada biririnden farkl sistemlerin denk ISO deerlerine bakmaya altk. %100 kesmeler merkeze yakn bir noktadan alnd. Kadraj sistemde de ayn alnd. Notta da belirttiim gibi en kk alglaycya sahip kompakt makine olan Canon Digital IXUS 870 ISde titreim

engelleme sistemini kapatmay unuttum (tripoda takl ekim yaparken sistemi kapatmazsanz grnty bozma eiliminde oluyor) ve bu sonular ortaya kt. Bu ekimi tekrar ettim ama sahne ve klandrma deitii iin grseli gncellemedim. ISO 400 deerinin dierlerine benzer bir sonu verdiini syleyebilirim. ISO 400den sonra hzl bir ekilde detaylar yokoluyor ve ISO 1600deki fotorafta amur gibi bir grnt kalyor. Modern kompakt fotoraf makinelerinde kullanlan yeni alglayc teknolojileri ile yksek ISO baarm daha da artt ama DSLR seviyesinde grnt kalitesi vermeleri imkansz. Neden? Sony Alpha 900un alglayc alan 864 mm kare, Alpha 500n 368 mm kare, IXUS 870 ISinki ise sadece 21.7 mm kare! Yani Alpha 900deki alglaycnn alan yaklak 40 kompakt fotoraf makinesinin alglaycsnn toplam alanna eit.

Yksek ISO baarmndan kastedilen ne? Dk grlt seviyesine sahip, detaylar silinmeyip korunmu fotoraflar kastediyoruz. Makinemde iki tane grlt giderme eidi var, bunlarn fark ne? Birisi normal grlt giderme zellii iken ikincisi uzun pozlama yaparken devreye giren grlt giderme zelliidir. Uzun pozlama ekerken bunu ak brakmanz neriyoruz. Bu sayede ok fazla alakasz renkte piksellerle karlamann nne gemi olursunuz.

Uzun pozlama grlt giderme seeneini menlerde grebilirsiniz.

Basek neriyor

JPEG deil ham ekin. JPEG ekmekte srarlysanz, makinenizin iyi tanyn, limitlerini bilin! Ayn sahnede grlt giderme seenekleri ile tm ISO deerlerinde ekim yapn ve tarznza uygun ISO deerlerini ve grlt giderme seeneklerini belirleyin. Eer bask almayp sadece internet ortamnda paylamda bulunuyorsanz fotoraflar yzde yz boyutta incelemekte srar etmeyin. Eer ciddi kesmeler almayacaksanz internet ortamnda kk boyutlu kullanacanz dnn ve ISO baarmn bu ekilde deerlendirin. Basknn ekranda bakmaya gre daha toleransl olduunu da aklnzdan karmayn

Sony Alpha 500n ISO 6400 sonucunu eer 500px geniliindeki bir fotorafnda bakacaksak ok iyi diyebiliriz Elbette ileride byk boy bask almanz gerekebilir ama an fotoraflar ekecekseniz yksek ISO diye ok da srar etmemelisiniz. Fotoraf oluturan unsurun k olduunu ve fotoraf ekmek iin a ihtiya duyduumuzu aklmzdan karmamamz gerekir

Grlt giderme yazlmlarndan bir tane edinin. Her koulda ihtiyacnz olabilir. Bu yazlmlar hakknda bir yazmz gelecek.