Boyuna

tornalama

deneylerinde

kullanlacak

olan

kompozit

malzemeler basma numuneleri dklrken uygulanan dkm tekniklerinin ayns kullanlarak retilmilerdir. Numunelerin gezer punta ile destekli olarak ilenmesi planlandndan kalplarn ortasna, ucuna punta delii alm 8 mm apta bir metal pim yerletirilmitir. Burada ama gezer punta ile ekil 3.10da hazr hale tornalama esnasnda matris malzemenin punta delii alm ksmnn anarak salgya neden olmasn engellemektir. getirilen be farkl tip malzeme grlmektedir.

ekil 3.10 Deneylerde kullanlacak olan be farkl tipte malzeme

3.7 AISI 1050 Malzemesinin zellikleri Deneylerde kullanlacak olan AISI 1050 malzemesinin standartta belirlenen zeliklerde olup olmadnn tespiti iin baz deneyler yaplmtr. Deneyler sonucunda AISI 1050 malzemesinin gerekli zellikleri tad belirlenmitir.

3.7.1 AISI 1050 Malzemesinin Kimyasal Analizi AISI 1050 malzemesinin kimyasal analizini yapabilmek amacyla 30 mm apnda 8 mm kalnlnda bir numune tornada ilenmi ve yzey hazrlama cihaznda kaba olarak talanmtr.
102

lm yaplmadan nce

analiz cihaznn kalibrasyonu yaplmtr. Kimyasal deerleri bilinen ve firma tarafndan cihazla birlikte gnderilen H6 malzemesinin (dk alaml elik) analizi yaplarak lmlerin kararl hale gelmesi beklenmitir. kararl hale geldiinde talanan numunenin analizine geilmitir. cihazn LAS analiz program ile baklmtr. tekrarlanm alma ortalamalardr. zellikleri verilmitir [88]. lmler Sonulara

Analiz sonular 3 kez

Tablo 3.17de AISI 1050 eliinin

spektrum analiz sonular ile Tablo 3.18de spektrum analiz cihaznn

Tablo 3.17 AISI 1050 eliinin spektrum analiz sonular Element C Mn Si P S Cr Ni Oran (%) 0.528 0..842 0.216 0.010 0.057 0.017 0.035 Element Mo Cu Co Nb Fe V W Oran (%) 0.003 0.053 0.011 <0.002 98.221 0.003 <0.002

Tablo 3.18 Spektrum analiz cihaznn zellikleri [88] zellik Model yl Model ad Dalga boyu aral Odak uzunluumu izgili alan izgiler Dalm Yakma as Frekans Numune tipi Koruyucu gaz G tketimi Birimi yl nm vakum m mm (v) mm nm/mm Mhz Watt Deeri 2002 Spectrovac Model DV-6 170-780 1 50 1440 0.66 16.773 200/400 Dz Argon 2200

103

3.7.2 AISI 1050 Malzemesinin yap Analizi AISI 1050 malzemesinin iyapsn belirlemek amacyla 30 mm apnda 8 mm kalnlnda bir numune tornada hazrlanmtr. Hazrlanan numune sras ile 320, 500 ve 800 m boyutlu kat zmpara ile zmparalanm ve daha sonra 3 m boyutlu elmas pasta ile n parlatma ve 1 m boyutlu elmas pasta ile de son parlatma yaplmtr. Parlatlan numune yzeyi % 3 Nital zelti (% 95 etil alkol, % 5 Nitrik asit) ile dalanmtr. Dalanan numune yzeyi etil alkolle ykandktan sonra kurutulmutur. Bu ilemlerden sonra malzemenin mikro yap grntleri Nikon ECLIPSE MA100 optik metal mikroskobunda 200X bytmede ekilmitir. optik metal mikroskobunun zellikleri grlmektedir [89]. ekil 3.11de AISI 1050 malzemesinin 200X bytmede ekilen iyaps ile Tablo 3.19da

ekil 3.11 AISI 1050 malzemesinin 200X bytmede iyaps

Tablo 3.19 Optik metal mikroskobunun zellikleri [89] zellik Model yl Model ad Optik kafa Yntem Odaklanma Aydnlatc Mercek tp Tabla Birimi yl mm/tur mm Deeri 2009 Nikon ECLIPSE MA100 CFI60 Parlak alan ve basit polarizasyon Kaba 37.7, ince 0.2 30 W halojen lamba Ayna tipi, 50-75 mm ayarlanabilir mercekler aral MA-SP dz tabla, 170 x 230
104

ekilen grntler optik metal mikroskobunun Element Vision Lite grnt analiz program ile analiz edilmitir. Analiz sonucunda mikro yapnn % 83 perlit ve % 17 ferrit ierdii belirlenmitir.

3.7.3 AISI 1050 Malzemesinin Sertlii AISI 1050 malzemesinin sertliini belirlemek amacyla 30 mm apnda 8 mm kalnlnda bir numune tornada hazrlanmtr. Hazrlanan numune her zmparada 90 dndrlerek sras ile 320, 500 ve 800 m boyutlu kat zmpara ile zmparalanmtr. Testler HECKERT sertlik lme cihaznda gerekletirilmitir. Sertlik testlerine gemeden nce sertlik cihaz 252 Brinell sertliine sahip bir mastarla kalibre edilmitir. Kalibrasyon yaplrken ap 2.5 mm olan bir bilya ile mastara 1839 N (187.5 Kg) kuvvet uygulanmtr. Kalibrasyondan sonra numunenin 3 farkl yerinden sertlik lmleri yaplmtr. verilitir. ekil 3.12de sertlik cihaz, Tablo 3.20de sertlik cihazn zellikleri ile Tablo 3.21de AISI 1050 malzemesinin sertlik deneyi sonular

ekil 3.12 Sertlik cihaz

105

Tablo 3.20 Sertlik cihaznn zellikleri zellik Model yl Model ad lt sertlikler Yntem Frekans Birimi yl Hz Deeri 1987 HECKERT Brinell ve Vickers Mekanik 1-50

Tablo 3.21 AISI 1050 malzemesinin sertlik testi sonular AISI 1050 lm 1 lm 2 lm 3 Sertlik (BHN) 215 215 215 Ortalama (BHN) 215

3.7.4 AISI 1050 Malzemesinin ekme Dayanm AISI 1050 malzemesinin mekanik zelliklerini belirlemek amacyla 3 adet ekme numunesi ASTM E 8M-04e gre hazrlanmtr. Numunelerin ekme deneyleri ALA ekme cihaznda yaplmtr. Deneylerde n yk deeri 10 N, akma hz 4 mm/dak ve deney hz 4 mm/dak olarak alnmtr. ekil 3.13te ekme cihaz, Tablo 3.46da ekme cihaznn zellikleri [90], ekil 3.82de ekme numunesinin teknik resmi, Tablo 3.47de ekme numunesinin boyutlar, ekil 3.83te ekme numunelerinin ekme deneyi ncesi ve sonras durumlar, ekil 3.84te ekme cihaz programndan alnan ekme deneyi grafii ve Tablo 3.48de ekme deneyi sonular verilmitir.

106

ekil 3.13 ekme cihaz

Tablo 3.22 ekme cihaznn zellikleri [90] zellik Model yl Model ad Kapasite Ektensiyometre Video ektensiyometre Tahrik sistemi Kurs boyu Deney hz ayar Basma zellii Birimi yl Ton cm Deeri 2008 ALA 10 var var Elektromekanik 30 var var

ekil 3.14 ekme numunesinin ematik resmi

Tablo 3.23 ekme numunesinin boyutlar Paralel uzunluk (A) (mm) 54 ap (D) (mm) 9 0.1 l uzunluu (G) (mm) 45 0.1
107

Yarap (R) (mm) 8

ekil 3.15 Deney ncesi ve sonras ekme numuneleri

ekil 3.16 ekme deneyi grafii

Tablo 3.24 AISI 1050 malzemesinin mekanik zellikleri Akma AISI 1050 Dayanm (MPa) Test 1 437 Test 2 463 Test 3 487 Ortalama 462 ekme Dayanm (MPa) 663 705 739 702 Kopma Dayanm (MPa) 603 656 689 649

108