Szvegrts 2012 02 02 Sur la planko en unu el la plej gravaj art-muzeoj de Londono kuas 120 brikoj.

La usona artisto, Carl Andre, ne aranis ilin la aparte artisma maniero, simple li metis unu sur la alian en la formo de rektangulo. Oni povus imagi, ke balda alvenos la konstruistoj por forporti ilin. Por tiu ekspoziciao la muzeo Tate pagis en 1976 altegan sumon (i ne volis malkai al la publiko precize kiom, sed certe temis pri miloj da pundoj). La populara tag-gazeto Daily Mirror havis sian opinion pri tiu elspezo. Aperis en i artikolo sub granda titolo Kia granda stultao! Mi ne atas trovi min en konsento kun Daily Mirror, kies opinio pri artismaj aferoj ne estas kutime atentinda, tamen en i tiu okazo mi devas sam-opinii. Ne plaas al mi konfesi tion. u estas mi mem, kiu estas tro stulta por kompreni? Multaj tre famaj artaoj ne estis komprenataj en la propra tempo, kaj nur poste la homoj komencis ati ilin. Van Gogh, ekzemple, kiu nun estas unu el la plej famaj kaj amataj artistoj, dum sia tuta vivo vendis nur unu pentraon. La urinujo de la franca artisto Marcel Duchamp nun estas klasikao , sed kiam li unue proponis in al nov-jorka art-muzeo en 1917, i ne estis akceptita. E kontra la Turo Ejfelo venis multaj plendoj kiam i estis us konstruita poste i fariis la plej fama vidao de Parizo, kiun iuj turistoj nepre devas viziti. Povus esti, ke post kvindek jaroj la brikoj de Andre farios klasikao, same kiel la urinujo de Duchamp, kaj ke oni memoros kun malestimo la homojn, kiuj estis tro malklar-vidaj por kompreni ilian artisman valoron. Jam mi rimarkas, ke mia 18-jara filo vere uas tiajn artaojn, kiujn mi mem rigardas kun granda dubo. Kiam li vidas, ekzemple, pentraon tute nigran (ja ekzistas tiaj pentraoj), li trovas tion vere amuza. Multaj modernaj artaoj vekas la demandon, kio entute estas arto. Por mi artao estas pentrao, skulptao, a simile. Sed la modernaj artistoj i povas anka esti vid-kasedo a malnova meblo a filmo nur ke temas pri filmo, kian neniu volus rigardi krom specialisto pri arto. (Sed u artistoj produktas siajn verkojn nur por montri al aliaj fakuloj?) Mi mem supozus, ke io, kion oni difinas arto, devus celi la okulon, same kiel muziko celas la orelon. La la artistoj ne: la ili arto povas anka esti okazao. En 1995 ekzemple la brita artisto Martin Creed kreis verkon kun la titolo La lampoj, kiuj altias kaj malaltias. i konsistas el precize tio: malplena ambro, kie la lampoj altias kaj malaltias. Ne la artisma maniero, kiel ekzemple la koloraj lumoj en disko-dancejo. Simple normale, kiel povus fari ies lampoj hejme. La la usona artisto Richard Prince, artao povas anka esti erco. En 1985 li prenis ercon (ne tre bonan) el revuo. Li skribis in senzorge sur malgranda papero, aldonis sian nomon, kaj vendis in por $10. Por la dua erco li ricevis iom pli. Nun li pentras la ercojn tre bele sur grandaj tabuloj, kiujn oni pendigas en la plej famaj art-muzeoj, kaj li ricevas por ili milojn da dolaroj.

Kion oni devas fari por ricevi tian sukceson? Se mi mem skribaus malbonan ercon sur potkarto, neniu donus al mi e $10. Simile, se mi portus urinujon al art-muzeo kaj proponus ekspozicii in, oni ridus. La artisma aspekto de tiuj kreaoj dependas de la situacio en kiu oni prezentas ilin. Sed u la valoro de artao ne devus trovii en la verko mem, senkonsidere de la loko a la maniero de ia ekspozicio ? Kiam mi iras al muzeo kaj vidas tiajn ekspoziciaojn, mi sentas enon. Estas la sama sento, kiun mi havas, kiam iuj ridas pro erco, kiun mi ne komprenas. Mi e sentas iom da kolero u mi estas tiel stulta kaj malmoderna, ke nur mi ne trovas in amuza? Pluraj verkoj, kiujn mi vidis en art-muzeoj, la mia opinio estus tute tagaj se ili aperus en alia formo, ekzemple kiel afio, a reklamo, a kiel bildo en revuo. Tiam verajne anka mi uus ilin kaj longe memorus ilin. Sed kiam ili aperas sur la muroj de muzeo, ili ricevas gravecon kaj ajnan signifon, kiun ili ne meritas. Kelkfoje per tiaj verkoj la artistoj deziras pensigi la rigardantojn pri la celoj de la arto mem. Kaj tio funkcias; kiam oni rigardas artaon kun la titolo Folio de papero A4 kunpremita por formi pilketon, a alian, kiu konsistas nur el tute ordinara lampo fiksita al muro, oni ja demandas sin pri la celo de arto, u ne? Aliflanke, u la celo de arto estas nur diskutigi pri la celo de arto? Tio estas kiel uzi Esperanton nur por paroli pri Esperanto. En la muzeoj de la mondo trovias art-verkoj el antaaj jar-centoj, e el tre malproksimaj tempoj, kiujn oni ankora nun rigardas kun granda plezuro. Sed se la areologoj de la estonteco el-fosus la muzeon Tate kaj trovus la brikojn de Carl Andre, kion ili pensus? Verajne ili e ne komprenus, ke temas pri artao: ili supozus, ke la brikoj estis ordinaraj konstru-materialoj sen artisma celo. Kaj kiam temas pri la lampoj kiuj altias kaj malaltias, de tiu verko ili tute ne trovus restaon.