PEMBEZAAN

2.1 TAFSIRAN PEMBEZAAN SECARA GEOMETRI Misalkan y = f(x) ialah suatu fungsi. Pembezaan atau terbitan fungsi f terhadap x, ditandakan dengan f, ditakrifkan sebagai

dengan syarat had tersebut wujud. Jika P(x0, y0) merupakan suatu titik pada lengkung y = f(x), maka kecerunan garis tangen kepada titik di P ditakrifkan sebagai

dengan syarat had tersebut wujud Pembezaan kaedah prinsip pertama Langkah 1 Diberi y = f(x). Tuliskan ungkapan f(x + x). Langkah 2 Ringkaskan ungkapan f(x + x) f(x). Langkah 3 Permudahkan ungkapan

Langkah 4 Gunakan keputusan Langkah 3 untuk menghitung

Contoh

2.2 PEMBEZAAN FUNGSI ALJABAR MUDAH Pembezaan Fungsi Malar Jika y = c (c pemalar), untuk semua x, maka

Pembezaan Kuasa Integer Positif Jika y = xn, dengan n ialah integer positif, maka untuk semua nilai nyata x,

Contoh

2.3 KAEDAH PEMBEZAAN Pembezaan Hasil Darab Fungsi Dengan Pemalar Jika y = cu dengan u ialah suatu fungsi yang terbezakan terhadap x, dan c pemalar, maka

Pembezaan Hasil Tambah Fungsi Misalkan u dan v merupakan fungsi terbezakan terhadap x, dan y = u +v, maka

Pembezaan Hasil Darab Fungsi Misalkan u dan v merupakan fungsi terbezakan terhadap x, dan y = uv, maka

Pembezaan Hasil Bahagi Fungsi Misalkan u dan v 0 merupakan fungsi terbezakan terhadap x, dan y = u/v, maka

Pembezaan Kuasa Sebarang Integer Jika y = xn, dengan n ialah sebarang integer, maka

2.4 PETUA RANTAI Jika g dibezakan pada titik x dan f boleh dibezakan pada titik g(x), maka hasil gubahan f g boleh dibezakan pada titik x. Dengan kata lain, jika y = f[g(x)] dan u = g(x) maka

Contoh 2.5 PEMBEZAAN FUNGSI TRIGONOMETRI Jika u = g(x) suatu fungsi terbezakan terhadap x, maka dengan menggunakan petua rantai, diperolehi

Contoh

2.6 PEMBEZAAN FUNGSI LOGARITMA Pada umumnya, jika u = u(x) ialah suatu fungsi terbezakan terhadap x, dan y = logau, maka dengan menggunakan petua rantai diperolehi

Seterusnya, apabila a = e diperolehi

2.7 PEMBEZAAN FUNGSI EKSPONEN Jika y = ax, maka

Jika u = g(x) suatu fungsi terbezakan terhadap x dan y = au(x) apabila a = e, maka dengan menggunakan petua rantai diperolehi

Contoh 2.8 PEMBEZAAN FUNGSI TERSIRAT Jika y dan x ditakrifkan secara tersirat dan tak tersirat, maka

Jika u = g(x) suatu fungsi terbezakan terhadap x, maka

2.9 PEMBEZAAN FUNGSI BERPARAMETER Pembezaan berparameter merupakan penggunaan petua rantai, iaitu

dan juga keputusan

Contoh 2.10 PEMBEZAAN FUNGSI HIPERBOLIK Jika u suatu fungsi terhadap x, maka dengan menggunakan petua rantai diperolehi

6.1 Pembezaan Dan Kamiran Fungsi Trigonometri Songsang Dalam bahagian ini kita akan terbitkan rumus-rumus pembezaan bagi fungsifungsi sin-1x, tan-1x dan sek-1x, manakala rumus pembezaan tiga fungsi yang lain boleh diperoleh daripada pembezaan tiga identiti berikut.

Dalam perbincangan seterusnya kita memerlukan identiti berikut.

6.1.1 Pembezaan y = sin-1x

6.1.2

Pembezaan y = tan-1x

6.1.3

Pembezaan y = sek-1x

6.1.4

Pembezaan y = kos-1x, y = kot-1x dan y = kosek-1x

Pada amnya jika u(x) ialah fungsi dalam x maka diperoleh,

6.1.5

Kamiran Melibatkan Fungsi Trigonometri Songsang Pembezaan Pengamiran

Contoh 6.2 Pembezaan Dan Kamiran Fungsi Hiperbolik Songsang

Dalam bahagian ini kita akan terbitkan rumus-rumus pembezaan bagi fungsi-fungsi sinh-1x, kosh-1x dan tanh-1x, manakala rumus pembezaan tiga fungsi yang lain boleh diperoleh daripada pembezaan tiga identiti berikut.

6.2.1

Pembezaan y = sinh-1x

6.2.2

Pembezaan y = kosh-1x

6.2.3

Pembezaan y = tanh-1x

6.2.4

Pembezaan y = koth-1x, y = sekh-1x dan y = kosekh-1x

Pada amnya jika u(x) ialah fungsi dalam x maka diperoleh,

Contoh 6.3 Penggunaan kamiran lanjutan. 6.3.1 Panjang Lengkung ( i ) Bentuk koordinat Cartesan

( ii ) Bentuk parameter