Pojam I zadaci metodologije pedagogije I njeno mesto u sistemu pedagoske nauke Rec metodologija potice od grcke slozenice methodos

( istrazivanje, postupak, put, nacin) logos (razumevanj, um).Metodologija je nauka o putevima naucnog saznanja, a metodologija je pedagoska disciplina koja proucava puteve naucnog saznanja na podrucju vaspitanja.Metodologija sistematizuje naucne puteve metode I postupke istrazivanja kako bi se u odredjenoj oblasti mogli resiti problem I dali odgovori na nova bitna pitanja. Mozemo istaci da postoji razlika izmedju metodologije I metoda. I ako se u metodologiji posebni logicki problem ne resavaju. Podrazumeva se da su u osnovi svih razmuisljanja bilo kog metodoloskog problema, sto ne znaci da se metodologija moze poistovetiti sa metodom. Znaci, treba istaci da je u sastavu metodologije I tehnike istrazivanja sto je jos jedan od vaznijih razloga da se kod mnogih metodologa naglasavaju dva glavna aspekta metodologije : 1. Metode, tehnike I instrumenti istrazivanja 2. filozofije nauke I logicka analiza. Takodje metodologija omogucava bolje koriscenje postojeceg naucnog iskustva u oblasti istrazivanja cime se ne iskljucuje da se akt otkrica ne moze normirati. Princip je da pedagoska istrazivanja I njihoi rezultati snazno uticu na njihove zadatke. Zato ova metodologija predstavlja okosnicu svakog istrazivanja I menjanja pedagoske prakse na osnovu pojmovnog odredjivanja metodologije pedagogije proizilaze I dva osnovna zadatka koji se u literaturi grupisu u nekoliko osnovnih kategorija: a) Zadaci teorijskog epitemolioske grupe, epitemologija (nauka o saznanju) B) Zadaci organizaciono- tehnicke prirode. Teorijske osnove metodologije pedagogije 19. vek vazan za formiranje pedagogije kao nauke ( ferdnard) Polazeci od zadataka metodologije pedagogije proizilazi da je ona tesno povezana sa logickom naukom kao naukom o zakonitostioma logickog misljenja. Znacaj logike za metodologiju je posebno vazan kada se ima u vidu da se metodologija bavi naucnim saznanjem I naucnim zakljucivanjem. Osmovi logike kao filozofske discipline koja se bavi zakonitostima, logickog misljenja nalazi primenu u opstoj metodologiji nauka koja je I u osnovi pedagoske metodologije.Na osnovu toga proizilazi da je odnos metodologije I pedagogije odnos opsteg I posebnog. Specificnosti metodologije u odnosu na logiku je u tome ( u odnosu na logiku ) sto se metodologija bavi konkretnim metodama, tehnikama I instrumentima proucavanja jednog podrucja na rimer u slucaju metodologije pedagogije to je slozena oblast vasp. U okviru odredjenih institucija I van institucija. MP je u okviru teorijskih osnova povezana I sa gnoseologijom ili teorijom saznanja. Ova oblast pedagogije se posebno bavi izvorima, sredsvima I prirodom ljudskog sazznanja I dr. Od znacaja za metodologiju pedagogije I epistemoglogija kao deo aksiologije koja se specificno bavi naucnim saznanjima uopste. S obzirom na to epistemologija se bavi problematikom saznanja u odredjenoj nauci, u istoriji pedagogije polazeci od razlicitih filozofsko-logicko- gnoseoloskih predpostavki u oblasti istrazivanja vasp., dolazi do konstituisanja raznovrsnih epistemoloskih potupaka u istrazivanju vaspitanja. Na osnovi navedenog zakljucujemo da je osnos logijke, gnoseologije I epistemologije drustvenih nauka MP, odnos opsteg, posebnog I pojedinacnog.

RAZVOJ METODOLOGIJE PEDAGOGIJE U NASOJ ZEMLJI Kada se radi o razvoju MP u svetskim realizacijama, uslovno se izdvajaju dva perioda I to: 1) Period iskustvenog saznanja pedagoske stvarnosti I 2) period sistematskog naucnog istrazivanja u pedagogiji. 1.Polazi se od iskustva. U okviru ovog kursa-predavanja u ovom semestru, mi cemo prikazivati vazne momente I tendencije u razvoju metodologije nakon perioda kada pedagogija formalno dobija status nauke. Poznato je iz istorije pedag. Da se ovaj period vezuje za 19. Vek I johana fridriha-herbarta koji je prvi predavao pedagogiju na univerzitetu u Keninzbergu. Prvi prof. pedagogije Herbart je smatrao da pedagogija treba da pociva na dvema osnovama: A) Teorijska pedagogija koja se bavi ciljem vasp. Oslanja se na filozofiju (etiku kao filozofsku discipline) B) Prakticna pedagogija- koja se bavi sredstvima vaspitanja, po herbertu mora da se oslanja na psihologiju. Zasnivanje teorijske pedagogije posebno je vazno sa aspekta MP. Ne ulazeci dublje do fenomena u daljem, radu cemo dati kraci prikaz metodologije u nasoj zemlji. Razvoj metodologije kao I pedagogije u nasoj zemlji isao je uporedo sa razvojem pedag. U evropskim I svetskim zemljama. Poznati I uvazeni srpski pedagozi u 19. I pocetkom 20.veka bili su pod snaznim uticajem herberta I njegove metodoloske orijentacije. Najpoznatiji predstavnici herbertove pedag. Bili su Voislav Batic poznati pedagog, I LJubomir, Pritic, Stevan Okanovic I dr.Predstavnici suprotne orijentacije bili su Jovan Miodragovic, Sreten M Adzic, Milis Milosevic I dr. Ipak u to vreme dominirao je Herbartov deduktivisticki I filozofsko- metodoloski pristup.Izmedju dva svetska rata u jugoslovenskoj pedagogiji se malo raspraavljka o metodoloskim pitanjima takodje posle drugog svetskog rata taj trend se raspravlja pod snaznim uticajem sovjetske pedagogije. Period tzv. Metodoloske preorijentacije nastupa nakon 1950god. U tom periodu metodoloskim pitanjima se bavi Vlado Smit, Vladimir Muzic, Radisav Nickovic, Nikola Potonjak I dr. u pomenutim periodima od 1963- 197.god prevode se na srpskom jeziku I pravi prirucnici metodologije tzv. Gradjanske orijentacije. Intenzivniji razvoj metodologije pedagogije interesantan je nakon 1990 kada veci br. Domacih pedagoga objavljuje radove iz MP.Navescemo samo neke od njih Veljko Bandjur, Radenko S Krulj, Nikola Pitkonja, Dusan Savicevic I dr. Otvaranjem uciteljskog fakulteta u Bg. Leposavicu, I Uzicu, Jagodini, MP postaje posseban studenski predmet konacno danas u srbiji postoje dva istrazivacka institute za pedagoska istrazivanja I dr institute za pedagogiju I andragogiju. Na osnovu ovoga mogu se izversti sledeci periodi u razvoju Metodologije pedagoskih istrazivanja:

1)Do drugog svetskog rata 2) posle 2 svetskog rata do 1953god (u tom periodu je bila dominacija normativnih- norma I spektularnih (razmisljanja) 3)od 1953-1966god. (pojava prvih esprativnih radova). 4) od 1966-1993god (osnivanje prvih naucih institucija I uvodjenje metodologije u system studija na filoz.fakultetima na grupi za pedag. 5) posle 1993god uvodjenje ovog predmeta na uciteljskim fakultetima uvodi se u plan I program 6) posle otvaranja strukovnih studija za obraz. Vaspitaca na pojedinim skolama uvodi se predmet MP. Sve su ovo zakljucki koji ukazuju da se oseca nagli razvoj MP u nasoj zemlji. SUSTINA TRANSFERZALNOG ISTRAZIVANJA- VRSTE ISTRAZIVANJA 1. Transferzalno istrazivanje je vrsta empirijskog istrazivanja koje se organizuje kada se zeli doci do odredjenih postupaka u proucavanji nekog pedagoskog problema. Na vecem br. Subjekata u razlicitim uslovima I prostorima istrazivanja ali u istim po pravilu u sadasnjem vremenu. Ova vrsta se koristi u pedagogiji da bi se doslo do odredjenioh saznanja u sto kracem vremenskom periodu. Izvodi se sa vecim br. Subjekata ( mozemo da primenimo u jednoj skolskoj godini da vidimo da li metoda efikasna ). Ova metoda ima I poz I negativne efekte ( negativne-dolazi do isipanj, metoda nije sigurna) Transferzalna ili presek istrazivanja- drugi naziv. Vrsi se ukrstanje odudara jedan . 2. Longitudalno istrazivanje je kontrolno predavanje, proucavanje nekog pedagoskog problema u toku njegovog trajanja. Ovim istrazivanjem se u kracemili duzem vremenskom periodu prati razvoj neke pedagoske situacije. Primer: nekad istrazivanje moze da traje I po nekoliko godina zato se zove longitudinalno istrazivanje. Imamo u vidu mnoge varijable koje koristimo u toku istrazivanja. Kvalitet ove metode koliko se koristi sa drugim fundimentalnim istrazivanjem. 3. Fundimentalna ili bazicna istrazivanja bave se proucavanjem osnovnih (bazicnih problema u vo.procesu koje su od posebnog znacaja za decu ) utvrdjju se fenomeni u vaspitanju I obrazovanju. Koristimo neka saznanja sa kombinacijom drugih metoda da bi smo dosli do odredjenih saznanja , ovd se gleda cilj vaspitanja I obrazovanja. Uvodjenje reformi u skolama, uvodjenje bolonjske nastae (prvi univerzitet u svetu nastao po bolonji) slabost ovog istrazivanja je to sto svaki strucnjak stavlja aspect na svoj predmet- pedagog, psiholog, sociolog.

OPERATIVNA ISTRAZIVANJA U pedagogiji se koristi kada se zeli doci do neke opste teorije ili saznati neka zakonitost na osnovu proucavanja I prikljucivanja podataka do kojih se dosko bazicnim istrazivanjem PRIMER gde se vrsi jedno istrazivanje sa decom, karakteristike dece predskolskog uzrasta: visina, tezina, proctor gde se radi, tako se fudamentalnom metodom dolazi do zakonitosti. Aukciona istrazivanja imaju za cilj konkretno menjanje I unapredjivanje v-o rada. To je provera pedagoskih vrednosti u vodjenju novena u v-o rau ima primenu u pedagogoiji ( 6 celina-pedagogijaopsirno ). Vazno je da znamo vrste istrazivanja, da znamo bitno za svaku vrstu. Aukciona istrazivanja obicno koristimo mi sami praksi kada zelimo da dodjemo do odredjenih podataka, uvek da otkrivamo I saznajemo nesto novo. METODE PEDAGOSKOG ISTRAZIVANJA 1. Idejni projekat 2. Studijski projekat 3. Tehnicki projekat Idejni projekat faze 1. 2. 3. 4. 5. 6. Formiranje problema Definisanje kljucnih pojmova Cilj istrazivalja Zadaci Hipoteze I varijable Znacaj

Objasnjenje 1. Formulazije problema istrazivanja. Produbljujemo saznanja o odabranom problem koji istrazujemo. 2. Definisanje osnovnih kljucnih pojmova u nekom udzbeniku postoje-moraju da budu pojmovi u vidu problema 3. Cilj istrazivanja moramo da ukazemo njegovu vrednost vaznost.U kojoj meri doprinosi da se v-o praksa unapredi 4. Zadaci istrazivanja moraju da budu u vezi sa ciljem ne smeju da odudaraju od cilja 5. Hipoteze,pod hipoteze I varijable K=f (o,s) Y=f(x)

y- zavisna varijabla K(h) nezavisna varijabla postoje mnogi faktori koji ometaju istrazivanja to su: parazitarne varijable one ometaju nase istrazivanje .Pr: Poljoprivredno istrazivanje prati se tok razvoja,, jave se gljive koje ometaju razvoj ploda biljke.To su paraziti. To su faktori kada pada sneg ili kusa da li ce da unisti plodove. Da svojim umecem uticemo na unistenje ove varijable. Idejni projekat sadrzi sl. Elemente: a)formulaciju problema istrazivanja, b) definisanje kljucnih pojmova. 1. Problem istrazivanja je osnovna I polazna osnova istrazivanja. Pr: uticaj motivacije na nastavu I uspeh u sr. skoli. Taj problem mora da bude sa vise strana sagledan. Trazimo literature istrazivanja koja su drugi autori radili, da kriticki razmotrimo sa nasim saznanjem. Kada smo formulisali problem prelazimo na sledecu fazu. 2. Definisanje kljucnih osnovnih pojmova na osnovu literature vidimo koji su to vazsni pojmovi za nasu temu, istrazujemo da vidimo da li su oni od drugih autora dobro formulisani. Da vidimo da li to prihvatamo ili cemo nase da unesemo. (FALI DEO 3,4, I 5) 6. Metode tehnike koju koristimo ako je npr. Istorijska tema tada ne mozemo da koristimo samo jednu metodu nego moze,mo koristiti deskriptiovnu metodu. 7. Naravno instrumente-alat bez kog ne mozemo da obavljamo cilj istrazivanja. 8. Sredjivanje I obrada podataka.

SA

SKRIPTE

TEHNIKE POSMATRANJA I REGISTROVANJA PEDAGOSKIH POJAVA Ova tehnika pripada onim istrazivackim tehnikama koje su najstarije I veoma efikasne u sakupljanju empirijske gradje. Ovu tehniku koristimo u okviru svih metoda istrazivanja. Treba koristiti ovu tehniku u posmatranju onih pojava koje su dostupneistrazivacima, primenjujemo je u slucaju kada su pojave ocigledne I njena je prednost bas u ovoj cinjenici. Postoji vise fazza posmatranja. Visefazno ima prednost u odnosu na jednofazno. Registrovanje jeste vodjenje protokola p[osmatranja koje se vrsi u toku posmatranja ili nakon izvrsenog posmatranja. U zavisnosti od osposobljenosti istrazivanja ono meze biti : Scenografski obelezeno, kasetofon, fotoaparati, kamera

Intervjuisanje je vrlo pogodna tehnika u naucnom istrazivanju za dobijanje podataka od kojih se na drugi nacin ne moze doci. To je planski nenametljiv ili sistematski primenjen razgovor sa ispitanikom sa odredjenim povodom I zeljom za proveru odredjenih zapazanja I istrazivacima. Intervju mozemo koristiti u ispitivanju pojedinaca v-o grupe, razreda Postoje dve vrste intervjua: standardizovani I slobodni . Zahtevi za intervjuom su brojni. -jasno naznacen cilj intervjua -najopstije upoznavanje sredine kolektiva , -odgovori ucesnika moraju biti dobrovoljni (bez prisile) -nuzno je jasno naznaciti vreme I mesto etape, nacin vodjenja intervjua I dr. Anketiranje je istrazivacka tehnika kojom se dobijaju podaci ispitanika tako sto odg. Na upitnik, pismeno ili usmeno. Postoje dve vrste ankete: pismeno I usmeno. Upitnik je instrumentan ankete on je u sustini spisak pitanja na koji se od ispitanika trazi odg. U upitniku pitanja mogu biti otvorenog I zatvorenog tipa, isto otako I kod sastavljanja upitnika moraju biti ispunjeni odredj. Uslovi. POSMATRANJE I PONASANJE DECE Novi izgled radne sobe Kooperativnost na realizaciji roditelj-dete vaspitac, Posmatranje Dece Koji su centri privukli vise paznje koji nisu bili posveceni predlozi za novu, Individualno pracanje

METODOLOGIJA Skaliranje je istrazivacka tehnika koja nam omogucava skaliranje kategorije postavljane kao grupe nizih elementa koji se obuhvata istrazivanje problema . Instrument skaliranje je skala koja se sastoji od niza tvrdnji sudova, pozitivnih I negativnih iloi cinjenica svrstanih po odredjenom rasporedu . Skale mogu biti: Skale procena Skale sudova Skale

A po nacinu prikazivanjakategorija mogu biti: numericke, deskriptivne I graficke. U pedagoskim istrazivanjima koristimo dve vrste skala: Skala likertovog tipa I cek lista. Skala lik. Tipa je petoclana skala npr. Potpuno se slazem Uglavnom se slazem Sve jedno mi je Ne slazem se Protiv sam

Cek lista je deskriptivna skala sudova gde umesto vise predlozenih sudnji ima samo dva pozitivna I negativna. Sociometrijski postupak sae koristi pri ispitivanju odredj. Socijalnih grupa. Instrument za proucavanje svih tehnika jeste sociometrijski test I sociometrijska skala. POPULACIJA I UZROK U ISTRAZIVANJU Pod populacijom se uvek podrazumeva ukljucivanje sveukupnih slojeva u istrazivanju odredjenih problema. To su : ustanove, procesi, pojave. Uzrok istrazivanje se po pravilu korisnika nije moguce istrazivanjem obuhvatiti celinu postupci tj. Sve slucajeve u kojima se ispitivani fenomen, pojave nalazi se uzrok u sebi sadrzi sve bitne oblike I onih slucajeva koji nece biti obuhvaceni istrazivanjem . Tako odabrani umanjeni br slucajeva zovemo uzrok. Primer.U manjem skupu je populacija a uzrok je podskup osnovnog skupa. Uzrok moze biti slucajni, namerni I mesoviti. STATISTIKA U PEDAGOGIJI Vec smo istakli da je jedan od osnovnihj zadataka metodologije otkrivanje zakonitosti u procesu vaspitanja. Time MP ostvaruje epistemologiju, heuristicku I prakticnu f-ju. U procesu vaspitanja u okviru sistema pedagoskih disciplina kao I pedagogije kao integralne nauke ovaspitanju. Donosenje zakljucaka o karakteru odredjene pojave koju istrazujemo obavezno zahteva merenje I kvantifikovanje u ovim aspektnim jedinicama koje su predmet izucavanja. Takvo merenje I kvantifikovanje je predmet pedagoske statistike. Prema tome pedagoska statistika se moze odredjivati kao deo MP koja se bavi proucavanjem masovnih pojava I obuhvata vaspitanje.

PODELA PEDAGOSKE SISTEMATIKE 1. Deskriptivna sistematika (vrsi prikupljnje podataka, tabeliranje kako bi se preslo na istrazivanje, 2. Statisticka zakljucivanja-prost prikaz (prikaz numerickih podataka) 3. Multivarijantna statistika (analizira tri slucaja varijable istovremeno ) OSNOVNE ETAPE STATISTICKE OBRADE PODATAKA 1. Signiranje, kodiranje ili sifrovanje 2. Grupisanje podataka, prebrojavanje statistickih jedinica) 3. Tabeliranje MERE SREDNJIH VREDNOSTI I MERE VARIJABILNIH MERE SREDNJIH VREDNOSTI M PRESEKA Aritmeticka sredina (mx) Medijana Md Aritmeticka sredina predstavlja meru koja se dobija tako sto se svi aritmeticki podaci saberu (x) pa se njihov zbir podeli sa 2. Formula za aritmeticku sredinu M=x/N Formula za negrupisane podatker je M=fx1/ N Medijana predstavlja tacku u distribuciji rezultata koja taj niz deli na dva jednaka dela. Izracunava se po obrascu Md=n/2 (broj slucajeva N) (za parne brojeve ) Za negrupisane Md=N+1/ 2 za neparne brojeve Mod predstavlja meru koja se sa nejvecom ucestaloscu javlja u nizu mera.