Philip K.

Dick Blade Runner

Czy androidy marz o elektrycznych owcach?

Przeoy Sawomir Kdzierski

Dla Maren Augusty Bergrud 10 sierpnia 1923 14 czerwca 1967 Auckland

W dniu wczorajszym zdech w ofiarowany krlowi Tonga w 1777 roku przez synnego podrnika, kapitana Cooka. Zwierz yo nieomal 200 lat. w, zwany TuImalila, zdech na terenie krlewskiego paacu w stolicy Tongi, Nuku, na wyspie Aloga. Nard tongaski uwaa zwierz za wodza; do dogldania go wyznaczono specjalnych opiekunw. w olep kilka lat temu podczas poaru buszu. Radio Tonga poinformowao, e ciao TuImalili zostanie przesane do Muzeum w Auckland na terenie Nowej Zelandii. Reuter, 1966

Rozdzia I
Przyjemny, delikatny elektryczny impuls automatycznego budzika wysany przez stojcy przy ku programator nastroju obudzi Ricka Deckarda. Zdziwiony zawsze dziwio go, e niespodziewanie zupenie nie chce mu si spa wsta z ka ubrany w sw wielobarwn piam i przecign si. Jego ona Iran lec w swoim ku otworzya szare, niewesoe oczy. Mrugna, jkna cicho i znowu zamkna powieki. Nastawia swojego Penfielda na zbyt saby impuls powiedzia Rick. Przeprogramuj go, obudzisz si i... Nie dotykaj mojego programatora. Jej gos by nieprzyjemnie ostry. Wcale nie chc si obudzi. Usiad na krawdzi ka, pochyli si i zacz przekonywa j agodnie: Jeeli zaprogramujesz odpowiednio silny impuls, bdziesz zadowolona, e si obudzia. Na tym polega caa sprawa. Przy ustawieniu programu na pozycj C, impuls odblokowuje wiadomo. Wiem to po sobie. Przyjanie, bowiem czu si yczliwie usposobiony do caego wiata (jego program ustawiony by na D), poklepa jej nagie, nieopalone rami. Trzymaj swoje apy przy sobie, glino burkna. Nie jestem glin. Poczu przypyw irytacji, cho wcale go nie zaprogramowa. Jeste czym gorszym oznajmia ona. Oczy miaa zamknite. Jeste morderc wynajtym przez gliny. Nigdy w yciu nie zabiem ludzkiej istoty. Jego irytacja potgowaa si, stawaa si wyran wrogoci. Tylko te biedne andki odpara Iran. Chciabym zauway, e nigdy nie wahaa si wyda pienidzy, ktre dostaem za zrealizowanie listu goczego, na pierwsz lepsz rzecz, jaka ci wpada w oko. Wsta i podszed do konsoli swego programatora nastroju. Zamiast oszczdza, ebymy mogli kupi prawdziw owc i zastpi ni t elektryczn imitacj. Zwyke, elektryczne zwierz, za moje ciko wypracowane przez lata zarobki. Zawaha si, czy zaprogra-

mowa trankwilizacj midzymzgowia (ktra usunaby jego wcieko), czy te stymulacj (co z kolei podranioby go w sposb wystarczajcy, by wygra t sprzeczk). Jeli nastawisz na wiksz agresj oznajmia Iran, patrzc na uwanie nastawi to samo. Nastawi na maksimum i bdziesz mia tak drak, przy ktrej zbledn wszystkie nasze dotychczasowe sprzeczki. No, sprbuj. Wstaa gwatownie, podskoczya do swego programatora nastroju i stana, wpatrujc si w Ricka z wciekoci. Westchn. Jej groba podziaaa. Nastawi to, co mam zaplanowane na dzi. Odszuka w tabeli 3 stycznia 2021 i zobaczy, e przewidziana jest powana, profesjonalna postawa. Jeeli zaprogramuj zgodnie z planem zapyta przezornie czy zrobisz to samo? Czeka, nie chcc wykona pierwszego kroku, zanim ona nie zgodzi si pj w jego lady. W moim planie na dzi mam sze godzin depresji poczonej z samooskareniem odpara Iran. Co? Dlaczego to wprowadzia? Taki pomys unicestwia ca koncepcj programatora nastroju. Nie miaem pojcia, e mona zaplanowa co takiego doda pospnie. Siedziaam tu pewnego popoudnia odpara Iran i oczywicie wczyam Przyjacielskiego Bustera i Jego Przyjacielskich Przyjaci. Mwi o wielkiej rewelacji, ktr ma zamiar wkrtce ogosi i wtedy wanie pucili t wstrtn reklamwk, t, ktrej nie cierpi, wiesz o Oowianych Ochraniaczach Mountibanka. Wtedy wyczyam na chwil dwik i nagle usyszaam dom, ten dom. Usyszaam... wykonaa ruch rk. Puste mieszkania powiedzia Rick. Czasem sam je sysza w nocy, kiedy powinien by spa. A przecie obecnie na wp zamieszkany budynek mieszkalny zajmowa wysokie miejsce w statystyce zagszczenia; tam gdzie przed wojn byy kiedy przedmiecia, mona byo znale cakiem opuszczone budynki tak w kadym razie opowiadali na miecie. Nie zweryfikowa tej informacji; podobnie jak wikszoci ludzi nie zaleao mu na sprawdzeniu tego bezporednio. W chwili, gdy wyczyam w telewizorze foni powiedziaa Iran byam w nastroju 382, wanie go nastawiam. Tak wic, cho odbieraam t pustk intelektualnie, nie czuam jej. Moj pierwsz reakcj byo uczucie wdzicznoci, e sta nas na programator nastroju Penfielda. Ale kiedy uwiadomiam sobie, jak niezdrowe jest to odczuwanie nieobecnoci ycia, nie tylko w tym budynku, ale wszdzie i odreagowywanie tego... rozumiesz? Mam wraenie, e nie. Ale przyjto uwaa to za oznak choroby umysowej, nazwano brakiem waciwego oddziaywania. Pozostawiam wic wyczon foni, usiadam przy programatorze i zaczam eksperymentowa. I wreszcie znalazam, jak ustawi rozpacz. Na jej smagej, zuchwaej twarzy pojawi si wyraz zadowolenia, jakby udao si jej osign co godnego uwagi. Wczyam wic j do

mojego planu, dwa razy w miesicu. Sdz, e to sensowny okres, by odczu beznadziejno wszystkiego, beznadziejno pozostawania tu, na Ziemi, podczas gdy wszyscy rozgarnici ludzie wyemigrowali, nie uwaasz? Ale przy takim nastroju odpar Rick moesz mie skonnoci do pozostawania w nim, niewyprogramowania si z niego. Taka rozpacz, obejmujca cakowit realno, ma tendencj do samopowtarzania. Programuj automatyczne przestawienie na 481 trzy godziny pniej odpara gadko. wiadomo otwierajcych si przede mn rozlicznych moliwoci, nowa nadzieja, e... Znam 481 przerwa jej. Wielokrotnie nastawia t kombinacj, mia do niej wielkie zaufanie. Posuchaj rzek siadajc na ku. Uj j za rce i przycign do siebie. Nawet przy automatycznym wyczeniu naraanie si na jakiekolwiek depresje jest niebezpieczne. Zapomnij o tym, co zaplanowaa, a ja zrobi to samo. Nastawimy oboje 104 i przeyjemy to razem, potem pozostaniesz w tym nastroju, a ja przestawi swj na normalny, urzdowy sposb bycia. Pniej chciabym wskoczy na chwil na dach i zobaczy co z owc, a wreszcie udam si do biura. Bd w ten sposb mia pewno, e tymczasem nie siedzisz tu mylc nie wiadomo o czym i nie ogldajc telewizji. Puci jej dugie, smuke palce, przeszed przez cae rozlege mieszkanie do saloniku jeszcze pachncego ledwo uchwytnie ostatnimi papierosami wypalonymi w nocy. Pochyli si, by wczy telewizor. Z sypialni dobieg go gos Iran. Przed niadaniem nie trawi telewizji. Nastaw 888 powiedzia Rick czekajc a aparat si nagrzeje. Pragnienie ogldania telewizji, bez wzgldu na to, co w niej nadaj. Nie mam obecnie ochoty nastawia czegokolwiek odpara Iran. No to nastaw 3. Nie mog nastawi programu, ktry pobudzi w mojej korze mzgowej pragnienie nastawiania! Jeeli nie chc nastawia, to przede wszystkim nie chc nastawia, a pragnienie nastawiania jest w tej chwili najbardziej obcym pragnieniem, jakie mogabym sobie wyobrazi. Chc po prostu siedzie na ku i gapi si w podog. Jej gos stawa si ostry i ponury, jakby jej dusza powoli zastygaa. Iran zamara, zdawao si, e opad na ni olbrzymi ciar wyczuwalnej, wszechobecnej, cieniutkiej warstewki niemal cakowitego bezruchu. Podkrci dwik w telewizorze i gos Przyjacielskiego Bustera rykn, wypeniajc cay pokj: ...hej, hej, kochani. A teraz pora na krtk prognoz pogody. Satelita Mangusta informuje, e opad radioaktywny nasili si szczeglnie koo poudnia, po czym bdzie si zmniejsza. A wic ci z was, ktrzy odwa si wyj...

Iran pojawia si obok niego w swej dugiej, wlokcej si po ziemi koszuli nocnej i wyczya telewizor. W porzdku, poddaj si. Nastawi. Nastawi cokolwiek zechcesz. Moe ekstatyczny orgazm? Czuj si tak paskudnie, e znios nawet to. Do diaba. W kocu, co to za rnica. Nastawi dla nas obojga odpar Rick i zaprowadzi j z powrotem do sypialni. Tam zaprogramowa na jej konsoli 549 pene zadowolenie uwiadomienia niepospolitej wszechwiedzy ma. Na swojej konsoli nastawi twrczy i peny odwagi stosunek do pracy, cho w gruncie rzeczy nie potrzebowa tego. Bya to jego wrodzona, zwyka cecha, nie wymagajca odwoywania si do sztucznego pobudzania mzgu. Po zjedzonym w popiechu niadaniu straci czas na dyskusj z on wyjecha, ubrany do wyjcia (mia rwnie na sobie Oowiane Ochraniacze Mountibanka typu Ajax) na dach, gdzie na osonitym pastwisku pasa si jego elektryczna owca, wymylna, skomputeryzowana maszyneria do nabierania innych mieszkacw budynku. Oczywicie, niektre z ich zwierzt rwnie niewtpliwie byy elektronicznymi imitacjami. Rzecz jasna, nigdy nie wtyka nosa w te sprawy, podobnie jak oni, jego ssiedzi, nie interesowali si prawdziwymi zasadami dziaania jego owcy. Takie zachowanie byoby nad wyraz niegrzeczne. Pytanie Czy paska owca jest prawdziwa? stanowio wikszy nietakt ni dowiadywanie si, czy czyje zby, wosy albo wewntrzne organy s rzeczywicie autentyczne. Na Ricka buchno, dranic powonienie, szare, pochmurne powietrze z wirujcymi pykami radioaktywnego kurzu. Mimowolnie wcign nosem ten lad mierci. No nie, to zbyt silne okrelenie, uzna idc w stron fragmentu trawnika, ktry nalea do niego wraz ze znajdujcym si poniej nazbyt wielkim mieszkaniem. Wpyw tego akurat dziedzictwa Ostatniej Wojny wiatowej wyranie zmala; ci, ktrzy nie zdoali przey opadu radioaktywnego odeszli w niebyt przed wieloma laty, py za sabszy i oddziaywujcy na silniejsze, uodpornione jednostki niszczy jedynie umysy i wypacza waciwoci genetyczne. Mimo oowianych ochraniaczy kurz niewtpliwie dzie po dniu osiada na skrze, przedostajc si do wntrza Ricka, gromadzc niewielkie dawki plugawej nieczystoci dopty, dopki nie uda mu si wyemigrowa. Jak dotd comiesiczne kontrole medyczne potwierdzay, e jest normalem mczyzn zdolnym do prokreacji w granicach okrelonych przez prawo. Jednake w kadym miesicu badania przeprowadzane przez lekarzy z Komendy Policji San Francisco mogy wykaza co wrcz przeciwnego. Za spraw wszechobecnego pyu dotychczasowi normale wci przeksztacali si w nowe odmiany specjali. Obiegowe haso, ktre wciskay obecnie plakaty, reklamy telewizyjne i rzdowe ulotki przysyane poczt, brzmiao: Emigruj albo si degeneruj! Wybr naley do ciebie! Zupenie susznie, pomyla Rick, otwierajc bramk prowadzc na jego mae pastwisko i zbliajc si do elektronicznej owcy. Ale ja nie mog emigrowa, rzek do siebie. Ze wzgldu na moj prac.

Zawoa go waciciel przylegego pastwiska, ssiad z budynku Bill Barbour. Podobnie jak Rick by ju ubrany do pracy, ale rwnie zatrzyma si, by sprawdzi, jak si ma jego zwierz. Mj ko oznajmi rozpromieniony Barbour jest w ciy. Wskaza wielkiego perszerona, ktry sta patrzc tpo w przestrze. Co na to powiesz? Powiem, e wkrtce bdziesz mia dwa konie odpar Rick. Dotar ju do swojej owcy. Leaa, przeuwajc, wpatrywaa si we badawczo, sprawdzajc, czy nie przynis owsianych bueczek. Miaa wmontowany obwd owsotropiczny widzc jakikolwiek wyrb z tego zboa, zerwaaby si i podbiega do niego. Od czego zasza twoja klacz? zapyta Barboura. Od wiatru? Kupiem troch plazmy inseminacyjnej najwyszej jakoci, jak mona znale w Kalifornii poinformowa go Barbour. Dziki moim prywatnym znajomociom w Stanowym Biurze Zootechnicznym. Pamitasz, jak w ubiegym tygodniu ich inspektor bada Judy? Bardzo chc, eby si orebia, ona nie ma sobie rwnych. Barbour poklepa pieszczotliwie kark klaczy, ktra pochylia gow w jego stron. Czy mylae kiedykolwiek o sprzeday konia? zapyta Rick. Marzy o tym, by mie konia albo, na dobr spraw, jakiekolwiek zwierz. Czu, e posiadanie i oporzdzanie imitacji w jaki sposb stopniowo go demoralizowao. Mimo to jednak, ze spoecznego punktu widzenia, nie posiadajc autentyku tak wanie powinien by postpowa. Nie mia najmniejszego wyboru, musia to cign dalej. Nawet gdyby jemu samemu na tym nie zaleao, pozostawaa jeszcze ona. Iran za zaleao i to bardzo. Sprzeda konia odpar Barbour byaby niemoralna. No to sprzedaj rebi. Posiadanie dwch zwierzt jest bardziej niemoralne ni nieposiadanie adnego. O co ci chodzi? spyta zaskoczony Barbour. Wiele osb ma dwoje zwierzt, nawet troje, czworo, a Fred Washborne, waciciel zakadw przetwrstwa alg, gdzie pracuje mj brat, a picioro. Czy nie czytae artykuu o jego kaczce we wczorajszej Chronicle? Przypuszczaj, e jest to najciszy i najwikszy okaz kaczki pimowej na Zachodnim Wybrzeu. Jego oczy zaszkliy si marzycielsko na sam myl o posiadaniu czego takiego. Rick przeszuka kieszenie paszcza i wycign wymity, wielokrotnie przegldany egzemplarz styczniowego dodatku do Katalogu Zwierzt i Ptakw Sidneya. Spojrza do indeksu, znalaz rebaki (patrz konie, potomstwo) i wkrtce mia ju najczciej spotykane krajowe notowania cen. Mog kupi od Sidneya rebaka perszerona za pi tysicy dolarw oznajmi. Nie, nie moesz odpar Barbour. Przyjrzyj si jeszcze raz notowaniom, s podane kursyw. To znaczy, e nie maj adnego na skadzie, ale gdyby mieli, cena byaby wanie taka.

 Zamy powiedzia Rick e przez dziesi miesicy bd ci paci po piset dolarw. Dostaniesz pen cen katalogow. Zupenie si nie orientujesz, Deckard, jak wyglda sprawa z komi rzek Barbour z politowaniem w gosie. To nie przypadek, e Sidney nie ma adnego rebaka nawet po cenach katalogowych. S rzadkoci, rwnie i te stosunkowo gorszej jakoci. Przechyli si gestykulujc przez ogrodzenie. Mam Judy od trzech lat i przez cay ten czas nie widziaem kobyy tej rasy, ktra mogaby si z ni rwna. Aby j zdoby, musiaem lecie do Kanady i przywie j tu osobicie, by mie pewno, e jej nie ukradn. Pokaesz si z takim zwierzciem gdzie w Colorado czy Wyoming i rozwal ci gow, eby je zdoby. Wiesz dlaczego? Bo ju przed O.W.. byo ich zaledwie kilkaset... Ale przerwa mu Rick to, e masz dwa konie, a ja nie mam adnego, podwaa fundamenty teologicznej i moralnej struktury merceryzmu. Przecie masz swoj owc. Do licha, moesz prowadzi Wspinaczk w swym yciu osobistym i kiedy ujmujesz dwa uchwyty empatii, przystpujesz do tego uczciwie. Oczywicie, gdyby nie mia tej swojej owcy, wtedy mgbym dostrzec pewne logiczne przesanki twojego stanowiska. Oczywicie, gdybym mia dwoje zwierzt, ty za nie miaby adnego, w jaki sposb przyczyniabym si do odbierania ci moliwoci prawdziwego zespolenia Mercerem. Ale kada rodzina w tym budynku poczekaj; okoo pidziesiciu, jedna na trzy mieszkania, jeli dobrze licz kade z nas ma jakie zwierz. Graveson trzyma tam swego kurczaka. Wskaza na pnoc. Oakes z on maj tego duego, rudego psa, ktry szczeka nocami. Zamyli si. Mam wraenie, e Ed Smith trzyma w swoim mieszkaniu kota. W kadym razie tak utrzymuje, cho nikt go jeszcze nie widzia. Moliwe, e tylko udaje. Rick podszed do swojej owcy i pochyli si nad ni. Grzeba w gstej, biaej wenie przynajmniej runo byo prawdziwe a wreszcie znalaz to, czego szuka: ukryty may pulpit sterowniczy. Czujc na sobie wzrok Barboura otworzy pokryw pulpitu, odsaniajc wntrze. Widzisz? rzek do ssiada. Teraz rozumiesz, dlaczego tak bardzo chc mie twojego rebaka? Biedaku Barbour odezwa si po krtkiej przerwie. Czy zawsze tak byo? Nie odpar Rick zamykajc pokryw. Wyprostowa si, odwrci i spojrza ssiadowi prosto w twarz. Pocztkowo miaem prawdziw owc. Da nam j mj te, bezporednio przed tym jak wyemigrowa. A pniej, mniej wicej rok temu, pamitasz, kiedy wziem j do weterynarza bye tu tego ranka. Przyszedem i zobaczyem, e ley na boku i nie moe si podnie. Postawie j na nogi przypomnia sobie Barbour i skin gow. Tak, udao ci si j podnie, ale chodzia tylko minut albo dwie i znowu upada.

 Owce cierpi na dziwne choroby powiedzia Rick. Albo ujbym to inaczej. Owce zapadaj na wiele chorb, ale objawy s zawsze takie same owca nie moe si podnie i nie sposb oceni, do jakiego stopnia jest to powane, czy skrcia nog, czy zdycha na tec. Moja pada wanie na tec. Tec? Tutaj? zapyta Barbour. Na dachu? Siano wyjani Rick. Nie wyjem wtedy z beli wszystkich kawakw drutu. Jeden zosta i Groucho tak j nazywalimy zadrapaa si i w ten sposb zarazia tcem. Zabraem j do weterynarza i zdecha. Dugo o tym mylaem, a wreszcie poszedem do jednego z tych sklepw, w ktrych produkuj sztuczne zwierzta i pokazaem im fotografi Groucho. Zrobili mi to. Wskaza lece pseudozwierz, ktre w dalszym cigu przeuwao uwanie, stale oczekujc na jakikolwiek lad owsa. Wspaniaa robota. I powicam jej rwnie wiele czasu, opiekuj si rwnie starannie, jak wtedy, kiedy bya prawdziwa. Ale... Wzruszy ramionami... To nie to samo skoczy za niego Barbour. Cho prawie. Przy obrzdzaniu jej czuje si to samo. Trzeba wci bardzo na ni uwaa, podobnie jak wtedy, kiedy bya naprawd ywa. W przeciwnym razie popsuje si i wszyscy w caym domu si zorientuj. Musiaem sze razy wozi j do warsztatu. Przewanie byy to drobne usterki, ale gdyby kto je zobaczy na przykad wtedy, gdy zerwaa si, czy jako zapltaa tama i owca beczaa bez przerwy mgby zorientowa si, e jest to mechaniczne urzdzenie. Ciarwka z warsztatu naprawczego doda jest oczywicie oznakowana Jakatam klinika dla zwierzt. I kierowca ubrany jest jak weterynarz, cay na biao. Spojrza nagle na zegarek, przypominajc sobie o czasie. Musz i do pracy rzek do Barboura. Zobaczymy si wieczorem. Gdy ruszy w stron swojego pojazdu, Barbour zawoa z popiechem w lad za nim. Hej. Nic nie powiem adnemu z tutejszych mieszkacw. Rick zatrzyma si, by podzikowa, ale w tej samej chwili poczu, jak dotyka go jaka czstka owej rozpaczy, o ktrej mwia Iran i rzek: Bo ja wiem. Moe nie ma to adnego znaczenia. Ale przecie bd patrze na ciebie z gry. Nie wszyscy, ale niektrzy tak. Wiesz, co ludzie myl, jeeli kto nie opiekuje si zwierzciem. Uwaaj to za niemoralne i nieempatyczne. Oczywicie, teoretycznie nie jest to przestpstwem, tak jak tu po O.W.., ale emocje pozostay te same. O Boe rzek Rick beznadziejnym tonem i machn rk. Przecie chc mie zwierz. Prbuj je kupi. Ale przy mojej pensji, przy zarobkach miejskiego urzdnika... Gdyby, pomyla, znowu mi si poszczcio w pracy. Tak jak dwa lata temu, kiedy udao mi si w jednym miesicu upolowa cztery andki. Gdybym wtedy wiedzia, pomyla, e Groucho zdechnie... ale to byo przed tcem. Przed tym dwucalowym, ostrym jak iga kawakiem drutu.

10

 Moesz kupi kota zaproponowa Barbour. Koty s tanie, moesz sprawdzi w swoim Sidneyu. Nie chc domowego zwierzcia odpar cicho Rick. Chc mie to, co miaem poprzednio due zwierz. Owc albo jeeli uda mi si zdoby pienidze, krow czy wou, albo to, co ty masz konia. Nagroda za usunicie piciu andkw by wystarczya, uzmysowi sobie. Po tysic dolarw od sztuki, dodatkowy dochd poza pensj. A wtedy mgbym dosta od kogo to, czego pragn. Nawet jeeli w Zwierztach i Ptakach Sidneya wydrukowali cen kursyw. Pi tysicy dolarw ale, pomyla, najpierw te pi andkw musi si przedosta na Ziemi z ktrej planety-kolonii. Nie mog mie na to wpywu, nie mog ich zmusi, by tu przyleciay, a nawet gdybym mg, s jeszcze inni owcy, ktrzy na caym wiecie wsppracuj z policj. Andki musiayby specjalnie upodoba sobie Pnocn Kaliforni, a starszy owca w tym rejonie, Dave Holden, musiaby akurat umrze albo si wycofa. Kup sobie wierszcza zaproponowa Barbour dowcipnie. Albo mysz. Hej, za dwadziecia pi zielonych moesz sobie kupi doros mysz. Twj ko moe niespodziewanie zdechn odpar Rick tak jak zdecha moja Groucho. Kiedy wrcisz wieczorem z pracy do domu, moesz znale swoj koby lec na grzbiecie, z nogami sterczcymi w powietrzu jak chrabszcz. Jak ten wierszcz, o ktrym mwie. Przepraszam, jeeli ci uraziem powiedzia Barbour nerwowo. Rick Deckard w milczeniu otworzy drzwiczki swego hovera turbinowego pojazdu pionowego startu i ldowania. Nie mia ju nic do powiedzenia ssiadowi, myla o swojej pracy, o czekajcym go dniu.

Rozdzia II
W gigantycznym, pustym, chylcym si ku ruinie budynku, gdzie mieszkay niegdy tysice ludzi, pojedynczy telewizor wydziera si w bezludnym pokoju. Ta bezpaska ruina przed Ostateczn Wojn wiatow bya zadbanym i utrzymywanym w dobrym stanie blokiem mieszkalnym. Tu wanie byy przedmiecia San Francisco, pooone od centrum w odlegoci krtkiego dojazdu szybk, tranzytow kolej jednoszynow. Cay pwysep jak drzewo pene ptakw wiergota yciem, dwicza wyraanymi opiniami, probami i zaaleniami, a teraz pieczoowici waciciele albo poumierali, albo wyemigrowali do kolonii, na inne planety. Najczciej poumierali ta wojna drogo kosztowaa mimo buczucznych prognoz Pentagonu i jego zadowolonego z siebie naukowego wasala, jakim bya mieszczca si niegdy niedaleko std Rand Corporation. Korporacja, podobnie jak waciciele mieszka, odesza, najwidoczniej na dobre. Nikt nie odczuwa jej braku. W dodatku nikt ju dzi nie pamita ani jaki by powd tej wojny, ani kto j wygra. Py radioaktywny, ktry zatru wiksz cz powierzchni planety, nie zrodzi si w adnym konkretnym kraju i nikt, nawet wczesny przeciwnik, nie zaplanowa takiego rozwoju wypadkw. Dziwne, ale pierwsze wyginy sowy. Wtedy wydawao si to nieomal mieszne. Grube, puchate, biae ptaki leay tu i tam, na podwrkach i ulicach. Kiedy jeszcze yy, pojawiay si nie wczeniej ni po zmroku i przez to nie rzucay si w oczy. Morowe powietrze w redniowieczu dawao o sobie zna w podobny sposb pod postaci wielkiej liczby martwych szczurw. Ta zaraza jednak przysza z gry. Po sowach nadesza oczywicie kolej na inne ptaki, ale wtedy tajemnica zostaa ju wyjaniona i zrozumiana. Jeszcze przed wojn rozpoczto realizacj skromniutkiego programu osiedleczego, ale teraz, gdy soce przestao wieci nad Ziemi, kolonizacja wesza w cakowicie now faz. W zwizku z tym rwnie i sprzt bojowy, jakim by Syntetyczny onierz Wolnoci, zosta zmodyfikowany. Zdolny do dziaania na obcych planetach humanoidalny robot, czy te raczej organiczny android, sta si si napdow programu kolonizacyjnego. Zgodnie z oenzetowskim prawem, kady emigrant au-

12

tomatycznie otrzymywa na wasno androida wybranego typu i w 2019 roku rozmaito odmian przesza wszelkie wyobraenia, podobnie jak miao to miejsce z amerykaskimi samochodami w latach szedziesitych XX wieku. Stao si to ostatecznym bodcem skaniajcym do emigracji sucy-android by marchewk, radioaktywny opad batem. ONZ czynia emigracj atw, pozostanie za trudnym, jeli nie niemoliwym. Potencjalnie, wasanie si po Ziemi oznaczao moliwo raptownego znalezienia si w grupie osb biologicznie niepodanych, stanowicych zagroenie dla dziedzicznoci rasy. Obywatel, ktrego ju raz zaszufladkowano jako specjala, nawet jeeli zgodzi si na sterylizacj, wypada z gry, w gruncie rzeczy przestawa by czci rodzaju ludzkiego. Mimo to jednak tu i wdzie ludzie odmawiali wyemigrowania; byo to nawet dla tych, ktrych dotyczyo bezporednio, czym zadziwiajco irracjonalnym. Zgodnie z logik kady normal powinien by ju wyemigrowa. By moe Ziemia, cho tak oszpecona, pozostawaa czym bliskim, czym, czego naleao si trzyma. Albo, by moe ci, ktrzy nie chcieli emigrowa, wyobraali sobie, e warstwa pyu w kocu ulegnie rozproszeniu. W kadym razie pozostay tysice osb, ktre najczciej zgromadziy si w miejskich regionach, tam, gdzie mogy widzie si nawzajem, czerpa otuch ze wsplnej obecnoci. Sprawiali oni wraenie stosunkowo zdrowych umysowo. A poza tym, jako wtpliwej wartoci dodatek do nich, pewne szczeglne jednostki pozostay na cakowicie opuszczonych przedmieciach. John Isidore, ktry goli si w azience, podczas gdy w salonie wydziera si na telewizor, by jednym z nich. Po prostu zabrn tutaj wkrtce po wojnie. W tych zych czasach nikt waciwie nie wiedzia, co robi. Ludno, oderwana od swych zwykych miejsc przez wojn, wczya si, osiedlaa na jaki czas to w jednym regionie, to znw w drugim. W owych czasach opady radioaktywne byy rzadkie i bardzo zmienne w niektrych stanach nie wystpoway prawie wcale, inne otrzymyway du dawk. Uchodcy wdrowali, gdy przesuway si opady pyu. Pwysep na poudnie od San Francisco pocztkowo by czysty i wiele osb wykorzystao to i osiedlio si w tym miejscu. Gdy pojawi si py, cz umara, cz za odesza. J.R. Isidore pozosta. Odbiornik telewizyjny dar si: ...powtarza bogosawione czasy Poudnia przed Wojn Secesyjn! Czy to jako personalny sucy, czy te niestrudzony pracownik rolny, wykonany specjalnie na zamwienie humanoidalny robot zaprojektowany zosta wycznie dla TWYCH POTRZEB DLA CIEBIE I TYLKO DLA CIEBIE! Otrzymasz go cakowicie bezpatnie natychmiast po przyjedzie, zgodnie z obietnic dan ci przed opuszczeniem Ziemi. Ten lojalny, niekopotliwy towarzysz w najwikszej, najbardziej zuchwaej przygodzie podjtej przez czowieka w jego najnowszej historii, zapewni... I tak dalej, i tak dalej.

13

Ciekawe, czy spniem si do pracy, zastanowi si Isidore podczas golenia. Nie mia zegarka i uzaleniony by od sygnaw czasu nadawanych przez telewizj, dzi jednak by najwidoczniej Dzie Kosmicznych Perspektyw. W kadym razie telewizja twierdzia, e jest to pita (a moe szsta) rocznica zaoenia Nowej Ameryki, gwnego osiedla Stanw Zjednoczonych na Marsie. Jego za niezbyt sprawny aparat odbiera tylko kana, ktry zosta znacjonalizowany podczas wojny. Rzd w Waszyngtonie i jego program kolonizacyjny by jedynym sponsorem programu, ktrego Isidore zmuszony by sucha. Godno, pani Klugman? zapyta spiker. Tak odpara pani Klugman, obecnie z Nowego Nowego Jorku. To trudno wyjani. Posiadanie sucego, na ktrym mona polega w naszych trudnych czasach... to mi dodaje otuchy. Czy dawniej, na Ziemi, pani Klugman, nie obawiaa si pani rwnie tego, e zostanie zaliczona, hmm... do specjali? Och, mj m i ja zamartwialimy si tym prawie na mier. Oczywicie, gdy tylko wyemigrowalimy, ten problem znikn, cae szczcie, na zawsze. Dla mnie rwnie znikn, pomyla kwano John Isidore, i wcale nie musiaem w tym celu emigrowa. Od ponad roku by ju specjalem i to nie tylko ze wzgldu na swe znieksztacone geny. Co gorsza, obla test na minimalny poziom inteligencji i dziki temu sta si osobnikiem zwanym potocznie kurzym mdkiem. Spada na pogarda wszystkich trzech planet, ale mimo to jako udao mu si przey. Pracowa prowadzc ciarwk w zakadzie naprawczym sztucznych zwierzt. Klinika Zwierzt Van Ness i jej pospny, niesamowity szef Hannibal Sloat uznali go za czowieka, on za potrafi to doceni. Mors certa, vita incerta, jak to od czasu do czasu oznajmia pan Sloat. Isidore, cho sysza w zwrot wiele razy, mia jedynie mgliste pojcie, co on znaczy. W kocu, gdyby kurzy mdek rozumia po acinie, przestaby by kurzym mdkiem. Kiedy panu Sloatowi zwrcono na to uwag, przyzna racj. W kocu istniay kurze mdki nieporwnywalnie gupsze ni Isidore, takie, ktre nie byy w stanie wykonywa adnej pracy i przebyway w zakadach zamknitych zwanych osobliwie Instytutami Specjalnych Umiejtnoci Zawodowych w Ameryce. Sowo specjalnych jak zawsze musiao si tu w takiej czy innej formie znale. ...m pani nie czu si wystarczajco zabezpieczony cign dalej spiker mimo e posiada i stale nosi drogi i niewygodny ochraniacz antyradiacyjny, nieprawda, pani Klugman? Mj m zacza pani Klugman, ale w tej wanie chwili Isidore skoczy si goli, wkroczy do salonu i wyczy aparat. Cisza. Wybucha z framug drzwi i okien, ze cian, porazia straszliw, cakowit potg, jakby wytwarzan przez olbrzymi siowni. Unosia si z podogi pokrytej wy-

14

strzpion szar wykadzin. Wyrywaa si z cakowicie lub czciowo popsutych akcesoriw kuchennych, martwych urzdze, ktre nie dziaay nigdy, od kiedy mieszka tu Isidore. Sczya si z bezuytecznej, stojcej lampy w salonie, przeplatajc si z sob sam sczc si bezgonie z upstrzonego przez muchy sufitu. W istocie potrafia wyania si z kadego przedmiotu znajdujcego si w zasigu wzroku, jakby miaa ona, cisza, zamiar wyrugowa wszystkie namacalne przedmioty. Std te atakowaa nie tylko jego uszy, ale i oczy; gdy sta tak przy martwym telewizorze, odczuwa cisz jako co widzialnego i, na swj sposb, ywego. ywego! Ju poprzednio czsto czu, jak zblia si surowo i gronie; gdy zjawiaa si, wybuchaa bez najmniejszej subtelnoci, najwidoczniej niezdolna czeka. Cisza tego wiata nie moga pohamowa swej zachannoci. Ju ani chwili duej. Ju nie wtedy, kiedy waciwie zwyciya. Zastanawia si wwczas, czy inni ludzie, ktrzy pozostali na Ziemi, odczuwaj pustk w ten sam sposb. Czy te jest to co cile zwizanego z jego specyficzn, biologiczn tosamoci, fenomen wytworzony przez jego niesprawne zmysy? To ciekawe pytanie, pomyla Isidore. Z kim jednak mgby skonfrontowa swoje spostrzeenia? Mieszka sam w tym rozkadajcym si, lepym gmachu o tysicu nie zamieszkanych mieszka, ktry podobnie jak wszystkie inne do niego podobne dzie po dniu stawa si coraz wiksz entropijn ruin. Ostatecznie, wszystko w tym budynku poczy si, stanie si bezosobowym i identycznym, zwyczajnym kisielowatym chamem wypeniajcym kade mieszkanie a po sufit. A potem ten zaniedbany budynek rwnie zatraci swj ksztat, zostanie pogrzebany pod wszechobecnym pyem. Do tej pory, rzecz jasna, on sam bdzie ju martwy, kolejne wydarzenie, ktre ciekawie jest przewidywa stojc tu, w tym poraonym salonie sam na sam z pozbawion puc, wszystko przenikajc, wadcz wiato-cisz. Moe lepiej byoby wczy telewizor. Ale reklamy adresowane do pozostaych normali budziy w nim strach. Powiadamiay go o niezliczonych przejawach rozwoju w dziedzinach, w ktrych on, specjal, by kim niepodanym. By bezuyteczny. Nie mg, nawet gdyby chcia, wyemigrowa. Po co wic tego sucha? zada sobie pytanie, poirytowany. Do diaba z nimi i ich kolonizacj. Mam nadziej, e tam te wybuchnie wojna, w kocu teoretycznie byo to moliwe, i skoczy si tam tak, jak na Ziemi. I kady, kto wyemigrowa, zostanie specjalem. Dobra, pomyla, trzeba si zabiera do roboty. Dotkn klamki, ktra otwieraa przed nim drog do nie owietlonego korytarza i cofn si, gdy dostrzeg pustk pozostaej czci budynku. Czaia si tam oczekujc na niego sia, ktra jak wyczuwa pracowicie przenikaa do jego mieszkania. O Boe, pomyla i zamkn drzwi. Nie by jeszcze przygotowany do wdrwki tymi dudnicymi metalicznie schodami na paski dach, gdzie nie mia adnego zwierzcia. Echo jego wspinaczki, echo nicoci. Czas, by uj uchwyty, powiedzia do siebie i przeszed przez salon do czarnej skrzynki empatycznej.

15

Gdy wczy j, z zasilacza wydoby si charakterystyczny, saby zapach jonw ujemnych. Wcign je skwapliwie do puc czujc si ju podniesiony na duchu. W tym czasie kineskop rozjarzy si sab imitacj obrazu telewizyjnego, powsta kola utworzony z pozornie przypadkowych kolorw, linii, ksztatw, ktre do chwili ujcia uchwytw nic nie znaczyy. Nabra wic gboko powietrza w puca, by si uspokoi i uj oba uchwyty. Obraz ustali si. Zobaczy natychmiast znajomy krajobraz, brunatne, nagie wzniesienie z kpkami wyschnitych na pieprz traw sterczcych ukonie w blade, pozbawione soca niebo. Pojedyncza posta, mniej wicej o ludzkich ksztatach, brna pod gr; stary czowiek odziany w wyszarza, bezksztatn szat, okrycie tak ndzne, jakby urwane z wrogiej pustki nieba. Czowiek ten, Wilbur Mercer, posuwa si z trudem przed siebie i gdy John Isidore zaciska uchwyty, czu, jak stopniowo znika widok salonu, w ktrym sta. Zniszczone umeblowanie, ciany rozpyny si i przesta je zupenie dostrzega. Zamiast tego, jak zawsze, znalaz si na brunatnym wzgrzu, pod bezbarwnym niebem. Jednoczenie przesta ju widzie wspinaczk starego czowieka. Teraz jego wasne stopy przesuway si, szukay oparcia wrd znajomych, lunych kamieni, czu te same, dawne, sprawiajce bl, nierwnoci pod stopami i znw poczu dranice opary w powietrzu powietrzu nie Ziemi, lecz jakiego obcego, odlegego, ale dziki empatycznej skrzynce natychmiast dostpnego miejsca. Przedosta si tam w sposb, ktry jak zawsze wprawia go w zdumienie. Nastpio fizyczne zespolenie, podobnie jak umysowa i duchowa identyfikacja z Wilburem Mercerem. Podobnie dziao si ze wszystkimi, ktrzy trzymali uchwyty czy to tutaj na Ziemi, czy te na ktrej ze skolonizowanych planet. Czu ich, czy w sobie bekot ich myli, sysza w swym mzgu haas ich wielu pojedynczych istnie. Oni i on dbali tylko o jedno to zespolenie umysw zwracao ich uwag na wzgrze, na wchodzenie po zboczu, na konieczno wspinaczki. Krok za krokiem przeksztacao si, tak wolno, e omal niepostrzegalnie. A byo. Wyej, pomyla, podczas gdy kamienie grzechoczc toczyy si spod jego stp. Dzi jestem wyej ni wczoraj, a jutro... on sam, zbiorcza posta Wilbura Mercera, spojrzaa do gry, by popatrze na lece przed ni podejcie. Nie sposb dotrze do samego koca. Za daleko. Ale to nastpi. Cinity w niego kamie uderzy go w rami. Poczu bl. Zrobi pobrt i kolejny kamie przelecia obok niego, chybiajc. Uderzy w ziemi i ten odgos zaskoczy Johna. Kto? pomyla, prbujc dostrzec swego drczyciela. Dawni przeciwnicy ukazali si na granicy jego pola widzenia. Szli jego ladem na wzgrze i pozostan a do samego szczytu... Przypomnia sobie wierzchoek, niespodziewanie paski szczyt wzgrza. Tam koczyo si podejcie i rozpoczynaa nastpna cz. Ile razy szed t drog? Kolejne podejcia zamgliy si, przyszo i przeszo zamgliy si, to, czego dowiadczy i cze-

16

go bdzie dowiadcza, poczyo si tak, e nie pozostao nic poza t chwil, w ktrej sta i odpoczywa masujc skaleczone kamieniem rami. Boe, pomyla zmczony. Jake moe to by suszne? Dlaczego jestem tu sam, torturowany przez co, czego nawet nie mog zobaczy? W tej samej chwili rozlegajcy si w jego wntrzu gwar wszystkich znajdujcych si w zespoleniu rozproszy zudzenie samotnoci. Czulicie to rwnie, pomyla. Tak, odpary gosy. Zostalimy uderzeni, w lewe rami; boli jak diabli. W porzdku, odpar. Lepiej bdzie, gdy ruszymy dalej. Zacz i i wszyscy natychmiast przyczyli si do niego. Kiedy, przypomnia sobie, byo inaczej. Zanim spada kltwa; wczeniejszy, szczliwszy okres ycia. Jego przybrani rodzice Frank i Cora Mercer znaleli go pyncego w nadmuchanej, gumowej dce ratunkowej koo wybrzey Nowej Anglii... a moe by to Meksyk, niedaleko portu Tampico? Teraz nie mg przypomnie sobie okolicznoci. Dziecistwo mia przyjemne, kocha wszystkie przejawy ycia. Szczeglnie zwierzta i w rzeczy samej potrafi do pewnego czasu sprawi, e martwe zwierzta staway si takie jak poprzednio. y wrd krlikw i uczkw, obojtne gdzie to byo, na Ziemi, czy na ktrej planecie-kolonii, tego rwnie nie mg sobie teraz przypomnie. Ale pamita mordercw, bowiem aresztowali go jako szajbusa, specjala wikszego od jakiegokolwiek innego. I przez to wanie wszystko si zmienio. Miejscowe prawo zabraniao korzystania z umiejtnoci odwracania czasu, dziki ktrej martwi wracali do ycia. Oznajmiono mu o tym, gdy mia szesnacie lat. Przez nastpny rok robi to w tajemnicy, w pozostaych jeszcze lasach, ale stara kobieta, ktrej nigdy nie widzia ani o niej nie sysza, doniosa. Bez zgody rodzicw oni ci mordercy zbombardowali wyjtkowy guzek, ktry wyksztaci si w jego mzgu, zniszczyli go radioaktywnym kobaltem i ten czyn cisn go w zupenie inny wiat, ktrego istnienia nigdy nie podejrzewa. Bya to jama pena zwok i koci, z ktrej latami stara si wydosta. Osio i ropucha, zwaszcza ropucha istoty dla niego najwaniejsze znikny, stay si stworzeniami wymarymi, pozostay po nich tylko rozkadajce si szcztki tu bezoka gowa, tam znw fragment apy. Wreszcie ptak, ktry przylecia tam, by umrze, powiedzia mu, gdzie si znajduje. Zapad si do wiata grobw. Nie mg si z niego wydoby, dopki rozrzucone wok niego koci nie stan si znowu czci ywych istot. Zosta przyczony do procesu przemiany materii innych istnie i dopki one nie powstan, on take nie bdzie w stanie powsta. Nie zdawa sobie sprawy, jak dugo trwaa owa cz cyklu. Oglnie rzecz biorc nic si nie dziao, nie byo wic te poczucia czasu. Wreszcie jednak koci pokryy si ciaem, wypeniy si puste oczodoy i nowe oczy przejrzay, a w tym samym czasie odtworzone dzioby i paszcze gdakay, szczekay i miauczay. By moe on tego dokona, by moe odrs w pozazmysowy organ. Albo moe nie mia w tym udziau; bardzo prawdopodobne, e mg to by naturalny proces. W kadym razie nie pogra si ju,

17

zacz wchodzi do gry, razem z innymi. Ju dawno temu straci ich z oczu i obecnie stwierdzi, e najwidoczniej wspina si sam. Ale oni byli tutaj. Wci mu towarzyszyli i, co dziwne, czu ich wewntrz siebie. Isidore sta, trzymajc dwa uchwyty i czu, jak zawiera w swym jestestwie kad yjc istot, a wreszcie niechtnie otworzy donie. Musiao si to, jak zawsze, skoczy, a w kadym razie rka w miejscu, w ktre uderzy kamie, bolaa i krwawia. Obejrza rami, a potem niepewnym krokiem przeszed do azienki, by obmy ran. Nie byo to pierwsze obraenie, jakie otrzyma w czasie zespole z Mercerem i zapewne nie byo ostatnie. Ludzie, szczeglnie ci bardziej leciwi, umierali, zwaszcza pniej, na szczycie wzgrza, gdzie mczarnie zaczynay by prowadzone na ostro. Ciekawe, czy zdoam znowu przej przez t cz, rzek do siebie wycierajc skaleczenie. Moliwo zatrzymania pracy serca. Lepiej by byo, pomyla, gdybym mieszka w miecie, gdzie kady z takich budynkw ma w pogotowiu lekarza z aparatur do elektrycznego pobudzania serca. Tutaj, w samotnoci, to zbyt ryzykowne. Wiedzia jednak, e musi podj ryzyko. Tak jak zawsze czyni to poprzednio. Jak czynia to wikszo osb, nawet sabi fizycznie staruszkowie. Osuszy kleenexem zranione rami. I usysza stumiony i odlegy telewizor. W tym domu jest kto poza mn, pomyla ogarnity dzikim popochem, nie mogc w to uwierzy. To nie mj telewizor, mj jest wyczony i czuj drgania podogi. To jest niej, na zupenie innym pitrze! Ju nie jestem tu zupenie sam, uwiadomi sobie. Wprowadzi si jeszcze jeden lokator, zaj ktre z opuszczonych mieszka i to tak niedaleko, e mog go sysze. To musi by poziom drugi albo trzeci, na pewno nie niej. Trzeba sprawdzi, myla gorczkowo. Jak si postpuje, gdy wprowadza si nowy lokator? Zachodzi si do niego i co poycza, czy nie tak? Nie mg sobie przypomnie. Dotd nic podobnego mu si nie zdarzyo, czy tu, czy te gdziekolwiek indziej. Ludzie wyprowadzali si, emigrowali, ale nikt nigdy si nie sprowadza. Musz im co zanie, postanowi. Kubek wody albo raczej mleka; tak mleka, albo mki, albo moe jajko a waciwie, ich namiastki. Zajrza do lodwki, ktrej sprarka od dawna ju nie dziaaa i znalaz podejrzan kostk margaryny. Trzymajc j w rku ruszy w podnieceniu, z omoccym sercem, na niszy poziom. Musz by spokojny, uzmysowi sobie. Nie mog da mu pozna, e jestem kurzym mdkiem. Jeeli zorientuje si, e jestem kurzym mdkiem, nie bdzie chcia ze mn rozmawia, zawsze si tak dzieje z jakiego powodu. Ciekaw jestem dlaczego? Pobieg wzdu korytarza.

Rozdzia III
Po drodze do pracy Rick Deckard, podobnie jak Bg wie, ilu innych ludzi, przez chwil wasa si przed jednym z licznych, ale najwikszym sklepem ze zwierztami w San Francisco. Stru, siedzcy w klatce z przezroczystego plastyku, umieszczonej w rodku okna wystawowego, ktre zajmowao ca dugo budynku, odpowiedzia mu spojrzeniem na spojrzenie. Wedug tabliczki informacyjnej ptaka dostarczono niedawno z zoo w Cleveland. By jedynym strusiem na Zachodnim Wybrzeu. Rick przez chwil gapi si na niego, a potem przez par minut spoglda pospnie na wywieszk z cen. Wreszcie ruszy w stron Paacu Sprawiedliwoci na Lombard Street. Kiedy dotar na miejsce, okazao si, e spni si pitnacie minut. Gdy otworzy drzwi do gabinetu, jego przeoony, inspektor policji Harry Bryant, rudzielec o odstajcych uszach, niechlujnie ubrany, ale spostrzegawczy i wiedzcy prawie wszystko, co miao jakiekolwiek znaczenie, zawoa do niego z korytarza: Spotkajmy si o dziewitej trzydzieci w biurze Davea Holdena. Mwic to przerzuca plik tawych arkuszy przebitki, zadrukowanych na maszynie i umocowanych na podkadce. Holden cign dalej ley w szpitalu Mount Zion z laserowym postrzaem grzbietu. Spdzi tam przynajmniej miesic. Do chwili, kiedy zdoaj doprowadzi do przyjcia si przeszczepu nowych plastorganicznych fragmentw plecw. Co si stao? zapyta Rick, czujc zimny dreszcz przebiegajcy mu po krzyu. Gwny owca wydziau wczoraj by zupenie zdrw. Pod koniec dnia jak zwykle wystartowa swoj maszyn do mieszkania w gsto zamieszkanej, ekskluzywnej dzielnicy Nob Hill. Bryant burkn co przez rami o spotkaniu w biurze Davea o dziewitej trzydzieci i odszed, pozostawiajc Ricka na korytarzu. Wchodzc do gabinetu, Rick usysza za plecami gos swojej sekretarki, Ann Marsten: Panie Deckard, czy pan wie, co stao si Holdenowi? Postrzelony.

19

Podya za nim do dusznego, budzcego uczucie klaustrofobii pokoju i wczya aparatur filtrujc powietrze. Tak odpar z roztargnieneim. To musia by jeden z tych nowych supersprytnych andkw, wypuszczanych przez Korporacj Rosena oznajmia panna Marsten. Czyta pan ich broszur i specyfikacj? Zastosowany przez nich modu mzgowy Nexus-6 jest w stanie dokona wyboru spord dwch trylionw skadowych albo dziesiciu milionw odrbnych pocze nerwowych. Zacza mwi ciszej. Nie zdy pan na wideocze, ktre odbyo si dzisiaj rano. Powiedziaa mi o nim panna Wild. Poczenie z central, dokadnie o dziewitej. cze z zewntrz? spyta Rick. Nie, od nas odpara panna Marsten. Pan Bryant dzwoni do WOP... do Rosji. Pyta, czy bd chcieli wystpi z oficjaln, pisemn skarg przeciwko wschodniej delegaturze Korporacji Rosena. Harry cigle chce doprowadzi do wycofania z rynku moduu Nexus-6? Wcale nie by tym zaskoczony. Od momentu, kiedy w kwietniu opublikowano tabele osigw i dane techniczne, wikszo policyjnych agend, ktre zajmoway si ciganiem zbiegych andkw, zacza protestowa. Sowiecka policja nie ma wcale wikszych moliwoci dziaania ni my. Z prawnego punktu widzenia producenci moduu mzgowego Nexus-6 dziaaj na podstawie przepisw kolonialnych, bo ich macierzyste, automatyczne zakady produkcyjne znajduj si na Marsie. Lepiej bdzie, jeeli po prostu przyjmiemy do wiadomoci istnienie nowego moduu mzgowego stwierdzi. Zawsze miao to ten sam przebieg, za kadym razem, kiedy wprowadzano nowy modu. Pamitam, jak protestowano, kiedy ludzie Sudermana rzucili w 1989 na rynek swj stary T-14. Kada organizacja policyjna na pkuli zachodniej twierdzia, e nie istnieje test, dziki ktremu mona bdzie je wykry w czasie prby nielegalnego wjazdu. I prawd mwic, przez jaki czas policja miaa racj. Jak sobie przypomina, jako zdoao si przedosta ponad pidziesit androidw T-14 i w niektrych przypadkach nie zostay wykryte przez cay rok. Potem jednak w dziaajcym w Zwizku Radzieckim Instytucie Pawowa zosta opracowany Empatyczny Test Voigta. I jeli nie myli si, aden android T-14 nie sprosta tej wanie prbie. Chce pan wiedzie, co mu odpowiedziaa rosyjska policja? zapytaa panna Marsten. To rwnie wiem. Jej piegowata, okrga jak pomaracza twarz promieniaa. Dowiem si od Harryego Bryanta odpar Rick. By poirytowany. Plotki biurowe zawsze go draniy, bo zawarte w nich wiadomoci okazyway si lepsze od prawdziwych. Usadowi si za biurkiem i tak dugo grzeba w szufladzie, a panna Marsten zrozumiaa aluzj i wysza.

20

Wycign z szuflady star, pozaginan, brzow kopert. Opar si wygodnie, odchylajc imponujce oparcie fotela i przerzuca zawarto koperty do chwili, kiedy natkn si na to, czego szuka obszerny zbir danych Nexusa-6. Krtka lektura potwierdzia informacje panny Marsten. Nexus-6 posiada dwa tryliony skadowych oraz moliwo dokonywania wyboru w zakresie dziesiciu milionw moliwych kombinacji dziaalnoci umysowej. Android wyposaony w tak wanie struktur mzgu w cigu 0,45 sekundy mg zastosowa jedn z czternastu podstawowych postaw reagowania. aden z testw na inteligencj nie by w stanie wykry takiego andka. Z drugiej jednak strony od wielu ju lat, od czasw prymitywnych, topornych wersji z lat siedemdziesitych, testy na inteligencj nie doprowadziy do przyapania adnego andka. Androidy typu Nexus-6, uwiadomi sobie Rick, pod wzgldem inteligencji przewyszay wiele klas osobnikw ludzkich. Innymi sowy, androidy wyposaone w nowy modu mzgowy Nexus-6, z pragmatycznego i pozbawionego sentymentw punktu widzenia, ewolucyjnie przegoniy wiksz ilociowo, ale gorsz jakociowo, cz ludzkoci. Na dobre lub ze. Suga w niektrych przypadkach bywa sprytniejszy od pana. Ale pojawiy si nowe skale porwnawcze, takie jak na przykad Empatyczny Test Voigta-Kampffa i pomogy w ustalaniu kryteriw oceny. aden android, bez wzgldu na swj potencja intelektualny, nie mg niczego zrozumie z zespolenia, ktre zachodzio systematycznie w krgach wyznawcw merceryzmu. A przecie byo to zjawisko, ktrego zarwno on, jak kady, nawet niedorozwinity kurzy mdek, dowiadcza bez najmniejszych kopotw. Zastanawia si, podobnie jak czynio to od czasu do czasu wiele innych osb, dlaczego poddawane pomiarom empatycznym androidy okazuj si cakowicie bezradne. Najwyraniej empatia istniaa jedynie w ludzkiej spoecznoci, podczas gdy inteligencj mona byo odnale we wszystkich biologicznych gromadach i rzdach, nie wyczajc pajczakw. Przede wszystkim umiejtnoci empatyczne wymagay posiadania w peni sprawnego instynktu grupowego. Dla pojedynczego organizmu, takiego jak pajk, byy one zupenie zbdne i w gruncie rzeczy przeszkadzayby mu przey. Niewtpliwie dziki nim zdawaby sobie spraw, e jego ofiara pragnie y. W zwizku z tym wszystkie drapieniki, nawet wysoko rozwinite ssaki, takie jak na przykad kotowate, wyginyby z godu. Empatia, doszed kiedy do wniosku, musiaaby ogranicza si do stworze trawoernych albo przynajmniej wszystkoernych, ktre byyby w stanie powstrzyma si od spoywania misa. Przecie dar empatii zaciera granice midzy napastnikiem i ofiar, midzy zwycizc i pokonanym. Podobnie jak w czasie zespolenia z Mercerem, kiedy wszyscy razem wchodzili w gr, a kiedy cykl koczy si, razem wpadali w jam wiata grobw. Przypominao to swego rodzaju osobliwe, obosieczne biologiczne ubezpie-

21

czenie. Gdy bowiem jaka istota przeywaa rado, wtedy egzystencje wszystkich innych zawieray jaki okruch radoci. Jednak jeeli jakie jestestwo cierpiao, caa zbiorowo nie bya w stanie pozosta zupenie obojtna na jego bl. Zwierz stadne, takie jak czowiek, mogo dziki empatii podwyszy swj wspczynnik przeycia. Sowy lub kobry ulegyby zniszczeniu. Najwidoczniej humanoidalny robot by samotnym drapienikiem. Rick lubi myle o nich wanie w ten sposb. Dziki temu jego praca stawaa si atwiejsza do zniesienia. Usuwajc to znaczy zabijajc andka, nie narusza sformuowanych przez Mercera zasad ycia. Bdziesz zabija jedynie zabjcw oznajmi im Mercer w roku, w ktrym skrzynki empatyczne pojawiy si na Ziemi. I w miar jak merceryzm przeksztaca si w normaln teologi, niepostrzeenie, zakulisowo rozwijao si rwnie pojcie Zabjcw. W merceryzmie Zo Absolutne szarpie wytarty paszcz mczyzny, ktry potykajc si idzie pod gr, ale nigdy do koca nie byo jasne, kogo lub co reprezentuje owa kwintesencja za. Mercerysta czu zo, nie rozumiejc go. Innymi sowy, mercerysta mg dostrzec ledwo zauwaaln obecno Zabjcw tam, gdzie uzna to za suszne. Dla Ricka Deckarda zbiegy humanoidalny robot, ktry zabi swojego pana, i zosta wyposaony w inteligencj stawiajc go intelektualnie wyej od wielu istot ludzkich, nie dba o zwierzta, nie posiada umiejtnoci odczuwania empatycznej radoci z sukcesw innej formy ycia ani smutku z jej niepowodze, uosabia Zabjcw. Mylc o zwierztach, przypomnia sobie strusia, widzianego w sklepie ze zwierztami. Na jaki czas odsun od siebie dane moduu mzgowego Nexus-6, wzi szczypt tabaki Mrs Siddons 3 & 4 i pogry si w mylach. Potem spojrza na zegarek i zobaczy, e ma jeszcze czas. Pochyli si nad stojcym na biurku wideofonem i poleci pannie Marsten: Prosz mnie poczy ze sklepem zoologicznym Szczliwy Pies na Sutter Street. Tak jest, prosz pana odpara panna Marsten i otworzya swoj ksik telefoniczn. Przecie nie mog chcie za strusia a tyle, pomyla Rick. Spodziewaj si, e klient potarguje si jak za dawnych czasw przy kupnie samochodw. Sklep zoologiczny Szczliwy Pies rozleg si gos mczyzny i na ekranie wideofonu Ricka pojawia si maleka, umiechnita twarz. W tle sycha byo haasujce zwierzta. Chodzi mi o strusia, ktrego trzymacie pastwo w oknie wystawowym powiedzia Rick, bawic si stojc na biurku ceramiczn popielniczk. Jak zaliczk musiabym za niego wpaci?

22

 Zobaczmy rzek sprzedawca sigajc po piro i blok papieru. Jedna trzecia patna przy zakupie. Zastanowi si przez chwil. Przepraszam, ale czy bdzie pan jednoczenie co nam sprzedawa? Jeszcze nie podjem decyzji odpar ostronie Rick. Powiedzmy, e sprzedajemy na podstawie trzydziestomiesicznego kontraktu powiedzia ekspedient. Z bardzo niskim oprocentowaniem w wysokoci szeciu procentmiesicznie. W rezultacie paska miesiczna patno po rozsdnym potrceniu... Musicie pastwo obniy dan cen oznajmi Rick. Opucie dwa tysice, a nie bd niczego przynosi do sprzeday. Przyjd z gotwk. Dave Holden, pomyla Rick, jest wyczony z akcji. To mogoby wiele znaczy... Wszystko zaley od tego, ile w cigu najbliszego miesica pojawi si przydziaw. Prosz pana wyjani ekspedient. Nasza cena wyjciowa jest ju i tak o tysic dolarw poniej kosztw wasnych. Prosz sprawdzi w swoim Sidneyu, poczekam. Chciabym, aby sam pan przyzna, e damy uczciwej ceny. Chryste, pomyla Rick. Trzymaj si twardo. Jednak, po prostu dla sportu, wycign pogniecionego Sidneya z kieszeni marynarki, przekartkowa do pozycji Stru przecinek samiec/samica, stary/mody, chory/zdrowy, pierwszy waciciel/kolejny waciciel i sprawdzi ceny. Pierwszy waciciel, samiec, mody, zdrowy poinformowa go sprzedawca. Trzydzieci tysicy dolarw. On rwnie mia przed sob otwartego Sidneya. Liczymy dokadnie tysic poniej kosztw. A wic, paska zaliczka... Przemyl to odpar Rick i zadzwoni do pastwa. Zacz odkada suchawk. Jak si pan nazywa, sir? spyta czujnie ekspedient. Frank Merriwell rzek Rick. Mog prosi o adres, panie Merriwell? To na wypadek, gdyby zadzwoni pan w czasie mojej nieobecnoci. Wymyli adres i odoy suchawk wideofonu na wideki. Pienidze, pomyla. Podnis znowu mikrotelefon i rzuci ostro. Prosz wyjcie na miasto, panno Marsten. I niech pani nie sucha rozmowy, jest poufna. Spojrza na ni ostro. Tak jest, prosz pana powiedziaa panna Marsten. Prosz wybra numer. Potem wyczya si z obwodu, pozostawiajc go sam na sam z zewntrznym wiatem. Wybra z pamici numer sklepu z pseudozwierztami, w ktrym kupi swoj sztuczn owc. Na ekranie pojawi si mczyzna ubrany jak weterynarz. Doktor McRae przedstawi si. Tu mwi Deckard. Ile kosztuje elektryczny stru?

23

 Och, sdz, e powinno to pana kosztowa mniej ni osiemset dolarw. Kiedy chciaby pan dostaw? Musielibymy go dla pana zrobi. Nie ma obecnie szczeglnego popytu na... Porozmawiam z panem pniej przerwa mu Rick. Spojrza na zegarek i przekona si, e jest ju dziewita trzydzieci. Do widzenia. Szybko rozczy si, wsta i wkrtce sta ju przed drzwiami gabinetu inspektora Bryanta. Min jego recepcjonistk, przystojn, o dugich do pasa, zaplecionych w warkocze srebrzystych wosach, potem sekretark, staroytnego potwora z jurajskiego bagna, chytrego i znieruchomiaego niby jaka archaiczna zjawa zastyga w wiecie grobw. adna z kobiet nie odezwaa si do niego, ani on do nich. Otworzy wewntrzne drzwi i skin gow przeoonemu, ktry rozmawia wanie przez telefon. Usiad, wycign przyniesione dane Nexusa-6 i kiedy inspektor Bryant prowadzi rozmow, przeczyta je ponownie. Czu przygnbienie. A przecie, logicznie rzecz biorc, nage wyczenie Davego z obiegu powinno przynie mu cho troch zadowolenia.

Rozdzia IV
Zapewne martwi si, doszed do wniosku Rick Deckard, e to, co zdarzyo si Davemu, moe si zdarzy i mnie. Andek, ktry by na tyle sprytny, e trafi go z lasera, pewnie zdoa upora si rwnie ze mn. Ale jednak nie by to ten powd. Widz, e przyniose cigawk na temat nowego moduu mzgowego stwierdzi inspektor Bryant odkadajc suchawk wideofonu. Tak odpar Rick. Syszaem biurowe plotki na ten temat. Z iloma andkami mamy do czynienia i jak wielu Davemu udao si zaatwi? Zaczlimy z omioma rzek Bryant spogldajc do notatek. Usun dwa pierwsze. A pozostae sze jest tu, w Pnocnej Kalifornii? Mamy takie informacje. Dave te tak przypuszcza. To wanie z nim rozmawiaem. Mam notatki, leay w jego biurku. Powiada, e jest w nich wszystko, co wie. Bryant postuka palcem w plik papierw. Jak na razie nie robi wraenia, e chce przekaza je Rickowi, ale z jakiego powodu sam je kartkowa, marszczc brwi i co chwila oblizujc wargi. Nie mam obecnie niczego w harmonogramie stwierdzi Rick. Jestem gotw przej sprawy Davego. W czasie testowania podejrzanych osobnikw Dave stosowa Zmodyfikowan Skal Vogta-Kampffa. Zdajesz sobie spraw, w kadym razie powiniene zdawa sobie spraw, e ten test nie dotyczy konkretnie nowego moduu mzgowego. aden test ich nie dotyczy. Ale skala Voigta zmodyfikowana trzy lata temu przez Kampffa jest wszystkim, czym dysponujemy. Przerwa, namylajc si przez chwil. Dave uwaa j za dokadn. Moe mia racj. Zanim jednak zabierzesz si za t szstk, chciabym ci co zaproponowa. Znowu postuka palcem w plik notatek. Le do Seattle i pogadaj z ludmi z Korporacji Rosena. Ka im zademonstrowa reprezentatywne prbki typw, w ktrych stosuje si nowy modu Nexus-6. I przeprowadz na nich test Voigta-Kampffa uzupeni Rick.

25

 To bardzo prosto brzmi powiedzia Bryant waciwie do siebie. Sucham? Myl, e w czasie twojego przelotu sam porozmawiam z Korporacj Rosena oznajmi Bryant i spojrza na Ricka. Obgryza przez chwil paznokie i w kocu podj decyzj. Mam zamiar omwi z nimi moliwo wczenia do grupy, obok nowych androidw, rwnie kilku ludzi. Ty jednak nie zostaniesz poinformowany, ktrzy to. Wyboru dokonam osobicie, uzgadniajc go z producentem. Zanim dojedziesz na miejsce, powinni ju wszystko przygotowa. Ostrym ruchem wycelowa palec w stron Ricka. Twarz mia surow. Po raz pierwszy bdziesz peni obowizki starszego owcy. Dave wie bardzo duo, ma za sob wiele lat dowiadczenia. Ja rwnie odpar z napiciem w gosie Rick. Wypeniae zadania, ktre przechodziy do ciebie z rozkadu zaj Davea. Zawsze podejmowa decyzje, ktre prace naley ci przekaza, a ktre nie. Teraz jednak masz do czynienia z szecioma, ktre mia zamiar usun osobicie. A jeden z nich zdoa go dopa pierwszy. Ten. Bryant przekrci lece przed nim notatki tak, e Rick by w stanie do nich zajrze. Max Polokov oznajmi. Pod takim nazwiskiem w kadym razie wystpuje. Zakadamy oczywicie, e Dave ma racj. Wszystko, caa lista opiera si na zaoeniach. A jednak Zmodyfikowana Skala Voigta-Kampffa zostaa zastosowana jedynie do pierwszych trzech. Dwch, ktrych Dave usun, a potem do Polokova. Andek trafi go z lasera w chwili, gdy Dave przeprowadza na nim test. Co dowodzi, e Dave mia racj stwierdzi Rick. W przeciwnym razie nie dokonywano by na niego zamachu. Polokov nie miaby motywu. Ruszaj do Seattle poleci Bryant. Nie mw im nic jako pierwszy. Zaatwi to sam. Posuchaj. Wsta i popatrzy powanie na Ricka. Gdy bdziesz tam przeprowadza test Voigta-Kampffa i jeden z ludzi nie zdoa go przej... To niemoliwe oznajmi Rick. Pewnego dnia, kilka tygodni temu, rozmawiaem z Davem dokadnie o tym samym. Otrzymaem notatk z radzieckiej policji, samej WOP. Rozkolportowano j na caej Ziemi i w koloniach. Grupa psychiatrw z Leningradu zoya WOP nastpujc propozycj. Chc zastosowa najnowszy i najbardziej precyzyjny analityczny instrument badania profilu osobowoci, uywany w czasie identyfikacji androidw innymi sowy skal Voigta-Kampffa do przetestowania starannie dobranej grupy schizoidalnych i schizofrenicznych pacjentw-ludzi. Szczeglnie tych, ktrzy zdradzaj objawy tak zwanego spaszczenia rezultatu. Syszae o tym? To wanie okrela skala odpar Rick. W takim razie rozumiesz, czego si obawiali. Ten problem istnia zawsze. Od czasu, kiedy po raz pierwszy zetknlimy si z androidami podszywajcymi si pod ludzi. Jednomyln opini policji pozna pan z napi-

26

sanego osiem lat temu artykuu Luriego Kampffa pod tytuem Blokady personifikacyjne u niezdegenerowanego schizofrenika. Kampff porwna zmniejszone zdolnoci empatyczne zidentyfikowane u chorych umysowo ludzi i powierzchownie podobne, ale zasadniczo... Leningradzcy psychiatrzy uwaaj przerwa mu brutalnie Bryant e nie wszyscy ludzie zdoaliby przej przez test Voigta-Kampffa. Gdyby przebada ich w czasie swojej pracy policyjnej, uznaby ich za humanoidalne roboty. Usunby ich, ale byaby to pomyka. Zamilk, czekajc na odpowied Ricka. No tak, ale ci osobnicy rzek Rick s... W zakadach zamknitych przytakn Bryant. Nie potrafi funkcjonowa w otaczajcym wiecie. Z ca pewnoci nie uniknliby rozpoznania jako zaawansowani psychotycy chyba e ich zaamanie nastpio niedawno, gwatownie i nie byo w pobliu nikogo, kto mgby w fakt spostrzec. Ale hipotetycznie jest to bardzo prawdopodobne! Szansa jedna na milion odpar Rick. Domyli si jednak, do czego inspektor zmierza. Davea niepokoio wanie pojawienie si nowego, zmodyfikowanego typu Nexus-6. Jak wiesz, Korporacja Rosena zapewnia nas, e Nexusa-6 mona zidentyfikowa standardowym testem okrelajcym. Uwierzylimy im na sowo. A teraz jestemy zmuszeni, cho byo to do przewidzenia, ustali wszystko na wasn rk. Wanie to bdziesz robi w Seattle. Doskonale zdajesz sobie spraw, e mog ci spotka rozmaite niepowodzenia, prawda? Jeeli nie zdoasz wyodrbni wszystkich humanoidalnych robotw, bdzie to oznaczao, e nie mamy niezawodnego narzdzia analitycznego i by moe nigdy nie zdoamy odnale tych, ktrzy nam uciekli. Jeeli na podstawie testw uznasz czowieka za androida... Bryant spojrza na niego lodowatym wzrokiem. Bdzie to niezwykle niezrczna sytuacja, cho nikt, a na pewno nikt z ludzi Rosena, nie poda tego do wiadomoci. W gruncie rzeczy potrafilibymy ukrywa ten fakt w nieskoczono, cho oczywicie bdziemy musieli poinformowa WOP, a oni z kolei powiadomi Leningrad. W kocu wszystko wyjdzie na jaw, ale do tej pory moe zdoamy opracowa lepszy test. Podnis suchawk. Chcesz rusza? We maszyn wydziau i zatankuj z naszego dystrybutora. Rick wsta i powiedzia: Czy mgbym wzi ze sob notatki Davea? Chciabym je przeczyta po drodze. Poczekajmy, a wyprbujesz swj test w Seattle oznajmi Bryant. Ton jego gosu by zaskakujco zdecydowany i Rick Deckard to zauway. ***

27

Kiedy wyldowa hoverem Wydziau Policji na dachu budynku Korporacji Rosena w Seattle, dostrzeg czekajc na niego mod kobiet. Bya szczupa i czarnowosa, miaa nowe, due, filtrujce kurz okulary. Podesza do jego maszyny trzymajc rce gboko wepchnite w kieszenie dugiego paszcza w jaskrawe pasy. Na jej drobnej, o wyranych rysach twarzy malowa si wyraz pospnego niesmaku. O co chodzi? spyta Rick wychodzc z pojazdu. Och, nie wiem odpowiedziaa wymijajcym tonem dziewczyna. Pewnie to przez ton, jakim rozmawiano z nami przez wideofon. Niewane. Wycigna gwatownie rk, odruchowo uj j. Jestem Rachel Rosen. Sdz, e pan nazywa si Deckard. To nie by mj pomys oznajmi. Tak, inspektor Bryant nam powiedzia. Ale jest pan oficjalnym przedstawicielem Wydziau Policji z San Francisco, a to oznacza kwestionowanie faktu, e nasz produkt ma na celu jedynie przynie dobro spoeczestwu. Spojrzaa na niego spod dugich, zapewne sztucznych rzs. Humanoidalny robot jest tak sam maszyn jak kada inna stwierdzi Rick. Jego funkcja w bardzo krtkim czasie moe oscylowa midzy dobrodziejstwem a zagroeniem. W przypadku dobrodziejstwa nie jest to nasz problem. Ale kiedy wystpuje zagroenie, wtedy pan wkracza rzeka Rachel Rosen. Czy to prawda, panie Deckard, e jest pan owc? Wzruszy ramionami i niechtnie kiwn gow. Uznanie androida za nieoywiony przedmiot przychodzi panu bez trudu dodaa dziewczyna. W zwizku z tym moe go pan, jak si to okrela, usun. Czy wybralicie dla mnie grup dowiadczaln? zapyta. Chciabym... Przerwa. Zobaczy nagle ich zwierzta. Uwiadomi sobie, e tak potn korporacj byo na nie sta. Najwidoczniej w podwiadomoci spodziewa si takiej kolekcji, czu wic obecnie nie zdziwienie, ale co w rodzaju tsknoty. Spokojnym krokiem odszed od dziewczyny, kierujc si w stron najbliszej zagrody. Mg ju czu ich zapach, a waciwie kilka zapachw bijcych od stojcych lub siedzcych stworze. A take picych, jak w przypadku czego, co przypominao szopa. Nigdy dotd w caym swoim yciu nie widzia na wasne oczy szopa. Zna to zwierz jedynie z trjwymiarowych filmw w telewizji. Z jakiego powodu py zaatakowa ten gatunek niemal tak gwatownie jak ptaki i do chwili obecnej nie ocala prawie ani jeden szop. Odruchowo wycign mocno zuytego Sidneya i sprawdzi notowania tego zwierzcia z wszystkimi wariantami. Ostatnie ceny podane byy oczywicie kursyw, podobnie jak na perszerony. Nie oferowano do sprzeday adnego, za adn cen. Katalog Sidneya podawa jedynie kwot, na jak opiewaa ostatnia transakcja zwizana z szopem. Suma bya astronomiczna.

28

 Nazywa si Bill powiedziaa stojca za jego plecami dziewczyna. Szop Bill. Dostalimy go dopiero w ubiegym roku od jednej ze zwizanych z nami spek. Wskazaa obok niego i dopiero wtedy zwrci uwag na uzbrojonych stranikw, ktrzy stali z gotowymi do strzau lekkimi, szybkostrzelnymi skotami. Od chwili wyldowania nie spuszczali oczu z Deckarda. A przecie, pomyla, mj hover ma wyranie widoczne oznakowania pojazdu policyjnego. Wielki producent androidw stwierdzi z namysem inwestuje swoje nadwyki kapitaowe w ywe zwierzta. Niech pan spojrzy na sow zwrcia jego uwag Rachel. O tam, obudz j dla pana. Popatrzya w stron maej, odlegej klatki, w ktrej w samym rodku sterczao rozoyste, uschnite drzewo. Nie ma ju sw, nieomal mu si wyrwao. Albo tak nam wmwiono. Sidney, pomyla. Podaje je w swoim katalogu jako wymary gatunek: maa, czyciutka literka W pojawiajca si regularnie w caym katalogu. Kiedy dziewczyna sza przed nim, sprawdzi i okazao si, e mia racj. Sidney nigdy nie popenia bdw, powiedzia w myli. Przecie o tym wiemy. Na czym innym moglibymy polega? Jest sztuczna powiedzia w nagym olnieniu. Rozczarowanie, ktre nim owadno, byo ostre i intensywne. Nie. Umiechna si do Ricka. Jej rwne, drobne zby byy tak samo biae, jak oczy i wosy czarne. Ale Sidney okrela je jako wymare oznajmi, usiujc pokaza jej katalog. Udowodni. Nie dokonujemy zakupw u Sidneya ani u adnego innego handlarza zwierzt odpara dziewczyna. Wszystkie nabytki sprowadzamy od osb prywatnych i ceny, ktre pacimy, nie s rejestrowane. Mamy rwnie naszych wasnych przyrodnikw dodaa. Obecnie pracuj w Kanadzie. Pozostao tam jeszcze stosunkowo sporo lasw. Wystarcza maym zwierztom i swego czasu wystarczao ptakom. Przez dug chwil sta patrzc na drzemic na grzdzie sow. Przez gow przebiegay mu tysice myli o wojnie, o dniach, kiedy sowy spaday z nieba. Przypomina sobie, jak za jego dziecinnych lat wymiera gatunek po gatunku i codziennie donosiy o tym gazety jednego dnia lisy, nastpnego borsuki, a wreszcie ludzie przestali czyta cige nekrologi zwierzt. Pomyla rwnie o swojej potrzebie posiadania prawdziwego zwierzcia. Ponownie poczu ogarniajc go nienawi do swojej elektrycznej owcy, o ktr musia si troszczy. Zupenie jakby ya naprawd. Tyrania przedmiotu, pomyla. Ona nie wie, e ja w ogle istniej. Podobnie jak androidy nie umie przyj do wiadomoci istnienia kogo innego. Nigdy dotd nie myla o podobiestwach elektrycznego zwierzcia i andka. Elektryczne zwierz, myla, moe by uznane za podgrup andkw, co w rodzaju

29

znacznie bardziej prymitywnego robota. Albo na odwrt androida mona uzna za wysoce rozwinit, ewolucyjn wersj pseudozwierzcia. Obydwa punkty widzenia napaway go odraz. Gdybycie pastwo sprzedawali swoj sow zapyta Rachel Rosen to ile bycie za ni chcieli i jak dua byaby zaliczka? Nigdy nie sprzedalibymy naszej sowy. Przygldaa mu si wzrokiem, w ktrym zadowolenie mieszao si ze wspczuciem. A nawet gdybymy j sprzedawali, nie sdz, aby byo pana na ni sta. Jakie zwierz ma pan w domu? Owc odpar. Suffolka o czarnym pysku. No c, powinien pan by szczliwy. Jestem odpar. Po prostu zawsze chciaem mie sow, nawet dawno temu, zanim wszystkie pady martwe. Zreflektowa si. Wszystkie, oprcz waszej. Nasz obecny program finansowy i plany oglne zakadaj zdobycie dodatkowej sowy, ktr chcielibymy skojarzy ze Scrappym powiedziaa Rachel, wskazujc sow na grzdzie. Ptak na chwil otworzy te szczeliny oczu, ktre po chwili zamkny si, gdy sowa ponownie podja drzemk. Jej pier uniosa si i opada, jakby ptak westchn przez sen. Oderwa si od tego widoku czu, jak gorycz zaczyna przenika jego poprzednie uczucie podziwu i podania i powiedzia: Chciabym przeprowadzi obecnie test grupy laboratoryjnej. Czy moemy zej na d? Mj wuj odebra telefon paskiego przeoonego i do tej pory zapewne... Jestecie pastwo rodzin? powiedzia Rick. Tak wielka korporacja jest interesem rodzinnym! Rachel kontynuowaa przerwane zdanie: Wujek Eldon powinien do tej pory ju przygotowa grupy androidw i kontroln. A wic chodmy. Ruszya w stron windy. Rce miaa ponownie wetknite gboko w kieszenie paszcza. Nie obejrzaa si i poirytowany Rick waha si przez chwil, zanim pody za ni. Co pani ma mi za ze? zapyta, gdy schodzili razem. Zastanowia si, jakby do tej pory nie zdawaa sobie z tego sprawy. No c powiedziaa pan, mizerny pracownik Wydziau Policji, znalaz si w wyjtkowej sytuacji. Rozumie pan, co mam na myli? Zerkna na niego ktem oka. W jej wzroku wyranie malowaa si zoliwo. Jak cz obecnej produkcji pastwa zapyta stanowi typy wyposaone w Nexus-6? Cao odpara Rachel. Jestem pewien, e test Voigta-Kampffa bdzie mia do nich zastosowanie.

30

 A jeeli nie, zostaniemy zmuszeni do wycofania typu Nexus-6 z rynku. Jej czarne oczy zapony. Patrzya na niego z gniewem, kiedy winda przestaa zjeda w d i drzwi si otworzyy. I to dlatego, e policja nie potrafi wykona porzdnie pracy i odszuka garstki rozwinitych robotw, ktre wyrway si spod kontroli... Wytworny mczyzna, starszy i szczupy, podszed do nich, wycigajc do. Mia zaaferowany wyraz twarzy, zupenie jakby wszystko zaczo nabiera zbyt szybkiego tempa. Jestem Eldon Rosen przedstawi si Rickowi, gdy ciskali sobie donie. Niech pan posucha, Deckard. Zdaje pan sobie spraw, e tu, na Ziemi, niczego nie wytwarzamy, prawda? Nie moemy po prostu zatelefonowa do dziau produkcji i zamwi jaki zestaw wyrobw. Nie oznacza to, e nie chcemy, czy nie mamy ochoty wspdziaa z wami. W kadym razie zrobiem wszystko, co mogem. Trzsc si lew doni przeczesa rzedniejce wosy. Rick wskaza wydziaow walizeczk i powiedzia: Jestem gotw. Moemy zaczyna. Nerwowo starszego Rosena dodaa mu pewnoci siebie. Boj si mnie, pomyla z zaskoczeniem. Rachel Rosen take. Prawdopodobnie mog zmusi ich do zaprzestania produkcji Nexusw-6. To, co zrobi w cigu nastpnej godziny, bdzie miao wpyw na struktur ich dziaa. Moliwe, e okreli przyszo Korporacji Rosena tutaj, w Stanach Zjednoczonych, a take w Rosji i na Marsie. Dwoje czonkw rodziny Rosenw przygldao mu si z obaw i Rick by w stanie wyczu fasz w ich zachowaniu. Przyjedajc tu, cign na nich nico, wprowadzi pustk i cisz gospodarczej mierci. Sprawuj wadz nad zbyt wielk potg, pomyla. Przedsibiorstwo to uwaane jest za jedn z przemysowych dwigni obecnego systemu. Produkcja androidw w gruncie rzeczy zostaa tak cile powizana z wysikiem kolonizacyjnym, e jeli jeden z czonw legnie w gruzach, drugi wkrtce pody jego ladem. Korporacja Rosena oczywicie doskonale to rozumiaa. Elden Rosen najwidoczniej musia zdawa sobie z tego spraw od chwili, gdy zadzwoni do niego Harry Bryant. Na pastwa miejscu nie przejmowabym si tym powiedzia Rick, w czasie gdy Rosenowie prowadzili go szerokim, jaskrawo owietlonym korytarzem. Czu peen zadowolenia spokj. Chwila ta, bardziej ni jakakolwiek zapamitana do tej pory, sprawiaa mu przyjemno. No c, wkrtce przekonaj si, co moe, a czego nie moe dokona jego aparatura testujca. Jeeli nie macie pastwo zaufania do skali Voigta-Kampffa poinformowa to by moe wasza organizacja bdzie w stanie opracowa alternatywny test. W kocu spoczywa na was cz odpowiedzialnoci. O, dzikuj.

31

Rosenowie wprowadzili go do eleganckiego, przypominajcego salon pomieszczenia wyposaonego w dywany, lampy, sof i nowoczesne stoliki, na ktrych leay wiee czasopisma w tym, jak zauway, nawet lutowe uzupenienie katalogu Sidneya, ktrego jeszcze nie mia okazji oglda. Prawd mwic, lutowy suplement mia si znale w kolportau dopiero za trzy dni. Najwyraniej Korporacja Rosena miaa specjalne ukady z Sidneyem. Z irytacj wzi do rki uzupenienie. To naruszenie spoecznego zaufania. Nikt nie powinien przed czasem zna zmian cen. W gruncie rzeczy mogo to by zamanie prawa federalnego, prbowa przypomnie sobie odpowiedni przepis i z niezadowoleniem stwierdzi, e nie moe. Zabieram to ze sob oznajmi. Otworzy walizeczk i wrzuci suplement do rodka. Po chwili milczenia Eldon Rosen odezwa si zmczonym tonem. Oficerze, prosz posucha. Nie mielimy zamiaru wykorzystywa uprzedniej... Nie jestem oficerem policji rzek Rick. Jestem owc. Z otwartej walizeczki wyj aparatur Voigta-Kampffa, usadowi si przy stojcym obok stoliku i zacz czy do proste elementy skadowe wykrywacza kamstwa. Moe pan przysa pierwszego badanego poinformowa Eldona Rosena, ktry sprawia wraenie jeszcze bardziej zdezorientowanego ni dotd. Chciaabym to obserwowa powiedziaa Rachel i rwnie usiada. Nigdy nie widziaam, jak przeprowadza si test empatyczny. Co pan mierzy za pomoc tych rzeczy? To powiedzia Rick unoszc paski, samoprzylepny dysk z przymocowanymi przewodami sprawdza rozszerzenie naczy woskowatych w tkance twarzy. Wiemy, e jest to bezwarunkowy odruch, tak zwany rumieniec, bdcy reakcj na bodziec, ktrym jest wstrzs moralny. Reakcji tej nie mona kontrolowa w wiadomy sposb, podobnie jak przewodnictwa elektrycznego skry, rytmu oddechu czy te pracy serca. Pokaza jej nastpny instrument, owkow latark o wskim promieniu wiata. To z kolei rejestruje zmiany napicia mini ocznych. Obok zjawiska czerwienienia si, mona zarejestrowa niewielkie, ale zauwaalne ruchy... Ktre nie wystpuj u androidw skoczya za niego Rachel. Pytania kontrolne nie wywouj takich reakcji u androidw. Cho biologicznie istniej. Potencjalnie. Prosz przeprowadzi na mnie test oznajmia Rachel. Dlaczego? spyta zaskoczony Rick. Wybralimy j jako paski pierwszy obiekt ochrypym gosem odezwa si Eldon Rosen. Moe jest androidem. Mamy nadziej, e zdoa to pan ustali. Usiad wykonujc ca seri niezgrabnych ruchw, wyj papierosa, zapali go i skupi si na aparaturze.

Rozdzia V
Wski, biay promie wieci rwno w lewy kcik oka Racheli Rosen. Do jej policzka przylepiony by krek z drucianej siatki. Dziewczyna sprawiaa wraenie zupenie spokojnej. Rick Deckard siedzia w miejscu, z ktrego widzia dwie wskazwki aparatury testujcej Voigta-Kampffa. Mam zamiar przedstawi kilka sytuacji spoecznych powiedzia. Pani wyrazi swoj reakcj najszybciej, jak potrafi. Oczywicie bd mierzy czas. I oczywicie stwierdzia wyzywajcym tonem Rachel moje sowne odpowiedzi nie bd brane pod uwag. Jedynie reakcje mini oka i naczy woskowatych, ktre traktuje pan jako wskaniki. Ale bd odpowiadaa chc przez to przej i... Przerwaa. Prosz zaczyna, panie Deckard. Rick wybra pytanie trzecie: Otrzymaa pani w prezencie urodzinowym portfel z cielcej skry. Obydwie wskazwki wychyliy si gwatownie z zielonych pl na czerwone, a potem cofny. Nie przyjabym go odpara Rachel. A take zameldowaabym na policji o osobie, ktra mi go daa. Rick zaznaczy udzielon odpowied i cign dalej, przechodzc do smego pytania ze skali profilu osobowoci Voigta-Kampffa. Spotyka pani maego chopca, ktry pokazuje pani swoj kolekcj motyli, a take soik, w ktrym je zabija. Prowadz go do lekarza. Gos Racheli by cichy, ale stanowczy. Znowu obie wskazwki wychyliy si, ale nie tak daleko. Odnotowa to rwnie. Siedzi pani i oglda telewizj cign dalej i nagle spostrzega pani os, ktra peznie po pani przegubie. Zabij j odpowiedziaa Rachel. Tym razem wskazwki prawie nie drgny, jedynie przez chwil zadygotay sabo. Zrobi notatk i ostronie odszuka nastpne pytanie.

33

 W czasopimie znajduje pani caostronicowe, kolorowe zdjcie nagiej dziewczyny przerwa. Bada pan, czy jestem androidem spytaa ironicznie Rachel czy lesbijk? Wskazwki nie wychyliy si. Pani m lubi ten obrazek cign dalej. Wskazwki w dalszym cigu nie odnotoway reakcji. Dziewczyna doda ley na brzuchu, na wielkiej, niedwiedziej skrze. Wskazwki pozostay nieruchome. Odpowied androida, zauway w duchu. Nie bya w stanie dostrzec gwnego czynnika futra martwego zwierzcia. Jej czy raczej tego umys by skupiony na innych czynnikach. Pani m wiesza obrazek na cianie gabinetu skoczy pytanie i tym razem wskazwki poruszyy si. Z ca pewnoci mu na to nie pozwol odpara Rachel. Dobrze rzek i skin gow. A teraz prosz zastanowi si nad tak sytuacj. Czyta pani powie napisan dawno temu, przed wojn. Bohaterowie zwiedzaj Fishermans Wharf w San Francisco. Zgodnieli i wchodz do restauracji, w ktrej podaje si dary morza. Jeden z bohaterw zamawia homara, ktrego kucharz na jego oczach wrzuca do garnka z gotujc wod. O Boe! zawoaa Rachel. To straszne! Czy rzeczywicie tak robili? To obrzydliwe! Naprawd ywego homara? Wskazwki jednak nie zareagoway prawidowo. Zasadniczo odpowied bya prawidowa. Ale udawana. Wynajmuje pani chat w grach rzek w rejonie wci jeszcze zielonym. Zbudowana jest z skatych bali sosnowych i ma wielki kominek. Tak rzucia Rachel, kiwajc ze zniecierpliwieniem gow. Na cianach kto rozwiesi stare mapy. S tam te ryciny Curiera i Ivesa, a nad kominkiem umieszczono gow jelenia, byka o wielkim porou. Pani wsptowarzysze podziwiaj urzdzenie chaty i pani postanawia... Na pewno nie zgodz si na gow jelenia powiedziaa Rachel. Ale wskazwki wychyliy si jedynie w obrbie zielonego pola. Zachodzi pani w ci cign Rick z czowiekiem, ktry obieca si z pani oeni. Mczyzna ten odchodzi z inn kobiet, pani najlepsz przyjacik. Dokonuje pani aborcji i... Nigdy nie przeprowadziabym aborcji owiadczya Rachel. A poza tym to niemoliwe. Dostaje si za ni doywocie, a policja zawsze czuwa. Tym razem obydwie wskazwki wychyliy si gwatownie na czerwone pole. Skd pani o tym wie? zapyta z zaciekawieniem Rick. O trudnociach z wykonaniem aborcji? Wszyscy wiedz odpara Rachel. Odniosem wraenie, e mwi pani na podstawie osobistego dowiadczenia. Obserwowa bacznie wskazwki. Ponownie wychyliy si przez ca skal. Jeszcze

34

jedno. Spotyka si pani z mczyzn, ktry zaprasza pani do swego mieszkania. Kiedy si tam ju znalelicie, proponuje pani drinka. Widzi pani wntrze sypialni. Jest ciekawie ozdobiona afiszami corridy i podchodzi pani, eby obejrze je z bliska. Mczyzna idzie za pani i zamyka drzwi. Obejmuje pani i mwi... Co to takiego afisze corridy? przerwaa mu Rachel. To rysunki, najczciej kolorowe i duego formatu, ktre przedstawiaj matadora z czerwon pacht i byka, ktry prbuje wzi go na rogi. Pytanie go zaskoczyo. Ile ma pani lat? zapyta. Mg to by powany czynnik. Osiemnacie odpara Rachel. No dobrze. A wic mczyzna zamyka drzwi i obejmuje mnie. Co mwi? Czy wie pani, jak koczyy si corridy? spyta Rick. Przypuszczam, e kto bywa ranny. Byka w kocu zawsze zabijano. Czeka, obserwujc dwie wskazwki. Dygotay bez przerwy, ale nic poza tym. adnego konkretnego odczytu. Ostatnie pytanie rzek. Dwuczciowe. Oglda pani stary film w telewizji, film nakrcony przed wojn. Pokazany jest na nim bankiet. Gocie zajadaj si surowymi ostrygami. Pfuj zareagowaa Rachel. Wskazwki wychyliy si szybko. Gwne danie cign Rick stanowi gotowany pies nadziewany ryem. Wskazwki wychyliy si nieco mniej, znacznie mniej ni ni przy surowych ostrygach. Czy surowe ostrygi s dla pani mniej do przyjcia ni gotowany pies? Najwidoczniej tak. Odoy owek, wyczy promie wiata i zdj z jej policzka przylepiony krek. Jest pani androidem owiadczy. Takie s ustalenia testu poinformowa j czy raczej to oraz Eldena Rosena, ktry przyglda mu si z pen blu trosk. Twarz starszego czowieka wykrzywia si z gniewu. Mam racj, prawda? spyta Rick. Odpowied nie pada od adnego z Rosenw. Prosz posucha oznajmi perswazyjnym tonem. Nie ma midzy nami adnej sprzecznoci interesw. Dla mnie to, e test Voigta-Kampffa dziaa, jest niemal tak samo wane jak dla was. Rachel nie jest androidem odpar starszy Rosen. Nie wierz zaprotestowa Rick. Dlaczego miaby kama? zaatakowaa go Rachel. Kama powinnimy raczej w odwrotnej sytuacji. Chc, eby przeprowadzono analiz pani szpiku kostnego stwierdzi Deckard. W kocu moemy okreli, czy jest pani androidem, czy nie, w sposb organiczny. Przyznaj, e jest to powolne i bolesne, ale... Z prawnego punktu widzenia rzeka Rachel nie mog zosta zmuszona do poddania si badaniom szpiku kostnego. Zostao to uznane przez sd za rwnoznaczne z samooskareniem. A poza tym analiza, kiedy przeprowadza si j na ywej osobie a nie na ciele usunitego androida trwa bardzo dugo. Stosujecie ten swj przekl-

35

ty test ze wzgldu na specjali. Trzeba ich bada cigle i dziki temu wasze instytucje policyjne przemyciy Voigta-Kampffa. Ale przed chwil powiedzia pan prawd to koniec testu. Podniosa si, odesza od niego i stana odwrcona do niego tyem, z rkami opartymi na biodrach. Nie chodzi tu o legalno analizy szpiku kostnego powiedzia gucho Eldon Rosen. Problem polega na tym, e paski test empatyczny zawid w przypadku mojej siostrzenicy. Mog wytumaczy dlaczego jej wyniki przypominay odczyty androida. Rachel wychowaa si na pokadzie Salader 3. Urodzia si tam i spdzia czternacie ze swoich osiemnastu lat ycia. Jej wychowanie i nauka opieray si wycznie na wideotece i wiadomociach o Ziemi, jakimi dysponowao dziewiciu innych, dorosych czonkw zaogi. A potem, jak pan wie, po przebyciu jednej szstej drogi do Proximy, statek zawrci. W przeciwnym razie Rachel nigdy nie zobaczyaby Ziemi albo wrciaby dopiero w bardzo podeszym wieku. Miaby pan podstawy mnie usun rzucia Rachel przez rami. W czasie policyjnej obawy mogabym zosta zabita. Wiem o tym od chwili, kiedy dostaam si tu cztery lata temu. Przechodziam test Voigta-Kampffa nie po raz pierwszy. W gruncie rzeczy bardzo rzadko opuszczam ten budynek. Ryzyko jest ogromne ze wzgldu na blokady drogowe urzdzane przez was i przez policjantw, i na te wszystkie lotne punkty kontrolne, ktre maj wyapa nie zarejestrowanych specjali. Oraz androidy doda Eldon Rosen. Chocia oczywicie spoeczestwu si o tym nie mwi. Nie powinno wiedzie, e androidy s na Ziemi, midzy nami. Nie sdz, eby istotnie byy odpar Rick. Jestem zdania, e najrozmaitsze organizacje policyjne tutaj i w Zwizku Radzieckim ju je wyapay. Zaludnienie jest stosunkowo niewielkie, kady prdzej czy pniej natknie si na punkt kontrolny. Taka w kadym razie bya koncepcja. Jakie otrzyma pan instrukcje spyta Eldon Rosen gdyby okazao si, e zidentyfikowa pan czowieka jako androida? To sprawa Wydziau. Zacz ukada aparatur w walizeczce, a dwjka Rosenw obserwowaa go w milczeniu. Oczywicie doda polecono mi, ebym zaprzesta dalszego testowania. Jeeli badanie zawodzi raz, kontynuowanie prby nie ma sensu. Zatrzasn zamki. Moglibymy pana oszuka powiedziaa Rachel. Nic nas nie zmuszao do przyznania, e wprowadzilimy pana w bd. Podobnie w przypadku pozostaych dziewiciu wybranych przez nas osobnikw. Gestykulowaa gwatownie. Moglimy po prostu przyj wyniki paskich testw, jakiekolwiek by byy. Powinienem zastrzec sobie wczeniejsze dostarczenie mi listy. Identyfikacja w zalakowanej kopercie. I porwna zbieno z wynikami moich testw. Powinna by zbieno. I teraz widz, uwiadomi sobie, e bym j uzyska. Bryant mia racj. Dziki Bogu, nie zaczem polowa na podstawie tego testu.

36

 Tak, przypuszczam, e powinien pan tak postpi stwierdzi Eldon Rosen. Zerkn na Rachel, ktra skina gow. Rozwaalimy tak moliwo przyzna niechtnie. Problem rzek Rick wynika cakowicie z waszych metod dziaania, panie Rosen. Nikt nie zmusza waszej korporacji, aby doprowadzaa produkcj humanoidalnych robotw do punktu, w ktrym... Produkowalimy to, czego chcieli kolonici odpar Eldon Rosen. Postpowalimy zgodnie z uwicon przez czas zasad stanowic fundament kadego przedsiwzicia handlowego. Gdyby nasza firma nie produkowaa typw, ktre stopniowo coraz bardziej przypominaj ludzi, zrobiliby to inni. Kiedy pracowalimy nad moduem mzgowym Nexus-6, zdawalimy sobie spraw z podejmowanego ryzyka. Ale wasz test Voigta-Kampffa by pomyk, zanim jeszcze wyprodukowalimy ten typ androida. Gdyby nie udao si panu okreli androida Nexus-6 jako androida, gdyby okreli go pan jako czowieka... ale tak si nie stao. Ton jego gosu stawa si twardy i ostry. Paski Wydzia Policji, podobnie jak inne, mogy usun i najprawdopodobniej usuny autentycznych ludzi o nieuksztatowanych umiejtnociach empatycznych, takich jak moja siostrzenica. Paska sytuacja, panie Decker jest wyjtkowo niekorzystna moralnie. Nasza nie. Innymi sowy powiedzia ostro Rick nie bd mia szansy przebada choby jednego Nexusa-6. Dlatego, e pastwo podrzucilicie mi najpierw t schizoidaln dziewczyn. I mj test, uwiadomi sobie, zosta zaprzepaszczony. Nie powinienem da si na to zapa, powiedzia sam do siebie. Jednak jest ju za pno. Mamy pana w garci, panie Deckard przytakna Rachel Rosen cichym, spokojnym gosem. Odwrcia si w jego stron i umiechna. *** Wci nie mg zrozumie, w jaki sposb Korporacja Rosena tak atwo zdoaa go zapa w puapk. To specjalici, uwiadomi sobie. Gigantyczna korporacja, taka jak ta, dysponuje wielkim dowiadczeniem. W gruncie rzeczy posiada swego rodzaju zbiorowy umys. A Eldon i Rachel Rosen s rzecznikami tej zbiorowej osobowoci. Najwidoczniej jego bd polega na traktowaniu ich jako pojedynczych osobnikw. By to bd, ktrego ju nie popeni. Paski przeoony, pan Bryant oznajmi Eldon Rosen z trudnoci bdzie mg zrozumie, w jaki sposb pozwoli nam pan zdezawuowa aparatur testujc, zanim jeszcze rozpocza si prba. Unis do w stron sufitu i Rick zobaczy obiektywy kamery. Jego straszliwy bd, ktry popeni w rozgrywce z Rosenami, zosta zarejestrowany. Uwaam, e powinnimy przede wszystkim zaproponowa Eldon usi i... Skin uprzejmie rk. Moemy doj do porozumienia, panie Dec-

37

kard. Nie ma powodu do niepokoju. Android odmiany Nexus-6 istnieje. W Korporacji Rosena uwaamy to za niepodwaalny fakt i sdz, e obecnie rwnie i pan jest tego zdania. Rachel pochylia si w stron Ricka i zapytaa: Czy chciaby pan mie sow? Wtpi, abym kiedykolwiek j mia. Ale doskonale wiedzia, co miaa na myli, zdawa sobie spraw, jakiego rodzaju interes chc z nim ubi Rosenowie. Czu wzbierajce w nim nieznane dotd napicie. Potgowao si coraz bardziej, a wreszcie poczu jego powoln eksplozj w kadej czci ciaa. Poczu niemal bolesn wiadomo tego, co si dzieje. Ale sowa rzek Rosen jest czym, czego pan pragnie. Spojrza pytajco na siostrzenic. Nie przypuszczam, e wyobraa sobie... Oczywicie, e tak zaprotestowaa Rachel. Wie dokadnie, do czego to wszystko zmierza. Prawda, panie Deckard? Pochylia si w jego stron, tym razem przysuwajc si bliej. Poczu jej delikatny zapach, niemal ciepo. Praktycznie ju to pan osign, panie Deckard. Praktycznie ju pan ma swoj sow! Odwrcia si w stron Eldona Rosena i rzeka: Jest owc, pamitasz? Utrzymanie zapewniaj mu nagrody, a nie pensja. Czy nie tak, panie Deckard? Skin gow. Ile androidw ucieko tym razem? zapytaa Rachel. Osiem. Odpowiedzia po chwili. Pocztkowo. Dwa ju zostay usunite, ale przez kogo innego, nie przeze mnie. Ile pan dostaje za kadego androida? spytaa Rachel. Wzruszy ramionami i odpar: To zaley. Jeeli nie ma pan testu, ktry moe pan zastosowa powiedziaa Rachel nie ma pan rwnie sposobu identyfikacji androida. A skoro nie moe pan zidentyfikowa androida, nie bdzie pan mg zdoby nagrody. Poniewa naley odrzuci skal Voigta-Kampffa... Zastpi j nowa skala rzek Rick. To si ju zdarzao. Mwic cile, trzykrotnie. Ale wtedy nowe skale, bardziej wspczesne narzdzia analityczne, byy ju w pogotowiu. Nie powstaa najmniejsza przerwa. Tym razem byo inaczej. Kiedy skala Voigta-Kampffa stanie si przestarzaa zgodzia si Rachel. Ale jeszcze nie teraz. Jestemy zgodni w opinii, e jest w stanie identyfikowa typy Nexus-6 i chcielibymy, eby na jej podstawie kontynuowa pan swoj szczegln, osobliw prac. Koyszc si do przodu i tyu ze splecionymi na piersiach rkami patrzya na niego z napiciem. Prbowaa zgbi jego reakcje. Powiedz mu, e moe mie sow wychrypia Eldon Rosen.

38

 Moe pan mie sow powiedziaa Rachel, przygldajc mu si. T, ktra jest na dachu. Scrappy. Ale jeeli uda nam si znale samca, bdziemy chcieli j sparzy. I cae potomstwo bdzie nasze, to cakowicie bezdyskusyjny warunek. Podziel miot odpar Rick. Nie zareagowaa natychmiast Rachel, siedzcy za ni Eldon Rosen pokrci gow, podtrzymujc jej protest. Dziki temu, caa linia genetyczna sw naleaaby do pana przez pozosta cz wiecznoci. I jeszcze jeden warunek. Nie moe pan zapisa sowy nikomu w spadku. Po paskiej mierci zostanie zwrcona spce. Brzmi to stwierdzi Rick jak zaproszenie do podpisania na siebie wyroku mierci. Dostalibycie wtedy swoj sow natychmiast. Nie mog si zgodzi, to zbyt niebezpieczne. Jest pan owc rzeka Rachel. Potrafi si pan posugiwa pistoletem laserowym i ma go pan przy sobie nawet teraz. Jeeli nie moe pan uchroni sam siebie, to w jaki sposb chce pan usun sze pozostaych andkw Nexus-6? S o wiele sprytniejsze ni stare W-4 Korporacji Gozzi. Ale to ja na nie poluj wyjani. W przypadku za wprowadzenia tej klauzuli o zwrocie sowy, kto polowaby na mnie. Pomys, e kto mgby go tropi, wcale mu si nie podoba. Z wasnego dowiadczenia wiedzia, jaki ma to wpyw na androidy. wiadomo, e jest si ciganym, wywoywaa wyrane zmiany nawet w nich. Dobrze zgodzia si Rachel. W tym przypadku moemy ustpi. Moe pan zapisa sow spadkobiercom. Ale nalegamy na otrzymanie penych miotw. Jeeli nie moe si pan na to zgodzi, niech pan wraca do San Francisco i przyzna swoim przeoonym, e skala Voigta-Kampffa, przynajmniej w pana zastosowaniu, nie pozwala odrni andka od istoty ludzkiej. A potem niech pan poszuka sobie innej pracy. Prosz da mi troch czasu oznajmi Rick. Dobrze odpara Rachel. Zostawiamy pana, tu bdzie wygodnie. Spojrzaa na zegarek. P godziny oznajmi Eldon Rosen. Wraz z Rachel ruszy w milczeniu w kierunku drzwi. Deckard uwiadomi sobie, e powiedzieli wszystko, co chcieli. Reszta naleaa do niego. Gdy Rachel zacza zamyka drzwi, Rick rzek pospnie: Udao si pastwu idealnie mnie zmanipulowa. Macie zarejestrowan na tamie moj pomyk, wiecie, e moja praca zaley od uycia Voigta-Kampffa, a poza tym macie t cholern sow. Pask sow, mj drogi powiedziaa Rachel. Pamita pan? Kaemy przywiza do nogi ptaka paski adres domowy i wysa do San Francisco. Wrci pan do domu i to ju tam bdzie. To, pomyla. Wci nazywa sow to. Nie ona.

39

 Chwileczk powiedzia. Rachel zatrzymaa si w drzwiach i zapytaa: Podj pan decyzj? Chciabym zada pani jeszcze jedno pytanie z testu Voigta-Kampffa wyjani. Prosz znowu usi. Rachel zerkna na wuja. Skin gow, podesza wic niechtnie i usiada jak poprzednio. Po co komplikuje pan spraw? zadaa pytanie, unoszc brwi z wyran niechci i zmczeniem. Rick zawodowym instynktem wyczu jej napicie. Znowu skierowa promie wiata w kcik jej prawego oka i przylepi krek do policzka. Rachel patrzya sztywno na wiato, wyrazem twarzy podkrelajc swoje obrzydzenie. Widzi pani moj walizeczk? zapyta Rick szukajc w jej wntrzu kwestionariuszy Voigta-Kampffa. adna, prawda? Przydziaowa. No, no, no mrukna bez zainteresowania Rachel. Ze skrki niemowlcia wyjani. Pogadzi czarn skr walizeczki. Stuprocentowo autentyczna. Zobaczy, jak dwie wskazwki po chwili wychyliy si gwatownie. Reakcja nastpia, ale zbyt pno. Zna prawidowy czas reakcji do uamka sekundy. Powinien by zerowy. Dzikuj, panno Rosen oznajmi i znowu zoy aparatur. Zakoczy powtrny test. To wszystko. Wychodzi pan? zapytaa Rachel. Tak odpar. Ju jestem gotw. A co z pozostaymi dziewicioma badanymi? zapytaa ostronie. W pani przypadku test by w peni zadowalajcy odpowiedzia. Mog wycign wnioski wycznie na jego podstawie. Jest w dalszym cigu zupenie przydatny. Potem zwrci si do Eldona Rosena, ktry sta z przygnbionym wyrazem twarzy opierajc si o framug drzwi. Czy ona wie? Czasami nie wiedziay. Wielokrotnie testowano implantacj sztucznej pamici, najczciej udzc si, e dziki temu ulegn zmianie ich reakcje w czasie testw. Nie odpar Eldon Rosen. Zaprogramowalimy j cakowicie. Sdz jednak, e ostatnio zacza podejrzewa. Domylia si zapyta dziewczyn kiedy poprosi o jeszcze jedn prb. Blada Rachel skina sztywno gow. Nie obawiaj si go powiedza Rosen. Nie jeste zbiegym androidem, ktry przebywa nielegalnie na Ziemi. Jeste wasnoci Korporacji Rosena, wykorzystywan przez nas w kampanii reklamowej dla emigrantw. Podszed do dziewczyny i pocieszajcym gestem pooy jej do na ramieniu. Czujc jego dotyk, dziewczyna drgna.

40

 Ma racj doda Rick. Nie mam zamiaru pani usun, panno Rosen. Do widzenia. Skierowa si w stron drzwi, a potem zatrzyma si na chwil i zapyta ich oboje: Czy sowa jest prawdziwa? Rachel szybko spojrzaa na starszego Rosena. I tak wyjeda odpar Eldon Rosen. To nie ma teraz znaczenia. Ptak jest sztuczny. Nie ma ju sw. Hmm mrukn Rick i sztywno wyszed na korytarz. Oboje patrzyli, jak odchodzi. Nie byo ju nic do dodania. A wic tak dziaa najwikszy producent androidw, powiedzia w myli Rick. Podstpnie i to w sposb, z jakim nigdy dotd nie zetkn si owca. Niesamowity i zagmatwany, nowy typ osobowoci. Nic dziwnego, e instytucje ochrony prawa i porzdku maj kopoty z Nexusami-6. Nexus-6. Wreszcie si z nim spotka. Uwiadomi sobie, e dziewczyna musi by Nexusem-6. Po raz pierwszy widzia jednego z nich. I niemal im si udao. Prawie zdoali podway test Voigta-Kampffa, jedyn metod, ktr moemy wykrywa andki. Korporacja Rosena wykonaa dobr robot. I w kadym razie staraa si ze wszystkich si ochroni swoje wyroby. A ja musz stawi czoo jeszcze szeciu takim jak ona, pomyla. Zanim skocz. Zarobi te pienidze z nagrd. Co do centa. Zakadajc, e uda mu si przey.

Rozdzia VI
Telewizor hucza. Isidore schodzc po pokrytych kurzem schodach budynku na nisze pitro rozpoznawa ju znajomy gos Przyjaznego Bustera, ktry radonie mamrota do swojej olbrzymiej, obejmujcej cay system publicznoci. ...hej, hej, ludkowie! Zip, klik, zip! Pora na krtk informacj o jutrzejszej pogodzie. Najpierw wschodnie wybrzee Stanw Zjednoczonych. Satelita Mangusta donosi, e opad pyu nasili si szczeglnie do poudnia, a potem osabnie i zaniknie. A wic ludkowie, wszyscy, ktrzy macie zamiar wyj, powinnicie poczeka do popoudnia, no nie? A jeeli mwimy o czekaniu, pozostao tylko dziesi godzin do mojej wiekopomnej wiadomoci, mojego specjalnego wystpienia! Powiedzcie swoim przyjacioom, eby mnie ogldali! Wyjawi co, co was zadziwi. Moe pomylicie, e to po prostu zwyke... Gdy Isidore zastuka do drzwi mieszkania, telewizor natychmiast ucich. Nie tylko zamilk, ale przesta istnie, miertelnie przeraony jego pukaniem. Za zamknitymi drzwiami wyczu obecno ycia. Tam byo co poza telewizorem. Jego niepenosprawne zmysy wytworzyy albo moe wyczuy niemy, peen mki strach kogo, kto cofa si przed nim, kogo prba ucieczki zagonia pod najdalsz cian mieszkania. Hej zawoa. Mieszkam na grze. Usyszaem paski telewizor. Spotkajmy si, dobrze? Czeka nasuchujc. adnego dwiku, adnego ruchu. Jego sowa nie zdoay wyswobodzi tej osoby. Przyniosem kostk margaryny powiedzia stojc tu przy drzwiach tak, aby jego gos przenikn przez nie. Nazywam si J. R. Isidore i pracuj dla znanego weterynarza pana Hannibala Sloata, na pewno pan o nim sysza. Jestem osob szanowan, mam prac. Prowadz ciarwk pana Sloata. Drzwi otworzyy si lekko i zobaczy skulon, znieksztacon dziwnym, perspektywicznym skrtem posta dziewczyny, ktra cofaa si, ale mimo wszystko trzymaa drzwi, jakby stanowiy dla niej fizyczn podpor. Lk sprawia, e wygldaa na chor. Strach deformowa linie jej ciaa. Robia wraenie, jakby kto j poama, a potem zoliwie pozszywa na nowo. Jej wpatrzone w niego, olbrzymie oczy lniy, gdy dziewczyna usiowaa si umiechn.

42

 Mylaa pani, e w tym budynku nikt nie mieszka powiedzia, nagle wszystko rozumiejc. Mylaa pani, e jest opuszczony. Dziewczyna skina gow i szepna: Tak. Ale przecie dobrze jest mie ssiadw zdziwi si Isidore. O rany, dopki pani si nie sprowadzia, nie miaem adnego. I Bg wiadkiem, to wcale nie byo przyjemne. Pan mieszka tu sam? spytaa dziewczyna. W caym budynku? Sprawiaa ju wraenie o wiele mniej zalknionej. Wyprostowaa si i przygadzia doni ciemne wosy. Dostrzeg teraz, e ma zgrabn, cho drobn figur i adne oczy w oprawie dugich, czarnych rzs. Najwyraniej zaskoczona jego przyjciem ubrana bya tylko w spodnie od piamy. A kiedy spojrza poza jej rami, zobaczy panujcy w pokoju baagan. Walizki leay porozrzucane tu i wdzie, otwarte, z czciowo wysypujc si na zamiecon podog zawartoci. Ale to byo zrozumiae, przecie dopiero si sprowadzia. Oprcz pani mieszkam tu tylko ja odpar Isidore. I nie bd sprawia kopotw. Czu smutek. Jego dar, ktry zawiera w sobie warto autentycznego, przedwojennego rytuau, nie zosta przyjty. Na dobr spraw dziewczyna robia wraenie, jakby wcale nie rozumiaa, do czego ta kostka margaryny miaa suy. Sprawiaa wraenie przede wszystkim niezwykle oszoomionej. Jakby wyonia si z gbi i unosia teraz w coraz bardziej zwajcych si krgach strachu. Dobry stary Buster powiedzia, usiujc rozluni spit dziewczyn. Lubi go pani? Ogldam ten program kadego ranka, a potem w nocy, po powrocie do domu. Ogldam przy obiedzie i jeszcze pniej do chwili, kiedy id do ka. Przynajmniej robiem tak, dopki nie zepsu mi si telewizor. Kogo...? zacza dziewczyna i urwaa nagle. Przygryza warg, jakby poczua nagle straszn zo. Najwidoczniej na siebie. Przyjaznego Bustera wyjani. Wydao mu si dziwne, e dziewczyna nigdy nie syszaa o najpopularniejszym na Ziemi komiku telewizyjnym. Skd pani przyjechaa? spyta ze zdziwieniem. To nie ma znaczenia. Zerkna szybko na niego. Co, co dostrzega, w jaki sposb zmniejszyo jej niepokj i ciao dziewczyny wyranie si rozlunio. Bd bardzo zadowolona z towarzystwa oznajmia ale pniej, kiedy bardziej si tu zadomowi. Teraz, oczywicie, to wykluczone. Dlaczego wykluczone? By zdziwiony, wszystko w niej budzio zdziwienie. Moe, pomyla, zbyt dugo byem sam. To ja staem si dziwny. Mwi, e kurze mdki takie bywaj. Myl ta wprawia go w jeszcze bardziej ponury nastrj. Mgbym pomc pani rozpakowa walizki zaproponowa. Niemal zamkna mu drzwi przed nosem. I umeblowa si.

43

 Nie mam nowych mebli odpowiedziaa dziewczyna. Wystarcz mi rzeczy wskazaa pokj za plecami ktre s tutaj. One si nie nadaj wyjani. Widzia to na pierwszy rzut oka. Krzesa, dywan, stoy wszystko byo sprchniae, zapado si we wspln ruin, stajc si ofiarami despotycznych si czasu. I opuszczenia. Od lat nikt w tym mieszkaniu nie y, zniszczenie stao si niemal cakowite. Nie mg sobie wyobrazi, jak miaa zamiar mieszka w tym otoczeniu. Prosz posucha powiedzia z przejciem. Jeeli przejdziemy si po budynku i poszukamy, najprawdopodobniej zdoamy znale dla pani rzeczy, ktre nie s a tak zniszczone. Lamp w jednym mieszkaniu, st w innym. Zrobi to sama rzeka dziewczyna. Dzikuj. Chce pani i do tych mieszka sama? Nie mg w to uwierzy. Dlaczego nie? Znowu zadygotaa nerwowo, uwiadamiajc sobie, e ponownie powiedziaa co nie tak. Prbowaem stwierdzi Isidore. Raz. Od tej pory kiedy wracam do domu, id prosto do mojego mieszkania i nie myl o niczym innym. Pokoje, w ktrych nikt nie mieszka setki pokojw i kady z nich peen jest rodzinnych fotografii, ubra i rzeczy, ktre naleay do jakich ludzi. Ci, ktrzy umarli, nie mogli nic wzi, a ci ktrzy wyemigrowali, nie chcieli. Ten budynek, poza moim mieszkaniem, jest cakowicie zchamiony. Zchamiony? Nie rozumiaa. Cham, to bezuyteczne przedmioty, takie jak reklamy przysyane dawniej poczt, albo okadki po zuytych, papierowych zapakach albo opakowanie po wczorajszej gumie. Kiedy nikogo nie ma w pobliu, cham sam si rozmnaa. Na przykad jeeli pjdzie pani spa, pozostawiajc takie rzeczy w mieszkaniu, to kiedy obudzi si pani nastpnego ranka, chamu bdzie ju dwa razy tyle. Zawsze staje si go coraz wicej. Rozumiem. Dziewczyna patrzya na niego niepewnie, nie wiedzc, czy mu wierzy. Nie bya pewna, czy mwi to powanie. Oto Pierwsze Prawo Chamu oznajmi. Cham wypycha niecham. Brzmi to podobnie jak prawo Greshama o pienidzu. A w tych mieszkaniach nie byo nikogo, kto mgby walczy z chamem. I dlatego opanowa je cakowicie zakoczya za niego dziewczyna. Skina gow. Teraz rozumiem. Pani mieszkanie powiedzia jest zbyt zchamione, aby w nim y. Moemy zmniejszy stopie zchamienia. Jak ju powiedziaem, moemy poszuka w innych mieszkaniach. Ale... przerwa. Co? Nie moemy wygra odpar Isidore.

44

 Dlaczego? Dziewczyna wysza do korytarza, zamykajc za sob drzwi. Staa ze zoonymi na piersiach rkami i patrzya na niego, prbujc go zrozumie. Albo tak mu si wydawao. Przynajmniej go suchaa. Nikt nie moe wygra z chamem wyjani. Chyba e chwilowo, w jednym miejscu, takim jak moje mieszkanie. Udao mi si na jaki czas stworzy stan rwnowagi midzy naporem chamu i niechamem. Ale jeeli kiedy umr albo wyprowadz si, cham znowu wszystko ogarnie. To powszechna zasada, ktra funkcjonuje w caym wszechwiecie. Cay wszechwiat zmierza w stron ostatecznego stanu cakowitego, absolutnego zchamienia. Poza, oczywicie, wspinaczk Wilbura Mercera doda. Dziewczyna spojrzaa na niego. Nie widz adnego zwizku. Do tego sprowadza si cay merceryzm. Znowu poczu ogarniajce go zdziwienie. Nie uczestniczy pani w zespoleniu? Nie ma pani skrzynki empatycznej? Po chwili milczenia dziewczyna odpara ostronie. Nie wziam jej ze sob. Mylaam, e znajd tu jak. Ale przecie skrzynka empatyczna wyjka z podnieceniem jest najbardziej osobist rzecz, jak czowiek posiada! To przeduenie ciaa, sposb, w jaki czowiek styka si z innymi, w jaki przestaje by sam. Ale pani to wie. Wszyscy to wiedz. Mercer pozwala nawet takim jak ja... przerwa gwatownie. Ale byo ju za pno, ju to powiedzia i z wyrazu jej twarzy, z odruchu nagej odrazy, zorientowa si, e dziewczyna wie. Niemal zdaem test na inteligencj powiedzia cichym, drcym gosem. Nie jestem bardzo specjalny, tylko w umiarkowanym stopniu. Nie takim, jak niektrzy. Ale wanie Mercera to wcale nie interesuje. Jeeli o mnie chodzi stwierdzia dziewczyna moe pan to uzna za moje podstawowe zastrzeenie, jakie mam do merceryzmu. Gos miaa czysty, obojtny. Uwiadomi sobie, e chciaa w ten sposb jedynie stwierdzi fakt. Swj stosunek do kurzych mdkw. Chyba wrc na gr powiedzia i zacz si cofa, ciskajc kostk margaryny. Czu, jak w jego doni staje si mikka i wilgotna. Dziewczyna obserwowaa go, na jej twarzy wci malowa si ten sam obojtny wyraz. A nagle zawoaa: Poczekaj. Dlaczego? zapyta, odwracajc si. Jeste mi potrzebny. Musisz mi pomc zdoby odpowiednie umeblowanie. Z innych mieszka, tak jak powiedziae. Podesza do niego. Jej obnaony tors by smuky i zgrabny, bez zbdnego grama tuszczu. O ktrej wracasz z pracy do domu? Mgby mi wtedy pomc. Czy mogaby pani przygotowa dla nas obiad? zapyta Isidore. Gdybym przynis do domu produkty?

45

 Nie. Mam zbyt duo do zrobienia. Dziewczyna odrzucia jego prob bez wysiku i Isidore zaakceptowa to, nie rozumiejc. Teraz, kiedy pocztkowy strach dziewczyny znikn, zaczo si w niej pojawia co innego. Co dziwniejszego. I aosnego. Chd. Zupenie jak powiew z prni midzy nie zamieszkanymi wiatami, pomyla, na dobr spraw znikd. Nie byo to co, co powiedziaa albo zrobia, ale to czego nie zrobia i nie powiedziaa. Kiedy indziej powiedziaa dziewczyna, kierujc si w stron drzwi do mieszkania. Czy zapamitaa pani moje nazwisko zapyta skwapliwie. Nazywam si John Isidore i pracuj u... Mwie mi u kogo pracujesz. Zatrzymaa si na chwil przy drzwiach. Otwierajc je, powiedziaa: U jakiej nieprawdopodobnej osoby, ktra nazywa si Hannibal Sloat. Jestem pewna, e istnieje on jedynie w twojej wyobrani. Nazywam si... wchodzc do mieszkania obrzucia go ostatnim, pozbawionym ciepa spojrzeniem, zawahaa si i powiedziaa. Jestem Rachel Rosen. Z Korporacji Rosena? zapyta. Najwikszego w caym systemie producenta humanoidalnych robotw wykorzystywanych w naszym programie kolonizacyjnym? Na jej twarzy natychmiast pojawi si trudny do okrelenia wyraz, przemkn w uamku sekundy i rwnie szybko znikn. Nie odpowiedziaa. Nigdy o nich nie syszaam. Nic o nich nie wiem. Jak sdz, to kolejny z twoich wymysw. John Isidore i jego osobista, prywatna skrzynka empatyczna. Biedny Isidore... Ale pani nazwisko wskazuje... Moje nazwisko odpara dziewczyna brzmi Pris Stratton. To moje nazwisko po mu. Zawsze go uywam. Nigdy nie posuguj si innym imieniem, tylko Pris. Moesz zwraca si do mnie Pris. Zastanowia si przez chwil, a potem dodaa: Nie, lepiej zwracaj si do mnie panno Stratton. Bo na dobr spraw zupenie si nie znamy. W kadym razie ja ciebie nie znam. Drzwi za ni zatrzasny si i Isidore zosta sam w zakurzonym, mrocznym korytarzu.

Rozdzia VII
No c, tak to jest, pomyla J. Isidore stojc z zacinit w doni mikk kostk margaryny. Moe kiedy jednak pozwoli nazywa si Pris. A jeeli zdoam znale puszk przedwojennych warzyw, moe zmieni zdanie na temat przygotowania obiadu. A jeeli ona nie umie gotowa? pomyla nagle. Dobrze, w takim razie ja go zrobi, przygotuj obiad dla nas obojga. I poka jej, jak to robi, gdyby w przyszoci nabraa jednak ochoty. Pewnie zechce, kiedy ju jej poka. Jeli dobrze si orientowa, wikszo kobiet, nawet tak modych jak ona, lubia gotowa. To by jaki instynkt. Zszed po ciemnych schodach i wrci do swojego mieszkania. Ona naprawd nie ma kontaktu z rzeczywistoci, pomyla nakadajc biay kombinezon roboczy. Nawet jeeli si teraz popieszy, ju i tak spni si do pracy i Sloat bdzie zy, ale co z tego? Na przykad nigdy nie syszaa o Przyjaznym Busterze. A to przecie niemoliwe Buster by najwaniejszy ze wszystkich yjcych osb, oczywicie poza Wilburem Mercerem... Ale Mercer, uzna po namyle, nie jest istot ludzk, najwyraniej stanowi archetyp osobowoci z gwiazd, narzucony naszej kulturze przez jaki kosmiczny wzorzec. W kadym razie syszaem, e ludzie tak mwili na przykad pan Sloat. A Hannibal Sloat powinien przecie wiedzie. Dziwne, e jest taka niekonsekwentna, kiedy mwi o swoim nazwisku, zastanawia si. Moe potrzebuje pomocy. Czy ja potrafi jej w czym pomc? zapyta sam siebie. Specjal, kurzy mdek, czy ja co rozumiem? Nie mog si oeni, nie mog wyemigrowa i py w kocu mnie zabije. Nie mam nic do zaoferowania. Ubra si, wyszed z mieszkania i powdrowa schodami do gry na dach, gdzie sta zaparkowany jego zdezelowany, stary hover. *** Godzin pniej, prowadzc ju ciarwk przedsibiorstwa, odebra pierwsze w tym dniu szwankujce zwierz. Elektrycznego kota. Lea z tyu w plastykowej, pyoszczelnej klatce transportowej i dysza nierwno. Mona niemal pomyle, e jest

47

prawdziwy, zauway Isidore, wracajc do Szpitala Zwierzt Van Nessa niewielkiego przedsibiorstwa o starannie wybranej, celowo mylcej nazwie, ktre ledwo wizao koniec z kocem w bezwzgldnie wspzawodniczcym ze sob wiecie usug remontowych pseudozwierzt. Cierpicy kot jkn. Ojej, powiedzia do siebie Isidore. Miauczy, jakby rzeczywicie zdycha. Moe jego obliczony na dziesi lat akumulator ma zwarcie i wszystkie obwody przepalaj si jeden po drugim. Powana awaria. Milt Borogrove, technik Szpitala Zwierzt Van Nessa, bdzie mia pene rce roboty. A ja nie podaem wacicielowi kosztorysu, pomyla ponuro Isidore. Facet po prostu rzuci mi kota, mwic, e w nocy zacz nawala, a potem, jak sdz, wystartowa do pracy. W kadym razie jakakolwiek wymiana sw nagle si urwaa waciciel kota wzbi si z rykiem w niebo swoim nowiutkim, robionym na zamwienie hoverze. A by to zupenie nowy klient. Isidore powiedzia do kota: Czy zdoasz wytrzyma do warsztatu? Kot w dalszym cigu popiskiwa cicho. Po drodze doaduj ci akumulator postanowi Isidore. Skierowa ciarwk w stron najbliszego wolnego dachu i tam zaparkowa nie wyczajc silnika. Wczoga si do tyu ciarwki i otworzy plastykow pyoodporn klatk transportow. Widok jego biaego ubrania i napisu na ciarwce, dawa pene zudzenie, e prawdziwy weterynarz udziela pomocy prawdziwemu zwierzciu. Elektryczny mechanizm umieszczony pod futrem, sprawiajcym wraenie cakowicie autentycznego, bulgota i puszcza bble. Kot mia wizyjne szkliste soczewki i zacinite kurczowo metalowe szczki. Wmontowane w pseudozwierzta obwody chorobowe nigdy nie przestaway zadziwia Isidorea. Konstrukcja, ktr obecnie trzyma na kolanach, zostaa zmontowana w taki sposb, e kiedy ulega uszkodzeniu podstawowy element, cae zwierz sprawiao wraenie nie uszkodzonego, ale chorego. Mgby mnie oszuka, powiedzia do siebie Isidore, macajc sztuczny brzuch w poszukiwaniu pulpitu kontrolnego (bardzo maego w tej odmianie pseudozwierzcia) oraz terminalu szybkiego adowania. Nie mg ich znale. Nie mg rwnie zbyt dugo szuka, mechanizm niemal cakowicie przesta funkcjonowa. Jeeli nastpio krtkie spicie, pomyla, to moe powinienem prbowa odczy jeden z przewodw prowadzcych od akumulatora. Wtedy mechanizm si wyczy, ale uszkodzenie nie bdzie si powikszao. A potem w warsztacie Milt naaduje go z powrotem. Zrcznie przesun palcami po pseudokocistym grzbiecie. Przewody powinny by w tym wanie miejscu. Cholernie dobra robota, absolutnie idealna imitacja. Kabli nie dawao si wyczu przy najdokadniejszym nawet badaniu. To musi by robota Wheelrighta i Carpentera kosztoway duo, ale natychmiast rozpoznawao si doskona jako.

48

Podda si. Faszywy kot przesta dziaa. Najwidoczniej spicie, jeeli wanie spowodowao uszkodzenie, zniszczyo zasilanie i podstawowe serwomechanizmy. Naprawa bdzie kosztowa mnstwo pienidzy, pomyla pesymistycznie. No c, pewnie zwierzakowi nie robiono profilaktycznego czyszczenia i smarowania trzy razy do roku. Na tym wszystko polega. Waciciel bdzie mia nauczk i to bolesn. Wrci na fotel kierowcy, ustawi stery na wznoszenie, wzbi si znowu w powietrze i podj lot w stron warsztatu naprawczego. W kadym razie nie musia ju sucha szarpicych nerwy pojkiwa produktu, mg si rozluni. Ciekawe, pomyla, chocia wiem, e to imitacja dwikw wydawana przez pseudozwierz, w ktrym przepalaj si serwomechanizmy i zasilanie, ale jednak czuj skurcz odka. Chciabym, pomyla z blem, znale jak inn prac. Gdybym nie obla testu na inteligencj, nie musiabym peni tych paskudnych obowizkw i znosi towarzyszcych im bolesnych przey emocjonalnych. Z drugiej jednak strony te syntetyczne cierpienia pseudozwierzt zupenie nie przeszkadzay Miltowi Borogrove ani Hannibalowi Sloatowi. Moe wic wszystko tkwi we mnie, powiedzia do siebie John Isidore. Moe kiedy spadasz w d po drabinie ewolucji tak jak ja, kiedy toniesz w wiecie grobw, poniewa jeste specjalem... No c, lepiej da sobie spokj z takimi rozwaaniami. Najbardziej przygnbiay go chwile, kiedy porwnywa swoje obecne moliwoci umysowe z tymi, ktre posiada poprzednio. Kadego dnia jego inteligencja i siy witalne ulegay degradacji. On i i tysice innych specjali na caej Ziemi, wszyscy podali w stron stosu popiow. Zamieniali si w ywy cham. eby zapewni sobie towarzystwo, wczy radio w ciarwce i nastawi je na suchowisko Przyjaznego Bustera, ktre podobnie jak wersja telewizyjna trwao przez pene dwadziecia trzy gorce godziny na dob... Podczas pozostaej godziny emitowano religijny sygna zakoczenia programu, dziesi minut ciszy i znowu religijny sygna rozpoczcia programu. ... ciesz si, e znowu jeste w naszej audycji mwi wanie Przyjazny Buster. Poczekaj, Amando, miny cae dwa dni od chwili, kiedy ci odwiedzilimy. Zacza ju krci jaki nowy film? Csz, mialam fczoraj pj ma sdjcia, ale chcieli, szebym saczela o sidmej... Sidmej rano? wtrci si Przyjazny Buster. Tak, masz rasj, Buuster, to miala by szsta, ha, ha! Amanda Werner rozemiaa si swoim synnym miechem, rwnie czsto naladowanym jak miech Bustera. Amanda Werner i kilka innych piknych, eleganckich, o stromych piersiach zagranicznych dam, z nieokrelonych, niezbyt znanych krajw, a take kilku sielankowych tak zwanych humorystw stanowio jdro wszystkich powtrek Bustera. Kobiety takie jak Amanda Werner nigdy nie gray w filmach, nigdy nie wystpoway w sztukach. yy dziwacznym, przepiknym yciem jako gocie nie koczcych si wystpw Bustera, pojawiajc si, jak to kiedy obliczy Isidore, przynajmniej przez siedemdziesit godzin w tygodniu.

49

W jaki sposb Busterowi udawao si znale czas na nagranie obu wystpw radiowego i telewizyjnego? zastanawia si Isidore. A w jaki sposb Amanda Werner znajdowaa czas na to, eby by jego gociem co drugi dzie, miesic po miesicu, rok po roku? W jaki sposb potrafili tak prowadzi rozmow? Nigdy si nie powtarzali przynajmniej on tego nie spostrzeg. Ich uwagi zawsze byy wiee, dowcipne, zaimprowizowane i spontaniczne. Wosy Amandy lniy, oczy byszczay, zby poyskiway. Nigdy nie bya zmczona, nigdy nie tracia okazji, aby byskotliwie odpowiedzie na nieprzerwany strumie dowcipw, zjadliwych uwag i dykteryjek Bustera. Show Przyjaznego Bustera, transmitowany przez radio i telewizj za porednictwem satelitw telekomunikacyjnych na ca Ziemi, dociera rwnie do emigrantw na skolonizowanych planetach. Podejmowano prby nadawania programw a do Proximy na wypadek, gdyby kolonizacja ludzka signa a tak daleko. Kiedy Salander 3 dotrze do celu, podrujcy nim ludzie spotkaj tam ju oczekujcego na nich Przyjaznego Bustera. I na pewno si uciesz. Jednak jedna konkretna rzecz w Przyjaznym Busterze drania Johna Isidore. Delikatnie, w niemal niedostrzegalny sposb Buster wymiewa skrzynki empatyczne. Nie jeden raz, ale wielokrotnie. W gruncie rzeczy robi to rwnie w tej chwili. ... aden kamie mnie nie trafia trajkota Buster do Amandy Werner. A jeeli przejd na drug stron gry, chc, eby czekao tam na mnie par butelek Budweisera! Publiczno w studiu rozemiaa si i Isidore usysza lekkie oklaski. I stamtd wygosz moje starannie udokumentowane wystpienie, wystpienie, ktre usyszycie dokadnie za dziesi godzin! I ja tesz, kochanie! powiedziaa na wydechu Amanda. We mnie se sob! Pjt i kiedy pt szuca w ciepie kamieniami, osoni ci. Publiczno znowu rykna miechem, a John Isidore poczu zmieszanie i ogarniajc go bezsiln wcieko, sczce si przez skr na karku. Dlaczego Przyjazny Buster wci kpi z merceryzmu? Nikomu innemu zdawa si nie przeszkadza, ONZ nawet chyba go pochwalaa. Amerykaska i sowiecka policja owiadczyy publicznie, e merceryzm zmniejszy przestpczo, powodujc wiksze zainteresowanie obywateli problemami ssiadw. Sekretarz generalny Organizacji Narodw Zjednoczonych Titus Corning kilkakrotnie stwierdzi, e ludzko potrzebuje wicej empatii. Moe Buster jest zazdrosny, doszed do wniosku Isidore. Jasne, to mogoby wszystko wyjani on i Wilbur Mercer wspzawodnicz ze sob. Ale o co? O rzd dusz, uzna Isidore. Walcz o kontrol nad naszymi psychikami. Z jednej strony skrzynka empatyczna, arty i kpiny Bustera z drugiej. Musz powiedzie to Hannibalowi Sloatowi, postanowi. Zapyta go, czy to prawda. On na pewno bdzie wiedzia. ***

50

Kiedy zaparkowa swoj ciarwk na dachu Szpitala Zwierzt Van Nessa, szybko zanis plastykow klatk z nieruchomym pseudokotem na d, do biura pracodawcy. Kiedy wszed, pan Sloat podnis wzrok znad kartek inwentarza czci. Jego szara, pomarszczona twarz drgaa jak zmcona woda. Hannibal Sloat by zbyt stary, aby emigrowa i cho nie sklasyfikowano go jako specjala, musia spdzi reszt ycia na Ziemi. Przez minione lata py przeera go, zabarwi szaroci rysy jego twarzy, wyszarza jego myli. Pod jego wpywem Sloat skurczy si, jego nogi wychudy i poruszay niepewnie. Oglda wiat przez okulary dosownie pokryte skorup pyu. Z jakiego powodu Sloat nigdy nie czyci szkie. Wygldao to, jakby si podda, pogodzi z radioaktywnym opadem, ktry dawno temu zacz grzeba go pod sob. Obecnie zami mu ju wzrok. W cigu kilku lat, ktre jeszcze mu pozostay, zniszczy inne zmysy. Pozostanie jedynie wysoki, wierkajcy gos, a wreszcie zamilknie i on. Co tam masz? spyta pan Sloat. Kot ze zwarciem w zasilaniu. Isidore postawi klatk na zasypanym dokumentami biurku szefa. Po co mi go pokazujesz? zdziwi si Sloat. Zanie go na d, do warsztatu Milta. Jednak po chwili namysu otworzy klatk i wycign pseudozwierz. Kiedy sam by technikiem remontowym. I to bardzo dobrym. Myl, e Przyjazny Buster i merceryzm walcz o zdobycie kontroli nad naszymi duszami. Jeeli to prawda odpar Sloat badajc kota to Buster wygrywa. Obecnie wygrywa rzek Isidore ale w kocu przegra. Sloat podnis gow i spojrza na niego. Dlaczego? Bo Wilbur Mercer wci si odnawia. Jest niemiertelny. Na szczycie wzgrza zostaje powalony, zapada si do wiata grobw, ale potem niezmiennie si podnosi. A my wraz z nim. A wic my rwnie jestemy niemiertelni. Czu si wspaniale, mwic tak pynnie. Zazwyczaj w obecnoci pana Sloata jka si. Buster te jest niemiertelny, podobnie jak Mercer odpar Sloat. Nie ma adnej rnicy. W jaki sposb to moliwe? Jest przecie czowiekiem. Nie wiem powiedzia Sloat. Ale to prawda. Cho oczywicie, nigdy tego nie potwierdz. To dlatego Przyjazny Buster moe robi czterdziestoomiogodzinny show w cigu jednego dnia? Wanie przytakn Sloat. A co z Amand Werner i innymi kobietami? Rwnie s niemiertelne.

51

 Czy s wysz form ycia z innego systemu? Nigdy nie byem w stanie ustali tego z ca pewnoci powiedzia pan Sloat badajc wci kota. Zdj pokryte pyem okulary i bez ich pomocy zaglda do na wp otwartego pyszczka. Tak jak z ca pewnoci zrobiem to w przypadku Wilbura Mercera zakoczy niemal niesyszalnym gosem. Potem zakl. Bya to wizanka przeklestw, ktra w odczuciu Isidore trwaa przez pen minut. Ten kot oznajmi w kocu Sloat nie jest sztuczny. Wiedziaem, e co takiego kiedy si zdarzy. I ju nie yje. Popatrzy w d, na kocie zwoki. I znowu zakl. Krpy, dziobaty Milt Borogrove, ubrany w brudny, niebieski fartuch z ptna aglowego, pojawi si w drzwiach gabinetu. Co si stao? zapyta. Widzc lecego kota, wszed do rodka i podnis zwierz. Kurzy mdek go przynis powiedzia Sloat. Nigdy dotd nie uywa tego okrelenia przy Isidore. Gdyby y stwierdzi Milt moglibymy go zanie do weterynarza prawdziwych zwierzt. Ciekawe, ile jest wart. Czy kto ma egzemplarz Sidneya? Cz-cz-y p-p-paskie ubezpieczenie n-n-ie o-o-obejmuje t-t-ego? Isidore zapyta pana Sloata. Czu, jak dygocz mu nogi i mia wraenie, e cay pokj robi si ciemnobrzowy z migoczcymi na jego tle zielonymi plamkami. Obejmuje niemal warkn wreszcie Sloat. Ale boli mnie sama strata. Strata kolejnej ywej istoty. Czy nie moge si zorientowa, Isidore? Czy nie zauwaye rnicy? Pomylaem wykrztusi wreszcie Isidore e to bardzo dobre wykonanie. Takie dobre, e wprowadzio mnie w bd. Chodzi o to, e robi wraenie ywego i przy takim dobrym wykonaniu... Nie sdz, eby Isidore mg zauway rnic wtrci agodnym tonem Milt. Dla niego wszystkie s ywe, nawet pseudozwierzta. Pewnie prbowa go ocali. Co z nim robie? zwrci si do Isidorea. Prbowae doadowa mu akumulator? Albo zlokalizowa spicie? T-t-tak przyzna Isidore. Najprawdopodobniej stan by ju tak ciki, e nic by mu nie pomogo stwierdzi Milt. Daj mu spokj, Han. W jednym ma racj imitacje zaczynaj by cholernie podobne do prawdziwych, zwaszcza z montowanymi w nowych modelach obwodami chorobowymi. A poza tym ywe zwierzta umieraj, na tym polega ryzyko zwizane z ich posiadaniem. Nie jestemy do tego przyzwyczajeni, bo widzimy tylko imitacje. Przeklta strata powtrzy Sloat.

52

 Zgodnie z M-m-mercerem zauway Isidore --ycie zawsze powraca. Dla z-z-zwierzt cykl rwnie si z-z-zamyka.Chodzi mi o to, e wszyscy wspinamy si wraz z nim, umieramy... Powiedz to facetowi, do ktrego nalea kot odpar pan Sloat. Isidore nie by pewien, czy szef nie artuje i zapyta: Chce pan, ebym to zrobi? Ale to pan zawsze prowadzi wideorozmowy. Ba si wideofonw i przekona si, e rozmowa, zwaszcza z kim obcym, jest dla niego absolutnie niewykonalnym zadaniem. Pan Sloat oczywicie o tym wiedzia. Nie zmuszaj go poprosi Milt. Ja to zrobi. Wycign rk w stron suchawki. Jaki to numer? Mam go gdzie tutaj Isidore zacz grzeba w kieszeniach roboczego kitla. Chc, eby kurzy mdek to zaatwi powtrzy Sloat. N-n-nie mog rozmawia przez wideofon zaprotestowa Isidore, czujc jak omocze mu serce. Dlatego, e jestem kudaty, brzydki, zgarbiony, szczerbaty i siwy. Choruj na chorob radiacyjn. Myl, e niedugo umr. Milt umiechn si i zwrci do Sloata. Przypuszczam, e gdybym si czu tak jak on, rwnie nie bybym w stanie korzysta z wideofonu. No, Isidore, jeeli nie dasz mi numeru waciciela kota, nie bd mg zadzwoni i sam bdziesz musia to zrobi. Wycign przyjaznym gestem rk. Zadzwoni kurzy mdek powiedzia zdecydowanym gosem Sloat albo wylatuje z pracy. Nie patrzy ani na Isidorea ani na Milta, spoglda nieruchomym wzrokiem prosto przed siebie. Daje spokj zaprotestowa Milt. N-n-nie lubi, jak si m-m-mnie n-n-nazywa ku-u-rzym mdkiem zaprotestowa Isidore. P-p-przecie p-p-py rwnie panu bardzo zaszkodzi. Cho nie uszkodzi p-p-paskiego mzgu, jak w m-m-moim przypadku. Jestem zwolniony, uwiadomi sobie. Nie mog rozmawia przez wideofon. A potem przypomnia sobie nagle, e waciciel kota wystartowa do pracy. Nie bdzie nikogo w domu. Ch-chyba mog do niego zadzwoni powiedzia, znajdujc wreszcie kwitek z zapisanymi na nim danymi. Widzisz? zwrci si pan Sloat do Milta. Moe to zrobi, jeeli musi. Isidore usiad przy wideofonie, wzi do rki suchawk i wybra numer. Tak stwierdzi Milt ale nie powinien by do tego zmuszany. I ma racj. Py rzeczywicie ci zaszkodzi. Jeste niemal lepy i za par lat nie bdziesz sysza. Ciebie te dopado, Borogrove. Skr masz koloru psiego ajna. Na wideoekranie pojawia si twarz zadbanej kobiety rodkowoeuropejskiego typu, o wosach zaczesanych w twardy kok. Tak? spytaa.

53

 P-p-pani Pilsen? spyta Isidore, czujc narastajce w nim przeraenie. Rzecz jasna, nie pomyla o tym, e waciciel kota moe mie on, ktra oczywicie bdzie w domu. Chciabym p-p-porozmawia z pani o pastwa k-k-k-k-k... Przerwa, pocierajc nerwowo podbrdek. O pastwa kocie. Ach tak, to pan zabiera Horacego stwierdzia pani Pilsen. Czy ma zapalenie puc? M podejrzewa wanie to. Kot pastwa umar oznajmi Isidore. Och nie, dobry Boe. Damy pastwu drugiego powiedzia. Jestemy ubezpieczeni. Zerkn na pana Sloata, wygldao na to, e si zgadza. Waciciel naszej firmy, pan Hannibal Sloat... Zaci si. Osobicie... Nie rzuci Sloat. Damy im czek. Cena wedug katalogu Sidneya. ... osobicie wybierze dla pastwa zastpczego kota usysza swj gos Isidore. Zacz rozmow, ktrej nie by w stanie przeprowadzi, a teraz zorientowa si, e nie moe jej zakoczy. To, co mwi, rozwijao si wedug jakiej swojej wewntrznej logiki, ktrej nie by w stanie powstrzyma i wszystko musiao toczy si do wasnego zakoczenia. Pan Sloat i Milt Borogrove patrzyli na niego w osupieniu, on za mwi dalej. Prosz okreli, jakiego kota pastwo sobie yczycie. Ma, pe, rasa: czy manxaski, perski, abisyski... Horacy nie yje powiedziaa pani Pilsen. Mia zapalenie puc stwierdzi Isidore. Zmar w czasie przejazdu do szpitala. Nasz starszy lekarz doktor Hannibal Sloat wyrazi przekonanie, e stan w jakim si znajdowa, wyklucza moliwoci ratunku. Ale czy to, e moemy da pastwu zastpstwo, pani Pilsen, nie jest szczliw okolicznoci? Czy nie mam racji? Istnia tylko jeden taki kot jak Horacy powiedziaa pani Pilsen ze zami w oczach. Kiedy by jeszcze kociakiem, czsto przychodzi i patrzy tak, jakby chcia zada jakie pytanie. Nigdy nie dowiedzielimy si, co to byo za pytanie. Moe teraz zna ju na nie odpowied. Znowu zacza paka. Myl, e kiedy wszyscy je poznamy. Nagle Isidore poczu przypyw natchnienia. A co by pani powiedziaa na idealn, elektryczn kopi pastwa kota? Moemy zdoby wspaniay produkt Wheelrighta i Carpentera, ktry w kadym szczegle bdzie wiernie odtwarza dawne zwierz w niezmienionej... Och, to obrzydliwe! zaprotestowaa pani Pilsen. O czym pan mwi? Prosz, bro Boe nie proponowa tego mojemu mowi. Niech pan nawet nie mwi o tym, bo on si wcieknie. Kocha Horacego bardziej ni jakiegokolwiek kota, ktrego mielimy do tej pory, a mia koty od dziecka. Milt odebra suchawk od Isidorea i odezwa si do kobiety.

54

 Moemy da pani czek w wysokoci wynikajcej z wyceny Sidneya albo, jak sugerowa pan Isidore, moemy wybra dla pastwa innego kota. Bardzo nam przykro, e kot pastwa umar, ale jak ju wspomnia pan Isidore, zwierz miao zapalenie puc, ktre najczciej okazuje si miertelne. Mwi z profesjonaln pynnoci. Spord trzech osb pracujcych w Szpitalu Zwierzt Van Nessa Milt najlepiej zaatwia subowe rozmowy telefoniczne. Nie mog powiedzie o tym mowi stwierdzia pani Pilsen. W porzdku, prosz pani rzek Milt i skrzywi si lekko. Zadzwonimy do niego. Czy mogaby nam pani poda telefon do jego pracy? Prbowa namaca papier i owek, ktry podsun mu pan Sloat. Prosz posucha powiedziaa pani Pilsen, ktra wreszcie zdoaa si chyba pozbiera. Moe ten drugi pan mia racj. Moe powinnam zamwi elektryczny zamiennik Horacego, ale by Ed nic nie wiedzia. Czy moe to by tak wierna kopia, e mj m nie zauway rnicy? Jeeli pani sobie tego yczy z powtpiewaniem w gosie odpar Milt. Ale z dowiadczenia wiemy, e waciciela zwierzcia nigdy nie da si oszuka. Jedynie przypadkowych obserwatorw, takich jak ssiedzi. Widzi pani, kiedy podejdzie si rzeczywicie blisko do pseudozwierzcia... Ed nigdy nie zblia si do Horacego, mimo e go kocha. To ja zajmuj si jego potrzebami, takimi jak skrzynka z piaskiem. Sdz, e mogabym sprbowa z pseudozwierzciem, a jeeli si nie uda, wtedy znajdziecie nam panowie prawdziwego, ktry zastpiby Horacego. Nie chc tylko, eby mj m wiedzia. Myl, e nie przeyby tego. Dlatego nigdy nie zblia si do Horacego, obawia si. A kiedy Horacy zachorowa jak pan powiedzia na zapalenie puc Ed wpad w panik i nie by w stanie stawi temu czoa. Dlatego tak dugo czekalimy, zanim was wezwalimy. Zbyt dugo... Wiedziaam, zanim panowie zadzwonilicie. Skina gow. Zdoaa ju opanowa zy. Ile czasu to zajmie? Milt zastanowi si przez chwil. Moemy przygotowa kopi w cigu dziesiciu dni. Dostarczymy w dzie, gdy pani m bdzie w pracy. Zakoczy rozmow, poegna si i odoy suchawk. Zorientuje si powiedzia do pana Sloata. W cigu piciu sekund. Ale ona tego chce. Waciciele, ktrzy kochaj swoje zwierzta stwierdzi pospnie pan Sloat w takich sytuacjach zupenie si zaamuj. Jestem zadowolony, e zazwyczaj nie mamy do czynienia z prawdziwymi zwierztami. Czy uwiadamiacie sobie, e weterynarze prawdziwych zwierzt musz cigle przeprowadza podobne rozmowy? Popatrzy uwanie na Johna. Na swj sposb wcale nie jeste taki gupi, Isidore. Zaatwie to zupenie dobrze. Mimo e Milt musia w pewnym momencie przej spraw.

55

 Doskonale dawa sobie rad stwierdzi Milt. Boe, ale to byo trudne. Podnis martwego Horacego. Wezm go na d, do warsztatu. Han, zadzwo do Wheelrighta i Carpentera i wezwij ich konstruktorw, eby to zmierzyli i sfotografowali. Nie pozwol im zabra ciaa do warsztatw. Chc sam porwna kopi. Myl, e powinien porozmawia z nimi Isidore postanowi pan Sloat. Wszystko zacz i po tym, jak poradzi sobie z pani Pilsen, chyba da sobie rad z Wheelrightem i Carpenterem. Po prostu nie pozwl im zabra Horacego rzek Milt. Bd chcieli tak zrobi, bo to cholernie uatwi im prac. Bd stanowczy. Aha odpar Isidore, mrugajc. Dobra. Moe powinienem zadzwoni do nich od razu, zanim zacznie si rozkada. Czu ogromne uniesienie.

Rozdzia VIII
Po zaparkowaniu podrasowanego, policyjnego hovera na dachu Paacu Sprawiedliwoci w San Francisco na Lombard Street, owca Rick Deckard z walizeczk w rku zszed do biura Harryego Bryanta. Strasznie szybko wrcie oznajmi jego przeoony, odchylajc si w fotelu i biorc szczypt tabaki Szczeglna Nr 1. Mam to, po co mnie pan wysa Rick usiad przed biurkiem. Postawi walizeczk na pododze. Jestem zmczony, uwiadomi sobie. Teraz, kiedy powrci, ta myl zacza opanowywa go coraz silniej. Zastanawia si, czy bdzie w stanie zorganizowa si w wystarczajcym stopniu, eby podj czekajc go prac. Jak si ma Dave? zapyta. Wystarczajco dobrze, ebym mg z nim porozmawia? Chciabym to zrobi, zanim zabior si za pierwszego andka. Najpierw zajmiesz si Polokovem stwierdzi Bryant. Tym, ktry zlaserowa Daveego. Lepiej bdzie zaatwi go od razu, bo wie, e mamy go w spisie. Zanim porozmawiam z Daveem? Bryant sign po arkusz tawej przebitki. Bya to rozmyta trzecia czy czwarta kopia. Polokov pracowa dla miasta jako zbieracz mieci. Czy do tego nie zatrudnia si wycznie specjali? Polokov udaje specjala, mikrocefala. Jest bardzo zdegenerowany albo symuluje. W ten sposb udao mu si nabra Daveego. Polokov najwidoczniej do tego stopnia wyglda i zachowuje si jak mikrocefal, e Dave da si zaskoczy. Czy jeste teraz pewien skali Voigta-Kampffa? Musisz by absolutnie pewien po tym, co si zdarzyo w Seattle, tym... Jestem odpar Rick krtko. Nie wdawa si w szczegy. Wierz ci na sowo stwierdzi Bryant. Ale nie moe by nawet najmniejszego potknicia... W polowaniu na andki nigdy nie mogo by potkni. W tym przypadku jest tak samo.

57

 Nexus-6 jest inny. Ju znalazem pierwszego rzek Rick. A Dave znalaz dwa. Trzy, jeeli liczy Polokova. Dobra, dzisiaj usun Polokova, a wieczorem albo jutro porozmawiam z Daveem. Sign po zamazan kopi karty informacyjnej androida Polokova. Jeszcze jedna sprawa doda Bryant. Sowiecki gliniarz z WOP tu jedzie. Kiedy bye w Seattle, zatelefonowa do mnie. Jest na pokadzie rakiety Aerofotu, ktra za mniej wicej godzin wylduje na komunalnym lotnisku. Nazywa si Sandor Kadalyi. Czego chce? Gliniarze z WOP bardzo rzadko, jeeli w ogle, pojawiali si w San Francisco. WOP jest do tego stopnia zainteresowana nowymi typami Nexusa-6, e chc, aby ich czowiek ci towarzyszy. Jako obserwator. A jeeli bdzie w stanie, rwnie jako pomocnik. Od ciebie zaley, czy i kiedy go wykorzystasz. Ale wyraziem ju zgod, eby si do ciebie przyczy. A co z nagrod? zapyta Rick. Nie bdziesz musia si ni dzieli wyjani Bryant umiechajc si krzywo. Po prostu nie uwaabym tego za uczciwe. Pod adnym pozorem nie mia zamiaru dzieli si swoj zdobycz z typem z WOP. Przeczyta uwanie kart informacyjn Polokova. By to opis mczyzny albo raczej andka, a take jego adres i miejsce pracy: Zakad Oczyszczania Strefy Zatoki, ktrego biura mieciy si w Geary. Chcesz poczeka z usuniciem andka do chwili, kiedy sowiecki policjant przyjedzie tu, eby ci pomc? spyta Bryant. Rick najey si. Zawsze pracowaem sam. Oczywicie, decyzja naley do pana, postpi tak, jak pan mi poleci. Ale najchtniej zabrabym si za Polokova natychmiast, nie czekajc na przyjazd Kadalyiego. A wic zaatw to sam postanowi Bryant. A przy nastpnym, ktrym bdzie panna Luba Lu masz tu rwnie jej kart informacyjn moesz wykorzysta Kadalyiego. Rick wepchn przebitkowe kopie do walizeczki, wyszed z gabinetu przeoonego i ponownie skierowa si na dach, do zaparkowanego hovera. A teraz zmy wizyt panu Polokovowi, pomyla i poklepa pistolet laserowy. *** Podejmujc pierwsz prb odnalezienia androida Polokova, Rick pojecha do biur Zakadu Oczyszczania Strefy Zatoki. Szukam jednego z waszych pracownikw oznajmi surowej, siwowosej kobiecie obsugujcej central telefoniczn. Biuro Zakadu zrobio na nim wraenie byo

58

due, nowoczenie urzdzone i zatrudniano w nim wielu wysokiej klasy wyspecjalizowanych urzdnikw. Grube dywany i kosztowne biurka z prawdziwego drewna przypominay mu, e zbieranie i usuwanie odpadw od czasw wojny stao si jednym z najwaniejszych przemysw na Ziemi. Caa planeta zaczynaa si rozpada, przeksztaca w mietnisko i aby nadawaa si do zamieszkania przez pozosta na niej ludno, naleao odpadki od czasu do czasu wywozi... W przeciwnym razie, jak lubi powtarza Przyjazny Buster, Ziemia nie umrze pod warstw pyu radioaktywnego, ale chamu. Tym zajmuje si pan Ackers poinformowaa go kobieta. To kierownik kadr. Wskazaa na imponujcych rozmiarw, ale wykonane z imitacji dbu biurko, przy ktrym siedzia malutki, pedantyczny mczyzna w okularach, pogrony bez reszty w swojej papierkowej pracy. Rick okaza swj policyjny identyfikator. Gdzie w chwili obecnej znajduje si wasz pracownik Polokov? W pracy czy w domu? Pan Ackers niechtnie sign do dokumentw, przestudiowa je i odpar: Powinien by w pracy. Zgniata hovery w zakadach Daly City i wrzuca je do Zatoki. Ale... Kadrowiec zapozna si z kolejnym dokumentem, potem podnis suchawk wideofonu i poczy si z kim w tym samym budynku. Nie ma go powiedzia do Ricka odkadajc suchawk po skoczeniu rozmowy. Polokov nie przyszed dzi do pracy. Bez powodu. Co on takiego zrobi, funkcjonariuszu? Gdyby si pokaza odpar Rick niech mu pan nie mwi, e byem tu i pytaem o niego. Rozumie pan? Tak, rozumiem odpar Ackers niechtnie, jakby uraony, e zlekcewaono jego gbok wiedz w zakresie procedury policyjnej. Podrasowanym hoverem wydziau Rick polecia nastpnie do budynku w Tenderloin, gdzie mieszka Polokov. Nigdy go nie dopadniemy, powiedzia w duchu. Bryant i Holden czekali zbyt dugo. Zamiast wysya mnie do Seattle, Bryant powinien pozwoli mi pj tropem Polokova. Najlepiej, gdyby zrobi to jeszcze ubiegej nocy, natychmiast po tym, jak oberwa Dave Holden. C za ponure miejsce, zauway idc po dachu do windy. Porzucone pomieszczenia zwierzt, pokryte wielomiesiczn warstw kurzu. A w jednej z klatek ju nie dziaajce pseudozwierz kurczak. Zjecha wind na pitro, gdzie znajdowao si mieszkanie zajmowane przez Polokova i zobaczy nieowietlony, przypominajcy podziemn jaskini korytarz. Promieniem policyjnej latarki owietli korytarz i ponownie spojrza na przebitkow kopi. Polokov zosta poddany testowi Voigta-Kampffa. A wic mona opuci t cz procedury i od razu zabra si do likwidacji androida.

59

Lepiej byoby dosta go z tego miejsca, stwierdzi. Postawi walizk z wyposaeniem, otworzy j po omacku, wyj nadajnik rozproszonych fal Penfilda, wcisn klawisz ustawiajcy czstotliwo katalepsji. Sam chroniony by przed rozproszonym promieniowaniem skierowan na niego bezporednio fal niwelujc, ktr emitowa metalowy korpus nadajnika. Teraz wszyscy s zamroeni na sztywno, powiedzia do siebie, wyczajc nadajnik. Wszyscy w okolicy ludzie i andki. Nic mi nie grozi, musz tylko wej i zlaserowa go. Zakadajc, oczywicie, e jest w mieszkaniu, a to mao prawdopodobne. Uy uniwersalnego klucza, ktry analizowa i otwiera wszystkie rodzaje znanych zamkw i wszed do mieszkania Polokova z pistoletem laserowym w rku. Androida nie byo. Tylko na wp rozpadajce si umeblowanie, miejsce opanowane przez cham i rozpad. adnych osobistych przedmiotw. To, co przywitao tu Ricka, skadao si z przedmiotw, ktre Polokov odziedziczy zajmujc te pomieszczenia. Kiedy bdzie je opuszcza, pozostawi wszystko nastpnemu lokatorowi jeeli taki kiedykolwiek si zjawi. Wiedziaem, powiedzia w myli. No c, w ten sposb straciem pierwszy tysic dolarw nagrody. Andek najprawdopodobniej zwia gdzie na Antarktyd. Poza moj jurysdykcj. Inny owca, z innego wydziau policji, usunie Polokova i odbierze nagrod. Chyba musz si zaj andkami, ktrych jeszcze nie ostrzeono. Na przykad Lub Lu. Wrci na dach, do hovera i poczy si telefonicznie z Harrym Bryantem. Z Polokovem mi si nie udao. Najprawdopodobniej wyjecha natychmiast po zlaserowaniu Daveego. Popatrzy na zegarek. Czy chce pan, ebym pojecha po Kadalyiego na lotnisko? Zyskalibymy na czasie, a bardzo bym chcia zaj si pann Lu. Mia ju rozoon przed sob jej kart informacyjn i czyta j uwanie. Doskonay pomys oznajmi Bryant. Ale pan Kadalyi ju tu jest. Samolot Aerofotu, ktrym przylecia, wyldowa przed czasem podobno jak zwykle. Chwileczk. Niewidzialna narada. Poleci i spotka si z tob tam, gdzie jeste oznajmi Bryant wracajc na wizj. A tymczasem przeczytaj mi o pannie Lu. piewaczka operowa. Rzekomo z Niemiec. Obecnie na kontrakcie w zespole Opery w San Francisco. Pokiwa z namysem gow, analizujc informacje zawarte na karcie. Musi mie dobry gos, skoro tak szybko udao si jej nawiza kontakty. W porzdku, poczekam tu na Kadalyiego. Okreli Bryantowi miejsce, w ktrym si znajduje i wyczy si. Bd udawa mionika opery, postanowi Rick po zapoznaniu si z pozostaymi danymi. Szczeglnie chciabym zobaczy j w partii Donny Anny z Don Giovanniego. W moich prywatnych zbiorach mam tamy takich dawnych saw jak Elisabeth Schwarzkopf, Lotte Lehmann i Lisa Della Casa. Nie zabraknie nam tematw do rozmowy w czasie, gdy bd ustawia aparatur Voigta-Kampffa.

60

Rozleg si sygna samochodowego wideofonu. Podnis suchawk. Odezwa si telefonista z Wydziau Policji: Panie Deckard, telefon do pana z Seattle. Pan Bryant powiedzia, eby go przeczy. Z Korporacji Rosena. Dobrze odpar Rick. Czego chc? zastanawia si. Jak ju zdoa si zorientowa, Rosenowie przynosili zawsze ze nowiny. I najprawdopodobniej to si nie zmieni, bez wzgldu, jakie maj zamiary. Na malekim ekranie pojawia si twarz Racheli Rosen. Witam, funkcjonariuszu Deckard. Zwrcio jego uwag, e ton gosu Rachel brzmia ugodowo. Czy jest pan bardzo zajty, czy te moe pan ze mn porozmawia? Prosz mwi odpar. Omawialimy w spce pask sytuacj zwizan ze zbiegymi androidami typu Nexus-6 i poniewa znamy je bardzo dobrze, uznalimy, e bdzie mia pan wicej szans, jeeli jedno z nas zgodzi si z panem wsppracowa. W jaki sposb? No c, chcielibymy, eby kto panu towarzyszy, kiedy zacznie ich pan szuka. Dlaczego? Co to da? Jeeli z Nexusem-6 nawie kontakt czowiek, moe to obudzi jego czujno oznajmia Rachel. Ale jeli dokona tego inny Nexus-6... Mwisz o sobie. Tak skina gow. Twarz miaa powan. Otrzymaem a za wiele pomocy od was. Ale ja naprawd sdz, e pan mnie potrzebuje. Wtpi. Przemyl to i dam zna. W jakiej odlegej, niesprecyzowanej przyszoci, powiedzia w duchu. Albo najprawdopodobniej nigdy. Jeszcze tylko tego mi brakuje Rachela Rosen wyskakujca na kadym kroku jak diabeek z pudeka. Mwi pan tak, eby mnie zby stwierdzia. Nigdy pan do mnie nie zadzwoni. Nie orientuje si pan, jak sprawny jest zbiegy Nexus-6. Wykonanie tego zadania okae si dla pana po prostu niemoliwe. Uwaamy, e jestemy to panu winni z powodu... Wie pan. Z powodu tego, co zrobilimy. Zastanowi si. Zacz odkada suchawk. Beze mnie dodaa Rachel jeden z nich okae si szybszy od pana. Do widzenia powiedzia i odoy suchawk. Co to za wiat, zada sobie pytanie, w ktrym android telefonuje do owcy i oferuje mu pomoc. Zadzwoni do centrali policyjnej. Prosz nie czy ze mn adnych rozmw z Seattle poleci. Tak jest, panie Deckard. Czy pan Kadalyi dotar ju do pana?

61

 Cigle na niego czekam. Lepiej niech si popieszy, bo nie mam zamiaru zbyt dugo tu siedzie. Znowu odoy suchawk. Gdy zacz ponownie czyta kart informacyjn Luby Lu, w odlegoci kilku jardw wyldowaa na dachu takswka. Wysiad z niej rumiany mczyzna okoo pidziesiciu piciu lat, o wygldzie witego Mikoaja, ubrany w ciki, solidnie wygldajcy paszcz wyranie rosyjskiego kroju. Umiechajc si, podszed z wycignit rk do maszyny Ricka. Pan Deckard? spyta mczyzna. Mia bardzo sowiask wymow. owca z Wydziau Policji San Francisco? Pusta takswka wystartowaa i Rosjanin odprowadzi j roztargnionym spojrzeniem. Jestem Sandor Kadalyi oznajmi. Otworzy drzwi i wcisn si obok Ricka. Kiedy Deckard wita si z Kadalyim, zauway u przedstawiciela WOP niezwyky typ pistoletu laserowego, wzr jakiego nigdy jeszcze nie widzia. Ach, to? powiedzia Kadalyi. Ciekawy, prawda? Wycign bro z kabury na pasku. Dostaem go na Marsie. Mylaem, e znam kad produkowan rczn bro rzek Rick. Nawet te, ktre s wytwarzane i uywane wycznie w koloniach. Robimy je sami odpar Kadalyi, umiechnity jak sowiaski Mikoaj. Jego rumiana twarz promieniaa dum. Funkcjonalna rnica polega na... Prosz, niech go pan wemie. Poda pistolet Rickowi, ktry obejrza go okiem fachowca o wieloletnim dowiadczeniu. Na czym polegaj funkcjonalne rnice? spyta Rick. Nie mg niczego zauway. Niech pan nacinie spust. Rick wycelowa w gr, za okno maszyny i nacisn spust. Nic si nie stao, promie nie pojawi si. Ze zdziwieniem odwrci si do Kadalyiego. Obwd spustowy nie jest podczony oznajmi wesoo Kadalyi. Mam go przy sobie. Widzi pan? Rozchyli do, pokazujc niewielk cz. W pewnych granicach mog nim rwnie celowa. Bez wzgldu na to, w ktr stron skierowana jest bro. Pan nie jest Polokovem, ale Kadalyim powiedzia Rick. Czy nie chcia pan powiedzie na odwrt? Sprawia pan wraenie nieco zmieszanego. Chciaem powiedzie, e jeste Polokovem, androidem, a nie przedstawicielem sowieckiej policji. Czubkiem buta Rick wdusi alarmowy przycisk w pododze maszyny. Dlaczego mj pistolet laserowy nie strzela? zdziwi si Kadalyi-Polokov wczajc i wyczajc trzymany w doni zminiaturyzowany ukad spustowo-celowniczy.

62

 Fala rozpraszajca wyjani Rick. Polaryzuje promie lasera i rozprasza go w wizk zwykego wiata. W takim razie musz ci po prostu skrci twj cieniutki kark. Android upuci trzymany element i ze zduszonym rykiem schwyci oburcz Ricka za gardo. Gdy donie androida zamkny si na jego szyi, Rick wystrzeli ze swego subowego, starowieckiego pistoletu, ktry nosi w kaburze pod pach. Pocisk magnum kaliber 0.38 cala trafi androida w gow i rozwali obudow mzgu. Sterujcy zesp Nexus-6 eksplodowa, rozlatujc si na drobne odamki i gwatowny, wcieky podmuch przelecia przez wntrze pojazdu. Wirujce kawaki elektronicznego mzgu opaday jak radioaktywny py na Ricka. Szcztki usunitego androida odleciay do tyu, zderzyy si z drzwiami hovera, odbiy i mocno uderzyy Deckarda. Ze wszystkich si zacz spycha z siebie drgajce szcztki. Rozdygotany, sign w kocu po suchawk wideofonu i zadzwoni do Paacu Sprawiedliwoci. Czy mog zoy meldunek? powiedzia. Powtrzcie Harryemu Bryantowi, e dostaem Polokova. Dosta pan Polokova. Bryant zrozumie, o co chodzi? Tak odpar Rick i odoy suchawk. Chryste, niewiele brakowao, pomyla. Chyba musiaem za mocno zareagowa na ostrzeenie Racheli Rosen. Zareagowaem na odwrt i omal mnie to nie zgubio. Ale dostaem Polokova, pomyla. Nadnercze stopniowo przestao pompowa swoje produkty do krwiobiegu, uderzenia serca zwolniy, stay si normalne, oddech uspokoi si. Ale mimo wszystko Deckard cigle jeszcze dygota. Wanie udao mi si zarobi tysic dolarw, uwiadomi sobie. A wic byo warto. I moje reakcje s szybsze ni Daveego Holdena. Cho oczywicie, musz przyzna, e to, co stao si Daveemu, najwyraniej przygotowao mnie psychicznie. Dave nie mia takiego ostrzeenia. Znowu wzi suchawk i tym razem poprosi o poczenie z domem i Iran. Jednoczenie udao mu si zapali papierosa. Drenie rk zaczo ustpowa. Na ekranie pojawia si twarz jego ony, opuchnita po przewidzianej przez ni szeciogodzinnej penej samooskare depresji. Och, hallo Rick. Co si stao z 594, ktre wybraem dla ciebie przed wyjciem? Przyjemne uwiadomienie sobie... Zmieniam je. Kiedy tylko wyszede. A czego chciae? W jej gosie zabrzmiay ponure, jkliwe tony przygnbienia. Jestem taka zmczona, nie pozosta mi nawet cie nadziei, nic. Kiedy myl o naszym maestwie i moliwoci, e zostaniesz zabity przez ktrego andka. Czy to chciae mi powiedzie, Rick? e andek ci dopad? Gos Przyjaznego Bustera hucza i wy w tle, zaguszajc jej sowa. Widzia jak ona porusza ustami, ale sysza tylko telewizor.

63

 Poczekaj przerwa jej. Czy mnie syszysz? Mam co. Nowy typ androida, z ktrym najwyraniej nikt poza mn nie moe da sobie rady. Usunem ju jednego, a wic zdobyem na pocztek tysic dolarw. Czy wiesz, ile dostaniemy, kiedy skocz t robot? Iran patrzya na niego niewidzcym wzrokiem. Och powiedziaa kiwajc gow. Jeszcze ci nie powiedziaem! Teraz jednak nie mg tego zrobi. Tym razem jej depresja staa si tak gboka, e nawet go nie syszaa. Cho tak bardzo si stara, mia wraenie, e mwi w prni. Zobaczymy si wieczorem skoczy z gorycz w gosie i z trzaskiem odoy suchawk. Niech j diabli, powiedzia do siebie. Po co waciwie ryzykuj yciem? Nie obchodzi j nawet, czy bdziemy mieli strusia, nic do niej nie dociera. Szkoda, e nie pozbyem si jej dwa lata temu, kiedy rozwaalimy moliwo separacji. Wci mog to zrobi, pomyla. Z namysem pochyli si, zebra z podogi wozu zmite papiery, w tym rwnie informacj o Lubie Lu. Nie mam adnego wsparcia, stwierdzi. Wikszo androidw, ktre znam, posiada w sobie wicej witalnoci i chci ycia ni moja ona. Nie moe nic mi da. Ta konkluzja spowodowaa, e pomyla o Rachel Rosen. Uwiadomi sobie, e jej uwaga o sposobie mylenia Nexusa-6 okazaa si suszna. Poniewa Rachela raczej nie bdzie zgaszaa pretensji do nagrody, mgby skorzysta z jej pomocy. Potyczka z Kadalyim-Polokovem zmienia jego punkt widzenia w do zdecydowany sposb. Wczy silnik hovera i wystrzeli wiec w niebo, kierujc si w stron starego gmachu opery, gdzie zgodnie z notatkami Daveego Holdena mg o tej porze zasta Lub Lu. Teraz zacz myle i o niej. Niektre kobiece androidy wydaway si zupenie przystojne, niektre pocigay go fizycznie i byo to do dziwne uczucie. Intelektualnie zdawa sobie spraw, e s maszynami, ale mimo wszystko reagowa na nie emocjonalnie. Na przykad Rachel Rosen. Nie, pomyla, jest zbyt chuda. Ma nieszczeglne ksztaty, zwaszcza biust. Sylwetka jak u dziecka, paska i bez wyrazu. Moe postara si o co lepszego. Ile lat wedug karty informacyjnej ma Luba Lu? Prowadzc maszyn wycign pomite notatki i znalaz jej rzekomy wiek. Dwadziecia osiem. Ocena na podstawie wygldu, ktry w przypadku andkw by jedynym nadajcym si do zastosowania kryterium. Dobrze, e wiem co na temat opery, pomyla Rick. To kolejna moja przewaga nad Daveem. Jestem lepiej zorientowany w zagadnieniach kulturalnych.

64

Sprbuj jeszcze z jednym andkiem, zanim poprosz Rachel o pomoc, postanowi. Jeeli panna Lu okae si szczeglnie trudnym przypadkiem mia jednak przeczucie, e tak si nie stanie, poniewa to Polokov by agresywnym osobnikiem inne, niewiadome, e kto na nie poluje, bd paday jeden po drugim, trafiane jak kaczuszki na strzelnicy. Gdy znia lot, kierujc si w stron ozdobnego, obszernego dachu opery, piewa na gos wizank arii z pseudowoskimi, wymylanymi na bieco sowami. Nawet bez programatora nastroju Penfielda, czu jak ogarnia go optymistyczny nastrj. I podliwe, radosne oczekiwanie.

Rozdzia IX
W wykonanym ze stali i kamienia gigantycznym wntrzu brzucha wieloryba, ktrym by amfiteatr starej opery, odbywaa si haaliwa, rozlegajca si echem, kiepsko zorganizowana prba. Gdy Rick Deckard wszed do rodka, pozna muzyk Czarodziejski flet Mozarta, ostatnie sceny pierwszego aktu. Mauretascy niewolnicy innymi sowy chr zaczli swoj pie o takt za wczenie, co zniweczyo prosty rytm magicznych dzwonkw. C za przyjemno, Rick uwielbia Czarodziejski flet. Wszed na balkon, nikt najwyraniej nie zwrci na niego uwagi, i usadowi si wygodnie. Teraz Papageno w swym fantastycznym paszczu z ptasich pir przyczy si do Paniny, aby zapiewa sowa, ktre zawsze wyciskay zy z oczu Ricka. C, pomyla Rick, w prawdziwym yciu nie istniej takie magiczne dzwonki, dziki ktrym twj nieprzyjaciel znika bez ladu. Szkoda. A Mozart wkrtce po napisaniu Czarodziejskiego fletu zmar tu po trzydziestce na chorob nerek. I zosta pochowany w bezimiennym grobie dla ndzarzy. Kiedy o tym myla, zacz si zastanawia, czy Mozart mia przeczucie, e jego przyszo nie istnieje, e ju wykorzysta przeznaczon mu odrobin czasu. Moe ja czuj to rwnie, pomyla Rick obserwujc toczc si prb. Prba si skoczy, przedstawienie si skoczy, piewacy umr, ostatni zapis muzyki zostanie w taki czy inny sposb zniszczony, a wreszcie zniknie samo nazwisko Mozart i py zwyciy. Jeeli nie na tej planecie, to na innej. Moemy przez jaki czas go unika. Tak jak andki mog unika mnie i istnie jeszcze nieco duej. Ale dopadn je, a jeeli nie ja, to jaki inny owca. Na swj sposb, uwiadomi sobie, jestem czci niszczcego form procesu entropii. Korporacja Rosena tworzy, a ja niszcz. Albo przynajmniej tak to mog odbiera. Na scenie Papageno i Panina rozpoczli duet. Przerwa swj wewntrzny monolog i zacz sucha. Papageno: Moje dzieci, c teraz moemy powiedzie? Panina: Prawd. To wanie powiemy.

66

Rick pochyli si do przodu i przyglda si uwanie Paninie spowitej w cikie szaty. Z jej kwefu na ramiona i twarz spywa welon. Sprawdzi kart informacyjn i odchyli si w fotelu zadowolony. A wic widziaem ju mojego trzeciego androida typu Nexus-6, uwiadomi sobie. To Luba Lu. Troch to ironiczne, e otrzymaa tego typu rol. Obojtne, jak bardzo ywotny, sprawny i przystojny jest zbiegy android, to jednak nie moe powiedzie prawdy w kadym razie o sobie. Luba Lu piewaa na scenie i Ricka zaskoczyo pikno jej gosu. Mona go byo porwna nawet do gosw najwikszych saw, ktre mia w swojej kolekcji historycznych nagra. Musia przyzna, e Korporacja Rosena stworzya dobry produkt. I znowu pomyla o sobie sub specie aeternitatis, jako o niszczycielu formy sprowadzonym w to miejsce przez wszystko, co tu widzia i sysza. By moe, im lepiej ona dziaa, im lepsz jest piewaczk, tym bardziej jestem potrzebny. Gdyby androidy utrzymay si poniej standardw, byy takie jak staroytne q-40 produkowane przez Spk Derain, nie powstaby problem i nie byoby zainteresowania moimi usugami. Ciekawe, kiedy powinienem to zrobi, zada sobie pytanie. Chyba najszybciej, jak to moliwe. Po zakoczeniu prby, kiedy wrci do swojej garderoby. Po skoczeniu aktu przerwano rwnie prb. Dyrygent oznajmi po angielsku, francusku i niemiecku, e zostanie wznowiona za ptorej godziny, a potem wyszed. Muzycy pozostawili instrumenty i take opucili sal. Rick wsta i przeszed za kulisy, do garderb. Szed bez popiechu za ostatnimi czonkami obsady i zastanawia si. Zaatwi wszystko natychmiast, tak bdzie najlepiej. Na rozmow z ni i przeprowadzenie testu powic minimum czasu. Gdy tylko si upewni ale nie mg uzyska tej pewnoci, dopki nie przeprowadzi testu. Moe Dave le j oceni, pomyla. Mam nadziej. Ale wtpi w to. Instynktownie zadziaa ju jego zawodowy zmys. A jeszcze nigdy go nie zawid, przez wszystkie lata, kiedy pracowa w wydziale. Zatrzyma statyst i zapyta o garderob panny Lu. Mczyzna ucharakteryzowany i ubrany w kostium egipskiego wcznika wskaza mu drog. Rick podszed do drzwi, zobaczy wypisane atramentem na kartoniku sowa: PANNA LUFT PRYWATNE i zastuka. Prosz. Wszed do rodka. Dziewczyna siedziaa przy toaletce, trzymajc na kolanach wyranie zuyty, oprawny w ptno egzemplarz roli. Stawiaa tu i wdzie dugopisem znaki. Wci miaa na sobie kostium sceniczny, zdja jedynie kwef i postawia na pce. Tak? powiedziaa, podnoszc wzrok. Sceniczny makija powikszy jej oczy. Byy olbrzymie, orzechowe i wpatryway si w niego bez mrugnicia powiek. Jak pan widzi, jestem zajta. Mwia po angielsku bez ladu obcego akcentu. W porwnaniu z Schwarzkopf wypada pani korzystniej owiadczy Rick. Kim pan jest?

67

W jej gosie rozbrzmiewaa pena chodu rezerwa i ten rodzaj chodu, ktry tak czsto spotyka u innych androidw. Zawsze to samo wspaniay intelekt, zdolno wielkich dokona, ale rwnie to. Nienawidzi tego. Ale rwnie, gdyby zabrako tej cechy, nie mgby ich wytropi. Jestem z Wydziau Policji San Francisco oznajmi. Och? Wielkie, pene wyrazu oczy nie mrugny, nie pojawi si w nich bysk adnego uczucia. O co panu chodzi? Dziwne, ale ton jej gosu by nadal bardzo uprzejmy. Usiad na krzele i otworzy zamek byskawiczny walizeczki. Przysano mnie, abym przeprowadzi z pani standardowy test profilu osobowoci. Zajmie zaledwie kilka minut. Czy to konieczne? Wskazaa wielki, oprawny w ptno egzemplarz roli. Mam jeszcze bardzo duo do zrobienia. Teraz zacza robi wraenie zaniepokojonej. Konieczne. Wyj aparatur Voigta-Kampffa i zacz j regulowa. Test na inteligencj? Nie. Empati. Bd musiaa zaoy okulary. Wycigna rk, eby otworzy szuflad toaletki. Jeeli moe pani robi znaki w roli bez uycia okularw, moe pani rwnie przej bez nich test. Poka pani kilka obrazkw i zadam kilka pyta. Poza tym... Wsta i podszed do niej. Pochyli si i przycisn samoprzylepny krek z siatk czujnikw do jej mocno umalowanego policzka. Jeszcze wiato doda poprawiajc kt padania promienia latarki. I to wszystko. Pan uwaa, e jestem androidem, prawda? Jej gos stawa si niemal niesyszalny. Nie jestem androidem. Nie byam na Marsie. Nigdy nawet nie widziaam androida! Jej przeduone rzsy zatrzepotay mimowolnie. Zobaczy, e prbuje sprawia wraenie zupenie spokojnej. Czy ma pan informacje, e w tej obsadzie znajduje si android? Bardzo chtnie panu pomog, a gdybym bya androidem, to czy zrobiabym to chtnie? Androida nie obchodzi, co si stanie z innym androidem powiedzia. Jest to dla nas jedna ze wskazwek. W takim razie stwierdzia panna Lu pan musi by androidem. Zaniemwi i wytrzeszczy na ni oczy. Bo przecie paska praca cigna dalej polega na ich zabijaniu, prawda? Jest pan kim, kogo nazywaj... Prbowaa sobie przypomnie. owc wyjani Rick. Ale nie jestem androidem. Jeeli chodzi o test, ktry chce pan ze mn przeprowadzi. Gos jej zacz stawa si coraz silniejszy. Czy pan mu si podda?

68

 Tak. Skin gow. Dawno temu, kiedy zaczem pracowa w wydziale. Moe to faszywa pami? Czy androidy nie maj czasami faszywej pamici? Moi przeoeni znaj wynik testu stwierdzi Rick. To obowizkowe. Moe kiedy by czowiek, ktry wyglda jak pan i gdzie, kiedy pan go zabi i zaj jego miejsce. A pascy przeoeni nie wiedz o tym. Umiechna si do niego. Jakby proszc, eby si przyzna. Zacznijmy test oznajmi wyjmujc arkusze z pytaniami. Poddam si testowi powiedziaa Luba Lu jeeli pan zrobi to pierwszy. Znowu popatrzy na ni, oniemiay. Czy nie byoby to uczciwsze? spytaa. Wtedy mogabym by pana pewna. Nie wiem, sprawia pan jakie szczeglne, takie obce i twarde wraenie. Zadraa, ale znowu si umiechna. Z nadziej. Nie byaby pani w stanie przeprowadzi testu Voigta-Kampffa. Wymaga to duego dowiadczenia. A teraz prosz posucha uwanie. Pytania te bd dotyczyy sytuacji towarzyskich, w jakich mogaby si pani znale. Chc eby pani na nie odpowiedziaa. I chc, aby udzielia pani tych odpowiedzi jak najszybciej. Jednym z rejestrowanych przeze mnie czynnikw jest moliwe wystpienie opnienia reakcji. Wybra pierwsze pytanie. Siedzi pani, ogldajc telewizj i nagle zauwaa pani os pezajc po pani przegubie. Spojrza na zegarek, odliczajc sekundy. Popatrzy rwnie na dwie skale. Co to takiego osa? spytaa Luba Lu. Latajcy owad, ktry dli. Och, jakie to dziwne. Jej olbrzymie oczy rozszerzyy si z dziecicym zdziwieniem, jakby podzielono si z ni jak podstawow zagadk stworzenia. To one wci istniej? Nigdy nie widziaam nic takiego. Wymary z powodu pyu. Czy rzeczywicie nie wie pani, jak wyglda osa? Przecie osy yy jeszcze po pani urodzeniu. Wyginy dopiero... Prosz mi poda niemieck nazw. Prbowa przypomnie sobie, jak po niemiecku nazywa si osa, ale nie mg. Mwi pani doskonale po angielsku oznajmi ze zoci. Mam doskona wymow poprawia go. To konieczne ze wzgldu na role. Ze wzgldu na Purcella, Waltona i Vaughan Willams. Ale nie mam zbyt bogatego sownictwa. Spojrzaa na niego figlarnie. Wespe powiedzia, przypomniawszy sobie wreszcie niemieckie sowo. Ach, tak, eine Wespe. Rozemiaa si. A jak brzmiao pytanie? Ju je zapomniaam.

69

 Sprbujmy innego. W obecnej sytuacji nie sposb ju byo uzyska jak sensown odpowied. Oglda pani w telewizji stary film zrealizowany jeszcze przed wojn. Przedstawiony jest na nim bankiet. Gwnym daniem opuci pierwsz cz pytania jest gotowany pies nadziewany ryem. Nikt nie zabiby i nie zjad psa odpara Luba Lu. Przecie jest wart majtek. Ale, jak sdz, byby to nieprawdziwy pies, ersatz. Prawda? Tyle e one s przecie zrobione z drutw i silnikw. Nie mona ich je. To byo przed wojn warkn. Przed wojn jeszcze si nie urodziam. Ale widziaa pani stare filmy w telewizji. Czy film by realizowany na Filipinach? Dlaczego? Bo na Filipinach odpara Luba Lu jedzono gotowane psy nadziewane ryem. Pamitam, e gdzie o tym czytaam. Chodzi mi o pani odpowied powiedzia. Chc uzyska pani spoeczn, emocjonaln i moraln reakcj. Na film? zapytaa. Wyczyabym go i zaczabym oglda Przyjaznego Bustera. Dlaczego by go pani wyczya? No c odpara z zapaem. Kt, u diaba, chciaby oglda stary film nakrcony na Filipinach? Czy cokolwiek si zdarzyo na Filipinach poza Marszem mierci z Bataan i czy miaby pan ochot to oglda? Spojrzaa na niego pytajco. Na aparaturze wskazwki taczyy we wszystkie strony. Po chwili przerwy powiedzia ostronie. Wynaja pani domek w grach. Ja. Skina gow. Prosz dalej, Sucham. Znajduje si on w zielonej jeszcze strefie. Przepraszam. Przyoya do do ucha. Nigdy nie syszaam takiego okrelenia. Miejsce, w ktrym rosn jeszcze drzewa i krzewy. Domek utrzymany jest w wiejskim stylu, wykonany z skatych bali i znajduje si w nim wielki kominek. Na cianach kto rozwiesi stare mapy, grafiki Curriera i Ivesa, a ponad kominkiem umieci gow jelenia, pene poroe byka. Ludzie, z ktrymi pani si znajduje, podziwiaj urzdzenie wntrza i... Nie rozumiem sw Currier, Ives i urzdzenie wntrza powiedziaa Luba Lu. Jednak sprawiaa wraenie, e stara si jako zrozumie te okrelenia. Chwileczk. Podniosa rk. Z ryem, jak pies. Currier to jest to, co dodaje si do ryu. Po niemiecku to si nazywa curry.

70

Nie mg za nic w wiecie zrozumie, czy Luba Lu umylnie wprowadza ten szum semantyczny. Po chwili zastanowienia postanowi zada nastpne pytanie. C jeszcze mu pozostao? Umawia si pani z mczyzn powiedzia. On zaprasza pani do swojego mieszkania. Kiedy si ju tam pani znalaza... O nein przerwaa mu Luba. Nie znalazabym si. To atwa odpowied. Ale pytanie nie dotyczy tego! Czy zada pan niewaciwe pytanie? Ale ja je zrozumiaam. Dlaczego pytanie, ktre zrozumiaam, jest niewaciwe? Czy nie powinnam go zrozumie? Potara nerwowo policzek... I odczepia samoprzylepny krek. Upad na podog, odskoczy i potoczy si pod toaletk. Ach, Gott mrukna, usiujc go podnie. Rozleg si trzask pkajcego materiau. To jej kunsztowny kostium. Sam go znajd powiedzia i odsun j na bok. Uklk, przez chwil maca pod toaletk, a jego palce odnalazy wreszcie krek. Kiedy wsta, patrzy prosto w luf laserowego pistoletu. Paskie pytania oznajmia suchym, oficjalnym tonem Luba Lu zaczy dotyczy spraw seksu. Przewidywaam, e do tego dojdzie. Nie jest pan wcale policjantem, ale zboczecem seksualnym. Moe pani obejrze moj legitymacj. Sign do kieszeni. Zobaczy, e jego rka znowu zacza si trz, podobnie jak przy spotkaniu z Polokovem. Jeeli pan to zrobi ostrzega Luba Lu zabij pana. I tak to pani zrobi. Zastanawia si, jaki przebieg miaoby to spotkanie, gdyby poczeka, a przyczy si do niego Rachel Rosen. No c, nie warto ju roztrzsa tej sprawy. Chciaabym zobaczy inne paskie pytania. Wycigna do. Niechtnie poda jej kartki. W czasopimie znajduje pani penostronicowe zdjcie nagiej dziewczyny. No c, mamy nastpne. Zasza pani w ci z mczyzn, ktry obieca si z pani oeni. Mczyzna ucieka z inn kobiet, pani najlepsz przyjacik. Przeprowadza pani aborcj. Tendencja paskich pyta jest oczywista. Mam zamiar powiadomi policj. Wci trzymajc skierowany w jego kierunku pistolet laserowy przesza przez pokj, podniosa suchawk wideofonu i poczya si z central. Prosz mnie poczy z Komend Policji San Francisco powiedziaa. Chc wezwa policjanta. Postpuje pani jak najsuszniej stwierdzi z ulg Rick. Mimo wszystko wydawao mu si jednak dziwne, e Luba podja tak wanie decyzj. Dlaczego po prostu go nie zabia? Kiedy zjawi si policja, jej szanse zostan zniweczone i wszystko potoczy si zgodnie z jego planem. Z ca pewnoci sdzi, e jest czowiekiem, uzna. Najwyraniej nie wie. Po kilku minutach, w czasie ktrych Luba uwanie mierzya do niego z pistoletu laserowego, pojawi si potny gliniarz w starowieckim granatowym mundurze z gwiazd na piersi i z pistoletem u boku.

71

 W porzdku natychmiast zwrci si do Luby. Prosz to odoy. Pooya pistolet na toaletce. Policjant sign po bro i sprawdzi, czy jest zaadowana. A teraz prosz wyjani, co si tu dzieje? zapyta Lub. Zanim zdya odpowiedzie, odwrci si w stron Ricka. Kim pan jest? zapyta. Przyszed do mojej garderoby powiedziaa Luba Lu. Nigdy przedtem go nie widziaam. Udawa, e przeprowadza wywiady, czy co w tym rodzaju i chcia ze mn rozmawia. Pomylaam, e wszystko jest w porzdku i wyraziam zgod. A wtedy zacz mi zadawa nieprzyzwoite pytania. Prosz mi okaza swoj legitymacj zada gliniarz wycigajc do w stron Ricka. Deckard wyj kart identyfikacyjn i powiedzia. Jestem owc. Znam wszystkich owcw odpar policjant przegldajc portfel. W ktrej komendzie pan pracuje? Moim przeoonym jest inspektor Harry Bryant wyjani Rick. Przejem list Daveego Holdena, po tym jak Dave trafi do szpitala. Jak ju powiedziaem, znam wszystkich owcw powtrzy gliniarz ale nigdy o panu nie syszaem. Odda Rickowi legitymacj. Niech pan zadzwoni do inspektora Bryanta zada Rick. Nie ma adnego inspektora Bryanta odpar policjant. Rick zrozumia, co si dzieje. Jeste androidem powiedzia do gliniarza. Podobnie jak panna Lu. Podszed do wideofonu i sam podnis suchawk. Mam zamiar zadzwoni do komendy. Zastanawia si, co zdoa zrobi, zanim androidy go powstrzymaj. Numer do komendy... odezwa si policjant. Znam go Rick wybra cyfry i poczy si z central. Chciabym mwi z inspektorem Bryantem oznajmi. Kto mwi? Rick Deckard. Sta przy wideofonie i czeka. W tym samym czasie stojcy z boku policjant spisywa zeznania Luby Lu. adne z nich nie zwracao na niego uwagi. Po chwili na ekranie pojawia si twarz Harryego Bryanta. Co si dzieje? zapyta Ricka. Mam pewne kopoty odpar Rick. Jedno z listy Daveego zdoao zadzwoni i przywoa tu rzekomego policjanta ze suby patrolowej. Wydaje mi si, e nie jestem w stanie mu udowodni, kim jestem. Mwi, e zna wszystkich owcw z wydziau i nigdy o mnie nie sysza. O panu rwnie doda.

72

 Pozwl mi z nim porozmawia poleci Bryant. Inspektor Bryant chce z panem mwi Rick poda policjantowi suchawk. Gliniarz przesta przesuchiwa pann Lu i podszed do wideofonu. Posterunkowy Crams zameldowa energicznym gosem. Po chwili doda: Halo? Przez chwil powtarza halo, poczeka jeszcze troch, a potem odwrci si do Ricka. Nie mam nikogo na linii. Ani na ekranie. Rick odebra suchawk od policjanta i powiedzia: Panie Bryant? Sucha i czeka, ale na prno. Zadzwoni jeszcze raz. Odoy suchawk, odczeka chwil, ponownie wybra znajomy numer. Wideofon dzwoni, ale nikt nie odpowiada. Sygna rozbrzmiewa znowu i znowu. Moe ja sprbuj powiedzia posterunkowy Crams i wzi suchawk z rki Ricka. Musia pan le si poczy. Wybra cyfry na klawiaturze wideofonu. Numer do komendy jest 842... Znam numer odpar Rick. Mwi posterunkowy Crams odezwa si gliniarz do suchawki. Czy w komendzie pracuje inspektor Bryant? Chwila ciszy. No c, a owca o nazwisku Rick Deckard? Znowu chwila ciszy. Jest pan pewien? Czy mg niedawno... Aha, rozumiem, sir, dobrze, dzikuj. Nie, panuj nad sytuacj. Posterunkowy Crams odoy suchawk i odwrci si do Ricka. Przecie si poczyem powiedzia Rick. Mwiem z nim. Powiedzia, e z panem porozmawia. To na pewno wina wideofonu. Gdzie musiao nastpi przerwanie poczenia. Czy pan nie rozumie? Twarz Bryanta pojawia si na ekranie, a potem po prostu znika. By zupenie zdezorientowany. Mam zeznania panny Lu, Deckard oznajmi posterunkowy Crams. Jedziemy wic do Paacu Sprawiedliwoci, ebym mg pana zarejestrowa. To zboczeniec stwierdzia Luba Lu. Zimno mi si robi na jego widok. Zadygotaa. Premier jakiej opery przygotowujecie teraz pastwo? zapyta j Crams. Czarodziejski flet odpar Rick. Nie pana pytaem, ale j. Policjant popatrzy na niego z niechci. Bardzo bym chcia dosta si wreszcie do Paacu Sprawiedliwoci powiedzia Rick. Powinnimy wyjani ca t spraw. Ruszy w stron drzwi garderoby, ciskajc w rku uchwyt walizeczki. Najpierw pana zrewiduj. Posterunkowy Crams zrcznie go obszuka i znalaz pistolety Ricka subowy i laserowy. Zabra oba, a nastpnie przez chwil wcha luf subowego.

73

 Z tego niedawno strzelano oznajmi. Niedawno usunem z niego andka wyjani Rick. Mam jego szcztki w hoverze na dachu. Dobra stwierdzi Crams. Pjdziemy i obejrzymy je. Kiedy wychodzili z garderoby, panna Lu podesza za nimi do drzwi. On ju tu nie wrci, prawda, panie posterunkowy? Bardzo si go boj, jest taki dziwny. Jeeli na grze, w jego maszynie s zwoki kogo, kogo zabi odpar Crams to na pewno nie wrci. Popchn Ricka do przodu i razem wjechali wind na dach opery. Posterunkowy Crams otworzy drzwi hovera Ricka i w milczeniu przyjrza si ciau Polakova. Android stara si wyjani Rick. Wysano mnie po niego. Omal mnie nie dosta udajc, e jest... Zoy pan zeznania w Paacu Sprawiedliwoci przerwa mu Crams. Popchn Ricka w stron swojej zaopatrzonej w policyjne oznakowanie, stojcej nie opodal maszyny. Siedzc ju w rodku poczy si z kim przez radio i poleci mu przyjecha po ciao Polokova. Dobra, Deckard powiedzia odkadajc suchawk. Ruszamy. Patrolowy hover wzbi si z dachu i skierowa na poudnie. Rick zauway, e co jest nie tak. Posterunkowy Crams prowadzi maszyn w niewaciwym kierunku. Paac Sprawiedliwoci powiedzia jest na Lombard. To dawny Paac Sprawiedliwoci odpar Crams. Nowy znajduje si na Mission. Tamten stary budynek rozpada si, to ruina. Od lat nikt ju z niego nie korzysta. Czy dawno temu rejestrowano pana po raz ostatni? Prosz mnie tam zawie zada Rick. Na Lombard Street. Teraz zrozumia ju wszystko. Zobaczy, co wsppracujce ze sob androidy zdoay osign. Nie przeyje tej podry. Dla niego by to ju koniec, tak jak niewiele brakowao, aby koniec spotka Daveego i najprawdopodobniej spotka. Dziewczyna bya cholernie przystojna odezwa si posterunkowy Crams. Oczywicie w tym kostiumie trudno oceni jej figur. Ale jest cholernie dobra. Niech pan przyzna, e jest androidem poprosi Rick. Dlaczego? Przecie to nieprawda. A pan co, wczy si, zabijajc ludzi i wmawiajc sobie, e byy androidami? Teraz rozumiem, dlaczego panna Lu tak si baa. Susznie, e po nas zadzwonia. W takim razie niech mnie pan zawiezie do Paacu Sprawiedliwoci na Lombard. Ju mwiem... To przecie zajmie tylko trzy minuty powiedzia Rick. Chc to zobaczy. Kadego ranka przychodz tam do pracy i podpisuj list. Chc na wasne oczy zobaczy, e ten budynek jest od lat opuszczony, jak mi pan powiedzia.

74

 Moe jest pan androidem? rzek Crams. Z faszyw pamici, w jak je zaopatruj. Czy pan o tym pomyla? Umiechn si przyjanie i w dalszym cigu lecia na poudnie. Rick uwiadomi sobie swoj klsk. Opad na siedzenie maszyny i bezradnie czeka, co nastpi dalej. Bez wzgldu na to, co androidy zaplanoway, miay go teraz w swojej mocy. Ale zaatwiem jednego z nich, powiedzia w duchu. Dopadem Polokova. A Dave usun dwa. Policyjna maszyna posterunkowego Cramsa zawisa nad Mission, szykujc si do ldowania

Rozdzia X
Na dachu budynku Paacu Sprawiedliwoci na Mission Street, w ktrego stron opada hover, stercza szereg barokowych, ozdobnych wieyczek. Skomplikowany i nowoczesny wygld gmachu wyda si Rickowi bardzo interesujcy z wyjtkiem jednego szczegu. Nigdy przedtem go nie widzia. Policyjna maszyna wyldowaa. I po paru minutach Ricka rejestrowano. 304 powiedzia posterunkowy Crams do sieranta siedzcego przy pulpicie. I 612,4. I jeszcze jedno. Podszywanie si pod funkcjonariusza policji. 406,7 stwierdzi sierant, wypeniajc blankiety. Pisa niedbale, z lekko znudzon min. Wyraz jego twarzy i gesty podkrelay, e jest to cakowicie zwyczajna sprawa. Nic wanego. Tdy poleci Rickowi Crams, prowadzc go w stron niewielkiego, biaego stolika, przy ktrym technik obsugiwa znajom aparatur. Zdejmiemy tu wzory funkcji encefalograficznych. W celach identyfikacyjnych. Wiem odpar ostro Rick. W dawnych czasach, kiedy sam by zwykym policjantem, przyprowadzi do takiego stou wielu podejrzanych. Takiego, ale nie tego wanie, konkretnego stou. Kiedy zdjto mu ju wzory encefalograficzne, przeprowadzono go do rwnie znajomego pokoju. Odruchowo zacz przygotowywa swoje wartociowe przedmioty do zoenia w depozycie. To nie ma sensu, powiedzia sobie. Kim s ci ludzie? Jeeli to miejsce rzeczywicie istnieje, to dlaczego o tym nie wiedzia? I dlaczego oni nie wiedz o nas? Dwie rwnolege instytucje policyjne, pomyla nasza i ta. Ktre na dodatek nigdy dotd si ze sob nie zetkny, a przynajmniej on nic o tym nie wiedzia. Moe jednak byy w kontakcie? pomyla. Moe to nie pierwszy przypadek. Trudno uwierzy, pomyla, e co takiego nie zdarzyoby si ju dawno temu. Jeeli to rzeczywicie instytucja policyjna, jeeli naprawd s tymi, za ktrych si podaj. Mczyzna w cywilnym ubraniu ruszy z miejsca, w ktrym sta, podszed do Ricka Deckarda wolnym, miarowym krokiem i przyjrza mu si ze zdziwieniem.

76

 Co to za jeden? zapyta posterunkowego Cramsa. Podejrzany o zabjstwo odpar Crams. Mamy ciao znalelimy je w jego samochodzie, ale on twierdzi, e to android. Sprawdzimy, przesyajc szpik kostny do laboratorium. Podszywa si rwnie pod funkcjonariusza policji, a konkretnie owc. Robi to w celu uzyskania dostpu do garderoby kobiety, gdzie zadawa jej dwuznaczne pytania. Miaa wtpliwoci, czy jest tym, za kogo si podaje i dlatego nas wezwaa. Crams zrobi krok do tyu i powiedzia: Czy chce pan skoczy przesuchanie? Dobrze. Starszy funkcjonariusz policji, ubrany po cywilnemu, niebieskooki, o wskim nosie z rozszerzajcymi si nozdrzami i mao ekspresyjnych ustach, przyjrza si Rickowi, a potem wycign rk i uj jego walizeczk. Co pan tu ma, panie Deckard? zapyta. Materiay zwizane z testem osobowoci Voigta-Kampffa odpar Rick. Zostaem aresztowany przez posterunkowego Cramsa, w czasie kiedy przeprowadzaem badanie podejrzanej. Patrzy, jak oficer policji przeglda zawarto walizeczki, starannie badajc kady przedmiot. Pytania, ktre zadawaem pannie Lu, nale do standardowego zestawu V-K, opublikowanego w... Czy zna pan Georgea Gleasona i Phila Rescha? spyta oficer. Nie odpowiedzia Deckard. adne z tych nazwisk nic mu nie mwio. S owcami z Pnocnej Kalifornii. Ale pracuj w naszej komendzie. Moe przebywajc tutaj spotka si pan z nimi. Czy jest pan androidem, panie Deckard? Pytam o to, bo kilkakrotnie w przeszoci mielimy do czynienia ze zbiegymi andkami, ktre udaway cigajcych podejrzanego owcw z innych stanw. Nie jestem androidem odpar Rick. Moe pan przeprowadzi ze mn test Voigta-Kampffa. Przechodziem go przedtem i nie mam adnych zastrzee, eby podda si mu znowu. Ale wiem, jaki bdzie rezultat. Czy mog zadzwoni do mojej ony? Wolno panu wykona jeden telefon. Woli pan zadzwoni do niej czy do swojego adwokata? Zadzwoni do ony stwierdzi Rick. Ona bdzie moga zaatwi mi adwokata. Oficer w cywilu poda mu monet pidziesiciocentow i wskaza doni. Tam jest wideofon. Patrzy, jak Rick idzie przez pokj w stron aparatu. Potem ponownie zaj si badaniem zawartoci walizeczki Ricka. Rick wrzuci monet i wybra swj domowy numer. Mia wraenie, e stoi przez ca wieczno, czekajc. Na ekranie pojawia si twarz. Halo zapytaa kobieta. To nie bya Iran. Nigdy w yciu jej nie widzia. Odoy suchawk i wolnym krokiem wrci do oficera policji.

77

 Nie mia pan szczcia? spyta policjant. No c, moe pan zadzwoni jeszcze raz, nasze zasady pod tym wzgldem s liberalne. Nie mog zaproponowa panu przeprowadzenia rozmowy z osob mogc wpaci kaucj, bo paskie przestpstwo w obecnej chwili nie podlega warunkowemu zwolnieniu. Jednak kiedy zostanie pan postawiony w stan oskarenia... Wiem przerwa mu kwano Rick. Znam policyjn procedur. Prosz, oto paska walizeczka powiedza oficer, podajc mu j. Chodmy do mojego gabinetu... Chciabym z panem jeszcze porozmawia. Poszed przed Rickiem bocznym korytarzem. Po chwili zatrzyma si i odwrci w jego stron. Nazywam si Garland. Wycign rk i wymienili krtki ucisk doni. Prosz usi powiedzia Garland. Otworzy drzwi do gabinetu i wcisn si za wielkie, czyste biurko. Rick usiad twarz do biurka. Chodzi mi o ten test Voigta-Kampffa, o ktrym pan wspomnia rzek Garland, wskazujc walizeczk Ricka. Oraz o materiay, ktre ma pan przy sobie. Nabi i zapali fajk, a potem pyka ni przez chwil. Czy to analityczny instrument do wykrywania andkw? To nasz podstawowy test wyjani Rick. Jedyny, ktry obecnie stosujemy. I jedyny, ktry jest w stanie zidentyfikowa nowy zesp mzgowy Nexus-6. Nie sysza pan o nim? Syszaem o kilku skalach analityczno-profilowych, ktre stosuje si do androidw. Ale nie o tej. W dalszym cigu uwanie obserwowa Ricka. Twarz mia napit. Deckard nie mg si zorientowa, o czym Garland myli. A poza tym te rozmazane, przebitkowe kopie cign Garland. Te, ktre mia pan w walizeczce. Polokov, panna Lu... Paskie zadania. Nastpne dotyczy mnie. Rick wytrzeszczy na niego oczy, a potem schwyci walizeczk. Po chwili leay przed nim rozoone kopie. Garland mwi prawd. Deckard uwanie studiowa kart. Milczeli przez jaki czas. Wreszcie policjant odchrzkn i zakaszla nerwowo. To nieprzyjemne uczucie powiedzia. Nagle znalazem si na licie zada owcy. Albo kogo, kimkolwiek pan jest, Deckard. Przycisn guzik stojcego na biurku interkomu i powiedzia: Przylijcie mi ktrego z owcw, mniejsza o to ktrego. Dobra, dzikuj. Zwolni przycisk. Phil Resch bdzie tu mniej wicej za minut poinformowa Ricka. Zanim zaczniemy dalsze postpowanie, chciabym zobaczy jego list. Sdzi pan, e ja mog si na niej znajdowa? spyta Rick. To moliwe. Wkrtce si przekonamy. W takich delikatnych sytuacjach lepiej zachowa ostrono. Nie zostawia niczego przypadkowi. Na przykad ta dotyczca mnie

78

karta informacyjna. Wskaza rozmazan kopi. Nie podano w niej, e jestem inspektorem policji. Niewaciwie okrelono zawd, piszc, e jestem agentem ubezpieczeniowym. Poza tym wszystko si zgadza rysopis, wiek, przyzwyczajenia, adres domowy. Tak, to ja, nie ma wtpliwoci. Niech pan sam sprawdzi. Podsun kartk Rickowi, ktry wzi j i przeczyta. Drzwi gabinetu otworzyy si i pojawi si w nich wysoki, chudy mczyzna o ostrych rysach, krconej, spiczastej brdce w okularach o rogowej oprawie. Garland wsta i gestem rki wskaza Ricka. Phil Resch, Rick Deckard. Obaj panowie jestecie owcami i chyba najwysza pora, ebycie si poznali. Phil Resch witajc si z Rickiem, powiedzia: W jakim miecie pan pracuje? W San Francisco odezwa si za Deckarda Garland. Prosz, zobacz jego rozkad zada. Na t nastpn pozycj. Poda Reschowi kart, ktr Rick czyta przed chwil, t, na ktrej znajdowa si jego opis. O rany, Gar rzek Resch. To ty. To jeszcze nie wszystko. Ma w zleceniach usunicie rwnie Luby Lu, tej piewaczki operowej, i Polokova. Pamitasz Polokova? Nie yje. Ten owca, albo android, albo kimkolwiek on jest dopad go i teraz przeprowadzamy w laboratorium badania jego szpiku kostnego. eby sprawdzi, czy byy uzasadnione podstawy... Rozmawiaem z Polokovem przerwa mu Phil Resch. To ten wielki wity Mikoaj z sowieckiej policji? Zamyli si, szarpic sw rozczochran brod. Uwaam, e pomys z dokonaniem analizy jego szpiku kostnego jest bardzo dobry. Dlaczego tak mwisz? zapyta wyranie poirytowany Garland. Zrobiem to, aby usun prawne podstawy, ktre pozwalayby Deckardowi twierdzi, e nikogo nie zabi, a jedynie usun androida. Polokov zrobi na mnie wraenie zimnego faceta odpar Phil Resch. Wyjtkowo wyrachowanego i obojtnego na wszystko. Wielu sowieckich policjantw jest takich powiedzia wyranie podraniony Garland. Nigdy nie spotkaem Luby Lu cign Resch. Ale syszaem jej nagrania. Czy pan j przetestowa? zwrci si do Ricka. Zaczem odpowiedzia Rick. Ale nie zdoaem uzyska dokadnych odczytw. Potem zawoaa policjanta, ktry zakoczy spraw. A Polokova? spyta Resch. Nie miaem szansy go przetestowa. I domylam si powiedzia Phil Resch, waciwie do siebie e nie mia pan okazji przetestowa inspektora Garlanda.

79

 Oczywicie, e nie wtrci si Garland. Twarz mia skrzywion w grymasie oburzenia. Mwi urywanie, ostro i z gorycz. Jaki test pan stosuje? zapyta Phil Resch. Skal Voigta-Kampffa. Tego konkretnie nie znam. Resch i Garland zdawali si by pogreni w popiesznych, zawodowych rozmylaniach, cho nie na ten sam temat. Zawsze mwiem cign Resch e najlepszym miejscem, w ktrym mgby ukry si android, byaby wielka organizacja policyjna, taka jak WOP. Od pierwszej chwili, kiedy spotkaem Polokova, czuem ch, by go przetestowa, ale nie miaem adnego pretekstu. I nigdy taki pretekst by si nie pojawi... A dla pomysowego androida na tym polegaaby wyjtkowa zaleta takiego miejsca. Inspektor Garland wsta wolno, popatrzy na Phila Rescha i zapyta: Czy mnie rwnie chciae przetestowa? Przez twarz Rescha przemkn delikatny umieszek. Otworzy usta, eby odpowiedzie, ale zamiast tego wzruszy ramionami. I nie odezwa si wcale. Sprawia wraenie, e mimo wyranie odczuwanego gniewu Garlanda, zupenie nie obawia si swego przeoonego. Chyba niezbyt rozumiesz sytuacj rzek Garland. Ten mczyzna albo android o nazwisku Rick Deckard przychodzi do nas z jakiej mitycznej, nie istniejcej, widmowej instytucji policyjnej, ktra rzekomo dziaa w budynku starej komendy na Lombard. Nigdy o nas nie sysza, a my nigdy nie syszelimy o nim. A jednak wszystko wskazuje na to, e pracujemy po tej samej stronie barykady. Stosuje test, o ktrym nigdy nie syszelimy. Lista, ktr ma przy sobie, nie dotyczy androidw to lista ludzi. Ju zabi jednego czowieka co najmniej jednego. I gdyby panna Lu nie zdoaa si dosta do telefonu, zapewne zabiby j, a potem najprawdopodobniej zaczby wszy za mn. Hmm mrukn Resch. Hmm z gniewem przedrzeni go Garland. Wyglda, jakby znajdowa si na granicy apopleksji. Tylko tyle masz do powiedzenia? Interkom zabrzcza i rozleg si z niego gos kobiety: Inspektorze Garland, protok laboratorium z badania zwok Polokova jest gotw. Chyba powinnimy go wysucha stwierdzi Phil Resch. Garland popatrzy na niego z wciekoci. Potem pochyli si i nacisn guzik interkomu: Prosz go przeczyta, panno French. Badanie szpiku kostnego powiedziaa panna French wykazao, e Polokov by humanoidalnym robotem. Czy chce pan szczegow...

80

 Nie, to wystarczy Garland opad z powrotem na fotel i ponuro zapatrzy si na przeciwleg cian. Nie odezwa si ani do Ricka ani do Rescha. Na czym opiera si paski test Voigta-Kampffa, panie Deckard? zapyta Phil Resch. Reakcja empatyczna. W rozmaitych sytuacjach spoecznych. Pytania najczciej dotycz zwierzt. Nasz jest chyba prostszy stwierdzi Resch. U humanoidalnych robotw reakcje zachodzce w grnych wknach nerwowych rdzenia pacierzowego trwaj kilka mikrosekund duej ni w ludzkim systemie nerwowym. Sign przez biurko inspektora Garlanda, przycign do siebie blok do notowania i dugopisem wykona szybko szkic. Uywamy sygnau dwikowego albo bysku wietlnego. Badany przyciska guzik i dokonywany jest pomiar czasu. Oczywicie prb trzeba przeprowadzi kilkakrotnie. Odstp czasu rni si u andkw i u ludzi. Ale po dokonaniu dziesiciu pomiarw, mamy ju wiarygodn informacj. I podobnie jak w paskim przypadku z Polokovem, badanie szpiku kostnego potwierdza ocen. Zapada cisza i po chwili Rick odezwa si znowu: Moe mnie pan zbada. Jestem gotw. Oczywicie, chciabym rwnie przetestowa pana. Jeeli wyrazi pan zgod. Z ca pewnoci odpar Resch, przygldajc si jednak uwanie inspektorowi Garlandowi. Od lat twierdz mrukn e funkcjonariuszy policji w rutynowym trybie powinno si poddawa Testowi Reakcji Bonellego. Im wyszych rang, tym lepiej. Prawda, inspektorze? To paskie prawo odpar Garland. A ja zawsze si temu sprzeciwiaem. Poniewa obniaoby to morale pracownikw komendy. Sdz obecnie wtrci si Rick e w wietle wyniku bada Polokova wykonanych przez paskie laboratorium bdzie musia pan przesta si upiera.

Rozdzia XI
Chyba tak odpar Garland i oskarycielskim gestem wycign palec w stron Phila Rescha. Ostrzegam ci. Rezultaty testw na pewno ci si nie spodobaj. Wie pan, jakie bd? zapyta Resch z wyranym zdziwieniem. Nie wyglda na zadowolonego. Niemal w najdrobniejszym szczegle stwierdzi inspektor. Dobrze skin gow Resch. Pjd na gr i przynios aparatur Bonelego. Podszed do drzwi gabinetu, otworzy je i wyszed na korytarz. Wrc za trzy, cztery minuty powiedzia do Ricka. Drzwi zatrzasny si za nim. Inspektor Garland sign do prawej grnej szuflady biurka, szpera w niej chwil, a potem wycign pistolet laserowy. Obraca go w rku do chwili, kiedy lufa skierowaa si w stron Ricka. To nie bdzie miao adnego wpywu rzek Rick. Resch zleci przeprowadzenie sekcji moich zwok, takiej samej, jak paskie laboratorium przeprowadzio na Polokovie. I w dalszym cigu bdzie nalega na poddanie pana i jego samego testowi reakcji Bonelego. Pistolet laserowy przez chwil tkwi nieruchomo, a wreszcie inspektor Garland powiedzia: Od samego pocztku to by paskudny dzie. Szczeglnie, kiedy zobaczyem, e posterunkowy Crams przyprowadzi pana. Miaem niedobre przeczucie i dlatego si wtrciem. Stopniowo opuszcza luf lasera. Przez chwil siedzia z broni w rku, a wreszcie wzruszy ramionami, woy pistolet do szuflady, zamkn j i schowa klucz do kieszeni. Jakie bd rezultaty naszych testw? zapyta Rick. Ten cholerny gupiec Resch odpar Garland. Rzeczywicie nic nie wie?

82

 Nie. Nie wie, nie podejrzewa, nie ma najmniejszego pojcia. W przeciwnym razie nie mgby dziaa jako owca to przecie zajcie dla ludzi, nie dla androidw. Garland gestem wskaza walizeczk Ricka. A jeli chodzi o zlecenia dotyczce innych podejrzanych, ktrych ma pan przetestowa i usun, znam ich wszystkich. Przerwa na chwil, a potem doda: Przylecielimy z Marsa razem, tym samym statkiem. Ale nie Resch. Zatrzyma si tydzie duej, instalowali mu system syntetycznej pamici. Garland umilk. Co zrobi, kiedy si dowie? zapyta Rick. Nie mam bladego pojcia odpar obojtnie Garland. Z abstrakcyjnego, intelektualnego punktu widzenia moe to by ciekawe zagadnienie. Moe zabi mnie, siebie, moe rwnie zabi pana. Moe zabi kadego, kogo zdoa zarwno czowieka, jak i androida. Wiem, e gdy w gr wchodzi syntetyczna pami, takie rzeczy si zdarzaj. Kiedy kto myli, e jest czowiekiem. A wic instalowanie sztucznej pamici wie si z ryzykiem. Zawsze jest ryzyko powiedzia Garland kiedy si uwalniamy i uciekamy tu, na Ziemi, gdzie si nas nie uwaa nawet za zwierzta. Gdzie kady robak i pluskwa drzewna s o wiele milej widziane ni my wszyscy razem wzici. Garland z poirytowaniem skuba doln warg. Moim zdaniem, paska sytuacja byaby o wiele lepsza, gdyby Phil Resch zdoa przej test Bonelego. Dziki temu rezultat byby atwy do przewidzenia. Dla Rescha bybym po prostu kolejnym andkiem, ktrego naley usun najszybciej, jak mona. Ale pana sytuacja, Deckard, wcale nie jest taka dobra. Prawd mwic, jest prawie rwnie za jak moja. Wie pan, w ktrym momencie popeniem bd? Nie wiedziaem o Polokovie. Chyba przylecia wczeniej najwyraniej tak musiao by. Razem z zupenie inn grup i wcale si nie kontaktowa z nasz. Kiedy przyjechaem, by ju doskonale ulokowany w WOP. Zaryzykowaem z badaniami laboratoryjnymi, cho nie powinienem. Oczywicie, Crams podj to samo ryzyko. Polokov omal nie wykoczy i mnie powiedzia Rick. Tak, w nim co byo. Nie sdz, by mia ten sam typ zespou mzgowego, co my. Musia by podrasowany albo pracowa na doadowaniu to bya jaka zmieniona struktura, nieznana nawet nam. I bardzo dobra. Niemal wystarczajco dobra. Kiedy zadzwoniem do mieszkania zapyta Rick dlaczego nie poczyem si z moj on? Wszystkie nasze linie wideofoniczne s zaptlone. Przerzucaj poczenia do innych gabinetw w obrbie tego budynku. Dziaamy tu w homeostatycznej strukturze, Deckard. Tworzymy zamknit cao, odseparowan od reszty San Francisco. Wiemy o nich, ale oni nie wiedz o nas. Czasami jaka pojedyncza osoba, taka jak pan, zabdzi tu albo, jak w paskim przypadku, zostanie tu przyprowadzona dla naszego bezpieczestwa. Wykona konwulsyjny ruch rk w stron drzwi gabinetu. Oto wra-

83

ca nasz nadgorliwy Phil Resch wraz ze swoim przenonym zestawem testowym. Czy nie jest sprytny? Doprowadzi do zniszczenia swojego ycia, mojego, a bardzo moliwe, e i paskiego. Wy, androidy stwierdzi Rick w trudnych chwilach niezbyt dbacie jeden o drugiego. Chyba ma pan racj warkn Garland. Wyglda na to, e brak nam pewnej szczeglnej umiejtnoci, ktr posiadacie wy, ludzie. Mam wraenie, e to si nazywa empatia. Drzwi gabinetu otworzyy si. Stan w nich Phil Resch, trzymajcy w rkach urzdzenie ze zwisajcymi przewodami. Ju jestem oznajmi zamykajc drzwi za sob. Usiad i podczy aparatur do kontaktu. Garland podnis praw rk i skierowa j w stron Phila Rescha. owca i Rick Deckard stoczyli si ze swoich krzese na podog. Jednoczenie Resch wyszarpn pistolet laserowy i padajc wystrzeli. Promie lasera wymierzony z precyzj bdc skutkiem lat treningu przepali gow inspektora Garlanda. Ten pochyli si do przodu, a z jego doni wypad i potoczy si po blacie biurka mikrolaser. Martwe ciao zakoysao si w fotelu i wreszcie, jak worek kartofli, przechylio si na bok i z hukiem upado na podog. Zapomniaem powiedzia Resch wstajc e to moja praca. Niemal mog przepowiedzie, co android ma zamiar zrobi. Pan pewnie te. Schowa pistolet, pochyli si i z zaciekawieniem obejrza zwoki swego byego przeoonego. Co panu powiedzia w czasie mojej nieobecnoci? e on... e to byo androidem. I e pan... Rick przerwa. Obwody jego mzgu szumiay, obliczay i wybieray; zmieni drug cz zdania. Wykryj to zakoczy. Za par minut. Czy co jeszcze? Ten budynek jest peen androidw. Trudno bdzie nam si std wydosta rzek z namysem Resch. Zasadniczo mam oczywicie prawo wychodzi, kiedy zechc. I zabiera ze sob winia. Nasuchiwa przez chwil, ale zza drzwi gabinetu nie rozleg si aden dwik. Chyba nic nie syszeli. Najwidoczniej nie ma tu adnego podsuchu rejestrujcego wszystko... cho powinien by. Delikatnie trci ciao androida czubkiem buta. Doprawdy niezwyke, jak wielkie umiejtnoci parapsychiczne czowiek sobie wyrabia w tej pracy. Zanim jeszcze otworzyem drzwi gabinetu, wiedziaem, e bdzie do mnie strzela. Mwic szczerze, jestem zaskoczony, e pana nie zabi, kiedy byem na grze. Niemal to zrobi odpar Rick. Przez wikszo czasu trzyma mnie pod luf lasera duej mocy. Zastanawia si nad tym. Ale to pan go niepokoi, nie ja.

84

 Kiedy owca ciga, android ucieka stwierdzi bez cienia wesooci Resch. Zdaje pan sobie spraw, prawda, e musi pan wrci do opery i zdj Lub Lu, zanim ktokolwiek std bdzie mia szans j ostrzec i powiadomi o tym, co si stao. Waciwie powinienem powiedzie ostrzec to. Czy pan myli o nich to? Kiedy, tak przyzna Rick. Gdy miaem wyrzuty sumienia z powodu mojej pracy. Broniem si, mylc o nich w ten sposb, ale dzi taka sztuczka ju mi nie jest potrzebne. Dobrze, pojad bezporednio do opery. Zakadajc, e uda si panu wydosta mnie std. Posadzimy Garlanda przy biurku zaproponowa Resch. Przecign ciao androida z powrotem na fotel i uoy rce i nogi tak, e pozycja ciaa wydawaa si w miar naturalna pod warunkiem, e nikt nie przyjrzaby mu si z bliska. Jeeli nikt nie wejdzie do gabinetu byli bezpieczni. Phil Resch przycisn guzik interkomu i powiedzia: Inspektor Garland prosi, eby przez najblisze p godziny nie czy z nim nikogo. Ma prac, w ktrej nie mona mu przeszkadza. Tak jest, panie Resch. Phil Resch zwolni przycisk interkomu i odezwa si do Ricka: Na czas, kiedy bdziemy w budynku, musz pana sku kajdankami. Gdy wystartujemy, oczywicie pana uwolni. Wyj kajdanki i zatrzasn jedn obrczk na przegubie Ricka, a drug na swoim. No dobrze, chodmy, miejmy to ju za sob. Wyprostowa si, nabra gboko powietrza i otworzy drzwi gabinetu. Umundurowani funkcjonariusze policji stali lub siedzieli wszdzie naokoo, zajci swoj normaln, codzienn prac. Nikt nie spojrza w ich stron ani nie zwrci uwagi, e Phil Resch prowadzi Ricka przez hol. Obawiam si oznajmi Resch, kiedy czekali na wind e Garland posiada zainstalowany czujnik informujcy o jego mierci. Ale... wzruszy ramionami. Jeeli miaby zadziaa, to wanie teraz. W przeciwnym razie nie bdzie to miao sensu. Podjechaa winda. Wysiado z niej kilkoro policjantw i policjantek, stukajc obcasami ruszyli przez hol w jakich swoich sprawach. Nie zwrcili na Ricka ani Rescha najmniejszej uwagi. Jak pan sdzi, czy wasza komenda mnie przyjmie? zapyta Resch, gdy drzwi zasuny si, zamykajc ich w rodku. Wcisn guzik z napisem dach i winda cicho ruszya do gry. W kocu jestem teraz bez pracy. C, nie widz powodu, aby mieli odmwi odpar ostronie Rick. Problem polega na tym, e mamy ju dwch owcw. Bd musia mu powiedzie, pomyla. Jeeli tego nie zrobi, zachowam si nieetycznie i okrutnie. Panie Resch, jest pan androidem, powiedzia w myli. Wydosta mnie pan std i oto paska nagroda. Jest pan tym, co obaj nienawidzimy. Kwintesencj tego, co obaj postanowilimy zniszczy.

85

 Nie mog si z tym pogodzi mwi Phil Resch. Wci wydaje mi si to niemoliwe. Przez trzy lata pracowaem pod kierownictwem androidw. Dlaczego nic nie podejrzewaem? Moe nie trwao to tak dugo. Moe dopiero niedawno opanoway ten budynek. Siedziay tu przez cay czas. Garland by moim przeoonym od samego pocztku, przez pene trzy lata. Wedug tego, co Garland powiedzia rzek Rick caa grupa przybya na Ziemi wsplnie. I nie byo to przed trzema laty, ale zaledwie kilka miesicy temu. A wic swego czasu istnia prawdziwy Garland stwierdzi Phil Resch. I gdzie, w ktrym momencie zosta zamieniony. Na jego drapienej twarzy pojawi si grymas, kiedy powoli zacz do niego dociera sens ich rozmowy. Albo wprowadzono mi faszyw pami. Moe przez cay czas pamitam tylko Garlanda, ale... Jego wykrzywione narastajcym cierpieniem oblicze drgao spazmatycznie. Tylko androidy maj system faszywej pamici. Okazao si, e u ludzi jest cakowicie nieskuteczny. Winda przestaa si wznosi. Jej drzwi rozsuny si i przed nimi ukazao si zapenione jedynie pustymi maszynami ldowisko na dachu komendy policji. To mj hover oznajmi Phil Resch otwierajc drzwiczki stojcej nie opodal maszyny i zaprosi Ricka gestem rki do rodka. Sam usiad za kierownic i zapuci silnik. Po chwili wzbili si w niebo i zakrciwszy na pnoc, skierowali znowu w stron opery. Zamylony Phil Resch sterowa zupenie odruchowo. Coraz bardziej pochaniay go ponure domysy. Posuchaj, Deckard odezwa si nagle. Kiedy ju usuniemy Lub Lu... Chc, eby pan... Jego stumiony, udrczony gos zaama si. Wie pan. Niech pan przeprowadzi ze mn test Bonelego albo swj empatyczny. eby mnie sprawdzi. Potem bdziemy si tym martwi odpar wymijajco Rick. Nie chce pan, ebym si poddawa testom, prawda? Phil Resch spojrza na niego z nagym zrozumieniem. Przypuszczam, e pan wie, jakie bd wyniki. Garland musia co panu powiedzie. Poda jakie informacje, ktrych nie znam. Nawet nam obu trudno bdzie upora si z Lub Lu rzek Rick. W kadym razie ja sam nie dam sobie z ni rady. Lepiej skupmy si chwilowo na tym. To nie tylko struktury faszywej pamici powiedzia Phil Resch. Mam zwierz. Nie pseudozwierz, ale prawdziwe. Wiewirk. Kocham j, Deckard. Kadego cholernego ranka karmi j i zmieniam jej papier wie pan, czyszcz klatk, a potem kiedy wracam wieczorem z pracy, wypuszczam j i wtedy biega po caym mieszkaniu. Ma w klatce koo. Czy widzia pan, jak wiewirka biega w kole? Biegnie, koo si obraca, ale wiewirka pozostaje wci w jednym miejscu. Ale Buffy chyba to lubi. Myl, e wiewirki nie s zbyt bystre stwierdzi Rick. Lecieli dalej w milczeniu.

Rozdzia XII
Ricka Deckarda i Phila Rescha poinformowano w operze, e prba ju si skoczya, a Luba Lu wysza. Czy powiedziaa, dokd si wybiera? zapyta Phil Resch inspicjenta, pokazujc legitymacj policyjn. Do muzeum odpar pracownik teatralny, ogldajc uwanie dokument. Powiedziaa, e chce zobaczy wystaw Edvarda Muncha. Jutro si koczy. A Luba Lu, pomyla Rick, koczy si dzisiaj. Gdy szli chodnikiem, kierujc si w stron muzeum, Phil Resch powiedzia: Jakie, wedug ciebie, mamy szanse? Na pewno ucieka. Nie znajdziemy jej tam. Moliwe rzek Rick. Weszli do budynku, dowiedzieli si, na ktrym pitrze znajduje si wystawa Muncha i wjechali na gr. Po chwili bdzili wrd obrazw i drzeworytw. Wystaw zwiedzao wiele osb, w tym rwnie wycieczka ze szkoy podstawowej. Przenikliwy gos nauczycielki sycha byo we wszystkich salach wystawowych. Rick pomyla: wyobraamy sobie, e andek tak wanie mwi i wyglda. Nie jak Rachel Rosen czyLuba Lu. A take ten czowiek obok niego. Albo raczej to co obok niego. Czy kiedykolwiek syszae, eby andek hodowa jakie domowe zwierz? zapyta Phil Resch. Z jakich niezrozumiaych powodw Rick uzna, e musi by brutalnie szczery. Moe zacz w ten sposb przygotowywa si do przyszego zadania. W dwch znanych mi przypadkach andki posiaday zwierzta i opiekoway si nimi. Ale to rzadko. Z tego, co wiem, wynika, e zazwyczaj im si to nie udaje. Andek nie potrafi utrzyma zwierzcia przy yciu. Zwierzta, eby istnie, musz by otoczone atmosfer ciepa. Oczywicie, poza owadami i gadami. Czy wiewirka by jej potrzebowaa? Takiej atmosfery mioci? Buffy czuje si wietnie, futerko ma gadkie i lnice. Zajmuj si ni i szczotkuj codziennie.

87

Resch stan przy obrazie olejnym, zacz wpatrywa si w niego uwanie. Na ptnie widniaa bezwosa, umczona istota o gowie przypominajcej odwrcon gruszk. Z przeraeniem zasaniaa domi uszy, a jej usta otwarte byy w przeraliwym, bezgonym krzyku. Poskrcane fale cierpienia, echo wrzasku wypeniay powietrze, ktre j otaczao. Istota nie wiadomo, mczyzna czy kobieta zamknita bya we wasnym krzyku. Zasaniaa uszy, aby nie sysze samej siebie. Staa na mocie i wokoo nie byo nikogo. Krzyczaa w pustce. Odizolowana przez krzyk, a moe pomimo niego. Zrobi na podstawie tego drzeworyt powiedzia Rick, odczytujc tabliczk umieszczon pod obrazem. Myl powiedzia Resch e tak wanie musi czu si andek. Nakreli doni zawirowania powietrza, tak wyranie widoczne na obrazie. Ja nie mam takiego wraenia, moe wic nim nie jestem... umilk, kiedy kilka osb podeszo, aby obejrze obraz. Tam jest Luba Lu wskaza Rick. Resch przerwa pospne rozwaania i prby obrony. Obydwaj ruszyli miarowym krokiem w stron piewaczki. Szli bez popiechu, jak ludzie zajci wycznie zwiedzaniem. Zawsze musieli zachowywa si zupenie zwyczajnie. Innych ludzi niewiadomych obecnoci wrd nich androidw, trzeba chroni za wszelk cen nawet za cen zgubienia ciganego obiektu. Ubrana w obcise, lnice spodnie i zoty, haowany akiet przypominajcy nieco kamizelk, Luba Lu staa z katalogiem w doni i wpatrywaa si w wiszcy przed ni rysunek. Przedstawia mod dziewczyn, ktra ze zoonymi rkami siedzi na krawdzi ka, a na jej twarzy maluje si wyraz oszoomionego zdziwienia i dopiero co uwiadomionego lku. Chce pani, ebym go kupi? spyta Rick Lub Lu. Sta tu obok niej, uj j lekko powyej okcia. Ten leniwy ucisk dawa jej do zrozumienia, e wie o swojej przewadze i wcale nie musi uywa siy, aby j zatrzyma. Z drugiej strony Phil Resch pooy do na jej ramieniu i Rick widzia wypuko tworzon przez pistolet laserowy. Po sprawie inspektora Garlanda nie mia zamiaru ryzykowa. Nie jest na sprzeda. Pocztkowo obojtny wzrok Luby Lu zmieni si gwatownie, gdy rozpoznaa Ricka. Twarz jej poblada i wygldaa jak u trupa dotknitego natychmiastowym rozkadem. Zupenie, jakby ycie cofno si gdzie do najgbszych zaktkw jej wntrza, oddajc cae ciao we wadanie jedynie automatycznych odruchw. Mylaam, e pana aresztowano powiedziaa. Dlaczego pana zwolnili? Panno Lu rzek. Przedstawiam pani Phila Rescha. Philu, to jest znana piewaczka operowa, Luba Lu. Mundurowy gliniarz zwrci si do niej by androidem. Podobnie jak jego przeoony. Czy pani zna, a raczej czy znaa pani inspektora Garlanda? Powiedzia mi, e przybylicie tu jednym statkiem, w skadzie tej samej grupy.

88

 Posterunek policji, do ktrego pani zadzwonia doda Resch znajdujcy si w budynku przy Mission, stanowi centrum organizacyjne i za jego porednictwem wasza grupa utrzymuje czno. Poczuli si do tego stopnia pewnie, e zatrudnili czowieka na stanowisku owcy. Najwidoczniej... Ciebie? przerwaa mu Luba Lu. Nie jeste czowiekiem. Nie bardziej ni ja. Te jeste androidem. Przez chwil panowao milczenie. Wreszcie Resch odezwa si stumionym, ale opanowanym gosem: No c, rozstrzygniemy ten problem we waciwym czasie. A potem zwrci si do Deckarda. Zabierzmy j do mojego hovera. Skierowali si w stron windy. Luba Lu sza midzy nimi z ociganiem, ale nie stawiaa oporu. Sprawiaa wraenie zrezygnowanej. Rick spotka si ju z takimi reakcjami androidw. Oywiajce je siy witalne zdaway si zamiera, jeeli presja stawaa si zbyt silna... W kadym razie u niektrych z nich. Ale nie u wszystkich. Byy przypadki, e nagle wybuchay znowu wciek energi. Wiedzia jednak, e androidy zawsze staraj si unika podejrzanych zachowa. W muzeum, w obecnoci tak wielu osb, Luba Lu raczej nie podejmie adnych dziaa. Prawdziwe starcie dla niej zapewne ostatnie nastpi w hoverze, tam gdzie nie bdzie adnych wiadkw. Gdy znajdzie si sama, z oszaamiajc gwatownoci moe odrzuci wszelkie hamulce. Przygotowa si i cakowicie przesta myle o Reschu. Jak stwierdzi sam Phil, ten problem zostanie rozwizany we waciwym czasie. W samym kocu korytarza, przy windzie, znajdowa si niewielki kiosk, w ktrym sprzedawano albumy i grafiki. Luba zatrzymaa si przy nim. Niech pan posucha zwrcia si do Ricka. Na jej twarz powrciy kolory i przynajmniej w tej chwili znowu sprawiaa wraenie, e yje. Prosz mi kupi reprodukcj obrazu, przed ktrym staam. Tego z dziewczyn siedzc na ku. Rick zastanawia si przez chwil, a potem zwrci si do sprzedawczyni, kobiety w rednim wieku, o obwisych policzkach i siwych wosach upitych w siatce. Czy ma pani odbitk Dojrzewania Muncha? Tylko w albumowym wydaniu jego prac odpowiedziaa, biorc do rki elegancki tom w lakierowanej obwolucie. Kosztuje dwadziecia pi dolarw. Wezm go. Sign po portfel. Ksigowo posterunku nigdy w yciu nie pokryje... wtrci si Resch. To moje prywatne pienidze odpar Rick. Poda sprzedawczyni banknoty, a Lubie ksik. Teraz zjedmy na d zwrci si do niej i Rescha. To bardzo mie z pana strony powiedziaa, gdy znaleli si w windzie. W ludziach jest co dziwnego i wzruszajcego. Android nigdy by tego nie zrobi. Rzucia lodowate spojrzenie na Rescha. Nie przyszoby mu to do gowy. Nigdy w yciu, jak

89

sam powiedzia. Spojrzaa na Phila z coraz silniejsz wrogoci i odraz. Prawd mwic, nie lubi androidw. Od chwili, gdy przybyam tu z Marsa, moje ycie polegao na naladowaniu ludzi, robieniu tego co oni, reagowaniu w taki sposb, jakbym posiadaa ludzkie myli i odruchy. Wedug mnie, naladowaam wysz form ycia. Czy z tob nie jest tak samo? zwrcia si do Rescha. Usiujesz by... Nie znios tego. Resch sign do kieszeni paszcza. Nie zawoa Rick, usiujc schwyci go za rk. Resch cofn si, robic unik. Test Bonelego. To przyznao, e jest androidem odpar. Nie musimy zwleka. Ale chcesz je usun stwierdzi Rick tylko dlatego, e ci dokucza. Oddaj mi bro. Prbowa odebra blaster Reschowi, ale bez skutku. owca cofa si pod cianami ciasnej kabiny windy, wymykajc si Rickowi i ani na chwil nie spuszcza oczu z Luby Lu. Dobrze oznajmi nagle Rick. Usu to, zabij natychmiast. Udowodnij, e ma racj. I nagle zorientowa si, e Resch rzeczywicie chce to zrobi. Poczekaj... Phil strzeli i w tej saej chwili Luba Lu w paroksyzmie strachu ciganego zwierzcia odwrcia si gwatownie i pochylia. Promie lasera chybi, ale gdy Resch obniy luf, bezgonie wypali dziur w jej brzuchu. Zacza krzycze. Leaa skulona pod cian kabiny i krzyczaa. Jak na obrazie, pomyla Rick i dobi j z wasnego blastera. Ciao Luby Lu upado bezwadnie do przodu na twarz. Nawet nie drgna. Rick swoim laserem spali na popi album, ktry przed paroma minutami jej ofiarowa. Resch patrzy, nic nie rozumiejc. Na jego twarzy wyranie malowao si zdziwienie. Przecie moge zatrzyma ksik powiedzia wreszcie. Kosztowaa ci... Czy sdzisz, e androidy maj dusze? przerwa mu Rick. Resch przechyli gow na bok i spojrza na niego z jeszcze wikszym zaskoczeniem. Sta mnie na album oznajmi Rick. Jak dotd, zarobiem dzisiaj trzy tysice dolarw i nawet nie jestem w poowie listy. Chcesz zgosi Garlanda? zapyta Resch. Ale to ja go zabiem, nie ty. Tylko leae, nic wicej. I Lub te usunem. Nie moesz pobra nagrody stwierdzi Rick. Ani w naszym posterunku, ani w swoim. Kiedy znajdziemy si w twoim hoverze, poddam ci testowi Bonelego lub Voigta-Kampffa i wtedy zobaczymy. Nawet jeeli nie ma ci na mojej licie. Trzscymi si rkami otworzy teczk i zacz grzeba w pogniecionych, przebitkowych kopiach. Nie. Nie mam ci na niej. A wic zgodnie z przepisami nie mog wystpi o nagrod za ciebie. eby cokolwiek zarobi, musz zgosi Garlanda i Lub Lu. Masz pewno, e jestem androidem? e Garland mwi prawd?

90

 Tak twierdzi. Moe kama zaprotestowa Resch. Chcia nas porni. Tak jak teraz. Jestemy szaleni, pozwalajc, eby nas skcili. Miae cakowit racj w sprawie Luby Lu. Nie powinienem by da si sprowokowa. Jestem pewnie przewraliwiony. Ale to chyba normalne dla owcy, jeste taki sam. Posuchaj. Przecie i tak musielibymy usun Lub Lu za jakie p godziny zaledwie za p godziny! Nawet nie zdyaby obejrze albumu, ktry jej dae. I powiem ci, w dalszym cigu uwaam, e nie powiniene by go niszczy. Przecie to marnotrawstwo. Nie mog poj twoich motyww. Przecie s nielogiczne. Wycofuj si z tego interesu owiadczy Rick. I co bdziesz robi? Cokolwiek. Bd agentem ubezpieczeniowym, takim jakim rzekomo by Garland. Albo wyemigruj. Tak. Skin gow. Przenios si na Marsa. Kto jednak musi to robi zauway Resch. Mog uy do tego androidw. Byoby o wiele lepiej, gdyby robiy to same andki. Ja mam ju dosy. Bya cudown piewaczk. Przydaaby si tutaj. Przecie to szalestwo. To konieczno. Pamitaj, e aby si tutaj dosta, zabijali ludzi. A gdybym ci nie wycign z posterunku na Mission, zabiliby i ciebie. Garland tego wanie ode mnie chcia i dlatego kaza mi przyj do gabinetu. Czy Polokov omal ci nie zabi? Czy prawie nie udao si to Lubie Lu? My si tylko bronimy. To oni s obcymi, zabjcami podajcymi si... Za policjantw powiedzia Rick. Za owcw... W porzdku, zrb mi test Bonelego. Moe Garland jednak kama. Sdz, e tak. Sztuczna pami nie moe by a tak dobra. A co z moj wiewirk? Ach tak, twoja wiewirka. Zapomniaem o niej. Jeeli oka si andkiem rzek Phil Resch i mnie zabijesz, moesz wzi sobie moj wiewirk. Poczekaj. Zaraz ci j zapisz. Andki nie mog nic zapisa. Nie mog posiada nic, a wic i nie mog tego odda. No to sobie po prostu j we. Moe tak zrobi. Winda zjechaa ju na parter i drzwi otworzyy si. Zosta z Lub. Wezw wz patrolowy, eby zawiz j do Paacu Sprawiedliwoci na test szpiku kostnego. Zobaczy budk telefoniczn i wszed do niej. Wrzuci monet do aparatu i trzscymi si palcami wybra numer. W tym czasie grupa ludzi czekajcych na wind skupia si wok Phila Rescha i ciaa Luby Lu. Bya naprawd wspania piewaczk, pomyla, odwieszajc suchawk po skoczonej rozmowie. Nie rozumiem, w jaki sposb podobny talent mgby stanowi zagro-

91

enie dla naszego spoeczestwa? Ale to nie talent stanowi zagroenie, lecz ona sama. Podobnym zagroeniem jest Phil Resch, pomyla. W taki sam sposb i z tego samego powodu. Nie mog wic porzuci pracy. Wyszed z budki telefonicznej i przecisn si midzy ludmi, wracajc do owcy i lecej postaci dziewczyny-androida. Kto nakry j paszczem. Na pewno nie Phil. Rick podszed do Rescha, ktry sta na uboczu apczywie zacigajc si dymem maego, szarego cygara. Mam nadziej, e test wykae, i jeste androidem powiedzia. Naprawd mnie nienawidzisz odpar ze zdziwieniem Resch. Tak nagle i niespodziewanie. A przecie nie nienawidzie mnie wtedy na Mission Street. Kiedy uratowaem ci ycie. Zaobserwowaem metod twojego dziaania. Sposb, w jaki zabie Garlanda, a potem Lub. Nie robisz tego tak jak ja, nie prbujesz... Do diaba rzuci. Wiem, co to takiego. Lubisz zabija. Potrzebujesz tylko jakiego pretekstu. Gdyby go mia, zabiby i mnie. Dlatego wanie zaakceptowae moliwo, e Garland jest androidem dziki temu moge go zlikwidowa. Zastanawiam si, co zrobisz, kiedy nie przejdziesz testu Bonelego? Zabijesz sam siebie? Czasem androidy tak postpuj. Ale to byo rzadkie przypadki. Tak, sam to zaatwi stwierdzi Resch. Bdziesz musia tylko przeprowadzi test, nic poza tym. Przyjecha wz patrolowy, z ktrego wyskoczyo dwch policjantw. Zobaczyli tum ludzi i natychmiast utorowali sobie drog. Jeden z nich pozna Deckarda i skin mu gow. A wic moemy ju jecha, uwiadomi sobie Rick. Zakoczylimy sprawy w tym miejscu. Ostatecznie. Gdy szli we dwjk w stron gmachu opery, na ktrej dachu sta zaparkowany hover, Resch powiedzia: Oddam ci teraz mj blaster. Nie musisz si wic martwi moj reakcj na test. I o swoje bezpieczestwo. Jak si bez niego zabijesz? spyta Rick. Jeeli nie przejdziesz testu. Wstrzymam oddech. Rany gorzkie westchn Rick. To niemoliwe. Androidy nie maj odruchowego odczenia nerwu bdnika wyjani Resch. W przeciwiestwie do ludzi. Czy ci nie uczono w czasie szkolenia? Ja przerabiaem to wiele lat temu. Ale umrze w taki sposb... zaprotestowa Rick. Przecie to bezbolesne. O co ci chodzi? To... Rick zrobi nieokrelony gest. Nie mg znale sw. Wjechali na dach opery, gdzie Resch zaparkowa swojego hovera.

92

Wsun si za kierownic i zamkn drzwi. Wolabym, eby uy testu Bonelego powiedzia. Nie mog, nie wiem, jak go obliczy. Musiabym si zda na ciebie przy interpretacji odczytu, pomyla. A to nie wchodzio w gr. Powiesz mi prawd? zapyta Resch. Jeeli okae si, e jestem androidem, powiesz mi? Oczywicie. Ja naprawd musz wiedzie. Musz. Resch zapali znowu cygaro i przez chwil wierci si w fotelu, usiujc znale odpowiedni pozycj. Wyranie mu si to nie udawao. Czy rzeczywicie podoba ci si obraz, ktry ogldaa Luba Lu? zapyta. Bo mnie nie. Sztuka realistyczna mnie nie interesuje. Lubi Picassa i... Dojrzewanie powstao w 1894 odpar krtko Rick. Wtedy istnia tylko realizm. Musisz to bra pod uwag. Ale ten drugi, na ktrym czowiek zasania sobie uszy i krzyczy. On nie by reprezentatywny. Rick otworzy teczk i wyj sprzt. Skomplikowany zauway Resch, przygldajc si aparaturze. Ile pyta bdziesz musia zada, zanim dokonasz oceny? Sze albo siedem. Poda mu samoprzylepn poduszeczk. Przymocuj j do policzka. Dokadnie. A to wiato... Naprowadzi promie latarki. wiato bdzie skierowane na twoje oko. Nie poruszaj si. Postaraj si wyeliminowa ruchy gaki ocznej. Wahania odruchowe zauway Resch ale nie pod wpywem bodcw fizycznych. Nie mierzysz, na przykad, rozszerzenia renic. To bd reakcje na pytania, co co nazywamy drganiami mimowolnymi. Uwaasz, e moesz je kontrolowa? Niezupenie. Moe w jakim stopniu. Ale na pewno nie wstpn amplitud jest poza wiadom kontrol. Gdyby nie... urwa gwatownie. Zaczynaj. Jestem spity. Wybacz, jeeli mwi za duo. Mw, ile tylko chcesz odpar Rick. Zagadaj si na mier, powiedzia w myli. Jeeli masz na to ochot. Mnie to nie przeszkadza. Jeeli oka si androidem gada Resch na nowo uwierzysz w ludzk ras. Ale poniewa tak si nie stanie, lepiej bdzie, jeeli zaczniesz formuowa ideologi, ktra uwzgldni... Zadaj pierwsze pytanie przerwa mu Rick. Aparatura zostaa zainstalowana i obie wskazwki dygotay lekko. Wany jest czas reakcji, odpowiadaj wic najszybciej, jak moesz. Wybra z pamici wstpne pytanie. Test si zacz. Potem Rick przez jaki czas siedzia w milczeniu. Wreszcie zacz zbiera sprzt i wpycha go z powrotem do teczki.

93

 Domylam si z wyrazu twojej twarzy stwierdzi Resch. Odetchn spazmatycznie, czujc absolutn, niewak, niemal bolesn ulg. Dobrze. Moesz odda mi bro. Wycign rk, obrcon doni ku grze i czeka. Najwidoczniej miae racj, kiedy mwie o motywach Garlanda. Chcia nas skci. Rick by wyczerpany fizycznie i psychicznie. Czy ju sformuowae now ideologi? zapyta Resch. Tak, ktra uwzgldniaaby mnie jako element ludzkiej rasy? Istnieje defekt w twoim empatycznym systemie odniesie. Taki, ktrego si nie testuje. Twoje uczucia do androidw. Oczywicie, e tego si nie testuje. A moe naleaoby. Nigdy dotd o tym nie myla. Nigdy te sam nie analizowa swoich uczu do androidw, ktre zabija. Zawsze zakada, e w swojej podwiadomej psychicznej percepcji, tak samo zreszt jak w wiadomym ogldzie, odbiera androida jako mdr maszyn. Mimo to jednak pojawia si w nim pewna odmienno, cecha, ktra rnia go od Phila Rescha. Instynktownie czu, e ma racj. Empatia skierowana do sztucznego tworu? zada sobie pytanie. Do czego, co jedynie udaje ycie? Ale Luba Lu sprawiaa wraenie kogo, kto yje naprawd, nie byo w niej nic wskazujcego na sam symulacj. Zdajesz sobie spraw spyta cicho Resch co by si stao, gdybymy wczyli androidy do zbioru naszych empatycznych identyfikacji? Tak, jak zrobilimy wobec zwierzt? Nie moglibymy si broni. Ot to. Typy Nexus-6... wdeptayby nas w ziemi. Ty i ja, wszyscy owcy, odgradzamy ludzko od Nexusa-6, stanowimy barier, ktra wyranie rozdziela dwa gatunki. Poza tym... Przerwa, widzc, e Rick ponownie wyjmuje aparatur pomiarow. Mylaem, e ju zakoczye test. Chc zada pytanie samemu sobie odpar Rick. I chciabym, eby mi powiedzia, jakie s odczyty wskanikw. Podaj mi tylko cyfry. Sam wszystko przelicz. Przyczepi krek do policzka i ustawi latark tak, aby jej promie pada prosto w oko. Jeste gotw? Patrz na wskazwki. Pominiemy tym razem opnienie czasu reakcji. Chc zna jedynie si. Nie ma sprawy, Rick odpar usunie Resch. Jad wind z androidem, ktrego schwytaem Deckard zacz mwi na gos. Nagle kto zabija go bez ostrzeenia. Brak szczeglnej reakcji stwierdzi Resch. Jaki by odczyt? Lewa wskazwka 2.8. Prawa 3.3. Android by kobiet.

94

 Teraz odczyt by 4.0 i 6.0. Do wysoko stwierdzi Rick. Zdj krek z policzka i wyczy wiato. To zdecydowanie empatyczna reakcja. Mniej wicej taka sama, jak okazuje czowiek przy wikszoci pyta. Poza oczywicie ekstremalnymi dotyczcymi na przykad wykorzystania ludzkich skr do celw dekoracyjnych... naprawd patologicznymi. Co oznacza? Jestem zdolny odczuwa empati w stosunku do okrelonych, konkretnych androidw wyjani Rick. Nie do wszystkich, ale do jednego czy dwch. Na przykad do Luby Lu, pomyla. A wic myliem si. W reakcjach Phila Rescha nie ma niczego nienaturalnego czy nieludzkiego. Bd tkwi we mnie. Ciekawe, zastanawia si, czy ktokolwiek ywi kiedy takie uczucia do androida? To oczywicie moe si ju nigdy nie ujawni w czasie mojej pracy. Prawdopodobnie wywoay je emocje zwizane z Zaczarowanym fletem. I gosem Luby Lu, jej ca karier. Na pewno wczeniej nie mia podobnych objaww, albo kadym razie nie zdawa sobie z nich sprawy. Na przykad przy Polokovie. Ani przy Garlandzie. Uwiadomi sobie rwnie, e gdyby Phil Resch okaza si androidem, usunby go bez adnych emocji, w kadym razie po mierci Luby Lu. I tyle, jeeli chodzi o rnice pomidzy prawdziw, yw istot a humanoidalnym wytworem. W windzie, przypomnia sobie, jechaem z dwoma osobami czowiekiem i androidem... I moje uczucia byy odwrotne ni mona tego oczekiwa. Od tych, ktrych zazwyczaj doznawaem... ktre powinienem doznawa. Masz problem, Deckard oznajmi Resch. Wydawa si by rozbawiony. Co... Co powinienem zrobi? spyta Rick. To seks odpar Resch. Seks? Poniewa ona... ono byo pocigajce fizycznie. Nigdy ci si jeszcze nie zdarzyo? Phil rozemia si. Uczono nas, e w zawodzie owcy erotyzm staje si wanym problemem. Nie wiedziae Deckard, e w koloniach maj androidy-kochanki? Przecie to nielegalne stwierdzi Rick, ktry zna odpowiednie przepisy prawne. Oczywicie, e tak. Ale wikszo odmian seksu jest nielegalna. A ludzie i tak si nimi bawi. A co z... nie seksem... ale mioci. Mio to po prostu inna nazwa seksu. Jak mio do kraju doda Rick. Albo muzyki. Jeeli skierowana jest do kobiety lub eskiego androida, jest to seks. Obud si i spjrz prawdzie w oczy, Deckard. Miae ochot i do ka z esk odmian androida i nic poza tym. Raz przeyem co takiego. Kiedy zaczem by owc. Nie po-

95

zwl, eby ci ta sprawa przytoczya. Wyjdziesz z tego. Kiedy zdarza si podobny przypadek, naley odwrci kolejno postpowania. Nie naley zabija jej ani by obecnym przy jej mierci i dopiero potem zacz odczuwa fizyczny pocig. Naley postpowa odwrotnie. Rick spojrza na niego i powiedzia: Najpierw i z ni do ka... ...a potem j zabi stwierdzi beznamitnie Resch. Na jego twarzy wci widnia twardy, cyniczny umiech. Jeste dobrym owc, Resch, uwiadomi sobie Rick. Potwierdza to sposb, w jaki traktujesz swj zawd. Ale czy ja te jestem dobrym owc? Nagle, po raz pierwszy w yciu, zacz mie wtpliwoci.

Rozdzia XIII
John R. Isidore lecia do domu, mknc przez wieczorne niebo jak smuga czystego ognia. Ciekawe, czy wci tam jest, pyta sam siebie. Czy siedzi w tym zachamionym mieszkaniu, ogldajc w telewizji Przyjacielskiego Bustera i dygoczc ze strachu za kadym razem, kiedy wydaje si jej, e kto idzie korytarzem. Mam nadziej, e mnie si nie boi, pomyla. Wczeniej zaszed do czarnorynkowych delikatesw. Na siedzeniu obok niego staa papierowa torba zawierajca takie frykasy jak galaretka sojowa, dojrzae brzoskwinie i wspaniay, mikki, cuchncy kawaek sera. Torba koysaa si, gdy Isidore na zmian przypiesza i zwalnia. By tak spity, e prowadzi nieuwanie. A jego rzekomo nareperowany pojazd krztusi si i opada gwatownie dokadnie tak samo jak przed przegldem. Cholera, zakl w duchu. Zapach brzoskwi i dojrzaego sera wypenia caego hovera, dranic rozkosznie nozdrza Isidore. Na te wspaniaoci przepuci dwutygodniow pensj, ktr wzi awansem u pana Sloata. A pod siedzeniem, tam gdzie nie moga upa i stuc si, turlaa si tam i z powrotem butelka chablis luksus nad luksusami. Trzyma j w depozycie w Bank of America i nie sprzedawa, bez wzgldu na to, jak wiele mu proponowano, w nadziei, e kiedy, w kocu zjawi si dziewczyna. Czeka na prno, a do tej chwili. Zamiecony, pusty dach jego domu jak zawsze wprawi go w przygnbienie. Przechodzc z hovera do windy patrzy tylko przed siebie, koncentrujc uwag na niesionej torbie. Stara si ze wszystkich si, aby nie potkn si o miecie i nie spowodowa haniebnej katastrofy finansowej. Kiedy wreszcie zjawia si trzeszczca winda, zjecha ni, ale nie na wasne pitro, lecz na to, gdzie mieszkaa nowa lokatorka, Pris Stratton. Stan przed jej drzwiami i zastuka butelk wina. Czu, jak serce omocze mu w piersi. Kto tam? Jej stumiony drzwiami gos by mimo wszystko dobrze syszalny. Przestraszony, ale ostry jak brzytwa. Tu J. R. Isidore oznajmi ywo, stanowczym, zdecydowanym tonem, ktry uzyska dziki rozmowie wideofonicznej, do ktrej zmusi go pan Sloat. Mam tu par godnych uwagi drobiazgw i sdz, e moglibymy zorganizowa zupenie przyzwoity obiad.

97

Drzwi uchyliy si troch. Pris, prawie niewidoczna na tle ciemnego pokoju, wychylia si i popatrzya na pusty korytarz. Twj gos brzmi zupenie inaczej powiedziaa. Bardziej dorole. Miaem dzisiaj kilka spraw do zaatwienia w czasie pracy. Jak zawsze. Jeeli m-mmgbym wej... Bdziesz mi o nich opowiada. Otworzya jednak drzwi wystarczajco szeroko, aby go wpuci. Kiedy zobaczya, co trzyma w rkach, zawoaa gono i jej twarz rozpromienia si radoci. Jednak niemal natychmiast, zupenie bez ostrzeenia, rysy Pris stay w grymasie penym goryczy. Rado uleciaa. Co si stao? zapyta. Zanis pakunki i butelk do kuchni, a potem szybko wrci do pokoju. Tylko je na mnie marnujesz powiedziaa bezbarwnym tonem. Dlaczego? Och... wzruszya ramionami i odesza kilka krokw. Rce trzymaa w kieszeniach swojej cikiej, do starowieckiej spdnicy. Kiedy ci powiem. Podniosa wzrok. Ale mimo wszystko to mie z twojej strony. A teraz chciaabym, eby sobie poszed. Nie mam ochoty nikogo widzie. Takim samym, niepewnym krokiem skierowaa si do drzwi. Powczya nogami, sprawiajc wraenie cakowicie wyczerpanej, jakby prawie zupenie opuciy j siy witalne. Wiem, co ci jest powiedzia. Tak? zapytaa, otwierajc drzwi. Jej gos sta si jeszcze bardziej bezbarwny, guchy i martwy. Nie masz adnych przyjaci. Jeste w o wiele gorszej sytuacji ni ja, przed spotkaniem z tob dzi rano. To dlatego... Mam przyjaci. W jej gosie pojawia si nieoczekiwana stanowczo. Moe zacza odzyskiwa siy. A raczej miaam. Siedmioro. Tak byo na pocztku, ale obecnie owcy mieli ju czas zabra si do dziea. A wic niektrzy z nich a moe nawet wszyscy? nie yj. Podesza do okna i spojrzaa na mrok, w ktrym widniao zaledwie kilka rozproszonych wiateek. Moe masz wic racj. Moe jestem jedyn ocala z caej semki. Kim jest owca? No tak. Ludzie nie powinni o nich wiedzie. owca jest zawodowym morderc, ktry dostaje list ofiar do zlikwidowania, do zabicia. Otrzymuje okrelon sum obecnie jest to, o ile wiem, tysic dolarw za kadego zabitego. Zazwyczaj ma te podpisan z miastem umow o prac i dziki temu pobiera rwnie pensj. Ale wadze ustalaj j na bardzo niskim poziomie, eby mia motywacj do pracy. Jeste pewna? zapyta Isidore. Tak. Skina gow. Chodzi ci o to, czy jestem pewna, e ma bodziec do zabijania? Owszem, ma. Uwielbia to.`

98

 Myl powiedzia Isidore e si mylisz. Nigdy w yciu nie sysza o czym podobnym. Na przykad Przyjacielski Buster nawet si o tym nie zajkn. Przecie to nie zgadza si z obecn, mercerask etyk zauway. Kade ycie jest nasze, aden czowiek nie jest samotn wysp, jak powiedzia dawno temu Szekspir. John Donne. Isidore gestykulowa z podnieceniem. To najgorsza rzecz, jak kiedykolwiek syszaem. Czy nie moesz zawiadomi policji? Nie. Czy to ciebie cigaj? Czy mog tu przyj i ci zabi? Teraz rozumia tajemnicze zachowanie dziewczyny. Nic dziwnego, e jeste taka przestraszona i nie chcesz nikogo widzie. Ale jednoczenie pomyla: To musz by urojenia. Moe wynik uszkodzenia mzgu przez py. Moe jest specjalem. Ja ich pierwszy zaatwi oznajmi. Czym? Umiechna si lekko, odsaniajc niewielkie, rwne, biae zby. Wystpi o pozwolenie na pistolet laserowy. To atwe, zwaszcza jeeli kto mieszka w takim miejscu jak to, gdzie nie ma nikogo i policja nie patroluje. Tutaj trzeba samemu dba o swoje bezpieczestwo. A gdy bdziesz w pracy? Wezm urlop! To bardzo mie, J.R. Isidore. Ale jeeli owcy zlikwidowali innych Maksa Polokova, Garlanda, Lub, Haskingsa i Roya Beaty... Urwaa gwatownie. Roy i Irmgarda Baty. Jeeli oni nie yj, to wszystko jest ju bez znaczenia. S moimi najlepszymi przyjacimi. Zastanawiam si, dlaczego u diaba nie mam od nich wiadomoci? Zakla ze zoci. Isidore przeszed do kuchni, zabierajc ze sob zakurzone, dawno nie uywane talerze, szklanki i miski. Przed umyciem odkrci najpierw kurek i dugo czeka, a spynie ruda od rdzy gorca woda i pojawi si czysta. W kocu przysza Pris i usiada przy stole. Otworzy butelk chablis, podzieli brzoskwinie, ser i galaretk sojow. Co to takiego? Ta biaa substancja? Nie ser, prawda? Galaretka z mczki sojowej. Szkoda, e nie mam... Przerwa i zaczerwieni si. Kiedy jadano to z sosem od pieczeni woowej. Android mrukna Pris. To pomyka, jak robi androidy. Tym wanie si zdradzaj. Podesza, stana przy nim i z penym oszoomienia zdziwieniem poczu, e obejmuje go w pasie i na chwil przytula do niego. Sprbuj kawaek brzoskwini powiedziaa i zgrabnie chwycia dugimi palcami liski, rowopomaraczo-

99

wy, pokryty meszkiem kawaek. I nagle, jedzc go, zacza paka. Zimne zy spyway po policzkach i kapay na gors jej sukienki. Nie wiedzia, co robi i dalej dzieli jedzenie. Niech to licho rzucia z wciekoci. No c... Odsuna si od niego i zacza spacerowa wolno, miarowymi krokami naokoo pokoju. Mieszkalimy na Marsie, rozumiesz? Dlatego tyle wiem o androidach. Gos jej dra, ale mimo wszystko cigna dalej. Najwidoczniej bardzo jej zaleao na tym, aby mc do kogo mwi. I jedynymi ludmi, jakich znasz na Ziemi stwierdzi Isidore s twoi znajomi, reemigranci. Znalimy si jeszcze przed podr. Mieszkalimy niedaleko Nowego Nowego Jorku. Roy Baty i Irmgarda prowadzili aptek, on by farmaceut, ona za zajmowaa si kosmetykami, kremami i maciami. Na Marsie korzysta si z bardzo wielu rodkw do pielgnacji skry. Ja... Zawahaa si. Kupowaam u Roya rozmaite lekarstwa... Potrzebowaam ich pocztkowo, bo... no c, to jest jednak koszmarne miejsce. Tego... ogarna jednym, gwatownym gestem pokj, cae mieszkanie ... tego nie da si nawet porwna. Mylisz, e cierpi dlatego, e jestem samotna? Do diaba, cay Mars jest samotny. O wiele bardziej ni Ziemia. Czy androidy nie dotrzymuj wam towarzystwa? Syszaem program reklamowy na ten temat... Usiad i zacz je. W kocu ona rwnie wzia do rki kieliszek z winem i beznamitnie upia yk. Miaem wraenie, e androidy wam pomagaj. Androidy rwnie s samotne. Czy smakuje ci wino? Odstawia kieliszek. Jest dobre. Od trzech lat nie widziaem innej butelki. Wrcilimy powiedziaa Pris. Poniewa nikt nie powinien tam by. Mars nie zosta stworzony do zamieszkania, przynajmniej w cigu ostatniego biliona lat. Jest taki stary. Czuje si ten straszliwy wiek w jego kamieniach. W kadym razie braam u Roya rne rodki yam wycznie dziki nowemu, syntetycznemu rodkowi przeciwblowemu silenzinie. Wtedy te spotkaam Horsta Hartmana, ktry prowadzi wwczas sklep filatelistyczny, z rzadkimi okazami. Majc tyle wolnego czasu, trzeba koniecznie znale sobie jakie hobby, co, czym mona zajmowa si bez przerwy. I wanie Horst zainteresowa mnie fantastyk z okresu przed kolonialnego. Chodzi ci o stare ksiki? Opowieci o podrach kosmicznych, zanim rozpoczto podre kosmiczne. W jaki sposb mona byo pisa o podrach kosmicznych, zanim... Pisarze odpara Pris je wymylili. Opierajc si na czym?

100

 Na wyobrani. Bardzo czsto okazywao si, e byli w bdzie. Na przykad pisali o Wenus, e jest rajsk planet, pokryt dungl i zamieszka przez potwory i kobiety w lnicych napiernikach. Popatrzya na niego. Czy ci to interesuje? Wielkie kobiety z zaplecionymi w warkocze blond wosami i w byszczcych napiernikach, w ktrych pomieciyby si melony? Nie odpar. Irmgarda jest blondynk rzeka Pris. Ale niedu. W kadym razie mona zbi majtek na szmuglu na Marsa przed kolonialnej fantastyki. Czasopism, ksiek i filmw. Nie ma nic bardziej podniecajcego. Znajdziesz tam opisy wspaniaych miast, wielkich przedsiwzi przemysowych i naprawd pomylnej kolonizacji. A wtedy sobie wyobraasz, jak mogo wszystko wyglda. Czym Mars mg by. Kanay... Kanay? Co sobie niewyranie przypomina. Dawno temu wierzono, e na Marsie s kanay. Przecinajce ca planet dodaa Pris. A take istoty z gwiazd. Obdarzone nieograniczon wiedz, I jeszcze opowiadania o Ziemi osadzone w naszych czasach, a nawet pniej. Ale bez pyu radioaktywnego. Ja bym sdzi powiedzia Isidore e po takiej lekturze czowiek czuje si gorzej. Ale tak nie jest stwierdzia lakonicznie Pris. Czy przywioza ze sob jakie przedkolonialne lektury? Przyszo mu do gowy, e mgby przeczyta na prb co takiego. Tutaj s bezwartociowe, bo na Ziemi ta namitno nigdy si nie zakorzenia. I tych ksiek jest tu cae mnstwo po bibliotekach. Std pochodziy wszystkie nasze zostay ukradzione z ziemskich bibliotek i wysane automatyczn rakiet na Marsa. Wychodzi si w nocy na otwart przestrze i nagle widzi si bysk. A potem znajduje si otwart rakiet, a wok niej rozsypan przedkolonialn fantastyk. Majtek. Ale oczywicie, zanim je sprzedawalimy, czytalimy je od deski do deski. By to dla niej wyranie podniecajcy temat. Przede wszystkim... Rozlego si stukanie do drzwi wejciowych. Twarz Pris zszarzaa jak popi. Nie mog podej wyszeptaa. Nie haasuj, tylko sied. Nasuchiwaa z napiciem. Zastanawiam si, czy drzwi s zamknite powiedziaa niemal niesyszalnie. Boe, mam nadziej, e tak. Jej oczy, dzikie i pene napicia, utkwione byy w Isidore, jakby modlia si, aby okazao si to prawd. Odlegy gos z korytarza zawoa: Pris, jeste tam? Mski gos doda: Tu Roy i Irmgarda. Dostalimy twoj kart.

101

Pris wstaa, wysza do sypialni i pojawia si z pirem i kawakiem papieru. Usiada znowu i nabazgraa szybko: PODEJD DO DRZWI. Isidore wzi nerwowym gestem papier i piro i napisa: CO MAM POWIEDZIE? Ze zoci odpisaa: SPRAWD, CZY TO RZECZYWICIE ONI. Podnis si i przeszed z ponur min do saloniku. Skd mam wiedzie, e to oni? zapyta sam siebie. Otworzy drzwi. W mrocznym holu stao dwoje ludzi. Drobna kobieta, blondynka o niebieskich oczach i miym wygldzie budzcym skojarzenia z Gret Garbo i potny mczyzna o inteligentnym spojrzeniu, lecz paskiej twarzy z mongolskimi rysami, ktre nadaway mu brutalny wygld. Kobieta miaa na sobie modn peleryn, wysokie, lnice buty i obcise spodnie. Mczyzna za by ubrany w pogniecion koszul i poplamione spodnie, jakby chcia wyglda wulgarnie. Umiechn si do Isidore, ale jego oczy pozostay bez wyrazu. Szukamy... zacza drobna blondynka, ale w tej samej chwili spojrzaa za plecy Isidore. Jej twarz rozpromienia si gwatownie i kobieta przemkna obok niego, woajc: Pris! Jak si masz! Isidore odwrci si. Obie kobiety obejmoway si. Odsun si i do rodka wszed Roy Baty. Pospny, wielki i z krzywym umiechem na wargach.

Rozdzia XIV
Czy moemy swobodnie rozmawia? zapyta Roy wskazujc Isidore. Drca ze szczcia Pris odpara: Owszem. Do pewnego stopnia. Przepraszam zwrcia si do Isidore. Odprowadzia Batych na stron i zacza co do nich mwi szeptem. Potem caa trjka wrcia do czujcego si niezrcznie i nieswojo Isidore. To pan Isidore oznajmia Pris. Dba o mnie. W jej sowach dwicza jaki niemal zoliwy sarkazm. Isidore zamruga. Widzicie? Nawet mi przynis troch naturalnej ywnoci. ywno powtrzya Irmgarda Baty i pobiega w stron kuchni, aby zobaczy, o czym mwi Pris. Brzoskwinie wykrzykna, chwytajc misk i yk. Umiechajc si do Isidore jada szybkimi, maymi ksami jak zwierztko. Jej umiech, nie tak jak Pris, by po prostu ciepy. Bez adnych podtekstw. Isidore poszed za ni. Czu, e kobieta w jaki dziwny sposb go pociga. Jestecie z Marsa powiedzia. Tak. Poddalimy si. Gos Irmgardy unosi si i opada, a ona sama byszczcymi oczyma przygldaa si z ptasi ciekawoci Isidore. W jakim koszmarnym budynku pan yje. Nie mieszka w nim nikt poza panem, prawda? Nie widzielimy adnych wiate. Moje mieszkanie jest wyej odpar Isidore. Och, mylaam, e moe Pris i pan yjecie wsplnie. W gosie Irmgardy Baty nie brzmiaa dezaprobata. Po prostu stwierdzaa fakt. Pospnie, ale wci ze swoim umieszkiem na wargach Roy powiedzia: No c. Dopadli Polokova. Rado, ktra na widok przyjaci pojawia si na twarzy Pris, znikna natychmiast. Kogo jeszcze?

103

 Garlanda doda Roy. A take Andersa i Gitchela, a dzisiaj, stosunkowo niedawno, Lub. Wiadomo, ktr przekazywa, brzmiaa w jego ustach tak, jakby sprawiaa mu jak perwersyjn przyjemno. Jakby wstrzs przeyty przez Pris by dla niego rdem szczeglnej rozkoszy. Nie przypuszczaem, e dopadn Lub. Pamitasz, e mwiem to przez cay rejs? W takim razie pozostalimy... rzeka Pris. ... my troje dodaa Irmgarda z penym niepokoju popiechem. Dlatego jestemy tutaj donony gos Roya Batyego nabra nagle nieoczekiwanie ciepych tonw. Im gorsza bya sytuacja, tym bardziej zdawa si ni cieszy. Isidore nie mg tego w aden sposb poj. O Boe jkna wstrznita Pris. No c, maj swojego ledczego, swojego owc oznajmia podnieconym gosem Irmgarda. Nazywa si Dave Holden. Wymwia nazwisko tak, e zdawao si ocieka jadem. Polokov nieomal go zaatwi. Nieomal go zaatwi powtrzy Roy, umiechajc si prawie od ucha do ucha. Ten owca znalaz si w szpitalu cigna dalej Irmgarda. Najwyraniej jednak przekazali jego list innemu i Polokov rwnie nieomal go zaatwi. Ale w kocu owcy udao si usun Polokova. I ruszy po Lub. Wiemy o tym, bo zdya porozumie si z Garlandem. Wysa kogo, eby zatrzyma owc i przywiz go do budynku przy Mission Street. Luba zadzwonia do nas ju po tym, jak agent Garlanda zabra owc. Bya pewna, e wszystko jest zaatwione, sdzia, e Garland go zabije. Po chwili dodaa: Ale najwyraniej na Mission zdarzyo si co nieprzewidzianego. Nie wiemy co. I moe nigdy si nie dowiemy. Czy owca zna nasze nazwiska? spytaa Pris. O tak, kochanie. Sdz, e tak odpara Irmgarda. Ale nie wie, gdzie jestemy. Roy i ja nie mamy zamiaru wraca do naszego mieszkania. Wrzucilimy do wozu tyle rzeczy, ile si nam udao zmieci i postanowilimy, e zajmiemy jeden z opuszczonych lokali w tym starym domu. Czy to rozsdne? zapyta Isidore, zebrawszy ca odwag. --e bdziemy wszyscy w jednym miejscu? No c, dostali ju pozostaych rzeka Irmgarda. Podobnie jak jej m, mimo pozornego podniecenia, sprawiaa wraenie dziwnie zrezygnowanej. Wszyscy oni, pomyla Isidore, s jacy dziwni. Czu to, ale nie mg sprecyzowa, o co mu chodzi. Sprawiali wraenie, jakby ich procesy mylowe zakcao jakie szczeglne, zoliwe roztargnienie. Moe z wyjtkiem Pris, ktra bya po prostu przeraona. Ona wydawaa si prawie naturalna. Ale... Dlaczego nie przeprowadzisz si do niego? zapyta j Roy, wskazujc Isidore. W jakim stopniu bdzie w stanie ci chroni.

104

 Z kurzym mdkiem? odpara Pris, rozdymajc nozdrza. Nie mam zamiaru y ze specjalem. Uwaam, e robisz gupstwo, zadzierajc nosa w takich czasach oznajmia gwatownie Irmgarda. owcy dziaaj szybko. Ten moe sprbowa zakoczy wszystko jeszcze dzisiaj wieczorem. Liczy pewnie, e dostanie specjaln premi, jeeli zaatwi spraw przed... O rany, zamknijmy drzwi na korytarz rzek Roy. Podszed do nich i zatrzasn je jednym pchniciem, przekrcajc przy okazji zamek. Uwaam, Pris, e powinna pj do Isidore, a ja z Irm pozostaniemy w tym budynku. W ten sposb bdziemy mogli pomaga sobie nawzajem. Mam w samochodzie troch elektronicznych czci, zomu, ktry zabraem ze statku. Zao dwustronny podsuch, dziki czemu Pris bdzie moga sysza nas, a my j. Zainstaluj te system alarmowy, ktry kady z nas czworga bdzie mg wyczy. Wyranie wida, e syntetyczne osobowoci nie zday egzaminu, nawet w przypadku Garlanda. Oczywicie, Garland sam woy gow w ptl, sprowadzajc owc do budynku na Mission. To by bd. Podobnie Polokov, zamiast trzyma si od owcy jak najdalej, postanowi si do niego zbliy. Nie powtrzymy tego bdu. Pozostaniemy w jednym miejscu. Wcale nie wyglda na zmartwionego. Wrcz przeciwnie sytuacja wydawaa si przepenia go intensywn, niemal szalecz energi. Uwaam... Nabra gboko powietrza, przycigajc uwag wszystkich obecnych w pokoju, nawet Isidore. Uwaam, e dlatego wci jeszcze yjemy. Gdyby owca mia pojcie, gdzie nas szuka, ju by si pokaza. Praca owcy na tym wanie polega, eby porusza si jak najszybciej. Dopiero wtedy ma z tego zysk. A jeeli bdzie zwleka przytakna Irmgarda wylizgniemy si znowu. Sdz, e Roy ma racj. Zao si, e owca dysponuje naszymi nazwiskami, ale nie wie, gdzie nas szuka. Biedna Luba. Ukrya si w operze, na widoku. Odnaleli j bez trudu. No c, tak sobie yczya odpar nienaturalnym tonem Roy. Sdzia, e jako osoba publiczna bdzie bezpieczniejsza. Uprzedzae j, e stanie si inaczej przypomniaa Irmgarda. Tak przyzna Roy. Tumaczyem jej, podobnie jak mwiem Polokovowi, eby nie prbowa udawa funkcjonariusza WOP. Tumaczyem rwnie Garlandowi, e zaatwi go jeden z jego wasnych owcw i bardzo moliwe, e tak wanie si stao. Koysa si w przd i w ty. Na jego twarzy malowao si gbokie zamylenie. Z-z tego, c-c-co mwi pan Baty oznajmi Isidore wnioskuj, e on jest waszym przywdc. O tak stwierdzia Irmgarda. Roy jest przywdc. Zorganizowa nasz... podr dodaa Pris. Z Marsa tutaj. W takim razie stwierdzi Isidore lepiej zrbcie, j-j-jak wam radzi. Gos ama mu si z napicia i penej oczekiwania nadziei. S-s-sdz, e byoby wspa-a-ania-

105

le, Pris, gdyby za-za-zamieszkaa ze mn. Na par dni wezm zwolnienie z pracy naley mi si urlop. I dopilnuj, eby wszystko byo w porzdku. A Milt, ktry jest bardzo pomysowy, moe zdoa zrobi mi jak bro. Co wyjtkowego, z pomoc czego mona zabija owcw... kimkolwiek oni s. Przez gow przemkn mu niewyrany, mroczny obraz czego bezlitosnego, uzbrojonego i wyposaonego w wydrukowan list, co jak maszyna wypenia codzienne, zbiurokratyzowane obowizki zabjcy. Czego bez emocji, nawet bez twarzy. I jeeli owca zostanie zabity, natychmiast zastpi go niemal identyczny. I tak dalej, a wszystko, co yje i jest prawdziwe, zostanie zastrzelone. A trudno uwierzy, pomyla, e policja nic na to nie moe poradzi. Nie mog w to uwierzy. Ci ludzie musieli co zrobi. By moe wrcili na Ziemi nielegalnie. Wci nam powtarzaj telewizja wci powtarza e trzeba meldowa o ldowaniach statku poza oficjalnymi ldowiskami. Policja na pewno tego pilnuje. Ale nawet w takich przypadkach nikt nikogo nie zabija umylnie. To sprzeczne z merceryzmem. Kurzy mdek mnie lubi owiadczya Pris. Nie nazywaj go w ten sposb, Pris Irmgarda popatrzya ze wspczuciem na Isidore. Pomyl, jak mgby nazywa ciebie. Pris nie odpowiedziaa. Jej twarz staa si nieprzenikniona. Zaczn zakada podsuch oznajmi Roy. Irmgarda i ja zatrzymamy si w tym mieszkaniu. Pris pjdzie z panem, panie Isidore. Skierowa si w stron drzwi, poruszajc si bardzo zwinnie jak na tak potnie zbudowanego mczyzn. W mgnieniu oka otworzy z trzaskiem drzwi i znikn w korytarzu. Isidore mia przez chwil dziwne zudzenie przez uamek sekundy widzia metalow konstrukcj z cigami i obwodami, akumulatorami, serwomechanizmami i koami zbatymi a zaraz potem ponownie ujrza znikajc za drzwiami niechlujn posta Roya Batyego. Isidore poczu, jak wzbiera w nim miech i stumi go z trudem. By oszoomiony. Czowiek czynu powiedziaa z rezerw Pris. Szkoda tylko, e jest tak niezgrabny, gdy ma do czynienia z technik. Jeeli ocalejemy odpara surowym tonem Irmgarda, zupenie jakby udzielaa jej nagany to tylko dziki Royowi. Ale czy warto powiedziaa Pris waciwie sama do siebie. Wzruszya ramionami, a potem skina gow Isidore. W porzdku J.R. Id z tob i bdziesz mg mnie chroni. W-w-was wszystkich odpar natychmiast Isidore. Chciaabym owiadczya powanym, oficjalnym tonem Irmgarda Baty aby pan wiedzia, jak bardzo to doceniamy, panie Isidore. Jest pan pierwszym przyjacielem, ktrego znalelimy na Ziemi. To bardzo mie z pana strony i moe kiedy zdoamy si panu zrewanowa. Podesza do niego i poklepaa go po ramieniu

106

 Czy macie jak przedkolonialn beletrystyk, ktr mgbym przeczyta? zapyta j. Sucham? Irmgarda ze zdziwieniem spojrzaa na Pris. Chodzi mu o stare czasopisma odpara dziewczyna. Spakowaa troch swoich rzeczy i Isidore, czujc wewntrzne ciepo, ktrego rdem mogo by jedynie osignicie zamierzonego celu. Wzi z jej rk wzeek. Nie, J.R. Nie przywielimy ich ze sob. Tumaczyam ci ju, dlaczego. P-p-pjd jutro do biblioteki oznajmi, wychodzc na korytarz. I p-p-przynios co do czytania dla siebie i dla was, ebycie mieli czym si zaj. Od samego czekania mona przecie oszale. Zaprowadzi Pris do swojego mieszkania. Byo mroczne, puste, duszne i ledwo ciepe. Kiedy zanis jej rzeczy do sypialni, natychmiast wczy ogrzewanie, wiata i odbierajcy tylko jeden kana telewizor. Podoba mi si tutaj oznajmia Pris. Mwia jednak wci tym samym, jakby nieobecnym tonem. Bkaa si po pokojach z rkami w kieszeniach spdnicy. Miaa kwan min i mona byo odnie wraenie, e jej niezadowolenie przybrao wyraz niemal witego oburzenia, tak wyranie kontrastujcego z tym stwierdzeniem. O co chodzi? zapyta odkadajc jej rzeczy na sof. O nic. Zatrzymaa si przy panoramicznym oknie, odsuna zasony i zapatrzya si pospnie w przestrze. Jeeli uwaasz, e was szukaj... zacz. To sen odpara Pris. Spowodowany narkotykami, ktre podawa mi Roy. S-sucham? Czy rzeczywicie sdzisz, e owcy istniej? Pan Baty powiedzia, e zabili waszych przyjaci. Roy Baty jest rwnie szalony jak ja odpara Pris. Nasza podr naprawd odbya si midzy szpitalem psychiatrycznym na Wschodnim Wybrzeu a tym miejscem. Wszyscy jestemy schizofrenikami o zdefektowanych strukturach emocjonalnych nazywaj to spaszczeniem efektu. I mamy grupowe halucynacje. Nie wierzyem, e to prawda, co mwilicie powiedzia z ulg. Dlaczego? Odwrcia si i wbia w niego uwane spojrzenie. Patrzya tak badawczo, e poczu, jak si rumieni. B-b-bo takie rzeczy si nie zdarzaj. Rz-rz-rzd nikogo nigdy nie zabija, adne przestpstwo nie jest karane mierci. A merceryzm... Ale jeeli nie jeste czowiekiem powiedziaa Pris wtedy wszystko wyglda inaczej. To nieprawda. Nawet zwierzta wgorze, wistaki, we i pajki s wite. Wci wpatrujca si w niego uwanie Pris zapytaa:

107

 A wic to niemoliwe, prawda? Jak powiedziae, nawet zwierzta s chronione przez prawo. Wszystkie formy ycia. Wszystkie organiczne istoty, ktre wij si, pezaj, kopi nory, lataj, roj si, skadaj jaja... przerwaa, bo w tej wanie chwili Roy Baty otworzy gwatownie drzwi do mieszkania i wszed do rodka, cignc za sob szeleszczce przewody. Owady owiadczy bez zmieszania s szczeglnie czczone. Zdj obraz ze ciany w salonie, umocowa do gwodzia maleki, elektroniczny aparat i cofn si troch. Przyjrza si swojemu dzieu, a potem znowu zawiesi obraz. Teraz alarm. Zebra cignce si za nim przewody umocowane do skomplikowanego urzdzenia. Wci umiechajc si swoim niepokojcym umiechem, pokaza aparatur Pris i Johnowi Isidore. Alarm. Przewody umieszczone pod dywanem. S anten. Reaguje na obecno... zawaha si mylcej jednostki zakoczy w niejasny sposb. Nie jest nikim z nas czworga. A wic zadzwoni powiedziaa Pris. I co wtedy? owca bdzie mia bro. Czy mamy wszyscy rzuci si na niego i zagry go na mier? To urzdzenie ma wbudowany modulator Penfielda wyjani Roy. Kiedy alarm si wczy, zesp zacznie emitowa fale wprowadzajce intruza w panik. Chyba e zadziaa bardzo szybko, co jest moliwe. Wpadnie w nastrj straszliwej paniki. Nastroiem aparat na pen moc. adna ludzka istota nie zdoa wytrzyma w ssiedztwie tej aparatury duej ni kilka sekund. Na tym polega panika prowadzi do przypadkowych, absurdalnych dziaa, bezsensownej ucieczki, skurczy miniowych i nerwowych. A to da nam szans, by go dopa zakoczy. Mamy tak moliwo. Wszystko zaley od tego, jak jest dobry. Czy alarm nie zadziaa rwnie na nas? spyta Isidore. Susznie Pris zwrcia si do Roya Batyego. Isidore zareaguje na niego. No i co z tego odpar Baty znowu zabierajc si do zakadania instalacji. W takim razie obaj wybiegn std w panice. Zyskamy na czasie. Nie zabij Isidore, nie maj go na swojej licie. Dlatego jest dla nas przydatny jako osona. Nie mgby lepiej tego urzdzi, Roy? zapytaa ostro Pris. Nie odpar. Nie mog. Jutro z-z-zdoam zorganizowa jak bro odezwa si Isidore. Czy jeste pewien, e obecno Isidore nie spowoduje wczenia alarmu? powiedziaa Pris. W kocu on jest...Sam wiesz. Wprowadziem poprawk na jego emanacje umysowe wyjani Roy. Ich suma nie jest w stanie wczy niczego. Na to trzeba by jeszcze jednego czowieka. Osob. Ze zmarszczonymi brwiami zerkn na Isidore, w peni uwiadamiajc sobie znaczenie wypowiedzianych sw.

108

 Jestecie androidami stwierdzi Isidore. Ale nie obchodzio go to, nie robio mu najmniejszej rnicy. Rozumiem, dlaczego chc was zabi powiedzia. Tak naprawd, wcale nie yjecie. Wszystko teraz zaczo by zrozumiae. owca, zlikwidowanie ich przyjaci, podr na Ziemi, wszystkie rodki bezpieczestwa. Kiedy uyem sowa czowiek Roy Baty powiedzia do Pris zastosowaem niewaciwe okrelenie. Susznie, panie Baty przytakn Isidore. Ale jakie to ma dla mnie znaczenie? Przecie jestem specjalem. Nie traktuj mnie zbyt dobrze, na przykad nie mog emigrowa. Zorientowa si, e dusi si wasnymi sowami. Wy nie moecie przyjeda tutaj, ja nie mog... Uspokoi si. Po chwili milczenia Roy Baty oznajmi lakonicznie: Mars by ci si nie spodoba. Nic nie tracisz. Zastanawiaam si, ile czasu potrwa, zanim si zorientujesz powiedziaa do Isidore Pris. Rnimy si, prawda? Na tym zapewne potkn si Garland i Maks Polokov rzek Roy Baty. Byli tak cholernie przekonani, e zdoaj udawa ludzi. Luba rwnie. Jestecie intelektualni powiedzia Isidore. Znowu czu podniecenie z faktu, e udao mu si ich przejrze. Podniecenie i dum. Mylicie abstrakcyjnie i nie... Gestykulowa, sowa pltay mu si. Jak zwykle. Chciabym mie to co wy, wtedy zdabym testy, nie bybym ju kurzym mdkiem. Myl, e stoicie o wiele wyej. Mgbym si sporo od was nauczy. Po chwili milczenia Roy Baty powiedzia: Skocz montowa alarm. Znowu zabra si do pracy. Jeszcze si nie zorientowa oznajmia ostrym, mocnym gosem Pris w jaki sposb wydostalimy si z Marsa. Co tam zrobilimy. Nic nie moglimy na to poradzi mrukn Roy Baty. W otwartych drzwiach do korytarza staa Irmgarda Baty. Zauwayli j dopiero, kiedy si odezwaa: Nie sdz, ebymy musieli si martwi panem Isidore powiedziaa z przejciem. Podesza do niego szybkim krokiem i popatrzya mu w oczy. Nie traktuj go przecie zbyt dobrze, jak sam powiedzia. A to, co zrobilimy na Marsie, wcale go nie interesuje. Zna nas i lubi, a taka emocjonalna akceptacja jest dla niego wszystkim. Trudno nam poj, ale to prawda. Nastpnie zwrcia si do Isidore, znowu staa tu obok niego i zadzieraa w gr gow, by na niego spojrze. Jeeli nas wydasz, dostaniesz duo pienidzy, czy zdajesz sobie z tego spraw? Odwrcia si i powiedziaa do swojego ma. Widzisz, wie o tym, ale mimo wszystko nic nie powie. Jeste wielkim czowiekiem, Isidore oznajmia Pris. Jeste chlub swojego gatunku.

109

 Gdyby by androidem owiadczy zdecydowanie Roy wydaby nas mniej wicej jutro o dziesitej rano. Wyjechaby do pracy i byoby po wszystkim. Jestem peen podziwu. Trudno byo rozszyfrowa ton jego gosu, przynajmniej Isidore nie potrafi. A my wyobraalimy sobie nieprzyjazny wiat, planet pen wrogich twarzy, gdzie wszyscy bd nastawieni przeciwko nam. Rozemia si ostro. Wcale si tym nie martwi powiedziaa Irmgarda. Powinna by nieprzytomna z przeraenia stwierdzi Roy. Gosujmy zaproponowaa Pris. Tak jak robilimy na statku, kiedy powstawaa rnica zda. Dobrze oznajmia Irmgarda. Ju nic nie powiem. Ale uwaam, e jeeli odtrcimy t propozycj, nie znajdziemy innej ludzkiej istoty, ktra nas przygarnie i udzieli pomocy. Pan Isidore jest... nie moga znale sowa. Specjalny podpowiedziaa jej Pris.

Rozdzia XV
Gosowanie przeprowadzono z powag, uroczycie. Pozostajemy tutaj owiadczya stanowczo Irmgarda. W tym domu, w tym mieszkaniu. Ja natomiast gosuj za tym powiedzia Roy Baty ebymy zabili pana Isidore i ukryli si gdzie indziej. On, jego ona i John Isidore obrcili si z napiciem w stron Pris. Pris oznajmia cicho: Gosuj, ebymy pozostali tutaj. A potem dodaa goniej: Uwaam, e przydatno J.R. dla nas jest wiksza ni stwarzane przez niego zagroenie, poniewa wie. yjc wrd ludzi najwidoczniej nie moemy unikn rozpoznania. To wanie spowodowao mier Polokova, Garlanda, Luby i Andersa. Wanie to ich zabio. A moe postpili dokadnie tak samo, jak my teraz powiedzia Roy Baty. Zaufali jednej jedynej istocie ludzkiej, o ktrej sdzili, e jest inna. Jak powiedziaycie, specjalna. Nie wiemy przyznaa Irmgarda. To tylko zaoenie. Sdz, e oni... Zrobia rk gest. Chodzili po ulicach. piewali na scenie jak Luba. Wierzymy... wanie to, w co wierzymy, jest rdem naszych niepowodze, Roy. Ta nasza cholerna, wysza inteligencja! Spojrzaa gniewnie na ma. Jej drobne, strome piersi poruszay si gwatownie w rytm oddechu. Jestemy tacy sprytni... Roy, wanie tak postpujesz. Niech ci licho, wanie tak postpujesz! Mam wraenie, e Irm ma racj powiedziaa Pris. A wic uzaleniamy nasze ycie od niepenowartociowego, nieszczsnego... zacz Roy, ale urwa nagle. Jestem zmczony owiadczy po prostu. To bya duga podr, Isidore. Ale nasz pobyt tutaj jest krtki. Niestety. Mam nadziej rzek radonie Isidore e pomog uprzyjemni wasz pobyt tu, na Ziemi. By o tym przekonany. Mia wraenie, e jest to najwaniejszy moment caego ycia. Czu now stanowczo, ktr okaza dzi podczas rozmowy przez wideofon.

111

*** Natychmiast po zakoczeniu pracy Rick Deckard polecia na drugi kraniec miasta do sklepw ze zwierztami do kilku kwartaw zajtych przez wielkie sklepy zoologiczne, penych wielkich okien wystawowych i kuszcych reklam. Wci nie opuszczao go to samo nowe, straszliwe przygnbienie, ktre tak bardzo odczu wczeniej tego dnia rano. Jego zainteresowanie zwierztami i ludmi, ktrzy nimi handlowali, zdawao si by jedynym jasnymi punktem w spowijajcym go caunie depresji, szczelin, przez ktr bdzie w stanie wydosta si z sytuacji, w jakiej si znalaz. W przeszoci widok zwierzt, wiadomo odbywajcych si transakcji opiewajcych na wysokie sumy niezwykle mu pomagay. Moe stanie si tak rwnie i dzisiaj. Sucham pana schludnie ubrany nowy ekspedient zagadn Deckarda, ktry sta wpatrzony w gabloty z penym pokory podaniem. Czy co pana zainteresowao? Niejedno odpar Rick. Problemem jest cena. Prosz powiedzie, jakiego rodzaju zakup chciaby pan przeprowadzi oznajmi sprzedawca. Co zamierza pan u nas zdoby i w jaki sposb ma pan zamiar za to zapaci. Przedstawimy wszystko naszemu kierownikowi dziau sprzeday i uzyskamy jego akceptacj. Mam trzy tysice gotwk. Pod koniec dnia wydzia wypaci mu nagrody. Ile kosztowaaby zapyta ta rodzina krlikw? Prosz pana, jeeli moe pan zapaci od rki trzy tysice, mog panu zaproponowa co o wiele lepszego od pary krlikw. Co by pan powiedzia o kozie? Nie zastanawiaem si specjalnie nad koz stwierdzi Rick. Czy wchodzi pan na zupenie nowy puap cen, jeeli wolno zapyta? No c, zazwyczaj nie nosz przy sobie trzech tysicy przyzna Rick. Tak wanie pomylaem, prosz pana, kiedy wspomnia pan o krlikach. Cay problem z krlikami polega jednak na tym, e wszyscy je maj. Ja natomiast chciabym, aby awansowa pan do wyszej klasy, klasy posiadaczy kz, do ktrej jestem tego pewien powinien pan nalee. Szczerze mwic, sprawia pan na mnie wraenie posiadacza kozy. Dlaczego uwaa pan, e kozy s lepsze? Bardzo powan zalet kozy jest to stwierdzi sprzedawca e mona j nauczy b kadego, kto prbuje j ukra. To nic nie da, jeeli strzel do niej nabojem usypiajcym i zejd po drabince sznurowej z hovera stwierdzi Rick. Niezmieszany sprzedawca cign dalej: Koza jest lojalna. I posiada woln, szczer dusz, ktrej adna klatka nie jest w stanie powstrzyma. I istnieje jeszcze jedna dodatkowa cecha kozy, z ktrej moe nie zda-

112

je pan sobie sprawy. Bardzo czsto zdarza si, e inwestuje pan w zwierz, zabiera je do domu i w pewnym momencie okazuje si, e zjado co radioaktywnego i zmaro. Na koz nie dziaa zanieczyszczony pseudopokarm. Moe ywi si eklektycznie, nawet czym, co mogoby zabi krow, konia, a szczeglnie kota. Jestemy zdania, e koza jako dugoterminowa inwestycja, szczeglnie samica, jest w stanie przynosi korzyci powanemu mionikowi zwierzt. Czy ta koza jest samic? Wreszcie zauway wielk, czarn koz stojc w samym rodku klatki. Poszed w jej stron, a ekspedient mu towarzyszy. Rickowi koza wydaa si przepikna. Tak, to samica. Czarna koza nubijska, jak pan widzi, bardzo dua. Ma wspaniae notowania na tegorocznym rynku. A oferujemy j po wyjtkowo atrakcyjnej, niskiej cenie. Rick wydoby swojego zmitego Sidneya i odszuka pozycj kozy, czarne nubijskie. Czy bdzie to transakcja gotwkowa? spyta ekspedient. Czy te daje pan w rozrachunku uywane zwierz? Cakowicie gotwkowa. Sprzedawca na kawaku papieru nagryzmoli cen i szybko, niemal ukradkiem pokaza j Rickowi. Za duo odpar Rick. Wzi kartk i napisa o wiele mniejsz. Nie moemy sprzeda kozy za tyle zaprotestowa ekspedient. Napisa kolejn liczb. Ma niecay rok, a statystyczna dugo jej ycia jest bardzo dua. Pokaza cen Rickowi. Zgoda stwierdzi Rick. Podpisa kontrakt kupna, zapaci pierwsz rat w wysokoci trzech tysicy dolarw wszystkie pienidze z nagrd i wkrtce potem zorientowa si z lekkim oszoomieniem, e stoi przy swoim hoverze, podczas gdy pracownicy sklepu zoologicznego aduj do jego maszyny klatk z koz. Mam ju zwierz, pomyla. ywe zwierz, a nie elektryczne. Po raz drugi w yciu. Wydatek i wynikajce z kontraktu zaduenie wstrzsny nim, czu, e cay dygocze. Ale musiaem to zrobi, powiedzia sam do siebie. Po tym, co przeyem w zwizku z Philem Reschem, musz odzyska wiar w siebie i swoje umiejtnoci. Nieposusznymi domi skierowa hovera w niebo i polecia w stron mieszkania i Iran. Bdzie za, pomyla. Bdzie j niepokoi odpowiedzialno. A poniewa jest przez cay dzie w domu, wikszo prac przy dogldaniu kozy spadnie na ni. Znowu poczu przygnbienie. Kiedy wyldowa na dachu domu, siedzia przez jaki czas, obmylajc najbardziej prawdopodobne wyjanienie. Wymaga tego moja praca, pomyla, sigajc po ostateczne argumenty. Sprawa prestiu. Nie moemy dalej obywa si elektryczn owc, to le wpywa na moje morale. Moe bd w stanie jej to wytumaczy, pociesza si.

113

Wyszed z maszyny, wycign klatk z koz z tylnego siedzenia i z wysikiem zdoa ustawi j na dachu. Koza, ktra w czasie przenosin lizgaa si po pododze klatki, patrzya na niego uwanie, ale nie wydaa adnego dwiku. Zszed na swoje pitro i skierowa si korytarzem pod drzwi mieszkania. Cze przywitaa go Iran, przygotowujca w kuchni obiad. Dlaczego tak pno? Chod ze mn na dach powiedzia. Chc ci co pokaza. Kupie zwierz. Zdja fartuch, odruchowo przygadzia wosy i wysza za nim z mieszkania. Ruszyli korytarzem duymi, niecierpliwymi krokami. Nie powiniene go kupowa beze mnie powiedziaa Iran, dyszc ciko. Mam prawo uczestniczy w podjciu takiej decyzji, najwaniejszego nabytku, jaki kiedykolwiek... Chciaem ci zrobi niespodziank wyjani. Zdobye dzi jakie nagrody oznajmia Iran oskarycielskim tonem. Tak odpar Rick. Usunem trzy andki. Weszli do windy i wsplnie wznieli si bliej Boga. Musiaem to kupi rzek. Stao si dzi co niedobrego, co zwizanego z usuniciem androidw. Pewnie nie mgbym dalej pracowa, gdybym nie kupi zwierzcia. Winda dotara na dach. Poprowadzi on w mrok wieczoru, w kierunku klatki. Wczy wiata, zainstalowane na dachu dla wygody mieszkacw budynku i bez sowa wskaza jej koz. Czeka na jej reakcj. O mj Boe szepna Iran. Podesza do klatki i spojrzaa do rodka, a potem obesza j dokoa, ogldajc koz ze wszystkich stron. Jest prawdziwa spytaa. Nie sztuczna? Cakowicie owiadczy. Chyba e mnie oszukali. Ale to zdarzao si rzadko. Grzywna za oszustwo byaby ogromna, wynosiaby dwuipkrotn rynkow warto prawdziwego zwierzcia. Nie, nie oszukali mnie. To koza powiedziaa Iran. Czarna, nubijska koza. Samica owiadczy Rick. Moe pniej znajdziemy dla niej samca. I bdziemy mogli j doi. A z mleka robi ser. Czy moemy j wypuci? Umieci j tam, gdzie jest owca? Powinna by sptana wyjani. Przynajmniej przez kilka dni. Moje ycie to rado i rozkosz powiedziaa cicho, dziwnym tonem Iran. Bardzo stara pie Jzefa Straussa. Pamitasz? Kiedy spotkalimy si po raz pierwszy. Delikatnie pooya mu do na ramieniu, pochylia w jego stron i pocaowaa go. Wiele mioci. I bardzo wiele rozkoszy. Dzikuj odpar, przytulajc j do siebie. Pobiegnijmy na d i zmy podzikowanie Mercerowi. A potem wrcimy tu znowu i od razu nadamy jej imi. Musi mie imi. Moe znajdziesz te sznur, eby j spta. Ruszya do drzwi.

114

Ich ssiad, Bill Barbour, ktry oporzdza swoj klacz Judy, zawoa do nich: Hej, Deckardowie, macie bardzo pikn koz. Gratuluj. Dobry wieczr, pani Deckard. Moe bdziecie mieli mode. Wymienibym swojego rebaka za par modych. Dzikuj odpar Rick, ruszajc za Iran w stron windy. Czy to uleczy twoj depresj? zapyta. Bo moj uleczyo. Z ca pewnoci stwierdzia Iran. Teraz moemy wszystkim powiedzie, e owca jest sztuczna. Nie ma takiej potrzeby odpar ostronie. Ale powinnimy nalegaa Iran. Rozumiesz, nie mamy ju nic do ukrycia. Spenio si to, czego zawsze pragnlimy. To sen! Jeszcze raz stana na palcach i szybko pocaowaa go. Jej nierwny, szybki oddech poaskota go w szyj. A potem wycigna rk, aby nacisn guzik windy. Co go ostrzego. Co zmusio go, aby powiedzia: Nie idmy jeszcze do mieszkania. Zostamy tu razem z koz. Posiedmy, popatrzmy na ni i moe dajmy jej co do zjedzenia. Otrzymaem od nich na pocztek cay worek owsa. I przeczytamy podrcznik obsugi kozy. Rwnie dostaem go bez adnych dodatkowych opat. Moemy j nazwa Eufemia. Jednak winda ju si pojawia i Iran wesza do rodka. Iran, poczekaj zawoa. Byoby niemoralne, gdybymy si nie zespolili z Mercerem, aby okaza mu nasz wdziczno owiadczya. Trzymaam dzi uchwyty skrzynki i dziki temu troch przezwyciyam moj depresj tylko troch, nie tak jak teraz. Ale jednak zostaam trafiona kamieniem. O tutaj. Uniosa rk, pokazujc mu przegub, na ktrym dostrzeg niewielki, ciemny siniak. I pamitam, e mylaam, o ile jestemy lepsi, o ile bardziej otwarci, kiedy przebywamy z Mercerem. Mimo blu. Cierpimy cielenie, ale duchowo jestemy razem. Czuam wszystkich innych, na caym wiecie, wszystkich, ktrzy zespalali si w tym samym czasie. Przytrzymaa drzwi, aby si nie zamkny. Wejd, Rick. To bdzie tylko chwila. Rzadko kiedy doznajesz zespolenia. Chc, aby przekaza swj obecny nastrj wszystkim innym, jeste im to winien. Byoby niemoralne zatrzyma to uczucie tylko dla siebie. Oczywicie, miaa racj. Wszed do windy i ponownie zjecha na d. W ich saloniku staa skrzynka empatyczna. Iran szybko wczya j. Na jej twarzy coraz wyraniej ukazywa si smutek, rozwietlajc j jak wschodzcy ksiyc w nowiu. Chc, aby wszyscy wiedzieli powiedziaa. Kiedy zdarzyo mi si co podobnego, zespoliam si i odebraam kogo, kto wanie naby zwierz. A potem, pewnego dnia... Jej twarz staa si mroczna, uczucie przyjemnoci znikno. Pewnego dnia odebraam kogo, czyje zwierz zmaro. Ale wszyscy inni dzielilimy z nim nasze rne radoci ja nie miaam adnej, jak si domylasz i to pomogo mu si pocieszy. Moe nawet osigniemy potencjalnego samobjc. To, co mamy, co czujemy, moe...

115

 Otrzymaj nasz rado rzek Rick ale my j stracimy. Wymienimy to, co czujemy, na to, co czuj oni. Utracimy nasz rado. Na ekranie skrzynki empatycznej widniay ju migoczce, bezksztatne kolory. Iran nabraa powietrza w puca i uja mocno dwa uchwyty. Tak naprawd powiedziaa wcale nie tracimy tego, co czujemy, w kadym razie kiedy staramy si zachowa to w pamici. Nigdy nie przyzwyczaie si do zespolenia, prawda, Rick? Chyba nie odpowiedzia. Teraz jednak zacz po raz pierwszy odczuwa, jak wielkim darem dla ludzi takich jak Iran jest merceryzm. By moe jego przeycia zwizane z owc Philem Reschem zmieniy w nim jakie malekie poczenie nerwowe, zamkno jedno i otworzyo drugie. A to mogo zapocztkowa reakcj acuchow. Iran powiedzia gwatownie i odcign j od skrzynki empatycznej. Posuchaj. Chciabym z tob porozmawia o tym, co mi si dzisiaj zdarzyo. Podprowadzi j do sofy i posadzi na niej przed sob. Spotkaem innego owc powiedzia. Nigdy dotd go nie widziaem. To drapienik, ktry chyba lubi je niszczy. Po tym, jak przebywaem w jego towarzystwie, pierwszy raz zaczem spoglda na nie inaczej. Chc przez to powiedzie, e na swj sposb postrzegaem je tak samo jak on. Cign dalej: Przeprowadziem na sobie test i zweryfikowaem go. Zaczem nawizywa empatyczn wi z androidami i sama zdajesz sobie spraw, co to oznacza. Powiedziaa dzi rano: Te biedne andki. A wic wiesz, o czym mwi. Dlatego wanie kupiem koz. Nigdy dotd nie czuem si w taki sposb. Moe to depresja, taka sama jak twoja. Teraz rozumiem, jak cierpisz. Zawsze sdziem, e lubisz swoj depresj i e moesz w kadej chwili si od niej uwolni albo samodzielnie, albo jeeli to niemoliwe, z pomoc modyfikatora nastroju. Kiedy jednak wpadasz w przygnbienie, przestaje ci na tym zalee. Ogarnia ci apatia, poniewa utracia skal wartoci. Nie ma znaczenia, czy poczujesz si lepiej, gdy utracio to jakkolwiek warto... A co z twoj prac? Ton jej gosu ugodzi go bolenie. Zamruga oczyma. Co z prac? powtrzya Iran. Jakie s miesiczne raty za koz? Wycigna rk. Odruchowo wyj z kieszeni kontrakt i poda go jej. A tyle powiedziaa sabym gosem. Procenty. Mj Boe same procenty. I zrobie to dlatego, bo wpade w depresj. Wcale nie chciae sprawi mi niespodzianki, jak najpierw powiedziae. Oddaa mu dokument. No c, to nie ma znaczenia. Mimo wszystko ciesz si, e mamy koz. Uwielbiam j. Ale takie obcienie finansowe. Jej twarz jakby poszarzaa. Mog przej do innej grupy powiedzia Rick. Wydzia zajmuje si dziesicioma czy jedenastoma rodzajami przestpstw. Na przykad kradziee zwierzt. Mog si tam przenie. Ale pienidze z nagrd. Potrzebujemy ich albo odbior nam koz!

116

 Mog przeduy okres patnoci z trzydziestu szeciu do czterdziestu omiu miesicy. Wyj dugopis i zacz pisa szybko na odwrocie umowy. W ten sposb miesiczne raty bd nisze o pidziesit dwa pidziesit. Zadzwoni wideofon. Gdybymy nie wrcili do mieszkania rzek Rick gdybymy pozostali na dachu, przy kozie, nie usyszelibymy tego dzwonka. Iran zapytaa, idc w stron aparatu: Czego si boisz? Przecie jeszcze nie odbieraj nam kozy. Zacza podnosi suchawk. To z wydziau stwierdzi. Powiedz im, e mnie nie ma. Skierowa si w stron sypialni. Halo powiedziaa Iran do suchawki. Trzy andki, pomyla Rick, ktre powinienem by wytropi jeszcze dzisiaj zamiast wraca do domu. Na ekranie pojawia si twarz Harryego Bryanta, byo wic ju za pno, eby si ukry. Na sztywnych nagle nogach wrci do aparatu. Tak, jest tutaj mwia Iran. Kupilimy koz. Prosz do nas wpa, panie Bryant i zobaczy j. Przez chwil suchaa w milczeniu, a potem oddaa suchawk Rickowi. Chc ci co powiedzie powiedziaa. Wrcia do skrzynki empatycznej, usiada i znowu zacisna w doniach dwa uchwyty. Zespolia si niemal natychmiast. Rick sta ze suchawk, uwiadamiajc sobie jej duchow nieobecno. Uwiadamiajc sobie wasn samotno. Halo odezwa si do suchawki. Zapalimy trop dwch pozostaych androidw oznajmi Harry Bryant. Dzwoni ze swojego gabinetu. Rick widzia znajome biurko, stosy dokumentw, jakich papierw i chamu. Najwidoczniej zostay ostrzeone, wyprowadziy si z miejsca, ktrego adres dostae od Davyego i teraz znajduj si... Poczekaj. Bryant zacz szpera na swoim biurku, wreszcie znalaz potrzebny dokument. Rick odruchowo sign po piro. Pooy umow zakupu kozy na kolanie i przygotowa si do zapisywania. Budynek Conapt 3967-C powiedzia inspektor Bryant. Jed tam najszybciej, jak zdoasz. Zakadamy, e wiedz ju o tych, ktre usune. O Garlandzie, Lubie i Polokovie. Dlatego wanie podjli t bezprawn ucieczk. Bezprawn powtrzy Rick. Aby ocali ycie. Iran powiedziaa, e kupie koz rzek Bryant. Wanie dzisiaj? Po pracy? Wracajc do domu. Przyjad obejrze koz, kiedy usuniesz pozostae androidy. A przy okazji. Rozmawiaem dzisiaj z Daveem. Powiedziaem mu o kopotach jakie ci sprawiy. Przekaza gratulacje i powiedzia, eby by ostroniejszy. Twierdzi, e Nexusy-6 s o wiele sprytniejsze ni pocztkowo uwaa. Prawd mwic, nie moe uwierzy, e zdoae usun trzy jednego dnia.

117

 Trzy zupenie wystarcz powiedzia Rick. Nie mog zrobi dzi ju nic wicej. Musz odpocz. Do jutra uciekn owiadczy inspektor Bryant. Znajd si poza nasz jurysdykcj. Nie tak szybko. Wci tutaj bd. Musisz tam pj jeszcze dzisiaj w nocy stwierdzi Bryant. Zanim si umocni. Nie spodziewaj si tak szybkich dziaa. Mylisz si rzek Rick. Bd na mnie czekay. Boisz si? Bo Polokov... Nie boj si odpar Rick. No to o co chodzi? Dobra powiedzia Rick. Pojad tam. Zacz odkada suchawk. Daj mi zna, kiedy tylko co zaatwisz. Bd u siebie w gabinecie. Jeeli je dopadn, kupi sobie owc. Przecie j masz. Miae j od chwili, kiedy ci poznaem. Jest elektryczna wyjani Rick. Odoy suchawk. Tym razem bdzie to prawdziwa owca, powiedzia do siebie. Musz j mie. Jako zadouczynienie. Przy czarnej skrzynce empatycznej siedziaa skulona Iran. Twarz miaa uduchowion. Sta przez chwil przy niej, trzymajc do na jej piersi. Czu, jak unosia si i opadaa, czu pulsujce w niej ycie. ona zupenie nie zdawaa sobie sprawy z jego obecnoci. Jak zawsze jej wi z Mercerem staa si cakowita. Na ekranie niewyrana, ubrana w opocz, wiekowa posta Mercera wdrowaa z wysikiem pod gr i nagle przelecia koo niej kamie. Rick przypatrywa si i pomyla nagle: Mj Boe. Sytuacja, w ktrej si znalazem, jest w jakim sensie gorsza ni jego. Mercer nie musi robi niczego, co byoby mu obce. Cierpi, ale przynajmniej nie musi dokonywa gwatu na swojej osobowoci. Pochyli si i delikatnie zdj palce ony z uchwytw. I sam zaj jej miejsce. Po raz pierwszy od wielu tygodni. By to jaki impuls, nie planowa tego, wszystko zdarzyo si tak nagle. Zobaczy przed sob pejza ze skp rolinnoci, pustk. W powietrzu unosi si ostry zapach. By na pustyni, na ktrej dawno ju nie pada deszcz. Przed nim sta czowiek, w ktrego zmczonych, penych blu oczach widniao wspczucie. Mercer powiedzia Rick. Jestem twoim przyjacielem oznajmi starzec. Ale musisz dalej dziaa tak, jakbym wcale nie istnia. Czy to rozumiesz? Rozoy puste donie. Nie odpar Rick. Nie rozumiem tego. Potrzebuj pomocy. W jaki sposb mgbym ci ocali rzek starzec skoro nie byem w stanie ocali sam siebie? Umiechn si. Nie rozumiesz? Nie ma zbawienia.

118

 W takim razie po co to wszystko? zapyta Rick. Po co przyszede? Aby ci pokaza odpar Wilbur Mercer e nie jeste sam. Jestem z tob i zawsze bd. Id i czy sw powinno, nawet jeeli uwaasz, e jest niesuszna. Dlaczego? powiedzia Rick. Dlaczego mam to robi? Porzuc prac i wyemigruj. Bd od ciebie da czynienia za wyjani starzec bez wzgldu na to, gdzie si znajdziesz. Gwat nad wasn osobowoci jest podstawowym warunkiem ycia. W jakim momencie kada yjca istota musi to zrobi. To ostateczny mrok, klska stworzenia. Oto dziaanie kltwy, ktra ywi si wszystkimi formami ycia. W kadym miejscu wszechwiata. Czy nic wicej nie masz mi do powiedzenia? zapyta Rick. W jego stron polecia kamie. Pochyli si i kamie uderzy go w ucho. Natychmiast puci uchwyty i znowu znalaz si we wasnym saloniku obok ony i skrzynki empatycznej. Gowa straszliwie bolaa go po ciosie. Podnis rk do ucha i poczu spywajc po twarzy wielkimi kroplami krew. Iran chusteczk ocieraa mu ucho. Chyba ciesz si, e mnie odsune. Naprawd, nie mog wytrzyma, kiedy we mnie trafiaj. Dzikuj, e przyje kamie zamiast mnie. Id owiadczy Rick. Zadanie? Trzy zadania. Wyj z jej doni chusteczk i skierowa si w stron drzwi. Czu zawroty gowy i mdoci. Powodzenia rzeka Iran. Trzymanie uchwytw nic mi nie dao powiedzia Rick. Mercer mwi do mnie, ale to nie pomogo. Wie nie wicej ode mnie. Jest po prostu starym czowiekiem, ktry wspina si na wzgrze, aby spotka mier. Czy to nie objawienie? Doznaem ju dzi objawienia owiadczy Rick, otwierajc drzwi. Zobaczymy si pniej. Wyszed do korytarza i zamkn drzwi za sob. Conapt 3967-C, pomyla, spogldajc na odwrotn stron kontraktu. To na przedmieciach, opuszczone domy. Dobra kryjwka. Zdradzaj j jedynie wiata w nocy. Tym wanie bd si kierowa. wiatami. Fototropizmem, jak ma trupia gwka. A potem ju tego nie bdzie. Zajm si czym innym, bd zarabia na ycie w inny sposb. S przynajmniej trzy sposoby. Mercer ma racj, musz przez to przej. Ale, pomyla, nie sdz, e mi si uda. Dwa andki jednoczenie to nie jest ju problem moralny, ale techniczny. Zapewne nie zdoam ich usun, uwiadomi sobie. Nawet jeeli bd prbowa. Jestem zbyt zmczony i zbyt wiele zdarzyo si dzisiaj. Moe Mercer o tym wiedzia, pomyla Rick. Moe przewidzia wszystko, co si zdarzy.

119

Ale ja wiem, gdzie zdoam uzyska pomoc. Proponowano mi j, tylko zrezygnowaem. Dotar na dach i po chwili siedzia ju w ciemnoci, w swoim hoverze i wybiera numer. Spka Rosena odezwaa si dziewczyna z informacji. Rachel Rosen powiedzia. Sucham pana? Prosz poczy mnie z Rachel Rosen. Czy panna Rosen spodziewa si... Na pewno przerwa jej. Czeka. Dziesi minut pniej drobna, smaga twarz Rachel Rosen pojawia si na ekranie. Witam, panie Deckard. Jeste zajta, czy moemy porozmawia? zapyta. Tak, jak proponowaa wczeniej. Zupenie nie mia wraenia, e wydarzyo si to rzeczywicie tego samego dnia. Pokolenia urodziy si i odeszy od chwili, kiedy po raz ostatni z ni rozmawia. I cay ciar, cae zmczenie z tym zwizane skupio si w jego ciele, czu jego ciar. By moe, pomyla, przez to uderzenie kamieniem. Otar chusteczk cigle krwawice ucho. Masz zranione ucho powiedziaa Rachel. To fatalnie. Czy rzeczywicie wiedziaa, e do ciebie nie zadzwoni? zapyta Rick. Tak mwia? Mwiam odpara Rachel e beze mnie jeden z Nexusw-6 dopadnie ci, zanim ty usuniesz jego. Mylia si. Ale dzwonisz. Mimo wszystko. Czy chcesz, ebym przyleciaa do San Francisco? Dzi w nocy rzek. O, ale jest za pno. Przylec jutro. To godzina drogi. Polecono mi zaatwi je dzi w nocy. Przerwa na chwil, a potem rzek: Z omiu pozostay ju tylko trzy. Po twoim tonie poznaj, e przeszede cikie chwile. Jeeli nie przylecisz dzi w nocy powiedzia pjd po nie sam i nie bd w stanie ich usun. Wanie kupiem koz doda. Za nagrody, ktre dostaem za trzy zlikwidowane andki. Ale wy, ludzie, jestecie rozemiaa si Rachel. Kozy strasznie cuchn. Tylko kozy. Czytaem o tym w instrukcji, ktra bya w zaczeniu. Naprawd jeste zmczony stwierdzia Rachel. Wygldasz na oszoomionego. Czy na pewno wiesz, co robisz, prbujc zlikwidowa trzy dodatkowe Nexusy-6 tego samego dnia? Nikt dotd nie usun szeciu androidw w tak krtkim czasie.

120

 Franklin Powers odpar Rick. Mniej wicej rok temu, w Chicago. Usun siedem. To bya przestarzaa odmiana McMillan Y-4 powiedziaa Rachel. Te s zupenie inne. Zamylia si. Rick, nie mog tego zrobi. Nawet nie jadam jeszcze obiadu. Potrzebuj ci powiedzia. W przeciwnym razie umr, pomyla. Wiem to. Mercer to wie. Sdz, e ty rwnie. I proszc ci, trac tylko czas, doszed do wniosku. Androida nie mona prosi, nie ma si do czego odwoywa. Przykro mi, Rick odpara Rachel. Ale nie mog przyjecha dzi w nocy. Musisz poczeka do jutra. Zemsta androida powiedzia Rick. Dlaczego? Poniewa zdemaskowaem ci skal Voigta-Kampffa. Rzeczywicie tak mylisz? zapytaa szeroko otwierajc oczy ze zdziwienia. Naprawd? Do widzenia odpar i zacz odkada suchawk. Posuchaj powiedziaa szybko Rachel. Nie rozumujesz logicznie. Tak ci si wydaje, bo wy, Nexusy-6, jestecie sprytniejsze ni ludzie. Nie, ja naprawd nic nie rozumiem westchna Rachel. Widz, e nie chcesz wykona dzi tego zadania moe w ogle nie chcesz. Czy jeste pewien, e yczysz sobie, abym ci pomoga usun trzy pozostae androidy? Czy wolisz, abym ci przekonaa, e nie naley tego robi? Przyjed tutaj powiedzia i wynajmiemy pokj w hotelu. Po co? W zwizku z czym, co dzi usyszaem powiedzia ochrypym gosem. Sytuacjami dotyczcymi mczyzn i eskich androidw. Przyjed dzi do San Francisco i dam spokj pozostaym andkom. Zrobimy co innego. Popatrzya na niego, a potem powiedziaa nagle: Dobrze. Przylec. Gdzie mam ci spotka. W St. Francis. To jedyny mniej wicej przyzwoity czynny hotel w rejonie Zatoki. I nie zrobisz nic, dopki nie przyjad. Bd siedzia w pokoju hotelowym oznajmi i obserwowa Przyjaznego Bustera w telewizji. Jego gociem przez trzy ostatnie dni bya Amanda Werner. Lubi j. Mgbym si jej przyglda przez reszt mojego ycia. Ma piersi, ktre si umiechaj. Odoy suchawk, a potem siedzia przez chwil nie mylc o niczym. W kocu panujcy w hoverze chd sprawi, e ockn si. Przekrci kluczyk w stacyjce i chwil pniej skierowa si w stron rdmiecia San Francisco. I hotelu St. Francis.

Rozdzia XVI
Rick Deckard siedzia w ogromnym, urzdzonym z przepychem pokoju hotelowym i czyta wydrukowane przez kalk informacje o androidach Royu i Irmgardzie Batych. Tym razem doczono do nich rwnie wykonane teleobiektywem zdjcia, nieostre, trjwymiarowe, kolorowe odbitki, na ktrych z trudnoci by w stanie co rozpozna. Uzna, e kobieta wyglda atrakcyjnie. Natomiast Roy Baty to co zupenie innego. Gorszego. Farmaceuta na Marsie przeczyta. A przynajmniej android wykorzysta to jako swj kamufla. W rzeczywistoci zapewne by pracownikiem fizycznym albo rolnym z aspiracjami do czego lepszego. Czy androidy marz? zada sobie pytanie Rick. Prawdopodobnie. Dlatego od czasu do czasu zabijaj swoich pracodawcw i uciekaj tutaj. Do lepszego ycia, bez poddastwa. Jak Luba Lu eby piewa Don Giovanniego i Le Nozze zamiast pracowa na usianym kamieniami polu. Na nie nadajcym si do zamieszkania wiecie-kolonii. Tekst gosi: Roy Baty posiada wynikajcy z jego pseudoosobowoci agresywny, pewien siebie sposb bycia. Powodowany ideami mistycznymi rzeczony android zorganizowa prb masowej ucieczki motywujc j ideologicznym wymysem na temat witoci tak zwanego ycia androidw. Ponadto rzeczony android ukrad narkotyki wywoujce stan wiadomoci grupowej i uywajc je przeprowadza eksperymenty, a kiedy go schwytano, twierdzi, i mia nadziej doprowadzi androidy do grupowego przeycia zblionego do merceryzmu, na razie nieosigalnego dla androidw. Komunikat by aosny. Twardy, zimny android, ktry ma nadziej dowiadczy czego, co z powodu specjalnie zaprogramowanego defektu byo dla niedostpne. Ale Deckard nie potrafi szczeglnie przej si Royem Batym. Na podstawie informacji

122

Davea zacz darzy tego wanie robota zdecydowan niechci. Baty prbowa doprowadzi do przeywania wizi a kiedy go zdemaskowano, doprowadzi do zagady wielu istot ludzkich... a nastpnie zorganizowa ucieczk na Ziemi. A teraz, wanie w dzisiejszym dniu, zlikwidowano kolejne androidy z pocztkowej semki, a pozostay zaledwie trzy. One za, najwybitniejsi czonkowie nielegalnej grupy, rwnie byli skazani na mier. Jeli bowiem nawet on sam nie zdoa ich usun, zrobi to kto inny. Czas i jego przemijanie, pomyla. Cykl ycia. Pod koniec, ostatni zmierzch. A potem cisza mierci. Widzia w tym skoczony w swej doskonaoci mikrokosmos. Drzwi pokoju hotelowego otworzyy si z hukiem. Co za lot oznajmia zdyszana Rachel Rosen. Miaa na sobie dugi, pokryty usk paszcz, a do kompletu szorty i stanik. Poza wielk, ozdobn torebk, podobn do uywanej przez listonoszy, niosa rwnie papierow torb. adny pokj powiedziaa. Spojrzaa na zegarek. Niecaa godzina. Bardzo dobry czas. Masz. Podaa mu papierow torb. Kupiam whisky. To burbon. yj wci najgorsi z caej semki owiadczy Rick. Poda jej kart informacyjn Roya Batyego. Rachel postawia papierow torb i wzia arkusz papieru. Czy ju ich zlokalizowae? zapytaa. Mam numer bloku. To na przedmieciach, gdzie zapewne mieszka jeszcze paru zdegenerowanych specjali, gbw i kurzych mdkw, ktrzy robi to, co mieci si w ich koncepcji ycia. Poka, co masz o pozostaej dwjce. Rachel wycigna rk. Dwa eskie androidy. Poda jej arkusze. Jeden dotyczy Irmgardy Baty, drugi za androida, ktry nazywa si Pris Stratton. Rachel spojrzaa na ostatni kart. Och! szepna. Rzucia karty na ziemi, podesza do okna i spojrzaa w d na rdmiecie San Francisco. Mam wraenie, e to ostatnie ci zaskoczy. A moe nie, moe jest ci wszystko jedno. Zblada, a jej gos dra. Niespodziewanie zacza sprawia wraenie wyprowadzonej z rwnowagi. O czym waciwie mwisz? Podnis karty i zacz je uwanie czyta, zastanawiajc si, jaki fragment tak wzburzy Rachel. Otwrzmy burbona zaniosa papierow torb do azienki, wzia stamtd dwie szklanki i wrcia. Wci sprawiaa wraenie roztargnionej, jakiej niepewnej i zamylonej. Wyczuwa jej gwatowny upadek ducha. Zmiana odmalowaa si na jej staej, spitej twarzy. Czy mgby otworzy? spytaa. Zdajesz sobie chyba spraw, e kosztowa mnie majtek. Nie jest syntetyczny, pochodzi jeszcze sprzed wojny, zrobiony z prawdziwego zacieru. Wzi od niej butelk, odkrci nakrtk i nala burbona do dwch szklaneczek. Powiedz mi, o co chodzi? poprosi.

123

 Powiedziae mi przez telefon oznajmia Rachel e jeli przyjad dzi w nocy, dasz spokj trzem pozostaym andkom. Zrobimy co innego, powiedziae. Ale jestemy... Co ci drczy? zapyta. Rachel spojrzaa na niego wyzywajco i odpara: Zamiast opowiada wci o tych trzech ostatnich Nexusach-6 lepiej powiedz mi, co bdziemy robi. Rozpia paszcz i odwiesia go do szafy. Dziki temu po raz pierwszy mia okazj dobrze si jej przyjrze. Ponownie spostrzeg, e proporcje figury Rachel s do dziwne. Dziki wielkiej masie ciemnych wosw dziewczyny gowa wydawaa si bardzo dua, a przy jej malekich piersiach cae ciao robio szczupe, niemal dziecice wraenie. Ale wielkie oczy o wspaniaych rzsach mogy nalee tylko do dorosej kobiety. W tym momencie koczyo si podobiestwo z podrostkiem. Rachel stpaa zawsze na przedniej czci stopy, a opuszczone luno rce trzymaa lekko ugite w okciach. Uwiadomi sobie, e jest to postawa czujnego myliwego, by moe z okresu Cro-Magnon. Rasa wysokich myliwych, pomyla. adnego nadmiaru ciaa, paski brzuch, niewielkie poladki i jeszcze mniejsze piersi. Rachel miaa klasyczn, celtyck budow, anachroniczn i atrakcyjn. Jej szczupe nogi w szortach, pozbawione dojrzaych, kobiecych krgoci posiaday nijaki, cakowicie aseksualny charakter. Jednak oglne wraenie byo bardzo dobre. Dziewczyna, nie kobieta. Jeeli zapomnie o niespokojnych, mdrych oczach. Upi yk burbona. Jego moc, zdecydowany smak i zapach byy tak obce, e mia kopoty z przeykaniem. W przeciwiestwie do Rachel, ktra pia whisky bez adnych trudnoci. Usiada na ku i z roztargnieniem wygadzia kap. Znowu bya markotna. Rick postawi szklaneczk na stoliku przy ku i usiad obok niej. Pod jego ciarem materac ugi si i Rachel zmienia nieco pozycj. Co ci si stao? zapyta. Wycign rk i uj jej do. Bya chodna, kocista, lekko wilgotna. Co ci drczy? Ten ostatni, cholerny Nexus-6 odpara Rachel z wysikiem jest tego samego typu co ja. Popatrzya na kap, znalaza nitk i zacza zwija j na palec. Czy nie czytae rysopisu? To rwnie mj rysopis. Moe mie inaczej uoone wosy i inaczej si ubiera nawet nosi peruk. Ale kiedy j zobaczysz, zrozumiesz, o co mi chodzio. Rozemiaa si sardonicznie. To dobrze, e spka przyznaa, e jestem andkiem, w przeciwnym razie pewnie by zwariowa, gdyby ujrza Pris Stratton. Albo uznaby, e to ja. Dlaczego ci tak to martwi? Do diaba, przecie bd przy tym, jak j usuniesz. Moe nie. Moe nie zdoam jej znale.

124

 Znam psychologi Nexusa-6. Dlatego jestem tutaj i dlatego mog ci pomc. Wszyscy ukryli si razem, caa ostatnia trjka. Skupieni wok najbardziej szalonego z nich, ktry nazywa si Roy Baty. To on obmyla ich ostatni obron. Skrzywia usta. Jezu szepna. Rozchmurz si poprosi. Uj j pod ostr, drobniutk brod i unis jej gow tak, e musiaa na niego spojrze. Ciekawe, jak to jest, kiedy cauje si androida, pomyla. Pochyli si i dotkn ustami jej suchych warg. Nie byo adnej reakcji. Na Rachel to, co zrobi, nie wywaro wraenia. Zupenie jakby nic nie czua. Ale on wiedzia, e jest inaczej. A moe byo to tylko jego pobone yczenie? Szkoda powiedziaa Rachel. Gdyby przyzna si, e o to ci chodzi, nigdy bym tu nie przyleciaa. dasz ode mnie zbyt wiele. Rozumiesz, co czuj? Co czuj do tego androida, ktry si nazywa Pris? Empati odpar. Co w tym rodzaju. Identyfikacj. Oto id ja. Mj Boe, moe tak wanie si zdarzy. W zamieszaniu usuniesz mnie, nie j. Ona za wrci do Seattle i bdzie y dalej na moim miejscu. Nigdy dotd tak si nie czuam. Jestemy maszynami produkowanymi jak kapsle do butelek. To tylko zudzenie, e ja ja osobicie w ogle istniej. Jestem tylko przedstawicielk typu. Wzdrygna si. Rick mimo wszystko poczu rozbawienie. Rachel stawaa si tak ckliwie ponura. Mrwki wcale tak tego nie odczuwaj powiedzia. A przecie s fizycznie identyczne. Mrwki. One w ogle nie czuj. Bliniaki jednojajowe. One nie... Ale identyfikuj si ze sob nawzajem. Posiadaj specjaln, empatyczn wi. Wstaa i niepewnym ruchem signa po butelk burbona. Napenia swoj szklaneczk i wypia duszkiem. Przez jaki czas przechadzaa si po pokoju, zmarszczywszy ponuro brwi, a wreszcie usiada znowu na ku. Pooya si na nim, podparta na poduszkach i wycigna nogi. Zapomnij o tych trzech andkach westchna ze znueniem. Jestem zupenie wyczerpana, chyba t podr. A po tym, czego dowiedziaam si dzisiaj, po prostu chce mi si spa. Zamkna oczy. Jeeli umr mrukna moe urodz si znowu, kiedy spka Rosena wypuci nastpn seri mojego podtypu. Otworzya oczy i spojrzaa na niego ze wciekoci. Wiesz dlaczego naprawd tu jestem? zapytaa. Dlaczego Eldon i inni Rosenowie ludzie chcieli, ebym przyczya si do ciebie? Aby obserwowaa odpar. Ustalia dokadnie, w jaki sposb Nexus-6 zdradza si w czasie testu Voigta-Kampffa. W czasie testu albo w innych sytuacjach. Wszystko, co powoduje jego odmienno. Potem zo raport, a spka przeprowadzi modyfikacje szczepu DNA. I bdziemy mieli Nexusa-7. A kiedy zapi i jego, znowu zostanie zmodyfikowany i w kocu spka stworzy typ, ktry bdzie nie do odrnienia.

125

 Czy znasz test odruchw Bonelego? zapyta. Pracujemy rwnie nad grzbietowymi wzami nerwowymi. Ktrego dnia test Bonelego zniknie w otchani zapomnienia. Jej niewinny umiech sta w sprzecznoci z wypowiadanymi sowami. W tym momencie nie by w stanie ustali, do jakiego stopnia mwi serio. Temat o globalnym znaczeniu by traktowany przez ni artobliwie. By moe, to cecha androidw, pomyla. Brak emocjonalnej wiadomoci, wyczucia znaczenia wypowiadanych sw. Tylko pusta, formalna, intelektualna definicja oddzielnych poj. A poza tym Rachel zacza si z nim drani. Niezauwaenie przesza od opakiwania swojej sytuacji do prowokowania go ni. Niech ci licho powiedzia. Rachel rozemiaa si. Jestem pijana. Nie mog i z tob. Jeeli tam pjdziesz... Zrobia odmowny gest. Zostan tutaj, przepi si, a potem mi opowiesz. Chyba odpar e nie bdzie tego potem, bo Roy Baty mnie zaatwi. Ale ja i tak nie mog ci pomc, bo jestem pijana. W kadym razie znasz prawd, tward, gadk powierzchni prawdy. Jestem obserwatorem i nie bd robia nic, eby ci ocali. Nie obchodzi mnie to, czy Roy Baty ci zaatwi, czy nie. Obchodzi mnie, czy kto mnie zaatwi. Otworzya szeroko oczy. Chryste jestem empatyczna w stosunku do samej siebie. I rozumiesz, jeeli pojad do tego rozwalajcego si budynku komunalnego... wycigna rk i zacza bawi si guzikiem jego koszuli. Odpinaa go wolnymi, leniwymi ruchami. Nie omiel si i, poniewa androidy nie s lojalne wobec siebie i wiem, e ta przeklta Pris Stratton zniszczy mnie i zajmie moje miejsce. Rozumiesz? Zdejmij marynark. Po co? ebymy mogli pj do ka powiedziaa Rachel. Kupiem czarn koz nubijsk rzek Rick. Musz usun jeszcze trzy andki. Musz wykona zadanie i wrci do domu, do mojej ony. Wsta, obszed ko, kierujc si do stolika, na ktrym staa butelka burbona. Uwanie nala sobie kolejnego drinka i zauway, e trzs mu si rce. Zapewne z powodu zmczenia. Uwiadomi sobie, e oboje s wykoczeni. Zbyt wyczerpani, aby polowa na trzy andki. I to te najgorsze z caej semki. Kiedy tak sta, uwiadomi sobie nagle, e ogarn go nie dajcy si przezwyciy lk przed gwnym androidem. Wszystko sprowadzao si do Batyego od samego pocztku. Do tej pory napotyka i usuwa stopniowo coraz groniejsze wcielenia Batyego. A teraz przysza pora na niego samego. Czu, jak narasta w nim lk. Coraz silniejszy od chwili, gdy pozwoli mu dotrze do swojej wiadomoci. Nie mog teraz i bez ciebie powiedzia do Rachel. Nie mog nawet std wyj. Polokov polowa na mnie, Garland na dobr spraw tak samo.

126

 Mylisz, e Roy Baty te bdzie ci szuka? Odstawia pust szklank, pochylia si lekko do przodu i signwszy rkami za plecy, odpia stanik. Zsuna go zgrabnie i siedziaa teraz koyszc si i umiechajc. W mojej torebce powiedziaa mam urzdzenie produkowane przez nasze automatyczne fabryki na Marsie jako rodek zabez... Skrzywia si. rodek zabezpieczajcy w czasie standardowych bada kontrolnych andka. Wyjmij je. Przypomina ostryg. Zacz grzeba w jej torbie. Podobnie jak prawdziwa kobieta, Rachel rwnie miaa w niej mnstwo wszelkich najprzerniejszych przedmiotw. Poszukiwania zdaway si przeciga w nieskoczono. W tym samym czasie Rachel zrzucia buty i rozpia szorty. Zsuna je i stojc na jednej nodze odrzucia stop w drugi koniec pokoju. Potem upada na ko, signa po szklank, ale tylko potrcia j i zrzucia na dywan. Cholera powiedziaa i niepewnie podniosa si z ka. Staa w samych figach i przygldaa mu si, jak szpera w jej torebce. Potem bardzo ostronie odwina kodr, pooya si i przykrya. Czy to to? Wyj metalow kul ze sterczcym z niej przyciskiem. Wprowadza androidy w stan katalepsji powiedziaa Rachel z zamknitymi oczyma. Na kilka sekund. Zawiesza oddychanie. Twoje rwnie, ale ludzie przez taki czas mog dziaa nie oddychajc. Natomiast nerw bdny androida... Wiem. Wyprostowa si. System nerwowy androida nie potrafi si elastycznie wcza i wycza. Ale powiedziaa, e to dziaa nie duej ni pi czy sze sekund. Wystarczy mrukna Rachel eby ocali ci ycie. A wic... Ockna si i usiada na ku. Jeeli Roy Baty si tu pojawi, moesz trzyma to urzdzenie w rku i nacisn guzik. A kiedy Roy Baty znieruchomieje, krew przestanie dostarcza tlen i komrki mzgowe zaczn si mu rozkada, bdziesz mg go zabi ze swojego blastera. Masz pistolet laserowy w torebce powiedzia. Atrapa. Androidy... Ziewna. Znowu miaa zamknite oczy. Nie maj prawa nosi laserw. Podszed do ka. Wiercc si w pocieli Rachel zdoaa wreszcie przewrci si na brzuch i wtulia twarz w poszw kodry. To czyste, szlachetne, dziewicze oe oznajmia. Jedynie czysta, szlachetna dziewczyna, ktra... zamylia si. Androidy nie mog mie dzieci powiedziaa. Czy nie szkoda? Skoczy j rozbiera. Odsoni blade, chodne uda. Czy nie szkoda? powtrzya Rachel. Waciwie nie wiem. Trudno mi ustali. Co si czuje, jeeli ma si dziecko? Co si czuje, jeeli ju o tym mowa, kiedy jest si rodzonym? My si nie rodzimy, nie dorastamy. Zamiast umiera z powodu choro-

127

by czy staroci zuywamy si jak mrwki. Znowu mrwki. Tym waciwie jestemy. Nie ty, mwi o sobie. Pokryte chityn, dziaajce na podstawie odruchu maszyny, ktre na dobr spraw wcale nie yj. Obrcia gow na bok i owiadczya gono: Ja nie yj! Nie idziesz do ka z kobiet. Ale nie bd rozczarowany, dobrze? Czy kiedykolwiek kochae si ju z androidem? Nie odpar zdejmujc krawat i koszul. Wiem... to znaczy syszaam... e nie ma z tym problemw, jeeli nie mylisz zbyt wiele. Ale jeeli to zrobisz, jeeli zaczniesz si nad tym zastanawia nic z tego nie wyjdzie. Z... hmm.. fizjologicznych powodw. Pochyli si i pocaowa j w nagie rami. Dzikuj, Rick powiedziaa sabo. Ale pamitaj, nie myl o tym, tylko rb. Nie przerywaj i nie filozofuj, bo z filozoficznego punktu widzenia to koszmar. Dla nas obojga. Potem mimo wszystko mam zamiar poszuka Roya Batyego powiedzia. Bd ci w dalszym cigu potrzebowa. Wiem, e pistolet laserowy w torebce jest... Mylisz, e usun jednego andka za ciebie? Myl, e wbrew temu co powiedziaa, pomoesz mi jak tylko zdoasz. W przeciwnym razie nie leaaby w tym ku. Kocham ci owiadczya Rachel. Gdybym wesza do pokoju i zobaczya sof z obiciem wykonanym z twojej skry, na pewno uzyskaabym bardzo wysoki odczyt w tecie Voigta-Kampffa. Dzisiaj w nocy, pomyla wyczajc nocn lampk, usun Nexusa-6, ktry wyglda dokadnie jak ta naga dziewczyna. Dobry Boe, pomyla, robi to, o czym mwi Phil Resch. Id z ni najpierw do ka, przypomnia sobie. A potem zabij. Nie mog tego zrobi powiedzia, cofajc si. Chciaabym, eby mg odpara drcym gosem Rachel. Nie z twojego powodu. Chodzi o Pris Stratton, o to co musz z ni zrobi. Nie jestemy takie same. Nie obchodzi mnie Pris Stratton. Posuchaj. Rachel usiada gwatownie na ku. W mroku widzia niewyranie jej szczup, niemal pozbawion biustu posta. Chod ze mn do ka, a ja usun Stratton. Dobrze? To nie do wytrzymania, doj tak blisko i... Dzikuj powiedzia. Czu, jak wzbiera w nim uczucie wdzicznoci niewtpliwie wywoane burbonem jak zaciska mu gardo. Tylko dwa, pomyla. Musz usun tylko dwa, tylko Batych. Czy Rachel rzeczywicie to zrobi? Chyba moga. Androidy myl i dziaaj w taki wanie sposb. Ale nigdy dotd nie zetkn si z czym podobnym. Do licha, chod do ka rzeka Rachel. Zrobi to.

Rozdzia XVII
Potem pozwolili sobie na wielki luksus. Rick zamwi do pokoju kaw. Siedzia dugo w zielono-czarnym ze zotymi listkami fotelu, popija kaw i myla o czekajcych go nastpnych kilku godzinach. W azience Rachel popiskiwaa i mruczaa pluszczc si pod gorcym prysznicem. Zrobie ze mn dobry interes powiedziaa, gdy wyczya ju wod. Pojawia si w drzwiach azienki mokra, naga i rowa, z wosami cignitymi gumk. My, androidy, nie potrafimy opanowywa naszych fizycznych namitnoci. Pewnie o tym wiesz. Moim zdaniem wykorzystae mnie. Jednak nie robia wraenia autentycznie rozgniewanej. Na dobr spraw zachowywaa si wesoo i z ca pewnoci rwnie po ludzku jak kada dziewczyna, ktr do tej pory zna. Czy rzeczywicie musimy wytropi te trzy andki dzisiaj w nocy? Tak odpar. Ja usun dwa, pomyla, a ty jednego. Zrobi interes, jak okrelia to Rachel. Owijajc si wielkim, biaym rcznikiem, zapytaa: Byo ci dobrze? Tak. Czy kiedy jeszcze pjdziesz do ka z androidem? Jeeli bdzie dziewczyn. Jeeli bdzie przypominaa ciebie. Czy wiesz, jak dugo yje taki humanoidalny robot jak ja? zapytaa Rachel. Funkcjonuj ju dwa lata. Jak mylisz, ile mi jeszcze zostao? Okoo dwch odpar po krtkim wahaniu. Nigdy nie zdoaj rozwika tego problemu. Chodzi mi o reprodukcj komrek. Sta albo przynajmniej czciow. No c, tak to jest. Zacza energicznie wyciera si rcznikiem. Twarz jej znowu staa si cakowicie beznamitna. Przykro mi powiedzia. Do diaba rzucia ostro. auj, e o tym wspomniaam. W kadym razie powstrzymuje to ludzi od uciekania i ycia z androidami.

129

 Czy to dotyczy rwnie Naxusa-6? Problem ley w przemianie materii, a nie w mzgu. Zebraa swoje rzeczy i zacza si ubiera. Rick rwnie. A potem, prawie nie rozmawiajc ze sob oboje wyjechali na lotnisko na dachu, gdzie sympatyczny, ubrany na biao pracownik garau zaparkowa jego hovera. Gdy podali w stron przedmie San Francisco, Rachel powiedziaa: Przyjemna noc. Moja koza pewnie ju pi rzek. A moe kozy prowadz nocny tryb ycia? Niektre zwierzta nigdy nie pi. Owca nigdy nie spaa. W kadym razie nie stwierdziem tego. Za kadym razem, kiedy na ni patrzyem, odpowiadaa spojrzeniem. Czekaa, a j nakarmi. Jaka jest twoja ona? Nie odpowiedzia. Czy ty... Gdyby nie bya androidem przerwa jej Rick gdybym mg si z tob oeni, zrobibym to. Albo ylibymy w grzechu. Z t tylko rnic, e ja nie jestem ywa stwierdzia Rachel. Z prawnego punktu widzenia, nie. Ale naprawd, w rzeczywistoci, jeste. Biologicznie. Nie wykonano ci z tranzystorowych obwodw jak sztuczne zwierz, jeste istot organiczn. A za dwa lata, pomyla, zuyjesz si i umrzesz. Poniewa jak sama wspomniaa, nigdy nie zdoalimy rozwiza problemu reprodukcji komrek. A wic, jak sdz, nie ma to znaczenia. Nadszed mj koniec, pomyla. Koniec jako owcy. Po Batych nie bdzie ju nastpnych. Po tej nocy. Wygldasz na bardzo smutnego powiedziaa Rachel. Wycign rk i dotkn jej policzka. Nie bdziesz ju mg polowa na androidy owiadczya spokojnie. A wic nie bd smutny. Prosz. Popatrzy na ni. aden owca nie moe dalej dziaa stwierdziaRachel. Po tym, jak by ze mn. Poza jednym. Straszny cynik. Phil Resch to wir. Pracuje na wasn rk. Rozumiem oznajmi Rick. Czu si jak odrtwiay. Cakowicie. Ale ta podr rzeka Rachel nie pjdzie na marne, poniewa spotkasz wspaniaego, uduchowionego mczyzn. Roya Batyego powiedzia. Czy znasz ich wszystkich?

130

 Znaam ich wszystkich, kiedy jeszcze funkcjonowali. A teraz znam troje. Prbowalimy powstrzyma ci dzisiaj rano, zanim zacze realizowa list Davyego Holdena. Prbowaam ponownie, na chwil zanim dotar do ciebie Polokov. Pniej jednak musiaam czeka. Do chwili, kiedy si zaamaem stwierdzi. I musiaem do ciebie zadzwoni. Luba Lu i ja byymy bardzo bliskimi przyjacikami od niemal dwch lat. Co o niej mylisz? Podobaa ci si? Bardzo. Ale j zabie. Zabi j Phil Resch. Och, a wic to Phil Resch towarzyszy ci, kiedy wrcie do opery. Nie wiedzielimy o tym. Nasza czno wanie wtedy si urwaa. Wiedzielimy tylko, e zostaa zabita. Oczywicie przypuszczalimy, e ty to zrobie. Sdz powiedzia e korzystajc z notatek Davea mimo wszystko bd mg usun Roya Batyego. Ale moe nie uda mi si z Irmgard Baty. I z Pris Stratton, pomyla. Nawet teraz, kiedy wiem o tym. A wic wszystko, co zdarzyo si w hotelu rzek byo... Spka przerwaa mu Rachel chciaa dotrze do owcw zarwno tutaj, jak i w Zwizku Radzieckim. Mielimy wraenie, e metoda skutkuje... z powodw, ktrych nie rozumielimy w peni. Chyba przez nasze ograniczenia. Wtpi, by dziaao to rwnie czsto i dobrze, jak twierdzisz oznajmi ochrypym gosem. Ale z tob si udao. Zobaczymy. Ja to ju wiem odpara Rachel. Kiedy zobaczyam wyraz twojej twarzy, ten al. Czekaam na niego. Jak czsto to robia? Nie pamitam. Siedem, moe osiem. Nie, sdz, e dziewi. Skina, a moe raczej skino, gow. Tak, dziewi razy. Cay pomys jest starowiecki stwierdzi Rick. Rachel drgna, zaskoczona i spytaa: C-co? Rick odepchn lekko kierownic od siebie i hover zacz opada. Albo tak mi si wydaje. Mam zamiar ci zabi owiadczy. A potem pjd sam po Roya i Irmgard Baty oraz po Pris Stratton. Dlatego ldujesz? I dodaa z niepokojem. Za to grozi grzywna. Jestem wasnoci, prawn wasnoci spki. A nie zbiegym androidem, ktry uciek z Marsa. Nie nale do tej samej kategorii, co pozostae.

131

 Ale stwierdzi Rick jeeli zdoam ci zabi, zdoam zabi rwnie je. Jej donie znikny gwatownie we wntrzu wypchanej, wypenionej chamem torby. Szukaa gorczkowo, a wreszcie zrezygnowaa. Do licha z ni rzucia z wciekoci. Nigdy nie mog niczego w niej znale. Czy zabijesz mnie tak, eby nie bolao? Postaraj si. Nie bd si opiera, dobrze? Obiecuj, e nie bd walczy. Zgadzasz si? Teraz rozumiem, dlaczego Phil Resch to powiedzia stwierdzi Rick. Wcale nie by cyniczny. Po prostu zazna zbyt wiele. Po przejciu tego wszystkiego... Nie mog go wini. To mu skrzywio psychik. Ale w niewaciwy sposb. Pozornie sprawiaa ju wraenie cakiem opanowanej. Ale wewntrznie wci bya spita, rozgorczkowana. Jednak czarny pomie zgas, yciowe siy opuszczay j podobnie, jak widzia to w przypadku innych androidw. Klasyczna rezygnacja. Mechaniczna, intelektualna akceptacja tego, z czym prawdziwy organizm po dwch miliardach lat ewolucji i zwizanej z ni walki o ycie nigdy by si nie pogodzi. Nie znosz tego, w jaki sposb wy, androidy, poddajecie si powiedzia z wciekoci. Hover niemal dotar ju do ziemi i Rick musia cign sterownic na siebie, aby unikn katastrofy. Wczy hamulce i maszyna zakoysaa si, zatrzymujc z polizgiem. Wyczy silnik i wyj pistolet laserowy. W potylic, w podstaw czaszki poprosia Rachel. Prosz. Obrcia si, aby nie patrze na pistolet. Aby promie blastera porazi j niespodziewanie. Rick schowa pistolet i powiedzia: Nie mog zrobi tego, co radzi Phil Resch. Ponownie wczy silnik i w chwil pniej znowu wystartowali. Jeeli masz zamiar mnie zabi rzeka Rachel zabij mnie teraz. Nie ka mi czeka. Nie zabij ci. Lecieli znowu w kierunku rdmiecia San Francisco. Twoja maszyna jest w St. Francis, prawda? Wysadz ci tam i moesz lecie do Seattle. To byo wszystko, co mia do powiedzenia. Dalej prowadzi w milczeniu. Dzikuj, e mnie nie zabie oznajmia po chwili Rachel. Do diaba. Powiedziaa, e i tak masz przed sob tylko dwa lata ycia. A ja pidziesit. Bd y dwadziecia pi razy duej ni ty. Ale mn pogardzasz stwierdzia. Za to, co zrobiam. Wrcia jej pewno siebie. Wypowiadana przez ni litania sw zacza rozbrzmiewa coraz szybciej. Postpujesz dokadnie tak jak inni owcy, ktrzy byli przed tob. Za kadym razem wpadaj w furi i jak szaleni opowiadaj, e mnie zabij, ale kiedy maj to zrobi, nie mog. Zupenie jak ty teraz. Zapalia papierosa i zacigna si z rozkosz. Zdajesz sobie spraw, co to znaczy? e miaam racj. Nie bdziesz ju w stanie usun adnego andro-

132

ida. Nie tylko mnie, ale rwnie Batych i Stratton. Jed wic do domu, do swojej kozy. I odpocznij troch. Gwatownym ruchem otrzepaa paszcz. Ojej! Spad mi gorcy popi z papierosa. No, ju po wszystkim. Rozpara si wygodnie w fotelu. Nic nie odpowiedzia. Ta koza znowu zacza Rachel. Kochasz j bardziej ni mnie. I pewnie bardziej ni swoj on. Najpierw koza, potem ona, a potem caa reszta... Zachichotaa wesoo. Mona si tylko z tego mia. Nie odpowiedzia. Przez jaki czas lecieli w milczeniu i wreszcie Rachel zacza si rozglda, odnalaza radio i wczya je. Zga poleci Rick. Zgasi Przyjacielskiego Bustera i jego Przyjacielskich Przyjaci? Wyczy Amand Werner i Oskara Scruggsa? Pora wysucha wielkiego, sensacyjnego owiadczenia Bustera, ktre wreszcie wygosi lada chwila. Pochylia si i podsuna zegarek pod wiato padajce z radia. Ju wkrtce. Czy wiedziae o tym? Mwi na ten temat, przygotowywa wszystko do... Gos z radia oznajmi: I wanie chc wam powiedzie, kochani, e siedz z moim phyjacielem Bustehem, hozmawiamy i doskonale si bawimy, czekajc z nieciehpliwoci, na zblihajce si z kahdym dhgnieniem wskazwki zegaha co, co jak wiemy, jest naaaj wahniejszym owiadczeniem w... Rick wyczy radio. Oskar Scruggs powiedzia. Gos inteligentnego mczyzny. Rachel natychmiast wczya radio z powrotem. Chc sucha. Mam zamiar sucha. To, co Buster ma powiedzie nam dzi wieczorem, jest wane. Kretyski gos znowu zacz bekota w goniku i Rachel usadowia si wygodnie. Obok Ricka, w ciemnoci, ar jej papierosa wieci jak odwok zadowolonego wietlika. Niewzruszony znak sukcesu Rachel Rosen. Zwycistwa nad nim.

Rozdzia XVIII
Przynie tu reszt moich rzeczy Pris polecia J.R. Isidore. Zwaszcza chc mie telewizor. ebymy mogli wysucha owiadczenia Bustera. Tak przytakna Irmgarda Baty. Oczy jej byszczay i sprawiaa wraenie ruchliwego, zadowolonego z siebie ptaka. Musimy mie telewizor. Dugo czekalimy na dzisiejsze owiadczenie i ono wanie wkrtce si zacznie. Mj aparat ma tylko kana rzdowy owiadczy Isidore. Usadowiony w kcie salonu w gbokim fotelu, zupenie jakby chcia pozosta w nim na stae, Roy Baty bekn i odezwa si cierpliwym, wyrozumiaym tonem: Chcemy oglda Przyjacielskiego Bustera i jego Przyjacielskich Przyjaci, Iz. A moe wolisz, ebym nazywa ci J.R.? W kadym razie, czy zrozumiae? Pjdziesz po telewizor? Isidore poszed samotnie po pustym, dudnicym echem krokw korytarzu w kierunku schodw. Wci czu wypeniajc go potn aur szczcia, poczucia istnienia, tego, e po raz pierwszy w swoim nudnym yciu jest przydatny. Teraz inni polegaj na mnie, cieszy si schodzc pitro niej po zakurzonych schodach. I bdzie mio, pomyla, znowu zobaczy Przyjacielskiego Bustera w telewizorze, a nie tylko sucha go przez radio ciarwki. Rzeczywicie, przypomnia sobie. Buster ma dzi wieczorem wygosi swoje starannie udokumentowane owiadczenie. A wic dziki Pris, Irmgardzie i Royowi on obejrzy co, co bdzie najwaniejsz wiadomoci, jak nam przeka w cigu wielu lat. I co ty na to, powiedzia do siebie. ycie nabrao dla J.R. Isidore zdecydowanych rumiecw. Wszed do dawnego mieszkania Pris, wyczy telewizor z sieci i wyj wtyczk anteny. Natychmiast przenikna wszystko cisza. Jego rce stay si odrtwiae. Czu, jak nieobecno Batych i Pris sprawia, e zaczyna zanika, staje si zupenie jak ten martwy telewizor, ktry wyczy przed chwil. Musisz by wrd innych ludzi, pomyla. Po to, aby w ogle przey. Zanim si zjawili, mogem znie fakt, e jestem sam w caym budynku. Teraz jednak wszystko si zmienio. Nie moesz do tego wrci, pomyla. Nie moesz przej od ludzi do nieludzi. Jestem od nich zaleny, pomyla, ogarnity nag panik. Dziki Bogu, e zostaj.

134

Uzna, e przeniesienie rzeczy Pris na gr bdzie wymagao dwch kursw. Postanowi, e najpierw zaniesie telewizor, a dopiero potem walizki i pozostae ubrania. Po kilku minutach telewizor znajdowa si ju w jego mieszkaniu. Czujc bl w palcach, postawi aparat na stoliku w salonie. Irmgarda, Roy i Pris przygldali si beznamitnie. Otrzymujemy dobry sygna w tym budynku wysapa podczajc aparat do prdu i anteny. Kiedy odbieraem Przyjacielskiego Bustera i jego... Po prostu wcz telewizor poleci Roy Baty. I przesta mwi. Zrobi, jak mu kazano, i popieszy w stron drzwi. Jeszcze jeden kurs wystarczy powiedzia. Zwleka z wyjciem, grzejc si ciepem ich obecnoci. Doskonale odpara z roztargnieniem Pris. Isidore ponownie ruszy na d. Chyba troch mnie wykorzystuj, pomyla. Ale nie dba o to. W dalszym cigu s dla mnie dobrymi przyjacimi, pomyla. Gdy ponownie znalaz si pitro niej, zebra wszystkie rzeczy dziewczyny, woy je do walizki i ponownie ruszy cikim krokiem korytarzem i schodami na gr. Na stopniu przed nim poruszyo si co niewielkiego. Natychmiast upuci walizk, wydoby malek plastykow buteleczk po lekarstwach, ktr, podobnie jak wszyscy, nosi zawsze przy sobie w oczekiwaniu takiej wanie okazji. Pajk niepozorny, ale ywy. Trzscymi rkami zapdzi go do buteleczki i zamkn szczelnie podziurawion ig pokrywk. Na grze, w drzwiach mieszkania, zatrzyma si, aby zapa oddech. ... tak, kochani, nadesza pora. Mwi Przyjacielski Buster, ktry ma nadziej i wierzy, e rwnie mocno jak ja chcecie pozna odkrycie, ktrego dokonaem i ktre zostao potwierdzone przez najwybitniejszych badaczy pracujcych przez wiele godzin w czasie ubiegego tygodnia. Hej, hej, kochani. To jest to! Znalazem pajka powiedzia John Isidore. Trzy androidy popatrzyy w jego stron, natychmiast przenoszc ca uwag z telewizora na niego. Poka go polecia Pris, wycigajc rk. Nie gadajcie, kiedy mwi Buster warkn Roy Baty. Nigdy nie widziaam pajka oznajmia Pris. Trzymaa buteleczk w obu doniach, obserwujc zamknite w niej stworzenie. Tyle ng. Po co mu tyle ng, J.R.? Takie wanie s pajki wyjani Isidore. Czu, jak omocze mu serce, mia kopoty z oddychaniem. Maj osiem ng. Wiesz, co mi si zdaje, J.R.? zapytaa Pris wstajc. Sdz, e nie potrzebuje tylu ng.

135

 Osiem? przyczya si do niej Irmgarda Baty. Czy nie wystarczyyby mu cztery? Obetnijmy je i sprawdmy. Gwatownie otworzya torebk i wyja czyste, ostre noyczki do paznokci. Podaa je Pris. J.R. Isidore ogarno paraliujce przeraenie. Pris zaniosa buteleczk do kuchni i usadowia si przy stole. Zdja pokrywk i wyrzucia pajka na blat. Pewnie nie bdzie mg rwnie szybko biega powiedziaa ale i tak nie miaby tu nic do zapania. Nie przeyby. Signa po noyczki. Prosz odezwa si Isidore. Popatrzya na niego pytajco. Czy jest co wart? Nie mcz go poprosi bagalnym gosem. Pris obcia noyczkami jedn nog pajka. W saloniku Przyjacielski Buster oznajmi z ekranu telewizora. Popatrzcie na powikszenie widoczne we fragmencie ta. To niebo, ktre zazwyczaj obserwujemy. Poczekajcie, poprosz Earla Parametera, kierownika mojego zespou badawczego, eby przedstawi wam wstrzsajce odkrycie. Pris obcia kolejn nog pajkowi, przytrzymujc go kantem doni. Umiechaa si. Powikszenia tych kadrw wideo oznajmi nowy gos z telewizora poddane dokadnym badaniom laboratoryjnym wiadcz, e szare niebo i widoczny w dzie ksiyc, na ktrych tle porusza si Mercer, s nie tylko ziemskie s sztuczne. Wszystko stracisz! zawoaa z niepokojem Irmgarda do Pris. Wbiega do kuchni, zobaczya, co robi Pris i powiedziaa: Zajmiesz si tym pniej. To wane, o czym mwi. Dowodzi, e wszystko, w co wierzylimy... Bdcie cicho poleci Roy Baty. ... jest prawd skoczya Irmgarda. Gos z telewizora cign dalej: Ksiyc jest namalowany. W powikszeniu, ktre obecnie widzicie pastwo na ekranie, dostrzegalne s lady pdzla. Istniej rwnie dowody, e skpa rolinno i sterylna gleba a by moe rwnie kamienie ciskane w Mercera przez niewidzialne osoby s w rwnym stopniu faszywe. Niewykluczone rwnie, e te kamienie zostay wykonane z mikkiego plastyku i nie powoduj prawdziwych ran. Innymi sowy wtrci si Przyjacielski Buster Wilbur Mercer wcale nie cierpi. Kierownik grupy badawczej powiedzia: Wreszcie udao si nam wytropi byego pracownika z Hollywood, ktry zajmowa si tam efektami specjalnymi. Pan Wade Cortot na podstawie wieloletniego dowiadczenia stanowczo owiadcza, e posta Mercera moe rwnie dobrze by grana przez jakiego drugoplanowego aktora przechodzcego przez plan filmowy. Cortot po-

136

sun si nawet do stwierdzenia, e rozpoznaje w plan i oznajmi, i by on wykorzystywany przez nie dziaajcego ju producenta filmowego, z ktrym Cortot prowadzi rozmaite interesy kilkadziesit lat temu. A wic wedug Cortota wtrci si znowu Buster waciwie nie ma wtpliwoci. Pris obcia ju trzy nogi pajkowi, ktry peza aonie po blacie stou, szukajc drogi ucieczki do wolnoci. Nie znalaz jej. Mwic szczerze, uwierzylimy Cortotowi oznajmi kierownik grupy badawczej suchym, pedantycznym gosem i powicilimy wiele czasu na badania zdj drugoplanowych aktorw zatrudnionych kiedy w nie istniejcym ju hollywoodzkim przemyle filmowym. I znalelicie... Posuchajcie tego... powiedzia Roy Baty. Irmgarda nie odrywaa oczu od ekranu, a Pris przerwaa zncanie si nad pajkiem. Po przestudiowaniu wielu tysicy zdj odnalelimy bardzo starego czowieka o nazwisku Al Jarry, ktry gra szereg drugoplanowych rl w przedwojennych filmach. Wysalimy zesp z naszego laboratorium do domu Jarryego w East Harmony w Indianie. Poprosz jednego z czonkw naszego zespou, aby opisa, co odnaleli. Chwila ciszy, a potem nowy gos, rwnie monotonny, co poprzedni. Dom na Lark Avenue w East Harmony jest ndzny i rozsypuje si, mieci si na skraju miasta, gdzie nie mieszka nikt poza Alem Jarrym. Zostalimy uprzejmie poproszeni do rodka i usadowieni w pachncym stchlizn, penym pajczyn i zachamionym saloniku. Za pomoc telepatii zbadaem zamglony, zamiecony i leniwy umys siedzcego przede mn Ala Jarryego. Suchajcie oznajmi Roy Baty. Siedzia na krawdzi fotela, jakby szykujc si do skoku. Przekonaem si cign dalej technik e ten starzec w rzeczywistoci wykona seri krtkich, pitnastominutowych filmw wideo dla zleceniodawcy, ktrego nigdy nie widzia. Tak jak zakadalimy, kamienie rzeczywicie byy wykonane z przypominajcego gum plastyku. Rozlan krew imitowa keczup, a... technik zachichota jedyne cierpienia, na jakie naraa si pan Jarry, wizay si z faktem, e musia cay dzie oby si bez whisky. Al Jarry stwierdzi Buster, ktrego twarz znowu pojawia si na ekranie. Prosz, prosz. Starzec, ktry nawet w przeszoci nie uczyni nic, co on lub my moglibymy szanowa. Al Jarry wykona nudny, peen powtrek film, a waciwie seri filmw, dla nieznanej nam osoby. Na razie nieznanej. Wyznawcy merceryzmu czsto twierdz, e Wilbur Mercer nie jest czowiekiem i w gruncie rzeczy stanowi archetypiczn wysz istot, pochodzc by moe z innej gwiazdy. No c, w pewnym sensie jest to praw-

137

da. Wilbur Mercer nie jest czowiekiem, poniewa w gruncie rzeczy nie istnieje. wiat, w ktrym dokonuje swej wspinaczki to tanie, hollywoodzkie studio, ktre przed wieloma laty zostao pogrzebane w chamie. Kt wic rozpowszechni t bujd w systemie sonecznym? Pomylcie troch nad tym, kochani. Moe nigdy si nie dowiemy mrukna Irmgarda. Moe nigdy si nie dowiemy stwierdzi Buster. By moe nie poznamy, jaki by cel tego oszustwa. Tak, kochani, oszustwa. Merceryzm jest oszustwem! Sdz, e wiemy rzek Roy Baty. To oczywiste. Merceryzm pojawi si... Zastanwcie si jednak nad tym cign dalej Przyjacielski Buster. Zadajcie sobie pytanie, co sprawia merceryzm. No c, jeeli wierzy jego wielu wyznawcom, jego dowiadczenie sprawia... To empatia, ktr posiadaj ludzie powiedziaa Irmgarda. ... e mczyni i kobiety w caym systemie sonecznym staj si jednoci. Ale jednoci, ktr steruje tak zwany telepatyczny gos Mercera. Zapamitajcie to. Jaki ambitny, przyszy Hitler mgby... Nie, to empatia oznajmia z oywieniem Irmgarda. Z zacinitymi piciami ruszya do kuchni, do Isidore. Czy to nie sposb na udowodnienie, e ludzie s w stanie zrobi co, czego my nie moemy? Poniewa bez dowiadczenia Mercera mamy tylko wasze sowo na to, e czujecie t wasz empati, to wsplne, grupowe przeycie. Jak si ma pajk? Pochylia si nad ramieniem Pris. Pris odcia noyczkami nastpn nog. Ma cztery oznajmia. Nie chce chodzi. A przecie moe. Roy Baty pojawi si w drzwiach, oddychajc gboko. Na jego twarzy malowao si spenienie. Zrobione. Buster powiedzia to na gos i prawie kady czowiek w systemie usysza jego sowa: Merceryzm jest oszustwem. Cae dowiadczenie zwizane z empati jest oszustwem. Podszed bliej i z zaciekawieniem popatrzy na pajka. Nie chce chodzi owiadczya Irmgarda. Mog go zmusi. Roy Baty wzi pudeko zapaek i zapali jedn. Podsuwa j do pajka, coraz bliej i bliej, a wreszcie stworzenie zaczo odpeza na bok. Miaam racj owiadczya Irmgarda. Czy nie mwiam, e moe chodzi majc tylko cztery nogi? Popatrzya z wyczekiwaniem na Isidore. Co ci jest? Dotkna jego ramienia i powiedziaa: Niczego nie utracie. Zapacimy tyle, ile... jak to si nazywa?... ile podaje katalog Sidneya. Nie bd taki smutny. Czy to nie ciekawe, co odkryli na temat Mercera? Te badania? Hej, odpowiedz. Szturchna go, zaniepokojona. Jest przygnbiony rzeka Pris. Poniewa ma skrzynk empatyczn. W drugim pokoju. Czy z niej korzystasz, J.R.? spytaa Isidore.

138

 Oczywicie, e korzysta odpowiedzia Roy Baty. Wszyscy to robi... Albo robili. Teraz moe zaczn si zastanawia. Nie przypuszczam, by spowodowao to koniec kultu Mercera powiedziaa Pris. Ale dokadnie w tej wanie chwili wiele ludzkich istot cierpi. Czekalimy na to od wielu miesicy zwrcia si do Isidore. Wiedzielimy, e to nastpi, ta rewelacja Bustera. Zawahaa si, a potem dodaa. No c, czemu nie. Buster jest jednym z nas. Jest androidem wyjania Irmgarda. I nikt o tym nie wie. To znaczy, aden czowiek. Pris obcia noyczkami kolejn nog pajkowi. John Isidore natychmiast odepchn j i wzi do rki umczone stworzenie. Zanis je do zlewu i utopi. Jednoczenie poczu, jak ton rwnie jego nadzieje. Rwnie szybko jak pajk. Jest naprawd zmartwiony powiedziaa wyranie zdenerwowana Irmgarda. Nie rb takiej miny, J.R. I dlaczego nic nie mwisz? To mnie strasznie smuci zwrcia si do Pris i ma kiedy tak stoi przy zlewie i milczy. Nie powiedzia ani sowa od chwili, gdy wczylimy telewizor. To nie telewizja wyjania Pris. Chodzi mu o pajka. Prawda, Johnie R. Isidore? Przejdzie mu zwrcia si do Irmgardy, ktra wysza do drugiego pokoju, eby zgasi telewizor. Roy Baty przyglda si z rozbawieniem Isidore. Wszystko si ju skoczyo, Iz odezwa si w kocu. Myl o merceryzmie. Wyj za pomoc gwodzia zwoki pajka ze zlewu. Moe to by ostatni pajk oznajmi. Ostatni ywy pajk na Ziemi. Zamyli si przez chwil. W takim razie z pajkami rwnie wszystko si ju skoczyo. Ja... Nie czuj si najlepiej powiedzia Isidore. Wyj z szai kuchennej kubek. Sta przez jaki czas, nie wiedzia jak dugo. A potem odezwa si do Roya Batyego: Czy niebo za Mercerem jest tylko pomalowane? Nieprawdziwe? Widziae powikszenia w telewizorze odpar Roy Baty. lady pdzla. Merceryzm nie jest skoczony odpar Isidore. Co niepokoio te trzy androidy, co straszliwego. Pajk, pomyla. Moe jak powiedzia Roy Bay, to by ostatni pajk na Ziemi. I pajka ju nie ma. Mercera nie ma. Zobaczy kurz i zniszczenie rozprzestrzeniajce si po caym mieszkaniu sysza nadciganie chamu, ostateczny rozpad wszystkich form, nieobecno, ktra wreszcie wygra. Narastaa wok niego, gdy tak sta, trzymajc w rku pusty, fajansowy kubek. Szafy w kuchni trzasny i pky. Przewrci si, gdy zapada si pod nim podoga. Wycign rk i dotkn ciany. Jego do przebia powierzchni. Szare czsteczki tynku osypay si w d, przypominajc radioaktywny py na zewntrz. Usiad przy stole i puste w rodku nogi krzesa wygiy si pod nim jakby byy sprchniae. Wsta szyb-

139

ko, odstawi kubek i prbowa naprawi krzeso, przywrci mu dawny ksztat. Krzeso rozpado si w jego rkach, ruby czce poszczeglne czci wysuny si i wisiay teraz luno. Zobaczy, jak stojcy na stole kubek pka, siatka drobnych szczelin pokrywa go niby cie dzikiego wina, a potem z krawdzi kubka odpad kawaek, odsaniajc nierwne, pobawione polewy wntrze. Co on robi? usysza dobiegajcy go z oddali gos Irmgardy Baty. Wszystko niszczy! Isidore, przesta... Wcale tego nie robi odpowiedzia. Niepewnym krokiem przeszed do saloniku. Sta przy obszarpanej sofie i patrzy na t, poplamion cian, na wszystkie plamy pozostawione przez pezajce po niej ju od wielu lat martwe owady i znowu pomyla o zwokach pajka z trzema pozostaymi nogami. Wszystko tutaj jest stare, pomyla. Dawno temu zaczo si rozkada i nic ju tego nie powstrzyma. Zwoki pajka opanoway wszystko. W zagbieniu zapadnitej podogi pojawiy si szcztki zwierzt. Gowa wrony, zmumifikowane apy, ktre mogy kiedy nalee do mapy. Nieco z boku sta osio, nieruchomy, ale mimo to najwyraniej ywy, przynajmniej nie zacz si jeszcze rozkada. Isidore ruszy w jego stron czujc, jak przypominajce suche patyki koci pkaj pod podeszwami jego butw. Zanim jednak dotar do osa jednego ze stworze, ktre kocha najbardziej lnica granatem wrona spada z gry i usiada na pysku zwierzcia. Nie, powiedzia na gos, ale wrona szybko wydziobaa osu oczy. Znowu, pomyla. Znowu mi si to zdarza. Bd tu, w dole, bardzo dugo, uwiadomi sobie. Jak poprzednio. Zawsze trwa to dugo, poniewa nic si tu nie zmienia. Nadchodzi moment, kiedy nawet nie ulega rozkadowi. Zaszeleci suchy wiatr i wok niego zaczy rozsypywa si stosy koci. W tym stadium nawet wiatr je niszczy, uwiadomi sobie. Za chwil ustanie czas. Chciabym pamita, w jaki sposb mog std si wydosta, pomyla. Spojrza do gry i nie zobaczy nic, czego mgby si zapa. Mercer, powiedzia gono. Gdzie teraz jeste? To wiat grobw i znowu w nim jestem, ale tym razem nie ma ciebie. Co wpezo na jego stop. Uklk i zacz szuka znalaz, bo poruszao si bardzo wolno. By to okaleczony pajk, posuwajcy si niepewnie na pozostaych nogach. Podnis go i pooy w zagbieniu doni. Koci, uwiadomi sobie, zaczy si zmienia, pajk znowu yje. Mercer musi by w pobliu. Wiatr wia i pod jego tchnieniem pozostae koci pkay i rozsypyway si, ale Isidore czu obecno Mercera. Chod tu, powiedzia do niego. Wpeznij na moj stop albo znajd inny sposb, aby do mnie dotrze. Dobrze. Mercer, pomyla. Powiedzia na gos: Mercer!

140

Przez otaczajcy krajobraz nadchodziy roliny, wkrcay si w ciany i dryy je do chwili, kiedy stay si swoim wasnym nasieniem. Nasiono napczniao, pko i eksplodowao wewntrz przerdzewiaej stali i odamkw betonu, ktre niegdy byy cianami. Ale po tym, gdy znikny ju ciany, pozostaa pustka, pustka nastpowaa po wszystkim innym. Poza kruch, niewyran postaci Mercera. Starzec sta przed nim z pogodnym wyrazem twarzy. Czy niebo jest namalowane? zapyta Isidore. Czy rzeczywicie przy powikszeniu wida pocignicia pdzlem? Tak odpar Mercer. Nie dostrzegem ich. Bye zbyt blisko. Musiaby si znale w wielkiej odlegoci, w takiej jak androidy. Maj lepsz perspektyw. Czy dlatego twierdz, e jeste oszustwem? Jestem oszustwem odpar Mercer. S szczerzy, ich badania s prawdziwe. Z ich punktu widzenia jestem wiekowym, emerytowanym statyst, ktry nazywa si Al Jarry. Wszystko w ich demistyfikacji jest prawd. Przeprowadzili ze mn wywiad, tak jak twierdz. Powiedziaem im wszystko, co chcieli wiedzie, ca ich prawd. Rwnie o whisky? Mercer umiechn si. To te bya prawda. Wykonali dobr robot i z ich punktu widzenia rewelacja Przyjacielskiego Bustera jest przekonujca. Bd mieli kopoty ze zrozumieniem, dlaczego nic si nie zmienia. Poniewa ty wci jeste tutaj i ja wci tu jestem. Mercer zatoczy uk rk wskazujc nagie zbocze wzgrza, cae to dobrze znane miejsce. Wanie wydobyem ci ze wiata grobw i bd to czyni nadal, a nie przestanie ci to ciekawi i zechcesz zrezygnowa. Ale bdziesz musia przesta mnie szuka, poniewa ja nigdy nie przestan szuka ciebie. Nie podobaa mi si ta historia z whisky powiedzia Isidore. To poniajce. Uwaasz tak dlatego, e sam jeste wysoce moraln osob. A ja nie. Nie osdzam, nawet samego siebie. Mercer wycign rk ze skierowan ku grze zacinit pici. Zanim o tym zapomn. Mam tu co twojego. Rozchyli palce. Na jego doni lea okaleczony pajk, ale jego obcite nogi byy znowu na swoich miejscch. Dzikuj Isidore przyj pajka. Zacz mwi co jeszcze... Zajazgota dzwonek alarmowy. W budynku jest owca! warkn Roy Baty. Zgacie wiata. Odcignijcie go od skrzynki empatycznej, musi by gotw przy drzwiach. Dalej ruszcie go!

Rozdzia XIX
John Isidore spojrza w d i zobaczy wasne donie ciskay dwa uchwyty skrzynki empatycznej. Kiedy sta, patrzc na nie, wiato w jego saloniku zgaso. Dostrzeg, jak w kuchni Pris szybko apie stojc na stole lamp. Posuchaj, J.R. Irmgarda szepna mu ostro do ucha. Schwycia go gwatownie za rami, z rozgorczkowaniem wbijajc mu paznokcie w skr. Zdawaa si zupenie nie zdawa sobie sprawy z tego, co robi. W mdym wietle padajcym z zewntrz twarz Irmgardy bya znieksztacona, niewyrana. Kiedy zastuka, jeeli zastuka szepna bdziesz musia podej do drzwi. Pokaesz mu swj dowd rejestracyjny i powiesz, e to twoje mieszkanie i nikogo poza tob tu nie ma. I ka mu pokaza nakaz. Pris, ktra staa po jego drugiej stronie, szepna: Nie pozwl mu wej, J.R. Nie mw nic, zrb wszystko, eby go powstrzyma. Wiesz, co owca moe zrobi, kiedy tu wpadnie? Czy wiesz, co moe z nami zrobi? Isidore odsun si od dwch eskich androidw i po omacku odnalaz drog do drzwi. Namaca klamk i zatrzyma si, nasuchujc. Czu znajdujcy si za drzwiami korytarz, tak jak zawsze pusty, dudnicy echem i bez ycia. Czy co syszysz? zapyta Roy Baty, pochylajc si do przodu. Isidore poczu jego cuchnce, skulone ciao, pyncy od niego strach, lk emanujcy z niego, tworzcy mg. Wyjd i rozejrzyj si. Isidore otworzy drzwi i rozejrza si po sabo owietlonym korytarzu. Powietrze na zewntrz byo waciwie czyste, mimo osadu pyu. Wci trzyma w doni pajka, ktrego otrzyma od Mercera. Czy by to rzeczywicie ten sam pajk, ktrego Pris kaleczya za pomoc noyczek do paznokci Irmgardy Baty? Zapewne nie. Nigdy si tego nie dowie. Ale w kadym razie ten y, peza w jego zamknitej doni, nie gryzc go. Jak w przypadku wikszoci maych pajkw, jego szczki nie byy w stanie przebi ludzkiej skry. Dotar do koca korytarza, zszed po schodach i wyszed na zewntrz, na co, co kiedy byo ciek prowadzc przez ogrd. Ogrd zosta zniszczony w czasie wojny,

142

a betonowe pyty popkay w tysicach miejsc. Ale zna powierzchni, czu j pod stopami i szed po niej wzdu budynku, a dotar wreszcie do jedynego zielonego miejsca w okolicy, skrawka przesyconych pyem, przywidych chwastw. Tam te wypuci swojego pajka. Poczu dotknicie ng, kiedy schodzi mu z doni. C, to byo to. Wyprostowa si. Na chwastach spocz promie latarki i w jego blasku na wp martwe dba chwastw zaczy sprawia grone wraenie. Teraz mg dostrzec pajka, spoczywa na zbkowanym liciu. A wic udao mu si wydosta. Co pan zrobi? zapyta mczyzna trzymajcy latark. Wypuciem pajka odpar, zastanawiajc si, dlaczego mczyzna tego nie widzi. W tym promieniu latarki pajk wydawa si ogromny. eby mg sobie pj. Dlaczego nie zabra go pan do swojego mieszkania? Mgby go pan trzyma w soiku. Wedug styczniowego Sidneya warto pajkw wzrosa o dziesi procent. Mgby pan dosta za niego ponad sto dolarw. Gdybym go zabra odpar Isidore. Znowu by go pokroia. Na kawaki, eby zobaczy, co si stanie. Androidy to robi oznajmi mczyzna. Sign do kieszeni paszcza, wydoby co, otworzy i wycign w stron Isidore. W niezbyt silnym wietle owca wyglda przecitnie, nie robi jakiego imponujcego wraenia. Okrga twarz, bez zarostu, regularne rysy przypomina urzdnika w jakim biurze. Metodyczny, ale o swobodnym sposobie bycia. Wcale nie by ucielenionym pbogiem, jak spodziewa si Isidore. Jestem oficerem ledczym z Wydziau Policji w San Francisco. Nazywam si Deckard, Rick Deckard. Mczyzna zamkn legitymacj i woy z powrotem do kieszeni paszcza. S tam na grze? Caa trjka? No c, s odpar Isidore. Opiekuj si nimi. Dwa s kobietami. Ostatnimi z caej grupy, pozostae nie yj. Przyniosem telewizor Pris z jej mieszkania i wstawiem do swojego, eby mogli obejrze Przyjacielskiego Bustera. Buster udowodni ponad wszelk wtpliwo, e Mercer nie istnieje. Isidore czu podniecenie, zdajc sobie spraw, e wie co wanego nowo, z ktrej owca nie zdawa sobie sprawy. Chodmy na gr rzek Deckard. Nagle okazao si, e trzyma w rku pistolet laserowy wycelowany w Isidore. Potem z niezdecydowaniem schowa go. Jeste specjalem, prawda? zapyta. Kurzym mdkiem? Ale mam prac. Prowadz ciarwk... Z przeraeniem uwiadomi sobie, e zapomnia nazwy. ...kliniki dla zwierzt oznajmi. Szpital dla Zwierzt Van Nessa doda. J-j-jego wacicielem jest Hannibal Sloat.

143

 Czy zaprowadzisz mnie na gr i pokaesz, w ktrym mieszkaniu si znajduj? zapyta Deckard. Jest tu ponad tysic lokali, zaoszczdziby mi mnstwo czasu. W jego gosie sycha byo zmczenie. Jeeli je pan zabije, nie bd w stanie znowu zespoli si z Mercerem odpar Isidore. Nie zaprowadzisz mnie? Wska mi tylko pitro. Ustal sam, ktre to mieszkanie. Nie owiadczy Isidore. Na podstawie prawa stanowego i federalnego zacz Deckard. Przerwa nagle, zaprzestajc przesuchania. Dobranoc oznajmi i odszed ciek w stron budynku. Jego latarka owietlaa to ciek pod jego stopami. *** Wewntrz budynku Rick Deckard zgasi latark i szed wzdu korytarza kierujc si wiatem wpuszczonych w cian sabych arwek. Rozmyla. Kurzy mdek wiedzia, e s androidami, wiedzia o tym, zanim mu powiedziaem. Ale nie zrozumia. Z drugiej jednak strony, kt rozumie? Czy ja rozumiem? Czy rozumiaem? A jeden z nich bdzie replik Rachel, przypomnia sobie. Moe specjal z ni y. Ciekawe, jak mu si to podobao. Moe to ona, wedug niego, pokroia pajka? Mgbym wrci i wzi pajka, pomyla. Nigdy nie znalazem ywego, dziko yjcego zwierzcia. To musi by wspaniae wraenie popatrze w d i zobaczy co biegncego po ziemi. Moe co takiego zdarzy si kiedy i mnie. Przynis z samochodu aparatur podsuchow. Ustawi teraz obrotowy ryjek wykrywacza z ekranem oscyloskopowym. W ciszy korytarza ekran pozostawa martwy. Nie na tym pitrze, pomyla. Przeczy na przeszukiwanie w pionie. Na tej osi aparatura zarejestrowaa saby sygna. Na grze. Wzi wykrywacz i teczk, i wszed po schodach na nastpne pitro. W cieniu staa posta. Jeeli si ruszysz, usun ci ostrzeg Rick. Czeka na niego mczyzna. Deckard czu twardy ksztat pistoletu laserowego w doni, ale nie by w stanie unie i wycelowa broni. Zosta zaskoczony, mczyzna pojawi si znikd. Nie jestem androidem rzeka posta. Nazywam si Mercer. Wszed w krg wiata. Znajduj si w tym budynku ze wzgldu na pana Isidore. Specjala, ktry mia pajka. Rozmawia pan z nim krtko przed domem. Czy jestem obecnie wykluczony z merceryzmu? spyta Rick. Tak jak powiedzia kurzy mdek? Ze wzgldu na to co zrobi za kilka minut? Pan Isidore mwi w swoim, a nie w moim imieniu. To co pan uczyni, musi zosta zrobione. Ju to powiedziaem. Unis rk i wskaza schody za Rickiem. Przyszedem powiedzie, e jedno z nich jest za panem i niej, a nie w mieszkaniu. Jest najgro-

144

niejsze z caej trjki i musi pan je usun jako pierwsze. Szeleszczcy, starczy gos nabra nagle zapau. Szybko, panie Deckard. Na schodach. Z wysunitym do przodu pistoletem Rick obrci si gwatownie i przykucn, spogldajc w stron schodw. Pod gr posuwistym krokiem wchodzia kobieta. Kierowaa si w jego stron. Zna j. Pozna i opuci pistolet. Rachel powiedzia, zaskoczony. Pojechaa za nim swoim hoverem, ledzia go a tutaj? Ale dlaczego? Wracaj do Seattle powiedzia. Zostaw mnie w spokoju. Mercer mi powiedzia, e mam to zrobi. I wtedy zobaczy, e niezupenie przypomina Rachel. Jestemy dla siebie stworzeni powiedzia android, zbliajc si do niego z rkami wycignitymi tak, jakby chcia go obj. Ubranie, pomyla, jest nie takie. Ale oczy, takie same oczy. I jest jeszcze wicej takich jak ona, moe by cay legion, z ktrych kada ma wasne imi, ale wszystkie s Rachel Rosen Rachel, prototyp wykorzystany przez producenta do ochrony pozostaych. Wystrzeli do niej, gdy rzucia si w jego stron. Android eksplodowa i jego czci rozleciay si na wszystkie strony. Zasoni twarz, a potem spojrza znowu i zobaczy, jak jej pistolet laserowy toczy si po schodach. Metalowy przedmiot spadajcy w d, odbijajc si o stopnie, z coraz wolniejszym i sabncym echem. Mercer powiedzia, e to bdzie najtrudniejsze z caej trjki. Rozejrza si, poszukujc Mercera. Starzec znikn. Mog mnie przeladowa Rachele Rosen dopki umr albo dopki ten typ nie stanie si przestarzay. A teraz pozostae dwa, pomyla. Mercer powiedzia, e jednego z nich nie ma w mieszkaniu. Mercer mnie chroni, uwiadomi sobie. Objawi si i okaza mi pomoc. Ona... to... zaatwioby mnie, powiedzia do siebie, gdyby Mercer mnie nie ostrzeg. Mog teraz odpocz, uwiadomi sobie. To by ten niemoliwy moment, wiedziaa, e nie mog tego zrobi. Ale ju po wszystkim. Dziki instynktowi. Zrobiem co, czego nie mogem zrobi. Batych wyledz dziki zwykej procedurze. Bdzie z nimi trudno, ale nie a tak jak z tym. Sta samotnie w pustym korytarzu. Mercer opuci go, poniewa zrobi to, po co przyszed. Rachel albo waciwie Pris Stratton zostaa zastrzelona i nie pozostao ju nic, tylko on sam. Ale gdzie w tym budynku Batyowie czekali i wiedzieli. Domylali si, co zrobi. By moe, w tej wanie chwili bali si. To bya ich reakcja na jego obecno w budynku. Ich prba zamachu. Gdyby nie Mercer, mogoby si im uda. Teraz dla nich nadesza zima. Musz zrobi to, po co tu przyszedem, uwiadomi sobie. Ruszy szybkim krokiem korytarzem i natychmiast jego aparatura zarejestrowaa aktywno mzgow. Odnalaz ich mieszkanie. Nie potrzebowa ju aparatury. Odoy j i zastuka do drzwi. Z wntrza rozleg si mski gos: Kto tam? Tu Isidore odpar Rick. Prosz mnie wpuci, bo o-o-piekuj si panem i tymi dwoma kobietami.

145

 Nie otwieramy drzwi odpowiedzia kobiecy gos. Chc obejrze Przyjacielskiego Bustera w telewizorze Pris oznajmi Rick. Teraz, kiedy udowodni, e Mercer nie istnieje, naley koniecznie go oglda. Prowadz ciarwk dla Szpitala dla Zwierzt Van Nessa, nalecego do pana Hannibala Ss-sloata. Zacz si jka. Cz-czy-czy otworzycie mi drzwi? T-t-to moje mieszkanie. Czeka przez chwil i drzwi otworzyy si. Wewntrz mieszkania zobaczy mrok i dwa niewyrane ksztaty. Drobniejsza, kobieca posta powiedziaa: Musi pan przeprowadzi testy. Za pno odpar Rick. Wysza posta prbowaa zatrzasn drzwi i wczy jakie elektroniczne urzdzenie. Nie oznajmi Deckard. Musz wej. Pozwoli Royowi Batyemu wystrzeli, ale sam nie odpowiedzia ogniem. Zrobi unik i poczeka, a promie lasera przejdzie tu obok niego. Utracie ochron prawn strzelajc do mnie owiadczy. Powiniene mnie zmusi do przeprowadzenia testu Voigta Kampffa. Ale teraz nie ma to ju znaczenia. Po raz drugi Roy Baty wystrzeli i chybi. Rzuci bro i pobieg w gb mieszkania, do innego pokoju i by moe do pozostawionego tam elektronicznego oprzyrzdowania. Dlaczego Pris ci nie zaatwia? spytaa Irmgarda Baty. Nie ma adnej Pris odpowiedzia. Jest tylko Rachel Rosen. Zawsze i cigle. Dostrzeg blaster w jej niewyranie majaczcej doni. Musia jej go poda Roy Baty. Chcia zwabi Ricka w gb mieszkania i umoliwi Irmgardzie zaatakowanie od tyu, strzelenie mu w plecy. Bardzo mi przykro, pani Baty owiadczy Rick i usun j. Ukryty w drugim pokoju Roy Baty wrzasn rozpaczliwie. Dobra, kochae j powiedzia Rick. A ja kochaem Rachel. A specjal kocha t drug Rachel. Zastrzeli Batyego. Ciao wielkiego mczyzny szarpno si i przewrcio jak uoony zbyt wysoko stos oddzielnych, kruchych przedmiotw. Runo na st kuchenny, pocigajc za sob talerze i sztuce. Obwody nerwowe sprawiy, e przez jaki czas drgao jeszcze i szarpao w skurczach, w kocu jednak umaro. Rick nie zwraca na nie uwagi, nie spoglda ani na nie, ani na Irmgard Baty przy drzwiach wejciowych. Dostaem ostatniego, uwiadomi sobie Rick. Sze jednego dnia, niemal rekord. A teraz wszystko si ju skoczyo i mog wrci do domu, do Iran i kozy. I bdziemy od razu mieli dosy pienidzy. Usiad na sofie i kiedy tak siedzia w pogronym w ciszy mieszkaniu, pomidzy nieruchomymi przedmiotami, w drzwiach zjawi si Isidore. Lepiej nie patrz powiedzia Rick. Widziaem j na schodach. Pris. Specjal paka. Nie przejmuj si tym tak bardzo rzek Rick. Wsta niepewnie, z trudem. Gdzie masz telefon? Specjal nie odpowiedzia. Po prostu sta nieruchomo. A wic Rick sam ruszy na poszukiwania telefonu, znalaz go i zadzwoni do biura Harryego Bryanta.

Rozdzia XX
Dobrze owiadczy Harry Bryant po wysuchaniu wiadomoci. No c, id troch odpocz. Wylemy samochd patrolowy, eby zabra te trzy ciaa. Rick Deckard odoy suchawk. Androidy s gupie powiedzia z wciekoci do specjala. Roy Baty nie potrafi odrni mnie od ciebie. Myla, e to ty stoisz za drzwiami. Policja tu sprztnie. Moe lepiej bdzie, jeeli przeniesiesz si do innego mieszkania, zanim skocz? Nie chciabym siedzie tu w otoczeniu tych szcztkw. W-w-wyprowadzam si z tego budynku odpowiedzia Isidore. B-b-bd y bliej centrum, tam, gdzie jest w-w-wicej ludzi. Wydaje mi si, e w moim budynku jest wolne mieszkanie rzek Rick. N-n-nie chc m-m-mieszka niedaleko pana wyjka Isidore. Wyjd na zewntrz albo na gr poradzi Rick. Nie zostawaj tutaj. Specjal zmiesza si, nie wiedzc, co robi dalej. Na jego twarzy pojawio si mnstwo niewysowionych uczu, a wreszcie odwrci si i powczc nogami wyszed z mieszkania, pozostawiajc Ricka w samotnoci. I to wanie moja praca, pomyla Rick. Jestem plag, jak gd lub zaraza. W lad za mn poda odwieczna kltwa. Tak, jak powiedzia Mercer moim przeznaczeniem jest czynienie za. Wszystko, co zrobiem, byo od samego pocztku ze. W kadym razie pora wraca do domu. Moe, jeeli pobd troch z Iran, zdoam zapomnie. *** Kiedy przyby do wasnego domu, Iran przywitaa go na dachu. Spogldaa na niego w dziwny, rozkojarzony sposb. W cigu wszystkich lat ich maestwa nie widzia jej w takim stanie. Obj j i powiedzia: Ju po wszystkim. I zastanawiaem si. Moe Harry Bryant bdzie mg mnie przenie...

147

 Rick przerwaa mu. Musz ci co powiedzie. Bardzo mi przykro. Koza nie yje. Z jakiego powodu nie by tym wcale zaskoczony. Wiadomo sprawia jedynie, e poczu si gorzej. Ciar napierajcy na niego ze wszystkich stron zwikszy si jeszcze bardziej. Mam wraenie, e w umowie jest gwarancja powiedzia. Jeeli zachoruje w cigu dziewidziesiciu dni od zakupu, sprzedawca... Nie zachorowaa. Kto... Iran odchrzkna i cigna dalej ochrypym gosem. Kto tu przylecia, wycign koz z klatki i zacign j na krawd dachu. I zepchn? zapyta. Tak. Skina gow. Czy widziaa, kto to by? Bardzo wyranie odpara Iran. Barbour jeszcze si tu krci. Zszed na d i zawoa mnie. Wezwalimy policj, ale zanim przyjechaa, zwierz nie yo, a ona odleciaa. Drobna dziewczyna o ciemnych wosach i duych, czarnych oczach, bardzo szczupa. Bya ubrana w dugi, uskowaty paszcz. Miaa torb typu konduktorka. I wcale si nie krya. Jakby jej nie zaleao. Tak, nie zaleao jej powiedzia. Rachel nic nie obchodzio, czy j zobaczysz. Najprawdopodobniej chciaa, eby j widziaa, aby w ten sposb dotaro do mnie, kto to zrobi. Pocaowa j. Czekaa tu na mnie przez cay czas? Tylko p godziny. Wtedy wanie si to stao, p godziny temu. Iran delikatnie oddaa mu pocaunek. To takie straszne. Takie bezsensowne. Zawrci do swojego hovera, otworzy drzwi i usiad za kierownic. Wcale nie bezsensowne odpar. Zrobia co, co wedug niej miao sens. Sens dla androida, pomyla. Dokd jedziesz? Czemu nie zejdziesz na d i... nie pobdziesz ze mn? Telewizja podaa wstrzsajc wiadomo. Przyjacielski Buster twierdzi, e Mercer jest oszustwem. Co o tym mylisz, Rick? Sdzisz, e moe to by prawda? Wszystko jest prawd odpar. Wszystko, co ktokolwiek kiedykolwiek pomyla. Wczy silnik. Nic ci si nie stanie? Nic mi si nie stanie odpowiedzia i pomyla, e ma zamiar umrze. Ale zarazem jedno i drugie jest prawdziwe. Zamkn drzwi, pomacha rk Iran i wzbi si w nocne niebo. Kiedy, pomyla, mgbym dostrzec gwiazdy. Ale teraz jest ju tylko py. Od lat nikt nie widzia gwiazd, przynajmniej z Ziemi. Moe polec gdzie, skd wida gwiazdy, pomyla, gdy tymczasem hover nabiera prdkoci i wznosi si coraz wyej. Oddala si od San Francisco, kierujc w stron nie zamieszkanych pustkowi na pnocy. Do miejsca, gdzie nie podyaby adna ywa istota. Chyba e poczuaby nadchodzcy koniec.

Rozdzia XXI
W wietle wczesnego poranka widniejca w dole szara, pokryta mieciem ziemia wydawaa si rozpociera w nieskoczono. Kamienie wielkoci domu tu wanie przestay si toczy i teraz leay obok siebie. Rick pomyla: To przypomina magazyn, z ktrego zabrano cay towar. Pozostay tylko fragmenty opakowa, puda, ktre same w sobie nic nie znacz. Kiedy, pomyla, roso tu zboe i pasy si zwierzta. C za niezwyky pomys, e co mogoby wanie tutaj skuba traw. Jakie dziwne miejsce wymyli sobie, eby umrze. Zniy hovera i przez chwil lecia nad sam powierzchni. Co powiedziaby o mnie Dave Holden? zada sobie pytanie. W pewnym sensie jestem obecnie najwikszym yjcym owc. Nikt dotd nie usun szeciu Nexusw-6 w cigu dwudziestu czterech godzin i zapewne nikt wicej tego nie uczyni. Powinienem do niego zadzwoni, pomyla. Pojawio si przed nim usiane gazami zbocze wzgrza i poderwa hovera do gry. Jestem zmczony, pomyla. Nie powinienem tak dugo prowadzi. Wyczy zapon, przez jaki czas opada lotem lizgowym i wreszcie posadzi pojazd na ziemi. Chwil jecha w gr po zboczu podskakujc i rozrzucajc na boki kamienie, a wreszcie zatrzyma si ze zgrzytem i lekkim polizgiem. Podnis suchawk samochodowego wideofonu i poczy si z central w San Francisco. Chc mwi ze szpitalem Mount Zion powiedzia. Natychmiast na ekranie pojawia si nastpna telefonistka. Szpital Mount Zion. Macie pacjenta o nazwisku Dave Holden oznajmi Rick. Czy mgbym z nim mwi? Czy czuje si do dobrze? Prosz chwileczk poczeka, zaraz sprawdz. Ekran na chwil pociemnia. Czas mija. Rick wzi szczypt tabaki Dr Johnson i wzdrygn si. Przy wyczonym ogrzewaniu temperatura wewntrz samochodu zacza gwatownie spada. Doktor Costa nie pozwala panu Holdenowi rozmawia oznajmia telefonistka, pojawiajc si znowu na ekranie.

149

 To sprawa subowa owiadczy, podnoszc legitymacj do ekranu. Chwilk. Telefonistka znowu znikna. Rick jeszcze raz wzi szczypt tabaki. O tak wczesnej porze zawarty w niej mentol wyda mu si bardzo nieprzyjemny. Opuci okno i wyrzuci mae, te pudeeczko midzy kamienie. Nie, prosz pana stwierdzia telefonistka. Doktor Costa nie uwaa, by stan pana Holdena pozwala mu na prowadzenie rozmw, bez wzgldu na ich wag, przez przynajmniej... Dobrze rzek Rick. Odoy suchawk. Powietrze rwnie byo nieprzyjemne. Podnis znowu okno. Dave jest rzeczywicie wyczony, uwiadomi sobie. Ciekawe, dlaczego nie udao im si mnie zaatwi. Poniewa dziaaem zbyt szybko, doszed do wniosku. Wszystkie jednego dnia. Nie spodzieway si tego. Harry Bryant mia racj. W samochodzie byo ju wrcz lodowato. Otworzy drzwi i wyszed na zewntrz. Niezdrowy, raptowny podmuch wiatru przenikn przez ubranie, zacz wic spacerowa zacierajc rce. Rozmowa z Daveem sprawiaby mi przyjemno, pomyla. Dave na pewno aprobowaby to, co zrobiem. Ale musiaby rwnie zrozumie i drug spraw, ktrej, jak sdz, nawet Mercer nie pojmuje. Dla Mercera wszystko jest atwe, pomyla, poniewa Mercer akceptuje wszystko. Nic nie jest mu obce. Ale to, co zrobiem, pomyla, stao si obce mnie. W gruncie rzeczy wszystko wok mnie stao si nienaturalne, a ja przeksztaciem si w nienaturalnego samego siebie. Poszed w gr zbocza i z kadym krokiem przytaczajcy go ciar narasta. Jestem zbyt zmczony, pomyla, aby si wspina. Stan i wytar rcy pot spywajcy mu do oczu, sone zy wydalone przez skr, przez cae bolce ciao. A potem, zy na samego siebie, splun na bezpodn ziemi. Splun z gniewem i pogard dla wasnego ja, z ostateczn nienawici. A potem znowu podj wdrwk w gr zbocza, po pustej, nieznanej ziemi, daleki od wszystkiego. Nic tu nie yo poza nim samym. Upa. Byo coraz gorcej, najwidoczniej min ju jaki czas. I poczu gd. Nie jad od Bg wie kiedy. Gd i upa czyy si ze sob, ich trujcy smak przypomina klsk. Tak, pomyla, tak wanie jest. Zostaem w jaki niepojty sposb zwyciony. Przez to, e zabiem androidy? Przez to, e Rachel zabia moj koz? Nie wiedzia, ale w miar jak szed dalej, saby i niemal niewyczuwalny caun spowi jego umys. W pewnym momencie, nie uwiadamiajc sobie nawet, jak to si stao, znalaz si o krok od urwiska, z ktrego upadek byby niemal na pewno miertelny. Upadek upokarzajcy i beznadziejny, pomyla, w d i w d, i nikogo, kto byby wiadkiem. Nie znajdowa si tu nikt, kto widziaby jego lub czyj inn ostateczn degradacj ani te odwag lub dum, ktre mogy objawi si tutaj i przemin niepostrzeone. Martwe kamienie, pokryte kurzem suche, umierajce trawy nie wiedzce nic, nie przypominajce sobie niczego ani o nim, ani o sobie.

150

W tej samej chwili pierwszy kamie i wcale nie bya to guma ani mikka plastykowa pianka trafi go w okolic pachwiny. Bl, pierwsze uwiadomienie sobie cakowitego odosobnienia i cierpienia, ogarny go w penej, niczym nie zamaskowanej postaci. Zatrzyma si. A wtedy, nakaniany przez co niewidocznego, lecz prawdziwego i nieodpartego, podj dalej swoj wspinaczk. Tocz si do gry jak kamienie. Robi to samo co kamienie, bez wasnej woli, bez nadawania temu jakiegokolwiek znaczenia. Mercer powiedzia dyszc. Zatrzyma si. Przed sob zobaczy mglist, nieruchom posta. Wilburze Mercerze, czy to ty? Mj Boe, uwiadomi sobie to przecie mj cie. Musz si std wydosta, zej ze wzgrza! Ruszy popiesznie w d. Upad. Chmury pyu przesoniy wszystko i zacz przed nimi ucieka. Bieg coraz szybciej, lizgajc si i potykajc na lunych kamykach. Zobaczy przed sob wasny hover. Wrciem na d, powiedzia do siebie. Zszedem ze wzgrza. Otworzy szarpniciem drzwi maszyny i wcisn si do rodka. Kto rzuci we mnie kamieniem? zada sobie pytanie. Nikt. Ale dlaczego mnie to w ogle obchodzi? Przecie przeywaem ju to poprzednio, w czasie zespolenia. Kiedy jak kady inny korzystaem z mojej skrzynki empatycznej. To nic nowego. Ale jednak byo czym nowym. Poniewa, pomyla, zrobiem to sam. Dygocc, wyj ze schowka now puszk z tabak. Zdj ochronn tam, wzi solidn szczypt i siedzia w pojedzie, wysunwszy nogi na zewntrz, opierajc stopy na suchej, zapylonej ziemi. Byo to ostatnie miejsce, do ktrego mona byo pojecha, uwiadomi sobie. Nie powinienem by tu przyjeda. I nagle zorientowa si, e jest zbyt zmczony, aby wrci. Gdybym mg porozmawia z Daveem, pomyla, wszystko byoby dobrze. Mgbym wydosta si std, polecie do domu i pj do ka. Wci mam swoj owc i wci mam swoj prac. Bdzie jeszcze wicej andkw do usunicia, moja kariera jeszcze si nie skoczya. Jeszcze nie usunem ostatniego istniejcego andka. Moe o to wanie chodzi, pomyla. Obawiam si, e nie ma ju ich wicej. Spojrza na zegarek. Bya dziewita trzydzieci. Podnis suchawk wideofonu i wybra numer Paacu Sprawiedliwoci na Lombard Street. Chciabym mwi z inspektorem Bryantem powiedzia do panny Wild, telefonistki z policyjnej centrali. Inspektora Bryanta nie ma w gabinecie, panie Deckard. Wyjecha swoim hoverem, ale nie mog si z nim poczy. Musia chwilowo opuci swj wz. Czy powiedzia, dokd ma zamiar si uda? Mwi co o androidach, ktre usun pan ubiegej nocy. Moe porozmawiam ze swoj sekretark powiedzia.

151

Chwil pniej na ekranie pojawia si pomaraczowa, trjktna twarz Ann Martin. Och, panie Deckard, inspektor Bryant chcia si z panem porozumie. Mam wraenie, e chce przekaza paskie nazwisko komisarzowi Cutterowi, aby udzieli panu pochway. Poniewa usun pan te trzy... Wiem, co zrobiem powiedzia. To si nigdy dotd nie zdarzyo. Aha, jeszcze jedno, panie Deckard. Dzwonia paska ona. Chciaa wiedzie, czy u pana wszystko w porzdku. Czy wszystko u pana w porzdku? Nie odpowiedzia. Moe jednak owiadczya panna Marsten powinien pan do niej zadzwoni i porozmawia. Zostawia wiadomo, e bdzie przez cay czas w domu czeka na wiadomo od pana. Czy syszaa pani o mojej kozie? zapyta. Nie. Nawet nie wiedziaam, e ma pan koz. Zabrali mi j powiedzia Rick. Kto to zrobi, panie Deckard? Zodzieje zwierzt? Wanie otrzymalimy meldunek o nowym wielkim gangu, zapewne nastolatkw, dziaajcym w... Zodzieje ycia odpar. Nie rozumiem, panie Deckard. Panna Marsten spojrzaa na niego uwanie. Panie Deckard, wyglda pan koszmarnie. Musi pan by strasznie zmczony. I mj Boe, paski policzek krwawi. Unis rk i poczu pod palcami krew. To pewnie kamie. Najwidoczniej trafi go nie tylko ten jeden. Wyglda pan oznajmia panna Marsten jak Wilbur Mercer. Jestem nim powiedzia. Jestem Wilburem Mercerem. Jestem z nim zespolony na stae. I nie mog tego zerwa. Siedz tu i czekam, a tak si stanie. Gdzie niedaleko granicy z Oregonem. Czy mamy kogo wysa? Wz z wydziau, eby pana stamtd zabra? Nie powiedzia. Ju nie pracuj w wydziale. Najwyraniej zbyt wiele pan wczoraj pracowa, panie Deckard owiadczya uspokajajcym tonem. Musi pan przede wszystkim pooy si do ka i odpocz. Jest pan naszym najlepszym owc, najlepszym, jakiego kiedykolwiek mielimy. Powtrz inspektorowi Bryantowi, kiedy powrci, a pan niech jedzie do domu i kadzie si do ka. Prosz zaraz zadzwoni do ony, panie Deckard, poniewa strasznie, ale to strasznie si martwi. Widziaam. Oboje jestecie w okropnym stanie. To z powodu mojej kozy oznajmi. A nie androidw. Rachel nie miaa racji, usunicie ich nie sprawio mi najmniejszych kopotw. I specjal te si myli, mwic, e nie bd w stanie ponownie zespoli si z Mercerem. I tylko Mercer mia racj.

152

 Lepiej niech pan wraca do Strefy Zatoki, panie Deckard. Tam gdzie s ludzie. Przecie w pobliu Oregonu nie ma nic ywego, prawda? Czy nie jest pan sam? To dziwne rzek Rick. Mam cakowite, zupenie realne wraenie, e staem si Mercerem i ludzie rzucali we mnie kamieniami. Ale nie tak, jak dowiadczamy tego w czasie, gdy trzymamy uchwyty skrzynki empatycznej. Kiedy korzysta si ze skrzynki, ma si uczucie, e jest si z Mercerem. Rnica polega na tym, e nie byem z nikim. Byem sam. Obecnie mwi si, e Mercer jest oszustwem. Mercer nie jest oszustwem odpowiedzia. Chyba e realno jest oszustwem. To wzgrze, pomyla. Py i tyle kamieni, z ktrych kady jest inny od pozostaych. Obawiam si powiedzia e nie mog przesta by Mercerem. Kiedy ju raz si zacznie, jest za pno, eby si wycofa. Czy bd musia znowu wspina si na wzgrze? zastanawia si. Zawsze, tak jak czyni to Mercer... uwiziony przez wieczno. Do widzenia powiedzia i zacz odkada suchawk. Czy zadzwoni pan do ony? Obiecuje pan? Tak. Skin gow. Dzikuj, Ann. Odoy suchawk. Pooy si do ka i odpocz. Ostatni raz poszedem do ka z Rachel. Pogwacenie przepisu. Spkowanie z androidem, cakowicie sprzeczne z prawem, zarwno tu, jak w koloniach. Musiaa ju wrci do Seattle. Do pozostaych Rosenw, prawdziwych i humanoidalnych.. Chciabym mc zrobi z tob to, co zrobia ze mn. Ale nie mog uczyni tego androidowi, poniewa one o to nie dbaj. Gdybym ci zabi ubiegej nocy, moja koza by ya. Wtedy wanie podjem niewaciw decyzj. Tak, pomyla, wszystko mona przeledzi do tego wanie momentu, gdy poszedem z tob do ka. W kadym razie pod jednym wzgldem miaa racj, to mnie zmienio. Ale nie w ten sposb, jak przewidywaa. W o wiele gorszy sposb, uzna. A jednak tak naprawd nie dbam o to. Ju nie. Nie po tym, co si zdarzyo tam pod szczytem wzgrza. Ciekawe, co zdarzyoby si potem, gdybym dalej si wspina i dotar do szczytu. Tam wanie objawia si triumf Mercera i tam ma miejsce koniec wielkiego, wiecznego cyklu. Ale jeeli to ja jestem Mercerem, pomyla, nigdy nie bd mg umrze, przez dziesi tysicy lat. Mercer jest niemiertelny. Ponownie unis suchawk, eby zadzwoni do ony. I znieruchomia.

Rozdzia XXII
Odoy suchawk i nie spuszcza wzroku z miejsca, ktre poruszyo si. Maleki wzgrek pomidzy kamieniami. Zwierz, pomyla. Poczu, jak serce zaczyna bi pod nadmiernym obcieniem. Wiem, co to jest, uwiadomi sobie. Nigdy przedtem tego nie widziaem, ale znam ze starych filmw przyrodniczych, ktre wywietlaj w rzdowej telewizji. S wymare! powiedzia do siebie. Szybko wydoby pogniecionego Sidneya i zacz przewraca strony trzscymi si palcami. ROPUCHA (Bufonidae), wszystkie odmiany... Wymare od wielu lat. Stworzenie szczeglnie drogie Wilburowi Mercerowi, podobnie jak osio. Ale ropuchy przede wszystkim. Musz mie pudeko. Rozejrza si wokoo, ale nie zobaczy na tylnym siedzeniu niczego odpowiedniego. Wyskoczy na zewntrz, podbieg do baganika hovera i otworzy go. Znajdowa si w nim kartonowy pojemnik, a w nim zapasowa pompa paliwowa. Wyj pomp, znalaz troch paku i poszed wolno w stron ropuchy nie spuszczajc z niej oczu. Dostrzeg, e ropucha zlewa si cakowicie z powierzchni i wszechobecnym pyem. By moe ewoluowaa, przystosowujc si do nowego klimatu tak samo, jak przystosowywaa si do wszystkich dotychczasowych klimatw. Gdyby si nie poruszya, nigdy nie byby w stanie jej zobaczy, mimo e znajdowaa si w odlegoci zaledwie dwch metrw. Co si dzieje, jeeli si znajdzie kiedy si znajdzie zwierz uznane za wymare? zapyta sam siebie, prbujc sobie przypomnie. Zdarzao si to tak rzadko. Chyba Gwiazda Zasugi od Narodw Zjednoczonych i stypendium. Nagroda w wysokoci milionw dolarw. I na dodatek odnalezienie stworzenia najbardziej witego dla Mercera. Jezu, pomyla, to niemoliwe. Moe to wynik uszkodzenia mzgu, rezultat dziaania radioaktywnoci. Jestem specjalem, pomyla. Co mi si stao. Tak jak temu kurzemu mdkowi Isidore i pajkowi. To, co zdarzyo si jemu, przytrafio si rwnie mnie. Czy to dzieo Mercera? Ale ja jestem Mercerem, to moje dzieo. Znalazem ropuch. Odnalazem j, poniewa patrz oczyma Mercera.

154

Usiad w kucki, tu przy ropusze. Rozkopaa wir, eby cho czciowo si ukry i przesuwaa zadem py. Nad powierzchni ziemi stercza wic jedynie czubek jej paskiej gowy i oczy. Jej przemiana materii niemal ustaa, aba zapada w co w rodzaju transu. Oczy nie byszczay, nie rejestroway jego obecnoci i Rick z przeraeniem pomyla: zmara, moe z pragnienia. Ale wreszcie poruszya si. Odstawi pudeko na bok i zacz starannie odgarnia piasek z ropuchy. Nie sprzeciwiaa si, ale oczywicie nie uwiadamiaa sobie jego obecnoci. Kiedy podnis ropuch, poczu, e jest chodna. W doniach Ricka jej ciao wydawao si suche i pomarszczone, niemal zwiotczae i tak zimne, jakby ya w grocie pooonej wiele mil pod ziemi, daleko od soca. Teraz ropucha si poruszya, sabymi tylnymi apami usiowaa wyswobodzi si z jego ucisku, instynktownie pragnc uciec. Bardzo wielka, pomyla Rick, wyronita i mdra. Na swj sposb zdolna przey nawet wtedy, kiedy nam niezbyt si to udaje. Ciekawe, gdzie znajdzie wod, aby zoy skrzek. A wic to wanie widzi Mercer, pomyla, starannie zawizujc kartonowe pudeko, owijajc je sznurkiem znowu i znowu. ycie, ktrego nie moemy ju dostrzec, ycie starannie ukryte a po czubek gowy w trupie martwego wiata. W kadym okruchu ulu we wszechwiecie Mercer dostrzega zapewne niewidoczne objawy ycia. Teraz wiem, pomyla. I skoro ju raz popatrzyem oczyma Mercera, pewnie nigdy ju nie przestan. I aden android, pomyla, nie obetnie ci ng. Tak jak zrobiy to z pajkiem kurzego mdka. Pooy starannie zawizane pudeko na siedzeniu samochodu i usiad za kierownic. To tak, jakbym znowu by dzieckiem, pomyla. Poczu, e spada z niego cay ciar, straszliwe, przygniatajce zmczenie. Poczekaj, a Iran o tym usyszy. Schwyci suchawk i zacz wybiera numer. Nagle jednak przerwa. Zrobi jej niespodziank, postanowi. Powrotny lot do domu zajmie mi zaledwie trzydzieci albo czterdzieci minut. Z zapaem wczy silnik i wkrtce potem wzbi si w niebo, lecc w stron San Francisco, pooonego w odlegoci siedmiuset mil na poudnie. *** Iran Deckard siedziaa przy modyfikatorze nastroju Penfielda, dotykajc tarczy numerycznej prawym wskazujcym palcem. Nie wybieraa jednak numeru. Czua si nazbyt bezsilna i saba, eby cokolwiek robi. Przytoczona ciarem, ktry zagradza jej przyszo i wszelkie moliwoci, jakie byy w niej zawarte. Gdyby Rick by na miejscu, pomylaa, zmusiby mnie do wybrania 3, dziki czemu przyszaby mi ochota wybra co istotnego, jeeli nie rado, to moe 888, pragnienie ogldania telewizji bez wzgldu na to, co jest wywietlane. Ciekawe, co jest wywietlane, pomylaa. I znowu zacza si

155

zastanawia, gdzie si podzia Rick. Moe wrci prdko, a moe nie, powiedziaa do siebie i poczua, jak jej koci kurcz si pod wpywem mijajcego czasu. Rozlego si stukanie do drzwi. Odoya instrukcj Penfielda i zerwaa si, mylc, e nie musi ju wybiera, ju wszystko zaatwione jeeli to Rick. Podbiega do drzwi i otworzya je szeroko. Cze powiedzia. Sta przed ni z rozcitym policzkiem, w zmitym i szarym ubraniu, nawet jego wosy przesycone byy kurzem. Jego donie, twarz... Py pokrywa cae jego ciao, z wyjtkiem oczu. Jego oczy pony zachwytem jak u maego chopca. Wyglda, pomylaa, jakby do tej pory udawa, a teraz nadesza pora, eby zakoczy gr i wrci do domu. Aby odpocz, umy si i opowiedzie o cudownych wydarzeniach dnia. Ciesz si, e ci widz rzeka. Mam co. W obu rkach trzyma kartonowe pudeko. Nie odstawi go od chwili, kiedy wszed do mieszkania. Zupenie, pomylaa, jakby zawierao co zbyt kruchego i cennego, aby si z tym rozsta. Chcia bez przerwy trzyma to w doniach. Przygotuj ci filiank kawy powiedziaa. Dosza do piecyka, przycisna guzik kawa i po chwili postawia na stole przed krzesem Ricka ogromny kubek. Usiad, nie wypuszczajc pudeka, a na jego twarzy w dalszym cigu pozostawa ten sam wyraz radosnego zdziwienia. Nigdy w yciu nie widziaa go rwnie podnieconego. Co musiao si mu przydarzy od chwili, kiedy widziaa go po raz ostatni. Od ubiegej nocy, kiedy polecia swoim hoverem. A teraz wrci i przynis ze sob pudeko. Trzyma w nim wszystko, co si mu zdarzyo. Bd teraz spa owiadczy. Cay dzie. Zadzwoniem i porozumiaem si z Harrym Bryantem. Poradzi, ebym wzi wolny dzie i odpocz. I to wanie mam zamiar zrobi. Ostronie postawi pudeko na stole i sign po kubek. Posusznie, poniewa tak sobie yczya, wypi kaw. Usiada naprzeciw niego i zapytaa: Co masz w pudeku, Rick? Ropuch. Czy mog j zobaczy? Obserwowaa, jak rozwizuje pudeko i zdejmuje pokrywk. Och zawoaa na widok ropuchy. Z jakiego powodu przestraszya si. Czy gryzie? spytaa. We j. Nie ugryzie. Ropuchy nie maj zbw. Rick podnis ropuch i poda j Iran. Opanowujc odraz, wzia j. Mylaam, e ropuchy wymary powiedziaa i obrcia zwierz do gry brzuchem, zainteresowana jego koczynami. Miaa wraenie, e s niemal bezuyteczne. Czy ropuchy skacz tak jak aby? Chodzi mi o to, czy mogaby niespodziewanie wyskoczy mi z rki.

156

 Ropucha ma sabe koczyny wyjani Rick. Wanie nogi rni j od aby. To, i sprawa wody. aby yj w pobliu wody, ale ropuchy mog mieszka na pustyni. Znalazem j wanie tam, w pobliu granicy z Oregonem. W miejscu, gdzie wszystko wygino. Wycign rk po ropuch. Ale Iran odkrya co. Wci trzymajc j do gry brzuchem dotkna podbrzusza, namacaa paznokciem malek pokryw i otworzya j. Och. Jego twarz pospniaa stopniowo. Tak. Widz. Masz racj. Z przygnbieniem patrzy bez sowa na faszywe zwierz. Wzi je od Iran, przez chwil bada jego nogi, robic wraenie zupenie zdezorientowanego jakby nie do koca by w stanie zrozumie. Potem ostronie odoy ropuch do pudeka. Ciekawe, w jaki sposb dostaa si na te pustynne obszary Kalifornii. Kto musia j tam podoy. Nie sposb zgadn, po co. Moe nie powinnam ci mwi, e jest elektryczna. Wycigna do i dotkna jego ramienia. Czua si winna widzc zasz w Ricku zmian. Nie odpar Rick. Dobrze, e wiem. Albo raczej... Umilk na chwil. Wol wiedzie. Czy chcesz skorzysta z modyfikatora nastroju? eby poczu si lepiej? Zawsze bardziej na ciebie dziaa, w o wiele wikszym stopniu ni na mnie. Wszystko bdzie w porzdku. Pokrci gow, jakby chcc si otrzsn. Wci czu si oszoomiony. Pajk, ktrego Mercer da Isidore, temu kurzemu mdkowi, te by pewnie sztuczny. Ale to nie ma znaczenia. Elektryczne zwierzta te maj swoje ycie. Bez wzgldu na to, jak jest ndzne. Wygldasz, jakby przeszed na piechot tysic mil powiedziaa. To by dugi dzie. Skin gow. Id do ka i wypij si. Popatrzy na ni, jakby nagle zdziwiony. Wszystko ju skoczone, prawda? Miaa wraenie, e z penym zaufaniem czeka na potwierdzenie. Zupenie, jakby jego wasne odczucia nie miay adnego znaczenia. Traktowa swoje sowa z niedowierzaniem. Nie staway si prawdziwe, dopki ich nie potwierdzia. Skoczone powiedziaa. Boe, c za maraton rzek Rick. Kiedy zaczem to zadanie, nie sposb byo nie skoczy. Trwao to do chwili, kiedy dopadem Batych, a wwczas nagle nie miaem ju nic do roboty. I wtedy... Zawaha si, najwyraniej zdziwiony tym, co mwi. To byo najgorsze powiedzia. Po tym jak skoczyem, nie mogem przesta, poniewa gdybym przesta, nie pozostaoby mi ju nic innego. Miaa racj mwic mi, e jestem tylko prymitywnym gliniarzem z prymitywnymi apami gliniarza.

157

 Ju tak nie uwaam odpara. Czuj si po prostu bardzo szczliwa, e jeste tu, gdzie powiniene by w domu. Pocaowaa go i miaa wraenie, e sprawia mu przyjemno. Twarz Ricka rozpromienia si niemal jak przed chwil, zanim pokazaa mu, e ropucha jest elektryczna. Czy uwaasz, e postpiem le? zapyta. To, co zrobiem dzisiaj? Nie. Mercer powiedzia, e le, ale mimo wszystko powinienem to zrobi. Niesamowite. Czasem lepiej jest zrobi co zego ni dobrego. Ciy na nas kltwa powiedziaa Iran. O tym naucza Mercer. Py? zapyta. Zabjcy odnaleli Mercera, kiedy mia szesnacie lat, Powiedzieli mu wwczas, e nie moe cofa czasu i przywraca ycia. A wic obecnie moe jedynie poda wraz z yciem, zmierzajc tam, gdzie ono do mierci. I to zabjcy ciskaj kamieniami, to ich dzieo. Wci go przeladuj. Wszystkich nas, prawd mwic. Czy to jeden z nich rozci ci do krwi policzek? Tak odpar sabo. Pjdziesz teraz do ka? Jeeli ustawi modyfikator nastroju na 670? A co to daje? zapyta. Zasuony odpoczynek odpara Iran. Wsta i wyprostowa si z blem. Twarz mia senn i pobrudon, jakby na jej powierzchni przez wiele lat toczono tysice bitew. A potem wolno poszed w stron sypialni. Dobrze powiedzia. Zasuony odpoczynek. Wycign si na ku i z jego ubrania i wosw opad kurz na biae przecierado. Iran uwiadomia sobie, e nie ma potrzeby wczania modyfikatora nastroju w chwili, gdy nacisna guzik. Szyby w sypialni zrobiy si nieprzejrzyste. Szare wiato dnia znikno. Lecy na ku Rick po chwili ju spa. Staa przy nim przez chwil i obserwowaa, upewniajc si, e nie obudzi si nagle i nie usidzie na ku ogarnity strachem przed czym, co zrobi dzi w nocy. A potem wrcia do kuchni i ponownie usiada przy stole. Tu obok niej elektryczna ropucha chodzia, szeleszczc pakuami wewntrz swojego pudeka. Iran zastanawiaa si, co ona je i jak naley j konserwowa. Uznaa, e pokarmem s pewnie sztuczne muchy. Otworzya ksik telefoniczn na tych stronach i odnalaza haso zwierzt obsuga, elektryczne. Wybraa numer i kiedy zgosia si ekspedientka, powiedziaa: Chciaabym zamwi funt sztucznych much, ktre naprawd lataj i brzcz. Czy to dla elektrycznego wia, prosz pani? Ropuchy odpara.

158

 W takim razie polecaabym nasz mieszany zestaw pezajcych i latajcych owadw, w skad ktrego wchodz... Muchy wystarcz owiadczya Iran. Czy dostarczycie je pastwo? Nie chciaabym wychodzi z mieszkania. M pi i wol mie pewno, e dobrze si czuje. Proponuj rwnie powiedziaa sprzedawczyni aby kupia pani dla ropuchy stale odnawiajc si kau. Chyba e jest to ropucha rogata, bo w takim razie radziabym zestaw zawierajcy piasek, rnobarwne kamyki i kawaki szcztkw organicznych. I jeeli ma pani zamiar regularnie stosowa cykle ywieniowe, proponuj, aby zamwia pani w naszym wydziale technicznym okresowe przegldy jzyka. W przypadku ropuch jest to niezmiernie istotne. Doskonale powiedziaa Iran. Chc, eby dziaaa idealnie. Mj m jest bardzo do niej przywizany. Podaa swj adres i odoya suchawk. I czujc si o wiele lepiej, przygotowaa sobie wreszcie filiank gorcej czarnej kawy.

SPIS TRECI
Rozdzia I Rozdzia II Rozdzia III Rozdzia IV Rozdzia V Rozdzia VI Rozdzia VII Rozdzia VIII Rozdzia IX Rozdzia X Rozdzia XI Rozdzia XII Rozdzia XIII Rozdzia XIV Rozdzia XV Rozdzia XVI Rozdzia XVII Rozdzia XVIII Rozdzia XIX Rozdzia XX Rozdzia XXI Rozdzia XXII 4 12 19 25 33 42 47 57 66 76 82 87 97 103 111 122 129 134 142 147 149 154