Nghin cu kh nng x l amoni trong nc bng nano MnO2 - FeOOH mang trn laterit ( ong) bin tnh : Lun

vn ThS. Ha hc : 60 44 41 \ Nguyn Th Ngc ; Nghd. : PGS.TS. Trn Hng Cn

Do thc trng h thng cp - thot nc, x l nc cp v nc thi, cht thi rn cha ng b, cng thm l s pht trin ca cc ngnh cng - nng nghip ngy mt tng trong thi gian gn y, cha k n cc qu trnh din ra trong t nhin, iu kin a cht - thy vn phc tp vng chu th sng Hng gy cho ngun cp nc duy nht hin nay - ngun nc ngm, nguy c nhim ngy mt cao, trong c nhim cc hp cht cha nit. Theo kho st ca cc nh khoa hc, phn ln nc ngm vng ng bng Bc B nh H Ni, H Ty, Ninh Bnh, Hi Dng... u b nhim bn amoni ( NH + ) rt nng, vt tiu chun cho php nhiu ln. 4 Ti H Ni, H Ty, H Nam, Nam nh, Ninh Bnh, Hi Dng, Hng Yn, Thi Bnh, xc sut cc ngun nc ngm nhim amoni nng cao hn tiu chun l khong 70 - 80%. Theo tiu chun v sinh nc n ung, da trn Quyt nh s 1329 ca B Y t, nc sinh hot t chun mc hm lng amoni l 1,5 mg/L. Trn thc t, kt qu phn tch cc mu nc u vt qu ch tiu cho php, nhiu ni cao hn t 20 n 30 ln. Tng nc ngm trn (cch mt t t 25m n 40m) - ni ngi dn khai thc bng cch o ging khoan - nhim nng nhiu ni. in hnh l x Php Vn c hm lng amoni l 31,6 mg/L, phng

Tng Mai c hm lng amoni 13,5 mg/L, cc phng Trung Ha, x Ty M, x Trung Vn... u c hin trng tng t. Nguy hi hn, mc nhim ang tng dn theo thi gian. Trong nm 2002, ti x Yn S, hm lng amoni l 37,2 mg/L, hin nay tng ln 45,2 mg/L; ti phng Bch Khoa, mc nhim t 9,4 mg/L, nay tng ln 14,7 mg/L; c ni cha tng b nhim amoni, song nay cng vt tiu chun cho php nh Long Bin, Ty M, ng Ngc... Hin nay, bn ngun nc nhim bn lan rng trn ton thnh ph. Tng nc ngm di (cch mt t t 45m n 60m) l ngun cung cp cho cc nh my cng b nhim bn. ti "Nghin cu x l nc ngm nhim bn amoni" do S Giao thng Cng chnh H Ni nghim thu nm 2010 cho thy: "Do cu trc a cht, nc ngm, nh my nc Php Vn, H nh, Tng Mai c hm lng st v amoni ( NH + ) vt qu tiu chun cho php kh 4 nhiu. Ti nh my Tng Mai, hm lng NH + l 6 12 mg/L, c khi ln ti 4 18 mg/L; ti H nh, hm lng NH4+ l 12 20 mg/L, c khi ln ti 25 mg/L; ti Php Vn, hm lng NH4+ l 15 30 mg/L, c khi ln ti 40 mg/L [1, 2, 3].

Hin nay vn nc sinh hot b nhim amoni ang l vn c rt nhiu nh khoa hc quan tm. tm c mt phng php x l amoni hiu qu v ph hp p dng cho x l nc n ung, sinh hot ang l vn rt cp thit.

T mt s kt qu thc nghim cho thy MnO2 trong iu kin nht nh c th oxi ha mt phn NH4+ thnh N2, NO2- v NO3-. Nh vy nu MnO2 kch thc nanomet th kh nng oxi ha NH4+ ca n l rt cao. Vi nhng k vng v cu trc cha hon chnh ca MnO2 kch thc nanomet chng ti s dng vt liu MnO2 mang trn laterit x l amoni trong nc. Nu nghin cu ny em li kt qu tt th vt liu trn thc s rt c ngha trong x l nc cp b nhim do n va c th x l c mt s kim loi nng trong nc li va c th x l amoni trong nc. u tin, chng ti to vt liu MnO2 mang trn laterit bin tnh nhit (VL1) v MnO2 c kch thc nanomet mang trn laterit bin tnh nhit (VL2). chng minh MnO2 thc s c kch thc nanomet chng ti tin hnh chp nh SEM kho st cu trc ca vt liu Sau khi iu ch thnh cng hai loi vt liu v chng minh c vt liu VL2 thc s c MnO2 kch thc nanomet mang trn laterit, chng ti s dng hai loi vt liu to c kho st kh nng x l amoni theo thi gian v cho hiu sut x l kh cao: vt liu VL1: t hiu sut x l 55% sau 4 gi v vt liu VL2 t hiu sut x l 63% sau 2 gi. ng thi c 2 qu trnh hp ph v oxi ha din ra trong qu trnh kho st do chng ti tin hnh kho st kh nng x l amoni ca 2 vt liu theo 2 hng: Th nht, kho st thi gian t cn bng hp ph ca cc vt liu v ti trng hp ph cc i i vi amoni c th ca VL1 l 2.48mg/g, thi gian t cn bng hp ph l sau 4 gi v ca VL2 l 21.4mg/g, thi gian t cn bng hp ph l sau 3 gi.

Th hai, nghin cu kh nng oxi ha amoni thnh N2, NO2- v NO3-. Vi nng NH4+ ban u l 100ppm, khi c mt vt liu, Mn2+ v sc kh lin tc th lng NO3- c to ra nhiu nht 18.87 mg/l sau 24 gi. Tin hnh kho st kh nng x l amoni bng m hnh ng tuy nhin hiu xut x l kh thp. Cui cng, chng ti d on 1 s c ch oxi ha amoni thnh N2, NO2-, NO3-, khi c mt MnO2 kch thc nanomet, ion Mn2+ v O2 ha tan.