- PASCAL IDE

Lm vic c phng php : Mt b quyt ca s thnh cng

(Cm nang ca sinh vin Cng gio)
Dch t nguyn tc :
"Travailler avec mthode, c'est russir", nxb. Le Sarment - FAYARD 1989

Nhp

1. Mc tiu Mc tiu ca cun sch ny l trnh by nhng phng php lm vic tr thc cho ngi Kit hu. Tuy nhin, ngay t u chng ta cn phi nht tr vi nhau v ngha ca 3 hn t sau y. Trc ht l phng php, ch khng phi l k thut. Phng php l mt t rt ra t ch hodos trong ting Hy lp, c ngha l "con ng" : tp tnh mt phng php lm vic tr thc l vic ring ca mi ngi, tng t nh mi ngi phi chn ly mt con ng ring cho mnh trong cuc sng. Ngi ra, tp luyn cho thnh tho mt phng php s mt nhiu th gi, v phi da trn nguyn tc ca Socrate - mt nguyn tc phi ghi bng ch vng u cc sch hc ca mnh : "Hy bit ly mnh". K thut l mt ci g lm sn ; cn phng php th vt ln trn cc chun mc. Nh th, cun sch ny s cung cp cho cc bn nhng phng th cn s dng mt cch cht ch nhng khng cng nhc. V ng theo l tng, mt phng php cn c b tc, ng dng v thch nghi theo nhu cu ring ca cc bn, di s hng dn ca mt bc n anh no . K , nhng phng php ny c lin h trc ht n cuc sng ca cc sinh vin (hiu l nhng ngi ang theo hc bc i hc). V th, mt s lu ghi ra trong sch ny dnh ring cho cc sinh vin. Nhng ni th khng c ngha l tc phm ny hn tn khng thch hp trao vo tay cc hc sinh bc trung hc (t lp 10 tr ln), cc sinh vin bc cao hc hay hn na v nhng ngi tt nghip i hc vn tip tc lm vic tr c (y ng ra phi l trng hp ca mi ngi chng ta !), hoc nhng ph huynh quan tm ti vic hc hnh ca con ci. Mi s dng tp sch ny vi mt s thch nghi, d nhin, u ng c hoan nghnh. Sau cng, cc phng php c m t trong sch ny u lin h n mi sinh vin, k c nhng sinh vin khng theo Kit gio, v tr nh hay tr hiu u l ca bn tnh con ngi m ! Tuy vy, tp sch mng ny vn u tin dnh cho cc Kit hu, mang mt nhm r rt l trnh by cho thy hng ngn sinh vin kit gio sng th no, kt hp su xa v sng ng vic hc hnh vi c tin ca mnh lm sao : h s khng phi chn

Lm vic c phng php

bn ny b bn kia hay ngc li, nhng ch vic khm ph ra c mt s cng sinh gia hai bn, lin quan n tn b cuc sng ca h (cf. Chng I).1 2. Tc gi vit ln cun sch ny, tc gi kn mc t nhiu ngun khc nhau, trong ng k nht l chnh kinh nghim ca tc gi. C i nghin cu hc hnh, tc gi c may mn theo ui khoa hc ln vn chng, v t nhn ra ngnh no cng c nhng i hi ca n. Suy ngh v nhng chin thut p dng trong khi lm vic, tc gi dn dn nh hnh c mt s qui tc v lut l. Ri qua nhng trao i vi cc sinh vin khc, tc gi nhn ra nhng hiu qu ca nhng qui tc v lut l . Nhng nm ging dy cc phng php ny Paris cng nh cc tnh cho php tc gi kim chng hiu nng ca cc phng php y, cng nh mi da, sp xp v b sung thm cc phng php y. Cui cng, tht l sung sng khi cng ngy cng c nhiu tc phm dnh ni v cc phng php lm vic tr thc : nhng t liu y khng b tc gi b qua (trong s ny phi nhn nhn gi tr ca nhng tc phm c in nh ca J. Guitton v A.D. Sertillanges). Tuy vy, v nhng l do chung, khng c cun sch no trong s tm hiu vic hc hnh di c hai gc cnh : thing ling v c phng php. Th m, kt hp c hai gc cnh qu l quan trng i vi th gii hm nay, v ngi Kit hu v cn hn th na cc sinh vin kit gio hin thi ang c xu hng mun ngn i hai cuc sng, cuc sng tr thc v cuc sng thing ling. Chnh v thao thc mun an kt, ch khng phi pha trn hay xp cnh nhau hai thc ti v phng ha hp vi nhau (gn nh mt ha tin c 2 tng : tng t nhin v tng siu nhin), m tc gi bin son tng trang sch ny theo mt b cc m cc bn s thy sau y. 3. Li ch C cn trnh by ch li ca mt cun sch nh va ni khng ? Ngy no tc gi cun sch ny cng c dp gp cc sinh vin ang "bi" trong cc bi v hay ch t c thnh tch bng 1/10 kh nng ca h. Cu ni ca Edison tht l su sc : "Thin ti l s kt hp ca 10% kh nng thin ph v 90% kh nng luyn tp".2 Mun ng dng vo ti chng ta ang bn trong cun sch ny, c th thay ch "thin ti" bng "thnh cng trong hc tp" v "bng phng php lm vic" (v c th thm : Thnh cng trong hc tp l do 100% qui kt ca Cha Thnh Thn, v mi s sng ng c l do Ngi !)3 Cc phng php sp bn sau y c rt nhiu li im. Li im th nht - trc c hiu nng ca phng php - chnh l to c s bnh an : khng c g gy p lc tinh
1

Ban co biet rang Hoa Ky, a so cac sinh vien va ca cac hoc sinh eu phai danh chng 40 gi e hoc phng phap lam viec tr thc khong ? Tac gia chi ch ay khi noi :"Thien tai la s ket hp cua 10% gi hng ("inspiration" : thoi vao) va 90% o mo hoi ("transpi-ration" : phat ra").

"Qui ket" : "conspiration".

Nhp

thn hn l tnh trng phn tm hay cm gic bc bi v khng khai thc c tt c mi kh nng ca mnh. Th m khoa phng php lun ny s ng vai tr ca mt ngi th lm vn : nh ht mi dy leo ang lm bn ngt ngt v ta ht nhng g ang cn tr s pht trin ca bn. ng vi cho rng y l nhng phng php c tnh cch mng ! ng hn, ch l s trin khai cc trc gic m trc y c th bn linh cm m mng. Cc phng php ny s cng c v xy dng mt cch khoa hc nhng g trc y ch mi l mt kin, mt cm ngh ni bn. 4. B cc Ch cn c qua cc ta ca cc chng l bn c th n c b cc ca cun sch : sau mt chng kh tng qua trnh by c im ca vic lao ng theo tinh thn kit gio (chng 1), ta s ln lt tm hiu cc ch sau :
+ iu kin v hn cnh hc tp

Nu l nh qun s, ngi ta s ni "binh php". i vi mt sinh vin kit gio c s h tng y s gm 3 mt : thn xc (Chng 2), tnh cm (Chng 3) v i sng tm linh (Chng 4) ; i sng tm linh s xoay quanh vic cu nguyn d khng phi ch c th, nh cc chng kia s cho thy (t Chng 2 n Chng 4).
+ Vic hc ng ngha

B ra ngi nhng c im ca mi mn hc, vic hc ni chung s xoay quanh 3 cng vic k tip nhau sau y : 1. Ly "nt" (notes) : k thut ly nt (hay ghi ch) (Chng 5). 2. Hiu bi : cc chin thut gip hiu bi (Chng 6). 3. Hc bi : cc phng php nh bi (Chng 7). Cng ng qun mt trng hp lm vic tr thc c bit l thi c (Chng 8), d khng phi l mt cng vic tr c ring r. 5. Sau cng, vi li cn dn thc tin gip bn c cun sch ny thoi mi v hiu qu hn, v mt s ngi c th cho l sch qu di. y th nhng chng ti ch ch cp ti nhng g chung cho ht mi vic hc hnh, tr mt i lu c bit hn mt vi ch trong sch. Chng hn, sch khng ni ti vai tr b tr ca tin hc trong vic hc tp. Chng ai ph nhn l cng ngy tin hc cng ph bin. Chng ta s c dp nhn thc iu , c bit khi ni v vic qun l t phiu t liu (Chng 5), hay khi ni ti vic ln k hoch hc tp (Chng 3), v.v...
+ Mi chng trong sch ny c phn no

c lp. Bn c th hiu v p dng chng y, m khng cn lin h n cc chng khc. Tuy nhin, kinh nghim cho thy tht l sai lm khi tch n ra khi tn b cun sch. Th t tt nht nn theo khi c sch ny vn l th t c sn ca cc chng. Mt phn v th t y rt hp l ; ng khc, khi nu ra mt vn chng ny cho bn gii quyt, ngi ta gi thit l bn nm c nhng kin cung cp cc chng trc. Chng hn, mun tp trung (chng 3), trc tin phi c s qun bnh trong i sng (chng

Lm vic c phng php

2) ; hay mun nh bi hc (chng 7) phi hiu r bi (chng 6) hoc phi ly "nt" tht ng (chng 5).
+ trc tin ca sch ny l mt thc tin

V th, sch loi b mi kiu cch vn chng v chn cch trnh by c h thng, chia thnh phn ln ri thnh phn nh v mun cho r rng sng sa. B li, ng ngh sch ny c mau chn v d di ngc li, v trong sch c cc hnh v v cc trch dn. 4 Xin hoan nghnh mi ngh ca c gi nhm sa cha hay ci thin cun sch ny. ng hiu lm ca tc gi khi c thy bt php trc tip v nhiu ng t th ra lnh ("hy lm nh th ny, ng lm nh th kia"). Tc gi ch mun a ra nhng li khuyn, ch khng h mun ln lp mt cch c n chuyn ch. Tuy nhin, s khng v ch u, nu thnh thong bn t ra tn nhim mt s ngh ca tc gi v em ra thc hnh, d bn cha thy ch li hay kt qu trc tip ca nhng ngh y. Ni chung, thi gian l ng thy tt nht ca bn, thi gian s thng cho bn v ngoan ngn v nhn ni thc hnh cc ngh y. D nhin, khng nn dng sch ny km vi cc sch chuyn mn hn trnh by cc k thut c nhanh, tp vit ng chnh t chng hn. Khng th ni v ht mi chuyn mt cch chi tit c ch trong mt cun sch. + ng trc con s cc li khuyn a ra trong sch ny v khong cch c th chun n d dng gia nhng g li khuyn y ra vi nhng g bn ang sng, bn ch vi nn lng. Sch ny nhm ti mt l tng, m khng ai c th mt sm mt chiu t ti c. Cng ta nh mun chy 100 mt trong vng 10 giy, hn l ta phi tp luyn nhiu. Tt hn ht l hy "ra khi bng nhng ng sng nh" (nh li thnh Tma Aquin dy) v v th hy nh cho mnh mt vi mc tiu cng lc. C th, giai on u, bn nn chn cho mnh mt s thay i n gin v d chu nht (nh n im tm y , ngh mt cht sau mi gi...). Ri, khi quen np, (sau mt tun chng hn), hy bc sang mc tiu th hai (d nhin, vn khng b mc tiu trc). Dn d bn s ngc nhin trc nhng thay i su xa trong i sinh vin ca mnh v xa hn, trong i sng ca mnh ni chung, v "c cho ti bit bn hc tp th no, ti s cho bn bit bn l ai !"

V ly do ky thuat , chung toi rat tiec phai bo qua cac hnh ve trong ban dch nay.

Nhp

"No hi tn dn trong x, hy can m vo vic ! V c Ta vi cc ngi. l li Thin Cha phn" (Kng 2,4)

Lm vic c phng php

Chng Mt

Quan im ca kit gio v vic lao ng tr c

Quan im ca kit gio v lao ng ni chung

1. Ai lao ng ?
+ Con vt chng ? my mc chng ?

Khng, v "khng th gi l lao ng nhng hot ng ca cc to vt gn lin vi nhu cu tn sinh ca chng" (c Gioan Phaol II, tng hun "Laborem exercens" 1981, phn
Nhp .)(T nay, cc trch dn t tng hun ny s c ghi vn tt l c Gioan Phaol II v k l s th t ca on trch trong tng hun).

+ Chnh con ngi

Lao ng chnh l mt trong nhng c im phn bit con ngi vi con vt : "ngay t nguyn thy con ngi c mi gi lao ng" (c Gioan-Phaol II, Dn nhp). Tuy nhin, mt i khi con ngi khng th lao ng c, nh b tht nghip chng hn. Th m "lao ng l du chng t mt ngi ang sng trong mt cng ng cc ngi v" (c Gioan-Phaol II, Dn nhp). Chnh v vy, tht nghip lm cho con ngi cm thy c n v sau cng cm thy tuyt vng.
+ Nhng bn c ngh l Cha cng lm vic khng ?

"Cha Ta lun lm vic" (Ga. 5,17).5 2. Ti sao bn lm vic ?

+ Nhng l do ca th gian

Lm vic kim tin. Th nhng, "ci r ca mi s d l lng tham lam" (1Tm. 6,7).
5

c chi viec lao ong bang chnh oi tay cua mnh se lam dau bay to s nhn nhan va qu trong kiep con ngi ti mc phai nghieng mnh chao. Ngay ngay ta hay nghien mnh chao con ngi bang cach cui au lam viec. Hay luon nh : "Toi khong c at mnh tren ai a so quan chung". Lanza del Vasto, "Principes et preceptes du retour a l'evidence", Ed. Gonthier-Denoel".

v vic lao ng tr c

Quan im ca kit gio 7

Lm vic c i du lch, c kh nng mua mt dn my Hi-Fi, v.v... Lm vic c thng tin, c ni ting, c vinh d, c thm quyn lc
(Hc. 10,15).

Lm vic lm vic : l khi ti lm vic nh ci my hoc ch v bn phn. Th m t do ca bn trc ht l kh nng yu thng. V bn ch th hin kh nng yu thng trc mt iu thin ho c bn xem l thin ho. Chnh v th, cc ng lc thc y bn lm vic rt quan trng (cf Ch. 3). Bn ng do d xt li cc ng lc y thng xuyn, i khi phi xt li mi tun my bn. cng l khi lm vic theo quan im ca thuyt duy vt : bin lao ng thnh ngu tng, cho "lao ng l con ngi". ang khi c Gioan-Phaol II ch ni "lao ng l mt trong nhng c im ca con ngi". cng l trng hp ca mt sinh vin qu bi ri, s g cng i bit trn vn. V cui cng ri vo lch lc nh nhng ngi cho rng "lm vic l cu nguyn" ri khng cu nguyn na. Phng thuc cha tr tnh trng ny l hy kinh nghim ly s gii hn ca lao ng : vic lm no cng lun lun bt tn. Cc ngi th h Do thi mun ni ln iu : khi xy xong mt cn nh h lun lun cha li khng t vin gch cui cng. Ch c Thin Cha mi hn tt c cc cng trnh. i hn ho l mt cch che y khao kht mun tm kim bn thn mnh.
+ Nhng ng lc Kit gio

"Ai khng lm vic th ng n : thay v lm vic ngi y dy mnh vo nhng chuyn khng u" (2Tx. 3,10). " Chnh khi lm vic ti mi gip c nhng ngi yu ui, v nh li li Cha ni : Cho th c phc hn l nhn" (Cv 10, 35). " Hy ly lm vinh d khi c lm vic bng i tay ca mnh" (1Tx. 4,11). "Chng ta c to dng theo hnh nh v ging vi Thin Cha" (St. 1,26). Th m "Thin Cha tm thy nim vui trong cc vic Ngi lm" (Tv. 104,31). "Ta nhn ra tc gi khi nhn vo cng trnh ca ngi y" (Kn. 13,1). " thc rng qua lao ng mnh tham gia vo cng trnh sng to, chnh l ng lc su xa nht ca lao ng" (c G.P. II,25). "Chng ta nh c tin m c nn ng hnh ng dng vi c Kit. Th m "ai tin Ti cng s lm cc vic Ti lm" (Ga. 14,12). c Kit l "mt ngi th nh Giuse, ngi Nadart", cng b mt "Tin mng v lao ng" (c Gioan-Phaol II, 26). "Ngi u ym nhn lao ng, cng nh nhn nhng hnh thc ca lao ng, khm ph thy mi vic lm l mt cch c bit cho thin h thy con ngi c to dng ging Thin Cha - ng sng to v l Cha" (c
Gioan-Phaol II, 26).

Lm vic c phng php

3. Ngi Kit hu lm vic th no ? Bn c nh lao ng m xch gn li vi c Gisu v ng bo chung quanh khng ?

+ Kit hu trc ht l ngi khng chia cuc sng ca mnh thnh tng mng m l ngi n lc thng nht cuc sng

Ti sao vy ? V Thin Cha va l tc gi ca cng trnh sng to va l ng khai sinh ra s sng siu nhin ni tm hn ta - Ngi l c hai iu cng mt trt, khng chia ct. c Gisu cng khng b chia nm x by : Ngi lun lun sng trc mt Cha
(Ga. 10,30 ; Lc. 22,42).

Th nhng, cc kit hu phi lm sao lun lun trc mt Cha trong bt mi sinh hot ca mnh (c bit l trong khi lao ng, v y l sinh hot thu ht con ngi nhiu hn ht ?) Sau y l mt s li khuyn : Cu nguyn l phng th tuyt ho gip bn thng nht i sng v tim thm sc mnh cho cuc sng ca bn (cf. Chng 4). Thin Cha hin din trong mi to vt trc tin nh nguyn nhn tc ng, lm cho to vt "sng, chuyn ng v hin hu" (Cv. 17,28). Th ngh xem ch cn mt lc thi Thin Cha khng ngh n bn na (ngha l khng yu bn na), bn s bin mt ngay lp tc ! Ta c kinh nghim phn no v iu , khi cht khm ph ra s hin din v tnh thng ca ngi khc (tnh thng 2 chiu) sao m quan trng i vi ta nh vy ! Kinh nghim c iu y khng phi l mt s bt tn hay khim khuyt u ! K , Thin Cha hin din hay phi hin din nh mt mc tiu thc y mi hnh ng ca chng ta. Ngi leo ni c c sc mnh thc hin tng ng tc l nh ngh n nim vui m mnh s cm c khi nhn xem quang cnh t trn nh ni. Cng th, ngi Kit hu cm nhn c Cha l im ti ca mnh, khng phi ch khi i x bng m trong tng hnh vi ca mnh. "Anh em c lm g, d n, d ung, hy lun lun lm v vinh danh Thin Cha" (1Cr. 10,31). c bit, c Gisu lm gng cho chng ta v s du dng, kin nhn, lun kt hp vi Cha trong khi cu nguyn cng nh trong khi lao ng. Mi n hu c Gisu ban cho ta - Ngi l ng cho ta tt c nhng g ta ang c (Ga. 1,16) - khng nhm mc ch no hn l ta chia s s sng ca Ngi (Ga. 1,4) v cm nm (Ga. 1,3a) th no l s hi ha thng nht trong cuc sng ca Ngi - ng va l con ngi va l Thin Cha. V chng, chng ta c ku gi "hy li trong Ngi" (Ga. 15,4).
"TRONG TN B CUC SNG CA MNH, V V TH TRONG CNG VIC CA MNH, NGI KIT HU PHI LM SAO CHO MNH NGY CNG THM THIT THN MT VI C KIT

bng cch tham gia mt cch sng ng nh c tin vo 3 s mng ca Ngi l lm t t, ngn s v lm vua" (c Gioan-Phaol II, 24 ; xt. Hin ch Tn l v Gio hi ca Cng ng Vatican II, s 34-36). Nu vy, th no l lm t t, ngn s v lm vua trong khi lao ng ?

v vic lao ng tr c

Quan im ca kit gio 9

+ Bn lm ngn s mi khi lao ng cha ?

a. Bng cch cho ngi khc thy th no l lao ng ch tht : l lao ng do con

ngi thc hin v thc hin cho con ngi, khng phi n l ha con ngi, nhng th hin con ngi tt p hn : "Vinh quang ca Thin Cha l chnh con ngi ang sng", nhng cng ng qun : "v s sng ca con ngi chng qua ch l nhn ngm Thin Cha" (Thnh Irn thnh Lyon, "Contre les hrsies", IV, 20,7). b. Bng cch rao ging Tin mng, ngha l loan bo Tin mng cu cho cc ng nghip ca mnh. l mt trong nhng s mng ln dnh ring cho ngi gio dn.
c. Bng cch tm kim s tht

Hy xin Thnh Thn Cha (Is. 11,2) ang ng trn ta nh ng trn c Gisu (Lc. 4,18-19) ban cho ta nhng nh sng. d. "Phi a c khn ngoan vo trong cc vic lm ca ta", v c khn ngoan thng gip ngi cng chnh trong cc vic ngi y lm (Kn. 9,10-12) ; v "lng ngi th lo tnh, nhng c hay khng l do Cha... Hy k thc vic mnh lm cho Cha, ri s thy mi k hoch ca mnh thnh cng" (Cn. 16,1-3).6 Bn c xin Cha Thnh Thn ban cho mnh nhng ngh c o khng ? V trc ht, bn c cu xin Cha Thnh Thn nng cng vic ca bn khng ?
+ Bn lm vua th no khi lao ng ?

Thin Cha trao cho bn quyn bin i mt t (St. 1,28), nhng bin i mt t l v ch li ca li ngi. Khng phi v ch li ca bn thn, m l v ch li ca nhng ngi c trao ph cho bn, cng nhn chng hn, nu bn l ch mt x nghip. V cng nh trng hp ca Thin Cha, "cc vic chng ta lm phi tr thnh nhng c ch by t lng trung thnh" (Tv. 33,4). "Vic Cha lm khin ti hoan h" (Tv. 5). Khi lao ng, bn cng nh th ch ? Bn c phi l ngi ch hin lnh v khim tn tht lng, ch cht gnh nh nhng (cf. Mt. 11,29) ln vai nhng ngi m mnh c nhim v phi sn sc ?
+ Bn lm t t mi khi lao ng cha ?

T t l ngi dng l vt v chuyn cu cho ngi khc : bn c cu nguyn cho

nhng ngi cng lm vic vi bn nhng cha bit cu nguyn l g khng ? Bn c nh dng cc vic lm ca mnh ln Thin Cha trong Thnh l, lc dng l vt, tc l lc c bit c mt bnh v ru - kt qu lao ng ca con ngi - bnh v ru tm kt tt c cng lao vt v ca con ngi ?
T t cng l ngi ca s hip nht

Chnh v th, c Gisu - v Thng T ca chng ta (Dt. 4,5) - cu nguyn : "Ly Cha, xin cho chng hip nht vi nhau" (Ga. 17,21).

c chi cac Kito hu nh chuyen tam lang nghe Li Chua va ket hp lao ong vi cau nguyen, biet c cho ng cua lao ong khong nhng trong s tien bo tran gian ma ca trong s phat trien Nc Chua" (c Gioan-Phaolo II, tong huan "Laborem exercens").

10

Lm vic c phng php

Bn c phi l ngi gii ha, u c hn th bn em n ha bnh v tha th, u c khc lc bn em i an n ? "Anh em c yu thng k th ca mnh khng ?" (cf. Mt. 5,11). K th c th l "con si nh" ang chc ginh ch ca ti, l ngi bn ng nghip ang nhc m ti. 7 "Cc nhc i lin vi lao ng" (St. 3,17 ; Hc. 2,11). Khi chu ng bao cc nhc vt v trong tm tnh hip thng vi c Kit b ng inh v chng ta, l chng ta cng tc vi Thin Cha cu nhn loi. Chng ta t ra mnh ng l mn ca c Gisu, ang vc thp gi ca mnh mi ngy ni chnh cc hot ng ca mnh" (c Gioan-Phaol
II, 27).

Bn c nh kt hp vi c Kit dng bit bao ni lo u mi ngy ln Thin Cha, nh thnh Trxa Hi ng Gisu "nht cy kim ny cu chuc th gii" v nh thnh Phaol "b sung ni thn xc ti nhng g cn thiu trong cuc kh nn ca c Kit" (Cl 1,24) ? 4. Kt qu lao ng ca ngi Kit hu
- Nim vui

"Ti tm c nim vui trong cng vic ca mnh" (Gv. 2,10). "Hng c kt qu lao ng ca mnh, cng l mt n do Cha ban cho" (Gv.
3,13).

- n Cha

"Cha s chc lnh cho nhng cng vic do chnh tay ngi lm" (nl. 28,12).
- Bnh an

"Ch lm vic mt cht thi, ti c bnh an su xa" (Hc. 51,27). "Gic ng ca ngi lao ng tht m m" (Gv. 5,11).
- Sc mnh

"Hy can m vo vic ! V c Ta vi cc ngi" (Kg. 2,4-5).

- Tn vinh Thin Cha

"D c lm g, anh em hy lm tt c tn vinh Thin Cha" (1Cr. 10,31 ; Chn l

3,17).

- Trng thnh trong cc nhn c

Cc hoa tri ca Cha Thnh Thn s ln ln trong ta (Gl. 5,22) nh du dng tin tng vo ngi khc, kin nhn trong th thch, t ch (khi nng gin, khi ghen t, khi mun xng hng xng b...), v.v....

"Ngi giao dan co kha nang va bon phan thc hien mot viec rat qu gia oi vi cong cuoc Phuc am hoa the gii, ca khi lo toan va thc hanh cac viec tran gian". (Hien che Giao hoi cua Cong ong Vatican II).

v vic lao ng tr c

Quan im ca kit gio 11

- S sng mi

Trong lao ng khng ch c "mu nhim thp gi - mt iu ht sc cn thit cho lao ng" - cn c "c Kit c nng cao ln - Ngi tr li vi cc mn mang theo quyn nng ca Cha Thnh Thn qua s sng li ca Ngi" (...) "Di nh sng Phc sinh ca c Kit, chng ta s lun lun tm thy trong lao ng tia sng ca mt s sng mi, bo hiu "tri mi v t mi" (cf. 2P 3,13 ; Kh 2,1)" (c Gioan-Phaol II, 27).8

Quan im ca Kit gio v vic lao ng tr c

1. Th no l lao ng tr c ? Phi phn bit 2 trng hp :
a. Trng hp ca cc sinh vin

- Hc hnh hay lao ng tr c vn dng ti tr khn trc tin.

Th m, mun thn th pht trin, phi tp luyn c phng php v h thng (v mt v sinh, th dc th thao...). Cng vy, nu c gio dc nghim tc v c phng php, tr khn chng ta s tng trng, c khi tng trng mt cch l lng, d ban u xem ra rt nh nhoi, ngho nn. Qu th, tht l bi t khi mi giai on u m lm cho tr khn chai cng, nh th ngay khi bt u, mi s u xong xui. nh c nhng khc bit khng th trnh c, v khng phi tt c mi ngi u theo ui mt mn hc nh nhau, v l do gin d l c rt nhiu mn hc khc nhau (cn nhiu hn l c nhiu kh nng khng ng u). Nhng trc ht, phi lun lun c mt ci nhn lc quan v mi ngi (v v chnh mnh). V mt ny, ngi lm vn, tha t cng nh sc tng trng ca ht ging, tt c u quan trng nh nhau. Hy cho ngi ln bit iu .
- Tuy nhin, tht sai lm khi c lp ha i sng tr thc

Con ngi khng phi l l tr m thi, nh cung cch c x ca nhiu sinh vin lm cho ngi ta tng th. ng bao gi qun rng mun lm mt sinh vin thnh cng th ngi tr khn (tr nh, v.v...) cn phi c mt nn tng vng chc v vt cht (Ch. 2), tnh cm (Ch. 3) v tm linh (Ch. 4). Cng mt kh nng tr tu gn nh nhau, cc sinh vin s khc nhau v cch ln k hoch, nui nhng ng lc vng chc v c mt i sng cu nguyn u n.

"Moi khi chu ng s vat va kho cc cua lao ong, trong niem hiep thong vi c Kito a chu ong inh v chung ta, la ta ang cong tac mot cach nao o vi Con Thien Chua e cu o nhan loai". (c Gioan-Phaolo II).

12

Lm vic c phng php

b. Trng hp (ha him) c n gi lm ngi lao ng tr c (in hnh l cc nh nghin cu chng hn)

c mt tc phm c in dnh cho lp ngi ny : cun "i sng tr thc" ("La vie intellectuelle") ca A.D. Sertillanges (Ed. Le Cerf). Trong tc gi lu rt nhiu l lm sao nh tr thc khng tr thnh mt ngi m hc ti mc cung in hay tr thnh mt li vt khng c xng sng hay l lng gia cc thin h ch ngha ! D nhin, tr khn lm cho ta ging Thin Cha (St. 1,26 ; cf. Thnh Tma Aquin, Tng lun thn hc (Ia. Q. 93, a.2) v pht trin tr khn l cng vic ca c mt i ngi, k c khi v ngh nghip m ta khng cn l sinh vin na. Ni th cng c ngha l nhng li khuyn t i a ra trong cun sch ny c th c p dng - vi mt vi thch nghi - cho n mn i ca bn, nu bn mun cho i sng tr thc ca bn c ti vui v hiu qu.9 2. i sng tr thc ca ngi Kit hu Tt c nhng g ni trc y v nhng g c lin quan n vic lao ng ni chung ca con ngi Kit hu, u khng v ch ; m tri li cn phi p dng chng vo vic hc hnh.
TUY NHIN, C MT VI C IM RING TRONG VIC HC HNH.

- Trc ht, phi khm ph v khm ph li rng vic lao ng tr c s nng tm tr chng ta ln khi nhng thc ti kh gic n vi mt v tr khng cn tnh bt tt nh nhng g quan st c. Hiu theo ngha ny, hc hnh gn ging nh mt cuc leo ln, lm cho ci nhn ni tm ca bn c tr nn thing ling (bt chc mt hnh nh m thnh Gioan Damascenn dng m t s cu nguyn : cu nguyn l "mt s vn cao ca tm tr n vi Thin Cha"). - Vic hc hnh cng gip ta thc c chn l l mt ci g v cu : thc ti khng phi ch l mt vt liu cn bin ch, mt phng tin th hng hay sinh tn. Thc ti cn c ban cho ta (c trc ta) ta chim ngm n trong tt c v p v s tht ca n. nh, hc hnh l c c mt s chuyn mn ngh nghip. Nhng ng v mc tiu c li y m qun rng chn l l mt iu ng cho ta tm kim v yu mn v chnh n. Hiu nh th, bn mi c c nhng giy pht tch ra khi nhng bn tm tnh tn ca mnh. - Hc hnh cn l c hi ta gp g nhiu ngi khc vi nhng suy ngh rt hp dn v khng hn trng hp vi kin ca ta. Ty theo mc ci m ca bn trong nhng cuc tip xc y, bn s tr nn bao dung hn, nim n v sn sng hn n ly s phong ph bt ng ca cc sinh vin khc. Cuc sng tng lai ca bn s tr nn sng sa nh . - c Gisu tng l mt ngi say m S Tht (Ga. 18,37) v l mt nh s phm ti gii (Mt. 13,34-35 ; Mc. 4,30).

"ieu lam cho con ngi troi vt han chnh la ho c Thien Chua tao dng theo hnh anh cua Ngi, c Thien Chua ban cho mot tr khon thong minh nang con ngi len tren cac thu vat" (Thanh Augustino).

v vic lao ng tr c

Quan im ca kit gio 13

- Thm ch c th ni s tht no cng cho ta bit i cht v S Tht tuyt i (Ga. 14,6). Cng vy, cc thc ti hu hnh cho ta bit ng sng to ra chng (Rm. 1, 20 ; Kn. 13,1 ; Cv. 17, 22t). Hy tp "nhn" ra (vi ci nhn ca con tim) Thin Cha ang hot ng trong thin nhin m bn ang nghin cu v trong thin nhin ang phn nh vinh quang ca ngi (c li sch Hun ca (39,16 ; 42,15 v c chng 43). C cc sinh vin khoa tn cng hy tp lm nh vy, v Thin Cha " dng nn mi s vi con s, vi trng lng v kch thc" (Kn. 11,20). Cch ring, v p l con ng c bit nng tm tr ta ln cng Thin Cha. S hiu bit ca bn l c hi bn phc v, ch khng khoe khoang. V th, hy lun lun kim tra xem mi khi ni, mnh c tm cch xy dng khng (2Tm. 4,2). V vn ny, bn nn c li tn b 2 th gi cho Timth, bn s gim c nhiu dp ni sung.
NHNG CNG NG GIU GIM MT S KH KHN T RA CHO VIC LAO NG TR C

- Trc ht, sinh vin b cm d kiu ngo nhiu hn nhng ngi lao ng chn tay. Nu vy, hy lun nh li cu ni tuyt vi ca thnh Tma : "Li (ni Thin Cha) khng phi l bt c li no m l Li em li Tnh yu" (Tng lun thn hc, Ia. q. 43). Ngha l vic lao ng tr c ca chng ta cng phi bin thnh tnh yu (yu Thin Cha, yu ngi khc... v yu c chng ta) : "d cho ti bit ht cc mu nhim v khoa hc, nhng nu khng c c i, ti cng chng l g" (1Cr. 13,2). - Hy dp b mi s thng thi ca mnh i (khng phi l "dp b vn ha", v vn ha ch tht s khng bp con ngi, ch c thng thi dm thi) : s thng thi s bn, khi n n t ai bn ngi. N cng s nh th khi xut pht t chnh bn. Madeleine Delbrel tng ni : "Sng qu th khng th chiu sng c". C 2 tiu chun sng khim tn : th nht l thnh thong hy chp nhn (thng l giai on u) mnh sai lm, khng bit hay khng chc chn. Du hiu ln ca tnh kiu ngo l khng bao gi th nhn mnh sai lm. Tiu chun th hai l chp nhn ngi khc ch v cho mnh... cho ngi m t nhin mnh thy l t kin thc, t sc bn hn mnh ch dy mnh. V hy nhit tnh cm n ngi y. - Sau cng, hc hnh va l ni vn cho thy va l c hi khin ta b thng tn su xa : Bn cnh tnh yu, tr khn l ci ng chm ti ta su xa nht. ng giu gim iu , m hy tp x s sao cho tt (cf. c bit Chng 3). V chnh nhng s "ngng tr" y s lm cho ngho nn nhng sinh vin ang c mt tng lai y ha hn. Hy lun lun nh mt sinh vin kit gio c lp l mt sinh vin ang lm nguy !

"ng tm nhng g qu tm tay ngi, ng kim nhng g vt qu sc lc ngi, ng t m mun bit qu nhiu vic ca Thin Cha". (Hc. 3,22).

14

Lm vic c phng php

Chng Hai

iu kin vt cht

Thn xc v vic hc hnh

1. Tn trng 4 nguyn tc c bn ca sinh l
Nguyn tc th nht Cho du vo my

B no chng ta l mt c quan ch s dng mt th nhin liu duy nht l glucose (hay cht ngt) ; n cng tiu th cc vitamin (B12, Act glutamc) v cc cht mui khng (calcium, phtpho, manhdium).
- Bi , khi hc, ng n mi th.

- ng ung thuc kch thch (tr vi th thuc an thn khng c hi). Lu ti cph : ng ung mi ngy hn 2, 3 ln. Tht ra, ta cn c-ph l do thiu ng, n sng qu t hay b cng thng. V th, hy cha tr nguyn nhn th hn. Cn nhc li : khng bao gi ung ru ! - Gi mt ch n ung qun bnh, nht l khi n thi + Thc n thc ung nn c nhiu cht ngt tiu ha chm hay nhanh ; + c cht calcium v pht-pho, c th n : pho-mt, trng, la m, tri hnh nhn, tri ph v b o ; + c cht maphdium, c th n : la m, bnh m trn , scla v rau xanh ; + c act glutamc, c th n rau, ung sa ; + c vitamin B12, c th n la m, yaourt, b o, hnh nhn, men bia ; + V hy ung ti thiu mt lt ri nc mi ngy ; thiu nc l mt trong nhng nguyn nhn u tin gy ra mt mi.
ng n bng mi kiu

Hy n ba no ra ba y, ng n vt. ng nut vi vng : mt ba n cho ng phi ko di chng na gi ng h. Nhiu chng bnh bao t l do nhng ba n vi vng v chng ra ba n.

iu kin vt cht

15

ng n mi lc

Mt ngy ca bn phi bt u bng mt ba im tm ng hng ( cung cp t 1/5 n 1/4 lng calori tiu th trong mt ngy) nh bnh m b, tri cy, trng... C ph nng ch cung cp calori l do lng ng pha trong v c th l nguyn nhn gy ra s cn co trong rut vo khong 11 gi sng. Mun n ba im tm nh va ni, phi dnh ra khong 15 pht ri mi ng ln. n tra v n ti ng gi s gip bn trnh c nhng cn co tht bao t. Hy n chng mc thi. Nu c iu kin, hy dng li gia bui sng hay gia bui chiu n dm thm : y l cch dng vic rt d chu.
Nguyn tc th hai

B no ch cn nng 2% trong tng s trng lng ca c th, nhng li tiu th 20% dng kh ca c th. V th, cn c ch tip mu cho no b tht tt. Nu vy :
- Hy lm vic vi cung cch hng dng.

Ngi vo bn hn hoi, ch khng nm khn ra (trn ging chng hn). Hy tp ht th tht tt.
Hy chn mt ni lm vic thng kh

- Loi ra ngi nhng vt dng "tiu tn" dng kh (nh bp l chng hn). - Thnh thong m cc ca s thay i khng kh. - ng c chu cy no trong phng vo ban m. - ng ht thuc, k c trong nhng lc gii lao (ngay c ht thuc cho vui thi, cng khng nn : ngi ta thng ni rng cc k s bch khoa gii l nhng ngi khng ht thuc).
Th khng kh trong lnh tht u n

Khi no ? Trong nhng lc gii lao, m i khi c trong lc lm vic na (nh khi b mt hay nhc u). Lm th no ? Lm nhng ng tc th dc tp th : ht su vo, th ra ht. Vn ng cho cc c bp khi b t.

16

Lm vic c phng php

Nguyn tc th ba Thn th mt, c lm vic t hiu qu

Hy qui nh cho mnh mt hnh thc th thao ti thiu hng tun :

Nu l mn th thao y th ty bn la chn. Mt sinh vin phi phn no sng c lp do hc hnh th cng nn tham gia nhng hnh thc th thao tp th.10
ng bao gi trong phng c ngy m khng ra ngi ti thiu na gi.

V trong lc i ra ngi, tuyt i khng ngh n cng vic d ang b xo trn v mt vn no .

Hy lun lun tn trng thi gian ng ngh, trung bnh t 7 n 8 gi (xt. S 4) Nn nh iu no cng d chu cng gip ta ngh ngi tt:

Chng hn mt bn nhc hay, mt bui ti gii tr vi bn b, mt ngy ngh cui tun min qu, tt c nhng iu ny ch kch thch bn lm vic tt hn thi.
Nguyn tc th t t thn th mnh vo trong nhng iu kin v khung cnh nh khi lm vic
l nguyn tc phn x rt ni ting ca Pavlov.

l s kt hp gia yu t kch thch c tc dng iu kin ha vi mt phn x c iu kin. Th d c in do Pavlov a ra l hnh nh minh ha r nht v vn ny. ng va cho con ch ca mnh nghe ting chung (yu t kch thch to iu kin) va a cho n thc n : thc n lm cho con ch chy nc ming (phn x c iu kin). Khi lp i lp li kinh nghim mt s ln, ng ch cn cho n nghe chung l cho n chy nc ming. Vy l yu t kch thch kia tr thnh nguyn nhn gy ra phn x c iu kin.11
Ti sao vy ?

V lc y bn t nhin b nh thc, tp trung v thc y : phn x y rt hu ch bn gii quyt hai vn ln ca i hc tr l thuc bi v tp trung tm tr.
Lm th no ?

Hy tp hc hnh...
10

"Hay song ngoai tri cang nhieu cang tot... nhng buoi tap th eu an... nhng buoi i dao trc hay sau khi lam viec, tham ch va lam va i dao na theo kieu cua ngi Hy lap : o la nhng viec thc hanh rat tot" - Sertillanges, "i song tr thc" Ed. Le Cerf. "Ai khong tm c thi gi e tap the duc th se co thi gian e om au thoi". (Mot bac s ngi Anh).

11

iu kin vt cht

17

- nhng ni nht nh (ti th vin hay ti nh : ng ph gi dn i dn li) : - Trong mt t th ging nhau (hy ngi thoi mi, nhng hy lu ti nhng iu kin c th khin ta d m mng v ng gc nh nh ln treo tng s d lm chia tr v nh nhc m qu ln. Ging nm cng khng phi l ni l tng lm vic). - Vo nhng gi nht nh. 2. Hy lo tm hiu v tn trng thn th ca mnh
Ti sao ?

Hy i x vi thn th mnh nh bn vi b, ch khng nh ch vi t. Hy tp nhn ra nhng tn hiu bo ng ca c th (gim sc ch khng r nguyn nhn, mt mi qu mc, hay nhc u) v hy lm vic cho hi ha vi c th ca bn, thay v hnh h n v khng bit ti nhng qui lut ring ca thn th. Thn th bn chnh l bn : bn hnh h n th sm hay mun n cng s tr li cho bn nhng hnh thc l nh hay ngc i (nh au khp, cn th).
Lm th no ?

Hy tn trng mt mnh giy xa mt mnh chng 40 cm (tng ng 2 gang tay). C nh sng (bng n trong phng phi t nht l 50 watts). Hy tn trng cc khp xng bng cch gi mt t th ng n khi ngi vo bn lm vic (lng thng, hai khu tay khng qu xa nhau, u hi nghing xung). 3. Khi nhc u Nu thnh thong mi nhc u th ngay khi va mi chm, bn hy liu lm cho mnh c ht th khng kh trong lnh. Nu au d di hay dai dng, th hy dng cc th thuc nh chng au nh Aspirine, Doliprene, Glifanan - l nhng tn thuc ni ting ; tuy nhin, iu quan trng l dc cht ch khng phi l tn thuc - Hy dng liu lng n nh, nht l vo ban ti. ng lm dng thuc v ng dng qu thng xuyn khi cha c kin ca bc s. Nu nhc u lin tc, d c k hoch gii lao u n, th c th l bn ang c vn vi th gic. 4. Khi mt mi Hy cng quyt v dt kht ; ng s mt mi ko di mi. Khi cm thy mt mi, hy dng hc v ng c sch. Hc hnh l mt vic lm c thc, phi c khi s v kt thc khi mnh mun. Trc ht, hy ko di cc gi ng ngh, tng thm gi th gin trong vi ngy.

18

Lm vic c phng php

Nu vn thy mt, ng ngi i ngh nhiu ngy "gim p".12 Lc , bn tuyt i khng ng n cng vic. Hy chn mt ni no tht xa l, qun hn vic hc hnh v nu c th ngh ngi vi nhng ngi bn qu mn. khng phi l lng ph thi gi, d ch cn vi tun na l ti k thi. V th mt mt tun ngh ngi (lm vic 0%) + 3 tun lm vic tht s (nng sut t 90%) cn hn l c 4 tun hc hnh nhng ch t nng sut 50%.

Ni lm vic
1. Ti nh
Mt ni thun li cho vic hc phi hi 3 tiu chun sau y :

1. Kch thch lm vic v lm ta yu thch lm vic

Mt cn phng p s lm bn thch quay li (mt gc trong phng dnh cu nguyn cng vy) ; phng ln xn s lm bn mau chn.
2. Thun li cu nguyn

Hy trang hng vi nh tng, thnh gi v vi nhng cu Li Cha (vit thnh ch ln, thc gic bn lm vic).
3. D tp trung ch

ng t trong tm tay mnh nhng g d lm mnh chia tr (tp ch, th phi vit, in thoi...) ng to nhng quang cnh trc mt mnh (nh ca s trng ra ng...). i khi phi chp nhn ch c mt bc tng trc mt. Gi ting ng t ht sc c th. K c m nhc ! Tri vi nhiu kin ph bin, m nhc s ly mt ca bn mt phn kh nng tp trung ch thay v kch thch bn ch (nht l nhc "rc" nng, v.v....) Ngc li, trc khi hc hay trong lc gii lao, nghe mt t nhc nh s lm bn c th gin. Mt s sch (nh ca tin s Tomatis) cp n hiu qu hu ch ca cc nhc phm nh ca Jean-Sbastien Bach hay ca Wolfgang Amadeus Mozart trong khi lm vic, c th cho php ta lm nh bt phn no nhng li khng nh ca chng ta trn y.
4. Gip thn xc bt mt mi nh :

- nh sng va (nh sng t nhin hay nh sng nhn to), trn trang giy ca bn khng c mt bng ti no. Cng vic tr c vn dng ti con mt rt nhiu, v th phi lm sao cho mt t b mi mt ht sc c th.

12

Muon au oc thanh than va hoat ong hu hieu, th phai lieu cho than xac lam cac viec vo ngha (cac viec lat vat...). Tng t nh phai tha di at day ien am e co the co ien doi dao va manh hn".

iu kin vt cht

19

- Mt chic gh c tnh la chn, gia mt bn v trang giy c mt khong cch va v lng bn lun thng ng, m khng cn bt cho chn ln nhau. - Nhit trung bnh : khng nng qu cng khng lnh qu. Trong cc nc vn minh hin i, ngi ta thch dng my si m cc cn phng. Nhng lm th l to iu kin thm cho bnh tt, v lm c th yu i. Nu di 16 C 13 th tht kh ly "nt". Cch si m tt nht l dng my si in c iu chnh 20 C.
5. Thc t

- Bn kh ln ; - Mi sch v lm vic u nm trong tm tay ; - Xp sch v ng c 2 li im hn l chng ln nhau : bn chn sch s nhanh hn v khng lm xo trn cc sch v khc. Tt hn na, nn c nhng hp h s (bng nha hay bng g) ng cc ti liu khc nhau m hin ti bn ang hc hi. - Tt c bt vit u c b trong mt ng ng bt t trn bn.
Nn b tr ni lm vic ch no ?

L tng l ti ni no, cha cc ti liu bn cn hc tp, ni chung chnh l phng ring ca bn. Tuy nhin, nu nhng ngi k bn phng bn hay gy n o hay nu bn b quy ry thng xuyn th nn i ch. Th ngh xem c nn t mt bn lm vic mt cn phng yn tnh ring. Ngay u nm hc, bn hy dnh mt t thi gi la chn ch. Chnh thi gi b mt ny s sm c bi thng li xng ng. 2. Ti ni lm vic (thng l th vin)
Tiu chun chn th vin (ngi nhng tiu chun k trn kia)14

- D tp trung ch , ngha l yn tnh (ting ng m cng lm bn mau mt v lm gim nng sut ca bn, d bn khng ch ). Hy chn mt ni khut, lng quay ra ca khi b chia tr. - C y t liu, cp nht, d s dng, lin quan n ti bn ang nghin cu ; c nhiu ti liu thng dng (sch, tp ch trn bn gii thiu). ng ngi dnh thi gian u lm quen vi cc hp phiu v cch sp xp t liu ca th vin. - C ch cho nhiu ngi lm vic. Th vin l ni rt tt gp g v lm vic chung. Cng lm vic trong s thinh lng v th thi (v lm vic trong tinh thn cu nguyn), chnh l mt bng chng nng cc sinh vin khc.

13 14

Chu thch cua ngi dch : ang noi en cac nc Tay phng. Chuan b lam viec la chuan b ni chon va ca bau kh na. ieu au tien phai quan tam la at mnh vao o c, ke ca khi trong tu. Phai chon phong lam sao cho co s yen tnh trong o, khong he b xao ong" (Sertillanges, op. Cit.).

20

Lm vic c phng php

V th hy tm nhng th vin no thch hp

Hy hi thm nhng ngi ln v chnh bn cng ch thn i d hi xem. Tm li, hy chu kh gi i kim thay v n th vin no trc th dng li . Cc tiu chun khc s c cp ti chng 5. 3. Tp thc hnh bt c ni no
Lm cch no ?

Cn phi tp trung ch (x. S ni di y), nhng cng cn phi c ch v ng lc na, nht l khi ta ch quen lm vic nh. Ngi ra cn phi bit t chc : hy lun lun mang theo mnh mt cun sch, mt tp "cours" hay vi phiu t liu, phng khi c c 15 pht m bn khng mun lng ph. Nu khng c nhng th , bn ch c cch l nhn xem v tr chuyn vi ngi khc.
u ? Thch nghi cng vic vi a im

- Di chuyn bng phng tin cng cng l nguyn nhn chnh khin bn mt nhiu thi gi : . Nu lc y khng ln ht th hy li dng hc bi hay lm bi ; . Nu phi ng th hy lun lun c sn cc phiu t liu - chng khng chim nhiu ch u. Bn c th nhm mt li v suy ngh v mt vn do "cours" hc t ra hay v mt bi tp no . . Nu bn phi i b th cc phiu y cng gip bn nhiu. Tuy nhin, l tng l hy n li, v n li khng c ngha l phi c li "cours" v nh bn vn c th ch ti nhng g trc mt.
Tuy vy, hy p dng nhng li khuyn trn y mt cch chng mc thi

- Trc ht, cng cn phi ngh ngi, ch ng nhi nht lun vo u c ca mnh : bit ngh ngi ng mc, bn s lm vic hiu qu hn. - ng ct t vi thc ti chung quanh, ch sng cho cng vic, mt ht kh nng lu tm n con ngi v cuc sng. . Bng cch lm cho hai tai hot ng chng hn, v bnh thng khi hc tp, ta khng vn dng nhiu lm ti 2 tai. Th nn, hy lng nghe v tp phn bit cc th ting ng chung quanh mnh. . Hoc tr li cho xc gic mt tm quan trng xng ng: hy thc li thn th ca mnh (v nhng cng thng bn trong) ; th tht su, nh ang cm thy mi mt trong hng triu ph nang ca ta cng ra nhn ly dng kh hu lm cho mu c ln : hoc ung thong th mt ly nc cm nhn nc ang chy trong hng mnh. . Hoc lm i lm li cc bi tp va k, nht l khi cc mn hc hi tru tng v ht ht tm tr ca ta, chng hn mi ngy lm i lm li nhiu ln, c bit trong nhng gi gii lao, s ni ti sau ny.

iu kin vt cht

21

- Nhng bi tp va ni (Bc s Vittoz ht sc c v nhng bi tp y trong s nhiu bi tp khc) c cng ln l gip bn lun c mt vi hin ti, trong nhng khi bn thng phi sng trong tng lai hay qu kh. Chng hn tuy bc i ngi hnh lang m bn vn nh ang cn trong nh bp n. Th m giy pht hin ti li l b tch ni ln s hin din ca Thin Cha. Hn na, tng lai v qu kh cn l nhng con ng ch ti mi ni lo u v mi s tng tng (nh v k thi va qua hay k thi sp ti chng hn), lm cho ta khng cn thc v thc ti na.

22

Lm vic c phng php

T chc gi lm vic
1. Ln k hoch s dng thi gi Theo nhng nguyn tc sau y :
Nguyn tc th nht : xc nh nhng vic u tin trong cuc sng ca bn

i vi ngi Kit hu, th t cc vic u tin mi ngy s nh sau (hy nhn li trong lc cu nguyn v ghi li phng nhng ngy b cuc hay nhng ngy bt mn) :
1. Cc nhu cu vt cht

(ng ngh, n ung, tm ra, dn phng...)

2. Cu nguyn

V nhn y, cng nn nhc li vic tng rt c ch (d nhin c ch trc tin cho ngi khc) lp th qun bnh cho cuc sng. D hot ng Phc m ha xem ra chng c lin h g vi vic hc hnh, n cng gip ta ci m tm hn, thay v c loay hoay vi nhng kh khn ca mnh, ng thi em li ngha cho cc mc tiu chn chnh ca ta v lm cho ta sung sng khi nhn thy Cha Thnh Thn ang thc hin nhng k cng qua vic Tng y. Nh vy, thay v ko bn ra xa vic hc, vic tng (chng hn thi hnh mt cng tc tng trong vi ngy, mi nm chng mt hay hai ln), s tim vo con ngi bn mt dng mu mi, dng cho nhiu tun l. y l nhng nhn xt rt ra t kinh nghim ca nhiu ngi, v vn ng ngay c trong thi gian bn n bi d thi - nh mt thng trc k thi chng hn.
3. Hc hnh 4. Gp mt, th gin, th thao, gii tr Nguyn tc th hai : Tp ng mt thi gi

c im ca cc thnh l s dng ht mi pht giy cho Cha. - mt k hoch tt s khng c nhng ch trng, ngha l nhng thi gian cht. Bn phi lun lun bit mnh s lm g vo gi ny gi n. C nhng khc ng h (nhng ln ko di 15 pht) cng phi c a vo chng trnh (tht l di dt v c cng nhng khong thi gian ngn ngi y ta s c c mt ngy trn !). Ni th khng phi l loi b vic ngh ngi v gii tr, v trong k hoch ca bn u c gi dnh cho vic th gin. - Nh ni, bn hy tp lm vic trong khi di chuyn. Li khuyn ny c gi tr c bit i vi nhng ai sng cc thnh ph ln.

iu kin vt cht

23

Nhng iu ny, nn nh ai cng c th lm c.

Nguyn tc th ba : T chc thi kha biu ca mnh da vo nhng im u tin

Nh vy trong thi kha biu mi ngy, bn s xp :

- Trc ht l nhng vic u tin khng th gim bt c :

. Thi gian cu nguyn : thng ko di trong mt khong thi gian nht nh, c xp u tin vo lc no bn t ng gc nht : khng qu tr trong ngy, cng khng ngay sau cc ba n ! . Thi gian ng ngh : trung bnh ko di 8 gi ng h. Vic lm ca bn s c hiu qu hn, nu bn i ng trc na m v thc dy trc 8 gi sng. Tuy nhin cng cn thch nghi cc li khuyn trn y : . C ngi cn ng ti 10 ting, c ngi ch cn ng 6 ting (thm ch c ngi ch ng 4 ting - t l trong mt thi k no - m vn khng thy mt mi). Hy th ng trong mt s gi nht nh trong vng t 8 n 15 ngy, ri da vo hu qu (mt mi, kh nng tp trung, tnh kh, v.v...) xt xem c cn phi ko di thm thi gian ng hay khng. . Thi gian ng ngh c th l mc trung bnh trong nhiu ngy : bn c th cho php mnh uyn chuyn mt cch tng i nh mt ti n rt ngn thi gian ng ca bn chng hn, min l trong nhng ngy sau c b li. iu ny gi thit rng bn tin liu vic y, ch khng mnh b bt ng v my m lin tip t ng. . Mt khc, nn bit rng ngay c i vi mt ngi, nhu cu ng ngh cng thay i trong mi thi k. Ni chung, khi c nhng s c (nh thi c, u tranh trong ni tm, v.v...) bn cn ng ngh nhiu hn, v chc nng chnh ca gic ng v gic m l b p li nhng mt mt do nhng s c th l v tm l. . Tm li, hy t ra uyn chuyn, tp nhn ra nhp ca tm hn mnh cng nh nhng du hiu u tin cho bit tnh trng mt mi hay cng thng (v vic ny, ngi khc c th l nhng hn th biu thch ng cho bn, min l bn bit khim tn v khch quan lng nghe). . Thi gian n ung (trung bnh n im tm 15 pht, n tra na ting) : nu dnh thi gi qu t, bao t ca bn c th b au y ! . Nhng khong thi gian n nh lm vic nh d lp, lm bi, v lm vic trong nhng lc di chuyn.
- Sau l nhng khong thi gian c th thch nghi

. Xp cc gi lm vic ring vo cc ch trng ca thi kha biu (lt na ta s ni thm v vic ny). . Phi thch nghi vic th thao theo nhu cu ca mi ngi, nhng ti thiu phi mt tun mt gi. . Vic th gin s c xp sau cng, thng dnh vo ngy Cha nht.

24

Lm vic c phng php

Nguyn tc th t : T chc thi gi lm vic l trc ht phi tp suy ngh

ng p dng mt k hoch lm sn, v mi ngi u c nhng i hi khc nhau. Bi , vo u nm hc, bn hy suy ngh tht k, trc khi vi u vo cng vic. Chin thut ca con t gic c th l bi hc cho ta. D nhin, ng b qua nhng tiu chun v qui lut hc c (trong sch ny hay theo li ch dy ca nhng ngi ln, am hiu vic hc hnh ca bn). Hy kin nhn v khim tn hc hi ni cc tiu chun v qui lut . V hy u n xem li cc k hoch ca bn : n thch hp cha ? 2. Ln k hoch s dng gi lm vic ring
Lp k hoch tm thi

Theo 3 cu hi sau y :
1. Hc mn g ?

Tt c mi mn hc u phi c nu ln trong bng k hoch. Lu ng st mn no (thng nhng mn ta khng thch l hay b st nht). Ch hc nhng g phi hc chng ? Coi chng b cm d qu i su vo mt vn : ng i xa qu nhng g chng trnh hc i hi ; trnh mi hnh thc lc . c bit trong nhng mn c ta a thch, trnh nhng mn ta khng thch. Phn chia mn hc ra d lm vic hn : Ngc vi th gii ca con ngi, th gii s vt nn c chia ra tr. Chng hn, khi hc Latinh, bn c th chia mn hc (v n tp) thnh cc phn nh sau : - Ng php : bin cch, c php ; - Ng vng : thuc lnh vc trit hc, huyn thoi, thi ca hay thng dng ; - Tp dch ngc v dch xui.
2. Phi dnh bao nhiu gi cho mi mn ?

Tiu chun :

- L mn kh, nng (trung bnh phi dnh t nht t mt n hai gi nh cho mt gi lp) hay l mn d (mt cours Trit c th ch cn 15 pht c k) ? - Ngi ta yu cu bn lm g : ch c cours, lm bi tp hay hc thuc ? Ty theo yu cu m phi dnh bao nhiu th gi. - Mc thch th ca bn : Bn c say m hn i vi mt mn no khng ? Hy dnh nhiu th gi hn cho nhng mn khng thch ?

iu kin vt cht

25

- H s c chia cho mi mn trong k thi l g ? Hy u t th gi nhiu hay t ty theo h s .15 - Sau cng, khi gom ht cc tiu chun va k, bn nn c tnh thi gi cho mi mn hc ngay t u nin kha. Bn d tnh phi mt bao nhiu thi gian lm mt bi tp tn hc, hc mt trang ha hc, mt trang s k... Nhng nn nh ta thng phi tht vng khi nh gi qu cao v kh nng ca mnh. Cng ng y ny lo u. Ri qua mt nm bn s tin b ln dn dn.
3. Hc khi no ?

- Trc ht, phi bit mnh

Bn thy mnh lm vic tt nht vo bui sng hay bui ti, vo gi no trong ngy ? Ni chung, thng kh hc bi ngay sau khi n cm tra. V th, nn ngh ngi na gi. Nn hc vo ngy no trong tun ? Vo thi gian no trong nm, thm ch vo ma no ? Hy hc mn kh nht khi bn khe khon nht, v dnh mn d cho nhng lc khc.
- Thay i theo loi "cours" hc

. Nn hc hay nn dn bi trc. Nh trong trng hp cc "cours" phi chp bi nhiu, cc "cours" c vn p v c sa cha bi tp. Khi , c "cours" trc s l mt cch n bi trc v nh c th tip thu bi nhanh hn. . Ch cn xem li "cours" sau gi lp Khoa tm l cho rng bn phi xem li "cours" cng sm cng tt (cf. Chng. 7). V lc y "cours" cn mi m trong k c. Nu khng tin, bn hy th qua hm sau mi n bi, ri so snh vi "cours" no bn n ngay chiu hm y. Ngi ra, khi xem li "cours" sau gi lp, bn c th b sung nhng ghi ch v nu cn, sa cha ghi ch y.
- Thay i theo s gi cn li trong thi kha biu

Nn p dng nhng nguyn tc va ni trn y, vi iu kin phi tn trng cc gi ngh ngi v th gin. Hy nh phi u tin cho vic ngh ngi, nhng ng dnh qu 22 gi ng h mi tun cho vic y. Lu : lm vic tr gi th thng c khuynh hng cng ngy cng tr. V th phi liu sao cho trong chng trnh sng mt tun ca mnh c nhng thi gian rnh bt li cho kp : ngy th by l thi gian l tng hc hay th gin, ty theo tin ca cng vic (cf. Chng 7).16 - Tiu chun chnh yu l phi n tp cc "cours" (cf. Chng 7). Mi vic u phi ln chng trnh sao cho c gi rnh tng i ghi nh bi hc.

15

"Khi cam thay met, hau nh ta se khong the chu y c na, tr phi ta a quen vi viec ay. Luc o, tot nhat la nen th gian roi mi bat au lai, buong ra roi lay lai, nh th ra roi ht vao vay" (Simon Weil, "Attente de Dieu", ed. La Colombe). Ba nhan ba tanh. Co ngi lam viec ban sang tot hn. Nhng ngi ay thc day luc bnh minh hay tham ch con sm hn na". (Jean Guitton, op. cit).

16

26

Lm vic c phng php

Lp k hoch dt kht
- Lp khi no ?

Khi nm vng nhp lm vic trong c th ca mnh v khi tnh c s tit dnh cho mi mn chnh.
- Phi lp trc khong bao lu

C nhiu trng hp : - Khi thi kha biu n nh : c mi tam c nguyt lp k hoch mt ln, vit k hoch ln mt trang giy ri, r rng, d c, c th tham kho d dng, mi lc. Lm th tt hn l ch da vo tr nh ca mnh. L tng l phn phi vic hc tp cc mn trong mt tun. Nh bn c th hc qua mi mn trong mt tun t nht l mt ln. V phn phi sao cho cn xng vi s thi gian dnh cho mn y trong c nm. Phi thch nghi kho lo k hoch y ty "cours" hc v ty ngy thi. - Khi thi kha biu lun thay i : nn dnh gi ln k hoch vo u tun (mt chng 15 pht) vit ln lch. - Nhng d thi kha biu n nh hay lun thay i, mi tam nguyt nn dnh thi gi kim tra v lm li.
- C nn n l k hoch ca mnh khng ?

Sau y l vo li khuyn thc tin : - Nu kt qu cc bi thi km, tt hn c gi k hoch y ; - Nu mun c i cht thay i, th nhng thay i y phi t ti a v t t. Ngc li, nu bn xo trn ht c k hoch, k hoch s tr nn v ch ; bn bt i nhng im mc v t c th b tr li. - ng ngi thng mnh khi hn thnh mt cng vic khng nhng tt p m cn trong mt thi hn ngn hn d tnh, hoc khi trung thnh c kh lu vi mt k hoch nghim nht v i hi. Thng nh th s kch thch bn lm vic tt hn. - Cui cng, hy t do i vi k hoch v k hoch c lp ra l gip hc hnh, ch khng ai hc hnh l v k hoch. 3. Hoch nh chi tit thi gian lm vic Lm sao hoch nh na ngy lm vic ring ? Cc li khuyn di y l vi trong s nhng li khuyn quan trng nht ca th bn ny. V th, hy u tin p dng chng.
Hy bt u bng nhng vic gy mt mi v chn ngn nhiu nht

D nhin, cng lm lu cng thm mt. Di y, ta th lit k cc vic theo th t bt chn ngn dn v thch th tng dn : - Nhng vic i hi tr nh.

iu kin vt cht

27

- Lm bi tp. - c sch, c ghi "nt" - c li "cours", c gch di nhng ch quan trng. - Xp li cc phiu t liu...
ng lm vic mt gi lin tc trn cng mt ti

Cc nghin cu ca Hoa K cho thy th lm vic 8 ln, mi ln mt gi trong nhiu ngy, hn l lm vic 8 gi lin. Tuy nhin, hy p dng uyn chuyn. Lut lm vic va ni l mt i hi i vi bi thuc lng hn l i vi bi ngh lun, v lm bi ngh lun ta kh lm vic nht gng, chia mt gi ng h thnh nhiu chng.
Hy lm cho thi gian lm vic ca mnh c thoi mi lun

(d phi hc tp mt ti trong nhiu gi) bng cch : - Ch nn hc 50 pht lin tc : cc nghin cu ca khoa tm l cho bit l khong thi gian l tng, k c i vi nhng nh nghin cu tm c. Lc u, nu bn thy mnh kh tp trung th ty theo mc kh khn ca mn hc, ng ngi ngng chia ra lm vic ch trong vng 15 pht, nhng cht lng v lin tc. Cn hn l c cng thng vi mt cng vic c 3 khc ng h (15 pht x 3) m chng c hiu qu g. Ri nng sut ca bn s tng dn. - Ri ngh gii lao Bao lu l ty, nhng 5 pht ngh sau 50 pht hc l trung bnh. D nhin, nu bn chia thnh 15 pht mt hc th thi gian gii lao phi rt ngn li ! Lm g trong thi gian gii lao ? Lm tt c, tr nhng vic tr c v nhng vic no lm mi mt. V th, ng c sch m hy gi nghe ting chim, ng dy, tp th dc v n "cho c thm nng lng". Tm li, lm tt c nhng g mnh thch v hn tn mnh th gin.17 - y, lm vic nhm s gip ta rt nhiu trong vic tn trng thi kha biu, khng lm vic 2 gi lin m khng c thi gian gii lao xen gia. Nhm lm vic ng ng qu : tt nht l 4 hay 5 ngi. Phi t ngi trng nhm, khng phi da theo mc thng minh m da vo thc ca ngi y v ngi khc. Trng nhm s lo bo m s thinh lng trong khi lm vic (nu bo m c vic cu nguyn na th cng tt) v phi nhn ra kp thi ngi ny hay ngi kia ang b cng thng hay ang gim mc ch .18 Khoan bt u chng trnh lm vic khi cha c s nht tr v thi gian gii lao v thi gian lm vic ban sng, ban chiu hay ban ti. Cng c th chn mt ngi lo ba n gii lao.

17 18

Ch e sang ngay mai nhng g ban co the lam hom nay". (Benjamin Frandlin). Chu y tron ven va lien tuc suot 2 gi lien la mot ieu rat hiem. (Jean Guitton, op.cit.)

28

Lm vic c phng php

Sau cng, hy tn dng ban ti cho cng vic ca mnh

- Ti sao ?

V b c ca bn cng lm vic khi bn ng (x. Dim ca 5,2 : "Em ng, nhng lng em vn thc" ; Mc. 4,27 : "Ngy cng nh m, ht ging c mc th no chng ai bit"). Nu phi dnh nhng giy pht u ngy cho Cha bng cch ca ngi Ngi, th cng phi dnh nhng giy pht cui ngy cho Ngi : bn ng th no th cng s thc gn nh vy. Mt ngy sng ca bn phi ging nh cuc i ca c Kit : li ni u tin cng nh li ni cui cng u l nhng li ni vi Cha : "Con phi lm vic ca Cha con" (Lc. 2,49) v "Ly Cha, con ph dng linh hn con trong tay Cha" (Lc. 23,46).
- Bng cch no ?

Tt nht l dp khi bn ng ca bn nhng nguyn c lm bn chia tr, nhng c hi cm d bn khin bn tt n qu khuya. Nht l, cc bng hnh. c mt li kinh cm n vn tt, dng nhng u lo v nh ca mnh cho Cha Gisu. Cng hy cu xin Thin thn h th v nhng g cn tn ng trong tr nh v nhng bi tp cha lm xong. Cui cng, hy dng cc bn ng liu ca mnh cho Cha, xin Ngi cho h c thi c thnh cng (ai s ban n y, nu khng phi l Cha ?)
- Hiu qu

. Bn s thc dy trong tm tnh t n, vui ti v bnh an. . Tm tr bn nh c sng sa ra c th tm thy gii p cho cc bi tp. D sao chng na, mt tm tr thanh sch v m m s c kh nng lnh hi v tiu ha tt hn. 4. n li bi trc khi thi Phi sp xp thi kha biu th no vo nhng ngy trc k thi ? Bn s c cu tr li chi tit chng 8.

Cc an s c thi quen mi ti h bt vit mt im suy nim, nh t mt ht ging vo lung cy. H hy vng rng khi thc dy s thy ht y mm ra... Khi i ng, bn hy dng cho Cha v gi vo lng mnh nhng thc mc ang lm mnh bn tm. ng c gng g thm, ko lm tr gic ng... Phn ti, ti c ng, cn thin nhin thc. Qua hm sau ti s thu gt c cht t thnh qu lao ng ca n. (Sertillanges, op.cit.)

iu kin vt cht

29

Phi c ng lc
Bn phi l ngi c c vng : chnh c vng ny v ch c c vng mi a bn i xa c. Cch th nht l ngi c c vng l trc khi lm vic hy xc nh c th nhng ng lc ca mnh ( cng chnh l li khuyn ca c Gisu : Lc. 14,28). Cch th hai l c mt tc phong c th. Cui cng, phi i ph vi nhng cm d ca s nn ch (cf. Sau ny ta s lu ti nhng vt thng do vic lao ng tr c gy ra, i khi l nguyn do ca s nn ch). 1. c vng ca bn l g ? Ai trong chng ta cng c mt c vng t nhin l mun bit s tht : ng bp nght n, ng vi chn chng khi bt u mt "cours" hc : Hy tp thn phc v ngng m, nh tr th (cf. Mc. 10,13t) : tm hn v tr khn bn s nh m ci m ra. Hy xin Cha Thnh Thn ban cho bn mt qu tim bng chy (Ga. 7,35 ; Lc. 22,15). "Nhit tnh" c ngha l b Cha cun ht. c ban cho n thng hiu (cf. Is. 11,2), bn s bit yu mn th to. Tt mt li, hy yu vic hc hnh ca mnh : l mt trong nhng phng th chc chn nht c thnh cng. 2. Nhng ng lc thc bn hc hnh l g ?
- Nhng nguyn do y phi l

- Chnh xc, ch khng chung chung v m h ; - Tch cc, ch ng bo : "S d ti chn mn l bi khng cn cch no khc" ; - C sc huy ng (cf. Chng 1 : "Ti sao bn lm vic ?") ; - C th ; - Va vt cht va tinh thn : nu trong s quan phng, Thin Cha m ht tc trn u bn ri, th lm sao Ngi c th v tm i vi vic hc hnh ca bn ? (cf. Mt.
7,25-34).

- ng ngi xin Cha Thnh Thn soi sng cho mnh, trc khi chn ngh, trc khi vo i hc, trc khi chn mt ngnh chuyn mn no . - Hy nh n s nhn nh ca cc ngi c thm quyn, thm ch nh mt v c vn ngh nghip hay mt nh chuyn mn gip nh hng. - Hy nng nhc li nhng nguyn do khin mnh thc hin cng tc ny : - Ta thng c khuynh hng qun i mc tiu trong lc hc hnh mt nhi mi ngy. Nhn li cc ng lc l mt cch i ln. Lm nh th, bn s c khch l v thc y. Mt sinh vin y khoa ang n thi c th lp i lp li nhiu ln mi ngy : "Tt c

30

Lm vic c phng php

nhng vic ny u cn thit, nu ti mun mt ngy kia mnh c th chm sc v cu cha cc bnh nhn". - ng khc, nhc li cc mc tiu nh th l mt hnh vi ca s t do, v "s tht lun gii tht chng ta" (Ga. 8,32). Trc khi hnh ng, hy t hi : "Ti sao ti lm vic ny ?" v bng cch , cng c thm nhng ng lc cng nh tng cng s t do ca mnh. - ng coi thng nhng ng lc cm thy c : Sau khi t c thnh qu tt, hy t cho php mnh c mt bui chiu ngh ngi ; ngh ngi cng l mt phn thng. Bn cng hy lm tng t nh th, nu thy mnh hn thnh xong mt cng vic hay i sm hn thi kha biu d liu.19 3. C mt tc phong c th l iu rt ng khen Tc phong c th ca bn l du cho thy bn quyt tm lm vic v s lm tht vng nhng ngi nhn nh, lc no cng c sn th vin hay nh lm mt thi gi ca bn. Khng ai cn mun quy ry mt ngi ngi vo bn lm vic ngn np, tp trung vo bi tp. Nhng mt ngi nm khn trn trng k, va ht thuc va c "cours" nh th ang c bo, th rt nhiu ngi mun quy ph. 4. Nn ch
- Nn ch l mt hin tng rt thng gp.

V th, ng ngc nhin khi gp thy. Ni th khng c ngha l khng th trnh iu hay iu hn tn v hi. Ngc li l khc. - Chn n : nn ch thng l do ngi ta hay c n vi cng vic ca mnh : "Ti chng bao gi lm c u, vic u c hp vi ti".
- Thuc cha :

- Khi cn kp xem li s la chn ca bn (u nm hc, thm ch trc na) : ng dy v thm, m hy mau c hnh ng. Hy tham kho kin ca nhng ngi c thm quyn (v thng thng lc ny kh nng phn n lnh mnh ca bn b t lit) v hy tn nhim h. Ri bn s thy thng l do mt ni s hi v l no nm su ni mnh. - Khi khng th quay lui na : Hy tip tc nhng vic hc hnh y, t ra cho n cui nm ; sau thi gian y bn hy xem li cng vic. Nhng tm thi lc ny, phi chng li s nn ch th no y ? + Nu ch l s nn ch thng qua, hy ca ngi Cha (c nhiu Thnh vnh ph hp vi tm trng y ca bn : Tv. 22 ; Tv. 59 ; Tv. 121 ; Tv. 129, v.v....), hy nh ngi thn cu nguyn

19

Chnh c vong cua ta trong viec hoc se lam cho viec hoc cua ta tr thanh mot cach i vao i song tam linh (Simone Veil, op.cit.)

iu kin vt cht

31

cho mnh, hy coi nh mt thnh gi nh gip mnh tr nn mn ca Cha Kit nhiu hn (cf. Mc. 8,34). + Nu l s nn ch trin min v ang c ch bn, hy chia s vi cc bn (k th ca bn rt ght nh sng v mun bn gi kn nhng vn ang gm nhm bn). Thm ch, hy vit ra trong tinh thn cu nguyn trn mt trang giy chia i : mt bn l nhng l do thng lm mnh nn ch, bn kia l nhng l do (do bn b xut v do mnh c soi sng khm ra khi cu nguyn) phn i s o ng ca mnh. Khi gp cm d, bn hy em t giy y ra c v, mt khi "c trang b bng li gm Li Cha" (Ep. 6,17) nh th, bn s y li nhng cuc tn cng ca Thn d mt cch v vang. - Sau cng, c mt nguyn nhn m bn khng c php qun, mt nguyn nhn c th sa cha c, l chng tm thn chu k ("cyclothymie"), s ni cc trang sau.20

Mt tm hn rng m
1. Hy loi khi tm hn bn
S bun ru, chn ngn, s st trc cc k thi hay thi tuyn : chng s lm bn ci

gp li vi chnh mnh, s khp ca tm hn tr khn bn.

c ch trch

C mt s kin l hc sinh trung hc v sinh vin thng c thi quen ch giu v ci nho gio vin ca mnh. D khng mun, bn cng s mau chng b ri vo thi quen y : ban u ph bnh mt cch khng lch s lm, nhng cng v sau cng tr nn chua cay v c th hn, i khi chng khc no cuc tnh s vi nhau.
Th khng phi l tinh thn Kit gio.

- Kit hu l ngi ca hip nht (Ep. 2,14-16), Ngi ca tha th v ha gii (Rm.
12,17-21).

- Bn c tht s mun gio vin ca mnh c cu khng ? Hay mi ch ngh vy thi ? C tin rng Cha c th bin i gio vin y, lm cho sinh vin hiu c thy c, lm cho thy c thc rng cng c khi khng ai hiu thy c ? Thm ch bn c tin rng Cha c th gip bn tr chuyn vi thy c trong nim knh trng v yu mn ? - Ngi ra, nh ci m v thng cm nh th, tm hn bn c rng ln ra, tr c bn tr nn d dng lnh hi nhng g gio vin y ging dy hn c khi ch trch mt cch h thng u ra . Qu tht, ai cng c iu tt ni mnh (Baden Powel bo rng ni mi ngi c 5 % l tt ! Mt mc c lng chc hn khng th b xem thng !) Bn s pht hin ni gio vin y nhiu phm cht tt khng ng.

20

Mot sinh vien tre co the gap rui ro va that bai, khong phai la do tr nh kem cho bang la do y ch qua bac nhc. Y ch c ren luyen bang la cua n Chua va c toi lai trong nc cua cac y tng ln, cac gng sang. (Thanh Bernaino thanh Sienna).

32

Lm vic c phng php

- Ni nh th khng c ngha l khng c nhn xt ph phn. Ch c iu l phi nhn xt mt cch khch quan, khng pha ln dc vng, khng kt n cch i khi, thiu suy xt, ln ln nhng g ngi y ni v chnh bn thn ngi y. 2. Hy vun trng tnh yu ni tm hn
Tnh yu i vi gio vin : c khi bn phi cu nguyn rt nhiu, phi tn dng B tch Ha Gii xin Cha tha th nhng ti thiu bc i ca bn. Tnh yu i vi mn hc : Cha to dng ra tt c thin nhin, nh ni chng 1. Tnh yu i vi ng mn :

- ng xt n h, nhng hy yu mn h : chng nhng bng cch khng lm iu xu cho h (y cng cha phi l bc i), m cn gip h mt cch thc s (cf. 1Cr. 13,4-7). ng lo, bn s khng mt mt khi trao tng (d nhin vi iu kin phi khn ngoan v phi bo m thi kha biu ca mnh). l mt trong nhng bng chng p nht bn c th by t cho nhng khc. - Nhng hn l bn s hi mnh c phi c x nh th khng trong nhng k thi tuyn, ngha l khi s ngi trng tuyn c hn ? Xin tha l c tip tc c x nh vy, v bn trng tuyn hay khng l ty bn thi c th no. Do ng bo rng "Nu ngi kia rt, ti mi u c" (y ng l tinh thn ginh git), nhng hy ni rng "Ti s thi u v ngi kia cng vy, nu Cha mun. Tuy nhin, ti khng c thm quyn quyt nh v s trng tuyn hay khng. Ti s gip ngi y". 3. Hy chun b tm hn bc vo i sinh vin
- Ti sao ?

V gia trung hc v i hc c s khc nhau mt tri mt vc. Qu tht, i hc : - Trnh hc vn s cao hn : mt s tranh ua mi, thng gt gao hn ; cc ging trnh khng cn c trnh by chi tit na, nhng i hi c nhn phi sng kin v nghin cu ring. - Thi c dn rng ra : ban u v cha thch nghi kp, c th bn thnh cng rt t. V v th c th quay ra thiu t tin. n khi cha m ngc nhin v hi cn trung hc, bn hc rt xut sc, nhng by gi cc bi tp ca bn xem ra gim st. iu y rt d hiu v rt d sa cha. - Cuc sng t do hn : nhng y l s t do c tm thuc c v thng bn khng bit iu khin s t do y th no. Chng hn bn khng bit sp xp thi kha biu th no trong nhng qung thi gian di.
Lm th no ?

- Trc ht hy tin liu trc, hy bit trc nhng im khc nhau gia trung hc v i hc. Ri trnh by cho cha m r. Cc ngi s t b "sc" hn, nh ni trn. - ng lc hc tp tr nn quan trng v cng, v t nay bn t b theo di hn. S tranh ua hc tp ca nhng ngi c ng lc hc tp tt s lm bn nn lng. Bi vy,

iu kin vt cht

33

cng xc nh cc ng lc hc tp sm, cng d chun b mnh v chun b cc vt liu, ngh. - Hy p dng ngay v ti cng cc phng php lm vic : "Chy cho nhanh chng ch li g, nhng phi khi s t u". - Khi mi bt u i sinh vin, hy c bn cnh mnh mt ngi am tng v bn v c th u mnh. Bn s tm s vi ngi y v nhng lo lng v nhiu phin mun ca mnh. Ngi y s gip bn bnh tnh.21

Ch trong cng vic

1. Cn phi ch Ch l iu kin cn thit tr khn lm vic c kt qu, theo di ging trnh lin tc v nht l ghi nh. Hy tin tng : mi ngi u c s ch . Nhng i vi nhng g lm bn quan tm thch th, bn c th tp trung ch chng c g kh khn. Bn s bo " l chuyn bnh thng !" C th nh vy. Tuy nhin, du sao s kin y cng cho thy bn c kh nng ch , v ng lc ng mt vai tr quan trng nh th no. Ngay t by gi, hy tp sng phn minh rch ri v gt gao. ng bao gi th hn m mng khi ang hc : l mt tp qun rt xu. Cng vic ca ta l mt hnh vi lm vi tt c thc ch khng phi l mt cch my mc. Chng hn, "li nhi" khng phi l hc bi. 2. Ch l g ? l mt n lc t nguyn, dng hng cc kh nng tinh thn ca mnh vo mt i tng hc tp nht nh. V vy, vic tp trung ch trc ht l mt cng vic ca ch ( ch l iu ai cng c), ch khng phi ca tr khn. C hai loi ch : ch trc tip, tc l s ch m ngy no bn cng cn. Khng nn ln ln n vi s ch gin tip, s ch lu gi m bn c bn phn phi pht huy. Ai cng c s ch ny, nhng mi ngi dng mi cch. Tht ra, s ch phi chnh xc, cht ch : tp trung ch l mt hnh thc hot ng cao cp hn. M sinh vin no cng cn phi c s tp trung ch . 3. Tp trung ch bng cch no ? Vn lc ny l lm sao ngn khng cho cc t tng bn ngi ln vo, v lp c mt giao thng ho bao bc cng vic hc hnh ca bn.

21

Du khon ngoan en au, ta cung khong bao gi c bac bo ly luan cua ngi khac, ke ca nhng ly luan tam thng. (Thanh Toma Aquino). - Vi long khiem ton, hay coi ngi khac troi trang hn mnh. (Pl. 2,13).

34

Lm vic c phng php

Nh th, s d c ch c l nh nhng iu kin vt cht, tnh cm, tr tu v tm linh (cf. Chng 2-4). Th tm li cc vic cn lm : a. Chn mt khung cnh thch hp cho vic hc tp ca bn, loi i tt c nhng nguyn nhn vt cht gy chia tr v gin on (i khi cn phi cho ngt in my in thoi trong phng mnh). b. Gi thn th trong tnh trng kho khon, v mt mi l k th ca s ch . Trnh kch thch bng c ph, thuc l, thuc kch thch. Lm cho mnh ti tnh bng cch tm qua hay ra mt, mi khi cm thy hi "ph phc". Mi ngy phi ung ti thiu mt lt ri nc. c. Thm cho mnh nhng ng lc v nhng li th i vi ging trnh hay i vi cng vic phi lm. Mun vy, hy : - T hi mnh xem ai vit ging trnh ny v c g. - c phn dn nhp v mc lc ca ging trnh ; - Nhc li cc mc tiu ca mnh : v nhng li ch g cho i sng ngh nghip hay gia nh, trong tng lai hay ngay by gi ? d. Phi bo m l c nhng kin thc c bn, cn thit cho mn hc ny. Bi chng u c phi lm vic vt v hiu ( tng, b cc, ng vng...), n s tm cch trnh i ngay. - t ging trnh hay cng vic hin ti vo trong tng quan vi nhng g mnh bit (cf. Chng 6) : bn ch hc nhng g mnh cha bit bng cch bt u t nhng g bit. - ng bao gi cho qua mt t ng khng nhng cha bit m cn bit sai. Hy dp tnh t i v li bing ca bn i. - Nu c, hy tm hiu v c vi chng trong cc sch dn vo mn hc, d hiu hn : khng bao gi c coi l mt s mt gi. - Xin bn b v gio vin gp . Tt c nhng ai hc u i qua nhng chng ng tng t, d c k nhanh ngi chm. e. Cui cng, ng qun cu nguyn. chnh l nhng thnh ly chng li s chia tr, nh chng ta thy. 4. Sa cha cc khuyt im trong vic tp trung ch
- Trc tin hy duyt li, mt cch c h thng v phng php, nhng iu kin c

th gip ta ch d dng hn. Hy kin nhn v thnh tht lit k ra trong tm tnh cu nguyn. Bn thng sai phm l do khng p dng mt hay nhiu iu kin trong s .22 - Sau , ng ngi lm cc bi tp di y. y ch l mt vi bi tp c hiu qu nhiu :

22

Khong ai la khong the sai lam. Nhng hoc tro th de sai lam hn thay giao. (Sertillanges, op.cit.)

iu kin vt cht

35

. Tp hnh dung trong tr (mt nhm li) cho tht r mt vt va quan st trong 30 giy. . Hnh dung li khun mt ca mt ngi quen bit cho ti khi khun mt y hin ra r rng. . Vn nh radio xung t t, cho n khi khng cn nghe g na. Lm vic ny t nht l 3 pht. Ban u tp ch trong im lng, ri tp ch vi mt ting ng u u hu cnh. . Trong vng t 3 ti 5 pht, bt mnh ch hnh dung mt vt nht nh. Sau lm lin tip i vi 2 hay 3 ti khc nhau. Lu chung : y khng phi l nhng bi tp n gin ; cn phi lp li t nht l 3 ln trong mt tun. ng nn ch, ri bn s thy kt qu tht bt ng.
- Cui cng, nu khng thy r nguyn nhn hay nu cch sa cha khng c kt qu nhiu lm, hy nh bn b gip .

1. Trnh by nhng vn v nhng bn khon ca mnh cho mt ngi c kinh nghim. 2. Cng vi ngi y, phn tch k nhng nguyn do thng thy nht lm mnh chia tr. Phn tch trong s tht. Cng vic ny s tit l cho ta rt nhiu, v bin php sa cha s t nhin hin ra. Chng hn : - Bn c m tng v k ngh hay mt da nhc. Hy ha vi lng mnh rng nu k thi c kt qu tt th mnh s c tt c nhng th . Ri khng ngh ti nhng iu y na. Bn b s gip ta thc hin quyt tm y. Nh vy, bn bin l do chia tr thnh phn thng ng vin bn lm vic. - Bn phi gi in thoi hay c mt cuc hn khng c php qun. Hy vit ra trn giy, ri xp qua mt bn n khi lm bn chia tr. Sau khng cn ngh ti na.23

Hy trung thc i vi mnh

1. Ti sao ? Bn qu bit nhng khuyt im ca mnh. i khi bn cm thy mt gi v mn ny mn kia hoc lng tng trong cc mn y. Tuy nhin bn vn khng i thi , v thng l v thiu nhit tnh, thiu xc tn. Nn nh, k th nguy him nht l chnh bn thn bn. Thnh Philpph Nri thng lp li li cu xin ny, mt li cu xin khng km phn hm hnh : "Ly Cha, xin ng tin Philpph ny !"
23

Hay lam moi viec het mnh nh the ch co mot viec ay. o la b quyet cua Hoang e Napoleon ; cung la b quyet cua tat ca cac nha hoat ong loi lac. Ngay ca cac thien tai cung ch v ai la nh tap trung tat ca sc lc vao mot iem ma ho a quyet nh dung e thi tho tai nang. (Sertillanges, op. Cit.)

36

Lm vic c phng php

2. Trung thc th no ?
a. Trc ht, khi cm thy c iu g thiu trong sng ni mnh

- Hy dng li v phn tch nhng s "cng thng" ni tm y. ng trnh n. l "sng trung thc". - Khi cu nguyn, hy ch ti nhng s "thc y", nhng s soi sng, tr khi chng r rng lm ta lc xa bn phn hay tr nn lung tung trong cch t chc ca mnh. "Hy nghim li xem tt c v ch gi nhng iu g tt". ng bao gi qu vi u vo cng vic n ni khng cn tm n c Gisu v ngi khc. - Hy lun lun uyn chuyn i vi nhng nguyn tc nu ra trong sch. Phi thch nghi chng cho hp vi nhp ca tm hn mnh, vi nhng yu cu ca cuc sng v vi mn hc. - Hy lng nghe cc li khuyn ca bn b. Ni chung, trong cc li khuyn y bao gi cng c mt iu tt ta rt ra, bi v nhng ngi y khch quan hn bn khi ng trc cng vic ca bn. Mt ln na, phi dp t i i ! 24
b. Nu thy c iu g khng n trong cc phng php hc tp ca mnh

- Hy tm cho ra nguyn nhn : c li cc li khuyn a ra trong sch ny (ta c tng l bit ht, nhng k tht c nhiu im quan trng ta qun v l nguyn nhn to ra s lng tng). - c bit, phi c nhng quyt tm tht mnh m : phi rn luyn ch, xin Cha ban thm sc mnh (y l mt n do Cha Thnh Thn ban cho). Mi khi lm xong mt vic ng gi v tt p, hy coi l mt du ch c th din t lng yu mn ca mnh i vi Cha : Tnh yu l ng lc mnh m nht.25 3. Chng bnh tm thn chu k
- L g ?

Chng bnh ny c 2 c im : trc tin l s lun phin gia 2 tnh trng tm l : ht sng khi v hng phn, km theo l hot ng tr c ln ti cao , li quay ra trm ut, u oi. Trng thi no cng u rt quan trng, nht l trong vic hc hnh. Ngi ra, tnh trng y xy n kh u n, nh k, v nh hng c bit ni cc thiu n. Tng y cho ta thy s bt li ca tnh trng . Gi nh lc n thi hay chnh khi thi li nhm vo lc xy ra tnh trng y, th chng tt t no.

24

Con mot ieu quan trong hn la ben canh viec khep mnh tuan theo ky luat lam viec, hay khep mnh tuan theo ky luat cua s that. (Sertillanges, op. cit.) Trong nhng luc suy sup tinh than hay tam linh, nen co trong tay cac sach a thch, nhng trang viet hap dan. Chung luon san sang tiem them cho ban nha song mi. o la mot nguon nang lc rat ln. (Sertillanges. op.cit.)

25

iu kin vt cht

37

- Chn n : lm sao nhn ra chng bnh ny ?

1. Trc ht qua s xut hin lun phin ca 2 tnh trng y, m nt hay m nht ty mi ngi. 2. S lun phin ny xy ra kh u n (chng hn ko di trong vng 15 ngy cng c khi lu ti 6 thng). 3. ng ln ln chng bnh ny vi "tnh trng bun tng cn", ch thng qua v thng c nguyn nhn (nh ht k ngh, bn i xa...) 4. ng vi cho rng chng bnh ny xy ra lin tc.
- iu tr : Phi cha tr lm sao ?

1. Ghi vo s tay nhng thi k xy ra chng bnh y nm c nhp . 2. Nu thy c mt bin c quan trng (n thi, thi, trao i vi gio vin, thi vn p...) xy ra ng vo thi k "suy sp" y, hy lm cho chng bnh y xut hin sai thi im bng cch : - chi th thao, tp th dc kch thch c th hot ng ; - thay i nhng nh kin : gii tr, tng cng thi gian ngh ngi ; - th gin ; - ca ngi Cha v cu xin vi Cha. 3. Nht l ng vi cho rng bnh ny v phng cha tr - Nu tnh trng suy sp ri li hng phn ca bn nng n ni ngi chung quanh d dng nhn thy, th hy tham kho mt nh tm l hay mt bc s. Cha hn v bn mang bnh, nhng v cc nh chuyn mn y c th ng gp nhng kin hay, ch v nhng phng th tt gip bn th gin. - Nu s thay i tnh kh ca bn khng c g nghim trng th cu nguyn (cu nguyn ring hay nh ngi khc cu nguyn) chnh l mt trong cc phng thuc tt nht. Ca ngi Cha (trong c Tin) l mt liu thuc chng suy sp, ht sc bo m v khng gy hiu qu ph ! 26

Thng tch do hc tp gy ra
Nhng thng tch ny s lm ta lo lng khi ng trc vic hc tp v k thi, ri cn tr ta v cui cng khin ta b cuc. Nguyn nhn ca nhng thng tch y c th l do ghi chp km, tng tc v thy qu mun, cng c th do cho rng mnh i sai ng, n gi ca mnh khng phi , hoc c th l do lo lng thi qu khi gn n k thi, hay do thiu t tin.

26

Om om qua se e tuot mat. ng tm cach phai ng au lp neu o khong phai la v th danh cho ban : "Toi se lam viec het long va se bang long xep th 4 hay th 5 (c Gioan-Phaolo II). Thc day nhanh nhen, ung gi... Tranh tro chuyen vo bo, ghe tham vo ch. ng tin bao ch... o la cach bao ve viec hoc hanh (Sertillanges. op.cit.)

38

Lm vic c phng php

1. Ly "nt" km Trc ht, phi ni rng ly "nt" km cha hn l du thiu thng minh. Cn nhiu nguyn do khc a n thnh cng (tr nh tt, lm vic c phng php, may mn...) V li, khi ly "nt" tt, bn cng bit rng khng phi v th m mnh thng minh hn ngi khc. Do , khi thy cc ghi chp ca mnh chng ra g, bn hy l lun nh va trnh by. - ng hn, l du ca mt phng php lm vic khng tt. cng chnh l mc ch ca cun sch ny. Hy kin nhn p dng cc li khuyn trong sch. Bn phi mt ti thiu mt thng n nh c mt phng php lm vic tt. Vi mt phng php thch hp, bn cng c th kin tn vic hiu bit bi v v hc thuc bi v. V cng ng qun tr khn ta c m tung ra nh nhng li cu nguyn (G. 32,8 : trch). - i khi, vic ly "nt" khng tt y li gip bn sng khim tn : thua mt trn vn khng nng n g ( y l ly "nt" khng tt) ; iu quan trng l phi lm sao thng c cuc chin (thi thnh cng hay c ln lp mi l iu quan trng). - Hy nh li nhng g ni v s kh nhc khng th thiu khi lm vic. Tp n ly nhng kh nhc y theo tinh thn ca mt ngi Kit hu, ngha l vui ti cm t Cha gip mnh c ln ln trong c tin, thay v c cn nhn than trch Cha. ng i tm phng th thnh ha bn thn mnh no ngi chnh vic hc tp ca mnh ! Thnh Gioan La-san ni : "Thnh thin l lm vic bn phn ca mnh". - cng l mt kinh nghim v s gii hn ca mnh. Kinh nghim y s gip bn tr nn chn chn hn, bit phn ng nh ngi trng thnh trc cc kh khn ca cuc sng. - V ri, hy cy da cc bn. Hy cu xin vi Cha Thnh Thn (mt trong cc danh hiu ca Ngi l ng An i). Hy cu nguyn vi c Maria, l nguyn do vui mng ca ta v l ng an i ngi bun kh. 2. Tng tc v thy qu mun - Mi gii php nm ch t chc thi kha biu hp l v to c mt s qun bnh lnh mnh trong cuc sng. - Tuy nhin, coi chng, ng ly chiu bi l ui kp v qu mun m hc ln sang thi gi ng ngh v cu nguyn ! Nhng thi gi ny khng th p thm c ! Thi gi ti thiu th gin cng vy ! Mt cy cung ging qu cng khng sm th mun cng s b gy. V thng bn khng thy, nng sut tr tu ca bn s gim i sau mt s gi lm vic ( l cha ni ti thi gian lm vic lu di : n ngy thi, ngy m l ra bn phi lm ch hn tn tinh thn ca mnh, bn li "kit sc r ri"). 3. Khng ng n gi Cn phi c s gp ca mt ngi bn chuyn mn hay ca mt nh hng nghip quyt nh l mt cm nhn ng n hay ch l mt cn cm d bn b cuc (cf. Trng hp nn ch).

iu kin vt cht

39

4. Lo lng thi qu v k thi - Trc ht, c nhng phng thuc tr cc triu chng : - Ca ngi Cha (bng cc Thnh vnh) : hy trung thnh lm vic ny trc mi gi lm vic, c bit khi k thi sp ti. - Xin Cha Thnh Thn ban cho ta nim vui, trong lc ai ai cng "cng thng tt " : l mt trong nhng li chng mnh m nht v Thin Cha. - Nh li Cha d liu mt v th cho ta. - c Mt. 6,25-33 v Lc. 12,32. - Ph dng cho c B ca s ph thc. - Trnh nhng ngi bn hay gy hong s, c bit ti l lm cho ta s v ngh rng h qu tr v khng bao gi bt li kp. i khi ch l mt chin thut lm bn nn lng, nn ch. Mc ch minh nhin hay mc nhin ca h l chuyn nhng g h ang lo s cho bn v trt gnh nng cho bn : h cm thy lm cho bn mt n nh l h c an tn. - Nu vn cn lo lng th phi iu tr su xa hn : Nguyn do thng l v bn c tnh qu bi ri hay thiu t tin. Lc , bn ng qun cu nguyn sau mi gi lm vic v ng qun s dng thi gi cho tt. Cng ng vi tin vo ch ngha thp tn (cf. Nhng g ni). 5. C ngh l mnh dt ! D ni iu cng khai hay p m, d c phi li lp (lu ban), d c tht bi lin tip, gy nh hng tht s, nguyn nhn su xa vn lun lun l do bn thiu t tin, do bn nh gi mnh qu thp. Phng thuc cha tr y i nhiu thi gian v c tnh cch tm linh nhiu hn : - Trc ht, hy bit rng bn c sao th Cha yu bn nh vy : hy n nhn ci nhn u ym ca c Gisu trn tr khn v con ngi bn. Hy bng lng Ngi dy bn cng bit yu nh th. i khi trong lc cu nguyn hay tm s vi Cha nh th, ta li nhn ra nhng nguyn do su xa hn. Trong trng hp ny m c s nhn nh ca cha linh hng th rt tt. - B tch Thnh th v chu Thnh th l nhng phng dc cha tr tuyt vi (cf. Mt. 3,20), v nh bn dn dn khm ph ra c Gisu ang tin vo i bn, tin vo con ngi ca bn v ang nh nhng bng b tng vt thng ca bn (Lc. 10,29...). - Ch lc bn mi nhn ra "mnh khng dt hn ngi khc u", mnh cng c nhiu c may thnh cng. Trc kia, b nhng ln tht bi au n m nh, bn khng th khai thc ht nhng kh nng tr tu v tr nh ca mnh, d chng c tht (nhng b bt mt). - Tuy nhin, trc khi c cha tr xong, bn ng nng lng p dng cc phng php lm vic. Khi tnh th qu kh khn, khi b cm d nn lng b cuc, bn hy nhn ln c Gisu trn thnh gi.

40

Lm vic c phng php

Chng bn

Cu nguyn khi lm vic

Ti sao ? - "Khng c Thy, cc con chng lm c vic g" (Ga. 15,5). - "Chnh hi th ni con ngi, chnh lung sinh kh do Thin Cha thi vo trong con ngi lm n nn thng minh" (G. 32,8). - "Ti c th lm c mi s trong ng ban sc mnh cho ti" (Pl. 4,13). Lm sao cu nguyn trong khi lm vic ?
1. Cu nguyn trc khi bt tay vo vic.

Mun th, hy dnh mt thi gian thinh lng v hi tm

+ Hy cy trng vo :

- Cha Thnh Thn : Ngi l ng dy d, an i, gip ta hiu bit v khn ngoan

(Ga. 15,26).

- c Trinh N Maria : l c B bo tr vic hc hnh lun hin din gip bn. - Thnh Giuse : l Quan Thy ngi lao ng chn tay cng nh tr c. - Thin thn h th ca bn + Hy c nhng kinh do cc thnh hay do chnh bn son ra lin quan n vic hc (nh kinh : "Ly Cha Thnh Linh l Cha k hn mn, xin hy soi sng tr khn v tm hn chng con hu dn a chng con n chn l vn tn").
+ Hy bm vo cc li Kinh thnh :

- Dng cc li y xin Cha gip bn hc hnh. - Trc khi lm vic hy c li nhng li y thm can m : qu tht, Cha s hn thnh nhng g Ngi phn (cf. Tv. 148,5 ; Is. 55,10-11...) + Nu bn bun ru hay t c hng lm vic, hy t ra vi pht dng li ca ngi Cha (bng cch ht hay c Thnh vnh) v c li cc lu trc y v nhng kh nhc khi lm vic v gi tr cu ca lao ng. + Hy dng cng vic ca cc bn ng mn v thn hu ln Cha, v tt c cc bn u lin i vi nhau trong c Kit.
- Hiu qu ca vic cu nguyn

- Nu cc bi thi ang lm bn s th cu nguyn s gip lng bn du li : "Cha s lo liu mi s" (Thnh Trsa Hi ng Gisu). - Cu nguyn gip bn vui v lm vic v c Kit.

Cu nguyn khi lm vic

41

- Cu nguyn gip xua tr cc cn cm d chia tr : Trc ht, cng vic bn lm s din ra trong kinh nguyn v c kinh nguyn che ch. Ta thng ht tp trung c l v b ko ra khi bi v. Th nhng va b ko ra khi bi v th bn li gp c bu kh cu nguyn ang bao bc quanh mnh. V v Cha mun bn lm vic, bn s quay li ngay vi bi v. Cu nguyn cng gip bn chng li cc nguyn nhn gy ra chia tr : hoc nhng ngh y ha hn (nh ngh n h !), v Cha ban n l cho giy pht hin ti ny : hoc chng li nhng t tng en ti (ngn qu ri !), nh li ca tng Cha. - Cu nguyn lm tr c bt u m : Bi v c Gisu l chnh ngun sng (Ga. 8,12) ang ng trong tm hn bn. Cc thnh, thm ch cc v km ch ngha nht u l nhng tm gng thng minh l lng. 2. Cu nguyn trong khi lm vic
- Nh th no ?

- Mi khi ngc ln, bn hy u ym nhn vo nh tng hay thnh gi t trn bn : chnh Cha ang hin din . V cng nh khi ta mm ci nhn bc hnh ca mt ngi thn, tim ta lc s c ci m v vui ti. + Hy tn th ng Cu Chuc ang hin din trong chnh con ngi bn qua n sng ca Ngi (cf. Ga. 17,23). + Hy c nhng li nguyn ngn chng vi giy (gi l li nguyn tt) : - Li nguyn tin tng cu xin, nu bn ang gp kh khn. - Li nguyn t n (xin ch qun iu ny) khi thuc hay hiu c iu g v Thin Cha l nguyn nhn ca mi s, chnh Ngi lm vic khng ngng (Ga. 5,17). - Li nguyn chuyn cu cho nhng ai cng ang vt v nh bn v cu cho th gii c cu , nh m khng b loay hoay vi nhng kh khn hay nhng vui sng ca ring mnh. + Ku tn Cha Gisu v M Maria + Ht mt ca khc n gin
- Ti sao ?

bn khi tc gin khi gp kh khn. Cu nguyn nh th chng nhng khng ko bn xa cng vic m cn l lin tc y bn tr li vo (nu bn trn vic th t t thm tm bn bit).

42

Lm vic c phng php

3. Cu nguyn sau khi lm vic

- Ti sao ?

Trc tin cm n Cha.27 K khi kiu ngo. Cha mi chnh l ngi lao ng chnh, cn cc bn ch l ngi hp tc. "Hy trao li thnh qu ca bn cho Cha" (Hs. 1,4). Ri na, khi m mnh trong u t, lo lng. Qu th, cu nguyn gip ta xua tr c ghen t v bon chen, cng nh dy ta r b mi lo lng : chng c vic no l hn ho c, v ta c th ci thin khng ngng. Cu nguyn gip bn by t c tin : bn lm ht sc mnh (vi mt phng php lm vic nghim nht c tun th rt st sao), phn cn li Cha s lm.28
- Nh th no ?

Hy tm s vi c Maria, n vng bnh an.

Hy cu nguyn cho vic hc ca bn ngay c ngi gi lm vic na.

Trong gi cu nguyn. Hy cu xin Cha ban cho bn nhng li ng vin hay nhng tng c o. ng s phi cu xin : c li Tin mng, ta s thy a s nhng ngi n vi Cha Gisu trc tin chng phi l cu xin sao ? Th nhng, nh thnh Bna c ni, phi dn dn chuyn t ch mn Cha v mnh sang ch mn Cha ch v Cha. Sau cng, bn ch qun t n Cha. Lc d l, khi Linh mc dng bnh ru (cf. Chng 7) bn hy hip dng vic hc hnh ca bn. B tch giao ha l ngun mch ca nim vui v sc mnh, v li bing, chnh mng, ch trch gio vin cng nh thiu tn nhim h, tt c u xc phm n Cha. Nh xng ti u n, bn s c cha khi nhng khuyt im y khi lm vic. V vy, hy nng ngh n vic xin Cha tha th.29

27 28

Thien Chua la tac gia duy nhat cua moi ieu c viet ra (Victor Hugo). Hay mang cac bai v cua ban lai cho c Kito, roi ban se noi vi Ngi ve cac bai v ay, xin Ngi cho ban c am hieu (Thanh Vinh Sn Ferrier). e at c kho tang hieu biet ... ban hay chuyen tam cau nguyen khong ngng. (Thanh Toma Aquino). Tnh yeu th phai phat xuat t s that, con hieu biet th hay ket trai thanh tnh yeu (Jacques Maritain).

29

Ly "nt" nh th no ?

43

Chng nm

Ly "nt" nh th no ?

Ti sao phi ly "nt"

1. Cc l do phi ly "nt" L do chnh l v tr nh ca bn ch c tnh cc b, khng trn vn, cng nh thiu v t, khng chnh xc. Tht th, cc nghin cu tm l hc cho thy ngay c nhng ngi hiu k nht v thnh tht nht i khi cng lm ln mt cch rt r. V li, ngi ta chng minh c rng nu bn khng c li mt gio trnh th hm sau bn s qun mt phn ln gio trnh (trung bnh l 80%) cho d bn rt thch n. Hn na, ly "nt" s l mt cch lm tng im mc (nghe, nhn) cho tr nh : nh cc thng tin ph ny, ta s an tm v bit rng khi no cn mnh u c th tm li c tt c. Ly "nt" cn gip bn ch (nht l khi gp mt "cours" bun ng). N s cho php bn ghi ra cc cu hi ca mnh ( ngi l) v kch thch bn suy t thm (ghi li cc nhn xt ca mnh, tng hp t tng ca gio vin thay v sao li tng ch mt cch my mc, p bn phi t hi mnh xem mun ni g). N cn gip ta loi tr mi nghi ng, v bo m c tnh chnh xc ca thng tin. Sau ht nn nh cc l do trn y cng c gi tr i vi : - mt "cours" hc cng nh vi bt c bui hi tho no ( bn bc mt s ti hay a ra nhng quyt nh) v i vi cc bi din thuyt (nht l tip tc mt cng tc no ). - cng c gi tr i vi i hi ca cuc sng hng ngy, nh ghi ch cc vic phi lm, th t, hn h, a ch. V vic ny rt c nn c mt cun s tay, v tr nh ca ta c hn, m bn li thng qu tin vo tr nh ca mnh. Hy lun mang s bn mnh, k c khi c mt cun s ln nh, v nn m ra xem nhiu ln trong ngy khi qun st iu g. Ban u, bn c th buc mnh phi xem s bng cch t n xen vo gia cc vt dng hng ngy (nh bn chi rng chng hn : khi nh rng, bn s thy s m ra xem), hay t ngay ca ra vo (bn s khng th khng thy n khi ra khi nh).

44

Lm vic c phng php

2. Cc l do thng nu ra chng li vic ly "nt"

- L do vt l nh ly "nt" s lm xu ch vit, lm c th kh chu, lm mi mt, nht l khi phi va nhn din gi hoc cc s trn bng li va ghi chp, lm au tay. - L do tr tu :

. Gio vin thng ni qu nhanh lm bn khng ghi chp ht c, b mt nhng l lun quan trng, khin bn bc bi v v sai biu hoc vit nhm s. . Bn khng th sao li bi ca ngi khc v mi ngi c cch ghi "nt" ring.30
V t rt ra kt lun :

. Vy th nn tm trong sch v : chng y hn, r rng hn v t mt th gi hn. 3. Tr li th no vi nhng l do chng i y ? Cc l l trn cng c phn hp tnh, hp l. Th nhng : Ht thy nhng ngi hc hnh thnh t u bo m rng ly "nt" l vic rt quan trng. Vi thi gian, khi c thi quen v theo cc phng php tt, bn s thy ly "nt" l vic cng ngy cng d dng, y v khng sai st.31 C nhng iu ta s ch hc c trong cc "cours" v cc bui din ging : cc s kin mi m, nhng ci nhn tng hp, c o, khng c ph bin rng ri ; cc th d c ngh ra ti ch ; nhng gii p cho cc thc mc c th c t ra. Hn na, tuy lp i lp li cng mt tng (y l mt trong cc nn tng ca tr nh), nhng din gi c nhng cch din t thch ng, khc nhau, i lc lm tng thm c ng. Du sao, nu c mun tm mi th trong sch v th nhng iu y cng ch hu ch cho ta khi c ghi ch (xem phn k tip). V li, ng tng rng c sch l c th tit kim c th gi : theo di mt gio trnh l c c mt tng hp ca nhiu sch m gio vin c. Thnh gic l gic quan ca tr thng minh, cn hn c th gic na : ting Php ngy xa lun coi "entendre" (nghe) v "comprendre" (hiu) l mt. Ri, ly "nt" cng l mt cch hn ci tm hn : v ly "nt" i hi can m v kin tr. Phi lun bt u li. Phi h tr mnh bng kinh nguyn v s gip ca bn b. Ban u bn c th mn "cours" ca h b tc nhng ghi ch ca bn.

30 31

Tr nh la mot tn o bat trung (Sertillanges, op.cit.) Cac ghi chep chnh la mot tr nh nam tren trang giay (Montaigne).

Ly "nt" nh th no ?

45

Phi ly "nt" th no trong gi lp ?

1. Trc ht : chun b th no ?
A. Phi sn cc vt dng cn thit trong tm tay

1. Giy (t ri hay phiu)

- Cng kch c cho mi mn hay tt hn na cho mi mn, mi bi. Hy nh kh giy : 21 x 29,7cm (tc l kh giy tiu chun A4) l c giy l tng. - C th chn mt mu cho mi mn32 - Giy ri hoc phiu th tt hn v nguyn cun : v giy ri v phiu c th cho mn tng t ring r (cho mn nguyn c gio trnh s gy tr ngi khi n bi), sp xp ( phng bn b ht mt "cours" hay rt c thm nhng thng tin t cc sch bo) v thc dng hn (c th tri cc phiu ra trn bn tra cu). V nguyn cun th khng lm c nh th. - Phn chia : giy ri ghi gio trnh, cn phiu th ghi ch nhng g c c hay tm tt t "cours".
2. Sp xp

- Giy th xp vo cc bao ba (mi loi mt mu, cho khi ba bi v h hao v t dng) c ngn ra r rng phn bit cc phn quan trng trong gio trnh d kim hn.33 - Phiu th ng trong mt hay nhiu tp phiu (cng lm nh ngh khi dng bao ba). - Gom c hai loi vo nhng b h s r rng, xp ng trong t hay trn k sao cho tht d ly v khi mt thi gi lc li (Jean Gutton a ra tiu chun : "c xp t t t th mi tm nhanh).
3. Cui cng, c vt dng ghi chp :

Bt ch, bt mc mu, bt lng, bt ty v sa, thc (c d phng hp l khi ht na chng, nht l trc ngy thi).34
4. Thnh thong, ng ngi xem li cc vt dng ca bn

- Mua thm d tr : giy, bt... (mi thng mt ln). - Thay cc tp phiu hay cc bao ba qu c (mi nm mt ln).

32 33

Mot ghi chu tot phai hu dung cho ban be va cho con chau (Jean Guitton, op. cit.) Tam tr th chong quen ; no khong t cam moc de nh c : neu ta khong ghi lai li giang day ngay tai cho th no se vuot mat. Bi vay khuyen ban nen luon mang theo mnh mot cuon so nho gom cac phieu ri vi kch thc tuy ban chon e s dung suot i. Nam bat c t ng th co li lam. (Jean Guitton, op.cit.) Trc moi li ch trch, toi thay ch co mot cau tra li duy nhat la bat tay vao viec (Emerson).

34

46

Lm vic c phng php

- Xp t li cho c th t : ln xn, d dy khin ta ngn ngm ; ngc li, ngn np p khin ta lm vic d dng hn.
B. c sch hay lm cc bi tp

do gio vin (hay cc cu sinh vin kh) ngh hiu gio trnh r hn hay lm nh vic ly "nt" (bn bit kim iu ny iu n trong sch no).
C. Sau cng, hy t mnh trong t th sn sng ly "nt"

bng cch n sm trc gi hc mt cht (ng ch nc n chn ri mi nhy). Hy cu nguyn c kin nhn v bit ghi chp iu chnh yu ; hy t nh rng ly "nt" l iu rt quan trng hiu bi v l mt cch gip tr nh (cf. Nhng l do nu trc kia). 2. Lm sao ly "nt" khi nghe ging ? Ly "nt" tt l ghi ch c : y , c th t, thc dng v hp dn.
A. y

Ghi nh th no ? 1. Hoc ghi ht mi iu :

Nu l cc trch dn v c s tham kho, cc s liu, cc nh ngha quan trng.

2. Hoc ghi ti a :

Nu l mt "cours" quan trng hay l mt ch hn tn mi. c bit l cc t ch cht cha quen nhng sau ny s c dp s dng n. Cng hy ghi nhng kiu ni ca din gi, d c lp i lp li, v chng s gip bn lm quen vi nhng t tng mi.
3. Hoc ch ghi nhng iu khng th tm c ni khc hoc vo lc khc. 4. Ni chung, th ghi tha hn l b st :

v cht lc li th d hn thm vo (kh thm vo hn v khng nh r hay v thiu ch). Hn na, ng quay ra lm vic qu nhiu vi cc t liu sau khi d lp, nht l nu vic chim mt nhiu th gi v lm bn m ra li ly "nt". Nhng hy hc hnh ti a bng cch ghi ch, chp c cng nhiu cng tt v sp xp tht th t. Cui cng, phn bit c iu chnh vi iu ph l mt vic khng phi lun lun d dng trn nguyn tc.
5. Lu : nu c sao chp trc, hy c nh ri mang theo khi n d lp.

- Nu gio vin ch c li y nguyn bn sao th bn khi phi n lp hoc ch n lp nu thc mc hay n bi. - Nu gio vin c thm hay bt iu g th hy n lp c b tc. Cng nn nh rng c bn sao l bn gch di bng bt mu, ghi ch, phn chia cc on qu sc tch (s ni sau).

Ly "nt" nh th no ?

47

- Cc bn sao khng phi lc no cng hn ho. th nhng hy hi nhng ngi d lp, thng chng ng c g v c bn sao, xem gio vin c nhn dp m nhn mnh ti im ny hay im khc trong "cours", nhng im c kh nng gp li trong bi thi.
Vit tt ti a (nhng vn r rng) a. Cc t : hy lp mt h thng vit tt ca ring bn

1. V cc t no ? Cc t thng dng nht trong mn hc, hoc mt t c dng nhiu ln trong ch mt on v cc t qu di. 2. Lm sao ? Nu l ting nc ngi, thng ch cn ghi 3 mu t thi ; 3 mu t u tin y nn l cc ph m, sau l mt du chm bit l ch vit tt (th d : "pnm." ch "pneumologie") [Nu l Vit Ng, thng ch ghi cc mu t u ca t, vi du chm ng sau mi mu t i din cho mt t, nh "T.L.H." ch "Tm L hc" - ch thch ca ngi dch]. Khi s dng ln u tin mt ch vit tt trong bn vn, hy ghi ch c ch y ln t c gin lc trong ngoc (th d : "La pnm. (pneumologie) ; hay T.L.H. (Tm l hc). Phi dp b s hm h ; mi ch vit tt ch ng vi mt t thi (th d : "pnm." l "pneumologie" ch khng l "pneumonie" ; hay "T.L.H." l "Tm l hc" ch khng l "Thn Linh hc"). Nu s qun cc ch vit tt, bn hy lp mt bn t vng (mt bn tng qut cho cc mn t thng dng v mt bn cho tng mn chuyn bit) xp theo th t ABC. Bn c th sao chp li v cho nhng ngi dng "cours" ca bn mn. Hy sng ch ra cc ch tt : ban u lm ngi gi lp ; sau khi quen, c th lm ngay trong gi lp.
b. Cc cu :

Ch ghi chp sn cu theo kiu in bo, b cc mo t (trong Vit ng l "ci", "s"...) ; ng c ch no ghi ch . Nhng cn trnh gy hiu lm ; lu gi nguyn cc ng t, cc lin t (vy m, nh th, nhng, v.v...) v chng cho thy dng suy t v l lun ca gio vin. C hai k thut ghi ch : hoc ghi ngay sau khi din gi va ni dt cu (nu mn hc c ng, ch no cng ng k v din gi khng nhc li) ; hoc ch gio vin ni mt lot ri dng t ng ca mnh tng hp t tng y thnh mt cu vn (nu mn hc lng hn, din gi ni chm hn).
c. C cn vit tc k khng ?

- Cn, nh khi c mt phn on quan trng m bn phi ghi gn ht (trong mt bui din thuyt m phn kt lun s gom li ht mi iu chnh yu chng hn). Lc y tc k s rt hu ch. - Nhng thng th khng cn, v khng tin dng my, ngay c ch cho ring mnh thi : bn phi chp li thnh vn. N cng khin bn mc tt li bing na.

48

Lm vic c phng php

d. Cng th, c cn thu bng cc bi ging trong lp khng ? ( chiu v chp li hoc t ra l in vo cc ch trng).

- Cn, i vi nhng trng hp c bit hay vi nhng gio trnh qu kh khng ai theo kp. - Nhng thng th khng cn v sao chp li rt mt th gi. Da vo ghi ch ca nhng ngi khc cn nhanh hn nhiu. Hn na, c theo cch trn, bn s chng bao gi hc c cch ly "nt" nhanh c.
e. Sau cng, cng v nhng l do trn, ng ngh n chuyn chp li bn nhp cho sch s khi v nh,

nhng hy tp ly "nt" cho tt ngay t u, sau gi lp ch cn sa s li thi. - Hy tp vit mi lc mt nhanh hn. y l vn luyn tp : Nu ban u bn khng lun lun ghi chp c ht th ch bc tc. ng c b sung trong lc gio vin ging bi. Hy cha mt khong trng v nh du bt ch ngi l : khi gio vin ngng ni, bn s xem bi ca ngi k cn m in thm vo (v th phi chn bn m ngi).
B. C th t

Hy sp xp cc tng khc nhau ca gio vin thay v c chng ri nh m bng bong.

1. Lun ghi li dn bi
a. Hoc dn bi chnh thc do gio vin a ra. b. Hoc dn bi ngm hiu : lc bn phi lu n mi chi tit gip n ra dn bi

ca gio vin d gio vin khng ni ra r rng, nh da vo nhng kiu ni : "th n" (vy l c "trc ht"), "nh vy" (gi thit l c mt l lun), "tm li" (ch , v sp ti im quan trng). i khi ch cn nghe ging ni hoc mt ch ngh hi di mt cht l bn hiu gio vin va trnh by xong mt phn bi. c. Ni th c ngha l bn phi lun gi cho u c tnh to v ch ; ng bao gi chp mt cch my mc m khng tm hiu xem gio vin mun dn ta ti u v da theo dn bi no.
2. Ch ghi li nhng iu quan trng
a. Cc biu v cc lc c km ch thch (ngn ng Trung Quc c ni : mt hnh

bng vn ch). Chng thng tm tt c cc on gii thch di dng. b. i khi l cc nh ngha hay cc tng khng my quan trng, nhng c nhn mnh hoc lp i lp li nhiu ln ; thng c bt u bng cu : "Chng ta cn lu rng..." i lc gio vin ch nhn mnh bng cch thay i ging ni : hy luyn tai nghe, hy nh li cch gio vin ni v cch gii thiu ti c t ra cu xt. Hy luyn cho quen v sau s dng (v sau i khi nhng iu y ch cn cho cc bn khc trong lp, ch i vi bn th khng cn na).

Ly "nt" nh th no ?

49

c. Nu bt im quan trng bng cch nh du ngi l, gch di, i mu mc hoc vit tri ra tht vo...

3. Trnh by r v sp xp cc tng

+ Vit so le cc mc v tiu ; phi vit tiu chnh li qua tri hay ngay gia trang, cn tiu th tht qua phi thm t ch (va thi), tht nhiu qu lm ph ch v kh nhn bao qut c. + S dng cch nh s bt u bng s La M v ch hoa, sau l s -rp v ch thng. + Nu bn p dng hai qui lut trn th c th trnh by nh sau :
I/ ....................................................................... A/.................................................................. 1).............................................................. a) ......................................................... b) ......................................................... 2).............................................................. a) ......................................................... b) ......................................................... - ...................................................... - ...................................................... B/ .................................................................. II/ ......................................................................

+ Sau cng, lm ni bt cc mc v tiu ty theo th t v tm quan trng ca chng. Mi mc quan trng lun c trnh by theo cng mt cch nh : - Gch di cc mc quan trng. - Dng nhng mu khc nhau khi vit ta v vit bi. - Cha nhng hng trng gia cc on rng hp tng ng vi tm quan trng ca cc on y. + Thot u, bn nn lm sao cho c mt dn bi vi cc mc v tiu hn chnh ngay sau khi d lp (c bit nh dng cc mu khc nhau v gch di). - Ti sao ? . V bn cn thiu kinh nghim, cha quen phn bit chnh ph v cha bit tho ra cc ta c tnh cch tng hp nhanh chng. . Cng nh bn trnh c vic gch xa trong bi v khi vit li. . Bn cng s bt tc gin trong gi lp khi thy mnh qu vi t ta khng ph hp vi mt on. - Cn trong lc d lp th lm sao ?

50

Lm vic c phng php

. Hy trng nhng ch m bn ngh rng phi c ta hay tiu sau gi lp bn s b sung. Nu lc y bn thy khng cn ta th cng c trng ; lm th cn hn l vit ta sai ri gch b hay nh s nhm. . Dn d bn s quen. ng ngi xem "cours" ca nhng ngi c khiu sp xp ch mt ln l xong. Noi gng l phng php s phm tuyt vi nht.
C. Thc dng

1. Vit sao cho d c

- Ti sao ? . Nu khng bn s mt nhiu gi khi c li (v nu vo cui nm th tht kinh khng !) . Hay d hiu sai. . V lc thi s lm gio vin kh chu (no ch vi ngha, nht l khi phi sa c vi ba trm bi ; hn na, gio vin c th khng hiu bn v din gii sai t tng ca bn : phn ngha th nguy to !)
2. Tt hn, hy dng giy kh ln

ng vit qu dy c (thiu sng sa) hay qu tha. C th bn mi ghi c ti a bi ging lp trn mt lng giy ti thiu : mt mt, iu ny gip n nh tr nh (nu phi hc c mt ng giy to tng th tht l nn ch) v mt khc, gip c ci nhn tn b gio trnh.
3. Cha l bn tri

vit dn bi v nhng cu tm tm thi.

4. Cha mt khong trng cui trang

(hoc bn phi) vit nhng ghi ch v gio trnh : hoc nhng suy t, ph bnh, thc mc, hoc nhng tham chiu vi mt phn khc ca "cours" hay vi phn tham kho, hoc nhng lc .
5. C cn vit trn ch mt mt giy thi khng ?

Cn, nu "cours" gi ln nhiu suy t ph bnh v thc mc quan trng ("cours" trit chng hn). Hy ghi cc suy t v thc mc y trang sau ca t trc v ghi bi trang u ca t sau. Cng hy vit trn mt mt giy thi, nu khi lm vic hoc khi c bi m cn tri ht cc t vit "cours" ra trc mt : bn s khi phi lt i lt li, nh khi cn tm mt ch tham chiu chng hn.
6. Hy dn nhn vo cc gio trnh

Trc tin, hy nh s tng qut cc t "cours" v ghi s th t gio trnh trong nm. Sau , ghi ln mi gio trnh ngy thng, tn gio vin, ch chnh.
D. Hp dn

- Ti sao ?

Ly "nt" nh th no ?

51

V bn s lun thy thch th khi lt li cc bi v p (nht l vi cc gio trnh phi hc trong nhiu nm). - Nh th no ?
1. Phi chp cho thng,

ch ng chp dy c nhng ch l ch. Mun th, hy thng xuyn xung hng (c bit khi chuyn sang mt tng mi).
2. Cng t ty xa cng tt. 3. B tr mu sc, lc 4. Trnh li chnh t

Cn tp trc v lc thi bn s phi vit nhanh hn. Ni chung, ngi chm bi khng thch th g khi thy bi c nhiu li. Nu l mc tt vit sai chnh t, th phi lm sao ? - Hy hc li vn phm (l phn khng th b qua c), nhng ch cn hc nhng ch c lin quan n cc li m bn vp phm, khng cn phi hc li ht. - Ghi nhn nhng li m bn nhn ra khi c li bi. - Nh bn b hay cc ng mn (nh thay i ngi, ko lm h mt !) c li nhng iu bn ghi chp v sa gim (bng cch gch di nhng ch sai). - Ghi ch ht cc li ca bn (nht l nhng li thng vp phi) trn cc t giy ri : hy xp loi (li t vng, li ng vn...) v thng xuyn c li (l tng l ngy no cng c). - C nhng phng php sa cha rt h thng v hu hiu (khng th trnh by y, v vt qu khun kh cun sch ny). 3. Sau gi lp
Trc ht, hy lun c li gio trnh ca mnh
1. V sao ?

- b tc nhng iu m bn khng th ghi chp ngay trong gi lp. - sa cc li tnh c. - ph ch thm (nhng suy t, khuyn d v thc mc). - lm dn bi (bng cch nh s on hoc gch di), nu bn khng lm kp trong gi lp.
2. Khi no ?

Ngay sau lp, cng sm cng tt, l tng l ngay chiu hm . Hn nhin, phi xem li iu mnh mi xem trong ngy th tht l chn. Th nhng, bn hy oan chc rng t hm na bn s chng cn nh rnh rt nh hm nay u. V n chiu th mi s cn ti ri, nhng sang ngy mai th phn ln bc hi mt ri : lc bn phi mt nhiu cng sc v th gi hn lm vic .

52

Lm vic c phng php

Ri thnh thong tng kt li gio trnh

Nu bn c th gi (khng ln sang gi c li cc "cours" khc, c khi cn hn).

1. Khi c th tm tt gio trnh

Nh "cours" s hay trit chng hn. Hy tm ngay chiu hm khi cn nh r bi ; vic ny s gip bn tit kim th gi n bi sau ny. Lc y bn ch cn c li bi tm, v nu c chi tit no quan trng th xem li trong gio trnh. Cc phiu tm d s dng, d di chuyn, v kch thc ca chng cng khin bn phi vit gy gn hn.
2. Khi khng th lm c

Nh cc mn tn, sinh vt, ngn ng chng hn. Nu gio vin khng a ra dn bi th bn hy t son ly mt dn bi chi tit trang nht ca gio trnh (bn s cha mt ch u "cours" cho vic ny). Vic ny cng gip mt gi khi n bi : bn s c mt ci nhn bao qut v nht lm v "cours" (nht lm hiu theo nguyn ng, l "nhng g ta c th ch cn lic qua mt chc l bao qut c).
3. Khi lm m chng ch li bao nhiu

in hnh l "cours" ngn ng. y, tt nht bn hy lm nhng phiu t vng v ng php ty theo cc nhu cu nu trong sch khng cp n.
Sau cng, hy ty trng hp m lm phiu
- Trong nhng trng hp no ?

gip tr nh, bn hy vit cc cng thc quan trng c lin quan n cng mt ti vo chung mt phiu, nh - Cc t mi v nh ngha ca chng. - Cc on trch dn. - Cc t ch cht c th c s dng trong bi lm. y chnh l dng c tt nht cho mi cng vic kho cu (lm lun vn, vit bo hay lm ngh lun).
- Chn phiu

Jean Guitton a ra nhng li khuyn ch l sau y : - "Phi lun dng mt kh phiu, t thi tr cho n lc cht... Bn th ngh xem c s s ra sao nu khi lm trn m n chng va nng pho". Kh giy 10cm x 15cm l tt (chnh xc hn l 105mm x 148mm), v "tm phiu l tng l tm phiu m bn c th nht vo ti khi cn hoc c th kp vo mt cun s giy ri mang theo bn mnh". Qu tht, bn chng bao gi bit c lc no th mnh s

Ly "nt" nh th no ?

53

phi ghi chp : mt tng vt n cng s vt i nu ta khng chp n li bng ch ngha, hay mt nhn xt thch ng nu ra trong cu chuyn... - Dng ba cng s bn hn. Tuy nhin, nu phiu ch dng tm thi hoc ch nhm vo mt mc tiu r rng (nh theo mt nin biu : mi ngy mt t), ta c th dng loi giy thng cho gn v r tin hn.
- Bin son phiu

1. Mi phiu ch ghi mt ch (hay mt khi nim) vi mt hoc hai tng xoay quanh ; km vi vi th d. 2. Phiu phi chnh xc : a. Cc tiu chuyn tng qut : - Nu ra cc im tham chiu tht chnh xc, c bit i vi cc on trch dn : ghi ln lt tn tc gi (vit ch hoa), ta tc phm, ni xut bn, tn nh xut bn, ln xut bn (nu l ti bn), ngy xut bn, trang. Bn hy tham kho cc tc phm chuyn mn ni v vic ghi chp cc im qui chiu sao cho ch xc (nh bi bo hay tc phm chng hn). - Vit trch dn y trong cc ngoc kp. Phi gy gn (suy ngh trc khi vit) v r rng (hy tng tng ra cnh mnh ang c li n vo 10 nm sau : cch hnh vn c qu bng gi khng ?...) b. Phiu lm mu : - Ta phiu : THI GIAN - Bn di ghi : "... i vi i sng tm l nh n ang tri qua ng sau cc biu tng, ta d nhn ra rng thi gian chnh l tm vi dt ln i sng y". (Henry BERGSON. S tin ha c tnh sng to, Paris, PUF, xut bn ln th 142, 1969). c. Cc phiu khng ng qui cch (so vi phiu trn) : - Qun m ngoc kp ( ni r l mnh ang trch dn). - Ch nu qui chiu l ca Bergson thi (sau ny bn v ngi c phiu ca bn s khng th kim ra ngun gc ca on trch dn y trong lc lm vic). - t ta l : S sng, Biu tng. Cc ta ny qu m h hoc khng lin quan mt thit vi ni dung trch dn. Bi vy, khi cn tm mt phiu ni v thi gian bn s khng ngh ti phiu ; ngc li, khi cn tham kho v s sng hoc biu tng, bn li chng c thy iu g th v ni phiu c. 3. t ng tn phiu : hy chn t ch cht cho thch hp (nu cn, c thong th suy ngh). Nu ti qu tng qut hoc nu bn phi lm nhiu phiu v cng mt ti, th c l tt hn bn nn chua thm mt ph cho r rng (th d vi phiu trn : THI GIAN - Bergson. 4. Nu l mt suy t c nhn v mt ti, bn hy ghi ngy thng : t tng vn tin b v bn s thch th khi thy t tng ca mnh chn mui ra sao.

54

Lm vic c phng php

- Sp xp cc phiu

1. Hy lp danh sch cc t ch cht cho tng mn v danh sch ht thy cc phiu m bn mi a vo : hy ct ring danh sch ny ra mt ch. 2. Hy chn mt trt t xp phiu : xp theo vn (tin dng hn) hoc theo ti (thng minh hn). Suy ngh v iu ny rt b cng, v n s gip bn sut i vi ht mi mn. Tht chng thch th g khi s dng c mt tp phiu trong nhiu nm m c phi sp xp li v bn sp xp n da vo mt nguyn tc qu hp hi hay qu phc tp. D nhin, bn c th (v cn khuyn khch na) c nhiu kiu sp xp phiu (l thuc nhau hoc khng). 3. Khi quyt nh mt h thng xp phiu, hy nh s th t vo mi mt phiu ; ch cn da vo tm phiu. M s ny c th gm nhiu s hay nhiu ch hoc c s ln ch, th d : ch ch mn hc (A,B,C), s La M ch mt b phn ca mn hc (I,II...), s rp ch phiu (1,2...) ; hoc ch xp theo vn m thi. 4. Sau cng, hy xp phiu vo mt hay nhiu hp c kch thc ph hp. Cc phiu c phn cch bng cc t ngn c nh s theo nguyn tc va nu trn lm mc gip kim tm nhanh hn. Cn nhc li rng, tiu chun ti u sp xp l lm th no c th tham kho nhanh chng phiu ny hay phiu n c trong danh mc.
- Dng phiu

1. Lm phiu chng c ch g nu bn bit mnh s chng bao gi dng n (chng hn v n qu chuyn mn) : tn th gi v nng lc lm.35 2. Khi dng phiu xong (th d khi lm bi, mi phiu cung cp cht liu vit mt on) hy lun lun v lp tc xp chng vo li ch c. 3. Nu c th mi nm hy xem li cc phiu mt ln. - N gip bn cp nht, sa cha cc phiu (nht l i vi nhng suy t c nhn). - i khi n cng s gip bn khm ph li nhng kho tng b qun lng v lc by gi bn s bit cch s dng chng. - Bn s nhn ra cn ci thin vic xp t cc phiu th no. Tuy nhin, ch lm vic ny ng lc v tun t, v xo trn h thng phiu mt cch th bo s khin n ra v dng thi. 36

35

Xep theo chieu ng co nhieu li iem. No giup ta lam chu vat dung, xep at trat t hn, de thay oi sa cha, e lay ra ut vao, tng t nh tam tr va cac hoat tnh cua no vay. (Jean Guitton, op.cit.) "Nen mang theo mnh mot cuon so nho va cac phieu... Nh o, ta co the nam lay mot t ng, mot thong tin hay mot cam hng vut qua, chang lam g khac hn la bat lay". (Jean Guitton, op. cit.)

36

Ly "nt" nh th no ?

55

Ghi chp th no khi c sch bo ?

Khc vi mt cun sch gii tr, bt c tc phm no khng nhng nn m cn cn c ly "nt". Nu khng c ly "nt" v lm phiu, cc sch bo ta c s sm ri vo qun lng. M nu s nh vy th c lm g ? 1. Vn tin quyt : Mua sch
- C cn mua cc sch m bn s hc khng ?

Cu tr li s l va cn li va khng.
Khng thi qu

V mi mn lun c vi (ch khng c nhiu) cun tng hp ht nhng g bn cn phi bit (tr trng hp bn mun i chuyn su mt mn c bit).
Khng bt cp

Ch qu keo kit. Khi bit mnh s phi dng mt cun sch no trong sut hc trnh, v cn hn th na, sut c i, th hy mua n. S u t s khi ny s l mt cch tit kim th gi v lu v di.
- Lm sao chn sch ?

Phi bit nhng cun sch quan trng cn phi mua. Mun th bn hy : 1. ng b sch g mi ra cng mua ngay khi cha nm vng hn tn v gi tr ca chng. a s cc sch ch c trng by vi tun ri b ct i v li thi. Cc tc phm tt lun tr li vi thi gian. 2. Hy da vo li khuyn ca nhng ngi c thm quyn v c nhng bi bo ph bnh na. Cng nhiu kin cng c li. Hy c nhng tp ch no c mc bnh sch v hy lng nh mc thch ng ca cc bi ph bnh y (nu chng u ging nhau) bng cch so snh chng vi cc lu ca chnh bn khi c sch, nh bn s bit c th tin cy chng ti mc no. 3. Th nhng, hy bit rng khng g hn l c sch trong tay. Hn na, ch nn mua sch sau khi c qua ( th vin hay trong mt vi hiu sch chuyn mn). 4. Nn thng xuyn lui ti cc th vin - Hy c tm hiu cn k v cc th vin (th vin no t rn rng, th vin no c khung cnh lm vic tt nht, th vin no c cc b sch thng dng y nht ?) - Tp s dng thnh tho cc hp phiu v cch sp xp ca chng cc th vin y ( khi mt th gi v sau). Ban u hy hy sinh mt t th gi "lc li" v nm vng cc phng php cng nh ni xp t cc loi sch. Nhng ch lm mt ln cho k lng ri thi.

56

Lm vic c phng php

Cng th, nu sch bo c by ra trn k, ng lc no cng ln l trc cc k y : mi tun hy dnh ra mt khong thi gian nht nh xem sch bo cho khi ph thi gi qu bu ca bn. - Mn nhng sch m bn nh mua xem c th s dng khng.
- Mua sch nh th no ?

Sau y l vi li khuyn tng qut : 1. Trc tin hy quyt nh phi dnh mt ngn sch l bao nhiu mua sch. 2. Hy lm quen cc nh sch chuyn mn v bit r nhng k, nhng dy sch no hp vi bn tm ca mnh : bn s tn th gi hn. Cng th, hy dn li mua mt lc. Nu c th c, thnh thong hy mua sm chung vi cc bn b tn cn v tng i gn nhau xoay "tua" c sch. Hy mua mt cun chung cho c nhm (nht l khi phi i xa mua). 3. Cng nn tm ti nhng ngi bn sch c. Tht th, mt ngi bn sch c thin ngh thng thu thp cc sch bo ngi khc loi ra, nh vy bn s mua c sch cn mi m ch mt 1/3 gi tin thi (bn cng c th th n nh xut bn, vi iu kin l bn kim c ng dy, nu khng th s ch mt th gi v ch thi). Ch ngy th : hy so snh cc ngi bn sch c vi nhau v hy nm gi sch mi xem mua nh th c li khng. 2. Ghi chp cc sch bo vi tinh thn no ? ng bao gi ghi chp mt cch my mc, nhng hy lun c tinh thn ph phn (theo ngha tch cc ca nguyn ng) : hy c gng hiu. Hy t nu cu hi cho mnh. 3. Ghi chp khi no ? Khng qu sm : hy ch cho n khi hiu c mc ch ca tc gi ; thng th phi c cho ht mt chng. Ni chung, cn c xong mt lt tn b tc phm (c th ghi ch bng bt ch ngi l). Cng khng qu mun : tng t nh khi d lp, hy ly "nt" sau khi chm ch c xong : ng ch c thm mt ln na, d ch sau vn vn c mt tun l thi, ri mi vit v li ch ca ln c u tin s tri tut mt. Cui cng, nn nh rng bnh thng vic ghi chp cng mt th gi nh khi c. Bn hy sp xp chng trnh lm vic ny. 4. Nh vy, c th phi lm sao ?
Ln u

c cn thn, cm vit ch trong tay.

Ly "nt" nh th no ?

57

1. Nu l sch ca bn

a. Trc ht, hy nh du ngi l nhng on v nhng t m bn thy l quan trng

(ng gch di, cng khoan lm dn bi tr phi qu r rng. on kt i khi c nhiu bt ng). b. Sau khi c mt ci nhn v tn b, hy c li v ch ngn ng (sch c cng nht l sch c dng v ghi ch nhiu nht) : + Gch di (hoc gch trn) cc u v cui cu thay v gch nguyn cu ; nu c on u quan trng th hy ghi du gp ngi l. Qu vy, cng t gch di cng tt v mt th gi : hy tp ch nh du ngi l thi. + Khoanh trn cc t ch cht. + Nu cn, lm dn bi chi tit ngi l. + Hy ghi nhng nhn xt ca bn (vo cui trang hay ngi l) mt cch vn gn r rng, ch ng vit nhiu lm bn vn thm nng n (nh vit : "khng ng "). Phi phn bit nhng nhn xt ny vi nhng ghi ch gii thch tc phm.
c. Cc nhn xt v cc tiu d :

+ ng "t son trt phn" ln sch khi bn bit mnh s cho ngi khc mn (c th lm h kh chu). + ng ch thch mt tc phm, v phn bit rch ri nhng nhn xt c nhn (vn thay i) vi s xp t trt t hoc dn bi ca tc phm y (vn bt bin) th khng cn chuyn t tng tin b na. + Son dn bi mt cun sch ch c li khi dn bi ny tht s quan trng, c th s dng li hoc phi em ra hc. Nu khng, hy ch gi li cc tng thi : chng s l nhng vin gch bn xy ln ngi nh ca mnh. Cn s m tc gi dng xy nh ca ng th chng n nhp g vi bn.
2. Nu l sch ca ngi khc

a. Hy ghi ch t thi. Tt nht l hy ghi ln giy ri, nh s nhng trang lin h vi dn bi hoc cc cng bn suy ngh. b. Hy ghi ch bng vit ch nht. c. Nh ty sch trc khi tr sch.
Ln th nh

Hy lp cc iu ghi ch v bi c theo k thut lm phiu gio trnh ni trc. Phi chp li iu g ? Ch chp li tn vn cc phn trch dn thi, km vi nhng qui chiu r rng (xem li phn ni trn). i vi phiu cn li, hy lun dng ch ngha ring ca bn tng hp t tng ca tc gi : iu ny i hi bn phi n lc suy t c nhn, dp b vic sao chp my mc. D nhin l ng ngi thm vo phn ch gii ca bn, nhng nh tch bch chng vi t tng ca tc gi : cc phiu phi l nhng dng c lm vic c nhn kch thch c tr thng minh ca ta.

58

Lm vic c phng php

Hy ghi ch nhng t l hoc cha hiu r v tm cch nh ngha chng cho r rng : mi ch vit trn mt phiu. T vng ca bn s tng rt nhanh ti mc khng ng nu bn c li u n cc phiu ny (cf. Chng. 7). Hy ghi ch cc l lun khc nhau ca ring tc gi v tng t ch cht.
Ln th ba

Cui cng, hy lm mt bn tm tt ca ring bn v tn b tc phm, cho bit kt cu ca tc phm v thm vo mt vi lu (chng hn nh : "Cn o su hn im y"). Phiu ny s c xp vo tp phiu v th mc.
Lu v tm quan trng ca vic ghi ch sch bo c

Mun bit tm quan trng y, hy so snh nhng ghi ch ca bn khi c vi chnh ni dung ca tc phm
1. Ti sao ?

Mt s sch (hoc bi vit), d ngn, vn ng cho ta tng hp mt cch chi li v vit thnh nhiu phiu (bi chng l nhng c s tham kho ch cht, rt c ng v rt c s phm) ; mt s khc th khng.
2. Nh th no ?

Hy dng hai tiu chun sau nh gi mt bi c : ni dung (c quan trng v c o ? ) v tnh s phm (gia hai bi vit v cng mt ti, hy chn bi no r rng hn : bn s rt li gi khi c bi y, v s mt nhiu gi lm khi phi c sc hiu).
3. Bi vy, hy nh gi mc phiu s c qui chiu bng cch ghi ch thm vo phiu

(du + hoc -) ty theo ni dung (th d ch N) v ty theo s sng sa v tnh s phm (th d ch S). Th d ghi : N++,S-.
Mt trng hp c bit : c bo

Ni chung, ng ghi chp g khi c bo. Nhng hy ct bi bo ra v sp xp n cn thn (c th dn ln mt tm phiu dy). Hy t ta (t ch cht ) v nh s cho n y nh cc phiu khc trong cng mt ch .

Ly "nt" nh th no ?

59

Ghi chp kho cu hoc ghi chp lm ti liu

1. Khng cn lm g ? Khng cn tm ln lt ht cc ti liu c bn trn kh giy ln. y th m c khi sinh vin, thm ch ngi c hc v hn hoi, vn c lm. Bi nu nm c b cc ca tc phm (hoc ca mc tm tt) v cc mch lin h chnh ca n l iu c ch, bn cng ng qun rng b cc y s khng phi l b cc trong bi lm ca bn. iu duy nht c th s gip ch cho bn l cc tng, chng s l cht liu bn son ra on ny on n, nhng di mt hnh thc khc hn. 2. Nu vy, cn lm g ?
a. Trc tin, hy phn tch tc phm c ra thnh lc chnh (thng c khong

t 3 n 10 ).
b. K , hy vit mi ra mt phiu v xp t cc th d, cc l lun, cc khi nim

ph, cc trch dn lin h vi . c. Ti ngy lm vic, khi gp li on ny on kia, hy ly phiu c lin h ti vn ang tm hiu v chp li cc tng hay cc trch dn no hu thun cho iu m bn mun chng t. dng cc phiu ny, ta hy theo cc li khuyn ca Sertillanges. C hai trng hp in hnh : + Nu bn c mt dn bi chi tit : - nh s cc mc k tip nhau trong dn bi ; - nh s (bng bt ch, nht thi) cc phiu lin h ti cc mc trn ; - Gom cc phiu mang cng mt m s li vi nhau ; - Dng kim ghim tm thi tng nhm mt ; sp xp cc nhm ; - Gi th bn ch vic tri ht nhm ny sang nhm khc ra trn bn da vo vit thnh bi.37 + Nu cha c dn bi, bn phi lm sao da vo cc ti liu son ra mt dn bi : - Ly tng t tng phiu v ghi ra giy theo th t ni dung ca mi phiu, bng cc mnh cng ngn cng tt. - Khi ghi xong cc phiu, hy ro li cc tng v lin kt chng li vi nhau. - Sau hy sp xp dn bi da trn cc quan h trn bng cch nh s ngi l c th sa i bao nhiu ln cng c. Dn bi s sng ra dn. - Hy chp li cc mnh theo th t sp xp c, ht s ny qua s khc. Vy l bn son xong.

37

Mot ieu co ve tot ep va hay ho en au chang na o cung cha phai la ly do e ghi chep : ban se sao chep lai toan bo th vien Quoc gia chang ? - Ta mua y phuc khong phai v no ep nhng v ta ban no va van (Sertillanges, op. cit.)

60

Lm vic c phng php

c, y chnh l nhn mt ln m d ht c c cu, l nhn bit cc t ng theo t ca chng, tng t nh ngi thu th bit tu b vy. y l b qua nhng iu hin nhin v lao ngay vo im kh khn chnh, ta nh nhng ngi am tng m nhc vn lm khi c nhc vy. (Alain)

Lm sao hiu ?

61

Chng Su

Lm sao hiu ?

Ba ng tc m tr khn bn s thc hin hiu

Ba ng tc ny cng l ba th k tip nhau p dng trong khi hc, l : c mt ci nhn chung v ti, t cu hi, tm cu tr li. 1. C mt ci nhn chung v ti. Ti sao ?
- L do th nht

Theo l t nhin, d hiu, tr khn s i t ci tng qut (tuy nhin ng ng ha tng qut vi xng xnh, tm thng) n ci c th, chi tit. cng l trnh t ca nh ha hc khi phn tch mt vt th, hoc ca mt khi quan st cnh vt.
- L do th hai (l do ngoi ti)

Lm nh th cng s gip bn khi b ng ngng khi c cu hi tng hp ca thi : bn quen ng li li c ci nhn chung ri.
H qu

Ch c khi no vi u (v dn tr) vo chi tit ca mt bi c (hay mt gio trnh, mt bi din thuyt, mt cun sch) m cha hiu din tin tng qut ca n. V th, s chng ph th gi u khi chm chn li mt cht c k phn dn nhp tm tt (hay d gi u tin ca kha hc). Vic lm ny cng khng ch c lm mt ln l xong, trc khi c sch hay theo mt "cours", m ngay c trc khi bc sang mt chng mi hay mt bi mi. Bn hy t hi : "Ti ang u ? Tc gi ang lp lun n u ri ?". Ngc li vi c th, tr khn cng leo cao th cng ht th tt hn.
- Lm nh th no ?

Trc tin, hy lm sao c mt ci nhn chung v tn b tc phm, v bi vit hay gio

trnh, bng cch : 38

38

Phai i t cai a biet en cai cha biet (Aristote).

62

Lm vic c phng php

a. Hy c li ta : n cho ta bit ch v trnh phi c c tc phm, hu khi ri vo o tng. Cng th, phn dn nhp ca mt gio trnh hay mt "cours" sao chp khng phi lc no cng "dng di" nh ta tng ; nhng n s xoay quanh mn hc v t mn hc ny vo trong tng quan vi nhng g bn bit, cho php bn lp tng quan gia cc iu bn hc vi vn ling kin thc bn thu thp c. b. c k bng mc lc : hy dnh th gi chp li b cc ca c gio trnh do gio vin nu ra v c sch n u th xem li b cc y. c. Lt qua tc phm, cc ta, ph, cc phn on quan trng, cc phn tm mi chng (nu c). Nh vy, bn s c mt ci nhn b ch v tn th tc phm ; n s cho bn bit hng v u mi khi bn mun tm hiu mt iu g c bit.

- Sau , hy i vo cc chng 39

a) Nm vng cch sp xp cc chng v cc kiu ch phn bit ta , ph v bn vn. b. Kho cu cc bng k, cc biu cng vi bn vn xem bn vn ch gii thch chng hay cn thm tht nhiu iu na. Nu bn vn ch gii thch thi th ch cn phn tch k lng cc bng k l ri. c. c mt vi cu, vi on bt k cng vi ta ca chng c mt tng v vn phong ca tc gi. Bnh thng, bn c th t bit c vn phong ca tn b cun sch da vo i cht kinh nghim phn n. d. Nu sch ni "dng di" : hy c lt qua v dng li ni cc biu, cc ta, nht l khi chng c tnh by nghim chnh (ngha l chng c ng c nhng iu c khai trin trong c on vn). Mt cch kh tt bit sch c vit lng ra hay ht sc c ng l hy c nhng cu u v cui, ri cu gia ca mi on : bn s thy on y hn tn ng nht khi ch khai trin mt tng thi. Trong trng hp ny chnh thng tp trung u hoc cui on. e/ Nu sch c ng v gy gn (in hnh l cc th bn) : lc y hy c k tng ch mt, ng qun cc minh ha v chng thng c chn k v gip bn nh bng th gic.
- Vi li khuyn tp c nhanh hn

1. Chn n : bn c nhanh hay chm ?

Bn hy t trc nghim : mt ngi c trung bnh t khong 200 t trong mt pht. Vi phng php c nhanh, ta c th t ti mc 500 t/pht, hn nhin l vn hiu nhng g mnh c. Du sao i na, nu cha bit phng php ny, bn vn c iu kin (v nht l c th gi) tp v t c trnh ny.
2. Lm sao c nhanh ?

Sau y l mt vi nguyn tc (nu mun bit chi tit xin c cc th bn chuyn mn) :

39

oc xong vai hang va xem xong cac bang ke la ta a biet c phan ln cuon sach (Descartes).

Lm sao hiu ?

63

a. Hy c mt cch tng th :

- Hy c cc nhm t ch ng c tng t ring r, v mt nhm t th c ngha, cn mt t bit lp th ch c ngha g. - Hy c theo kiu chp nh thay v nh vn tng ch bi ngn ng ni v ngn ng c chng ging nhau, bng khng bn s c chm nh khi c din vn vy. - B quyt c nhanh l lm ch c chuyn ng ca mt. Mt phi di chuyn u n, khng quay tr li. tp trung c iu ny bn hy dng mt tm ba c n u th che cc dng ch n ca bn ; hn na, n cn kch thch v to ra nhp c ca bn. ng bt u ch u tin, nhng hy khi s t ch th hai hoc ch th ba ca mi hng (thng tp trung vo nhm t u tin ca hng ). Lm th s tit kim c thi gian. Cng vy, hy chm dt ch k cui.
b. Thay i tc nhanh chm ty theo bn vn :

1. Hy lng nh mc kh khn hoc quan trng ca bn vn i vi vic nghin cu ca bn ; v ty theo m c chm li hay nhanh ln. 2. ng ngi c lt qua hay b phng mt on khi tng c trin khai trong (bn n ra ngay dng u tin) khng lm cho bn thch th, hay bn bit ri, hoc bn thy khng quan trng g. ng bao gi n l vo tc phm. 3. Tp bt chp cc tng ch cht v xem chng c b tr ra sao. 4. Hy c chm li khi gp cc ta, cc biu hay cc on tm tt. Nu thy cn c li sau ny th hy nh du vo nhng ch .
c. Cui cng, hy luyn tp,

c cho l mi chiu 15 pht trong sut mt thng : bn s c th t c nhng tin b kh quan. Hy lu tm duy tr thi quen mi m v tt lnh ny, ng thi trong nhng thng u tin hy kim tra xem bn c vp li cc tp qun c nhiu hay khng. 2. K , hy lun tnh to, ngha l hy bit thc mc
- Ti sao phi t t ra cu hi cho mnh ?

1. V ch c cu hi mi lm cho tr tu ca bn vn ng, nu khng th ch c tr nh

hot ng thi, cn l tr th vn l th ng. 2. Trong bt c sch no (tr mt vi th bn thun ty chuyn v miu t, hay cc sch v ngn ng hoc cc "cours" thun ty hc thuc lng), tc gi u mun nu ra hoc chng minh mt kin, mt t tng, d i khi khng trnh by cch minh nhin nh khi nu ra cc nh l. Th nn, bn hy t hi xem tc gi hay gio vin mun dn ta ti u. 40

40

Mot cuon sach tot la mot cuon sach gieo c vo so iem thac mac. (Jean Cocteau).

64

Lm vic c phng php

3. Hy lun nh rng t cu hi ng l gii quyt vn c mt na ri

Phn ng gp tht bi khi thi c hay khng gii c bi tp l v c bi khng ng cch, v t cu hi mt cch m m khng r rng : hi khng chnh th p khng ngay. Nu gp bi phc tp th hy lm nh sau : - Trc tin, hy nu ra tt c cc d kin mt cch r rng, khng b st mt d kin no. - Sau mi tm cu tr li.
4. V bi thi lun c a ra di dng cu hi

Tp t cu hi v tr li, d khng ging vi bi thi, l mt cch chun b thi c (thi vn p hoc thi vit). T ta mi thy cn c ni san hc tp hng nm, cc tp cu hi, cc bi sa. 5. Sau ht, r rng minh bch (khi nh ngha v l lun) l mt vic kh ch v cng l mt iu kin tp tr thng minh : mp m l c dc git cht tr khn vn rt a nh sng v s tht.
- Phi t t ra cc cu hi no ?

1. C hai cu hi chnh vt qua ht mi cu hi khc m bn phi lun t ra cho

mnh. l hai cu hi u tin ca Cha Gisu (xem Lc. 2,49 : Ga. 1,38) v cng l hai cu hi u tin m tr con nu ra (theo ngi ta ni th mi ngy chng hi hn 80 ln).
a. "Ci g y ?"

Trc khi bt u mi gio trnh, bn hy t hi : "Ngi ta sp ni ti iu g y ?" Trc mi t mi, hy hi : "N mun ni iu g nh ?" Hy tm trong t in : nu t l quan trng th bn mt th gi cng ng lm ; hy lp mt phiu cho t y.
b. "Ti sao ?"

Hy lun t hi : "Ti sao ngi ta li lp lun nh th nh ? im va ri l lm g kia ch ? Tc gi chng minh im n ra lm sao ?" Lp tc ci nhn ca bn m rng ra v tr nn tng hp hn : hoc bn s tm ra cu tr li, hoc bn s khng t on y vo li c trong khung cnh chung ca gio trnh (hoc ca sch). Lc bn ng ngi c li ht cc on trc hiu. Nu bn khng thy c s lin kt gia nhng phn khc nhau th bn c c nh cng v ch thi, v tr nh trc ht i phi c trt t v s hiu bit ; qu th, nu bn thy c mi quan h ni kt mi yu t lp lun th khi nh c yu t u tin l bn s nh li tn b cc yu t khc.41 2. Ngi ra, l cc cu hi ca tc gi (ngi cc cu hi ca bn). Ni chung, tc gi nu cc cu hi ca mnh u v cui mi chng, mi gio trnh hay mi tit. tc gi

41

Nhieu ngi oc nh thien ha an len vay. Ho buong theo thoi h, e cho cac y tng dieu qua tam tr, con mnh th an binh bat ong chang chu nhuc nhch. (Sertillanges, op. cit.)

Lm sao hiu ?

65

lm th nh hng cho gii p v cho c t tng chung ca mnh na. Hn na, c nhng cu hi m gio vin a thch : i thi m bit trc c cc cu hi ny th tt lm. 3. Hy xc nh r mi gc m theo bn c th ng t nhn mt gio trnh v cc cu hi rt ra t gio trnh : Mun vy, c bao nhiu gc nhn th c by nhiu ln gio trnh y v tm cch tr li cc cu hi. y l mt cch gip bn lm nhng tng hp v chun b i ph vi cc cu hi ca bi thi. Chng hn nu thy mt ch c nghin cu tn mn trong cc bi hc th hy c li v tra cu xem ngi ta c cn cp n n ni no khc khng.
- t cu hi nh th no ?

+ Hi lc no ?

Trc gi lp, bit ch xc gi lp ny sp cp n iu g, v t n lin h vi cc gi lp khc. Trong cc gi lp, c bit lc bn cm thy "ht chn" : phn x u tin ca bn phi l t ra nhng cu hi nu trn. C lm vn c l m v lm cho bn cung ln bi cc d kin khng c nu ra mt cch minh bch. Sau gi lp, bao qut vn trong mt ci nhn tng hp : "vn va ni trong lp l g ?"
+ Hi ai ?

Hi chnh bn thn bn, hn nhin ri, (c sc chng no c hi chng ny). Hi gio vin, v y l ngi c thm quyn nht : hoc hi trong gi lp ; nh n sm ngi hng u ; hoc hi lc gii lao gia gi. Hi bn b c kh nng. Cch trc nghim hay nht l xem h c tr li dt kht rng : "t m tt", lc h khng bit chng. Hy d chng nhng ngi m ci g cng bit tt.
+ Hy ghi ch nhng cu hi quan trng (nht l nhng bin bc).

Ghi nh th no ? Khi chng ny ra (nu c th c th ghi ngay trong gi lp, bng khng th n khi c li "cours" ; ghi ngi l, hoc ghi trn giy ri nu c qu nhiu cu hi, nh cha ch vit cu tr li). Ti sao phi ghi ? V chng lm cho bn hc hnh nng ng hn (thay v bn l th ng). Ngi ra, chng cn gip bn khi qun cc cu hi (nu bn mun hi gio vin vo gi lp ti). Li na, vit lm cho cc tng sng sa ra. 3. Sau cng, hy tm li gii cho nhng cu hi t ra Vic ly "nt" gio trnh hay sch bo c ng gp ng k cho vic tr li : cc nguyn tc c vch ra trong chng 5. V th, y chng ta ch lt qua thi.
- Nhp th nht

nh du cc t ch cht c quan h vi vn c nu ln Hy khoanh trn hay gch di nhng t y : chng s p vo mt bn (nht l khi c li m thy chng c thng xuyn xut hin).

66

Lm vic c phng php

- Nhp th hai

Hy xp t cc t ch cht ny cho c lp lang lp li cc l lun ca gio vin hoc ca tc phm.

+ Cu trc l tng ca mt on hay mt gio trnh

y chng ta nu ra mt trng hp gii hn nhm bao qut tt c cc trng hp khc. Thng th di mi tiu , ch nghin cu mt tng duy nht m thi, c cc phn khc nhau sau y (cn phi phn bit chng cho r rng, ch ln ln) :42 a. Pht biu lun : nu vn tht r rng (l tng l bng mt cu, cng ngn gn cng tt, gm : ch t- ng t - tc t). b. Chng minh, c th d hoc khng.
c. Cc h qu hoc cc lu n gin. d. Cc phn bc v cc cu tr li.

+ Hy vn gn

Hy lun tn trng nguyn tc sau y : "mi , mt ch". Di dng vn t l k th ca s r rng. i khi, nu gio trnh qu "dng di", bn ng ngi son li bng cch tm tt n. Bn u t thi gi vo lc ny, nhng s tit kim thi gian v lu v di (khi hc nh bi bn s thy iu ) v bn d n bi hn vi nhng "cours" gy gn do bn son li.43 + Nhng li khuyn lin quan n ht cu chung ca gio trnh (gip bn b tr cc on vn). a. ng t thm nhiu ta u chng trong cng mt phn : phn chia hng mc di dng m chng c mi lin h l-gc no s c hi cho tr nh v tr hiu. b. Hy tm ra nhng nguyn tc phn on. Lun nhm n nguyn tc no t c tnh gi to nht, ng thi c kh nng chia i tng thnh hai d dng nht. c. i lc cn son li dn bi cho nhng "cours" c cu trc km, khi dn bi c ngh khng n nhp g n thc cht ca "cours" . Tuy nhin, nh son sao cho d tip thu hn thi. Mun th, bn hy :44 - hoc l t ra nhng ta mi ngi l (hy cha ch khi bn cm thy gio trnh c l s ln xn lm).

42

Mot ieu kien cot yeu e tan dung cac bai oc, du pho thong hay thien tai, la luon co gang hoa hp cac tac gia thay v at ho oi khang vi nhau... Mat c lam nen bi nhieu hoa. S bai xch khien tr khon b han hep lai. (Sertillanges, op. cit).

43

Khi oc mot cuon sach, toi luon viet trang au hoac trang cuoi mot vai ch neu ro nhng e tai chnh yeu c nghien cu trong sach, ben di ghi so cac trang co nhng oan ma toi co the muon tra cu khi can. (Andre Maurois). e lam mot bang nhat lam, can phai n gian hoa ; nhng n gian hoa chnh la tm iem cot yeu ong thi khai trien ieu oi nghch. Lam cho n gian tuy la mot nghe thuat hoc ng, nhng can phai ap dung suot i. (Jean Guitton, op.cit).

44

Lm sao hiu ?

67

- hoc i khi ng ngi son li gio trnh y (l do nh ni i vi cc gio trnh trng giang i hi).
+ Hy c ci nhn tng hp

tng s cc cu hi, th cng phi nhn thm cc cu tr li thch ng bng cch lp cc bng i chiu, cc h s, cc bng nht lm gom li cc khi nim khc nhau nm ri rc trong gio trnh thnh tng nhm. Lm nh th s c ch cho vic c cng nh n bi thi.

Lm sao hiu trong cc trng hp c bit ?

1. Trng hp th nht Khng hiu gio trnh hay tc phm ang hc.
- Li khuyn th nht

Nu l mt "cours", hy so snh vi nhng "cours" khc bo m l mnh ly "nt" chnh xc : nu cn, hy b sung v i khi hy nh v n cc sch v khc na (nu khng vt qu s gi dnh hc mn theo k hoch).
- Li khuyn th hai

Gio vin cng c ngi kh ngi km v s phm (d c kh nng kho cu), cn sch th cng c cun d nut c cun kh tiu.45
+ Hy hi han trc khi mua sch

i vi cc ging kha c chn, trc ht hy hi cc hc vin nhng lp cao hn bit gio vin no xut sc v ti ny hay ti n. Hi nhiu hc vin nhng vn gi c ph bnh : thng th mi ngi ch thy c mt kha cnh tt xu thi, d vn cho l mnh khch quan. kin ca h thng b chi phi bi nhng tht bi m h lun li cho gio vin. Th nn, hy xem ngi bn hi c bao nhiu im trong k thi ! Hy nm cc thng tin y trc khi bt u kha hc (lc y d thay i hn), hoc tt nht l ang hc nm ny th hy chun b cho nm ti. + Nu qu tht cun sch lm bn mt th gi (v thi gi vn lun qu bu), ng ngi mua mt cun khc kh hn. Hy ngh n vic lp mt th vin chuyn tay nho nh vi mt vi ngi m bn bit chc l hp tnh hp vi mnh, v tin bc cng qu lm.46

45

Loi la cho tm toi qua mc ; ta hay bo bt, n gian hoa, thay nhng g khong biet bang cac bieu tng ; hay lam nh a giai xong van e. Hay thc hanh bon phan tam thng cua giay phut hien tai. Hay i ngu va sang mai quay lai. o la ao c cua nha ky ha hoc. The nhng khi con trng, ngi ta khong biet c ieu ay. (Jean Guitton, op. cit).

68

Lm vic c phng php

- Nu c lc bn khng hiu

Hy p dng cc nguyn tc tra cu nu trn y, nhng mt cch h thng hn : 1. Nguyn tc chnh : phn nh ti a : nh th mi t ng v mi vn s c n nh chnh xc. + Phn tch chi li n ni n chn nh th c v mt th gi nhng ch nh th mi lm sng t c vn . + Hn na, tip xc thng xuyn vi cc chi tit ca vn s lm cho bn quen vi vn , nh bn c th so snh cc d kin k hn v c th lm vic vi cc d kin y bui ti, tuy t t nhng d dng hn. + Lm nh trn, tr nh bn s nhc nhn hn, d bn khng . 2. V ri ch lc bn mi c c ci nhn bao qut ht vn . Bn s ln hi t c iu ny, nh tng hp c cc d kin nm ri rc v b qua nhng phn tch khng cn thit na (trc bn lm thy r vn ). Ch vi tng hp bao lu cha thy r chi tit. 3. Hn na, bn s nghim ra rng cc kh khn an vo nhau nh cc mi len cn tho g. H m c mt mi th nhng mi khc s t tut ra.
- Tuy nhin, nu c n lc m vn chng c kt qu

Bn ng qu vi tng rng mnh km thng minh hn nhng ngi khc. Vn cn hai gii php nn p dng sm hn.
1. Nh ngi khc gip

Cha Thnh Thn lun t sn trn ng bn i mt ai tng tri qua nhng u lo m bn ang gp (v h tht ra c !) : Trc tin ngi ny s ch cho bn cn c thi thing ling v tr tu no khi mt can m v khi t s v mnh (nht l khi bn c th vp li iu y trong tng lai). Cn v vic hiu "cours", ngi ny s ch cho bn phng php thch hp. Ngi ra, hy lm vic u n vi nhiu bn b : cc quan im thng b sung cho nhau, v cc vn s sng t hn khi ta trao i vi nhau. Tuy nhin, hy lng nh thi gian cho vic ny khi mt th gi tranh lun mt cch v ch. Nu bn phi n thng c m, hy cu nguyn gp c mt ai : hy c oan chc rng bn chng phi l ngi u tin c vn nh th ny u !
2. Cu nguyn

Cu nguyn lm cho kh nng v lng yu thch cng vic ca bn tr nn sc bn Li na, cng nh vic nghin cu, cu nguyn c tc dng nng tr thng minh ln khi bnh din cc s kin kh gic (vic quan st trong khoa hc c tc dng i vi vic nghin cu th no, xem xt cc vn hng ngy cng c vai tr nh th i vi vic cu nguyn), i ti bnh din cc s kin phi vt cht (cc khi nim tru tng, cc l
46

Co nhng sach ta ch can nem qua thoi , mot so khac can nuot voi vang, mot so rat t khac phai noi la can nhai ky va tieu hoa. (Francis Bacon).

Lm sao hiu ?

69

thuyt v nh lut nu l hc hnh, hay Thin Cha l thc ti ti thng va c th va thing ling nu l cu nguyn). Nh vy, cu nguyn chun b rt tt cho cng vic tr c bng cch tinh luyn l tr ca bn. Khi khng mt mi, hy ngng cng vic ban sng (hoc ban chiu) cu nguyn mt lc : lm nh th thng rt c li.
- Sau ht l hai li khuyn m bn r nhng cng nn nhc li

1. Trc tin, i lc cc im ti tm lm bn khng li ch l nhng im ph : hoc

th yu, hoc thm ch nm ngi chng trnh (c th v vy m kh !) Bi vy, cn suy ngh (v thm ch cu nguyn na) bit cn u t bao nhiu th gi v cng sc cho vn ny. Thng thng, cm thy kh chu l du hiu nn dng li ; tht v ch khi cho cn gin lm bn tr nn nng ny bc mnh ; n cng lm cho suy ngh ca bn ri tung v ch t mt th gi thi. 2. Khi cm thy kh chu, hy ngng li ; hy cu nguyn ln th nht xin n soi sng ; hy quyt nh xem vn c ng bn dng li chng. Nu c, hy n nh mt thi hn. Bn cng c th di sang hm khc ; lm nh vy bn thng to c khong cch v thy r vn hn (nhng lc by gi hy nh r trong k hoch l khi no s xem li vn cho khi qun). 2. Trng hp th hai, thng xy ra hn : Bn khng gii c mt bi tp gy cn
1. Trc tin, v phn mnh, hy xc minh xem bn c cng thc (trong gio trnh hay trong sch) phi dng cho bi tp cha.

Hy hiu thu o "cours" mnh ang hc, khng phi cch chung chung, nhng tht chi tit. y, cc phiu rt c ch. Hy sao chp ln phiu nhng cng thc m bn hay qun nht. Bn c th nht cc phiu vo ti v mang theo khp ni c trn ng i hay trn cc phng tin di chuyn cng cng. i vi cc on trch dn, ngy thng hay cc s liu v s, a v i vi t vng cng c ch nh th.
2. K , hy khoanh vng vn cn gii quyt

Hy c k mi iu c nu ra bo m l mnh khng qun st iu g, nht l khi gp bi tp di (ngi ta ni tht ng rng hiu r cu hi l gii p c mt na ri) : i khi cn chp li cc d kin chnh ca bi tp c mt ci nhn tng hp hn hoc khi gp ch di khin bn phi sang trang ; hy dng cc s , c chm ri vn thm vo mnh. Sau , nh nu trn, hy phn chia vn thnh nhng mng nh, hy xt tng kha cnh mt ; ng xt mt cch c chng hay ch, nhng hy xt cho c th t v ng mnh ni nng.

70

Lm vic c phng php

3. Nht l hy rn luyn mnh bng nhng tht bi nh phn tch gii p m bn khng tm ra c

- Trc tin l hiu r li gii : vic ny ni chung l d. - Tip theo, hy xem ti sao bn khng tm ra c gii p : nguyn nhn d cha tr (khng bit, hoc qun cng thc, hc bi khng k, thiu phng php) hay kh cha tr (bn cht qu l thng ca vn , vn qu phc tp...) ? - Ri hy rt ra cng nhiu bi hc cng tt : Hy khi qut ha cch ti a cc l do khin bn tht bi v t suy ra nhng kt lun (i loi nh : "Nu ti li phi i u vi mt vn cng loi y, cng cch trnh by nh th th ti s lm th ny. Hy vit cc kt lun thnh cng thc, v Boileau c ni : " thai nghn k th s pht biu r". Hy vit cc kt lun y ring ra nu bn s qun chng hoc nu l iu c bit quan trng. Nhng g hc c bng kinh nghim u lun quan trng v kh qun. Nh vy, ti ngy bn ng phi mt bi tp, khng phi y nguyn nhng tng t nh bi tp , bn c th ly li cch gii quyt vn m trc kia bn cha khm ph ra. - Tt c nhng iu gi thit rng khi ng trc mt vn nan gii, thay v vi vng lt qua nh i vi mt k nim xu xa, bn hy dnh cho vn ny mt thi gian cn thit. - Cc ni san hc tp ca trng, xut bn hng nm (dnh cho k thi tt nghip hay cho cc trng c tm c...) l nhng kho bi tp gii, trnh by rt s phm : Cc ni san y thng in nhng bi tp mu c th "trng t" (nhng lun c gii hn : chc bn s ni rng ch c nhng tay qui kit mi gii c cc bi tp c o v kh khn thi). Hy nghin cu chng cho ti ni ti chn v hy hc thuc lng cc li gii mu na. Ta thng gp mt hoc nhiu bi tp cng ny trong ngy thi. y cng th, hy xin kin xem nn mua cc ni san no v thm ch nn lm cc bi tp no trong sch. Lm ht tt c chng c ch g, c bit nu tt c cc bi tp y u p dng cng nhng cng thc nh nhau. p dng, bn hy mua cc ni san ca mt nm v ca nm trc hn l ni san ca nhng nm trc na v chng gn vi chng trnh ca bn nht ; hy lm cc bi tp ra cho cc k thi ca hc vin hay ca phn khoa bn ang hc. - D nhin, nu cc phng php nu trn chch choc, bn ng ngi c li phn "Nu c lc bn khng hiu" trc y.47 Nht l hy bit rng lc ny bn cng d ni cu hn. ang thi, cng nh khi lm vic ban ti ti nh (hoc khi ang hc), nu c vn no khin bn "di" qu th hy ngng li, chng hn nh cu nguyn ri sau mi tip tc tr li. 3. Cc vn ring hiu tng mn hc Mun hiu chi tit cc vn ny cn phi bit mt cun sch khc. y c th a ra mt vi khi nim s ng v hai loi mn hc c bit :

47

Toi cam thay rang mnh ang tien bo ve ieu nay la bat au khong hieu mot ieu g qua loa ca. (Ramua).

Lm sao hiu ?

71

- Nhng mn nng v bi tp (nh tn, l, ha...) ch yu l phi bit qun bnh vic hc ring, vic d lp v lm bi tp 48

1. Mc trung bnh : c mt gi lp th hy dnh ra hai gi lm bi tp (hin nhin

l phi linh ng).

2. ng bao gi xp "cours" li khi cha lm c mt vi bi tp.

Nh lm ngay sau khi hc bi xong.

3. Hy chia cc bi tp thnh tng cp

Trc ht hy lm cc bi tp bo m l mnh hiu v tip thu tt gio trnh : l nhng bi tp d, nhanh, hu nh khng cn suy ngh. Ch sau mi lm mt vi bi tp phc tp hn : tuy khng nht thit phi lm ngay sau khi hc xong "cours", nhng nu lm c nh th th rt tt.49 4. Cch ring, c mt im quan trng cn nhn mnh i vi nhng ngi hc cc mn ni trn l phi sp xp rt cn thn cc gi nhn ri trong chng trnh. Trc tin l gim bt cng thng, nhng ng thi cng khi l l vi thc t, v ta c th trn chy thc t bng cc sinh hot th l, d c tnh th thao nhng li n c.
- i vi nhng mn trit v vn chng, cng hy p dng cc phng php y mt

cch cng rn. Khng phi v cc mn ny s dng ngn t khng mang tnh tn hc v cng thc m ta khi cn r rng chnh xc. Th nn, khi c mt tc phm (va c va ly "nt") cng nh khi lm ngh lun (lm lun vn tt nghip chng hn...), bn cn phi : 1. Phn tch cc khi nim ch cht (ca tc gi hay ca bn, nu l cng vic ring ca bn). 2. Hy khoanh vng cc ch v cc l lun. Hy lun t nh rng di dng vn t chnh l k th ca s r rng. 3. Trn bn nhp : hy tho ra chi tit phn nhp v kt lun, cn phn khai trin th ng bao gi vit ht m ch lm dn bi tht chi tit. Hy tp vit cho ng ngay t u. Bn s c nhiu gi luyn tr thng minh hn.

48 49

Ai vap ma khong nga, ngi o se tien xa. Toi ai ngai nhng ngi co ve thong minh : o la mot s ha hen ma ta chang the nao gi noi. (Alain) C ran i ti cung cac s kien, ta se tru lai c (Jean Cocteau).

72

Lm vic c phng php

Chng by

Hc nh th no?

Cc iu kin chun b cho vic ghi nh

1. Hy to cho c cc phn x iu kin Th no l mt phn x c iu kin ? Tha l phn x Pavlov m ta ni n chng 2. Ti sao bn cn n loi phn x ny ? V tr nh ca bn nhp th trong mt thn xc v v cch tt nht ghi ch l lp i lp li. Nh vy, cc phn x s gip in su cc k c v n nh c vic tp trung t tng na. Lm nh th no? 1. Nu cng mt mn hc, hy theo nhng qui tc nu chng 2. 2. Nhng khi gp cc ti c bit kh khn, hy thay i khung cnh v thi biu. S thay i t ngt ny s nh ng bn ; ri h nh c ngoi cnh bn s nh c ni dung ca n. 3. Tuy nhin ng lm dng iu ny. Lu lu dng mt ln mi c hiu qu. 2. Tnh cm t th sn sng s to iu kin cho ta ghi nh
- Ti sao ?

Cm xc mnh s in su cc n tng, p vo tr tng tng v nh tr gip c lc cho tr nh (d cm xc l mt nim vui ln lao hay ngc li l mt tin bun).
- Nh th no ?

Ta hy nhc li iu ni chng 3. Tt c c tm gn trong ba ch sau y :

1. Tin tng

Mi ngi u c tr nh. l mt s tht khoa hc. - Tr nh l mt vn thuc v phng php (cch sp xp) hn l kh nng c sn t u. Vi thi gian, bn s khut phc c c tr nh ng ngnh nht. - Tr nh cng l kt qu ca s kin tr v ch (l nhng c tnh quan trng i vi vic hc hnh, cn hn c cc kh nng tr tu na). Bn s sm thy mnh tin b, ng s.

Hc nh th no?

73

2. hng

y chnh l vn ng lc. " hng l mt tc nhn chnh khin nh hoc qun" (Freud).
3. Ch

y l vn tp trung t tng nhng cng l vn a cng vic ca bn i vo thc t. Khi hc, ngi ta chng phi ch l mt b no m thi u.50 3. To ra trt t trong tr nh ca bn, ngha l hy lin kt n li
- Ti sao ?

"C mi ln lin kt l mi ln to ra c mt chic mc cho tr nh bm vo".(William James). Qu tht, nh ta thy, khi nhiu hn t A,B,C (cng thc, nin biu...) c ni kt vi nhau v khi bit c mi lin kt ny, bn hy hc thuc lng hn t A, lp tc cc bn t B, C s i theo, do s hnh ng ca tr khn. Nh vy, cng lp c mi lin kt bao nhiu bn cng t tn sc nh by nhiu. Hn na, iu no hiu th s lu li lu hn iu mi ch hc thuc. Hy lu xc tn iu ny l nu c lc bn t nhin nh li mt iu m lc trc bn khng th ghi vo tm tr mnh, y chnh l v lc ny bn nhn ra mt quan h h tng gia iu ny vi mt iu m bn bit. Nh th l hoc bn hiu, hoc bn ch ra c mt "mo" nh.
- Lm nh th no ?

Bn c th xp nhng iu mnh hc theo hai trt t :

1. Hoc theo th t ca lo-gc v ca tr khn

Nh th t ca mt chng minh tn hc hay trit hc.

a. Theo hai cch sp xp vn c :

1. Sp xp bng cch ni kt im c th ang hc vi mt tng tng qut hn (th d : lin kt mt nh l no vi mt nh ph qut hn). 2. Sp xp theo loi suy (rt tin li vi cc biu , cc bng nht lm..) b. i khi ch cn sp xp theo mt mu i khi thi, min sao n c hiu qu gip nh bi v trong thc t khoa hc cha xut kiu no tt hn. c. Nu vy, cc gio trnh ca bn phi tht sng sa, th t v c nhiu lc : hy gch di cc phiu ca bn, hy cha thm nhiu ta v tiu . Nu suy nhc tr nh th cn iu chnh n li trc : l mt vic d lm v em li nhiu hiu qu rt kh quan.51

50

Moi s eu t nhieu dnh vi nhau trong oc ta, du ta khong muon : mot khi a dung het sc mnh e muon va can cu tao ra cac moi lien ket het sc t nhien gia cac y niem, ta se gap c nhieu li ch. (Sertillanges, op.cit). Chu y la dao khac len tr nh. (Montaigne)

51

Tai sao phai hoc ieu ghi trong sach ? Ch v co the thoi ! (Sacha Guitry).

74

Lm vic c phng php

2. Hoc theo mt th t ngu hng, thm ch hi k cc mt cht

c th l nh c tng tng.
a. Trong nhng trng hp no ?

1. Khi chng c mi lin h lo-gc no trong ch phi hc (nh nh cng thc ha hc ca m-tan l CH4). 2. Nht l khi c nguy c ln ln vi mt nim gn gi (th d : nhng sng in t no di trn 0,8 mi-crng : cc tia hng ngoi hay tia cc tm ?). 3. Khi bn phi hc nhiu danh sch di hoc nhiu bng lit k cc t khng c quan h vi nhau mt cch hin nhin (th d : tn cc cht trong chu k Krebs).
b. Lm nh th no ?

Hy to ra cc mi quan h theo mnh : 1. Hoc kt hp cc thut ng khc nhau thnh mt t hp Th d : cu "O est donc Ornicar ?" ("Ornicar u ?") gip ta gom li 7 t ni : ou, et, donc, or, ni, car ; hoc cc mu t u ca cc t trong cu "O Olga, ma petite thire me fait grande peine six grogs" (i Olga i, chic bnh tr b con ca ti, ti phi vt v lm mi pha c 6 ly "grog") cng l mu t u tn ca 12 cp thn kinh no b xp theo th t.
2. Hoc kt hp cc thut ng phi hc vi cc danh sch bit.

Th d nhng danh sch cc vt trong phng ca bn hay cc vt m bn bit r. Mt vi phng php cho php ta chuyn cc s ra thnh mu t, rt hu dng i vi cc nin hiu lch s (xin xem cc tc phm chuyn mn hn).
3. D sao, iu ct yu lun lun l lm sao cho nhng s lin kt y nh ng bn.

lm c iu ny, hy tn trng hai qui lut : - Bn s nh k hn nhng phng cch ghi nh do chnh mnh ngh ra. Nhng ng b ra qu nhiu th gi ngh ra chng (hy dnh cho vic ny mt thi gian vn hn thi gian b ra nh bi theo cch hc lui hc ti xa nay !) Hy nhn nha vi thi gian : c tng tng s phong ph ln dn. Tuy nhin, ng b bt c vn nh nht no cng dng cch ny. Phi tr thng minh ca bn hot ng trc . V th, trc ht hy tm cho ra mt th t lo-gc. - Th t cng k cc cng d nh. y ch c mt qui tc : s k cc phi rt t nhin trong th gii ni tm ca bn bn khi phi c gng nhiu khi tng tng.
c. Nh vy, tr khn c th gip tr nh v bt l tr lm vic v mt ti c v qun nhng k thc hc thuc (v hc thuc nn n c chn su trong k c) ; i khi tr

khn cng lm cho mt k c rt kh nh c xut hin tr li. 4. Phi hc thuc bao nhiu lu (bt k theo phng php no ?)
- Khng nhiu qu

V ta thy cn thay i cng vic cho khi mt. Hc mt ln 80 cu th s mt hai ting ng h, nhng nu hc lm bn hay su ln th ch mt 4 hoc 6 khc ng h thi.

Hc nh th no?

75

- Cng khng qu t

V s c hi cho s ch v lm phn tn. Hy c gng dnh mt gi cho mi mn. Nhng nu hc nh th i bn phi vn dng tr nh qu mc th ng ngi bt xung cn na gi thi. Chng hn nh hc 100 t vng trong 3 ln th tt hn trong 10 ln. 5. Xem tr nh mnh thuc loi no ? Ch theo mt loi hay theo nhiu loi nhng c loi tri hn : thin v nhn, nghe, i i li li (bn c d hc hn khi i i li li chng ?) hay l lun ?
- Lm th no bit c iu y ?

1. Th lm mt trc nghim n gin

Khi b khng li trong bi thi, bn thng g ri theo phng php no ? Nu hay hnh dung mnh ang lt sch v nh li iu mnh qun nm trong on vn cui mt trang no , th l c mt tr nh thin v th gic. Hoc nh nghe li ting ni ca gio vin ? y l thin v thnh gic. Hoc nh rng khi hc ci iu m gi y bn khng nh ni, bn ang ch ny hay ch kia ? Tr nh bn thuc dng c ng hn. Hoc ch da vo th t lo-gc ca cc khi nim nh xem iu mnh qun c nu ra theo phng php qui np hay suy din ? Vy l bn c tr nh lo-gc y.
2. Ni chung cu tr li l :

K c chng ta thng l k c thin v th gic (i khi l-gc). Qu tht, nn vn ha ca chng ta u tin cho vic nhn ng hn.
- Pht trin tr nh nh th no ?

1. Hy h tr loi tr nh ca bn

Gi nh n thuc loi nhn th bn ng c thm nhiu tc phm v ti liu tham kho v cng mt ch , v lm th s khng gip bn "chp hnh" c mt bn vn nn tng, ng nht, nh c lp i lp li m in vo k c. Lc y bn s ch cn mt im mc l-gc duy nht thi.
2. ng qu chuyn bit

Hy tng thm cc im mc vn dng ti nhng gic quan khc. Mt gio trnh c chm ch lng nghe ri hc bng mt c nhiu c may c nh hn.
3. c bit quen nhn th phi tp nghe

V phng din ny, d lp c li hn ta tng (nh ni, thnh gic vn l gic quan ca tr khn).52

52

a khong e cai g keo theo cai g th se xay dng th t da vao au ? (J. Delacour).

76

Lm vic c phng php

Ba ng tc ghi nh
1. ng tc th nht : c c chm ch. Hy nh rng bn phi tuyt i dp kiu va c va m mng. Nu v mt mi m xy ra tnh trng trn, tt nht l hy "thay i khng kh", hoc ngh ngi ; lm nh th c hiu qu hn, n gip bn "sc" li pin v trnh c nhng thi quen xu. 2. ng tc th hai : T kho bi, ngha l sao ? T kho bi khng phi l c. Bn khng hc mt gio trnh bng cch c n cho n khi thuc, nhng bng cch c gng nh li sau khi hc xong. y chnh l t kho bi.
T kho bi lm g ?

- Lm tng dn kh nng nh. - Ti ngy thi, bn ch cn dc sc nh li iu mnh hc, nh c bao nhiu l ty theo bn luyn tr nh y t ban u nh th no. - y l mt cch luyn ch bt bn phi ngi vo bn lm vic, cn ch c li sung th qu th ng.
T kho bi nh th no ?

1. Ct gio trnh i thay v m n ra trc mt nhn

- V ht thy chng ta (d khng c tnh) u thiu ngay thng, v ni chung tr nh ca chng ta thng da trn th gic, nn ta s lic vo "cours" ang m sn. Th nhng, vic ny rt tc hi d bn khng hay bit. Bi vy, bn hy d chng chnh mnh : tr nh chp ly mi c hi khi phi lm vic. - n ngy thi bn s chng cn bit da vo u. C th bn s b dy v gh gm nu bn t nh la chnh mnh. V vy, hy khi s ngay t by gi.53 2. Thnh thong hy nh v nhng bn c gi rnh v am tng ti bn ang hc : h s t khoan nhng vi bn hn. Thm ch h c th lu ni bn nhng khuyt im v nhng hnh thc qun c ch , mt cng vic v cng hu ch. Nhng nh l ch nh n bn b khi c dp thi. T lp vn tt hn. 3. Sau khi t kho bi, hy lun kim tra xem bn c qun g khng bng cch c li. Nu qun cht t, hy ghi nh vo k c ; nu qun nhiu iu, hy t kho bi mt ln na bo m l mnh ghi nh ht. ng bao gi hi lng khi ch mi thuc bi s s : s mp m s git dn git mn tr nh ca bn v git mt cch chc chn.

53

Li iem cua mot tr nh kem la cung bay nhieu ieu ma c thng thc nhieu lan nh the lan au. (Nietzsche).

Hc nh th no?

77

3. ng tc th ba : Nhm li. Ti sao ? "Phi thng xuyn ngm ngh iu m ta mun ghi nh" (Thnh Tma Aquin). y l mt vic khng th thiu, v k c c khc ghi vo tr nh nh mt con du in trn sp (cng mnh th cng in su). Hn nhin y l mt vic ngn ngm nht, nhng li l mt vic khng th trnh c.
Lm nh th no ?

Ta s bn chi tit sau.

1. Hy nhm bi mt cch c phng php

Tr nh c sc sng ring ca n. Nh mt nh th thao khng luyn tp lung tung c tin b, tr nh ca chng ta cng phi tn trng mt trt t nu mun tch tr. Nhm li mt cch c chng hay ch cc gio trnh ri vo tay mnh hoc ty theo s thch ca mnh, chc chn s dn n tht bi hoc ch mang li mt hiu qu chng ng k g.54 Ta ang ng ti nguyn nhn chnh khin cc hc vin bi ri. ang khi l ra phi t nh rng y chnh l im d ci thin nht, nu bit lm vic nghim tc v c phng php. Hm trc ngy thi, bn hy thi lo lng v nghi ngi. Bn s thy l c th tin cy vo tr nh ca mnh.
2. Hy t t

Cc nh tm l ra phng php tch ly bng cch nhc i nhm li (s c trnh by sau) dy rng bn khng th thu gom ht mi th cng mt lc.
3. Hy kin tr

Tr nh l mt trng hc ca ch. N phn nh r s k lut v sc mnh ni tm ca ta. 4. Vi lu v s hi tng Hi tng l n lc ca ch tm cch khi gi li cc k c. Cc hu qu : hi tng ch c tc dng trn nhng g bn hc : "chng c g t bin mt, cng chng c g t xut hin". Bi th, bn hy tin tng : tr nh, cng nh bin c, sm hay mun cng s tr li cho bn nhng g bn va nm vo .
- iu kin th nht : Mun hi tng phi tp trung cao

y phi k ti nhng iu kin to thun li cho vic ch (nh s thinh lng).

- iu kin th hai : Mun hi tng, i khi phi c th gi

Hy nh rng ta khng th cng p tr nh ca mnh cng nh cng p tr tng tng. Cn phi c mt thi gian ch ng s chng mt hoc tnh cm ca mnh (khng mun ni gin hoc khng mong c iu ny iu n thi th cha khi cm thy
54

ieu g anh ong th se c nh ky hn. (Sertillanges, op.cit).

78

Lm vic c phng php

cn gin hoc s c ao ni ln trong mnh). Cng th, tr nh c phn no do dai, nhng n chng phi l mt cc bt m ch mun nn sao th nn. Hy thng tho v kin nhn. Kh chu l mt tay c vn ti. Cng n lc th ch bn cng ln mnh.
- iu kin th ba : b quyt ca s thnh cng thng nm ch vt ln trn tr ngi hn l trc tip i u vi n

Nu tr nh bn khng chu lm vic, hy nhm mt khc m nh vo. Chng c ch g khi c kh kh lm vic c chc ln v mt im kh khn vi cng mt cch nh nhau. Bn c nguy c s gp kh chu y. Chng hn, khi c lm vic trn mt cun sch m chng kt qu g (c mt on cui trang bn "trng"), hy th tr nh ca bn hoc trn mt gio trnh, hoc trn mt on khc ca sch, hoc lc li trong cc k nim m tai bn nghe.
- iu kin th t : Hy tin hnh bng nhng bc k tip nhau

Hy khoanh vng iu bn c. Bi v nh kt hp m ta nh c nhiu. Phi th no y ? a. Dng phn x c iu kin m bn to ra : hy t mnh vo li trong khung cnh hc tp quen thuc ca bn, hy tng tng bn ang ngi t th m bn vn thng ngi. 55 b. C nh xem ngy m bn hc hoc n bi c xy ra bin c bt ng no khng : cng hy ngh ti s thay i cnh tr gip ghi nh cc mn hc kh. Lc y bn hy bnh tnh ln lt nhn li tng n tng do cm gic gy ra. c. Hy ngh n nhng mn lin h, t l mt kha cnh ca ti m bn ang mun nh. l mt chng hay mt on hp vi "l hng" trong tr nh bn ; mt nguyn l tng qut hn m "l hng" y ch l mt trng hp c th, mt ch loi suy hoc c th so snh c, nht l nu bn c th gip cho mnh khi qun bng cch s dng bng v v lc .
- Sau cng, ng qun hiu nng ca vic cu nguyn

1. Ti sao ?

V cu nguyn xoa du v lm cho cc tng c th t tr li. Khi cu nguyn, bn s can m v sng sut lu di. V li, cng cn nhc li rng bn ch ngi quy ry Thin Cha bng nhng kinh nguyn cu xin. Trong Tin mng, c Gisu c bao gi t chi cha lnh nhng k cu khn Ngi chng ?
2. Cu nguyn nh th no ?

Hy c bit khn nguyn thin thn h th ca bn. ng ngi c mt kinh Knh mng, d bn xem ra c t th gi, v l mt ting ku cu ln M trn tri. 56

55

Hay tch tr moi s ban kha d co c vao trong kho tam tr cua ban nh ngi muon o ay mot chiec bnh vay. (Thanh Toma Aquino).

Hc nh th no?

79

Mt cch c th, hc th no ?
1. Lm sao nh mt chng (hay mt gio trnh ?) nh bi, c hai ng tc : hc v n.
- Hc th no ?

Hai lut tm l chi phi tr nh ca bn - Lut ca Piron : qung cch l tng hay phi hc khi no ? - Lut ca Jost hay phng php tch ly bng cch lp i lp li : ghi nh nh ngt qung hay phi hc lm sao ?
1. p dng lut th nht : phi hc khi no ?

Cng sm cng tt ngay sau khi d lp. + Ti sao ? V sao 24 gi bn qun mt 80% gio trnh, d l "cours" m bn thch nht. Ba hoc bn ngy (c lc mt tun) sau khi ghi "cours" mi em ra hc th k nh mi thy "cours" ln u tin. Nu xem li "cours" trong nhng gi k (trc khi qua 6 ting ng h) th k nh bn n n li v t phi tn nng lc hn. + Lm th no ? Ngay chiu hm , tr nht l ngy hm sau (Piron ni l trong vng 16 ting ng h). iu ny gi thit chng trnh lm vic ca bn phi tht qui c. Hy hc, d bn khng thch gio trnh y v d chuyn cc mi bn tm ca mnh vo ni khc s th v hn. Hy lin tc ph tan o tng (v y l mt cuc chin u hng ngy) rng d lp v hiu thu o l k nh hc xong.
2. p dng lut th hai : hc ra sao ?
a. Th th nht : chia "cours" ra thnh tng phn.

1. Ti sao ? Ta d thuc 50 cu th c chia ra lm 10 hay 25 phn hn l nguyn c on. 2. Th no l mt phn ? Mi phn tng ng vi mt "gang tr nh", ngha l mt on "cours" di nht m bn c th t kho bi khng sai sau khi c chm ri v chm ch. L tng l mi phn tng ng vi mt on hoc mt chng trong "cours" (trong trng hp "cours" c phn phi u). Nu khng, bn c th thch nghi, nhng d sao cng hy gi cho cc phn cng bng nhau cng tt (d nhin l bng nhau v lng thng tin phi nh). 3. Thng c bao nhiu phn ?

56

Khi toi muon hoc, toi dung mot thoi quen tot : viet thanh bang nhat lam, gom cac muc lai vi nhau e lam viec (Jean Guitton, op.cit).

80

Lm vic c phng php

Ban u bn s phi m mm bit tm tr nh ca mnh. C mt tiu chun l mi on kho bi bn ng vp hn mt hoc hai li nh. Trung bnh, mt gio trnh khoa hc trong mt gi s c chia lm 4 hoc 5 phn. Tuy nhin, nu ban u tr nh ca bn cha c luyn k, hoc nu gio trnh qu c ng th hy ct n ra lm 6, thm ch lm 10 phn. iu ny chng nh hng g ti nguyn tc. 4. Ly th d, ta chia mt gio trnh ra lm 4 phn A - B - C - D.
b. Th th hai : hc gio trnh

+ c A, kho li A (nu qun nhiu, hy c A li mt ln na hoc gim bt chiu di v tm thi cho thm mt phn na vo s n v gio trnh m ta chia). + c B, kho li B, sau kho li c A v B (ng c ch mt mnh B thi). + c C, kho li C, sau kho li A, B v C. + c D, kho li D, sau kho li tt c A, B, C v D. c. Lu : Phng php ny ban u c v lm bn ngn. Nhng y l phng php hiu qu nht v vi thi gian, bn s quen. ng bao gi t giai on v n lun nh hng v sau.
n bi th no ?

1. n ra sao ?

n bi cng ging nh t kho bi (s ni sau) : cng phi tn din v gt gao. Mi "cours" phi n my ln ? - Trung bnh 2 ti 3 ln nu tun th thi gian cc qung ni trc y ; th nhng i lc ban u bn s phi tng thm, nht l khi gp mn kh hay cha quen. 57
2. Phi n khi no ?

+ Trng hp l tng : - Ghi "cours" v hc trong cng mt ngy (th d : th ba, mng 1). - n li : ngy 3 (th nm, mng 3) ngy 7 (th hai, mng 7), ngy 15 (th ba, ngy 15). + Hoc trng hp tng t : - Ghi "cours" ngy 1. - Hc ngy 2, n ngy 4,8,16. + Linh ng cc qung cch ty theo tr nh ca bn ; khi u hy trc nghim tr nh ca bn : nu mc trung bnh th bn c th trin hn gp i gia hai ln t kho bi sau mi khi n bi. + Lm th c v gt gao qu. Nhng bn cng hy bit rng nu kho bi nhiu ln th thi gian kho bi s gim i : qu th, cng lc bn s cng thuc cc gio trnh hn.

57

khi a lam xong cac bang nhat lam, toi thng ghim chung len tng va hoc bang cach nhn thoang qua..." (Jean Guitton, op. cit).

Hc nh th no?

81

2. Lm sao hc c mt cun sch ? Vn l phi t chc cho tt. Trc khi hc, hy lp k hoch trn mt t giy ri.
- Ln chng trnh hc thuc bi trong mt tun
a. Trc ht hy nh s cc "cours" hoc cc chng phi hc. b. K ly mt t giy v chia lm 3 ct

- Ct th nht ghi ngy. - Ct th hai ghi cc "cours" phi hc. - Ct th ba ghi cc "cours" phi n li. c. Sau cng, hy thm nhng chi tit khc theo cc tiu chun ni chng 2 v 7.
d. Lu :

- Hy lp mt chu trnh c th p dng trung bnh cho tng 15 ngy mt hoc cho mi tun, gi thit l cc "cours" c n nh chc chn. Bn ngh di y gi gn trong mt tun. - Hy dnh ra mt ngy n bi. - D nhin l bn phi bit r mnh v p dng trng hp in hnh cho ph hp vi cc kh nng ca bn, vi nhng vic t xut (i khi b st mt ngy), vi mc tin b ca bn (bn c th xp nhng ln n bi tha ra), vi tm quan trng ca cc mn hc (cn thm hoc bt ln n bi).
NGY Tn Th hai Th ba Th t Th nm Th su Th by 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 "COURS" HC Anh vn 1.2 3.4 5.6 7.8 9.10 1 2 3.1 4.2 t 1-5 1.2 3.4 5.6.1.2 7.8.3.4 t 1-10 Tn "COURS" N Anh vn

- Ln chng trnh hc cho trn mt tun

Hy theo trnh t sau y : a. Trc ht, hy nh s nhng "cours" m bn hc xong trong mt tun cho tng mn : th d : T 1 cho tun th nht, T2 cho tun th hai... b. K , hy lp mt bng trn giy chia lm 3 ct. - Ct th nht : ngy hay ng hn l tun. - Ct th hai : n trong tun. - Ct th ba : n nhng tun trc.

82

Lm vic c phng php

Cc hng ghi ngy trong tun dnh n bi (thng l th by, nhng ty bn chn). c. in vo bng (xem bng di y).
"Cours" hc "Cours" n

T1 (th by, ngy 6) T2 (th by, 13) T3 (th by, 20) T4 (th by, 27)

t 1-5 t 6-10 t 11-15 t 16-20 t 1-5 t 6-10 t 1-20

d. Lu : - Nh thy, ngay c y bn cng phi thu xp vic n bi theo chu k v ng khung trong vng 4 hoc 5 tun l chng hn, nu khng bt tin. Lc y, nhp cao nht n tn b cc bi l mt thng ; bn c th dng bng k trn y bng cch thay cc tun hng thng. - Cn hn trc na, hy thch nghi lc ny theo kh nng v nhu cu ca bn. Nhng hy lu , uyn chuyn khng phi l th tri ni : khi cha chc vt xng gy lin li th hy khoan tho bt ra. - D nhin l bn c th thm mt ngy n bi nu thy quan trng. 3. Lm sao n ht mt cun sch ?
- Trnh t ra sao ?

a. C mt phng php ti nhng li hay c dng,

l ch c li bi v t nh : "Ci ny mnh bit ri, ci kia mnh cha bit..." Th nhng, lm nh th l qun mt ng tc ring ca tr nh l c thuc lng : tr nh ch mnh hn l nh t kho bi c. V khi c li bi, tr nh ch bo m vi bn rng bn c on y ri, ch khng bo m l n in su trong tr nh ca bn ; y th m ngy thi bn u cn ti liu no na.
b. Phng php duy nht c gi tr l t kho mnh v tt c

- Hoc kho trong tr (lm vy l nhanh nht, nhng phi bo m l khng b phng on no) ; - Hoc vit ra (nht l khi c vn lit k nu s qun mt mt thut ng hoc khi c cc cng thc, nu s qun cc hnh hay bng biu) ; - Hoc tr bi ming vi mt ngi sn lng nghe bn.

Hc nh th no?

83

c. K ,

sau khi kho thuc tn b tc phm, hy xem li bo m l bn khng qun st iu g : ch c bao gi qu tin vo mnh. 58
n khi no ?

Hn nhin l trc k thi ri ! Nhng nu bn c n u n th cng tt. C cho l mi thng n li "cours" mt ln. V nu c tr nh tt th hy gin cc ln n tha ra 2 hay 3 thng mt ln chng hn.
- Vn qun c ch

Qu tht, c nhng iu m bn khng th nh li c d c gng mi khi n bi.

a. Lm th no y ?

ng hi thc mnh qu. Hy vit nhng iu bn qun ra giy ri. Sau hy dnh th gi c li u n (u tin c t nht mi tun mt ln).
b. Ti sao ?

Ri bn s nhn ra rng mnh bit r iu ghi trn giy hn nhng iu khc ! Nhng ngy sp thi, nu bn bn rn th ch cn c t giy thi.

58

Viet la tr nh th hai. (M.Prevost). e nam bat lai mot y tng a bien mat, toi se khi day an tng ve ni chon, ban be, toan bo he thong t tng, vai tro phai chu toan, cuon sach phai phan tch hay cong viec phai hoan thanh. (Sertillanges, op.cit).

84

Lm vic c phng php

Lm sao ghi nh trong nhng trng hp c bit

1. Tr nh trong i thng
- Lm sao nh tn hay nh mt ca mt ngi ?

1. Ti sao ?

V r rng c ch cho cuc sng hng ngy, cho ngh nghip, cho vic hc hnh v vic loan Tin mng. Chng hn ta thng nh n mt ngi m mnh ch gp c mt ln duy nht trong mt bui d tic, v ngi lm ta vui thch.
2. Lu v phng php

Ta d nh mt hn nh tn, v khun mt th c th v t nhin, cn tn gi th tru tng v do con ngi t ra : mun nh phi c gng nhiu hn.
3. Lm th no ?
a. Ch n nhn vt y v yu thng h.

H l nhn vt c mt khng hai trc mt Thin Cha. ng l ng. b. Lng nghe tn ca h (k c thnh gic) v hy hnh dung ra trong tr (k c th gic). Thm ch lp li thnh li (tht ln hoc tht kh) ; vic ny gip bn c thm mt im mc cho k c thnh gic. c. Nhn k khun mt (nhng phi kn o) v con ngi h. Tng t nh lc nhn cnh vt, bn hy theo tin trnh sau y : - Quan st hnh dng tng qut ca gng mt, phong cch, y phc, iu b. - Lng nh kch thc v t l. - Xem xt k tng phn, k c nhng chi tit nh nht nht. - T nu ra cc cu hi (th d : "Ti sao anh ta li mang c-vt mu ?") - Vi thi gian, bn s lm bi tp ny nhanh hn. d. Quan st cch ng x ca h : bn hy lu tm n iu h ni, cc cu h hi, nhng lo u v nhng quan tm ca h. e. Kt hp tt c nhng g bn lu vo vi tn ca ngi y. Mi ln lu mt im bn li ni ln tn ngi y ("ng X c mt cy gy, ng X c nc da sm, ng X l mt trung y...").
f. Ti cc mi lin kt :

- Chng hn nh gia tn ca ngi y vi tn ca mt ngi khc m bn quen bit. - ng ngi phi pha tr d dm ("ng Trn nh qu chanh"). - Bn cng hc bit nhiu iu v mt ngi th bn cng d kt hp ngi y vi nhng iu khc m bn hiu r hay bn mn m. g. Sau cng, bn c th ghi tn bng cch xin ngi y c v bn nh vn tht ln.

Hc nh th no?

85

4. Luyn tp

Vi i cht kinh nghim, ta c th to ra nhng mi lin kt ch trong mt vi giy ng h : nhng ngi tp luyn nh cc ngh s hay cc chuyn gia lm nh th v nh c tn ca 30 hoc 40 ngi trong mt bui d tic.
- Lm sao nh mt ci hn hay mt k hoch ?

1. C mt cun s tay l l tng hn c

Tr nh khng lun trung tn nh ta tng. Nu bn cha hiu th nhng nghim chua cht s dy cho bn.
2. Nu bn qun s tay hoc khng th c s tay.

+ Hy kt hp trong tr cuc hn y vi vic no m bn phi lm ngay trc hay sau ; hy kt hp n vi hnh nh ca mt chic ng h ang ch ngay ng gi hn ca bn ; hy kt hp n vi iu g ang khin bn lo lng hoc iu no s chim ht ngy ca bn. + Hy to nhng mi kt hp tht c th, p vo mt, thm ch k quc na. + Hy lp li nhng mi kt hp y. + Nu c c mt chng trnh hn t u n cui ngy, hy kt hp tun t cc cuc hn y. Nu l qun mt im no th ch cn quay tr li vi im u tin, ri ro li chui trnh t y.
- Lm sao nh hoc xp t cc vt dng ?

1. Trc ht v r rng nht l hy sp xp c cho c trt t :

Mi vt t vo mt ch. Nn dnh trn mt bui chiu sp t ht mi th hn l sng no cng mt vi pht tm vt dng trc khi n lp. V lu di bn s tp c thi. Vn l phi cng quyt, c ch v lng tri !
2. K , hy ch ti ch bn sp xp

ng bao gi xp t c mt cch my mc. Lu ti vic xp t l cch tt nht khi mt mt bt c vt g. 3. Cui cng, hy kt hp vt sp xp vi nhng vt k bn hoc vi mt hnh nh biu th ni n c xp vo. 4. V nu l ra bn c lc mt vt y th hy tin hnh vic hi tng mt cch bnh tnh v c phng php (x. Phng php hi tng). Hy sng lc li thi kha biu ca bn v hy xp li xem bn dng n, thm ch sp xp n, ln cui cng vo lc no. La Fontaine tng ni rng : "Kin nhn v thong th thch hn l mnh bo v nng ny".

86

Lm vic c phng php

- Hy tn dng cc c hi trong ngy gia tng v m rng tr nh.

1. Hy dng tng thi gian b ph

ng m mng. Nhng phi bit gii tr cho hp l ! Ch g bn c th cu nguyn nh thnh Tma Aquin rng : "Ly Cha, ngay c khi con ngh ngi, xin ng con ngh ngi vng Cha v ngi Cha".
2. Hy luyn tr nh

Nh khi tp chi bi. Bn rt l u tin v hc thuc n ; ri rt l th hai v hc c hai l y, v c tun t nh vy cho n khi ngng chi. Hy ghi im : bn s thy s im tng rt nhanh v s thm t tin.
3. Cc bin c trong i sng s cho bn nhiu c hi thc tp

Chng hn nh khi i do ph, bn hy lp mt danh sch ( bo m !), nhng hy c ghi nh danh sch ny bng phng php kt hp cc hnh nh. Lc y bn ch cn nh mn hng mua u tin. Ngay c trong vic ny bn cng s tin b mau l n trng thy ! 2. S dng tr nh khi hc ngoi ng
- Nguyn tc chung

Hy hc suy ngh ngay chnh trong ngn ng ch ng ci g cng dch ra ting m : nguyn tc ny c gi tr cho c t vng ln ng php. Phi bin ngn ng thnh mt phn x.
- Lm sao nh t vng ?

+ ng lp i lp li theo kiu th bn t vng, chng hn nh c : "ging - bed". + Nhng hy hnh dung ra ci ging v lp li : "bed". + Hy hc t y trong bi cnh ca mt cu v hiu cu y. + Nu t qu tru tng hoc kh nh, hy to nhng kt hp v ngha hoc vn iu (bng cch ch ra mt tr chi ch chng hn).
- Lm sao nh ng php ?

+ Hy hc cc qui lut tng qut. + Nhng cn hn th na, hy hc thuc lng nhng th d ca cc qui lut y v n li lun lun (hy lp mt danh sch ring).
- Mt s li khuyn v vic hc t vng v c php

1. c trong chnh vn bn. Ban u hy thng xuyn c cng mt vn bn (cc thnh ng s nh m c khc su trong tm tr bn). 2. Tn dng my ghi m (phng php i phn x bng a hoc bng t) : my ghi m b ti gip bn nghe bng ngoi ng vo nhng lc rnh ri hoc kh lm vic (th d vo nhng gi nhn nhp trn xe). 3. c ln ting

Hc nh th no?

87

4. Theo trnh t sau y : + Mi ngy ng c qu nhiu : bn s sm khng li v s tip thu ngoi ng vo lc ban u cn ti tr nh hn l tr hiu. + Mt hoc vi thng u, bn ng ni vi, nhng hy cho ng cch in vo k c ca bn.

88

Lm vic c phng php

Mt vi kt qu ca tr nh
1. Bnh an Bn s c bnh an : - Khng phi bng cch thng sut mi s, v s hiu bit nh th l mt gii hn khng th vn ti c. Thin Cha khng mun bn t ph nh th u. khng phi l ci gi c gi l thnh cng. - Nhng bng cch bit r chng trnh hc, v nht l bit ht mi gio trnh, nhng khng qu tch bit cc phn trong mt "cours". Bi l, chnh mi m nh rng c "l hng trong tr nh" l nguyn nhn ch yu khin hc vin lo lng trong k thi v ht hong n tp : hc vi hc vng mt cch may ri v yn tr rng mnh khng cn nh g ht. Lc y h mi cht nhn ra mnh qun n trn c my "cours". Mt vic chng c g ng ngc nhin c ! Hn nhin nu bn n li tn b chng trnh thm mt ln na (nu bn xoay thm mt vng na) th s tt hn. Nhng cng phi bit ngng li ng lc. 2. Ngh ngi Hy sp xp k hoch th no hn tt vic n tp vo bui chiu trc ngy thi. Bn s c i ba gi th. Trong thi gian , bn ng s nhng bi mnh va n s bay mt, tri li n s lng xung v u li (xem chng 8). Bn ch tin vo cm gic thiu bo m ni mnh : l mt ngh c in v phnh ph. 3. Nn nhc li tng ch lc ca chng ta l cng c ch Hy nh rng mi s u ty thuc ni ch v s phn bit gia cc hc vin trc ht khng phi l kh nng tr tu, m l kh nng lao vo vic v kin tr eo ui. Th m, ai cng u c sn s can m, v s can m s t n pht trin. By gi bn hc ra sao th mai sau bn s sng i sng gia nh, i sng ngh nghip v thc hin cc cuc dn thn nh vy. Hc hnh l phn nh ca i sng. 4. Tng trng con ngi ni tm v con ngi thing ling Thnh nhn l ngi ca cng vic ; cc v y khng h b ph mt pht no. D cho kh nng ban u ca mnh c ra sao, cc v y vn tm cch thng tin. l gng cha s h Ars : t c khiu hc hnh, ngi lm vic khng ngng tr thnh Linh mc (y ! ng lc y !). Chnh v vy m ngi c mt th vin vi 400 cun sch, mt iu ng k trong thi ! 59

59

Nang lc sang tao le thuoc phan ln vao s khon ngoan va tiet o cua tr nh. .. Nhng t tng nay keo theo nhng t tng khac : nc at chay ve song... Vay mn th phai ti nha giau. (Sertillanges, op. cit).

Qua k thi c vi Cha

89

Chng 8

Qua k thi c vi Cha

Vi thng v vi tun trc khi thi

Theo k hn u n, khi c gi rnh (hay tr liu trc) bn hy dnh ra :
1. Nhiu thi gian n li tn b chng trnh. 2. Thnh thong lm cc bi thi th vi thi gian y nh bi thi tht, nh bn s bit c nhp ca mnh trong ngy nh ot s phn. Hoc chm qu (hy bt gi lm nhp v ta bt nhng chi tit vn vt i), hoc nhanh qu (hy xem li chi tit, c li bi). Trong mi trng hp, hy xin kin ca ngi khc. 3. Cng th, hy dnh th gi chun b thi vn p v lm quen vi khng kh ring ca bi thi y (nu bn phi thi) nh thuyt trnh trong lp v c thuc gio trnh cho nhiu bn b nghe.

Lc n thi
1. Hy ln k hoch cho tt
- K hoch tng qut

Ngi ta thng lp thi kha biu th no c nhiu ngy rnh ; v s dng nhng ngy y cho tht tt. 1. Hy xc nh nhng iu u tin, trong c 3 vic chnh l : cu nguyn, ng ngh v lm vic (lm vic nm v tr th 3). 2. ng bao gi ct xn thi gian cu nguyn v ng ngh, k c khi xem ra qu mun khng cn cu vn c. Nu khng, tnh th s t hn : bn s mt thm v km bnh an i (bnh an l hoa tri ca Cha Thnh Thn).
3. Hy u tin cu nguyn vo bui sng.

Nu c nhiu ngy thi th cng ng bt gi cu nguyn, tr phi qu bc thit.

4. Khuyn nn dnh gi th gin,

d c th ngn hn vo giai on ny. Tt mt li, ch c "rt v mt cc", m hy c mt chung vi ngi khc v vi gia nh ca bn.

90

Lm vic c phng php

5. Xin nhc li vai tr hu ch

ca vic tng , cp ti chng 2.

- K hoch lm vic

1. n khng phi l hc bi

D g chng na, cng ng hc thm iu g mi vo ngy cui cng, thm ch vo nhng ngy cui cng (tr vic hc cc chi tit). Hc thm nh th s lm bn b xo trn, v v khng cn gi n li nn iu mi hc s chng tan thnh my khi. Cha k n tnh trng "c ch" ("stress") chen vo s cn lm xo trn nhiu hn na. Hn na, nhng g hc "qua qut" s b qun ngay sau khi thi, thm ch qun c trc na, ri nu l iu cn lm vic trong tng lai th bn s phi hc li tt c (ph th gi bit my !).
2. Hy thay i cng vic

V lm nh vy c hiu qu v d chu hn. ng tm cch hc xong ht mn ny ri mi sang mn khc. Nhng hy hc nhiu mn ng thi vi nhau v s ng lot kt thc vo nhng ngy cui : nh vy bn s nh tng mn mt cch ti ri cho ti gi pht cui.
3. Hy phng xa

Nu k thi ko di nhiu ngy th hy liu sao ngy mai thi mn no th hm trc n mn y. ng xp cc mn ny vo u k hoch n tp, ko bn s n xong chng trc khi thi nhiu ngy ; thi gian qu di khin bn s qun ht.
4. Thm ch nu bn khng hc ht c (v l ng, v s c, v li bing hay t chc km) :

- Hy quyt nh l ng i bit tt c; - Mt mt, n li cc mn c h s cao nht v mt khc, cc mn m bn thch (v bn s c ng lc hn). - Nhng ng c ht tt c ko bn s c o tng rng mnh bit ht mi th : bn s chng nh c g ht m ch t mt gi thi. Th dnh nng lc v th gi cho mt phn chng trnh thi, d rt hn ch, m bo m l nm c, th tt hn. 2. Hy chun b tr c
- Hy loi b cm d dng cc kch thch t

ng lm dng c-ph, ch ung thuc kch thch hoc vi-ta-min. V chng, cc loi thuc ny ch gy hng phn tm thi v gi to thi. Thuc kch thch ca bn l chnh Cha ! - Hy c li cc bi thi th hoc cc bi gii m bn thng b kt, cho nhun nhuyn nhng iu bn hay vp trnh ti phm. - i khi kh m hiu c gio vin chm bi v cc s thch ca h : nhng ch qu tin cy vo . Hy lun xc tn rng ngi khc thng minh hn bn.

Qua k thi c vi Cha

91

- ng to ra nhng b tc V ngh nghip thng i hi bn phi am tng mi s. Hn na, khi b b tc, bn thng da cy vo s may ri m qun cy vo Thin Cha l ch t cng vic ca bn.
60

3. Cng hy chun b tnh cm Hy c ao lm c bi (vng, bn c k iu ny ri !), hy yu thng cc gim th, cc ngi chm bi v cu nguyn cho h. - Nh vy, bn s c mt ci nhn tch cc. Tm hn bn s phn khi v nng sut lm vic ca bn s c gia tng. - C nhng l do tch cc 1. Chc hn thi c s gy phin h v "c ch", nhng nhn ti mc tiu th tht c ch v l con ng gip bn c c mt ngh : "Nht thit ti phi thi c v thi u lm ngh m ti hng m c !" Nh vy, iu ny gi thit rng bn c mt ng lc thc y. 61 2. Thi c cn cho php kim tra tnh trng tri thc ca bn. y cng l mt dp cho thy bn bnh tnh v c kh nng t ch n u (y l hoa tri ca Cha Thnh Thn : Gl. 5,22). 3. Lc , s bnh an xut pht t tnh yu ca bn (1Ga. 4,18) s l mt li chng cho nhng ngi thng lo s, thm ch hong ht khi ng trc vic thi c.

Hm trc ngy thi

1. Ln chng trnh - Hy ngng lm vic tr nht l vo lc 18 gi chiu - Hy dnh cho mnh mt thi gian th gin : bn s chng qun bi sau i ba gi, thm ch c mt bui x dnh ngh ngi gii tr u. Tri li, nh lng du sau khi th gin, cc tng s tr li trong tm tr bn. - Nhng ng th gin cch ty tin ! - Ch i xem chiu bng, cng ng i d v hay i nghe nhc "rc" : chng s lm tr c bn ngy ngt, khng ngh ti chuyn thi c na ; th nhng bn s b mt mi cch v ch v tiu tn nng lc tr tu.

60

Nao, hi toan dan trong x, hay can am vao viec. V co Ta vi cac ngi va Than Kh cua Ta se lu lai gia cac ngi. ng s. (Kg. 2,4-5). Ngi ta khong thang tran nh quan ong nhng nh nhng oi quan co to chc va ky luat chat che. (Napoleon). Li bieng chnh la day t hoi 6 gi e co nhieu gi an khong ngoi roi hn. (Tristan Bernard).

61

92

Lm vic c phng php

- L tng l hp li cu nguyn hoc hp mt gia nh lc chiu ti (mt iu m c th bn khng thc hin c k t khi bt u n thi !) ; hay nghe nhc hoc i do vi mt vi ngi bn ang mun ngh ngi. - Hy ng sm d phng trng hp kh ng (thng d xy ra). V vic ny, cu nguyn th c hiu qu hn l dng thuc ng, v thuc ng s lm bn m mt nhng chng ngh ngi c bao nhiu (v n s lm gim bt cc tc dng phc hi sc khe ca gic m). 2. Chun b tr c Hy hn tt vic n bi theo ng k hoch vch ra. Nu b tr trong ln n bi cui cng, th ch c li cc phiu m bn son, c lin quan n nhng iu qun c u c ui. 3. Chun b vt dng Hy dnh ra mt t thi gi sa son. a. Hy kim tra bt vit (bt c ra mc khng ? C ng mc d phng cha ?) v kim mt chic ng h eo tay (khng phi phng thi no cng c ng h treo tng u). b. Cng hy kim tra l trnh n trng thi (nht l khi bn xa v mi i thi ln u, nh thi vo i hc chng hn).62 c. V cng hy nm chc thi biu thi : nu nghi ng th hy hi bn b : nh xc minh xem h c bit r khng, nht l khi h khng phi l nhng ngi khn ngoan ! d. Sau ht, hy c lng thi gian di chuyn, hy xem ng h bo thc c hot ng khng ! Cng ng qun n sng cho chc d, c cht lng, giu ng v pht-pho hn mi ngy ; c th liu trc mt mn n dm lc 10 gi ri.

Khi ngy thi n

1. Vi li khuyn trc khi thi - ng n bi vo pht cui (th d n khi di chuyn bng cc phng tin cng cng) y l c gy hong ht (thng thng khi lt vi "cours" bn s hong ht v ngh rng mnh hiu sai ht tt c) v ln ln (bn xem li vi qu !). Th c mt ci g lm th gin th hn (sch thing ling, tiu thuyt). Nhng tt nht hy tit kim sc lc ca tr thng minh v i mt ; hy cu nguyn, ngm cnh ! 63

62

Chu thch cua ngi dch : nguyen ban la "thi tu tai" hay thi tot nghiep pho thong ; nhng Viet Nam hien nay, ky thi nay thng c to chc ngay tai trng mnh ang hoc.

63

oi vi mot vai ngi th giac ngu la ieu sau tham nhat cua ho. (Sacha Guitry).

Qua k thi c vi Cha

93

Hn nhin l phi uyn chuyn linh ng ; lun lun c nhng ngoi l. Gi nh bt cht bn nhn ra rng c mt "cours" hay mt on "cours" m mnh cha xem (nu ln k hoch chu o th iu ny chng xy ra u) th hy m ra hc : nhng iu hc y s khng c gi tan thnh my khi u ! - ng ti gi pht cht (cng ng ti sm qu : bn s chng bit lm g). Hy mt t gi cu nguyn trc khi vo phng thi v phng bt trc vo pht cui. - Khi ti ni, hy d dt i vi nhng bn a t ra l n chc d khng phi vy hoc ngc li qu hong ht (iu ny qu c ng t nhiu). Hy n vi cc nhm khng qu hng phn v khng ch chi mi ni chuyn thi c m thi. Hy trnh nhng ngi hay t cc cu hi nhm ph trng hc thc hay s dt nt ca h : vic ny ch lm bn mt bnh an thi. L tng l c th tch ra cu nguyn vi mt vi ngi bn, nu khng th hy cu nguyn mt mnh (hy ca tng Cha, ln ht). 2. Trong lc thi
- Thi vit

1. Hy cu nguyn

+ Ti sao ? c bnh an, tin tng (tinh thn tr th v ph thc) v c soi sng c th lm bi. rao ging Tin mng. + Nh th no ? Nu khng b cm v nu bn can m (y cng l mt hoa tri ca Thnh Thn), hy t ln bn mt du ch Cha ang hin din gi cho bn cu nguyn : mt tm hnh nh, sch Kinh thnh m ra mt cu khch l no . Hy cu nguyn cho cc bn ng mn, cc ngi gim th... + Khi no ? Trc khi lm bi, thay v vi vng chi mi vo giy. Trong khi lm bi, khi gp kh khn hay khi c nguy c ni cu hoc ht hong (ng ch n khi mnh ht chu ni ri mi cu nguyn).
2. K , hy bt tay vo vic !
a. Hy c tn b thi mt cch khoan thai, im tnh, va c va ghi "nt" (xem li

nhng g ni Chng 6 v cc bi tp). Hy ch thch ngay trn giy thi pht cho bn v y l cng dng ca n. Bn s t mt th gi hn.
b. Nu c nhiu cu hi

+ Hy phn chia thi gian c cp cho mi bi thi - Hy lng nh thi gian ty theo h s ca cc cu hi (nu khng ghi trn thi th hy hi bit). Th d : nu c mt gi thi v 5 cu hi cng mt h s th hy dnh 12 pht cho mi cu : th l chnh xc lm ! Ch lm hn 20 pht trn mt cu hi, ly c rng mnh rnh cu lm.

94

Lm vic c phng php

- i vi cc cu hi trc nghim, ng tnh gi cho mi cu m hy tnh tn b : chng hn nu c 60 cu trong mt gi th c 15 pht bn hy xem mnh lm c 15 cu cha v da theo nhp lm 15 cu u tin ny thch nghi cho kp. * Nu cng mt h s, hy khi s t cc cu hi d hn hoc cc cu hi m bn bit r nht : bn s t tin hn. * Tr phi qu chm chp hay qun st, nu vt qu mc gi trung bnh th hy bit rng mnh ang vit dng di y.
c. Nu mt cu hi kh lm bn khng li

+ Ch tm cch chi tri : hy t nh rng s c t ngi lm cu ny ; nu ch l thi kim tra th c th cu chng ng cho bn b cng my m lu nh vy (tm im tt thng ch l tha mn t i ca bn thi). Cn nu l thi tuyn th s khc. + Nht l ch bc bi, nhng hy cu nguyn v dnh mt lc cui gi thi quay tr li vi cu hi . + Hy xem li nhng li khuyn chng 6 v cc vn xy ra khi mun hiu bi lm.
d. Hy tho trn giy nhp

+ Trc ht hy ghi (tm tt), ngay khi mi c cc cu hi, tt c nhng g chng gi ln nu bn s qun mt khi quay li cc cu hi y sau ny : ng qu tin vo tr nh ca mnh. + Hy lp mt dn bi chu o : bn chng c gi tho ra tn b bn vn u.
e. K , hy vit bi k cng

- Hy vit sng sa ti a + Thu gn ht mc cc cu vn (nhng ch vit theo kiu in tn !) ; trnh lp i lp li v chng chng nh la c ai u. + Dp cc ch vit tt v cc t mi l. + Bo trc nhng iu bn sp ni, nu ra cc dn bi v khai trin chng : trong bi ngh lun cng nh trong bi gio khoa, c dn bi tt l du chng t c thng minh ang n nh v tr nh t qun st. Hy trnh ng lit k di dng mt cch v b. + Vit vn theo kiu ni trng, nhng khng c ngha l v v. + Trau chut phn m u v kt lun khi lm bi ngh lun : i khi ngi chm bi ch c k nhng phn y thi. - Hy trnh by bi cho r rng + Vit cc on cch nhau : th d hn l thiu : bn s c ch b khuyt khi c li. + ng qun cha l ; ngi sa bi s bit n bn lm y. + Trch gch b : hy mang theo mt cc ty loi tt hoc bt ty. + i vi cc bi lm khoa hc, nh nh s, vit cch nhau v gch di cc on (nh i vi mt gio trnh). - Hy trnh cc li ng vn v chnh t :

Qua k thi c vi Cha

95

Do cn c li. Khi vit, bn khng pht hin c mt s li ; y th m nhng li ny lm ngi chm bi rt kh chu v mt thin cm !
f. Sau cng, hy lun lun c li bi lm v cc t giy thi.

- Ti sao ? V bn s trnh c nhng iu bt ng rt ng tic nh : phm nhng li nghch ngha rt th thin, qun c nhng on di (nht l khi chp t giy nhp ra), st i ba cu hi. - Lm nh th no ? i khi c li tng cu hi hay tng on ngay sau khi vit xong th d dng hn.
g. Nu lm xong bi sm, c phi li n cui gi khng :

- Nu bn hn tt mi s mt cch khch quan (trng hp bi trit hc hay cc bi tn), cu tr li s l khng cn li. Nhng bn c bo m l c k li tt c khng ? - Nu lm xong bi nhng cn c th lm hn b hn na (nh khi tr li cc cu hi v tr nh hay lm bi ngh lun), hy coi chng vic sa bi vo pht cui. Bn thng thm vo nhng chi tit hoc v ch (khng c trong p n), hoc sai (c nguy c b tr im v lm ngi chm bi kh chu). i lc bn nghi ng bt cht v mt cu hi. Trc khi sa bi, hy cu nguyn, v bn tho u tin thng l ng v n cui gi thi bn mt mi nn d b o tng. V th, hy ch sa bi mt khi bn bo m, hn l sa vi ri li gch b.
h. ng gian ln trong bt c trng hp no

- Ti sao ? + iu tt m t c cch bt ho th chng c ch g. + Bn ang s dng mt kh gii ca th gian : l s di tr (Ga. 8,44). + l mt phn chng : bn thuc v c Kit, l S Tht (Ga. 14,6) v l S Sng (Ga. 8,12) ! + l mt thi quen xu s ra tnh li bing ; v mt thi quen s ny n ngay t hnh vi u tin. + l mt cch mc nhin bn cho thy mnh khng tin cy vo s tr lc ca Cha Thnh Thn. Nu th, Ngi ch cn cch l thi khng gip bn na. - Bn phi lm g lc ? + Nu b cm d ? Hy np mnh trong vng tay c Maria, v by t mt hnh vi c tin v dng cm. + Nu c ngi hi bi bn ? iu g c gi tr i vi bn th cng c gi tr i vi nhng ngi khc. Li ch nht thi m s gip ca bn mang li cho h s ch l hi ht, v n tc mt cc thc ti rt su thm ni bn thn h - mt ngi lm vic chng li bn thn mnh : h b tc mt cm thc v s tht v s hng th i vi cng vic. + Bn cng s t chi quay cp c khi bn tht tnh qun bi (b hng tr nh) ; ch l mt s lng thin i vi cc th sinh khc thi.

96

Lm vic c phng php

+ Sau ht, hy nh rng c i i phi c cng bng v s tht. Bi vy, ch lo lng v nhng li ch trch qui li cho bn mt cch sai tri.
- Thi ni

1. Nu c gi chun b
a. Hy son trc bi bn ni

- Lp mt dn bi cho tt, rt ra cc phn ca bi, ly "nt" khi c. - Vit tm tt nhng lc ca phn dn nhp (s cho thy kin thc tng qut ca bn) v phn kt lun (s chng t kh nng tng hp ca bn). 64 - Nu l bi thi vn p vn chng th ng ngi nu ln nhng cu hi t bn vn v cc ch m bn bit. iu s chng t bn c c ph bnh. D nhin hy suy ngh v cu tr li ca mnh, ng thi cha ch cho gio vin t do b sung cu tr li .
b. Hy t tm hn bn trong t th sn sng

- Cu nguyn cho gio vin : xin Cha cho mnh bit yu thng h vi mt c i chn tht, d thin h c ni g v h chng na : Cha vn ang yu h. - Cu xin Cha Thnh Thn ban cho bn s "mn cm thanh cao" ci m v vng tm nhng khng h t ph.
c. i khi bn nn hi xem nhng ngi mi thi c cm ngh g, nhng ng qun gi s trung lp

- B qua nhng li ph bnh qu tiu cc : chng ch che giu nhng tht bi. - Ghi nh cc s thch ca gio vin : c nhng ti m h thch ln nhng dng cu hi v nhng iu lu m h mun nghe th sinh trnh by. Nhng nh tm bit t nhiu "lung" khc nhau. - Nh thnh Phaol, bn hy cu xin cho bit uyn chuyn thch ng vi ngi i thoi ("Hy l Hy lp vi ngi Hy lp..."). iu ny khng c ngha l bn c "phc tng mt cch kh kho", nhng l "cn thn mt cch n s v knh trng ngi khc".
2. Vo gi thi
a. Hy to bu kh thin cm v trn trng vi gio vin

- Ti ci khi n ni, mt nhn khim tn. - Ni tc bnh thng : ta thng c xu hng ni qu nhanh v th ni ln xn. Hy gy n tng l mnh ni thong th : l mt du hiu tt. - Bnh thn, ng qu chc n cng ng qu nht nht.
b. Sau , hy trnh by ngay ng chn ch.

- Trc tin, nu ln dn bi mt cch r rng. - nh vo im m bn bit rnh r nhng ch c ni rit v im y ; hy kho lo lt qua iu m bn ch bit l m, nhng ch c b qun im : gio vin s lu ngay.

64

Kieu nao cung tot ca, ngoai tr kieu ray ra chan ngat. (Voltaire).

Qua k thi c vi Cha

97

c. Phi lm g trc cc lu v cc cu hi ca gio vin ?

- Hy lng nghe v t thi quan tm nhng khng qu l : gio vin bit h ni g v s c th tng l bn ang gin ct. - Nu gio vin lu v mt iu g, hy cng nhn hoc nhng nhn i. ng ni n qu v ng cha mi di khi gio vin t ra bt ng kin vi bn ; bn khng c th gi thuyt phc u v bn cng chng phi n phng thi lm vic y. Nhng bn n l chng t s hiu bit v thc tng giao ca mnh. - Nu gio vin t cu hi : ng ngi suy ngh i ba giy, l du thng minh ca bn, gip bn c thi gian phn tch cu hi : gio vin thng ging so cho bn nm. Bn c th cu xin Cha Thnh Thn. Nu khng tr li c th ng loay hoay nh c mc cn, nhng hy th nhn mt cch n s sau khi suy ngh. y cng l du thng minh. Hy tr li mt cch trung dung ch ng quyt n : hy bit nhn nhng v xem xt cc kha cnh khc nhau ca cu hi. y l mt du hiu cui cng cho thy mt c thng minh c mc thc v k lut.
3. Ra khi phng thi, bn hy t ra kn o v phn khi trong cc phn ng ca mnh

l mt cch loan Tin mng v gip mnh ngui ngoai. Gi nh gio vin bit c iu ny, s l mt im tt cho bn ! 3. Sau khi thi
1. Hy t n Cha, k c khi ngh rng mnh thi hng. "Hy ca khen Cha mi ni mi

lc", v sau khi thi cc kt qu khng cn nm trong tay bn na.

2. ng nn n li trng thi

Nhng ngi li bn ci c th lm ln v lm cho bn lo u mt cch v ch.

3. C cn th t cho im trc khi c kt qu khng ?

Nu bit mnh c can m, bn c th c li cc gio trnh v n im trc. Vic ny i lc cng cn thit xem bn c phi chun b thi vn p khng 65. Nhng hy lun d chng chnh mnh : lm g c mt tnh kh khch quan tuyt i, khng bi quan cng chng lc quan ! Bn cng hy nh li nhng kinh nghim ca cc k thi trc v s sai lch cui cng gia nhng kt qu phng n v thc t. Nu c th c, hy da vo nhng kt qu ca cc ln thi c. Trong lc na tin na ng, hy trao ph mi s cho Cha v ng ngh ngi g na : hy lm mt hnh vi c tin. Bn khng phi l ch ca qu kh cng chng l ch ca tng lai. 4. Thi gian cn li trong ngy, hy dnh cho mnh mt khong thi gian ch ng th gin ; bn s c hng khi hc hnh tr li trong nhng ngy (hay nhng thng) ti.

65

mot so ni, phai thi viet au mi c thi van ap.

98

Lm vic c phng php

Nu ngy hm sau bn cn tip tc thi th hy th gin i cht ; sau mi qung ch vo c tr li ! ng qun thi gian cu nguyn m ta thng c xu hng b vo cui ngy thi.

Thi gian ch kt qu sau khi thi

1. ng ngh ti vic thi c qua Hy trnh nhng dp bn ci v cc ti thi c, tr phi vic c ch. 2. Nu bn b dao ng v nghi ng v lo s v kt qu thi Cu nguyn vi c B ca s cy trng. c li cc li c Gisu khuyn v s ph thc mi ngy (Mt. 6,35-44) : hy sng giy pht hin ti. Tin rng Thin Cha tin liu mi s bn c li nht. Nh bn b cu nguyn cho mnh. Thm ch hy vit ln giy quyt tm ca mnh l khng ngh n cc bi thi na, v nu ra cc l do ca vic ny ; khi b cm d d di, hy c quyt tm ny. 3. ng n khng ngi ri qu lu sau khi thi, d ang trong cc "k ngh di ngy" : Tay bn s nhanh chng mt i thi quen vit nhanh n mc bn khng ng ; tr nh bn s x cng i. Vit th v c sch trong k ngh l nhng phng thuc d chu. Hy n nhng "cours" chnh, chng hn sau khi thi mt thng, hoc t lu trc khi hc tr li. Chng s gip ch cho bn trong sut thi gian hc hnh cn li hoc cho ngh nghip ca bn.

Ngy c kt qu
Ngay c lc ny s bnh an v vui ti ca bn, bt chp kt qu th no, s l mt li chng. Nu kt qu tt, ng dng dng mt cch gi di : chnh l kiu ngo. Nhng vui mng cng khng phi l kch ng, m trc ht hy cm t c Gisu, v sau hy t thng cho mnh. Nu kt qu khng nh bn phng n th "Tm hn bn ch xao xuyn" (Ga. 14,1) : Thin Cha, cng nh bn b v cha m, vn lun yu bn nh trc. Hy lun bit li dng nhng tht bi ca mnh : trn bnh din tr thc (xem phn hiu bi tp chng 6) cng nh trn bnh din nhn bn (hy hc cch m nhn cc

Qua k thi c vi Cha

99

tht bi. Khng phi lc no bn cng c kh nng khng bun b hoc bc dc. Nhng hy hc cch ch ng bn thn : n s lm cho ngi khc d chu hn). Nh li thnh Phanxic Salsi : "Vui v l vic khng phi lc no cng do ta. Nhng tt lnh v ci m vi nhng ngi khc l do ch ca ta". 66

Kt lun
Bn khng hc hc, cng chng hc ch c c mt ngh : bn hc hnh l thnh ha bn thn (xem chng 1). Nh ni trc y, bn phi mun nn thnh ngay c v mt tr tu na : s thnh thin vn trn vn, bng khng chng phi l thnh thin na (ch ring Mc. 12,30 c thm cu : "vi ht tm tr"). i li, i sng cu nguyn ca bn l mt s tr lc bn b lc hc tp cng nh khi thi c. Vn cn li l cho thy cng vic tr c l mt phng th nn thnh tuyt ho nht. Bn no i lc cm thy xu h v hiu kin nhn nn cho l mt gi v mang ngh l khi hc mnh chng phc v g cho Cha ln tha nhn, hy chm ch c nhng dng ch ny. S thnh thin, n gi nn thnh (cf. Vatican II, Hin ch "nh Sng mun dn", chng 5) v vic thc hin n gi ny khi s ngay t ngy u tin bn bt u hc hnh. Chng ti mn cc on tham chiu sau y ca n trit gia Simone Weil. B sng rt gn gio l o Kit d cha chu php Ra ti. Bi th, cc li l ca b mang hi hng tn gio rt r. cc on trc, chng ti trch dn t tng ca b. Th nhng, tc gi y cng thu thp cc suy t ca mnh thnh khong mi lm trang, mang ta rt c sc gi : "Lm sao s dng tt vic hc trng yu mn Cha" (trong "Ch mong Thin Cha", "Attente de Dieu, Paris). h thng ha, ta c th cho thy vic hc dn ta n vi Cha bng 3 ng ng :
1. Ng ng th nht l s chm ch

"Cha kha cho bit quan nim ca kit gio v vic hc l iu ny : cu nguyn i i vi s chm ch... Nu ta tht s ch tm i tm li gii cho mt tn hnh hc, v gi nh sau mt ting ng h m ta chng tin b hn trc, th ta vn tin b trong tng giy pht theo mt chiu kch khc, huyn nhim hn. D ta khng cm nhn, khng hay bit, nhng n lc xem ra cn ci chng sinh hoa kt qu li soi sng rt nhiu cho ta. Sau ny, mt ngy kia khi cu nguyn ta s thy c kt qu . Nhng n lc xem ra v ch ca cha s h Ars trong nhng nm thng di ng ng v kh s hc ting La-tinh sinh hoa kt qu ch cho cha c mt c nhn nh tuyt vi, nh ch nghe cc hi nhn ni, thm ch c khi h im lng, cha vn bit c tui ca h. Nhng s chc chn nh th u l kinh nghim. Tuy nhin, nu ta khng tin vo nhng iu y trc khi chng minh chng, hay t ra nu ta khng x s nh th ang tin, ta s chng i no c c ci kinh nghim a ta n vi nhng iu chc chn y". Hn na, khng phi ch c lng yu mn Cha mi da trn cn bn l s chm ch. C lng yu mn tha nhn, cng l lng yu mn Thin Cha, cng c xy dng ch yu
66

Cach tot nhat e bat c mot chuyen tau la e hut mat chuyen trc o. (Marcel Achard).

100

Lm vic c phng php

trn s ch tm ny. Nh th, d nghch l nhng rt tht, mt bi tp dch t ting Latinh, mt tn hnh hc, du c lm sai i na, min l dn sc lm, n mt ngy no sau ny, khi c c hi, chng u c th to cho ta kh nng tr gip mt ngi bt hnh, ngay lc h lm vo cnh khn cng - mt s tr gip c th cu tht h".
2. iu kin th hai

dng vic hc tp cho tt v mt thing ling, ta cn "t buc mnh mt cch quyt lit phi nhn thng, phi dnh nhiu gi chm ch xem xt tng bi tp trng m ta lm sai. Phi nhn ngm ht ci v xu x v xng xnh ca chng, khng tm cch bo cha, cng khng b qua bt c im no m gio vin sa, v tm cch truy ra cn nguyn ca tng li mt". "i vi (c khim nhng), vic xem xt s dt nt ca mnh cn c th c ch hn c vic xem xt ti li na. thc v ti li to cho ta cm gic l mnh xu xa v mt i khi cn gy c cho ta kiu ngo". Trong lc , "dn cht mt vo mt bi tp m ta lm sai mt cch ngc nghch s khin ta cm thy mt cch r rng khng th chi ci c mnh qu l xng xnh tm thng". Nu hi hai iu kin trn, vic hc tp trng chc chn l mt con ng dn n s thnh thin, chng thua g cc con ng khc. 3. Sau cng, gii p ca mt vn "Vn l mt mng nh ca chn l no , nn cng l mt hnh nh tinh rng ca chn l c nht, vnh cu v sng ng, chn l m mt ngy kia mc ly phn ngi v tht ln : "Ta l S Tht". "Ngh nh th th mi bi tp trng u ging nh mt B tch vy".

Qua k thi c vi Cha

101

Th c k l do Thnh Tma Aquin vit

("Th vit cho thy Gioan ch cch hc hnh", trong "Cc tiu phm thn hc", cun 1, Nxb. Marietti, Turin 1954, trang 449, bn dch v cc phn on trong vn bn l do ti). "Anh Gioan thn mn trong c Kit, anh hi ti phi n lc th no cho thch hp t c kho tng hiu bit, nn ti xin khuyn anh my li sau y : Khuyn cch thi hnh cc li khuyn : "Nh nhng con sui nh cha ra ti bin c, anh hy bt u bng cch chn iu d nht c th i ti iu kh nht". Khuyn cch hc hnh
Chun b, sn sng hc

i vi chnh mnh : "y l nhng li khuyn gip anh x tr. Ti khuyn anh hy thong th, ch vi vng bc sang phng khch". "Hy chm ch gi cho lng tm c tinh tuyn". i vi Thin Cha : "Hy chm ch cu nguyn khng ngng". "Hy nng lui ti phng nh ca mnh nu mun mt ngy no mnh c nhn vo chnh hm cha ru". i vi tha nhn : "Hy t ra d mn i vi mi ngi". "Tuyt i khng tm cch m x li c x ca ngi khc". "ng qu t ra thn mt vi bt c ngi no, v thn mt qu s gy ra khinh b v to dp cho anh l l vic hc". "ng quan tm cht no ti nhng li ni v vic lm ca ngi i". "Trn ht, hy trnh vng ng mt cch v ch". "ng qun bc theo chn cc thnh v cc ngi cng chnh". "ng lu tm n bn thn ngi ang ni, nhng hy ghi vo tr nh mi iu tt".
My iu lin quan trc tip ti vic hc

"iu ang c v ang nghe th phi lm sao cho hiu". "iu ang hi nghi th phi lm sao gii ta". "V lo gn gi mi iu m anh c th a vo th vin k c ca anh, tng t nh khi anh mun y mt chic bnh vy". "ng tm kim iu vt qu sc anh".

102

Lm vic c phng php

"Bao lu cn duy tr c l li ny trong cuc sng, by lu anh s m chi ny mm v sinh hoa kt qu hu ch trong vn nho ca Cha cc o binh trn tri. V anh s c th t ti mc ch ny bao lu anh cn c gng eo ui nhng li khuyn trn y".

Qua k thi c vi Cha

103

Kinh Thnh Tma cu nguyn vi c B Ph h vic hc hnh

Ly c Maria l M rt ng yu ng knh, l M khn ngoan v hy vng lnh thnh, nh li chuyn cu phc c ca M m bit bao ngi tr c m mui tin b ng k trong s hiu bit ln o hnh, con xin chn M lm ng h th v lm quan thy cho vic hc hnh ca con. Nh tri tim ln tut ca M, v nht l nh ng vn l s khn ngoan vnh cu, nh M m tr nn S khn ngoan nhp th tn vinh M trn mi ch thnh, con khim tn khn cu M gip con nhn c n Cha Thnh Thn. Ng hu t nay tr i con c th hiu r, ghi nh, cng din t thnh li v thnh gng sng tt c nhng g nhm tn vinh M v c Gisu con M, ng thi xin M cng gip con v gip nhng ngi khc c hng hnh phc ngn i. Amen.

Kinh thnh Tma cu nguyn trc khi hc

Ly ng ha Cng khn t, Ngi l ng tuyn chn t cc kho tng ca s Khn ngoan Ngi ba ng cp thin thn v sp t cc v trn cc tng tri vo trong mt trt t tuyt vi. Ngi bi tr rt m miu cc phn t ca v tr. Ngi l ng m thin h gi l ngun nh sng v Khn ngoan ch tht v l Nguyn l ti thng, dm xin Ngi hy xung trn ci m u ca tr khn con mt tia sng chiu soi. Xin y xa con hai vng ti tm trong con c sinh ra : y chnh l ti li v s dt nt. Ngi l ng lm cho ming li con th tr nh nn hng bin, xin un nn li con ni v xung mi con phc lnh ca Ngi. Xin ban cho tr khn con kh nng thu trit vn , cho con kh nng ghi nh, hc hnh c phng php v d dng, gii thch su sc v din t phong ph. Xin cng c con khi khi s (hc hnh), hng dn khi ang lm bi, v kin tn khi kt thc. Ngi l Thin Cha tht v l ngi tht, v l ng hng sng hng tr n mun thu mun i. Amen.

104

Lm vic c phng php

Tun cu nht Knh Thnh Giuse Cpctin

Ngi l Quan thy vic thi c. V th bn "hy c mi ngy trong tun 9 ngy cc kinh sau y, v t ra l n ngy cui cng, hy tham d Thnh l". s l ngun mch mang li cho bn nhiu n phc. Ly Thnh Giuse, Ngi l ng hay t ra tt lnh i vi cc ti t trung tn ca ngi, nay con n khn cu ngi gip con trong k thi ny. D con lm vic v dc ht ch, con vn s mnh s bi ri hoang mang v khng lm bi tha ng c. Xin ngi nh li rng ngi cng tng gp kh khn nh con v nh vng li cng vi s che ch quyn nng ca Cha trn tri, ngi vt qua c mt cch sung sng. Xin cng lm cho con nh th. Xin cho con t tin khi gii p cc bi tp, xin cho tr khn con nhanh nhn v minh mn. Con cu xin iu ny v yu mn c Gisu, M Maria v thnh Phanxic m ngi l con ci v l ti t trung thnh. Con tin cy vo ngi, l thnh Quan Thy c bit ca vic thi c. Con tin chc rng con s khng hy vng v ch. Li tng ca : Con cht i cho th gian v i con n giu ni Thin Cha cng vi c Kit. Xng : Cha dn a ngi cng chnh trn nhng no ng ngay thng. p : V by t Nc Cha cho ngi y. Li nguyn : Ly Thin Cha, l ng mun li ko mi s n vi c Gisu Kit, Con Mt Ngi, nh cng nghip v theo gng thnh Giuse, xin nng chng con ln khi mi ham mun trn tc, cho chng con xng ng n vi ng hng sng cng vi Cha Cha v Cha Thnh Thn n mun thu mun i. Amen 67

67

Giuse Copectino (1603-1663). Sinh tai Copectino (nc Italia) ngay 17.6.1603 trong mot gia nh ngheo. Giuse Copectino a tng lam th ong giay hoi con tre. Khi c 17 tuoi, ngai xin vao dong Phansinh cong hoi nhng b t choi, phai quay sang dong Capucino xin lam tr s. Nhng ch sau 8 thang tu tap, ngai b sa thai v vung ve va dot nat. Cuoi cung, dong Phan-sinh Cong hoi Grottela nhan Ngai vao lam hoi vien dong ba va giup viec trong dong. Ngai phuc vu ay c 17 nam. Nam 1625 tr thanh tap sinh cua dong va du hoc kem, ngai cung c truyen chc Linh muc vao nam 1628, Copectino noi tieng ve nhng cuoc xuat than, cac phep la, cac n sieu nhien - nhat la n bay bong khoi mat at. Nhieu ngi bao rang a tan mat chng kien ngai nhan c n nay khoang 70 lan. B to cao la tm cach lam cho mnh c noi tieng, nen nam 1639 ngai c dong cho ve song Assisi. a co luc ngai phai cam nghiem s kho khan tam hon va b cam do rat nang ne, nhng dan dan Ngai a lay lai niem vui va hanh phuc thieng lieng ban au. Du a lam het cach e gi ngai lai Assisi, danh tieng cua Ngai van lan i khap chau Au. Nam 1653 Toa ieu tra ton giao Perugia phai gi ngai en mot tu vien heo lanh cua dong Capucino oi Pietrarossa, b cat t lien lac hoan toan vi the gii ben ngoai. Nhng va nghe biet Ngai o, hang ngan ngi hanh hng a o xo ti. Va ngai lai phai c a i ni khac, ti mot nha khac cua dong Capucino Fossombrone. Sau cung, nam 1657 ngai c phep tr ve lai dong cu cua mnh Osimo va lai b cach ly hoan toan. Cho en luc qua i (18/9), ngay nao ngai cung c Chua hien ra. Ngai c phong thanh nam 1767. (John J. Delaney, "Dictionary of Saints", abridges edition, ed. Doubleday, 1983, art. "Joseph Cupertino", p. 287-288).

Qua k thi c vi Cha

105

i hng v tc gi
PASCAL IDE, sinh nm 1957, u tin s Y khoa, c nhn thn hc, v hin nay ang chun b ly bng tin s trit hc. T nhiu nm nay, ng nghin cu cc vn ca khoa phng php lun v tng th nghim... vi chnh mnh ! ng tng ging dy phng php y cho hng ngn bn tr (hc sinh trung hc v sinh vin i hc) hu ht khp ni trn nc Php.

106

Lm vic c phng php

NI DUNG
LM VIC C PHNG PHP : MT B QUYT CA S THNH CNG NHP
Chng Mt

QUAN IM CA KIT GIO V VIC LAO NG TR C.................................... 6

Chng Hai

IU KIN VT CHT .......................................... 14

Chng bn

CU NGUYN KHI LM VIC ............................... 40

Chng nm

LY "NT" NH TH NO ? ................................ 43
Chng Su

LM SAO HIU ?........................................... 61

Chng by

HC NH TH NO? .......................................... 72
Chng 8

QUA K THI C VI CHA.................................. 89

Qua k thi c vi Cha

107