15.10.

2012

APHR-ATA 101 (GZ) DERS ER

1. HAFTA:TRK NKILAP TARH DERSN OKUMANIN AMACI VE KAVRAMLAR nklap, htilal, Islahat, Batllama, Atatrkn nklap Anlay, nklabn Unsurlar ve Safhalar

ATATRK LKELER VE NKILAP TARH DERS ER

Yrd. Do. Dr. Cafer ULU

2. HAFTA:OSMANLI DEVLETNDE ISLAHAT HAREKETLER VE SONULARI Batnn Etkisi ve lk Batllama Giriimleri 1. Ekonomik ve Mali Gelimeler 2. Uluslararas Siyasette Osmanl Devleti b. III. Selim Dnemi 1. Nizam Cedid Islahatlar c. II. Mahmut Dnemi 1. Yaplan Islahatlar 2. II. Mahmut Dnemi Merkeziletirme abalar d. Tanzimat Ferman e. Krm Sava ve Etkileri f. Islahat Ferman 3. HAFTA: OSMANLIDA PARLEMENTER SSTEME GE ALIMALARI a. Sultan II. Abdulhamid Dnemi 1. I. Merutiyet Dnemi b. ttihat Terakki Partisi (Jn Trkler) c. II. Merutiyetin lan

APHR-ATA 101 (GZ) DERS ER

4. HAFTA : OSMANLI DEVLETNDE FKR AKIMLARI a. Osmanlclk b. Batclk c. slamclk d.Trklk e.31 Mart Olay ve Abdulhamidin tahtan indirilmesi 5. HAFTA: a.. Trablusgarp Sava b. Balkan Savalar ve Babli Baskn c. Tekilat- Mahsusa 6. HAFTA: I. DNYA SAVAI NCES GENEL DURUM a. Dnya Sava ncesi Durum ve Savan Nedenleri b. Osmanl Devletinin I. Dnya Savana Girii 7. HAFTA: OSMANLI DEVLETNN SAVATII CEPHELER 1. Kafkas Cephesi 2. Kanal Cephesi 3. Irak Cephesi 4. Galiya Cephesi 5. Filistin Cephesi 8. HAFTA: ANAKKALE CEPHES a. anakkale Cephesinin sebep sonu ve nemi.

APHR-ATA 101 (GZ) DERS ER

9. HAFTA: MLL MCADELE DNEM, KURTULU SAVAI NCES ALIMALAR a. Mustafa Kemalin stanbuldaki Faaliyetleri b. Mustafa Kemalin 9. Ordu Mfettiliine Tayini ve Samsuna Hareketi c. Mustafa Kemalin Havzaya Gelii ve Faaliyetleri d. Amasya Genelgesi ve Sonular 10. HAFTA: ANADOLUDA YAPILAN KONGRELER a. Balkesir Kongreleri b. Alaehir Kongresi c. Nazilli Kongresi d. Erzurum Kongresi ve Sonular e. Sivas Kongresi ve Sonular f.Amasya Grmesi 11. HAFTA: STANBUL HKMETYLE OLAN LKLER b. Temsil Heyetinin Ankaraya Gelii c. Mebusan Meclisinin Toplanmas ve Misak- Millinin Kabul d. stanbulun gali ve Mebusan Meclisinin Kapatlmas e. Mtareke Yllarnda stanbulun Genel Durumu

APHR-ATA 101 (GZ) DERS ER

12. HAFTA: OSMANLI DEVLETNN SAVATAN EKLMES ATEKES MZALANMASI a. I. Dnya Savann Sona Ermesi ve Yaplan Antlamalar b. Mondros Atekes Antlamas c. Zararl ve Yararl Cemiyetler ve Faaliyetleri 13. HAFTA: TRKYE BYK MLLET MECLSNN AILII a. T.B.M.Mnin Al ve lk Kararlar b. Milli Mcadele Dneminde Meydana Gelen Ayaklanmalar c. Sevr Antlamas 14. HAFTA: MLL MCADELENN ASKER HAREKAT SAFHASININ BALAMASI a. Kuva-i Milliye Tekilat b. Gney Cephesi Dersin Kaynaklar: 1- Komisyon, Atatrk lkeleri ve nklap Tarihi, Okutman Yay. 2- Hamza Erolu, Trk nklap Tarihi, Sava Yaynlar 3-Eric Jean Zrcher, Modern Trkiye'nin Douu

NKILAP TARH KAVRAMLAR

Yrd. Do. Dr. Cafer ULU

15.10.2012

NKILABIN TANIMI
nklap; Arapa kalp kknden gelen bu szck, deime bir halden baka bir hale dnme anlamna gelir. Trk Hukuk Lgatine gre; Yerleik toplumsal dzenin kkl hzl ve geni kapsaml olarak kkten deitirme ve yeniden biimlendirme alarak tanmlanmtr. Atatrk'e gre nklabn Tanm: Mevcut messeseleri zorla deitirmek Trk milletini son asrlarda geri brakm messeseleri ykarak yerlerine milletin en yksek medeni icaplara gre ilerlemesini temin edecek yeni messeseleri koymaktr. (Afet nan, Atatrk Hakknda Hatralar ve Belgeler, Ankara 1968) Dier tanmlar da gz nnde bulundurulduunda; toplum dzenini ve yapsn daha iyi duruma getirmek iin, mevcut dzeni zor kullanarak ykmay ve yklan dzen yerine kkl deiimleri ieren yeni bir dzen kurmay ifade eder. rnek olarak Osmanl devletinin kaldrlp yerine Trkiye Cumhuriyetinin kurulmas gibi.

NKILABIN TANIMI
nklap; Evrim veya tekaml (evolution) ve slahat (reforme) vb. kavramlardan farkldr. Bu kavramlar genel anlamda tedrici yani altrarak ve zamana yayarak deimeyi gelimeyi ifade ederken inklapta bu ok farkldr. Toplum ve devlet hayatnda ksa srede meydana getirilen deiiklik de denir. nklabn Unsurlar a) nklap bir Halk hareketidir. b) nklap mevcut dzeni ykma olaydr. c) Yklan dzen yerine yeni bir dzen kurmay ama edinir. nklabn Evreleri (Safhalar) a- Fikri Safha b- Hazrlk Safhas c- Uygulama Safhas

NKILABIN UNSURLARI
nklabn Unsurlar nklap bir Halk hareketi olmaldr, deilse de halka mal edilmelidir. Modern inklap teorisi, inklabn ani bir olay olmayp derinlii olan ve belli aamalardan geerek oluan bir hareket olmasn ngrmektedir. Buna gre inklapta hazrlk, oluma, gerekleme, patlama evrelerinin olmas beklenir. nklabn en bata gelen zellii, topluma mal edilmesidir. Bir kiiye bir zmreye dayanarak yaplan inklap toplum tarafndan benimsenmedike gerek anlamda inklap nitelii tamaz.

nklabn Aamalar
Hazrlk/ Dnce/Fikir Safhas : lk evreyi temsil eder. Cemiyette deiiklik tohumlarnn atld evredir. Dnr, yazar ve filozoflar bu evreyi yrtrler. Yaz, makale, dnce ve davranlaryla topluma yn verirler. Eskiyen sistem yerine gemek zere yeni bir sistemin tasarlanma ve halka yanstlma srecidir. Bu aamaya en iyi rnek Fransz htilalidir. Fransz yazar ve fikir htilalidir. adamlar Voltaire (Volter) ve Montesquieu (Monteskiy), Diderot Volter) Monteskiy), (Didero), Jena Jacques Rousseau (Jan Jak Ruso) yzyllar boyunca Didero), (Jan Ruso) alma ve eserleriyle ortaya koymulardr.

nklap mevcut dzeni ykma olaydr (ihtilal) nklap mevcut dzenin yklmas iin kanunlara kar gelmeyi ve harekete gemeyi gerekli klar. Dayanan direnme hakknda bulan bu toplum hareketi eski dzeni ykmay ngrr. Yklan dzen yerine yeni bir dzen kurmay ama edinir.

nklabn Aamalar
Aksiyon/Hareket : kinci evre, hazrlk evresinin tamamlanmasndan sonra gelir ve aksiyon safhasdr. Dar anlam ile ihtilali ifade eder. htilal baar gsterirse meruluk kazanr. htilal kelimesi, canl ve enerjik bir hareketin ifadesi olmakla beraber, inklabn ancak bir safhasn, yani tamamlanmam durumunu ifade eder.

NKILAPILIK
nklaplk ise; Kurucu ve yapc bir dnceyle toplum hayatnda yeni ilerleme ve gelimelere imkan hazrlamaya ynelik bir dnceyi benimser. nklaplk dier btn ilkeleri kapsayan genel bir ilkedir. Trk inklabnn amac sona eren Osmanl mparatorluu yerine zgr ve bamsz yeni ve modern bir devlet kurmakt. Trk nklabnn zellii Dirili ve yenilik hareketidir. Milli bamszlk ve milli egemenlik mcadelesidir Milleti bat kltrne, bat zihniyetine gtren kkten sosyal bir deiikliktir Pragmatik durum ve her trl teorik ve ideolojik hazrlk yoktur.

Yeniden Kurulum : nc evre; yklan, bozulan dzenin yerine yenisinin kurulmasdr. Yeniden kurma ile inklap baarlm olur. nklap siyasi ve hukuki hviyeti olan bir topluluk ierisinde eskilerin yerini yeni bir idarenin, yeni bir dzenin ve yeni messeselerin almasdr

15.10.2012

NKILAPILIK

NKILAPILIK DORULTUSUNDA YAPILAN NKILAPLAR

Saltanatn kaldrlmas Halifeliin kaldrlmas TevhidTevhid-i Tedrisat kanununun kabul er iyye ve Evkaf Vekaletinin kaldrlmas Tekke, zaviye ve trbelerin kapatlmas Medeni kanunun kabul Devletin dini islam dr ifadesinin anayasadan karlmas. islam Millet vekillerinin yemin eklinin deimesi

ATATRKE GRE NKILAPILIK: Trk Milletini, dnya kltr ve medeniyetleri seviyesine karma. Toplum hayatnda ortaya kan teorik ve pratik sorunlar zmek. Trk Milletini ada medeniyet seviyesine getirmek. Atatrke gre; Trk inklab, Trk Milletini son asrlarda geri brakm olan messeseleri ykarak, yerlerine milletin en yksek medeni icaplara gre ilerlemesini temin edecek yeni messesleri koymaktr. Mustafa Kemal ATATRK, Trk Milletinin ilerleyerek devam etmesi ve bunu salayan inklaplarn korunmas iin, inklaplk ilkesini, Trkiye Cumhuriyetinin temel ilkelerinden birisi olarak Anayasaya koydurmutur.

KAVRAMLAR

KAVRAMLAR
HTLAL : Arapa hall kelimesinden tremitir. (Osm. Padiahlarnn hall edilmesi)

ISLAHAT=REFORM: Var olan kurumlarn zerinde yaplan deiikliklerdir. Siyasal sistemin zne dokunmadan, siyasal sistemin yaamasn salamaya ynelik sistem ii yeniden biimlendirmelere slahat denir Devrimle kartrlmamaldr. Devrimin kartdr. nk yaplmasnn sebebi devrimin engellenerek sistemin yaatlmasdr. Islahat o gn iin devleti ynetenler gerekletirir. Yani sistemin ynetim kademesinden gelen yaplandrmalardr. TEKAML/EVOLIATION : Eski dilde Tekaml (olgunlama) gnmz Trkesinde evrim olarak karmza kan kavram u anlama gelmektedir: Siyasal sistem herhangi bir ani ve zor karma olmadan kendi halinde gelimelidir.

Tanm: Bir devletin siyasi tekilatn kanunlara hi riayet etmeden, siyasal, sosyal, ekonomik olarak devlet dzeninin ani bir ekilde zorla yklmas veya deitirilmesine ihtilal denir. (Kitaptan deiik tanmlarn okunmas) Bu kavram devrimin aksiyon aamasdr. Hukuki kurallara bavurmadan halkn ayaklanp ynetimi ele geirmesidir. Fransz ve Bolevik ihtilali. DEVLET : Belirli snrlar iinde insanlarn bir araya gelerek birlikte yaamak iin kurduklar siyasi rgttr. Demokrasi ynetiminde halkn setii hkmet lkeyi ynetir

KAVRAMLAR
DARBE/MDAHALE: Sistem iinden baz g gruplarnn i bandaki hkmeti zorla hkmetten el ektirmeleri durumudur. Darbe ve mdahale sistemin ana unsuru olan anayasay ortadan kaldrr ve kendilerine gre tekrar yazar. Darbeler slahattan farkldr. Islahat sistem iindeki hkmet gerekletirirken, darbe hkmete kar yaplr. Mevcut ynetim ibandan zorla uzaklatrlr. Bu durumu genellikle elinde silahl gc tutan silahl kuvvetler gerekletirmitir. Trkiye iin de 27 Mays 1960, 12 Eyll 1980 askeri mdahaleleri, 28 ubat 1997 buna rnek olarak verilebilir..

KAVRAMLAR
ANAYASA : Devlet ile halkn szlemesidir. Halk ve devletin uymas gereken kurallar belirlenir. (Trkiye'de anayasa sreci: I. Merutiyet ve 1877, 1921 anayasas, 1924 anayasas, 1960 darbesi ve anayasas, 1980 darbesi ve 1982 anayasas) HKMET DARBES: Devletin her hangi bir kurumunun ynetime el koymasdr. MONAR : Tek kiinin lkeyi ynetmesidir. MERUTYET : lkeyi yneten kiinin yannda halkn setii meclisin bulunduu ynetim anlaydr.