SALII VE GVENLNE GENEL BAKI VE GVENLK KLTR

Sal ve Gvenlii Tanm: yerlerinde, ilerin yrtlmesi srasnda, eitli nedenlerden kaynaklanan, sala zararl durumlardan korunmak amac ile yaplan sistemli ve bilimsel almalardr. Kazas Tanmlar: Ulusal mevzuatmzda i kazas, 5510 sayl Sosyal Sigortalar ve Genel Salk Sigortas Kanununun 13. maddesinde tanmlanmtr. Ancak bu tanm sadece hukuki bir tanm olup i sal ve i gvenlii tanmnda belirtilen nleme ve korunma amal teknik bir tanm deildir. Bu nedenle uluslararas iki kuruluun tanmlar konunun teknik boyutu asndan nem arzetmektedir. Uluslararas alma rgtne ( ILO)Gre; nceden planlanmam, bilinmeyen ve kontrol altna alnamam olan etrafa zarar verebilecek nitelikteki olaydr. Dnya Salk rgtne (Who) Gre se; nceden planlanmam ou kiisel yaralanmalara makinelerin ve ara gerelerin zarara uramasna, retimin bir sre durmasna yol aan bir olaydr. Bu iki tanmdan da anlald gibi i sal ve i gvenliinin 3 amac bulunmaktadr. alanlarn korunmas letmenin korunmas retim ve kalitenin artrlmas

sal ve i gvenliinin temel prensiplerine gemeden nce bir kazann meydana gelmesinde etken olan hususlar irdelemek gerekir. Kazalar incelendiinde be temel nedenin arka arkaya dizilmesi sonucu meydana geldii anlalr. Bu be temel faktre KAZA ZNCR denir. Bunlardan biri olmadka bir sonraki meydana gelmez ve zincir tamamlanmadka kaza ve yaralanma olmaz. Kaza Zinciri: 1-nsann Tabiat artlar Karsnda Zayfl: nsann tabiat artlar karsnda yaratltan gelen zayfl kazalarn ilk temel sebebidir.Eer insanlar tabiat karsnda bu kadar zayf olmasayd kazalar olmazd.Bu sebeple kazalar tam bir kesinlikle nlenemez. 2-Kiisel Kusurlar: Dikkatsizlik, pervaszlk, asabiyet, dalgnlk, nemsemezlik ve ihmal gibi kiisel kusurlar kazalarn ikinci temel sebebidir. Bu kusurlar zayfln kiisel boyutu olup, ahsn yanl ya da gereksiz hareket yapmasna neden olur.

nsanlar bu kusurlar eitim ve disiplinle ksmen nlenirse de i gvenlii bilimi kiisel kusurlarn psiko-sosyal ve evresel etkiler nedeni ile de ne zaman ortaya kaca bilinmeyecei iin bu konu ile uramaz ve insan kusurlu bir varlk olarak kabul eder. 3-Tehlikeli Hareket-Tehlikeli Durum : nsann ahsi kusurlarnn bir kazaya sebep olmas iin TEHLKEL EKLDE HAREKET etmesi gerekir. Ancak yalnz bana tehlikeli harekette bir kazaya sebep olmaz. Kazann meydana gelmesi iin birde TEHLKEL DURUMun bulunmas arttr.Kaza ancak bu iki hususun ayn anda st ste gelmesi hallerinde oluur. 4-Kaza Olay : Yukarda belirtilen unsurun arka arkaya gelmesi de nceden planlanmayan ve bilinmeyen, zarar vermesi muhtemel bir olayn meydana gelmesi iin kafi deildir. Bir de kazann btn unsurlar ile gereklemesi, yaralanma yada zararn meydana gelmesi iin KAZA OLAYINA ihtiya vardr. Bu da kaza zincirinin drdnc halkasn tekil eder. 5-Yaralanma (Zarar Veya Hasar) : Bir kazann kaza tanmndaki durumuna gelmesi iin YARALANMA (ZARAR VEYA HASAR) safhasnn da bulunmas gereklidir. Bu husus kaza zincirinin son halkasdr. Bir iletmede, fabrikada, i kolunda yrtlecek i gvenlii almalarnda ve her trl i gvenlii problemlerinin zmnde gz nnde tutulmas ve dikkate alnmas gereken ON temel kural vardr. Bu 10 kurala i gvenlii temel prensipleri diyoruz. Bu prensipler bilimsel bir alma erevesinde yrtld takdirde istenilen sonular elde edilebilir. Bu prensipler unlardr: 1-Tehlikeli Hareket Ve Tehlikeli Durumlarn nlenmesi : gvenlii bilimi, kazalarn nlenmesi almasnda kaza zincirinin 3.halkas olan TEHLKEL HAREKET VE TEHLKEL DURUMu asli faaliyet alan olarak benimser. Kaza zincirinin 3.halkas olan tehlikeli hareket ve tehlikeli durum zincirin en zayf halkasdr. nk 1 ve 2. halkalar insan ile ilgili hususlardr ve i gvenlii bilimi insan ile uramann etkili sonular olmayacan kabul eder. Bu nedenle i gvenlii sorumlularnn ilk yapaca i TEHLKEL HAREKET VE TEHLKEL DURUMLARI tespit ederek bunlar ortadan kaldrmaya almaldrlar. 2- kazalarnn % 88i tehlikeli hareketlerden, %10u tehlikeli durumlardan, %2si kanlmaz ve sebebi bilinmeyen) hareketlerden kaynaklanmaktadr. Bu prensip i gvenlii sorumlularnn zellikle tehlikeli hareketler zerinde younlamalarnn gerektiini aka gstermektedir. Mm 100
80 60 40

88 Tehlikeli Hareket Tehlikeli Durum Sebebi Bilinmeyen

TEHLKEL HAREKETLER : 20 10 2 0 KAZA NEDENLER

Emniyetsiz alma, Gereksiz hzl alma, Emniyet donanm kullanlmaz duruma sokma, Alet ve makineleri tehlikeli ekilde kullanma, Emniyetsiz ykleme, tama, istifleme, Emniyetsiz vaziyet alma, Tehlikeli yerlerde alma, arma, kzgnlk, zgnlk, tela, akalama vb. Kiisel koruyucular kullanmamak

Tehlikeli Durumlar : Uygun olmayan koruyucular Koruyucusuz alma Kusurlu alet, makine, tehizat kullanma Emniyetsiz yaplm alet ve makineler Yetersiz- bakmsz bina, alet ve makineler Yetersiz ya da fazla aydnlatma Yetersiz havalandrma Emniyetsiz yntem ve artlar

3-Kaza Sonucu Meydana Gelebilecek Zararn Bykl Kestirilemez, Bu Tamamen Tesadflere Baldr. Burada; yaplan almalar ile kazay hafif atlatmak deil, kazay meydana getiren sebeplerin ortadan ortadan kaldrlmasnn doru olacana iaret edilmektedir. Yaplan istatistikler, kazalarn %50sinin kolayca nlenebileceini, %48inin ancak etd ve metotlu bir alma ile nlenebileceini, % 2sinin de nlenmesinin mmkn olamayacan gstermitir. 4-Ar Yaralanma Yada lmle Neticelenen Her Kazann Temelinde 29 Uzuv Kaypl Ve 300 Yaralanma Meydana Gelmeyen Olay Vardr. (1-29-300 Oran) Bu prensipten, zellikle kazaya ramak kald olaylarnn nedenlerinin ok iyi incelenerek sebeplerinin ortadan kaldrlmas gerektii anlalmaktadr. 1-29-300 kuralnn nemli bir zellii de bir iletmede olabilecek kazalar hakknda nceden tahmin yapma olanan salamasdr. kazalar istatistikleri yaplan iyerlerinde nceki yllara gre elde edilen KAZA SIKLII ve KAZA AIRLII oranlar deerleri, bir sonraki yl iin yaklak tahmin olana verir.

KAZA PRAMD

1 29

300
5-Tehlikeli Hareketlerin Nedenleri : inin bnyeden ve yaradlndan gelen ahsi kusurlar (dikkatsizlik, laubalilik, umursamazlk) Bilgi ve ustalk yetersizlii Fiziki yetersizlik Uygunsuz mekanik koullar ve fiziki evre

Grld gibi insan nce gvensiz koullar oluturmakta, sonra bu koullar nedeniyle kaza yapmakta veya meslek hastalna uramaktadr. Yine tehlikeli hareketlerin nedenlerinin bir tasnifi yaplarak kaza incelemelerinde kusur oranlarnn belirlenmesindeki kriterleri ortaya koymaktadr. 6-Kazalardan Korunma Metodu: A-MHENDSLK VE REVZYON: * Tehlikeli Durumlarn Bilinmesi * Tehlikeli Durumlarn Analizi * Tedbirlerin Alnmas * Tedbirlerin Uygulanmas * Gerekli Kontrollerin Salanmas sal ve i gvenliine yeni yaklamlar sonucu mevzuatmza giren risk deerlendirmesi kapsamnda bu balklar u ekilde sralayabiliriz.

* Tehlikelerin tanmlanmas, * Tehlikelerden kaynaklanan risklerin deerlendirilmesi * Riskleri nlemek veya azaltmak iin kontrol tedbirlerinin belirlenmesi * Kontrol tedbirlerinin uygulanmas * Kontrol tedbirlerinin srekli olarak izlenmesi B-KNA VE TEVK: *Eitim ve retim almalar *eitli Yarmalarn Dzenlenmesi *Uyar Levhalar ve Afiler *Propaganda *dllendirme/zendirme C-ERGONOMDEN YARARLANMA: Yaplacak ie uygun ii temini ve alanlar biyolojik zellikleri ile kabiliyetlerine gre makine, tesis ve aletleri gelitirmek eklinde ergonomi biliminin gerekleri yerine getirilmelidir. D-DSPLN KURALLARI : gvenliini salamada en son bavurulacak zm yolu disiplin tedbirlerine bavurulmasdr. 7-Kazalardan Korunma Yntemleri le retim, Maliyet, Kalite Kontrol Metotlar Benzerlik Ve Paralellik Arz Eder. gvenliini salama metotlar ile verimlilik ve kalite almalarnda kullanlan yntemler arasnda tam bir paralellik vardr. Bu yaklam zellikle Ynetim Sistemleri arasnda oluturulan benzerlikte de ok ak bir ekilde ortaya konulmutur. 8- Gvenlii le lgili almalara, Konulacak Kurallara Ve Alnacak Tedbirlere st Dzey Yneticileri Katlmal Ve Sorumlulua Ortak Olmaldrlar. Gvenlii almalar, sadece iyerinde bu amala grevlendirilen personelin gayret ve abalar ile snrl olmamaldr. zellikle st dzey yneticilerin i sal ve gvenlii almalarna ilgi duymalar ve destek olmalar, dier alanlarn i sal ve gvenlii almalarna pozitif katksn artraca gibi, st dzey yneticilerin kendi koyduklar kurallara rnek tekil edecek ekilde uymalar da tevik edici bir neden olacaktr. 9-Formen, Ustaba Ve Benzeri lk Kademe Yneticiler Kazalardan Korunmada En nde Gelen Personeldir. Bu prensipte; iyerinde iiye en yakn ilk kontrol elemannn i gvenliini salama almalarnda ki nemi ile eitim, ikna,tevik ve disiplin almalarnn hangi seviyede younlatrlmas gerektiine iaret edilmektedir. 10- Gvenlii almalarna Yn Veren nsani Duygularn Yannda, Gvenliinin Salanmasnda tici Rol Oynayan ki Mali Faktr Vardr. A- Gvenli bir iletmede retim artp maliyet decektir. B- Kazalarda meydana gelen zarar yaplan demelerin yaklak 5 ( be) kat olacaktr.

GVENLK KLTR 1986 ylnda gerekleen ve ok vahim sonular ortaya karan ernobil faciasnn kaza inceleme raporunda, yetersiz gvenlik kltr ibaresinin yer almas akademik evreleri ve konunun uzmanlarn bu alanda almalar yapmaya yneltmi ve ortaya konan bulgularla i kazalarn daha da dk oranlara indirmenin tek yolunun iyerlerinde uygun ve yeterli dzeyde gvenlik kltr oluturulmas olduu tm akademik evrelerde kabul grmtr. Gvenlik kltrnn tanm, literatrde ok farkl ekillerde dile getirilmektedir. Bu tanmlar incelendiinde, ortaklk, nleme, korunma, maruziyet, deiim, alglama, inan, deer, tutum vb. kavramlarn tm tanmlarda ortak olduu grlmektedir. Bu kavramlardan yola karak, iyerindeki gvenlik kltrn, iyerinin her kademesinde grev yapan personelin, i sal ve gvenlii ile ilgili maruziyet, nleme, korunma gibi konularda sahip olduu veya gelitirdii ortak davran, alkanlk, inan, gr ve paylamlar btnnn ifadesi eklinde tanmlamak mmkndr. nerilen tanmdan da anlalaca zere, gvenlik kltr btn iletmeyi kapsamakta ve iletmenin her bireyi tarafndan farkl seviyelerde olsa bile alglanmaktadr. Bu algnn kabul edilebilir dzeye ykseltilebilmesi iin her kademedeki alanlarn gvenlik kltrnn birbirine yaknlatrlmas, i kazalarnn nlenmesinde nemli bir unsur olacaktr. Gvenlik kltrnn her bireyde olumasna ynelik almalar, ncelikle aile ii eitimle balamal, devamnda eitim-retim hayat boyunca desteklenmeli ve bireyin alma hayatna dahil olmas ile iverenlerce verilecek eitimlerle en st seviyeye tanmaldr. Bu amala; lkemizde gvenlik kltrne sahip bireylerin yetimesi konusunda aile ile birlikte eitim sistemine de byk sorumluluklar dmektedir. Gerek ilk ve orta retim, gerek yksek retim ve gerekse mesleki eitim srelerinde, bireylerde gvenlik kltr olumasna alglamasna ynelik programlar uygulanmaldr. Son yllarda, dnyada ve lkemizde gvenlik kltr konusunda yaplan almalar ve konunun alma yaamnn birok alannda gndeme getirilmesi, ilerleyen zamanlarda gvenlik kltrnn hem toplum ve hem de alma yaamna yeterli oranda entegre olaca konusunda umut verici gelimeler olarak deerlendirilebilir. Bu entegrasyonun salanmas, yalnzca i kazalar ve meslek hastalklarn deil, trafik kazalar ve ev hayatnda yaanan kazalar da bir hayli azaltacaktr. kazalar, ounlukla risk unsuru tayan alma koullarnn birtakm psiko-sosyal faktrler nedeniyle, alanlar tarafndan yeterince alglanamamasndan kaynaklanmaktadr. rgtlenmedeki yetersizlikler, etkin olmayan iletiim ve eitim eksiklii alanlarn gvensiz davranlarda bulunmalarna yol aarken, mesleki ve gnlk yaamdan kaynaklanan sorunlarn ortaya kard psikolojik gerilim de kaza riskini artrmaktadr. Karmak bir yapya sahip olan i kazalarnn meydana gelmesinde pek ok faktrn etkisi bulunmakla birlikte, yaygn kanaat i kazalarnn nemli bir blmnn insan hatasna bal olduudur. Bundan dolay, i sal ve gvenliinin beeri unsuru zerinde giderek daha fazla durulmaya balanmtr. kazalarna esasen gvenli olmayan davranlarn yol atndan hareketle kazalarla ilgili insani ve mali ykmllkler azaltlmak istendiinde, gvenli olmayan davranlara odaklanlmas insancl olduu kadar, iktisadi bir yaklam da gerektirmektedir. Pek ok iletme, gvenlik dzeyini ykseltmek amacyla aba sarf etmekte, zaman ve para harcamaktadr. Sarf edilen aba, temelde iletmede i gvenlii ynetimi sistemini kurmaya ve i gvenlii kltrn oluturmaya yneliktir. letmede i gvenlii ynetim sisteminin tesisi, kaynaklarn korunmasna katk salayaca gibi, daha yksek verimlilik ve kaliteyi de beraberinde getirecektir.

Bir sre olarak i gvenlii kltr, yaygn kullanmyla gvenlik kltr, iletmedeki tehlikelere iilerin maruz kalmasn engellemeye ynelik olarak rgte ait normlar, inanlar, roller, tutumlar ve uygulamalar ifade etmektedir. Gvenlik kltr, iilerin tutumlar ve davranlar zerine odaklanarak gvenli davran motive etmekte ve iilerin altklar iletmelerdeki risklerin farknda olmalarn salamay, tehlikelerin srekli olarak gzetimini mmkn klan bir norm gelitirmeyi amalamaktadr. Bir rgtn gvenlik kltr; birey ve grup deerlerinin, tutumlarnn, alglamalarnn, yeterliliklerinin ve ball belirleyen davran kurallar ile rgtn salk ve gvenlik ynetimi biim ve becerisinin rn olarak deerlendirilmektedir. Bu kltr iletmede mevcut olduunda, i gvenlii ile ilgili olumsuz ya da zararl davranlar en aza indirgenebilecek, i kazas, yaralanma ve lm vakalarnda da azalma gerekleebilecektir. Btn bunlarla birlikte, gvenlik kltrnn rgtn; kalite, gvenilirlik, rekabet edebilirlik, verimlilik ve iletmenin karll zerinde de olumlu etkileri bulunmaktadr. Gvenlik kltrnn alanlar tarafndan iyerlerinde yeterli dzeyde alglanmasnn ilk basama, birok ynetim sisteminde grld gibi, st ynetimim taahhd olarak adlandrlan ksmdr. veren veya vekilleri tarafndan iletmede gvenlik kltr oluturulmasna ynelik yatrmlar yaplmas, gerekli eitimlerin alanlara aldrlmas, kiisel koruyucu donanmlarn hazr tutulmas, iletme ierisinde ve alanlarla beraber i sal ve gvenlii ile ilgili konularn deerlendirilmesi, gerekli prosedr ve talimatlarn hazrlanmas ve en nemlisi de gvenlii retimden ve iten nde tutulmas, st ynetimin taahhd basamann gereklilikleridir. letmede gvenlik kltr oluturmann ve yerletirmenin ikinci adm, orta ynetim olarak nitelendirilen ba mhendis, mhendis, ef, usta ve eitici gibi alanlarn, verdikleri talimatlarda i sal ve gvenlii gerekliliklerini gzetmesi ve alanlarn yaptklar ilere nezaret ederken i sal ve gvenlii gerekliliklerine uygun ekilde davranmalarn gzetmeleridir. Gvenlik kltr oluturmann nc basama, iyerinde yazl bir i sal ve gvenlii sistemi kurulmu olmas gerekliliidir. Bu sistemin temel unsurlar olarak, alanlarn i sal ve gvenlii ile ilgili konularda bilgilendirilmesi, i sal ve gvenlii ile ilgili kurul ve heyetlerde alnan kararlardan tm alanlarn haberdar edilmesi ve sz konusu kurul ve heyetlere alanlarn katlmnn salanmas, iyerinde meydana gelen, meydana gelmesi muhtemel olan veya kl pay atlatlan kazalarn veya salk ve gvenlikle ilgili dier olumsuz durumlarn raporlanmas ve bu raporlar dorultusunda yaplan almalar ve dzeltici faaliyetler hakknda alanlara bilgi verilmesi saylabilir. Bunlara ek olarak, alanlar i sal ve gvenlii ile ilgili konularda dllendirme hususu da bu basaman unsurlar arasnda yer almaktadr. yerlerinde gvenlik kltr oluturmann son basama da yazl olmayan bir i sal ve gvenlii sistemi oluturulmasdr. Bu aama, i kazas ve meslek hastal olumasna neden olacak ekilde davranan alanlarn belirlenerek onlara ynelik zel almalar yaplmas, usta-rak ilikisi olan yerlerde ustalarn i sal ve gvenlii gereklerini raklara aktarmasnn tevik edilmesi ve bu gerekliliklere uygun davran sergileyen alanlara i sal ve gvenlii konusunda yetki verilerek dier alanlar uyarmas ve onlara rnek olacak doru davranlar sergilemelerinin salanmas gibi unsurlar iermektedir. letmelerde, uygun ve yeterli dzeyde gvenlik kltr bilincinin oluturulmasnn i kazalarn yzde elli orannda azaltmas gereinden hareketle, yetimi eleman kayb yannda iletmelerin verimlilik, tazminatlar, i gecikmesi, ign ve igc kayb gibi maddi; can kayb, uzuv kayb, aile hayat ile ilgili problemler, alma bar ve imaj bozulmas gibi manevi kayplarn nlenmesi sayesinde getirecei tasarrufun KOBler asndan ne derece nemli olaca hususu kolaylkla tahmin edilebilecektir.

Gvenlik kltrnn oluturulmasnda ulusal kurum ve kurululara den grevler: ILOnun sosyal ve ekonomik gvenlii artrma stratejisi de, gvenliin 7 temel boyutuna odaklanmaktadr. piyasas gvencesi stihdam gvencesi gvencesi Beceri gelitirme gvencesi alma gvenlii Temsil gvencesi Gelir gvencesi

Yukarda belirtilen boyutlarla ilikili olarak, lkemizde de i sal ve gvenlii kltrnn oluturulmas iin, i kazalarn ve meslek hastalklarn nleme faaliyetlerine katks olan kamu ve zel sektrdeki kurum ve kurulular ile ilgili profesyoneller bulunmaktadr. Sz konusu faaliyetler, aada belirtildii gibidir: sal ve gvenlii standard oluturma ve uygulama sal ve gvenliinin zendirilmesi kazalarnn azaltlmas iin tevikler salanmas kazalarnn ve meslek hastalklarnn nlenmesi ve nedenlerinin aratrlmas Eitim ve retim hizmetlerinin yrtlmesi Denetim hizmetlerinin yrtlmesi Profesyonel i sal ve gvenlii hizmetlerinin salanmas

Kamu sektrndeki, i sal ve gvenlii ile ilgili balca kurulular alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl bnyesindedir. Bunlar, Sal ve Gvenlii Genel Mdrl ve bu Genel Mdrlk bnyesindeki Sal ve Gvenlii Merkezi Mdrl (SGM), Tefti Kurulu Bakanl, alma ve Sosyal Gvenlik Eitim ve Aratrma Merkezi Bakanl (ASGEM), Sosyal Gvenlik Kurumu (SGK), Meslek Hastalklar Hastaneleri ile ilgili Bakanlklar ve kamu kurulular da (Salk Bakanl, evre ve Orman Bakanl, Sanayi ve Ticaret Bakanl, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl, Trk Standardlar Enstits (TSE) ve Trkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) gibi), genel i sal ve gvenlii sistemi ierisinde dnlmelidir. zel veya sivil sektrde ise, sendikalar, iveren kurulular, i sal ve gvenlii alannda faaliyet gsteren ortak salk ve gvenlik birimleri ile danmanlk firmalar ve alanlar (iyeri hekimleri, i gvenlii uzmanlar, i hijyenistleri, mhendisler, psikologlar, ergonomistler gibi), iyeri hekimlii ve i gvenlii uzmanl eitim kurumlar, meslek rgtleri ve uluslararas kurulular da (ILO, WHO ve Avrupa Birlii bnyesindeki OSHA gibi), i sal ve gvenlii sistemi ierisinde yer almaktadrlar. Ulusal i sal ve gvenlii sisteminin ana unsuru olan alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnn grevleri, aadaki Kanunlarda hkme balanm durumdadr. 1-3146 sayl alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnn Tekilat ve Grevleri Hakknda Kanunun 2. maddesinde; - sal ve gvenliini salayacak tedbirlerin uygulanmasn izlemek,

-yerindeki salk ve gvenlik risklerini nleyici ve koruyucu hizmetleri yrtenlerin niteliklerini belirlemek, eitimlerini ve sertifikalandrlmalarn salamak, Bakanln grevleri arasnda saylmtr. 2-Yine 3146 sayl Kanunun 12. maddesinde; Sal ve Gvenlii Genel Mdrlnn grevleri unlardr: a) sal ve gvenlii konularnda, mevzuatn uygulanmasn salamak ve mevzuat almas yapmak, b) Ulusal politikalar belirlemek, bu politikalar erevesinde programlar hazrlamak, c) Ulusal ve uluslararas kurum ve kurulularla ibirlii ve koordinasyonu salamak, d) Etkin denetim salamak amacyla gerekli nerilerde bulunmak, sonularn izlemek, e) Standart almalar yapmak, normlar hazrlamak ve gelitirmek, f) retilen ve ithal edilen kiisel koruyucu donanmlarn piyasa gzetimi ve denetimini yapmak, bu hususlarda usul ve esaslar belirlemek, g) sal ve gvenlii ile i kazalar ve meslek hastalklarnn nlenmesi konularnda inceleme ve aratrma almalarn planlamak, programlamak ve uygulanmasn salamak, h) Faaliyet konular ile ilgili yayn ve dokmantasyon almalar yapmak ve istatistikleri dzenlemek, i) Mesleki eitim grenler, rehabilite edilenler, zel risk gruplar ve kamu hizmetlerinde alanlar da dahil olmak zere tm alanlarn i kazalar ve meslek hastalklarna kar korunmalar amacyla gerekli almalar yaparak tedbirlerin alnmasn salamak, j) Sal ve Gvenlii Enstits ile Sal ve Gvenlii Enstits Blge Laboratuar Mdrlklerinin almalarn dzenlemek, ynetmek ve denetlemek, k) yerindeki salk ve gvenlik risklerini nlemek ve koruyucu hizmetleri yrtmek zere grevlendirilecek iyeri hekimleri, i gvenlii uzmanlar ve dier grevlilerin i sal ve gvenlii ile ilgili eitim ve belgelendirme usul ve esaslarn belirlemek, l) sal ve gvenlii alannda lm, analiz, teknik kontrol, risk analizi ve deerlendirmesi, eitim, danmanlk, uzmanlk hizmetlerini yapmak ve bu tr hizmetleri verecek zel ve tzel kii ve kurulularn niteliklerini belirlemek, yetki vermek, yetkilerini iptal etmek, kontrol ve denetimini salamak, m) Bakanlka verilecek benzeri grevleri yapmak, Sal ve Gvenlii Genel Mdrlnn grevleri arasnda saylmtr. 3-7460 sayl alma ve Sosyal Gvenlik Eitim ve Aratrma Merkezi Tekilat Kanununun 2. maddesinde;

-alma hayat, sosyal gvenlik, i sal ve gvenlii, ii ve iveren ilikileri, istihdam, verimlilik, toplam kalite ynetimi, i piyasas etdleri, ergonomi, evre, ilkyardm, i istatistikleri ve benzeri konular ile iyerindeki salk ve gvenlik risklerini nlemek ve koruyucu hizmetleri yrtmek zere grevlendirilecek iyeri hekimi, mhendis, teknik eleman, hemire ve dier salk personeline i sal ve gvenlii konusunda gerektiinde Bakanlk birimleri veya ilgili kurum ve kurulular ile birlikte, eitim programlarn hazrlamak, eitim vermek veya eitim hizmeti satn almak, sertifikalandrmak, bu konularla ilgili aratrmalar yapmak veya yaptrmak, -Bakanlk, bal kurulular ile ilgili kurulularnn personeli ile zel veya kamu sektrnde faaliyet gsteren iyerlerindeki ii, iveren veya ynetici personel iin eitim, seminer ve konferanslar tertip etmek veya bu konularda tertiplenmi eitim, konferans ve seminerlere itirak etmek, alma ve Sosyal Gvenlik Eitim ve Aratrma Merkezinin grevleri arasnda saylmtr. Ayn Kanunun 15. maddesinde ise, aadaki hkm yer almaktadr: -Eitim ve Aratrma Merkezi tarafndan dzenlenen eitim ve seminerlere katlanlar, gerektiinde snava tabi tutulurlar ve baarl olanlara sertifika veya katlm belgesi verilir, Sal ve Gvenliinin Temel Prensipleri: gvenliinin kapsam, aadaki hususlardan oluur: le ilgili hastalk ve sakatlklardan korunma Her trl ayrmcla kar koruma iddet, taciz, stres, uygun olmayan alma saatlerine kar koruma, alma saatlerinin, gece iinin, alma yann snrlandrlmas Tazminat, emeklilik gvencesi, analk korumas, ie devamszlk korumas, uzun sreli bakm, tatil, mantkl i planlamas Devlet yaptrm, tefti yoluyla koruma rgtlenme hakk Toplu pazarlk hakk Salk hizmetine ulama, eitim, ocuk bakm gibi sosyal destek hakk Gvensiz ii reddetme hakk SG kurullar ve dier temsil mekanizmalar yoluyla katlm hakk le ilgili olas tehlikeleri bilme hakk yerindeki yanl yaplan ileri bildiren kiiler iin korunma hakk Gvenlik, yaplan iin ve/veya alma artlarnn zarar ve/veya tehlike iermeme durumudur. Zarar ve tehlike greceli tanmlar olduklarndan, gvenlik tanmnn ierii ok geni kapsaml olabilir. sal ve gvenliine ynelik mevzuatn gereklerinin tam anlam ile anlalabilmesi iin, gvenliin ana kurallarnn iyi bilinmesi gerekir. Gvenlii salamann ana kural vardr. Bunlar, nem derecesi ve sras ile aada verilmitir: 1-Gvenlii ve sal tehdit eden durumlarn ortadan kaldrlmas 2-Gvenlii ve sal tehdit eden gelimelerin zamannda saptanmas 3-nlenemeyen durumlarn kt sonularnn en aza indirgenmesi

Kural 1: Sal ve Gvenlii Tehdit Eden Durumlarn Ortadan Kaldrlmas : Gnmzdeki ynetim anlaynn temel felsefesi; olaylarn nnde olmak ve erken davranmaktr. (proaktif) Olaylara sonradan tepki gsterme (reaktif), artk kabul edilir bir davran deildir. Birinci kuraln karl, genelde nlem alma olarak anlr. nlem almann tanm udur: Kt veya yanl bir eyi ortadan kaldrmak veya engel olmak amacyla hazrlk yapmak ve bu amac gerekletirmek iin birtakm arelere bavurmak. Grld gibi, ortadan kaldrmak birinci nceliklidir, engel olma daha sonra ele alnmaldr. gvenlii mevzuatnda sz edilen nlem almaya da ayn anlayla yaklalmaldr. nlem almann ana gerei vardr: 1-Bu konuda duyarl olmak 2-Yaplmakta olan iin tehlike arz edebilen noktalarn grebilmek 3-Gerekli nlemleri alabilecek bilgi ve deneyime sahip olmak Yukardaki gereklerden ilki topluma olan bortur. Hi kimsenin, bilinli olarak bu borca srt evirmesi dnlemez. Nitekim, kiilerin bu yolda gereken duyarllk ve zeni gstermemi olmasnn yerine gre kamu davas olabilmesi, sz edilen anlayn gereidir. Yasal yaptrmlarn yan sra, i sal ve gvenliinin salanmasnn topluma ynelik bir bor saylmas anlaynn rn olarak OHSAS 18001 oluturulmu ve paralel bir standart TSE tarafndan da kabul edilmitir. Kural 2-Sal ve Gvenlii Tehdit Eden Gelimelerin Zamannda Saptanmas : Tehlike olasl ok ok dk dzeye indirilemiyorsa, tehlikeli durumlarn ve gelimelerin izlenmesi, kazalarn nlenmesi asndan byk nem kazanr. yle ki; doal gaz boru ebekesinde gaz sznts olmamas esastr. (Ortadan kaldrma) Geveme, biim deiiklii veya dikkatsizlik gibi nedenlerle gaz sznts olabilir. Gazn iine zel koku katlmas, tehlikeli gelimenin zamannda farkna varlmasn salar. Sal ve gvenlii tehdit eden gelimelerin en yakn izleyicisi, iin banda olanlardr. alanlarn kendi kendilerini denetleyebilmeleri en ideal olandr. Gsterilen abalara alanlarn katlmc olmasn salamak, yeni mevzuatn temel gerekleri arasndadr. Kiilerin kendi kendilerini denetleyebilmeleri ve katlmc olmalar, iilere yapmakta olduklar ilerinde uymalar gerekli salk ve gvenlik tedbirlerini retmek ve i deitirecek iilere yenisinin gerektirdii bilgileri vermekle olasdr. Kural 3-nlenemeyen Durumlarn Kt Sonularnn En Aza ndirgenmesi : Ele alnm kurallar nem srasna gre olduundan, nc kural dier iki kuraldan sonra gelir ve onlarn yerini alamaz. En yakn rnek olarak, kiisel koruyucu donanm verilebilir. rnein, alanlarn ayaklarn yaralayacak cisimlerin dmemesi veya drlmemesi 1. kuraldr. (uygun biimde tutma, uygun tama aralarnn kullanlmas, cismin kaymas veya dengesini yitirmesi gibi durumlarn nlenmesi gibi) Dengesiz veya yanl bir biimde tutma gibi nedenlerle bir cismin tanmas srasnda drlmesi sz konusu ise, tayanlara mdahale edilmesi, dme tehlikesi olan cisimlerin kontrol edilmesi vb. 2. kuraldr. 3. kural kapsamnda olan zel takviyeli ayakkablar ise gerek anlamda bir nlem olmayp, kazann neden olabilecei kt sonucun en aza indirilmesine yneliktir. Benzer durum, meslek hastalklar asndan da sz konusudur. Temel yaklam, hastala yol aan nedenlerin ortadan kaldrlmasdr. Bunun salanamamas durumunda, tehlikeli ilerde alanlarn uygun aralklarla salk kontrolnden geirilmesi, yani 2. kuraln uygulanmasdr. Hastalk belirtisi grldnde gereken tbbi mdahalenin yaplmas ve tedavi ise kt sonucun en aza indirilmesine yneliktir. Yukarda verilen rnekler, nlemenin hem manevi ve hem de maddi ynden en karl yaklam olduunu gstermektedir. nleme stratejisinden uzaklaldka kt sonularn bedelinin arlaaca, asla gzden karlmamaldr. Kurallarn Uygulanmas :

Gvenlie ilikin kurallarn uygulamada hayata geirilmesi iin kullanlan yntemler drt ana grup altnda toplanabilir. 1-Tehlikeli Durumlarn Ortadan Kaldrlmas : Uygulamada, zerinde en bata durulmas gereken nokta tehlikeli durumlarn ortadan kaldrlmasdr. Kiilerin gvenlii rastlantya braklamaz ve tehlikeli durumlarn ortadan kaldrlmas iverenin temel ykmllkleri arasndadr. rnein, dengesini kaybederek debilecek kiilerin uygun iskele ve platformlar zerinde altrlmas, bu tehlikenin ortadan kaldrlmasdr. Belirli bir ilemde kullanlan kimyasal maddenin yerine zararsz olannn kullanlmas da ayn balamdadr. 2-ilerin Tehlikeye Kar Korunmas : Hibir ite tehlike yzde yz ortadan kaldrlamaz. Baz makinelerin, kullanlan maddelerin, i yaplan ortamn veya yaplan iin tehlike arz etmesi kanlmazdr. Tehlikelerin tm ile ortadan kaldrlmasnn nnde teknolojik nedenler ve uygulama zorluklar gibi engeller var ise, kii ile tehlike arasnda bir kalkan oluturulmas hedeflenir. rnein, elektrik ark kayna ileminin irz ettii fiziksel, sl, kimyasal ve/veya elektriksel tehlikeler vardr. Kaynak srasnda snn ortaya kmas, parlak n ve kaynak gazlarnn olumas nlenemez. Elin yanmasna kar eldiven verilmesi, gzlerin parlak a kar koyu caml gzlkle veya maske ile korunmas, zararl gazlarn hemen atlmasn salayan havalandrma dzeni gibi nlemler, sz edilen kalkana rneklerdir. Kalkan grevini yerine getiren unsurlarn karl olarak kullanlan genel terimler, koruyucu donanm ve korunma aralardr. Koruyucu kavram, yalnzca mekanik ilemler ve dzenler ile snrl deildir. Kazlm bir ukurun evresine ekilen korkuluk, yksek gerilime kar kullanlan yaltkan madde de ayn balamdadr. Koruyucu, tehlike ile kii arasnda bir kalkan oluturduundan, kalkann olmamas, kullanlmamas veya kullanlmaz duruma getirilmesi, ii yapan kiinin dorudan tehlikeye atlmas demektir. Kiisel korunma aralar ve makine koruyucular buna gre alglanmaldr. 3-ilerin Eitimi ve Yetitirilmesi : Tehlikeler byk apta ortadan kaldrlabilse ve koruyucular ve korunma aralar etkili olsa bile, bilgilendirme ve eitim yolu ile kiilerin tehlikelere kar uyank olmalar salanmaldr. ilerin kiisel korunma aralarn kullanmay bir alkanlk durumuna getirmeleri, tm ile bir eitim ve ynetim sorunudur. rnein, ift el kumanda ile allan bir presten parann maa veya uygun bir aletle alnmas temel beklenti olmakla birlikte, iilere bu alkanlk, eitim ve srarl denetimle kazandrlr. Bilgilendirme ve eitim, gvenlii tehdit eden durumlarn ve gelimelerin zamannda fark edilmesi asndan ok nemlidir. yi bilgilendirme ve eitim, tehlikenin daha batan fark edilmesini ve kiisel gvenlie zen gsterilmesini salar. Bilgilendirme ve eitim, ayn zamanda hem beklenmedik durumlardaki davrann ll olmas, hem de kt sonularn asgariye indirilmesi asndan da nemlidir. 4-Uyar : Birok durumda, istenilen dzeyde eitim verilemeyebilir. Uyarlar, bir anlamda grnmez koruyuculardr. Bu durumda, uyarlar, bir nleme biimi olarak nem kazanr. Ancak, uyar uygulamas, bilgilendirme ve eitimden kopuk olduunda veya kendi bana yeterli deildir. nk ama, bir tehlikenin varln kiilerin bilinli biimde alglamasn ve tehlikelerden korunmalarn salamaktr. Uyarlarn bu balamdaki ilevi, bilgilendirme ve eitimin etkenliini artrmasdr. Gzden karlmamas gereken nokta udur: Uyarlar, i yerindeki kazalar nlemede temel ara deildir.