Erdener ve Yaman

B R UAK KANADININ YAPISAL MODEL N N GEL T R LMES

zlem ERDENER TAI TUSA Havaclk ve Uzay Sanayi A, Tasarm ve Gelitirme Mdrl, Aknc 06936, ANKARA, oerdener@tai.com.tr

Yavuz YAMAN Orta Dou Teknik niversitesi, Havaclk ve Uzay Mhendislii Blm, ANKARA, yyaman@metu.edu.tr

ZET Bu almada, bir uak kanadnn statik ve dinamik zellikleri incelenmitir. Kanadn geometrik modelinin ve sonlu elemanlar modelinin oluturulmasnda ve analiz sonularnn incelenmesinde MSC/PATRAN v9.0 program kullanlm, analizler ise MSC/NASTRAN v70.5 programyla gerekletirilmitir. almada ncelikle kanadn ana paralar olan kanat kutusu, hcum kenar kanat, i kanatk ve firar kenar kanat belirlenmi, ardndan para detaylar olan uak kaplamas, kiriler ve sinirler modellenmitir. Daha sonra bu geometrik model uygun boyutta ve yapda bir a ile taranm ve kanadn sonlu elemanlar modeli yaratlmtr. Sonlu elemanlar modeli oluturulurken ana ve detay paralarn ortak dm noktalarna sahip olabilmesi iin a oluturma ilemi eitli yntemlerle kontol altna alnmtr. ncelikle kiriler ve sinirler zerinde a yaps oluturulmu, kaplama daha sonra taranmtr. Oluturulan model zerinde statik ve dinamik analizler yaplmtr. zerine harici bir dikey yk uygulandnda herhangi bir dnme olmakszn sadece dikey yerdeitirme olarak tanmlanan kanadn elastik izgisi, etkin dikey ve dnme direngenlikleri kanadn incelenen statik zellikleridir. Dinamik analizlerde kanadn doal frekanslar ve bu frekanslara karlk gelen titreim biimleri belirlenmitir. Olas dahili yakt ve harici yklerin kanadn dinamik davranlar zerindeki etkileri de incelenmitir.

Anahtar Kelimeler: Uak kanad, sonlu elemanlar modeli, elastik izgi, doal frekans, titreim biimi
DEVELOPMENT OF STRUCTURAL MODEL OF AN AIRCRAFT WING ABSTRACT In this study, the static and the dynamic characteristics of an aircraft wing are investigated. MSC/PATRANv9.0 finite element package program is used in construction of the geometric model, the finite element model of the aircraft wing and post processing the analysis results whereas the analysis are run by using MSC/NASTRANv70.5. In this study first, the main parts namely the wingbox, leading edge flap, flaperon and trailing edge are located, then the detail parts such as the skins, spars and ribs are geometrically modelled. Afterwards the finite element model of the aircraft wing is created by meshing the geometric model by using appropriate element type with appropriate element length. During the construction of the finite element model of the structure, the coincidence of the nodes on different components are guaranteed by using various techniques. First, the spars and the ribs are meshed, which is followed by the construction of the finite element model of the skins. Static and dynamic analyses are conducted on the finite element model. The elastic line, effective transverse stiffness and effective rotational stiffness of the wing are the static characteristics of the wing which are examined. The natural frequencies and the corresponding mode shapes of the wing are the dynamic characteristics that are investigated. The effects of probable internal fuel and the external stores on the dynamic characteristics are also investigated.

Keywords: Aircraft wing, finite element model, elastic line, natural frequency, mode shape

Erdener ve Yaman 1. G R Bu almada, bir uak kanadnn statik ve dinamik zellikleri incelenmitir. Kanadn geometrik modelinin ve sonlu elemanlar modelinin oluturulmasnda ve analiz sonularnn incelenmesinde MSC/PATRAN v9.0 program kullanlm, analizler ise MSC/NASTRAN v70.5 programyla gerekletirilmitir. Bu almada incelenen uak kanad; kanat kutusu, hcum kenar kanat, i kanatk ve firar kenar kanat olmak zere drt ana paradan olumaktadr.[1] Bu ana paralar ekil 1de verilmitir.
ekil 2. Kordinat sistemi Kanat kutusu Hcum kenar kanat

Tm alma boyunca kullanlan ana kordinat sistemi, kiri boyunca artan ve simetri izgisi (S) ile kesien X ekseni, sinir boyunca firar kenarndan hcum kenarna doru artan ve gvde istasyonlaryla (G ) keisen Y ekseni ve su izgisiyle (Su ) kesien Z ekseni ile tanmlanmtr. ekil 2de bu kordinat sistemi verilmitir.

kanatk Firar kenar kanat ekil 1. Kanadn ana paralar Kiri 1 Kiri 2 Kiri 3 Kiri 4 Kiri 5 Kiri 6 Kiri 7 Kiri 8 Kiri 9 Kk Siniri Sinir, S 1803.4 n Kiri

Kanad oluturan ana paralar yapsal olarak kiriler, sinirler ve uak kaplamasndan olumaktadr. Hcum kenar kanat, i kanatk ve firar kenar kanatnda bu yaplar dnda alt ve st kaplama arasnda balpetei ara malzeme bulunmaktadr. Kanat kutusu zerinde, kiriler hcum kenarndan, firar kenarna doru numaralarla, sinirler ise simetri izgisi zerinde, merkezden milimetre cinsinde uzaklklar ile adlandrlmaktadr. Ana paralarn i yaps ekil 3te verilmitir.

st Kaplama

Sinir, S 4572 Sinir, S 3048

Sinir Balpetei Ara Malzeme

Core

Kanat Kutusu
st Kaplama

Kiri

Hcum Kenar Kanat

Balpetei Ara Malzeme
Core

Alt Kaplama

st Kaplama

Kiri Alt Kaplama Sinirler Glendiriciler

Firar Kenar Kanat

Kiri

Balpetei Ara Malzeme

Core

Kanatk

Alt Kaplama

ekil 3. Kanat ana paralarnn i yapsal detaylar

2. GEOMETR K MODELLEME Kanadn geometrik modelinin oluturulmasna kanat kk ve kanat ucundaki kanat profillerinin modellenmesiyle balanmtr. Bu profiller modellendikten sonra kanadn alt ve st yzeyleri oluturulmutur.

2.1. Malzeme zelliklerinin Atanmas Kanat yapsnda metalik malzemelerin yansra, kompozit malzemeler de kullanlmtr. Metalik malzeme olarak aluminyum alamlar tercih edilmitir. Hcum kenar kanat, i kanatk ve firar kenar kanatnda kullanlan aluminyum balpetei ara malzemelerin modellenmesinde ortotropik malzeme zellikleri kullanlmtr. Bu

Erdener ve Yaman sayede balpetei yapnn z-ynndeki eksenel yklere kar daha mukavim yaps modele yanstlmtr. 2.2. Fiziksel zelliklerinin Atanmas Sonlu elemanlar analizi iin tm paralarn younluk, flan alan, panel ve kaplama kalnl gibi fiziksel zelliklerinin atanmas gereklidir. Bu fiziksel zellikler sonlu eleman modeline atanabilecei gibi geometrik modelde de tanmlanabilir. Ayrca fiziksel zelliklerin geometrik modelde tanmlanmas, sonlu eleman modelinde deiiklik yaplmas durumunda fiziksel zelliklerin tekrar atanmasn gerektirmediinden daha avantajl olmaktadr.[2] Bu almada fiziksel zellikler kanat kutusu kaplamas ve hcum kenar kanat-kanat kutusu ve i kanatk-kanat kutusu balant elemanlar haricinde geometrik modele atanmtr. Geometrik model oluturulurken, fiziksel zelliklerin deiimi de gz nnde bulundurulmutur. Kiri ve sinirlerin modellenmesinde ubuk ve kabuk elemanlar kullanlmtr. Alt ve st kaplamalarda kabuk, balpetei ara malzemelerde ise kat elemanlar kullanlmtr. Dahili yakt ve harici yklerin modellenmesinde noktasal elemanlar kullanlmtr.[3] 2.3. Geometrik Modelleme Geometrik modelin oluturulmasna ncelikle kanat kutusu ile balanmtr. Kanat kutusunu srasyla hcum kenar kanat, i kanatk ve firar kenar kanat takip etmitir. lk olarak kiri ve sinirlerin pozisyonlar su izgisi sfrda ekil 4de grld gibi modellenmi ve oluturulan alt ve st kanat kaplamas zerine Z ynnde iz drerek eimli kiri ve sinir flanlar elde edilmitir. Kiri ve sinirler her ne kadar tek paradan olusalar da, daha sonra oluturulacak sonlu eleman modelinin daha kontroll olmas ve fiziksel deiimlerin modele yanstlabilmesi asndan keisim noktalarndan ana paralara blnmtr. Fiziksel zelliklerin geometrik modele atanacan gz nne alarak, ana paralar fiziksel zelliklerin deiimine gre daha da kk paralara ayrlmtr.[1] Genelde kanat kutusunun kiri ve sinir panellerinde kablolama, yakt ak, havalandrma borularn geii gibi nedenlerle eitli ebatlarda kesitler bulunmaktadr. Bu kesitlerde geometrik modelde birebir modelenmitir. Kanat kutusu kiri ve sinirlerinin geometrik modeli ekil 5te verilmitir. Kanat kutusunun alt ve st kaplamalarn geometrik modelinin oluturulmasnda, alt ve st kaplamaya iz dm alnm kiri ve sinirlerin flanlarn oluturan eriler kullanlmtr. Alt ve st kaplama tek para olmasna karn kiri ve sinirlerde olduu gibi kaplamalar da ana paralara blnmtr.

ekil 5. Kanat kutusu kiri ve sinirlerinin geometrik modeli

Kanat kutusunun modellenmesinin ardndan hcum kenar kanat, i kanatk ve firar kenar kanatn modellenmesine balanmtr. Kiri ve sinirlerin flan ve panelleri kanat kutusuna benzer ekilde modellenmitir. Hcum kenar kanat, i kanatk ve firar kenar kanatnda bulunan balpetei ara malzemeyi modellemek iin, kiri ve sinir flanlarn kullanarak kat modeller oluturulmutur. Bu kat modellerin st ve alt yzeyleri de hcum kenar kanat, i kanatk ve firar kenar kanatnn alt ve st kaplamalarn oluturmutur. Hcum kenar kanat kanat kutusuna be balant noktasndan, firar kenar kanat ise balant noktasndan balanmaktadr. Balant elemanlar sonlu elemanlar modelinin dm noktalar kullanlarak yaratld iin balant elemanlarnn geometrik modeli sonlu elemanlar modelinin yaratlmasndan sonra oluturulmutur. Kiri ve sinirlerde olduu gibi flanlarn modellenmesinde eriler, panellerin modellenmesinde ise yzeyler kullanlmtr.
ekil 6da tm verilmektedir.

Z ynnde zdm Vektr

Su 0da kiri ve sinirlerin yerleimi

kanadn

geometrik

modeli

ekil 4. Kiri ve sinirlerin modellenmesi

Kiri ve sinirlerin panelleri iz dm yntemiyle yaratlan alt ve st flanlar kullanlarak modellenmitir.

Erdener ve Yaman

ekil 7. Kanat kutusu kiri ve sinirlerinin sonlu eleman modeli

ekil 6. Kanat geometrik modeli

3. SONLU ELEMANLAR MODELLEMES Kanat genel olarak kiriler, sinirler, kaplamalar ve balpetei ara malzemelerden olumaktadr. Kiri ve sinirlerin flanlarnn modellenmesinde 1Boyutlu (1-B) elemanlar, kaplama ve panellerin modellenmesinde 2Boyutlu (2-B) elemanlar, balpetei ara malzemelerin modellenmesinde ise 3Boyutlu (3-B) elemanlar ve dahili yakt ve harici yklerin modellenmesinde ise 0Boyutlu (0-B) elemanlar kullanlmtr. 1-B elemanlar iin BAR2 elemanlar kullanlmtr. 2-B elemanlarda genelde QUAD4 elemanlar ile modellenmi, gereken yerlerde TRIA3 elemanlarndan da yararlanlmtr. 3-B elemanlar olarak HEXA8 ve HEXA6 elemanlar kullanlmtr. [4,5] 2-B yzeyler zerinde, geometri elverdii lde eit aralkl a yaps tercih edilmitir. Ancak kesitlerin olduu kompleks geometrilerde eit aralkl a yaps kullanlamad iin bu yzeyler dzensiz a yaps ile taranmtr. 3-B katlarda ise eit aralkl a yaps kullanlmtr. Bu almada elemanlarn global kenar uzunluu 50 mm olarak belirlenmitir. 3.1. Kanat Kutusu Sonlu eleman modeli yaratlrken, farkl ana ve detay paralarn birbirlerine balandklar blgelerde ortak dm noktalarna sahip olmalar byk nem tamaktadr. Geometrik model, bu kriteri de gz nne alarak yaratlmtr. Sonlu eleman modelini olutururken izlenen sralama da ortak dm noktalarn kontrol altna alacak ekilde organize edilmitir. Kanat kutusunun sonlu eleman modelinin oluturulmasna ncelikle kiri ve sinirlerin flanlarnn taranmasyla balanmtr. Ardndan kiri ve sinirlerin panelleri zerindeki a yaps yaratlm ve flanlarla ortak dm noktalarnn kullanlmas salanmtr. Kanat kutusunun kiri ve sinirlerinin sonlu elemanlar modeli ekil 7de de grld gibi, 1287 1-B eleman, 2097 2-B eleman ve 3104 dm noktasndan olumaktadr.

Kanat kutusunun sonlu eleman modelinin oluturulmasna, alt ve st kaplamalarn uygun a yapsyla taranmasyla devam edilmitir. Kaplamalarda a yapsnn skl genel olarak kiri ve sinirlerin flanlarnn a yaps tarafndan belirlenmitir. Bu sayede alt ve st kaplamalarla kiri ve sinirlerin ortak dm noktalarna sahip olmas garanti edilmitir. Genel yaklamdan farkl olarak alt ve st kaplamalarn fiziksel zellikleri geometrik modele deil de sonlu elemanlar modeline atanmtr. Bunun iin su izgisi 0da fiziksel zelliklerin deiim plan izilmi ve zellikler sonlu elemanlar modeline atanmtr. Kanat kutusu sonlu elemanlar modeli 1287 1-B eleman ve 6636 2-B eleman olmak zere toplam 7923 eleman ve 6233 dm noktasndan olumaktadr. 3.2. Hcum Kenar Kanat, Firar Kenar Kanat Kanatk ve

Kanatklarn sonlu eleman modeli kiri ve sinirlerin flanlarnn uygun a yaps ile taranmasyla balamtr. Bunu kiri ve sinirlerin panellerinin sonlu eleman modelinin oluturulmas takip etmitir. Ardndan balpetei ara malzemeler, 3-B elemanlar ile kiri ve sinirlerin a yaps gz nne alnarak taranm ve ortak dm noktalar teke indirilmitir. st ve alt kaplamalarn sonlu eleman modelinin oluturulmasnda da balpetei ara malzemelerin a yaps kullanlmtr. Bu sayede tm paralarn ortak dm noktalarna sahip olmas garanti altna alnmtr. Hcum kenar kanatkanat kutusu ve i kanatk kanat kutusu balantlar da kiri ve sinirler gibi nce flanlarn ve ardndan panellerin sonlu eleman modelinin oluturulmasyla modellenmitir. Balant elemanlarnn fiziksel zellikleri sonlu eleman modeline atanmtr. 3.3. Dahili Modellenmesi Yakt ve Harici Yklerin

Dahili yakt ve harici ykler ilgili pozisyonlarda 0-B elemanlarla toplanm ktle olarak modellenmitir.

Erdener ve Yaman Kanat, ekil 8de gsterildii zere blmeden olumutur. Bu blmede de dahili yakt bulunduu varsaylmtr. Her blmede tanan dahili yaktn arl komu iki sinir zerinde yaratlan toplanm ktlelerle modellenmitir.

ekil 10. Snr koulu

3.5. Kanat Sonlu Eleman Modeli Kanat sonlu eleman modeli 40 0-B eleman, 1746 1B eleman, 10528 2-B eleman ve 2592 3-B eleman olmak zere toplam 14906 elemandan ve 10890 dm noktasndan olumutur.[1] ekil 11de tm kanadn sonlu eleman modeli verilmektedir.
Blme 3 ekil 8. Kanat kutusunda tanan dahili yakt

Blme 1 Blme 2

Kanatta harici ykler sinirlerin zerine aslmaktadr. S 1803.4 siniri zerinde harici yakt tank ve paylonu, S 3048 siniri zerinde harici yk 1 ve paylonu, kanat ucu sinirinde ise harici yk 2 tand dnlmtr. Harici ykler ilgili pozisyonlarda balant boyutuna gre iki ya da toplanm ktle eklinde modellenmilerdir.
ekil 9da dahili yakt ve harici yklerin kanat

ekil 11. Tm kanadn sonlu eleman modeli

zerindeki modellemesi gsterilmektedir.

4. KANADIN STAT K ANAL ZLER Kanadn incelenen statik zellikleri; kanadn elastik izgisi, etkin dikey ve dnme direngenlikleridir. 4.1. Kanadn Elastik izgisi

Dahili Yakt

Toplanm Ktle Harici Yakt Tank Balants

ekil 9. Dahili yakt ve harici yklerin sonlu eleman modeli

3.4. Snr Koullar Kanat-gvde balants iin en uygun snr koulu sabit mesnet snr kouludur. Kanadn gvdeye baland, sekiz stte sekiz altta toplam on alt noktada, tm yerdeitirme ve x ekseni etrafnda dnme serbestlikleri sfrlanarak bu snr koulu ekil 10daki gibi tanmlanmtr.

zerine harici bir dikey yk uygulandnda herhangi bir dnme olmakszn sadece dikey yerdeitirme izgisi olarak tanmlanan kanadn elastik izgisi, sinir boyunca kayma merkezlerinin belirlenmesiyle bulunmutur. Elastik izginin belirlenmesi iin kanat dokuz blmeye ayrlm ve her blmede kiri boyunca kayma merkezleri hesaplanmtr. Her blmedeki kayma merkezlerinin belirlenmesi iin, blme iindeki kayma aklar hesaplanmtr. Daha sonra Y ynndeki kayma merkezleri birletirilerek kanadn elastik izgisi bulunmutur.
12de kanadn dokuz blmedeki kayma merkezlerinin yerleri ve bu kayma mezkezleri birletirilerek elde edilen elastik izgisi verilmektedir. ekil

Erdener ve Yaman
Tablo 1. Kanadn etkin direngenlikleri
Kayma merkezleri

Z ynndeki etkin dikey direngenlii [mN/mm2] X-ekseni etrafndaki etkin dnme direngenlii [mNmm/rad]

71.01 x 104

Elastik izgi y=0.5162 x+8140.2

24.4 x 1010

5. KANADIN D NAM K ANAL ZLER

ekil 12. Kanadn elastik izgisi

4.2. Kanadn Etkin Dikey Direngenlii Kanadn etkin direngenlii elastik izgi zerine
ekil 13te gsterilen ekilde dalm bir dikey yk

Dinamik analizlerde kanadn doal frekanslar ve bu frekanslara karlk gelen titreim biimleri belirlenmitir. Olas dahili yakt ve harici yklerin kanadn dinamik davranlar zerindeki etkileri de incelenmitir. Dinamik analizlerde NASTRAN/ Lanczos metodu kullanlmtr. 5.1. Kanadn Dinamik Analizleri Kanadn ilk drt global doal frekans ve bu frekanslara karlk gelen titreim biimleri incelenmitir. Kanadn ilk drt global doal frekansnn benzer uak kanatlarnn doal frekanslarna oran Tablo 2de, bunlara karlk gelen titreim biimleri ise ekil 15- ekil 18de kadar verilmitir.

ile yklendiinde ortaya yerdeitirmeden hesaplanmtr.

kan

dikey

Tablo 2 Kanadn doal frekanslarnn benzer uak kanatlarnn doal frekanslarna oran ekil 13. Kanadn etkin dikey direngenlii

Doal Frekanslardaki Titreim Biimleri

4.3. Kanadn Etkin Dnme Direngenlii Kanat, ekil 14teki gibi kanat ucundan bir kuvvet iftiyle yklendiinde ortaya kan dnmeden kanadn etkin dnme direngenlii hesaplanmtr.

Deiim [Hz] +4.5%

Y-ekseni etrafnda birinci eilme Y-ekseni etrafnda ikinci eilme Burulma Z-ekseni etrafnda birinci eilme

+4.4% -11.0% +3.4%

ekil 14. Kanadn etkin dnme direngenlii

Kanadn etkin dikey ve dnme direngenlikleri Tablo 1de verilmitir.

Erdener ve Yaman

ekil 15. Kanadn birinci titreim biimi

ekil 16. Kanadn ikinci titreim biimi

Erdener ve Yaman

ekil 17. Kanadn nc titreim biimi

ekil 18. Kanadn drdnc titreim biimi

5.2. Dahili Yaktn Etkileri Kanadn dahili yakt tad durumlar gz nne alndnda, yukarda bahsi geen bo kanat haricinde konfigrasyon daha incelenmitir. Bunlar: Yakt dolu (Blme 1, 2 ve 3 dolu) Blmeler 1 ve 2 yakt dolu Blme 1 yakt dolu

Dahili yaktn kanadn dinamik zelliklerine etkileri, her konfigrasyon iin ilk drt global doal frekansnn bo kanadn doal frekanslarna oran eklinde Tablo 3de verilmitir. [1]

Erdener ve Yaman
Tablo 3. Dahili yaktn, yaktsz kanadn doal frekanslarna oranla etkisi

Konfigrasyon

Birinci doal frekans

kinci doal frekans

nc doal frekans -19%

Drdnc doal frekans

Blme 1,2 ve 3 yakt dolu Blme 1 ve 2 yakt dolu Blme dolu 1 yakt

-40.9%

-43.9%

-35.6%

-9%

-16.8%

-10.4%

-12.3%

-0.2%

-1.9%

-1%

-0.7%

5.3. Dahili Yakt ve Harici Yklerin Etkileri Kanadn dinamik analizleri, kanadn uu boyunca karlaaca tm yk durumlar iin incelenmitir. ncelenen yk durumlar; tm kanadn yakt ile dolu olduu, yakt tank ve harici ykn ilgili sinirlerde tand kalk durumundan, kanattaki tm yaktn boald ve harici yklerin atld duruma kadar Tablo 4te detaylaryla verilmitir.[1]

Tablo 4. Farkl yk durumlarnda kanat konfigrasyonlar

Konfigrasyon No 1

Tanm Tm kanat yakt ile dolu, sinirler zerinde paylonu ile kanada aslan dolu harici yakt tank ve harici yk tanmakta Harici yakt tankndaki yakt kullanlm. Tm kanat yakt ile dolu, sinirler

zerinde paylonu ile kanada aslan bo harici yakt tank ve harici yk tanmakta Paylonla kanada balanan harici yk frlatlm, paylonu sinire bal durumda.

Tm kanat yakt ile dolu, sinirler zerinde paylonu ile kanada aslan bo harici yakt tank ve harici yk paylonu tanmakta Kanat kutusu blme 3teki yakt kullanlm. Blme 1 ve 2 yakt ile dolu,

sinirler zerinde paylonu ile kanada aslan bo harici yakt tank ve harici yk paylonu tanmakta Kanat kutusu blme 2deki yakt kullanlm. Blme 1 yakt ile dolu, sinirler

zerinde paylonu ile kanada aslan bo harici yakt tank ve harici yk paylonu tanmakta

Kanat kutusu blme 1deki yakt kullanlm. Sinirler zerinde paylonu ile kanada aslan bo harici yakt tank ve harici yk paylonu tanmakta

Bu koullar iin doal frekanslardaki deiim bo kanadn doal frekanslarna oran olarak Tablo 5de verilmitir. Birinci konfigrasyonun doal frekanslarna karlk gelen titreim biimleri ekiller 19-22 de verilmitir.

Erdener ve Yaman
Tablo 5. Dahili yakt ve harici yklerin, yaktsz kanadn doal frekanslarna oranlar

Konfigrasyon No 1 2 3 4 5 6

Birinci Doal Frekans -66.5% -66.4% -44.2% -21.7% -15.8% -15.7%

kinci Doal Frekans -74% -73.9% -52.8% -29.5% -25.4% -25%

nc Doal Frekans -63.4% -59.8% -32.9% -23.1% -16.4% -15.3%

Drdnc Doal Frekans -66.3% -65.6% -42% -27.6% -20.7% -20%

ekil 19. Birinci konfigrasyon iin kanadn birinci titreim biimi

10

Erdener ve Yaman

ekil 20. Birinci konfigrasyon iin kanadn ikinci titreim biimi

ekil 21. Birinci konfigrasyon iin kanadn nc titreim biimi

11

Erdener ve Yaman

ekil 22. Birinci konfigrasyon iin kanadn drdnc titreim biimi

6. SONU Bu almada, bir uak kanadnn yapsal zellikleri MSC/PATRAN ve MSC/NASTRAN programlar kullanlarak incelenmitir. Kanadn geometrik modelinin yaratlmasnn ardndan sonlu eleman modeli de MSC/PATRAN ortamnda oluturulmutur. Kanadn statik ve dinamik zellikleri MSC/NASTRAN ortamnda yrtlen analizlerle belirlenmilerdir. Kanadn elastik izgisi, etkin dikey ve dnme direngenlikleri incelenen statik zellikleridir. Dinamik analizlerde de kanadn ilk drt global doal frekans ve bu frekanslara karlk gelen titreim biimleri farkl yakt ve harici yk konfigrasyonlar iin incelenmitir. Bo kanadn doal frekanslar benzer uak kanatlarnn doal frekanslaryla yakn deerlerde kmtr. Kanada eklenen dahili yakt ve harici yklerin doal frekanslar beklendii ekilde azaltt grlmtr. Yakt tamamen doluyken ve tm harici ykler mevcutken kanadn birinci ve drdnc doal freakansnn %66 orannda dt, dier doal frekanslarn da ayn miktarda azalma gsterdii gzlemlenmitir.

2.

3.

4.

5.

Msc. Patran Version 9 MSC. Nastran Preference Guide Structural Analysis, Volume 1 MSC Software Corp. 1999 Computer Based Modeling for Design and Analysis with MSC/PATRAN, Release 6.0, The MSC Institute of Technology, 1996 Users Guide, Getting Started with MSC/NASTRAN, 1st Edition, The MacNealSchwendler Corporation, 1993 MSC Nastran Reference Manual Version 68 The MacNeal-Schwindler Corporation

7. KAYNAKLAR 1. Erdener, ., Bir Uak Kanadnn Yapsal Modelinin Gelitirilmesi, Y. Lisans Tezi, Orta Dou Teknik niversitesi, Fen Bilimleri Enstits, 2003.

12