ME SUYUNUN VE RADYOAKTF KRLLN UZAKTAN

ZLENMESNE YNELK ERKEN UYARI SSTEM

S.NAN
Sleyman Demirel niversitesi, ISPARTA, Trkiye, seyit@sdu.edu.tr

ZET
Teknolojinin hzla gelimesi, beraberinde evre kirliliini getirmitir. Bilinsiz atlan kimyasal,
biyolojik ve radyoaktif atklar, ime sularnda, ve yaam blgelerinde insan saln etkileyen bir
faktr oluturur. zerinde allan proje ime sularnn (deniz, gl, akarsu vb.) kirlenmesi annda,
kullanclara bilgi vermeyi amalar. Sistem, radyoaktif kirlenmenin oluma balangcnda, gerekli
nlemlerin alnmas amacyla erken uyary amalar. Sistemin kurulmas ve altrlmas; kimyasal,
radyoaktif alglayc sensrler, rf data aktarm sistemleri ve PC yazlmlar ile gerekleir. Sistem
internet RF telsiz veya GSM telefon hatlar aracl ile uzaktan izlenir. Gerekli durumlarda; pompa
valf vb. g kontrol cihazlarnn uzaktan kontroln yaplr. me suyu kirliliinin ve radyoaktif
kirlenmenin oluma balangcnda tespit edilmesi; evre ve insan sal felaketlerinin nne
geilmesini ve gerekli nlemlerin zamannda alnmasn salar. Sistemin almasyla ilgili daha
ayrntl bilgi ve dkman iin; [ http://wm.sdu.edu.tr/~seyit ] internet adresine baknz.

Anahtar Kelimeler: Erken Uyar Sistemi, Early Warning System, ime suyu analizi,
Geiger Sayac, rf modlasyon

1. Giri
me sularnda normalde amonyak bulunmamaldr. 100 cc. suya 1 ml Nestler ayrac damlatlr. Suda
amonyak varsa sar-krmz renk oluur. Suda amonyak bulunmas yakn bir noktadan suyun organik
maddelerle kirletildiini gsterir. Organik maddelerin nitrifikasyon aamasndan geerek tamamen
zararsz hale geldii dngnn ilk aamasnda amonyak meydana gelir. Eer organik madde suya
kartktan sonraki sre ksaysa yani henz nitrifikasyon tamamlanacak kadar zaman gememise suda
amonyak saptanr. Bunun yannda sudaki nitrit ve nitratlarn sudaki bakteriler ile denitrifikasyona
uramas sonucu da suda amonyak bulunabilir. Amonyak tek bana sala olumsuz etkilerde
bulunmaz. Ancak beraberinde organik maddelerin de suya karm olabileceini dndrd iin
kirlilik esi olarak kabul edilmelidir.
Doal metalik iyonlar (demir, manganez), humus, fosillemi maddeler, plankton, ot ve endstriyel
atklar suda renk oluumuna neden olabilir. Sudaki kolloidal maddeler suyun rengini maviletirir.

Bitkisel maddeler suya sar/yeil renk verir. Demir tuzlar ise esmer, krmz-kahverengi renk verir.
ilebilir nitelikteki su renksiz ve saydam olmaldr. Suda renk ve bulanklk analizi genelde birlikte
yaplr ve bulankl yksek olan sular ncelikle 45nm.lik filtreden geirilerek interferans verebilecek
bulanklk ortadan kaldrlr. Endstriyel veya atk sularn rengini saptamak iin daha ok
spektrofotometrik veya fotometrik yntemler kullanlr.

2. EUS ERKEN UYARI SSTEM

EUS Uzaktan izleme ve Erken Uyar Sistemi Donanm ve yazlmdan oluur. Donanm; ilgili su
renk analiz sensrlerinden, veya radyoaktif sensrlerden alnan analog sinyallerin saysal sinyallere
evrilmesini, radyo frekans kullanlarak ana uyar bilgisayarna, sensr datalarn ileten elektronik
blmdr. Donanm;
Alglayc Sensrler
Ykselte Devreleri
Dntrc / ADC
Modem
Haberleme
Batarya
G Kontrol niteleri
PC Blmlerinden oluur.
Yazlm; Sensrlerden gelen bilgilerin, veri tabannda kayt altna alnmasn, ve parametrik deerler
ile karlatrp, belirlenen limit deerlerinin almas durumun da gerekli olan erken uyar alarmlarn
altrr.

3. MODLLER
ALGILAMA
Fiber Optik / Optik
Manetik
Kimyasal
Yar letken
Elektrik Alan
letkenlik
Infarared
Mikrodalga
Scaklk
Nem
Basn
Renk
Younluk
E.C
Saflk
G.M Sayac
Alfa Beta Gama
Nitrat
UV
PH ...

YKSELTE
Amplifier
Opamp
Transformatr

DNTRC
08
12
16
24

Bit ADC / 256

Bit ADC / 4096
Bit ADC / 65536
Bit ADC / 16777216

MODEM

300 Bit / S
600 Bit / S
1200 Bit / S
2400 Bit / S
4800 Bit / S
9600 Bit / S
19200 Bit / S
Kontrol iin DTMF
2 Frekans Karm

HABERLEME
RF UHF Telsiz
800 MHZ GSM
88-108 FM
433 MHZ RF
2.4 GHZ RF
27 MHZ RF
PSTN Sabit Telefon
nternet
Wap
GPRS Modem
Bakr Kablolu
ADSL
RS 485
RS 422
RS 232

G KONTROL

BATARYA
3.3 V
1.5 V
9 Volt 200mA
12 Volt 1 Amper
1.2 Volt 2800mA
12 Volt 1AH
12 Volt 12 AH
Gne Enerjisi
Rzgar Enerjisi
220 V 50 Hz

12 Volt Rle
10A Kontaktr
Selenoid Valf Vana
3 Faz Motor
Fan Kontrol
Motor Srcs
Step Motor
Istma / Soutma
ON/OFF Buton

PC
Endstriyel PC
Palm
PLC Monitr
RS232
USB
IR
Ethernet
RS 485
Modem
Wireless

YAZILIM
Assembler
Pic Micro Assembler
Pic Basic
ANSI C
Visual Basic
Delphi
Qbasic 7.1
PLC Yazlm

4. DATA GNDERME DYARAMI

5. DATA GNDERME SSTEM

6. DATA ALMA / UYARI MODLLER

7. Referanslar
[1] Our R, Tekba F. Temel Su Analiz Teknikleri. Aydn Matbaaclk. Ankara. 2005.
[2] Mikroilemciler ve ASSEMBLER Programlama, .UZUN, Alfa,1994,s:261-267
[3] Her Ynyle Seri Port, Jan AXELSON, Infogate 2000,S:39-47
[4] Elektronik 2, N.CANDAN, Alta Yaynlar,2002,s:195,202-205
[5] Ileri PIC 16F84 Uygulamalar-1,H.KARAKA, Alta Yaynlar, 2002,S:143-150
[6] Pic Basic Pro, O.ALTINBAAK, Alta Yaynlar, 2002, S:114-125
[7] Pic16F877, Pic16F876, Pic16F84 Datasheet,
[8] http://www.microchip.com
[9] http://www.suhijyeni.com/?konu=58&blm=analiz
[0] http://www.taek.gov.tr/bilgi/kaza_tehlike_durumu/resa/resahtm.htm