NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG THIẾT BỊ KỸ THUẬT TRONG

DẠY HỌC THEO HƯỚNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
(Báo cáo đề dẫn)

1. Đổi mới phương pháp dạy học là nhiệm vụ trọng tâm của ngành giáo dục -
đào tạo hiện nay, trong đó bao hàm cả việc đổi mới sử dụng các phương tiện dạy học
với việc đề cao vai trò của các thiết bị kỹ thuật. Trên thực tế, trong nhiều năm qua,
việc sử dụng thiết bị kỹ thuật đã được tiến hành ở nhiều cơ sở giáo dục và đã đạt được
một số kết quả khả quan. Nhiều kinh nghiệm đã được tích lũy từ thực tế sinh động của
việc sử dụng thiết bị kỹ thuật trong dạy học ở cả bậc đại học, cao đẳng lẫn phổ thông.
Để thống nhất được vai trò và phương pháp xây dựng, sử dụng các thiết bị kỹ
thuật trong dạy học theo hướng đề cao tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người
học. Đồng thời, để tìm được các giải pháp khả thi tăng cường việc sử dụng thiết bị kỹ
thuật trong dạy học, Trường ĐHSP Huế tổ chức Hội thảo khoa học “Đổi mới phương
pháp dạy học với sự tham gia của thiết bị ki thuật”.
2. Cho đến nay, Ban tổ chức Hội thảo đã nhận được 45 báo cáo từ các Viện
nghiên cứu giáo dục, các trường đại học và cao đẳng, và Sở GD-ĐT trong cả nước.
Các báo cáo khoa học thực sự là những trăn trở đầy tâm huyết của các nhà giáo gắn bó
với nghề, luôn có khát vọng tìm tòi, đổi mới việc sử dụng phương tiện dạy học để
nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo. Nhìn chung, các báo cáo tập trung vào 3 chủ
đề lớn:
a) Hệ thống thiết bị kỹ thuật trong dạy học ở các cấp bậc học hiện nay
Về cơ bản, tất cả các báo cáo đều thống nhất về vai trò không thể phủ nhận được
của các thiết bị kỹ thuật trong đổi mới PPDH, nâng cao chất lượng và hiệu quả dạy
học. Các thiết bị kỹ thuật dạy học hiện nay gồm có: máy chiếu qua đầu (overhead);
băng đĩa ghi âm; băng đĩa ghi hình; máy vi tính và các phần mềm; tivi; máy chiếu đa
năng (projector); camera; máy ảnh kỹ thuật số; phim video giáo khoa; internet,... Các
thiết bị kỹ thuật này ngày càng được sử dụng rộng rãi trong dạy học và được ghi vào
danh mục các PTDH ở nhà trường.
b) Xây dựng và sử dụng các thiết bị kỹ thuật trong dạy học
Các báo cáo ở chủ đề này đã đi sâu vào kỹ thuật xây dựng và sử dụng phim video
giáo khoa, sử dụng phầm mềm Microsoft Powerpoint, phần mềm GIS, phần mềm
Microsoft Dreamweaver trong dạy học, kỹ thuật xây dựng giáo án điện tử, kỹ thuật xây
dựng và sử dụng sơ đồ graph với máy chiếu overhead, kỹ thuật sử dụng internet,...
6 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC - 4/2004

Các công cụ dạy học hiện đại này đã được thực hiện ở hầu hết tất cả các môn
học, ngành học văn, sử, địa, toán, lý, hoá, sinh, ngoại ngữ,... với nhiều phương án đa
dạng và được minh họa bằng các ví dụ sinh động.
c. Điều kiện sử dụng các thiết bị kỹ thuật trong dạy học
Hầu hết các báo cáo đều cho rằng để sử dụng có hiệu quả các thiết bị kĩ thuật,
cần phải có một số điều kiện, như: trang bị đồng bộ và đủ các thiết bị kĩ thuật, tổ chức
khai thác hợp lí, bồi dưỡng kĩ năng sử dụng thiết bị kĩ thuật cho giáo viên,... Trên thực
tế, một số kinh nghiệm của việc đưa vào chương trình đào tạo học phần về sử dụng
phần mềm trong dạy học địa lý của ĐH Cần Thơ (2 đvht), sử dụng phương tiện kĩ
thuật trong dạy học hóa học (3 đvht) của ĐHSP Hà Nội, xây dựng phòng thực hành
với các trang bị kĩ thuật hiện đại của ĐHSP Huế và một số hoạt động như thiết kế CD-
ROM hỗ trợ thực tập sư phạm cho sinh viên khoa Ngoại ngữ của ĐHSP Qui Nhơn,...
đã cho thấy nhiều cơ sở giáo dục trong cả nước rất quan tâm đến việc nâng cao năng
lực nội sinh cho giáo viên trong việc sử dụng các PTDH hiện đại.
3. Bức tranh sử dụng các thiết bị kĩ thuật trong đổi mới phương pháp dạy học
mà các đại biểu mang đến trong hội thảo này thực sự đa màu, đa khía cạnh. Trên đó,
đã xuất hiện nhiều quầng sáng của những kết quả đạt được trong sử dụng các thiết bị
kĩ thuật dạy học, nhưng cũng còn nhiều vùng tối, hoặc tranh tối, tranh sáng cần phải
được làm rõ. Còn đó, những vấn đề nổi cộm trong đổi mới phương pháp dạy học với
sự tham gia của thiết bị kĩ thuật như: sử dụng phương tiện dạy học hiện đại có đồng
nghĩa với đổi mới phương pháp dạy học không? Cách thức sử dụng phương tiện dạy
học hiện đại như thế nào để tất cả người học có trình độ khác nhau trong cùng lớp có
thể hoạt động tích cực với chất lượng cao hơn? Kết hợp các phương tiện dạy học hiện
đại với sử dụng các phương pháp dạy học và hình thức tổ chức dạy học như thế nào
cho tối ưu và có hiệu quả cao? Làm gì và làm cách nào để cho tất cả mọi người dạy
đều có nhu cầu, sử dụng được và được sử dụng các phương tiện dạy học hiện đại một
cách thường xuyên, thành nếp cố định,... Hi vọng, các vấn đề đó được giải đáp phần
nào thỏa đáng trong Hội thảo này.
Kính thưa quí vị đại biểu! Việc sử dụng thiết bị kỹ thuật hiện đại được xem như
là một hướng quan trọng góp phần đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tăng
cường hoạt động tích cực, chủ động, sáng tạo, bồi dưỡng năng lực tự học, tự nghiên
cứu cho người học. Từ đó góp phần tích cực nâng cao chất lượng đào tạo. Đó cũng là
tiếng nói chung của những người tham gia hội thảo khoa học “Đổi mới phương pháp
dạy học với sự tham gia của thiết bị kĩ thuật” do Trường đại học Sư phạm Huế tổ chức
lần này.
Chúc quí vị sức khỏe và chúc Hội thảo thành công tốt đẹp.