" KHO ST HIU LC CA MT S THUC HA HC TR BNH THI NHN HI HNH, TI TI HI DNG.

" Hong Th Lan Thng TM TT Nghin cu c tin hnh nhm mc tiu xc nh c loi thuc ha hc thch hp hn ch s pht sinh pht trin ca bnh thi nhn hi Hnh ti v ng xun nm 2009 - 2010 ti huyn Kim Mn, huyn Kim Thnh tnh Hi Dng. Hai loi thuc ha hc l Newkasuran16.6 BTN, Bellat C 2% c s dng trong nghin cu th hiu lc ca thuc. Kt qu nghin cu xc nh cng thc s dng thuc Newkasuran16.6 BTN c tc dng cao hn ch s pht sinh pht trin ca bnh thi nhn hi Hnh, Ti. T kha: Bnh thi nhn, Hnh, Ti, thuc ha hc, t l bnh, hu hiu. I. t vn nc ta iu kin kh hu nhit i gi ma nng m, ma nhiu rt thch hp cho bnh thi nhn vi khun gy ra. Trong thc t bnh c th pht trin gy hi n nhiu vng trng hnh ti. Hnh, ti c thi gian sinh trng ngn, p ng c yu cu tng v, chuyn i c cu cy trng cho nng nghip. V l cy trng rt thch hp cho v thu ng v ng xun sau khi thu hoch La ma min Bc nc ta. Vi khun Erwinia carotova c ph k ch rt rng gy hi trn c Khoai ty, C rt, Hnh ty, Ci bp, Hnh ta, Ti taBnh thi nhn gy hi do vi khun gy ra c ngun gc t t ph bin v nghim trng vng nhit i v cn nhit i. Xut pht t thc tin trn chng ti tin hnh nghin cu " Kho st hiu lc ca mt s thuc ha hc tr bnh thi nhn hi Hnh, Ti ti Hi Dng." II. Vt liu v phng php nghin cu 1. Vt liu a, Ging trng: Cc ging Hnh, Ti: ging a phng (Ti ta, Ti trng, Hnh ta,Hnh trng) thu thp ti huyn Kinh Mn v Kim Thnh Hi Dng. b. Cc mu bnh phn lp t Hnh, Ti.
1

c. Ha cht: - Mi trng nui cy vi khun: Mi trng SPA (Pepton- sacarose- agar). - Thuc ha hc: Bellat C 2%, Newkasuran16.6 BTN 2. Phng php nghin cu a. B tr th nghim Th nghim 1: Kho st hiu lc ca mt s thuc ha hc trong phng chng vi khun Erwinia carotova trn mi trng SPA. Th nghim gm c 3 cng thc v 3 ln nhc li. Cng thc 1: Bellat C 0,2 % Cng thc 2: Newkasuran16,6 BTN 0,2 % Cng thc 3: i chng khng s dng thuc . Th nghim 2: Kho st hiu lc ca mt s thuc ha hc trong phng chng vi khun gy bnh thi nhn hi Hnh Ti ngoi ng rung. Th nghim c b tr theo khi ngu nhin hon chnh, 3 cng thc, 3 ln nhc li (mi ln nhc li 15m2). CT1: Dng thuc Bellat C 2% phun vo t trc khi trng liu lng gp 2 ln so khuyn co v phun vo cy khi chm bnh theo khuyn co. CT2: Dng thuc Newkasuran16.6 BTN nhng vo tp hnh ti trc khi trng. CT3: i chng Khng phun thuc b. Phng php iu tra i vi th nghim ngoi ng rung tin hnh iu tra nh k 7 ngy mt ln. Theo di t trng n khi thu hoch. m s cy c triu chng bnh, tnh t l bnh. i vi th nghim trong phng th nghim theo di thi gian xut hin khun lc v s khun lc to thnh theo di nhit (t 250 - 280C). 3. Phn tch thng k c x l thng k theo cc chng trnh sn c EXCEL, phn mm IRRITSTAT 4.0.

III. Kt qu nghin cu v tho lun 1.Kt qu phn lp gim nh vi khun trn mi trng SPA T cc isolate vi khun c phn lp trn cc cy k ch nhim bnh. Chng ti tin hnh nui cy cc dng vi khun thi nhn trn mi trng PSA nui cy nhit 280C 2 theo di c im hnh thi mu sc khun lc sau 24 48 gi nui cy. Bng 1: Hnh dng mu sc khun lc ca cc isolate vi khun thi nhn trn mi trng SPA Ch tiu Mu phn lp HT1 HT2 HT3 TT1 TT2 Ghi ch: HT1: Mu phn lp ly t vng trng hnh Hip Ha Kinh Mn HT2: Mu phn lp ly t vng trng hnh Kim Xuyn Kim Thnh HT3: Mu phn lp ly t vng trng hnh Thng Long Kinh Mn TT1: Mu phn lp ly t vng trng ti Cng Ha- Kim Thnh TT2: Mu phn lp ly t vng trng ti Kim xuyn Kim Thnh Qua kt qu bng 1 cho thy cc dng vi khun gy bnh thi nhn trn Hnh v Ti u pht trin trn mi trng SPA. Cc isolate vi khun phn lp trn Hnh c mu trng kem v trng sa, Ti khun lc c mu trng trong. Trn mi trng SPA cc khun lc vi khun khi cn c tnh c dng to, trn, li, nhn bng, cc khun lc khi mt c tnh thng c dng nh mu hi nu, nhn nheo. Vi khun gy bnh thi nhn trn Hnh,Ti u nhum Gram m. Khun lc trn, nhn, bng, b mt li, mu trng kem Khun lc trn, nhn, bng mu trng sa Khun lc trn nhn, bng, b mt li mu trng sa Khun lc trn, nhn, bong mu trng trong Khun lc trn nhn, bng hi kh, mt li mu trng sa Hnh dng, mu sc khun lc trn mi trng SPA Nhum gram m m m m m

2. Kho st hiu lc ca mt s thuc ha hc trong phng chng vi khun gy thi nhn trong phng th nghim Nm ngun vi khun sau khi c phn lp dng kho st hiu lc ca hai loi thuc ha hc (CT1 Newkasuran 16.6 BTN, CT2 Bellat C 2%). Ch tiu theo di l hiu lc ca mi loi thuc. Bng 2. Kho st hiu lc ca mt s loi thuc ha hc trong phng tr vi khun thi nhn hi Hnh Ti trong phng th nghim ( nhit t 25 280C) CT Nng (%) 1 0,2 2 0,2 3 0 LSD 0,05 CV(%) Hiu lc ca thuc (%) sau 24h HT1 HT2 HT3 TT1 TT2 68,6 68,9 67,8 65,6 68,8 87,4 88,7 83,2 87,0 83,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 2,2 1,4 2,6 1,9 1,4 1,9 1,2 2,3 1,7 1,2 Hiu lc ca thuc (%) sau 48h HT1 HT2 HT3 TT1 TT2 55,4 42,8 42,7 55,4 53,4 71,7 73,4 70,5 71,5 72,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 3,1 3,4 2,5 3,2 1,1 3,3 3,9 3,0 3,4 1,7

Qua kt qu bng 2 cho thy cc cng thc thuc ha hc vi cng nng thuc 0,2 % tc pht trin ca khun lc l khc nhau. Sau khi x l thuc 24h, 48h quan st th nghim cc loi thuc ha hc s dng u c tc dng hn ch s pht sinh ca cc mu vi khun c phn lp v lm thun. CT1 c hu hiu tt nht so vi CT i chng. Sau 24h hu hiu ca thuc s dng trong CT1 bin ng trn cc dng vi khun c phn lp l t 83.2% n 88,7%. CT2 x l thuc bng Benlat C 2% hu hiu ca thuc trn cc dng vi khun thp hn v bin ng t 65,8% n 68.9%. Sau 48h hiu lc ca hai loi thuc trn cc dng vi khun c phn lp gim. CT1 hu hiu ca thuc bin ng t 70,5% n 73,4%. CT2 hu hiu ca thuc bin ng t 42.7% n 55,4%. Sau khi x l thng k th cc cng thc x l thuc khc nhau hiu qa phng tr c ngha.

3. Kho st hiu lc ca mt s thuc trong phng chng vi khun ngoi sn xut Bng 3. Hiu qu phng tr bnh thi nhn Hnh ti huyn HTX Hip Ha huyn Kinh Mn v ng xun nm 2009 2010
4

Giai on STT Cng thc CT1 CT2 CT3

T l bnh (%) Cy con 1,57 1,25 4,41 0,19 3,9 Xung c 3,23 3,01 6,61 0,25 3,00 Trc thu 4,37 4,10 7,25 0,27 2,60

Hiu lc ca thuc (%) Cy con 64,16 71,49 0,00 3,00 3,9 Xung c 50,12 54,42 0,00 3.08 6,2 Trc thu 39,60 43,52 0,00 1,71 3,80

1 2 3

LSD0,05 CV%

Kt qu theo di t l bnh Thi nhn hi Hnh cc cng thc th nghim bng 3 cho thy, cc cng thc x l thuc t l bnh Thi nhn u gim so vi i chng (CT3). Trong 2 cng thc x l thuc CT1 Newkasuran 16.6 BTN c kh nng hn ch s pht sinh pht trin ca bnh thi nhn cc giai on sinh trng pht trin ca cy Hnh tt hn so ci CT2. Hiu lc ca thuc vi t l bnh thi nhn hi Hnh cho thy cc giai on sinh trng pht trin ca cy Hnh CT1 c hiu lc tt nht.(sai khc c ngha thng k).

Bng 4. Hiu qu phng tr bnh thi nhn Ti ti huyn HTX Cng Ha huyn Kim Thnh v ng xun nm 2009

Giai on STT 1 2 3 Cng thc CT 1 CT 2 CT 3

T l bnh (%) Cy con 0,00 0,00 2,30 0,86 6,3 Xung c 1,38 1,20 2,54 0,223 7,2 Trc thu 1,54 1,25 3,40 0,243 5,9

Hiu lc ca thuc (%) Cy Xung c Trc thu con 100 48,40 53,78 100 0 1,05 0,8 51,11 0 4,9 7,1 58,24 0 3,77 5,80

LSD0,05 CV%

Qua kt qu bng 4 cc giai on sinh trng v pht trin ca cy Ti cho thy t l bnh thi nhn thp hn so vi trn cy Hnh. Bnh thi nhn gy hi ti khng xut hin giai on cy con i vi CT 1, 2. Bnh pht sinh gy hi nh tt c cc cng thc giai on xung c CT 2 c t l bnh thp nht vi t l bnh l: 1,20%, HH l 51,11%. Sau n CT 1 t l bnh l 1,38% v HH ca thuc l 48,40%. giai on trc thu cho thy t bnh pht sinh gy hi trn cy Ti cao hn so vi giai on xung c v cy con. CT2 c t l bnh thp nht vi t l bnh l: 1,25%, HH l 58,24%. Sau n CT1 t l bnh l 1,68% v HH ca thuc l 53,78%.

3. nh hng ca mt s loi thuc ha hc n nng sut Hnh, Ti.

Bng 5. nh hng ca mt s thuc ha hc n nng sut ca Hnh, Ti trong sn sut v ng xun nm 2009 2010 STT Cng thc Nng sut hnh Nng sut Ti Nng sut Hnh Nng sut Ti (kg/15m2) 1 2 3 CT1 CT2 CT3 22,33 20,95 18,79 0,69 1,80 (kg/15m2) 9,18 9,14 8,24 0,32 2,00 (kg/so) 535,92 502,8 450,96 (kg/so) 220,32 219,36 197,76

LSD(0,05) CV(%)

S liu bng 5 cho thy, cc CT x l thuc tr bnh thi nhn lm tng nng sut Hnh, Ti .Qua x l thng k cho thy gia cc cng thc c s sai khc c ngha. Hnh, Ti CT2 t nng sut cao nht 535,92kg/so, 220,32 kg/so. CT3 cho nng sut thp nht 450,96kg/so, 197,76 kg/so . IV. KT LUN V NGH 1. Kt lun Hai loi thuc (Newkasuran 16.6BTN, Bellat C 2%) u c kh nng ngn chn v dit tr bnh Thi nhn hi Hnh, Ti v khng c biu hin gy nh hng xu n sinh trng v pht trin ca Hnh, Ti. Thuc ha hc nh Newkasuran 16,6 BTN 0,2% , Benlat C 0,2% c tc dng hn ch tc pht trin ca khun lc. Sau 24, 48 h cng thc Newkasuran 16,6 BTN 0,2% c kh nng hn ch s pht sinh pht trin ca khun lc, Phng tr bnh thi nhn hi Hnh , Ti tt hn so vi cng thc x l Benlat C 0,2%. 2. ngh Cn phi tin hnh nghin cu su hn na v vi khun Ewinia carotova a ra cc bin php phng tr bnh thch hp do vi khun gy nn.
7

TI LIU THAM KHO 1 .L Lng T (2007). Gio trnh bnh cy nng nghip. NXB Nng nghip, H Ni. 2. L Lng T, V Triu Mn (1999). Bnh virus v vi khun hi cy trng. NXB Gio dc, H Ni. 3. L Minh Thi & CTV, Nghin cu bnh hi hnh ti M Linh- Vnh Ph, Vin BVTV, Bo co khoa hc nm (1982). 4. Nguyn Th Lan, Phm Tin Dng (2006). Gio trnh phng php th nghim, NXB Nng nghip. 5. Nguyn Thanh Tr, ng V Th Thanh, Lu Tham Mu v Dng Anh Tun (2008). Kho st kh nng phng tr bnh thi nhn a lan do vi khun Erwinia carotovora Holl gy ra ca Plumbagin v mt s dn xut, Kt qu nghin cu khoa hc. Tp san BVTV, Cc Bo v thc vt, S 4. 6 . Nguyn Vn Tut, Phng php chun on gim nh bnh nm v vi khun hi cy trng, phng php nghin cu bo v thc vt, tp 1, trang 58 78. 7. Nguyn Trn Onh (1997), Ha bo v thc vt, NXB Nng nghip H Ni. INVESTIGATION OF THE EFFECTIVENESS OF SOME PESTICIDES EXTERMINATING ERWINIA CAROTOVA OINONS, GARLICS IN HI DNG PROVINCE. Summary The research was conducted in order to identify the effectiveness of pesticides for control the development of Erwinia carotova on onions, garlics in Winter- spring crop 2009- 2010 in Kinh Mon, Kim Thanh district, Hai Duong province. The experiment used two pesticides (Newkasuran16.6 BTN, Bellat C 2%) and. The research results have determined that Newkasuran16.6 BTN have the highest effectiveness on the arising of Erwinia carotova disease on onions and garlics. Key words: Erwinia carotova, onions, garlics, disease rate, effcient level.