YTL YATIRIMCI BLGLENDRME KILAVUZU

1 Ocak 2005ten itibaren lkemiz Yeni Trk Liras ile tanyor Yllardr etiketlerden taan, hesap makinelerine smayan, bilgisayar yazlmlarn zorlayan, fiyatlar okumamz gletiren, ksaca hayatmz zorlatran bolca sfrdan nihayet kurtuluyoruz. Gnlk hayatmzn bu nemli deiime ksa srede uyum salamas iin, Yeni Trk Liras uygulamas yansmalarnn iyi bilinmesi ve anlalmas gerekiyor. Yeni Trk Liras ile birlikte MKB bnyesindeki piyasalarda da nemli deiimler sz konusu olmaktadr. Piyasalardaki deiiklikler ve dikkat edilmesi gereken nemli hususlar bu klavuzda soru cevap yntemiyle anlatlmaktadr.

1. Hisse Senetleri Piyasas

YTL ana balklaryla Hisse Senetleri Piyasasnda neleri deitiriyor?

YTLnin Hisse Senetleri Piyasasnda yapaca temel deiiklikler ana balkta zetlenebilir. FYAT LANI : 1000 TL nominal deer baznda ilan edilen piyasa fiyatlar 1 YTL nominal deerli hisse senedi iin ilan edilmeye balanacaktr. LEM BRM : 1000 TL nominal deerli 1000 adet (1 milyon TL nominal) hisse senedinden oluan ilem birimi lot, yeni yapda 1 YTL nominal deerli 1 adet hisse senedinden oluacaktr. EMR TPLER : Ksurat emir tipi kaldrlmaktadr. Dier emir tiplerinde herhangi bir

deiiklik olmamaktadr. Hisse senedi fiyatlarnn YTLye evrimi nasl olacak?

Yeni yapda ilan edilecek piyasa fiyat, hisse senedinin 1 YTL nominal deeri iin oluan piyasa fiyat olacaktr. Bu fiyat, TL yapsndaki 1 milyon TL nominal deerli 1 lot hisse senedinin piyasa fiyatna karlk gelmektedir. Kurula ifade edilebilen fiyat admlarnn gereklilii nedeniyle fiyat gsteriminde iki de Yeni Kuru hanesi bulunacaktr.

stanbul Menkul Kymetler Borsas

24.11.04

rnek: Baz irketlerin mevcut TL fiyatlar ile bu fiyatlarn YTL evrimi aada grlmektedir:
RKET KODU ISATR.E ISBTR.E FMIZP.E KARTN.E EREGL.E TRNSK.E 1000 TL Nominal in 15.510.000 1.415.000 425.000 95.500 5.850 490 1 YTL Nominal in 15.510,00 1.415,00 425,00 95,50 5,85 0,49

Yukarda grld zere, TL yapsnda 5850 TL olarak ilan edilen piyasa fiyat 1000 TL nominal deerli bir adet hisse senedine aittir. YTL yapsnda ise ayn hisse senedinin piyasa fiyat 1 YTL nominal deer iin 5,85 YTL olarak, yani 5 Yeni Trk Liras, 85 Yeni Kuru olarak ilan edilecektir. YTL yapsnda ilan edilecek piyasa fiyatnn TL yapsndaki 1 lot hisse senedinin fiyatna eit olduu grlmektedir. Hisse senedinin YTL yapsnda ilan edilecek fiyat, pratik olarak, TL fiyatnn 1000e blnmesi suretiyle bulunabilecektir. Fiyat admlar YTL yapsnda nasl olacak?

Fiyat admlarnn TL yapsndaki oransall YTL yapsnda da korunmaktadr.

Baz Fiyat Aral (TL) Fiyat Admlar Baz Fiyat Aral (YTL) Fiyat Admlar

10 2500 2520 5000 5050 10000 10100 25000 25250 50000 50500 100000 101000 250000 252500 500000 505000 ve zeri

10 TL 20 TL* 50 TL 100 TL 250 TL 500 TL 1000 TL 2500 TL 5000 TL

0,01 - 2,50 2,52 - 5,00 5,05 - 10,00 10,10 - 25,00 25,25 - 50,00 50,50 - 100,00 101,00 - 250,00 252,50 - 500,00 505,00 ve zeri

0,01 YTL 0,02 YTL 0,05 YTL 0,10 YTL 0,25 YTL 0,50 YTL 1,00 YTL 2,50 YTL 5,00 YTL

25 TL'lik fiyat adm 1 Ekim 2004 tarihinden itibaren 20 TL olarak deitirilmitir. lem birimi deiiyor mu?

Mevcut yapda 1000 TL nominal deerli 1000 adet hisse senedinden oluan ve lot olarak tanmlanm olan ilem birimi, YTL yapsnda da lot olarak tanmlanmakta, ancak YTL yapsnda 1 lot, 1 YTL nominal deerli 1 adet hisse senedinden olumaktadr. Bir baka ifadeyle, YTLye geile birlikte adet kavram deimekte, TL yapsndaki 1000 adet hisse senedi YTL yapsnda 1 adet olarak tanmlanmaktadr.
stanbul Menkul Kymetler Borsas 24.11.04 2

TL Yaps

1.000.000 TL (nominal) = 1000 adet = 1 lot 1 YTL (nominal) = 1 adet = 1 lot

YTL Yaps :

rnek: TL yapsnda sahip olunan 11000 adet, 11 milyon TL nominal deerdeki hisse senedi, YTL yapsnda 11 YTL nominal deerli, 11 adet hisse senedine dnecektir. YTLye gei sonras ksurat emir tipi geerliliini koruyacak m?

YTLli yapda Borsa dahilinde tm Hisse Senetleri Piyasas pazar ve piyasalarnda ksurat ilemlerine son verilmektedir. YTLye evrildiinde 1 adetten daha kk miktarlara dnecek mevcut ksuratlar yeni yapda nasl ilem grecektir ? Mevcut yapda 1 lot ve katlarndan farkl miktarlar ksurat emri olarak ilem grmektedir. YTL yapsnda 1 adetten (1 YTL) daha kk miktarlara dnecek ksuratlar Borsada ilem gremeyecektir. Ksurat ilemleri sadece Borsa d lot alt ilemleri kapsamnda, yetkili arac kurumlar vastasyla yrtlecektir. Bu nedenle, yatrmclarn YTL geii ncesinde hesaplarnda bulunan ksurat miktarl hisse senetlerini lota tamamlamalar ya da satmalar hesaplarn YTL geii sonrasnda ilem gremeyecek miktarlardan arndrlmas asndan faydal olacaktr. rnek: TL yapsnda, bir irkete ait 23.460 adet hisse senedi bulunan bir yatrmcnn YTLye gei sonras hesabnda ilem grebilir nitelikli 23 adet (= 23 lot) hisse senedi olacaktr. 460 adetlik ksurat miktar 0,46 YTL nominal deerinde ksurat hisse senedi olarak arac kurumdaki hesabnda izlenebilecek, ancak Borsada ilem gremeyecektir. Mevcut yapda 1 lotu 1.000.000 TL nominalden farkl hisse senetlerinin durumu YTL yapsnda ne olacaktr? TL yapsnda 1 lot = 1000 adet = 1.000.000 TL nominal deer eitlii uygulamas dnda kalan hisse senedi bulunmaktadr. Bu hisse senetleri iin YTL yapsnda gerekleecek uygulamalar aadadr; Petrokent - TL uygulamasnda, 1 lotu 1000 adetten oluan dier hisse senetlerinden farkl

olarak, 1 lotu 1020 adet olan Petrokent hisse senedinin YTL yapsndaki 1 lotu, TL yapsnda 1000 adete karlk gelecek ekilde deitirilmektedir. Bu deiiklik sonucu Petrokentin ilem birimi dier hisse senetlerinde olduu gibi 1 YTL nominal deerli 1 adet hisse senedi olacaktr.

stanbul Menkul Kymetler Borsas

24.11.04

Dikkat: Hesabnda 1 lot, Petrokent hisse senedi olan bir yatrmcnn 1020 adet olan 1.020.000 TL nominal deerdeki hisse senedi YTLye 1,02 YTL nominal olarak dnecektir. Bu miktarn 1 YTL nominal deerli blm Borsada ilem grebilecek, ancak 0,02 YTL nominal deerli blm ksurat olarak hesapta kalacak ve Borsada ilem gremeyecektir. Bu nedenle, hesaplarnda Petrokent hisse senedi bulunan yatrmclarn hesaplarndaki Petrokent hisse senetlerini YTLye gei ncesinde 1.000.000 TL nominal deer ve katlarnda olan miktarlar haline getirmeleri YTLye gei sonras hesaplarnda Borsada ilem gremeyecek miktarlarn olumasn nleyecektir. T. Bankas Kurucu - Nominal deeri bulunmayan T. Bankas Kurucu hisse senetleri TL yapsnda olduu gibi YTL yapsnda da 1 adet baznda ilem grecektir. Dolaysyla YTL yapsndaki piyasa fiyat TL fiyatndan 6 sfr atlmak suretiyle bulunabilecektir. rnek: TL yapsnda adedi 4.250.000.000 TL olan T. Bankas Kurucu tertibi hisse senedinin fiyat YTLye dntrldnde 4.250 YTL olacaktr. T. Bankas A Tertibi - TL uygulamasnda, 1 lotu 1000 adetten oluan dier hisse

senetlerinden farkl olarak, 1 lotu 100 adet olan T. Bankas A Tertibi hisse senedinin YTL yapsndaki 1 lotu, TL yapsnda 1000 adete karlk gelecek ekilde deitirilmektedir. Bu deiiklik sonucu, T. Bankas A Tertibinin ilem birimi dier hisse senetlerinde olduu gibi, 1 YTL nominal deerli 1 adet hisse senedi olacaktr. Dikkat: Hesabnda 1 lot, T. Bankas A Tertibi hisse senedi olan bir yatrmcnn 100 adet olan 100.000 TL nominal deerdeki hisse senedi YTLye 0,10 YTL nominal olarak dnecektir. Bu miktar 1 YTL nominalden daha kk olduundan ksurat olarak hesapta kalacak ve Borsada ilem gremeyecektir. Bu nedenle, hesaplarnda T. Bankas A Tertibi hisse senedi bulunan yatrmclarn hesaplarndaki T. Bankas A Tertibi hisse senetlerini YTLye gei ncesinde 1.000.000 TL nominal deer ve katlarnda olan miktarlar haline getirmeleri YTLye gei sonras hesaplarnda Borsada ilem gremeyecek miktarlarn olumasn nleyecektir. 30 ve 31 Aralk 2004 tarihlerinde Hisse Senetleri Piyasasnda ilem olacak m? Yln son iki ign olan 30 ve 31 Aralk 2004, Perembe ve Cuma gnlerinde Hisse Senetleri Piyasasnda ilem yaplmayacaktr. Takasbank ak olacak, 28 ve 29 Aralk 2004 tarihlerinde gerekleen ilemlerin takas 30 ve 31 Aralk 2004te gerekletirilecektir.

stanbul Menkul Kymetler Borsas

24.11.04

 Yatrmclarn zellikle dikkat etmesi gereken hususlar nelerdir? Fiyat Okuma: YTL yapsnda ilan edilen fiyatlarn TL yapsndaki 1 lot hisse senedinin fiyat olduuna dikkat edilmelidir. Emir Verme: Adet ve miktar kavramnn deimi olmas nedeniyle emirlerde yer alan fiyat ve miktar bilgilerinin YTL yapsndaki kavramlara gre oluturulmas gerekmektedir. Emirlerde miktar olarak TL yapsnda sahip olunan hisse senedi adedinin kullanlmas byk hatalara yol aabilecektir. Emirlerin fiyat bilgilerinin belirlenmesinde ilgili hisse senedinin hangi baz fiyat aralnda olduuna ve ilgili fiyat admna dikkat edilmeli, fiyatlarda kurulu deerlerin de yer alaca gz nnde bulundurulmaldr. rnek: TL yapsnda 3000 adet (3 lot) hisse senedi olan bir yatrmc YTL yapsnda sat yaparken emrini 3 adet (3 lot) olarak ve uygun fiyat admlarnda vermelidir. Emir Giriinde Kullanlan nyzn zelliklerini Tanma: YTL yapsnda verilecek emirlerin fiyatlarnda kuru hanelerinin kullanlmas gerekebileceinden arac kurumlarca emir girii iin kullanlan sistemin kullanc nyznn zellikleri ve kurulu fiyatlarla emir girii yntemi hakknda yatrmclarn yeterli bilgiye sahip olmalar hatal emir giriinin nlenmesi asndan nem tamaktadr. zellikle, serbest fiyatl hisse senedi sralarndaki emir girilerinde fiyatn doru olarak girilmesi hususunda yatrmclarn azami zeni gstermeleri ve emir bilgilerinin doru olduundan emin olunmadan emrin gnderilmemesi gerekmektedir. rnek: Serbest fiyatl bir hisse senedinde 5,50 YTL fiyatl bir emir vermek isteyen yatrmc, kulland arayz araclyla yapaca emir giriinde fiyat alanna, kuru hanesini ayrmadan, sehven 550 YTL yazarak sisteme gnderirse sistem serbest fiyatl hisse senedi sralarna gnderilen emirlere marj kontrol yapmadndan yatrmc gerekte gndermek istediinden yz kat byk fiyatl bir emri yanllkla sisteme gndermi olacaktr. Ksurat Miktarlar: Ksurat olarak tanmlanan, bir lottan kk miktarlardaki hisse senetlerinin bu yl sona ermeden alm satmnn yaplarak miktarlarn lot haline getirilmesi yatrmclarn portfylerini YTLye gei sonras Borsada ilem gremeyecek miktarlardan arndrmalar asndan nem tamaktadr. YTL uygulamas ile birlikte 1.000.000 TL nominal deerden kk miktarlarda YTLye dnen hisse senetleri Borsada ilem grmeyecek, ancak Borsa d lot alt ilemleri aracl ile deerlendirilebilecektir.

stanbul Menkul Kymetler Borsas

24.11.04

Burada dikkat edilmesi gereken bir dier husus da TL yapsnda yatrmclarn hesaplarnda tam lota karlk gelmesine ramen YTL yapsna geildiinde kendiliinden ksurata dnebilecek miktarlardaki Petrokent ve Bankas A Tertibi hisse senetleridir. Bu konu yukarda, ilgili blmde aklanmtr. YTLye gei ile birlikte MKB endekslerinde herhangi bir deiiklik olacak m? MKB endekslerinde YTLye geiten kaynaklanan bir deer deiiklii sz konusu olmayacaktr. Endekslerin hesaplama formllerinde yer alan endeks deerlerinin deimeden TLdeki son ilem gn hesaplanmas mmkn olacak ve sreklilik salanacaktr. deerler hem payda hem de deerlerinin devam olarak paydada yer aldndan YTLye gre yaplacak dzeltme sonucunda YTLdeki ilk ilem gn

2. Tahvil ve Bono Piyasas

YTLye geile birlikte devlet tahvili ve hazine bonosunun fiyatlar ne olacak? Menkul kymet oranlarnda deiiklik olacak m? Fiyat: Yeni Trk Lirasnn (YTL) kullanlmas ile beraber devlet tahvili ve hazine bonosunun fiyatlar, anapara deeri 100 YTL olacak ekilde ve virglden sonra 3 hane olarak hesaplanacaktr. (Halen anapara deeri 100.000TL olacak ekilde ve virglsz olarak hesaplanmaktadr) Oran: YTL kullanlmas ile beraber oranlarn gsteriminde herhangi bir deiiklik olmayacaktr; YTL sonrasnda oranlar mevcut sistemde olduu gibi virglden sonra 2 hane olarak kullanlacaktr. rnek 1: TRT071205T12 kodlu vadesi 07.12.2005 tarihinde dolacak olan menkul kymetten, 03.01.2005 tarihinde almak istemeniz durumunda 26,20 orana karlk gelen 100.000 nominal bedelli menkul kymetin fiyat 80.475 TL. iken; YTLye gei sonrasnda 26,20 orana karlk gelen 100 nominal bedelli menkul kymetin fiyat 80,475 YTL (80YTL ve 47,5 yeni kuru) olacaktr. Bu menkul kymetin vade sonunda yani 07.12.2005 tarihinde elinize geecek tutar ise 100 YTL olacaktr.

stanbul Menkul Kymetler Borsas

24.11.04

 YTLye geile birlikte Amerikan dolar ve euro demeli devlet tahvili ve hazine bonosunun fiyatlarnda deiiklik olacak m? Dviz demeli menkul kymetlerin piyasa fiyatlar dviz zerinden olduundan YTL etkisi olmamakla bereber piyasa fiyatlarnn ilannda yeknesaklk salanmas asndan halen 100.000 dolar ve 100.000 euro zerinden ilan edilen piyasa fiyatlar 100 dolar ve 100 euro ve virglden sonra hane olacak ekilde ilan edilecektir. Repo ilemlerinde oran gsteriminde deiiklik olacak m? Repo ilemlerinde oranlarn gsteriminde ve hesaplanmasnda herhangi bir deiiklik olmayacak, mevcut sistemde olduu zere virglden sonra 2 hane kullanlacaktr. MKB Tahvil ve Bono Piyasasna emir iletmek istersem mininum ve maksimum emir bykl ne olacak? MKB Tahvil ve Bono Piyasas emir byklkleri mevcut tutarlarn milyona blnm haliyle uygulanacaktr. Buna gre minimum 1.000.000.000 TL tutarndaki bir emir YTLye geiten sonra 1.000 YTL olarak iletilecek, maksimum ise 10.000.000.000.000 TL tutarndaki bir emir YTLye gei ile 10.000.000 YTL olarak iletilecektir. 01 Ocak 2005 tarihinden nce MKB Tahvil ve Bono Piyasasnda yapm olduum ve henz takas yaplmam ilemlerim YTLye evrilecek mi? demeler YTL zerinden mi yaplacak? Arac kurum ve bankalar araclyla MKB Tahvil ve Bono Piyasasnda 01 Ocak 2005 tarihinden nce TL. zerinden yatrmclar tarafndan yaplm tm ilemler; 01.01.2005 tarihinden itibaren YTLye geile beraber YTLye dntrlerek Yeni Trk Liras olarak virglden sonra 2 hane Yeni Kuru ile birlikte takip edilecektir. 01.01.2005 tarihinden nce TL. zerinden yaplm olmakla birlikte vadesi 01.01.2005 tarihinden sonra dolan ilemlerin demeleri YTL. zerinden yaplacaktr. 01 Ocak 2005 tarihinden nce satn aldm devlet tahvili ve hazine bonolarmn vadesi 01 Ocak 2005 tarihinden sonra dolacak ise bana deme YTL zerinden mi yaplacak? 01 Ocak 2005 tarihinden nce alnm olup vadesi 01 ocak 2005 tarihden sonra dolacak tm menkul kymetlerin demesi YTL zerinden yaplacaktr. rnein 21.10.2004 tarihinde, vadesi 26 Ekim 2005 tarihinde dolacak olan 10.000.000.000 TL. nominal deerinde hazine bonosu alm bir yatrmcya vade sonunda 10.000 YTL denecektir.
stanbul Menkul Kymetler Borsas 24.11.04 7